5 milyar lira değerindeki masal sarayı

Transkript

1 5 milyar lira değerindeki masal sarayı YAZAN: YILMAZ ÖZTUNA FOTOĞRAFLAR: KUTLU ERTUNA İSTANBUL'UN İKİNCİ BÜYÜK SARAYi ll'nci Mahmut'un «Eski Dolmabahçe Sarayı Hümayunu» adiyle yaptırdığı ve büyük bir kısmiyle ahşap olan bu bina, Sultan Abdiilmecit zamanında yıktırılmış ve yerine yenisi yapılmıştı. Bugünkü sarayın bütün dış kısımları beyaz mermerdendir. Sarayın içinde ise kristal bolluğu göze çarpmaktadır metre kare olan sarayın deniz tarafı 600 metre uzunluğundaki mermer rıhtım? dayanır. Bugünkü p?ra ile 3 milyar liraya mal olmuştur.

2 Kabul salonunda her taraf altına boğulmuş. Eşyalar, döşeme, perdeler ise baştan başa al atlas. Osmanoğullarının hanedan renginin al olduğunu anlamak için bu salona bir göz atmak yeter. Atatürk, yemeklerini Zülvecheyn Salonunda yemeyi âdet edinmişti. Bu yemek veya ziyafetler sırasında deniz tarafında bir saz heyeti, merdiven başında da bir orkestra hazır beklerdi. T ÜRKİYE tarihindeki yüzlerce padişah sarayı içinde, Topkapı Sarayı 'ndan sonra en tanınmışı Dolmabahçe Sarayı dır, denilebilir. Dolmabahçe, vaktiyle denizdi, Boğaziçi'nin bir parçasıydı te, l inci Sultan Ahmet'in iradesiyle, Kaptanı Derya (Sadrazam) Damat Halil Paşa tarafından dolduruldu. Doldurulan büyük arazi, padişahın has bahçesine ilâve edildi. Doldurma işi yıllarca sürdü. Sultan Ahmet'in büyük oğlu ll'nci Osman zamanında bitirilebildi. Has bahçenin içine bir padişah kasrı da yapıldı ve bu kasır, 1719'da lll üncü Sultan Ahmet tarafından onarıldı. I'inci Abdülhamlt ( ), bu kasra nefis çiniler döşetti. Ondan sonra padişah olan yeğeni lll'üncü Selim ( ), bu kasra arada bir uğrardı. İI nci Mahmut ( ) ise bu kasrın yerine büyük bir saray yaptırdı. «Eski Dolmsbahçe Sarayı Hümayunu» denen bu saray, daha çok ahşaptı, ll'nci Mahmut ve oğlu l'nci Abdülmecit ( ) başka saraylar gibi, burada da oturdular. Sonra, Sultan Abdülmecit, bu sarayı yıktırmaya ve yerine kagir, Batı tarzında bir saray yaptırmaya karar verdi. Yeni sarayın inşası 1855'te bitti. Buraya önce, «Beşiktaş Sarayı Hümayunu» deniyordu. Sonra halk ağzında,»dolmabahçe» şekli yerleşti. Sultan Mecit'in annesi Bezmi Âlem Valide Sultan'ın sarayın az ötesinde, Kabataş'a doğru yaptırdığı iki minareli çok zarif cami de, aynı yıl tamamlandı. Sarayın başmimarı, Karabet Balyan'dır. Deniz tarafı, 600 metre uzunluğundaki mermer rıhtıma dayanır. 70 milyon altın franga çıkmıştır. Saraya harcanan paranın değeri, bugünkü satın alma gücüyle 3 milyar TL kadardır. Asıl saray, başlıca Mabeyn, Muayede Salonu, Hünkâr (Padişah) Dairesi, Valide Sultan Dairesi, Veliaht Dairesi, Şehzadeler Dairesi, Kadınefendiler Dairesi'nden ibarettir ve bu kısmın yüzölçümü metre karedir. Asıl sarayın dışındaki başlıca kısımlar ise Paşalar Dairesi, Kızlarağası Dairesi, Musahipler Dairesi, Harem Kapıcıları Dairesi, Mefruşat Dairesi, Hareket Köşkü, Kuşluk Köşkü, Camlı Köşk'tür. Veliaht Dairesi, şimdi Resim ve Heykel Müzesi dir. Onun için asıl saray gibi Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne değil, Millî Eğitim Bakanlığı na, Müzeler Genel Müdürlüğü'ne bağlıdır. Tahsisatsızlık yüzünden âdeta harabeye dönmüştür. KOLTUK KAPISI Dolmabahçe Sarayının asıl girişi ve saat kulesi tarafındaki kapısından başka, bir kısmı denize açılan on kapısı daha vardır. Bunlara «Koltuk kapısı» denir. Üstteki, fevkalâde bir demir işçiliği örneğidir. TARİHİ BİR HATIRA Sarayda, ünlü ustaların elinden çıkmış resimler duvarları süsler. Alman imparatoru II. vvilhelm'in Koltuk kapısından Dolmabahçe rıhtımına çıkışını gösteren yağlıboya tablo da bunlardan biridir. Bir Kristal Meşheri SARAYIN bütün dış kısımları, Marmara adasından çıkartılan beyaz mermerle inşa edilmiştir, iç kısımlarda ise su mermeri ve somaki kullanılmıştır. Hemen her yerde kristal bolluğu göze çarpmaktadır. Büyük kapı, «Saltanat Kapısı» denen, padişahın girip, çıktığı muhteşem kapıdır. Fevkalâde bir demir ve mermer işçiliğinin mahsulüdür. Bu kapı, Dolmabahçe Bulvarı üzerindedir. Bir de saat kulesi tarafında yine muhteşem bir kapı vardır. Burası, padişaha gelen ziyaretçilerin girip, çıkmasına mahsustu. Bunlardan başka daha on kadar kapı vardır ve bazıları deniz tarafına açılır. Bunlara «Koltuk kapıları» denir. Saltanat kapısının önünde bir aslan heykeli, iki tarafında iki küçük kule vardır. Hepsi mermerdendir. Kapıdan büyük bir bahçeye girilir. Bahçede büyük bir havuz vardır. Tarhlar ve ağaçlar, eskisi kadar bakımlı değildir. Bahçeyi geçince, karşıda, saray başlar. Mermer basamaklarla çıkılır. Methal Salonu denen, dikdörtgen büyük ve muhteşem şekilde tezyin edilip döşenmiş bir salona girilir. Sarayda böyle birçok büyük salon vardır. Yalnız Hünkâr ve Mabeyn dairelerinde sekiz büyük salon bulunmaktadır. Valide ve Veliaht Daireleri de geniş salonlar ihtiva eder. Fakat en büyükleri Muayede Salonu'dur. Muayede Salonu'ndan sonra, Mabeyn ve Methal Salonları gelir. Methal Salonundaki bir mermer masa üzerinde protokol defteri bulunur. Muhteşem billur avizeler, fildişi şamdanlar, göz kamaştırır. Buradan Merdiven Salon'a çıkılır. Merdiven Salon da son derece ağır eşya ile döşenmiştir. Topuzlar, billurdur. Merdivenin üzerinde muhteşem bir kristal avize vardır. Büyük duvar saatleri, Türk eseridir. Altın yaldızlı bir sehpa üzerinde bulunan saat, Ahmet Eflâkî Dede nin eseridir ve ll'nci Mahmut zamanında bu Mevlevi sanatkârınca yapılmıştır. Üzerinde bunu gösteren kitabe mevcuttur. Yine bir köşede, Haliç Tersanesi sanatkârlarınca yapılmış bir saat daha var. Altın ve gümüşe boğulmuş. Üzerinde mücevherler... Akreple yelkovan üst üste geldiği zaman, bir ay - yıldız ortaya çıkıyor. Bu saat, her saat başında Mecidiye. Hamidiye ve Topçu marşlarımızı çalıyor. Merdiven Salonun iki tarafında salonlar ve odalar var. Beklemeye mahsus... Bunların biri Vezir Odası denen salon. Padişah huzuruna girmeden önce sadrazam ve vezirler buraya alınırdı. Buradan hemen yandaki Kabul Salonunda huzuru hümayuna çıkılırdı. On Bir Pencereli Oda V EZİR Odası, denize bakıyor. On bir penceresi var. Yaldızlı kanepe takımları, perdelerle bir örnek. Beyaz atlastan. Tavanlar ve duvarlar altın yaldız içinde. Burası Atatürk devrinde cumhurbaşkanlığı başyaverine ayrılmıştır. Duvarlarda tablolar... En ünlüsü. Zonaro'nun «Hücum» u Türk - Yunan savaşında Türk piyadesinin bir süngü hücumunu gös- 22

3 S m V r f. * * m m * * x.. { l. ı MERDİVENLİ SALONUN AĞZINDA Antikalarla döşeli «Merdivenli Salon» da gözler kamaşır. Billur parmaklıklı merdivenin üzerinde muhteşem bir kristal avize asılıdır. Ziyaretçilerin seyrine doyamadıkları bu gerçekten saraylara lâyık merdiveni çıktığınız zaman, üzerinde porselen vazosuyle antika bir masa ve değerli saatler sizi karşılar. 23

4 T «T.* (_ - nüı Sfc - '/ V ESI a r*?? r. ^ t Î «^ fc>?ö:3tb$>iı2acii gffissssesssei«m fa ü liiım ıite i 11ıı ıl. W liik y ijt f,;/ ' t I > i? w i >ui l î lh f lm î } " m ı, «ww& * * *> «* > *».%»W - w $ s * 1 1- i'. ' *.V*4*fc ; /' w v. - i y'if-f. is -»7 «B if & â & S m t f /*.. - '* - /.-V.. V.; İ' "V?% >«*» î:.,, Mİ* - * r ; W ~ ' '» %». ' ;v \ \ \ V.. Kyll I A V C P l C Q A I IVI U A T t L / o A L W Kİ I I İN U yan - ^.... C. L, Jİ* "ıı s.w ' li a T - '- vp' t. Av... -., -- -, (Ti ' ' ' V.'.' Dolmabahçe Sarayının en muhteşem yeri, Muayede Salonu'dur. Padişahların bayram tebriklerini kabul ettikleri bu bölüm, dünyanın en ünlü salonlarından biri sayılmaktadır. Yüzölçümü 1800 metre karedir, ilâvelerle metre kareyi bulur. Salonun 56 sütun üzerine oturtulan kubbesi 36 m yüksekliğindedir. 1 ~, :.. ;,t _,.' * r' r "

5 ZİYAFET SOFRASI Büyük ziyafetlerin verildiği Zülvecheyn Salonu'nda gümüş yemek takımlarıyla hazırlanmış şahane bir sofra... Bazı önemli günlerde bu salonda yüzden fazla davetli ağırlanır ve resmi ziyafetlerde altın yemek takımları kullanılırdı... Bu arada bir orkestra veya saz heyeti isteğe göre parçalar çalardı... Cariyelerin soyunup dfikündükleri, güzel knkular süründükleri Saray Hamamı teriyor. Yerlere serilmiş efzun askerlerinin üstü, sonradan boya ile kapatılmış. 1961'de Kıbrıs meselesi alevlenince boya ile kapatılan efzunlar tekrar meydana çıkarılmış. Tercümanlara mahsus salonda ise Ayvazovski nin deniz tabloları var. Kabul Salonunun bir tarafı denize, diğer tarafı bahçeye bakıyor. Her taraf altına boğulmuş. Mefruşat, perdeler ve mobilyalar, al renkli atlas. Bilindiği gibi al, Osmanoğulları nın hanedan rengidir. Burada da padişah, misafirlerini, bilhassa elçileri kabul ediyordu. Arkasında bir duvar saati bulunan al renkli kanepe, padişaha mahsus. Kanepenin önünde yine al atlasla kaplı, padişahın ayağını dayamasına mahsus bir puf var. Elçiler, itimatnamelerini de burada padişaha takdim ederlerdi. Salonun kapısı ceviz. Burada da on bir pencere sayılıyor. Duvarlar yerden bir metre yüksekliğe kadar maun kaplanmış. Büyük billur avize ile aydınlanıyor ve şöminenin üstü de kırmızı Bohemya kristalleriyle süslü aynalarla bezenmiş. Salonu kaplayan al atlaslar, Hereke mamulatı. Taban halısı da Hereke. Taban halısının üzerine birkaç seccade serpiştirilmiş. Masaların üzerinde Sevr porselenleri, duvarlarda iki Ayvazovski... Diğer bir salona, Surre Odası deniyor. Bahçe üzerinde. dört köşe bir salon. On bir pencereli. Hereke atlaslarıyle döşenmiş. Bir büyük, iki küçük kanepe ile dokuz sandalyesi var. Burası, padişahın, her yıl Hicaz a gönderilen Surre Alayını seyretmesi için yapılmış. Aynı zamanda halife, yani yeryüzündeki bütün Sünnî Müslümanların başı olan padişah, «Surre Emini«ve -Emirul Hac» denen yüksek görevliye, Hicaz a hareket ederken, buradan talimat verirdi. Gönderilen eşyanın en önemlisi, Kâbe örtüsü idi. Bu salon, sarayda oturan son Osmanoğlu'nun, Halife ll nci Abdülmecit'in zamanında, Hilâfet Başkâtibi İhsan Bey'le Saray Nazırı Cevat Paşa nın bürosu oldu. Atatürk ve İnönü nün Cumhurbaşkanlığı devrindeyse, kabul edilecek misafirler burada bekletilirdi. Diğer bir salona»somaki Salon» deniyor. 27 metre karelik küçük bir salon veya oda. Beş pencereli. Pembe ve eflatun karışımı atlasla döşenmiş. Padişahın, gizlice ve merasimsiz görüşmek istediği kimseleri, meselâ hanedan üyelerini kabulüne mahsus bir oda. Bazen misafirlerle padişah, burada oda musikisi dinlerdi. İki Yüzlü Salon ve Çeşmeleri Gümüş Kaplı Hamam Z ÜLVECHEYN Salonu (İki Yüzlü Salon) denen yer, sarayın en büyük ve şaşaalı kısımlarından biri... Bir tarafı denize, diğer cephesi saray bahçesine bakar. Bu durumu dolayısıyle adlandırılmıştır. 40 X 20 = 800 metre karedir. Kırmızı - beyaz yollu Hereke atlasıyle döşenmiştir. Ortada çok büyük bir billur avize, onun altında yaldızlı mermer bir masa, masanın üzerinde vazolar vardır. Büyük bir duvar aynasının iki tarafında, otuzar mumlu, ayaklı Bohemya işi şamdanlar konmuştur. Duvar aynalarının sayısı dörttür ve hepsinin üzerinde»abdülmecit» tuğrası vardır. Bu salonda çoğunlukla mevlit dinlenir, hanedan nikâhları kıyılır, kadınlar da böyle toplantılara katılırlardı. Burada büyük ziyafetler de verilmiştir. Bu salondaki ziyafetler için gümüş bir yemek takımı kullanılırdı. Yüzden fazla davetliye ziyafet vermeye elverişlidir. Bir de altın yemek takımı vardı ki, bazen önemli ziyafetlerde bu takım kullanılırdı. Atatürk de bu salonda ziyafet vermiş ve yemek yemiştir. Atatürk ün yemeklerinde deniz tarafında bir saz heyeti, merdiven başında da bir orkestra yer alır ve hazır beklerdi. Zülvecheyn Salonunun sağında Somaki Hamam vardır ki, eşsiz temizlikte somakilerle kaplıdır. Çeşmeler gümüş kaplamadır. Yanda padişahın dinlenme odası vardır. Sonra duvarları tablolarla kaplı, Hatıra Salonu yer alır. Harem kısmı, ayrı bir saray halindedir. Burada pek çok oda ve salon vardır. Karakteristik birkaçını gözden geçirmek, bir fikir edinmeye yeter: Kırmızı Oda, başkadınefendinin, yani padişahın birinci zevcesi olan kraliçenin kabul salonudur.»başkadın Odası» da denir. Kırmızı Hereke atlasıyle döşenmiştir. Son derece zevkli bir dekorasyonu vardır. Her taraf altın yaldıza boğulmuştur. Kırmızının bol olduğu Hereke halılarıyla döşenmiştir. Mermer şömine, son derece güzeldir. Pek muhteşem bir kristal Bohemya avizesi salonun ortasındadır. Ortadaki masada çok değerli Yıldız porselenleri, bir köşede Abdülhamit tuğralı bir telefon vardır. Burası, başkadınefendinin, misafirlerini, sultan efendileri, hanım sultanla-, rı, vezir zevcelerini ağırladığı yerdi. Bütün Kadınları Peçesiz Gören Tek Erkek: Padişah MAVİ Salon, sarayın görülmeye değer odalarından biridir. Çok büyük bir salondur. Kırmızı Salona bir koridorla bağlıdır. Bu koridorda büyük bir org vardır. OsmanlIların»erganun» dedikleri en büyük musiki enstrümanı. Mavi Salon. Harem mensuplarının bayramlaşmasına mahsustu. Padişah, nasıl Muayede Salonunda erkeklerin bayram tebriklerini kabul ederse. Mavi Salonda da kadınların tebriklerini kabul ederdi. Salona bağlı kare şeklindeki oda, padişahın tebriklerden önce ve sonra dinlendiği, bazen yazı yazdığı oda idi. Atatürk ve İnönü de bu odada yazı yazmış ve dinlenmişlerdir. Padişah, burada, protokol sırasına göre kadınların tebriklerini kabul ederdi. Protokol sırası şöyleydi: Va- 26

6 ÇİNİLİ HAMAM VE SOĞUKLUK... Sarayın bu köşesi başlı başına bir sanat şaheseridir. Duvarları kaplayan nefis Kütahya çinileri, mermer kurnaları, gümüş muslukları ve her biri bir sanat eseri olan zarif takunyaları ile Çinili Hamam (sağda) gerçekten görülmeye değer güzelliktedir. Soğukluğun (üstte) ortasındaki çini masa da dikkati çeker. Cariyeier, bu sanat şaheseri olan hamamda yıkandıktan sonra, yandaki gardırop odasında giyinip, süslenirlerdi. GÜMÜŞ ÇEŞMELİ SOMAKİ HAMAM Eşsiz somaki taşlarıyle kaplı olan bu hamam, Zülvecheyn Salonu nun hemen yanında yer alır. Hamamın çeşmeleri gümüş kaplıdır. Padişahlar burada yıkandıktan sonra, bitişikteki dinlenme odalarında bir müddet uzanıp, hamamın sıcaklığını üzerlerinden atıp serinlemeye çalışırlardı. tide sultan «kadınefendl» denen 4 padişah zevcesi, yaş sırasına göre sultan efendiler, yani Osmanlı hanedanına mensup Türk imparatorluk prensesleri, ikb a l» denen ve 4 kadınefendiden sonra gelen 4 padişah zevcesi ki, bunlar da «başikbal», «ikinci ikbal»... diye sıralanırdı, hanım sultanlar, yani sultan efendilerin kızları yine yaş sırasıyle, kocalarının yaş sırasına göre şehzade zevcesi hanımefendiler, «başhazinedar» denen haremin en yüksek payeli görevlisi başta olmak üzere, protokol sırasıyle yüksek rütbeli cariyeler, bu arada «peyk» ve «gözde» denen padişahın odalıkları, başta sadrazam ve sonra şeyhülislâm zevcesi olmak üzere, kıdem sırasıyle vezir, müşir, kazasker zevceleri... Burada şunu hatırlatmak gerekir: Hiç bir kadın, kimin zevcesi olursa olsun, padişaha yüzünü kapamazdı. Padişah, bütün hanımları, yüzü açık kabul ederdi. Padişaha karşı yüz örtmek, büyük saygısızlıktı ve Osmanlı tarihinde görülmemiştir. Harem Orkestrası K ABUL sırasında, cariyelerden meydana gelen Harem Orkestrası, önce padişahın marşını, sonra çeşitli havalar çalardı. Il'nci Abdülhamit, vezir zevcelerine, kardeşleri şehzadelerin zevcelerine bu tebrik sırasında çok İltifat ederdi. Sultan Abdülazlz de bütün ağırlığına rağmen, misafir hanımlara çok mültefitti. Bir tebrikte Sadrazam Kıbrıslı Mehmet Paşa' nın zevcesine şöyle demişti: Zevcinizden çok memnunum. Bütün millet onun yüksek kabiliyetini takdir ediyor, hanımefendi. Sultan Abdülmecit ise, herkese olduğu gibi, misafir vezir zevcelerine karşı da çok kibar ve nazik davranırdı. Mavi Salon, adı üzerinde, baştan başa mavi renkle döşenmiştir. Üç büyük kristal avize ve dört sütunlu şamdanla aydınlatılmıştır. Avizelerin her biri, yüzlerce mumluktur. Son derece değerli Çin boy vazoları, gümüş mangallar, saatler, salonu süslemektedir. Daha sonra Sultan Abdülaziz'in yatak odası gelir. Mavi renkle döşenmiştir. Karyola, odanın köşesindedir. Atatürk'ün yattığı oda buraya yakındır. Atatürk'ün kaldığı daire, dört odalı bir dairedir. Öldüğü eda, «71» numarayı taşımaktadır. Karyolası, bronz işlemeli cevizdir. Tam karşısında iki kısımdan müteşekkil banyo dairesi vardır. Atatürk, 10 kasım 1938 günü, sabah saat 9'u 5 geçe 57 yaşında burada ölmüştür. Bu oda daha önce. Vinci Sultan Mehmet Reşat'la Il nci Abdülmecit in de yatak odası idi. Daha ötede cumhuriyet devrinde bazı hükümdarların kaldığı yatak odası gelir. Monarşilerde, hükümdarın kaldığı saraya, ziyaretçi bir yabancı hükümdar gece misafiri edilmez. Ziyaretçi hükümdarların gece kalması İçin başka saraylar vardır. Meselâ Sultan Abdülaziz, Londra'yı ziyaretinde, Kraliçe Victoria'nın oturduğu Vindsor Şatosu'nda değil, şimdiki kraliçenin oturduğu Buckingham Sarayı'nda kalmıştır. Aynı padişah, Paris'i ziyaretinde de, lll'üncü Napoléon'un oturduğu Tuilleries Sarayı'nda değil, şimdi cumhurbaşkanlarının oturduğu Elysée Sarayı'nda misafir olmuştur. Onun için saltanat devrinde Türkiye'ye gelen hiç bir hükümdar, Dolmabahçe Sarayı'nda gecelememiştir. Ata'nın İstanbul'a Geldiği Zaman İlk Yattığı Oda D AHA sonra Büyük Salon, ondan sonra da Valide Sultan Dairesi başlar. Büyük Salon'dan sonra, 90 oda ve salon, Harem kısmını meydana getirir. Atatürk, Cumhuriyet devrinde ilk defa 1927'de İstanbul'a geldiği zaman, Büyük Salon'da yatmıştır. Büyük Salon'dan çıkınca, deniz tarafındaki ilk oda, başkadınefendinin, yani padişahın en kıdemli zevcesinin yatak odasıdır. Kırmızı renkle döşenmiştir. Yalnız yatak örtüsü sim (gümüş iplik) le İşlenmiş mavi atlastır. Tuvalet masası, dolaplar, boy aynaları, iki metre boyunda altın yaldızlı çini soba, göz alır. Sonra ikinci ve öteki kadınefendilerin yatak odaları gelir. ikinci kadınefendlnln yatak odası, Japon stili pano, mobilya ve vazolarla döşenmiştir. Onu, padişahın yatak odası takip eder. Burası, Sultan Reşat zamanındaki döşemesiyle muhafaza edilmiştir. Ve, Padişahın Yatak Odası PADİŞAHIN yatak odasında hâkim renkler, sarı ve kırmızıdır. Pencereleri Boğaz'a açılır. Karyolanın üzerinde «Mehmet Reşat» ın ilk harfleri göze çarpar. Sonra Harem'in sayısız oda, koridor, salonları... Şehzadelerin sünnet odası, hazinedar kalfaların odaları, hamamlar... En güzel yerlerden biri, Çinili Hamam'dır. Kütahya çinileriyle döşenmiştir. Kurnalar mermer, musluklar gümüştür. -Nefis sanat eserleri olan takunyalar ve hamam tasları hâlâ durur. Hamamın soğukluğu daha da iç açıcıdır. Soğukluğun ortasında bir çini masa, masanın üzerinde şamdanlar vardır. Sonra gardırop odası gelir. Hamamda yıkanan cariyeler, burada giyinirlerdi. Duvarlar, aynalı gardıroplarla kaplıdır. Salonun ortasında büyük bir ütü masası görülür. Veliaht Dairesi, harem ve selâmlık kısımlarına bölünmüştür. Burada veliahdın çalışma odası, dikkate değer yerlerden biridir. Selâmlık kısmında, deniz üzerindeki ikinci odadır. Son defa Il nci Abdülmecit, veliahtlık yıllarında, arasında kullanmış, halife olunca, 1924 e kadar yine burada arada sırada çalışmıştır. Onun veliahtlık yıllarında padişah, V l ncı Sultan Mehmet Vahideddin, Dolmabahçe'de değil, Yıldız da otururdu Bu yüzden Mütareke yıllarında Dolmabahçe Sarayı, âdeta veliahdın karargâhı gibiydi. Fakat hürmeten sarayın padişaha mahsus dairelerini işgal etmezdi. Il'nci Abdülmecit, aydın, sanatkâr bir şahsiyet olarak tanınmıştır. Zengin kütüphanesi, L harfi şeklinde burada bulunurdu. Duvarlar, değerli hattatların levhalarıyle süslenmişti. Büyük yazı masasının etrafında Hereke kumaşı kaplı koltuklar vardı. Pencere önünde ayaklı büyük bir küre mevcuttu. Selâmlık kapısının yanına bir yazı masası daha konmuştu. Salon, dört pencereli ve iki kapılıdır. DEVAM EDECEK 27

7 İKİ YÜZLÜ SALON Zülvecheyn Salonu, Saray'ın en muhteşem köşelerinden biridir. Bir tarafı denize, diğer cephesi saray bahçesine baktığı için «İki Yüz lü Salon» anlamına gelen bu isim verilmiştir. Salonun tavanındaki billur avize göz kamaştırır. Onun tam altına gelen yaldızlı mermer masa da değerli bir antikadır. Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Ta h a Toros Arşivi