BOZOK ÜNĠVERSĠTESĠ ARAġTIRMA VE UYGULAMA HASTANESĠ. BOZOK ÜNĠVERSĠTESĠ UYGULAMA VE ARAġTIRMA HASTANESĠ HASTANE ENFEKSĠYON KONTROL TALĠMATLARI

Transkript

1 BOZOK ÜNĠVERSĠTESĠ ARAġTIRMA VE UYGULAMA HASTANESĠ BOZOK ÜNĠVERSĠTESĠ UYGULAMA VE ARAġTIRMA HASTANESĠ HASTANE ENFEKSĠYON KONTROL TALĠMATLARI Talimat No 1: Enfeksiyon Kontrol Komitesi Çalışma Talimatı Talimat No 2: El Hijyeni ve Eldiven Kullanım Talimatı Talimat No 3: İzolasyon Önlemleri Talimatı Talimat No 4: İzolasyon Yöntemleri Talimatı Talimat No 5: Metisiline Dirençli Staphylococcus aureus ( MRSA) Kontrolü için koruyucu Önlemler Talimatı Talimat No 6: Vankomisine Dirençli Enterokoklar ( VRE) Kontrolü için Koruyucu Önlemler Talimatı Talimat No 7: Çok İlaç Dirençli Gram Negatif Çomak (ÇİD GNÇ) da Enfeksiyonları Önleme Talimatı Talimat No 8: Sterilizasyon / Dezenfeksiyon Talimatı Talimat No 9: Endoskopik Cihazların Sterilizasyon ve Dezenfeksiyon Talimatı Talimat No 10: Cilt Antisepsisi Talimatı Talimat No 11: Otoklav-Flash Programı Talimatı Talimat No 12: Atık Yönetimi Talimatı Talimat No 13: Hastane Temizliği Talimatı Talimat No 14: Ameliyathane Temizliği Talimatı Talimat No 15: Ameliyathane Temizlik Uygulama Talimatı Talimat No 16: Ameliyathaneye Giriş Talimatı Talimat No 17: Delici-Kesici Yaralamalarda Korunma ve İzlenme Talimatı Talimat No 18: Periferik Venöz Kateter Takılması ve Bakımı Talimatı Talimat No 19: Kateter, Kateter Pansumanları, İnfüzyon Setleri ve Sıvılarının değiştirilme Sıklığı ile İlgili Talimat

2 Talimat No 20: Kültür Alma Talimatı Talimat No 21: Diyaliz Ünitesi Enfeksiyon Kontrol Önlemleri Talimatı Talimat No 22: Cerrahi Alan Enfeksiyonlarını Önleme Talimatı Talimat No 23: Cerrahi Profilaktik Antibiyotik Kullanma Talimatı Talimat No 24: Nozokomiyal Pnömoni Önleme Talimatı Talimat No 25: Trakeostomi Bakımı Talimatı Talimat No 26: Üriner Kateter Takılması ve Bakımı Talimatı Talimat No 27: Dekübit Bakımı Talimatı Talimat No 28: Yoğun Bakım Ünitesi Enfeksiyon Kontrol Talimatı Talimat No 29: Antibiyotik Uygulama Talimatı Talimat No 30: Mutfak Temizliği, Yiyecek Hazırlanması, Saklanması ve Düzenlenmesi Talimatı Talimat No 31: Çamaşırhane Hizmeti Talimatı Talimat No 32: Morg ve Postmortem Alanların Temizliği Talimatı Talimat No 33: Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesi Enfeksiyon Kontrol Talimatı Talimat No 34: TPN Hazırlama ve Dağıtma Talimatı Talimat No 35: Yenidoğan Anne Sütü Saklama Talimatı Talimat No 36: Yenidoğan Umblikal Kateter Uygulama Talimatı Talimat No 37: Yenidoğan Ventilatör Temizlik Bakım Talimatı Talimat No 38: Yenidoğan Küvöz Kullanımı ve Temizlik Talimatı Talimat No 39: Yenidoğan Endotrakeal Tüp Bakım Talimatı Talimat No 40: Yenidoğan Oksijen Sistemi Talimatı Talimat No 41: Yenidoğan Mama Hazırlama Talimatı Talimat No 42: Yenidoğan Biberon Temizliği Talimatı Enfeksiyon Kontrol Komitesi Talimatları, tarihli no lu Yataklı Tedavi Kurumları Enfeksiyon Kontrol Yönetmeliği gereğince Enfeksiyon Kontrol Ekibi tarafından hazırlanmıştır.

3 Bozok Üniversitesi AraĢtırma ve Uygulama Hastanesi Enfeksiyon Kontrol Komitesi Enfeksiyon Kontrol Komitesi ÇalıĢma Talimatı Talimat No:1 Düzenleme tarihi: AMAÇ: Hastane enfeksiyonlarını azaltmak, kabul edilebilir düzeylere indirmek ve bu düzeylerde sürekliliğini sağlamaktır. 2.KAPSAM Enfeksiyon Kontrol Komitesi Üyelerini kapsar 3.TANIMLAR Enfeksiyon Kontrol Komitesi (EKK): Başhekimlik temsilcisi, Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji ana bili dalı temsilcisi, Enfeksiyon Kontrol hekimi, Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi, Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji temsilcisi, Cerrahi Tıp Bilimleri ve Dahili Tıp Bilimleri Temsilcisi, Çocuk Hastalıkları anabilim dalı temsilcisi, Başhemşire, Eczane Sorumlusu ve Hastane Müdürü. Enfeksiyon Kontrol Ekibi: Enfeksiyon kontrol komitesi başkanı, enfeksiyon kontrol hekimi ve enfeksiyon kontrol hemşirelerinden oluşan ekibi 4. UYGULAMA 1. Enfeksiyon Kontrol Komitesi ( EKK) yılda en az 4 kez toplanarak daha önceden belirlenmiş gündem konularını tartışır ve ilgili konularda aldığı kararlar doğrultusunda çözüm önerileri geliştirir. 2. EKK adına günlük aktiviteleri yürütmekle Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi (EKH) sorumludur. 3. EKH her gün mikrobiyoloji laboratuvar sonuçlarını analiz ederek, yatan hastalara ait pozitif kültür sonuçlarını toplar. 4. EKH yatan hasta kliniklerine giderek hastaların sorumlu hekimi, hemşiresi ve hastanın kendisi ile görüşmeler yaparak ve hasta dosyalarını inceleyerek gerekli bilgileri edinir. Pozitif kültür verileri ile ilgili olarak sorumlu hemşire ve hekime ön rapor niteliğinde bulunabilecek verileri değerlendirir. Enfeksiyon Kontrol Uzmanı (EKU) na bildirir. 5. EKH, Centers for Disease Control ( CDC) kriterlerine göre hastane Enfeksiyonu tanısı konulan hastaları kaydeder. Bilgiler sürveyans formuna kaydedilir ve formlar Enfeksiyon Kontrol Dosyasında saklanır. Enfeksiyon hastalıkları uzmanı ve hastanın hekimi vakanın hastane enfeksiyonu olup olmadığına karar verir. 6. Risk taşıyan ve konsültasyon istenen bütün hastaların enfeksiyona presdispozan faktör taşıyıp taşımadığını izler, bildirir.

4 7. Hastane enfeksiyonu izlemi programı içerisinde, EKH ve EKU enfeksiyon gelişen hastaları izleme alır, EKH bu hastaları, hastane enfeksiyonu olarak sürveyans formuna kaydeder. Hastane enfeksiyonu saptanan olgular taburcu olana veya tedavisi bitene kadar izlenir. 8. EKH, hastane enfeksiyonu tanısı konulan hasta çevresinde ve ilgili departmanda kaynak araştırması yaparak etkenin tespitine yönelik çalışmalar başlatır, verileri not eder. 9. EKH, yatan hasta kliniklerinin enfeksiyon programı çerçevesindeki prosedür ve talimatlara uyup uymadığını denetler. Verileri not eder ve dosyalar. 10. EKK sterilizasyon, antisepsi ve dezenfeksiyon işlemlerinin ilkelerini belirler. Dezenfektan seçimi ile ilgili standartları hazırlayarak, standartlara uygun kullanımı denetler. 11. Hastane çalışanları, atıkların uzaklaştırılması, izolasyon yöntemleri, sterilizasyon ve dezenfeksiyon, çevre sağlığı ve hijyenik koşullar ve temizlik ile ilgili prosedür ve talimatların doğru işlemesi yönünde EKH ve EKU dan aldığı bilgi doğrultusunda hareket eder. 12. Hastane enfeksiyon oranları aylık, üç aylık ve yıllık olarak belirlenir ve kaydı tutulur. 13. EKU ve EKH hedef gruplar olan hastanenin tüm personeli için hizmet içi eğitim programlarını ilgili bölümlere (Başhekimlik, Başhemşirelik, Hastane Müdürü, Temizlik Şirketi Sorumlusu ve Diyetisyen) birlikte hazırlar, eğitimi planlar, uygular ve değerlendirmeleri yaparak EKK dosyalarında muhafaza eder. 14. Sağlık çalışanlarının görev sırasında enfekte materyallerle olan yaralanmalarına ilişkin kayıtları tutarak, tedavi ve takipleri yapar. 15. Hastane personelinin Hepatit B serolojisi değerlendirilerek Hepatit B bağışıklığı olmayanlarda %100 bağışıklama oranına ulaşılması için gerekli aşılama çalışmaları gerçekleştirir. 16.Hastanedeki tıbbi ve diğer atıkların toplanması, muhafazası ve uygun bir biçimde hastaneden uzaklaştırılması işlemi EKH denetiminde Atık Yönetimi Talimatı na göre yapılır. 17. Hastanemizde kullanılan antibiyotiklerin kontrol ve uygulaması Enfeksiyon Kontrol Komitesi nin aldığı kararlar doğrultusunda uygulanır. 18.Hastane personeli ( asistan, hemşire, temizlik çalışanı vb) için sürekli hizmet içi eğitim programı uygulanması ve programın devamlılığı sağlanır. 19.Hastane Enfeksiyonları ile ilgili bilgi ve talimatların dökümante edilerek gerekli yerlere dağıtımı ve görünür yerlere asılması sağlanmalıdır. 20. Hastanenin diğer çalışanları için eğitim programları hazırlanmalıdır.

5 Bozok Üniversitesi AraĢtırma ve Uygulama Hastanesi Enfeksiyon Kontrol Komitesi El Hijyeni Talimatı Talimat No: 2 Düzenleme Tarihi: AMAÇ Sağlık hizmetiyle ilişkili enfeksiyonların ve çapraz bulaşmaların önlenmesi için el hijyeninin sağlanması. 2.KAPSAM Hastanedeki tüm çalışanları, hasta, hasta refakatçilerini ve ziyaretçileri kapsar. 3.TANIMLAR 3.1 Normal ( Sosyal) el yıkama Ellerin sabun ve su ile yıkanmasıdır. Bu tip yıkama ile kirler ve geçici flora uzaklaştırılır, kalıcı flora etkilenmez. 3.2 El antisepsisi Antiseptik çözeltiye el yıkama veya alkollü el antiseptiği ile el ovalama. Hijyenik el ovalama Antiseptik solüsyonla veya çabuk etkili alkolik çözeltiler ile ellerin kuvvetlice ovuşturulması ile yapılan el temizliğidir. 3.3 Cerrahi el yıkama Cerrahi personel tarafından operasyon öncesinde geçici florayı elimine etmek ve kalıcı florayı azaltmak üzere yapılan el yıkama veya el ovmayı tanımlar. 4. ELLER NE ZAMAN YIKANMALI; 1. Eller görünür kirli ise, proteinli bir materyal ile kont amine olduysa ya da kan veya diğer vücut sıvıları ile bulaştıysa antimikrobiyal bir sabun veya düz sabun ve su ile yıkanmalıdır. 2. Eller görünür biçimde kirli değilse tüm klinik durumlarda rutin dekontaminasyon işlemi için alkol bazlı bir solüsyon ile ovulur. Alternatif olarak antimikrobiyal sabun ve su ile yıkanabilir. 3. Hastayla direkt temastan önce ve sonra eller yıkanmalıdır. 4. Santral damar içi kateter yerleştirme işleminde eldiven giymeden önce eller yıkanmalıdır. 5. Üriner kateter veya periferik vasküler katerer yerleştirilmesi ya da cerrahi prosedür gerektirmeyen tüm işlemlerden önce ve sonra eller yıkanmalıdır.

6 6. Hastanın bütünlüğü bozulmamış derisi ile temas edildiğinde ( nabız veya tansiyon alınması, hastanın kaldırılması vb) eller yıkanmalıdır. 7. Vücut sıvıları, sekresyonlar, mukoza, bütünlüğü bozulmuş deri ya da yara kapamaları ile temas edildiğinde eller yıkanmalıdır. 8. Hasta bakımı sırasında kirli bölgeden temiz bölgeye geçerken eller yıkanmalıdır. 9. Cansız yüzeylerle temastan hemen sonra ( medikal gereçlerde dahil)eller yıkanmalıdır. 10. Eldiven çıkarıldıktan sonra eller yıkanmalıdır. 11.Yemek yemeden önce veya istirahat odasından çıkarken eller antimikrobiyal bir sabun ya da normal bir sabun ile yıkanmalıdır. 12. Göreve başlamadan önce ve görevden ayrılırken eller mutlaka yıkanmalıdır. 5.UYGULAMA Normal ( sosyal ) el yıkama 1. Eller su ile ıslatılır, sıvı sabun avuca alınır. 2. En az 30 sn sure ile avuç içleri ve parmak araları başta olmak üzere eller tüm yüzey ve parmakları kapsayacak şekilde kuvvetlice ovulur 3. Eller su ile iyice durulanır, durulama parmak uçlarından dirseklere doğru yapılır, parmakları yukarı gelecek şekilde tutularak, kont amine suyun dirsekten ele doğru akışı önlenir. 4. Kağıt havlu ile kurulanır, musluk kağıt havlu kullanılarak kapatılır. 5. Hasta temasları arasındaki tekrar yıkamalarda 15 sn süre yeterlidir. Hijyenik El yıkama 1. Eller su ile ıslatılır, 3-5 ml antiseptik sabun avuca alınır. 2. Klorhekzidin kullanılıyorsa 1dk.povidon iyot kullanılırsa 2 dk süre ile avuç içleri ve parmak araları başta olmak üzere eller tüm yüzey ve parmakları kapsayacak şekilde kuvvetlice ovulur. 3. Eller su ile iyice durulanır, durulama parmak uçlarından dirseklere doğru yapılır, parmaklar yukarı gelecek şekilde tutularak, kont amine suyun dirsekten tekrar parmak ucuna akışı önlenir. 4. Eller kağıt havlu ile kurulanır, musluk kağıt havlu kullanılarak kapatılır. Hijyenik el ovalama 1. Alkol ancak temiz şartlarda etkili olduğundan görünür kir varsa eller önce su ve sabunla yıkanarak kurutulur. 2. Alkol bazlı solüsyon 3-5 ml bir avuca alınır. İki el birleştirilerek tüm el yüzeyi ve parmaklara temas edecek şekilde 1 dk.süre ile iyice ovuşturulur, kendi halinde kuruması beklenir.

7 Cerrahi el yıkama 1- Saat, yüzük ve bileklikler çıkarılır.(5ml), el ve kollar ovuşturularak 3-5 dk süreyle yıkanır. Günün ilk uygulamasında ayrıca tırnak dipleri 30 sn süreyle fırçalanır (Antiseptikli sabun emdirilmiş tek kullanımlık sünger/fırçalar cerrahi el yıkama için uygundur). Ara yıkamalarda 2 dk süre yeterlidir. 2- Su dirseklerden aşağıya akıtılarak durulanır ve steril havluyla kurutulur. Cerrahi el ovalama 1- Saat, yüzük ve bileklikler çıkarılır. 2- Alkol ancak temiz şartlarda etkili olduğundan ellerde görünür kir varsa eller önce su ve sabunla yıkanarak kurutulur. 3- Alkol ile ellerin ovalanmasında, ml alkol bazlı dezenfektan avuç içine alınır, eller ve kollar ovalanır. İşlem süresi günün ilk ameliyatı için 3 dk olmalıdır. Sonraki ameliyatlar için 1 dakikalık süre yeterlidir. 4- Parmak uçları yukarı tutularak ellerin kendi halinde kuruması sağlanır. Eldiven giymeden önce ellerin mutlaka kurulanması beklenmelidir. Çünkü alkol kurumadan eldiven giyilmesi deride çatlaklara neden olacaktır.

8 Tablo : Sosyal el yıkama, el antisepsisi, cerrahi el antisepsisi ve eldiven kullanımı El yıkama El antisepsisi Cerrahi el Hijyenik el yıkama Hijyenik el antisepsi si ovalama klinik çalıģmalara baģlarken ve * * bitiminde Eller gözle görülür Ģekilde * kirlendiğinde Bir hastadan diğerine geçerken * * * Eller kan, dıģkı, idrar ve diğer * * vücut sıvıları ile kont amine olduktan hemen sonra Ellerin kan,dıģkı, idrar ve diğer ** vücut sıvıları ile yoğun kontaminasyon olasılığı öncesinde Ġmmun sistem * * yetmezliği(ybü,nötropenik,yeni doğan)olan hastalara temastan önce Eller temiz görünse bile * * * hastalara fiziksel temas sonrasında Elektif aseptik uygulamalardan * * * ** önce ve sonra(küçük giriģimler,pansuman,kan,bos kültür örneği alma,invaziv giriģimler vs) Acil aseptik giriģimlerden önce * ** Acil aseptik giriģimlerden sonra * Cerrahi operasyon öncesi * ** Yemekten ve yemek servisinden önce Tuvalete girmeden önce ve çıktıktan sonra * * Eldiven Kullanımı * Her seçenek birbirinin alternafitidir, birini uygulamanız yeterlidir. ** Her hastanın klinik örneği bulaşıcı kabul edilmeli, örnek alırken ve çalışırken mutlaka eldiven kullanılmalıdır.

9 Bozok Üniversitesi AraĢtırma ve Uygulama Hastanesi Enfeksiyon Kontrol Komitesi Ġzolasyon Önlemleri Talimatı Talimat No: 3 Düzenleme Tarihi: AMAÇ: Bu prosedürün amacı; hastane ortamında damlacık, solunum, temas ve kan yoluyla bulaşan hastalıklara karşı hastaların, yakınlarının ve hastane çalışanlarının korunmasını ve güvenli bir ortamda bakım verilmesini sağlamak ve hastane içinde bulaşı engellemektir. 2. KAPSAM: Tanı, tedavi ve bakım yapan tüm birimler ve bu birimlerde çalışanlar, refakatçiler 3. SORUMLULAR: Bu prosedürün uygulanmasından tüm çalışanlar (kontratlı hizmetliler dahil), kontrolünden ise Hastane Yönetimi, Enfeksiyon Kontrol Komitesi ve Servis Sorumlu Hemşireleri sorumludur. 4. TANIMLAR: 4.1. Standart Ġzolasyon: - Dünya Sağlık Örgütü; tüm hastaları HIV, hepatit B ya da hepatit C virüsü yada kan kaynaklı bütün patojenlerle potansiyel olarak infekte kabul etmektedir. Steril vücut sıvıları, tükürük, semen ve vajinal sekresyonlar, kan dışındaki diğer potansiyel infekte vücut sıvılarıdır. - Tüm hastaların bakımında; kan, ter dışındaki tüm vücut sıvı ve salgıları ile teması engellemeye yönelik, ilk olarak uygulanması gereken önlemlerdir. Bu önlemlerin esası, temizlik ve riskli materyal ile teması engelleyecek uygun bariyerlerin kullanılmasıdır BulaĢ Yoluna Göre Ġzolasyon: 4.2.a. Solunum Ġzolasyonu: - Solunum yoluyla bulaşan 5µm den küçük partiküllerle (damlacık çekirdeği) oluşacak enfeksiyonları önlemek amacıyla kullanılır. - Bu büyüklükteki partiküller; havada asılı kalarak ya da toz partiküllerine yapışarak ortamda yayılabileceklerinden, bu tip enfeksiyonların önlenmesi için ortamın havalandırılmasına ve özel havalandırma sistemlerine ihtiyaç duyulur. - Solunum izolasyonu uygulanması gereken durumlar; kızamık, suçiçeği, akciğer tüberkülozu ve SARS tır. 4.2.b. Damlacık Ġzolasyonu: - 5µm den büyük partiküller yoluyla bulaşan enfeksiyonların riskini azaltmaya yönelik uygulanan izolasyon önlemleridir.

10 - Bu büyüklükteki partiküller havada asılı kalamaz ve 1 metreden fazla uzaklıktaki mesafelere gidemez. Bundan dolayı özel havalandırma sistemine ihtiyaç yoktur. - Bulaş; öksürük, hapşırık, konuşma veya bronkoskopi, aspirasyon gibi işlemler sırasında yakın temas sonucu mikroorganizmaları taşıyan damlacıkların infekte kişiden duyarlı kişiye geçip konjunktiva, oral veya nazal mukozaya yerleşmesiyle oluşur. - Damlacık izolasyonu uygulanması gereken durumlar şunlardır: invazif H. influenzae tip b ve N.meningitidis enfeksiyonları (pnömoni, menenjit, epiglotit vs), kızıl, difteri, influenza, adenovirüs, M.pneumoniae, boğmaca gibi ciddi solunum yolu enfeksiyonları, diğer pnömoniler, kabakulak, parvovirüs B19, kızamıkçık, Kırım Kongo kanamalı ateşi gibi viral enfeksiyonlar. 4.2.c. Temas Ġzolasyonu: - Epidemiyolojik önem taşıyan, hasta ya da çevresiyle direkt (hastanın cildiyle temas) veya indirekt temas (hasta odasındaki yüzeylere, tıbbi cihazlara dokunulması) yoluyla bulaşabilen mikroorganizmalarla kolonize ve/veya infekte olan hastalar için standart önlemlere ek olarak temas izolasyonu uygulanması gerekmektedir. - Bu gruba giren mikroorganizma ve enfeksiyonlar Ģunlardır: Çoklu ilaç direnci taşıyan bakteriler (MRSA, P.aeruginosa, Acinetobacter baumannii, E.cloacae, E.coli vs), Enterohemorajik E.coli, Shigella, Hepatit A, Rotavirüs; kuru cilt üzerinde meydana gelebilecek ve bulaşıcılığı yüksek kutanöz difteri, Herpes Simplex, impetigo, üzeri kapalı olmayıp drenajı bulunan apse, selülit veya dekübitler, pedikülozis, scabies, fronkül ve zoster enfeksiyonları; bebek ve çocuklarda RSV, parainfluenza veya enteroviral enfeksiyonlar, viral/hemorajik ateşler (Ebola, Lassa, Kırım Kongo gibi), Clostridium difficile enfeksiyonları 4.2.d. VRE ile (Vankomisin Dirençli Enterokok) Kolonize /Ġnfekte Hastaların Ġzolasyonu: Vankomisin dirençli enterokoklarla kolonize ve/veya infekte hastalar için uygulanması gereken izolasyon kategorisidir Negatif Basınçlı Oda: Oda içinde dış alana göre negatif hava basıncı oluşturan, saatte en az 6-12 hava değişimi sağlayan ve odadan çıkan havanın HEPA (high efficiency particulate air filtration) filtresinden geçirilerek dış alana veya hastane içi dolaşıma gönderildiği havalandırma sistemidir Kohort Uygulaması: İzolasyon için kullanılabilecek tek kişilik oda sağlanamadığında; aynı mikroorganizmalarla kolonize/infekte hastaların aynı odada izlenmesidir Koruyucu malzemeler (önlük, gözlük, maske vs); KiĢisel Koruyucu Malzemelerin Kullanım Talimatı na uygun olarak kullanılmalıdır. 5. UYGULAMA: 5.1. Ġzolasyon Uygulamaları Genel Kuralları: 5.1.a. Hastanede yattığı sırada veya yatarken bulaşıcı hastalık tanısı almış ya da şüphesi bulunan tüm hastalar uygun izolasyon kategorisine göre izole edilir.

11 5.1.b. Hasta odasına giriş ve çıkışlarda El Hijyeni Talimatı na uygun olarak el hijyeni sağlanmalıdır 5.1.c. İzolasyon uygulaması gereken hastalar; Enfeksiyon Kontrol Hekimi veya Hemşiresi tarafından değerlendirildikten sonra uygun görülen izolasyon kategorisi, gündüz şiftinde servis sorumlu hemşiresine, akşam şiftinde ise süpervizor hemşireye iletilerek başlatılır. 5.1.d. İzolasyon kategorisini gösteren Ġzolasyon Kartı ; tek kişilik odada yatan hasta için oda kapısına, birden fazla hastanın bulunduğu odalarda ise hasta başına asılır. 5.1.e. İzolasyon odalarında kullanılan önlükler kullanım sonrasında tek kullanımlık ise Atık Yönetimi Planı na göre çevreyi infekte etmeden ortamdan uzaklaştırılır. Tekrar kullanılabilen kumaş önlükler ise; bir kez kullanıldıktan sonra ÇamaĢır Yönetim Prosedürü ne göre toplanıp yıkanarak tekrar kullanıma sokulur. 5.1.f. İzolasyon odasına girişte kullanılan normal cerrahi maskeler tek kullanımlıktır ve her kullanımdan sonra Atık Yönetimi Planı na uygun şekilde atılır. 5.1.g. Solunum izolasyonu uygulanan hasta odalarına girişte kullanılan özel maskeler (N95 vb) gözle görülür bir kirlenme ya da yırtılma ortaya çıkıncaya kadar aynı personel tarafından tekrar kullanılabilir. 5.1.h. İzolasyon odasında 24 saat içinde lazım olabilecek gereçler bulundurulur ve kullanılan malzemeler oda dışına çıkarılmaz. 5.1.i. İzolasyona alınan her hasta için servis sorumlu hemşiresi tarafından izolasyon tipi, başlangıç ve bitiş tarihi HemĢire Ġzlem Formu na kaydedilir. 5.1.j. İzolasyona alınan hastalar Enfeksiyon Kontrol Hemşireleri tarafından günlük takipleri yapılır. 5.1.k. Enfeksiyon Kontrol Hekimi veya Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi tarafından Servis Hemşiresi veya Servis Hekimine iletilerek başlatılan izolasyon uygulamaları; Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi tarafından günlük servis vizitleri sırasında İzolasyon Takip Formları ile denetlenir, bu denetleme sırasında gerekli görüldüğü takdirde izolasyon kategorisi değiştirilir veya izolasyon uygulaması sona erdirilir. 5.1.l. Tüm hastane çalışanları (Hekim, hemşire, diğer hastane personeli, kontratlı hizmetliler dahil) izolasyon ilkelerine uymakla ve uymayanları uyarmakla yükümlüdür. 5.1.m. İzolasyondaki bir hastanın hastane içinde veya hastane dışında transferinin gerektiği durumlarda Servis Hekimi veya Servis Hemşiresi ilgili transfer personelini ve hastanın gideceği bölümü bilgilendirmekle yükümlüdür. 5.1.n. İzolasyon uygulanan hasta odalarına giriş çıkışlarda uyulması gereken kurallar konusunda ziyaretçi ve refakatçiler, hazırlanmış olan yazılı broşürler aracılığıyla servis hemşiresi tarafından bilgilendirilir. 5.1.o. İzolasyon kurallarına uymak istemeyen hastalara; servis hekimi veya servis hemşiresi tarafından eğitim verilerek izolasyonun neden gerekli olduğu anlatılır. 5.1.p. İzolasyon uygulamasına mesai dışı saatlerde başlanması durumunda ihtiyaç duyulan malzemeler sorumlu hemşirelere bildirilerek ilgili depo ve ünitelerden temin edilir.

12 5.1.q. İzolasyon odasında kullanılan tıbbi araç-gereç ve malzemelerin temizlik ve dezenfeksiyonu, ilgili izolasyon kategorisinde açıklanmıştır. 5.1.r. İzolasyon sonlandırma zamanı; Enfeksiyon Kontrol Hekimi veya Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi tarafından Servis Hekimi veya Servis Hemşiresi ne bildirilir ve Hemşire İzlem Formu na kaydedilir BulaĢ Yoluna Göre Uygulama 5.2.a. Solunum Ġzolasyonu - Damlacık çekirdeği ile bulaşan patojenlerle infekte olduğu bilinen ya da şüphelenilen kişilere standart önlemlere ek olarak uygulanmalıdır. - Hasta öncelikle tek kişilik odaya alınmalıdır. Odada sürekli olarak negatif basınç ve saatte 6-12 kez hava değişimi sağlanmalı ve bu şartların yerine gelip gelmediği monitörize edilmelidir. - Tek kişilik negatif basınçlı oda imkanı yoksa aynı mikroorganizma ile aktif enfeksiyonu olan ( ya da şüphelenilen ) hastalarla aynı odaya yerleştirilmelidir (cohorting). - Hastanın yattığı odanın kapısına veya yatak başına kolay görülebilecek bir yere turuncu renkli Solunum Ġzolasyonu Kartı asılır. - Odanın kapısı kapalı tutulmalıdır. - Hasta odasına giren herkes N95 tipi maske takmalıdır. - Gerekli olmadığı sürece hasta izolasyon odasından dışarı çıkarılmamalıdır. - Hastanın transportunun gerekli olduğu durumlarda hastaya maske taktırılmalıdır. - Su, yiyecek, giyecek ve diğer kişisel eşyalar için solunum izolasyonunu uygulanan hastada uyulması gereken özel önlemler yoktur. - Laboratuvar örnekleri (idrar, gaita, balgam, kan) diğer hastalarda olduğu gibi güvenli biçimde kapağı kapatılmış ve üzerinde hastanın ismi yazılmış steril kaplar içerisinde Numune Toplanması, Tanımlanması, TaĢınması ve Ġmhası Talimatı na göre toplanmalıdır. Her bir taşıma kabı kapağı kapalı olarak laboratuara gönderilmelidir. 5.2.b. Damlacık Ġzolasyonu - İnfekte partiküllerle bulaşabilen, epidemiyolojik önem taşıyan patojenlerle infekte olduğu bilinen veya şüphelenilen hastalara standart önlemlere ek olarak damlacık izolasyonu önlemleri uygulanmalıdır. - Hasta öncelikle tek kişilik bir odaya ya da aynı mikroorganizma ile aktif enfeksiyonu olan (ya da şüphelenilen) hastalarla aynı odaya yerleştirilmelidir (cohorting). - Her iki seçeneğin de uygulanması mümkün değilse infekte hasta ile diğer hastalar ve ziyaretçiler arasında en az 1 metre mesafe kalacak şekilde yerleştirme yapılmalıdır.

13 - İzolasyon kategorisini gösteren sarı renkli Damlacık Ġzolasyon Kartı ; ya hastanın oda kapısına ya da yatak başına asılır. - Odanın kapısının kapalı olma zorunluluğu yoktur. - İzole edilen hasta odasının özel bir havalandırma sisteminin olmasına gerek yoktur. - Hastanın 1 metre yakınına (veya daha yakınına) yaklaşması mecburi olan herkes cerrahi maske takmalıdır. - Gerekli olmadıkça hastalar izolasyon odası dışına çıkmamalıdır. Hastanın transferinin gerektiği durumlarda normal cerrahi maske takması ve odasına dönene kadar çıkarmaması sağlanmalıdır. 5.2.c. Temas Ġzolasyonu: - Hasta ya tek kişilik odaya ya da aynı mikroorganizma ile kolonize ve/veya infekte olan hastalarla aynı odaya yerleştirilmelidir (cohorting). - İzolasyon kategorisini gösteren mavi renkli Temas İzolasyonu Kartı ; ya hastanın oda kapısına ya da yatak başına asılır. - Hastanın odasına girerken, hastayla ya da çevresindeki her türlü yüzeyle temas öncesinde temiz, steril olmayan eldiven giyilmelidir. Odayı terk etmeden hemen önce eldivenler çıkarılmalı ve eller El Hijyeni Talimatı na uygun olarak yıkanmalıdır. - Hasta bakımı sırasında yoğun kontaminasyona neden olabilecek işlemleri takiben eldivenler değiştirilmelidir. (ör: gaita) - Hasta ve çevresindeki yüzeylere temasın fazla olmasının beklendiği durumlarda, idrar ve gaita inkontinansının olması, ileostomi, kolostomi veya açık drenaj varlığında eldivene ek olarak steril olmayan temiz bir önlük giyilmelidir. Odayı terk etmeden hemen önce çıkarılmalıdır. - Temas izolasyonu uygulanan hastalar için kullanılan her türlü tıbbi cihazın diğer hastalarla ortak kullanımından kaçınılmalı, ortak kullanım gerekiyorsa bu aletlerin diğer hastalar için kullanılmadan önce temizlenmesi ve dezenfekte edilmesi gereklidir. - Hasta transportu en az düzeyde tutulmalı, mutlak gerektiğinde çevrenin kont amine olmamasına özen gösterilmelidir. Hasta yürüyemiyorsa üzerine temiz bir çarşaf serilmiş tekerlekli sandalye veya sedye ile transfer edilmelidir. - Hasta transferini yapan kişinin hastayla teması söz konusu ise eldiven ve önlük giymesi gerekir, temas etmiyorsa giymesine gerek yoktur. Hastayla temas ihtimali var ise bu durumda giymek üzere bu malzemeleri yanında bulundurmalıdır. - Temas izolasyonundaki hastalar için kullanılan tüm malzemeler (steteskop, tansiyon aleti, derece v.b.) mümkünse hastaya özel olarak ayrılmalı ve başka hastalar için kullanılmamalıdır. Bu malzemelerin ortak kullanılması zorunlu ise başka bir hasta için kullanılmadan önce Sterilizasyon ve Dezenfeksiyon Talimatı na uygun olarak temizliği ve dezenfeksiyonu sağlanır.

14 5.2.d. VRE ile (Vankomisin Dirençli Enterokok) Kolonize /Ġnfekte Hastaların Ġzolasyonu: - Temas izolasyonu için gerekli önlemlerin hepsi VRE ile kolonize/infekte hastaların izolasyonunda da kullanılmalıdır. Bu önerilere ek olarak aşağıda belirtilen önlemlerin de uygulanması gerekmektedir. - İzolasyon kategorisini gösteren VRE ile Kolonize /Ġnfekte Hasta Ġzolasyonu Kartı ; ya hastanın oda kapısına ya da yatak başına asılır. - Hasta odasına girişte kullanılması gerekli tüm koruyucu malzemeler odanın dış kapısında hazır durumda bulundurulmalıdır. - Hasta odasındaki tüm yüzeyler her gün enfeksiyon kontrol komitesi önerilerine uygun olarak dezenfekte edilmelidir. - Temas izolasyonundan farklı olarak; hasta odasına her giriş-çıkışta mutlaka steril olmayan eldiven ve önlük giyilmelidir. Önlükler hasta odasında askılara asılarak bırakılmamalıdır. Kullanılan eldiven ve önlük oda dışına çıkarılmamalı, hasta odasında bulunan tıbbi atık kutularına atılmalıdır. Önlükler kullanım sonrasında tek kullanımlık ise çevreyi infekte etmeden tıbbi atık poşeti içinde toplanıp Atık Yönetimi Planı na göre ortamdan uzaklaştırılır. Tekrar kullanılabilen kumaş önlükler ise kullanıldıktan sonra kırmızı renkte büyük boy atık poşetine konularak ÇamaĢır Yönetim Prosedürü ne göre toplanıp yıkanarak tekrar kullanıma sokulmalıdır. - Hasta odasını terk etmeden önce eldivenler çıkarılmalı ve El Hijyeni Talimatı na göre el hijyeni sağlanmalıdır. El hijyeni sağlandıktan sonra hasta ve hasta odasındaki yüzeylerle temas edilmemelidir. - Hasta için kullanılan tüm malzemeler (steteskop, tansiyon aleti, derece, pansuman arabası v.b.) mümkünse hastaya özel olarak ayrılmalı ve başka hastalar için kesinlikle kullanılmamalıdır. - Hasta taburculuğunu takiben odadaki tüm yüzeyler çok iyi temizlenmeli ve enfeksiyon kontrol hemşiresi veya servis sorumlu hemşiresinin denetiminde 1 saat arayla İKİ kez dezenfekte edilmelidir. Ortam kültürleri alınmalı ve ideal olan yaklaşım kültür sonuçları negatif geldikten sonra yeni hasta yatırılmalıdır. - Eğer hasta taburcu olmayacaksa; hastadan BİRER hafta ara ile 3 kez alınan kültür sonuçları negatif geldikten sonra izolasyon kaldırılmalıdır. 6. ĠLGĠLĠ DOKÜMANLAR: 6.1. Atık Yönetimi Planı 6.2. Çamaşır Yönetim Prosedürü 6.3. Sterilizasyon ve Dezenfeksiyon Talimatı

15 6.4. Hemşire İzlem Formu 6.5. El Hijyeni Talimatı 6.6. Hasta Odası Temizlik Talimatı 6.7. Numune Toplanması, Tanımlanması, Taşınması ve İmhası Talimatı 6.8. Solunum İzolasyonu Kartı 6.9. Damlacık İzolasyon Kartı Temas İzolasyonu Kartı VRE ile Kolonize/İnfekte Hasta İzolasyon Kartı ĠZOLASYON ÜNĠTELERĠNDE STANDART TEMĠZLĠK PROSEDÜRLERĠ VE ÖNERĠLER Malzemeler Standart önlemler Öneriler Mobilya, yatak, hasta transfer araçları, serum askıları vb. Deterjanlı su ile temizlenir ve kurulanır.%70 alkol veya %1 sodyum hipoklorid ile temizlenir Çevre temizliği muhafaza edilir Şilteler/yastıklar Telefonlar Ventilatör, aspirasyon malzemeleri ve maskeler Oyuncaklar Zeminler Komodin,oturulan yer ve kollukları kurulanır. Şilteler/yastık daima plastik ile kullanılır. Hasta aralarında ve gerektiğinde deterjanlı su ile temizlenir ve %70 alkol veya %1 sodyum hipoklorid ile dezenfekte edilir. Deterjanlı su ile temizlenir ve kurulanır. %70 alkol ile her gün silinir. Yıkama makinelerinde yada elde deterjanlı su ile yıkanır ve kurutulur.%70 alkol ile dezenfekte edilir. Filtreler tek kullanımlık olmalı ve kullanım sonrası atılmalıdır. Maskeler tek hastaya kullanılır, kirlendiğinde günlük temizlenir. Deterjan+su ile temizlenir ve kurulanır. Direkt temasla yayılabilen(sars,vre vs) bir hastalık varsa %1-2 hipoklorid solüsyonla dezenfekte edilir. Deterjanlı su ile ıslatılmış Temizlik bezleri (mop) ile temizlenir. Deterjanlı su ile silinir,durulanır. %1-2 hipoklorid solüsyonla dezenfekte edilir Hastane politikası doğrultusunda yastığın ve şiltenin plastik kılıfı delindi ise değiştirilir. Her hastadan sonra maske atılır. Her 48 saatte bir tüp ve filtreler değiştirilir. Direkt temasla yayılabilen bir hastalık varsa ve temizlenemiyorsa hasta taburcu olduktan sonra oyuncak atılır. En az iki kere ve gerektiğinde sık temizlenir Önce deterjanlı su ile temizlik sonra dezenfeksiyon ve kurulama yapılır.

16 Bozok Üniversitesi AraĢtırma ve Uygulama Hastanesi Enfeksiyon Kontrol Komitesi Ġzolasyon Yöntemleri Talimatı Talimat No: 4 Düzenleme Tarihi: Kategori Hastalık Özel oda Gömlek Eldiven Maske El yıkama Tam Giyilmeli Odaya giren (sıkı)izolasyon herkes takar. Solunum izolasyonu Temas izolasyonu Damlacık izolasyonu+ ARB izolasyonu Enterik izolasyon Kan/vücut sıvıları önlemleri Çiçek,suçiçeği,veba pnömonisi, Larinks difterisi VRE Kızamık, varicella, Kırım Kongo, Viral Hemorajik ateş,sars Kuduz,difteri,uyuz,konjon ktuvit,impetigo,pediküloz, çoklu antibiyotik dirençli MRSA,VRE,P.aerugonas a vs bakteriler, Herpes simpleks, Zoster, Viral Hemorajik ateş Basil çıkaran veya akciğer grafisinde aktif tüberküloz bulguları olan hasta,kabakulak,kızamıkç ık,boğmaca,n.meningitis, veba laringeal tüberküloz,difteri,parvo virüs B19,H.influenza,meningo koksemi Kolera, tifo,amipli dizanteri,rota virüs,,hepatit A,Çocuk felci Shigella türleri Hepatit A,B ve C, Sıtma, Sifiliz, AIDS Gereklidir,oda kapısı kapalı tutulur Odaya girişte giyilir,işle m sonrası çıkarılır. Gereklidir Giyilmez Giyilmez Hasta ile yakın temasta olanlar takar Gereklidir Gereklidir Çocuk ve şuursuz hastalar için gereklidir Kontamin asyon olasılığı varsa giyilir. Yalnız kaba kontamina syonu önlemek için giyilir. Kontamin asyon olasılığı varsa giyilir. Giyilir Giyilmez Gerekmez Hasta ile yakın temasta olanlar takar. Hasta öksürüyorsa takılır.n95 solunum maskesi uygundur. Gerekli değildir Gereklidir Giyilmez Giyilir Gerekli değildir İşlemler öncesi ve sonrası eller mutlaka yıkanır. İşlemler öncesi ve sonrası eller mutlaka İşlemler öncesi ve sonrası eller mutlaka yıkanır İşlemler öncesi ve sonrası eller mutlaka yıkanır İşlemler öncesi ve sonrası eller mutlaka yıkanır İşlemler öncesi ve sonrası

17 Bozok Üniversitesi AraĢtırma ve Uygulama Hastanesi Enfeksiyon Kontrol Komitesi Metisiline Dirençli Staphylococcus aureus (MRSA) Kontrolü için Koruyucu Önlemler Talimatı Talimat No: 5 Düzenleme Tarihi: AMAÇ MRSA enfeksiyonlarını önlemek için gerekli kontrol önlemlerini belirlemek, olası salgınları önlemektir. 2. KAPSAM Hastanedeki tüm birimleri ve çalışanları kapsar. 3.UYGULAMA 3.1. Personelin elleri esas yayılma yoludur.bu nedenle kliniklerde çapraz enfeksiyonların önlenmesi gereklidir Enfekte hastalar ve muhtemel taşıyıcılar tek kişilik odaya alınır, tek kişilik oda yoksa yalnız yatırılabileceği bir odaya alınır (eğer çok sayıda hasta varsa MRSA saptananlar aynı odada yatırılabilirler) İzolasyon odasının havası dışarı verilmelidir Enfekte veya kolonize hastalara gün içinde aynı grup personelin hizmet vermesi Kişiye özel tek kullanımlı sürgü, ördek,derece olmalıdır Hastaya kullanılan steteskop, tansiyon aleti vs ayrı olmalı, eğer bu aletlerin dışarı çıkışı gerekiyorsa dezenfekte edilmelidir Kaynağın izolasyonu için el yıkama ve el dezenfeksiyonunun yapılması Hasta ve enfekte materyal ile temasta eldiven (steril olmayan) giyilir Hasta ya da çevresindeki eşyalar ile temas olacağında koruyucu önlük giyilir MRSA nazal taşıyıcısı olan sağlık personeli veya hasta maske kullanılması uygun olur Hastaya ait enfekte atıklar ayrı bir torbanın içerisine atılır Odanın temizliği dezenfektanlar ( % 10 luk çamaşır suyu ) ile her gün yaptırılır. Bu odada kullanılan temizlik malzemesi başka bir yerde kullanılmaz, yıkama makinesi kullanılacaksa işlem sonrası aletin yüzey fırçası değiştirilir.

18 Bozok Üniversitesi AraĢtırma ve Uygulama Hastanesi Enfeksiyon Kontrol Komitesi Vankomisine Dirençli Enterokokların (VRE) Kontrolü için Koruyucu Önlemler Talimatı Talimat No: 6 Düzenleme Tarihi: AMAÇ VRE enfeksiyonlarını önlemek için gerekli kontrol önlemlerini belirlemek, olası salgınları önlemektir. 2. KAPSAM Hastanedeki tüm birimleri ve çalışanları kapsar 1. VRE nin hastaneden eradikasyonu, VRE enfeksiyonu ya da kolonizasyonu birkaç hasta ya da bir servisle sınırlı kaldığında daha kolaydır. 2. VRE bir serviste endemik olduğunda ya da birden çok servise yayıldığında ise eradikasyon daha pahalı ve zor olur. 3. VRE nin yayılmasını sınırlandırmak için agresif enfeksiyon kontrol önlemleri ve hastane personelinin uyumu gerekir. 4. VRE nin kontrolü, kurum boyutunda yaygın işbirliği gerektiren multidisipliner bir çaba gerektirir. 3. UYGULAMA 1. Rutin veya başka amaçlı kültürlerde VRE (vankomisine dirençli enterekok) üremesi durumunda, Hastane Enfeksiyon Kontrol Komitesi haberdar edilmesi zorunludur. 2. VRE saptanması yada şüphelenilmesi durumunda sıkı temas izolasyonu uygulanır. Hasta tek kişilik odaya alınır, tek kişilik oda yoksa yalnız yatırılabileceği bir odaya alınır (eğer çok sayıda hasta varsa VRE saptananlar aynı odada yatabilir). Kolonize çocuk hastaların ortak kullanım alanlarına (oyun odası,...gibi) girişi engellenmelidir. 3. Odaya hastaya özel steteskop, tansiyon aleti, termometre vs. malzemeler sağlanır, eğer bu malzemelerin / aletlerin dışarı çıkışı gerekiyorsa dezenfekte edilir. 4. Odaya girişte, hastaya yakın temasta önlük giyilir ve önlüğün odada kalması sağlanır.

19 5. Hasta odasına giriş ve çıkışta eller alkol bazlı el dezenfektanı ile dezenfekte edilir. 6. Hasta ve enfekte materyal ile temasta eldiven (steril olmayan) giyilir, eldiven odadan çıkmadan çıkartılır ve eller uygun bir şekilde yıkanır. 7. Hasta yatak takımları, yıkamaya gönderilecek kumaş materyal özel bir torbada toplanır, çamaşırhane (eşyaların yüksek derecede yıkanması konusunda) uyarılır. 8. Hastanın çıkartıları, çöpleri enfekte atık torbasında toplanır, atık merkezine çift torba ile gönderilir. 9. Çok gerekli olmadıkça hastanın odadan çıkması engellenmeli. Hasta başka bir bölüme/servise gönderilecekse mutlaka izolasyon kurallarına nakil sürecinde de uyum gösterilir, serviste yatak takımları ve hasta giysileri değiştirilir, varsa mevcut lezyonların üstü kapatılır, hasta ile giden kişilere önlük giydirilir ve ilgili servis / kurum uyarılır. 11. Odanın temizliği dezenfektanlar ( % 10 luk çamaşır suyu ) ile her gün yaptırılır. Hasta tuvaleti, kullanım sonrası dezenfekte edilir. Bu odada kullanılan temizlik malzemesi başka bir yerde kullanılmaz, yerler yüzey yıkama makinesi ile temizleniyorsa işlem sonrası aletin yüzey fırçası da değiştirilir. 12. VRE üremiş olan hastalardan komitenin belirleyeceği sıklıkta kontrol kültürleri alınır. HEKK gerekli görürse tüm hastalar ve personelden tarama kültürleri yapılabilir. 13. Temas önlemlerinin sonlandırılması için haftada bir olmak üzere peş peşe yapılan üç rektal sürüntü kültürünün negatif çıkması gerekir. 14. Kolonize iken hastaneden taburcu edilip evine gönderilen hastalar yeniden hastaneye başvurma ihtimaline karşı ellerine verilecek uygun bir yazı ile başvuracağı sağlık kurumu uyarılmalıdır. 15. VRE ile enfekte yada kolonize hasta taburcu edilerek bakımevine, başka bir hastaneye gönderilmesi planlandığında, hastanın gideceği birim VRE izolasyon önlemleri açısından uyarılmalıdır.

20 Bozok Üniversitesi Uygulama ve AraĢtırma Hastanesi Enfeksiyon Kontrol Komitesi Çok Ġlaç Dirençli Gram Negatif Çomak Enfeksiyonları Önleme Talimatı Talimat No: 7 Düzenleme Tarihi: A- AMAÇ : Çoğul dirençli bakteri enfeksiyonlarını önlemek için gerekli kontrol önlemlerini belirlemek, olası salgınları önlemektir. B- KAPSAM : Hastanedeki tüm birimleri ve çalışanları kapsar. 1. Genişlemiş spektrumlu beta-laktamaz GSBL yapan E.coli,K.pneumoniae,K.oxytoca ; indüklenebilir beta-laktamaz İBL yapan Enterobakter spp.,serratia spp.;karbapenem direçli Pseudomonas aeruginosa ve Acinetobacter spp. 2. İzolasyonu gereken hastalar, tek kişilik odalara yerleştirilir. Bu mümkün olmuyorsa aynı mikroorganizma ile kolonize veya infekte olan hastaların aynı odaya yerleştirilmesi önerilir. 3. Hasta bakımı sırasında çapraz geçişi önlemek için tek kullanımlık malzeme kullanılmalıdır. 4. Hasta çıkartıları (solunum sekresyonları, dışkı vb.) ile yüzeylerin kontaminasyonunu en aza indirebilmek için hasta yakını ve ziyaretçileri el hijyeninin önemi konusunda uyarılmalıdır. 5. Çalışan personelin el hijyeni için antiseptik madde içeren sabun veya alkol bazlı el dezenfektanı kullanılmalıdır. 6. Çevre yüzeylerini ve tıbbi malzemeler temel kurallara uygun olarak dezenfekte edilmelidir. 7. Hasta odasının kapısı kapalı tutulmalıdır. 8. Hasta odasına girerken, temiz steril olmayan önlük giyilmeli, hastanın odasını terk etmeden önce önlük çıkartılmalıdır. 9. İzolasyon uygulanan hastalar için kullanılan her türlü tıbbi cihazın (tansiyon aleti,termometre vb.) diğer hastalarla ortak kullanımından kaçınılmalı, ortak kullanım gerekiyorsa diğer hastalara kullanmadan önce temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir.

21 10. Kan veya kanlı sıvılar ile kirlenen çarşaflar ve diğer materyal özel torbalar içinde ortamdan uzaklaştırılmalıdır. 11. Delici ve kesici aletlerle yaralanmaya karşı korunulmalıdır. İğneler kullanıldıktan sonra kılıfına geçirilmeden delinmeye dirençli kapların (plastik bidon) içine atılmalıdır. 12. Odalar uygun dezenfektan (% 10 luk çamaşır suyu) ile dezenfekte edilmelidir.

22 Bozok Üniversitesi AraĢtırma ve Uygulama Hastanesi Enfeksiyon Kontrol Komitesi Sterilizasyon / Dezenfeksiyon Talimatı Talimat No: 8 Düzenleme Tarihi: AMAÇ Hastane genelindeki sterilizasyon/dezenfeksiyon uygulamaları için sterilizasyon yöntemlerini, dezenfektan seçimi ve dezenfektanların kullanım ilkelerini belirlemektir. 2. KAPSAM Hastanedeki tüm birimleri ve çalışanları kapsar. 3. TANIMLAR TEMĠZLĠK : Görünür kir ve organik/inorganik artıkların mekanik olarak su ve deterjan veya enzimatik ürünler kullanarak uzaklaştırılması. STERĠLĠZASYON : Cansız maddeler üzerinde bulunan canlı organizmaların sporlar dahil, kimyasal ve fiziksel metodlarla öldürülmesidir. DEZENFEKSĠYON : Sporlu bakteriler dışındaki mikroorganizmaların cansız ortamdan elimine edilmesi. Yüksek düzey dezenfeksiyon : Tüm vejetatif bakteriler, virüsler ve mantar sporları ile bakteri sporlarının bir kısmının eliminasyonu. Orta düzey dezenfeksiyon :Tüberküloz etkenleri ve diğer vejetatif bakterilerle,virüs ve mantarların çoğunun inaktive edilmesi. Ancak bakteri sporları yok edilemez. DüĢük düzey dezenfeksiyon :Tüberküloz etkenleri ve zarfsız virüslere etkisiz olan, ancak bir kısım vejetatif mikroorganizmaları inaktive edebilen dezenfeksiyon seviyesi. Dekontaminasyon : kont amine malzemenin temizlik, dezenfeksiyon veya sterilizasyon ile kullanıma elverişli hale getirilmesi. Germisit : Mikroroganizmaları tahrip eden herhangi bir madde (dezenfektan, antiseptik, sanitizer)

23 Dezenfektan : Cansız ortamda mikroorganizmaları inaktive etmek için kullanılan maddeler. Antiseptik : Canlı üzerinde kullanılabilen germisitler Sanitizer : Başlıca gıda ve içeceklerle ilgili malzemelerde kullanılan dezenfektanlar Dezenfeksiyon düzeylerine göre kimyasal dezenfektanlar Dezenfektan-konsantrasyon Yüksek düzey dezenfeksiyonu Gluteraldehit %2, Hidrojen Peroksit %7.5 Perasetik asit % 0.2 Hipoklorid 10000ppm Orta düzey dezenfeksiyonu Etil-izopropil alkol %70 İyot ppm Hipoklorid ppm DüĢük düzey dezenfeksiyonu Hipoklorid ppm Quarterner amonyum bileşikler %0.5-2

24 Kritik Aletler Yarı Kritik Aletler Kritik Olmayan Aletler Tablo-1 Aletlerin Sınıflandırılması ve Sterilizasyon/Dezenfeksiyonu Cerrahi aletler Kardiyak kateterler Protezler Endoskoplar Vaginal/rektal ultrason Probları Laringoskop bladları, vaginal spekulumlar, tonometreler 1. Isıya duyarlı malzemeler için olanlar için EtO, formaldehit buhar veya %2.4 gluteraldehit bazlı sterilizasyon 2. Isıya dayanıklı malzemeler için buhar sterilizasyon Endoskoplar için %2 gluteraldehit ile yüksek düzey dezenfeksiyon yapılır 1. Problar için uygulama sürecinde kondom kullanılması risk azaltacak bir uygulamadır 2. Uygulama sonrasında dezenfeksiyon işlemi yapılmalıdır %2 gluteraldehit içinde 20 dk yüksek düzey dezenfeksiyon Termometreler %70 etil/izopropil alkol ile kuvvetlice ovuşturularak silmek Hidroterapi tankları Tansiyon aleti manşonu, EKG kablo ve probları, tutucuları, steteskop, ilaç kadehleri, oksijen maskeleri, ambu mask 1/100 dilüe sodyumm hipoklorid ile tank doldurulup 10 dk beklenir, sonra boşaltılıp kuruyuncaya kadar beklenir 1/100 dilüe sodyum hipoklorid ya da %70 alkol ile silinir Tek kullanımlık aletler tekrar kullanılmamalıdır. 500 ppm klorin içinde 2 dk bekletmek ve çeşme suyu ile durulayıp kurutulması önerilir. Aletlerle uyumsuzluk varsa %70 alkol içinde 2 dk bekletmek yeterlidir veya %2 gluteraldehit ile dezenfeksiyon Dezenfeksiyon sonrası çeşme suyu ile durulanmalı, kurutulmalı ve dolapta saklanmalıdır. Her hastaya özel termometre kullanılması önerilir. Ortak kullanım önerilmemektedir. Fenoller ve dezenfektan etkili iyodoforlar da aynı amaçla kullanılabilir Sodyum Hipoklorid sadece sert ve düzgün yüzeyler için uygundur. Deri, mukoza ve göz irritasyonu ve metal yüzeylerde korozyon yapabilir. Nemlendiriciler Tek kullanımlık olması önerilir Mutlaka içine steril su konulmalıdır. Sabit nemlendiriciler kullanılıyorsa her hastadan sonra çıkarılmalı 1/10 sodyum hipoklorid ile dezenfekte edilmeli ve kullanılmadığı zaman kuru olarak tutulmalıdır Medikasyon Nebülazatörü 1.Tek kullanımlık olması önerilir 2. Aynı hastada tedavi sonuna kadar kullanılabilir Kumaş ve tekstil malzemeler 1. %3 H²O² kullanılır 2. Sağlanamadığı takdirde 1/100 sodyum hipoklorid kullanılır. *Yukarıdaki işlemler mekanik temizlik sonrasında yapılmalıdır. Alkolle silinip kuruduktan sonra kullanılabilir

25 A. Elle Dekontaminasyon: 1. Aletlerin (tel sepetler) içinde akan soğuk su altında kaba kiri akıtılır. 2. Enzimatik içeren dezenfektana yerleştirilir, enzimatiğin kullanım talimatına uygun sürede bekletilir. 3. Tüm kir organik atıklar fırçalanarak yıkanır, lümenli aletler basınçlı su ile temizlenir. 4. Enzimatikten çıkarılan aletler akan su ile durulanır ve kurulanır. B.Paketleme: 1. Paketlenecek alet ve malzemeler temiz ve kuru olmalı ve aletlerin çalıştığı kontrol edilmelidir. 2. Buhar sterilizatörde steril edilecek bohça ebatları 30x30x50 cm boyutlarından daha büyük olmamalıdır. 3. Sterilizatöre girecek her paket üzerinde maruziyet bandı olacaktır. 4. Sterilizatöre girecek her paket üzerinde sterilizasyon tarihi, paketin içeriği (ör: cerrahi set ),hazırlayan kişinin adı-soyadı ve yükleme numarası maruziyet bandına yazılacaktır. 5. Sterilizasyon poşetlerinde sterilizasyon tarihi, paket içeriği, kişinin isminin baş harfleri ve yükleme numarası poşetin ısı ile kapatılan kısmının üst dış kısmına yazılacaktır. 6. Her paket içine kimyasal indikatör konulmalıdır. 7. Paketlenmiş alet setinin ağırlığı 7 kg ı geçmemelidir. 8. Cerrahi aletler tek diş olarak kilitlenmelidir. 9. Taslar iç içe konacaksa arasına havlu yerleştirilmelidir. 10. Keten veya pamuklu havlu tek katlı veya tamamen açılmış olarak tepsi tabanına yerleştirilir. 11. Tepsiden taşan havlu aletlerin üzerine katlanır. Paketleme yöntemleri: 1. Zarf Yöntemi: 1.2. Masa üzerine çift katlı 2 bez bohça veya 1 bohçanın üzerine medikal paketleme kağıdı veya çift medikal kağıt serilir.

26 1.3. Alet seti ortaya köşeli olarak yerleştirilir Önce geniş taraftaki köşe alet setinin üzerine çevrilir ve uç kısmı kolay açılabilmesi için geriye kıvrılır Sağ ve sol köşe uçları geriye kıvrılarak paketlenecek malzemenin üzerine katlanır Son olarak diğer geniş taraf malzemenin üzerine katlanır.uç paketin içinden geçebilecek şekilde sıkıştırılır İkinci kat örtüde aynı yöntemle kapatılır ve bantlanır Dikdörtgen Yöntemi: 1.9. Masa üzerine çift katlı 2 bez bohça veya 1 bohçanın üzerine medikal paketleme kağıdı veya çift medikal kağıt serilir Malzeme kenarlara paralel olarak yerleştirilir Önce geniş taraf malzemenin üzerine katlanır, bir kısım geri çevrilir Diğer geniş taraf aynı şekilde üzerine katlanır Sağ ve sol taraf aynı tarzda sırayla katlanır İkinci kat örtüde aynı yöntemle kapatılır ve bantlanır. 2. Kağıt/Plastik PoĢetlerle Paketleme Yöntemi: 2.1 Paketlenecek malzemeye uygun büyüklükte kağıt/plastik poşet seçilir. 2.2 Makine yardımıyla kağıdın bir tarafı yapıştırılarak malzeme içine yerleştirilir, daha sonra diğer taraf yapıştırılır. 2.3 Paket ağırsa veya birden fazla alet paketlenecekse çift kat paketleme yapılır. 2.4 Çift kat paketlemede içteki paketin bir tarafı kapatılır, diğer tarafı şeffaf kısma doğru kıvrılır. Paket yapılan aletin özelliğinin kapatılmamasına dikkat edilir. 2.5 Üst paketi yaparken içteki paketin açık olan kısmının paketin açma yönüne gelmesine dikkat edilmelidir. 2.6 Paketin ısı ile yapışan bölümün dış kısmına tarih yazılır. Paket üzerine direkt olarak yazı yazılmaz.

27 2.7 Barkotlar ve etiketler kağıt kısmına değil poşet kısmına yapıştırılır B. Buhar Sterilizatörü Yükleme Prensipleri ve Kullanımı: 1. Dokuma ve büyük paketler alttaki rafa, küçük paketler üstteki rafa yerleştirilir. 2. Kağıt kağıda, plastik plastik yüze karşılık gelecek şekilde yerleştirilir. 3. Paketler sıkışık yerleştirilmez. 4. Bohçalar dikey/eğik pozisyonda yüklenir. 5. Alet tepsileri alt rafa yatay yerleştirilir. Yatay konulması gerekiyorsa steril edilecek setin buhar geçişine izin verecek tel sepetler olmalıdır. 6. Bohçaları aralarında boşluk olmalı, sterilizatörün duvarıyla arasında 5-10 cm lik boşluk olmalıdır. 7. Kazan hacminin en fazla %70 i doldurulmalıdır. 8. Buhar sterilizatör cihazlarının temizliği üretici firmanın önerisine göre yapılır. 9. Günün ilk döngüsünde kontrol bohçasında maruziyet bandı, kimyasal indikatör, biyolojik indikatör ve etiket bulunur. 10. Müteakip yüklerde implant içeren setler (protez setleri, damar greftleri vb.) varsa her yükte biyolojik indikatör bulunmalıdır. 11. Protez içermeyen yüklerde sadece kimyasal indikatör bulunmalıdır. C. Etilenoksit Sterilizatörü Yükleme Prensipleri ve Kullanımı: 1. Paketler sepetin içine dik olarak yerleştiriliyorsa birbirine paralel olarak, plastik yüzeyler kağıt yüzeye gelecek şekilde yerleştirilir. 2. Alet tepsileri alt yatay yerleştirilir. 3. Paketlerin düz konulması gerekiyorsa kağıt kısım tabana gelecek şekilde yerleştirilir. 4. Malzeme sepeti ile sterilizatörün arasında boşluk olmasına ve paketlerin iç çembere değmemesine dikkat edilir. 5. Kazan hacminin en fazla %70 i doldurulmalıdır.

28 6. Sterilizasyon işlemi bitip havalandırma süreci dolunca sterilizatörün kapısının arkasına geçilerek kapı aralanır ve odadan çıkılır D. Sterilizasyon Kontrolü 1. Döngüsünü tamamlayan paketler sterilizatörden çıktıktan sonra kontrol bohçası kontrol edilerek gereli bilgiler formlara kaydedilir. 2. Kimyasal indikatörde renk değişikliği olmaması halinde yük yeniden en baştan işleme alınmalıdır. 3. Biyolojik indikatörler ayrı bir paket veya bohça içerisine konularak, sterilizatörün kapak, köşe ve vakum çıkışları gibi sterilizasyon işleminin en zor gerçekleşeceği düşünülen bölgelerine yerleştirilir. 4. Biyolojik indikatör kontrol edilerek etiketi forma yapıştırılır. 5. Biyolojik indikatör sonuçlarının pozitif olması halinde; Hangi sterilizatörün çevriminde üreme olduysa, o sterilizatör kullanım dışı bırakılır. Arıza formu doldurulur Üretici firma tarafından kontrolleri yapılır. Bakımın yapıldığı ve arızanın giderildiği saat ve tarih deftere kaydedilir Bakım ve kontrolleri yapılan cihaz testleri tekrarlanır. Üreme olmaması durumunda tekrar kullanıma sokulur. Hangi sterilizatörün çevriminde üreme olduysa o sterilizatörde steril edilmiş malzemeler toplanır, paketler açılır. Kirli malzemelerde olduğu gibi en baştan işleme alınır. Biyolojik indikatör sonuçlarının pozitif olduğu malzeme veya aletler kullanıldıysa hasta enfeksiyon kontrol komitesi tarafından takibe alınır.

29 Alet ismi Cerrahi endoskopik Aletler (laparoskop,artroskop,bronk oskop, endoskopik sinüs aletleri vb.) Sınıfı Dezenfeksiyon Yöntemi kritik Kimyasal dezenfeksiyon Uygulama Kaba kirleri alınıp yıkandıktan sonra %2 lik gluteraldehit solüsyonunda bekletilip,steril su ile durulama Kaba kirleri alınıp yıkandıktan sonra EMG iğneleri, Kritik Etilen oksit, formaldehit buhar Cerrahi metal aletler Kritik Nemli ısı(otoklav) Kaba kirleri alındıktan sonra Larinkoskop,larinks aynası Yarı Kimyasal Kaba kirleri Ambu ve Maske kritik dezenfeksiyon alındıktan sonra (laringoskopun bleyt kısmı) %2 lik Gluteraldehit Anestezi solunum cihazı Aspiratör hortumu Kolonoskop ve endoskopik aletler Buhar aleti hortumu ve nebilizatörler Buşon küretleri,burun spekulumu Oksijen manometresi ve maskesi Kadındoğum muayene aletleri (spekülüm,histometre,karme n kanülü ve enjektörü) Aspiratör kavanozu Böbrek küvetler ördek,sürgü,kan ve vücut sıvıları ile kont amine aletler İlaç kadehleri ve termometreler Yarı kritik Yarı kritik Yarı kritik Yarı kritik Yarı kritik Yarı kritik Yarı kritik Kritik olmay an Kritik olmay an Kritik olmay an Etilen oksit, formaldehit buhar veya kimyasal dezenfeksiyon E.O, formaldehit buhar veya nemli ısı Kimyasal dezenfeksiyon E.O, formaldehit buhar veya kimyasal dezenfeksiyon Kimyasal dezenfeksiyon Kimyasal dezenfeksiyon nemli ısı veya kimyasal dezenfeksiyon Kimyasal dezenfeksiyon Kimyasal dezenfeksiyon Kaba kirleri alındıktan sonra formaldehit buhar veya %2 gluteraldehit Kaba kirleri alındıktan sonra Kaba kirleri alındıktan sonra kullanım öncesi %2lik gluteraldehit Kaba kirleri alındıktan sonra 1/10 sodyum hipoklorid sonra bol su ile Uygula ma süresi 20dk. Değiştirme Her kullanım sonrası Her kullanım sonrası Her kullanım sonrası 20 dk Her kullanım sonrası(kullanılm adığı zamanlarda 2 haftada bir) 20 dk. Her kullanım sonrası Her kullanım sonrası 20 dk Her kullanım sonrası 30 dk Her kullanım sonrası durulanmalıdır. %2lik gluteraldehit 20dk Her kullanım sonrası Kaba kirleri alındıktan sonra 1/10 luk sodyum hipoklorid içerisinde %2 lik gluteraldehit içerisinde(karmen kanülü otoklava verilmemiş ise %2 lik gluteraldehit tercih edilmelidir) 1/10 luk sodyum hipoklorid içerisinde (kaba kirleri alındıktan sonra) Kaba kirleri alındıktan sonra 1/10luk sodyum hipoklorid Termometreler kişiye özel olmalıdır. Alkollü pamuk ile 30 dk 24 saat (kullanılmadığı zamanlarda 2 haftada bir dezenfekte edilmelidir)kuru saklanmalıdır. 20 dk Her kullanım sonrası 30 dk 24 saatte 30 dk 24 saatte bir (kişiye özel ise) 30 dk 24 saatte bir

30 Tansiyon aleti manşonu Steteskop EKG aleti puarları Pansuman arabaları Biberonlar Kritik olmay an Kritik olmay an Kritik olmay an Kritik olmay an Kritik olmay an Kimyasal Kimyasal dezenfeksiyon Kimyasal dezenfeksiyon Kimyasal dezenfeksiyon Kimyasal dezenfeksiyon silinip kabında kuru saklanmalıdır. Hasta taburcu olduğunda aşağıdaki uygulama geçerli. Ortak kullanılıyorsa 1/10luk sodyum hipoklorid içerisinde bekletilir. Daha sonra durulanmalıdır. İlaç kadehleri içinde bu uygulama geçerli 1/100 sodyum hipoklorid 1/10 luk sodyum hipoklorid veya %70 alkol ile 1/10 luksodyum hipoklorid ile silinmelidir 1/100 lük sodyum hipoklorid ile silinmelidir. Kaba kirleri alındıktan sonra kaynatılır. Sodyum hipoklorid ile hazırlanmış solüsyonda bekletilir. 30 dk Haftada bir 24 saatte 30 dk 24 saatte Her kullanım sonrası 60 dk Her kullanım sonrası Kritik: Vücudun steril boşluklarına temas eden aletler Yarı kritik: Steril olmayan ancak mukoz membranlarla temas eden aletler Kritik Olmayan: Vücudun sağlam dokularıyla temas eden aletle Dezenfektanların Kullanımında dikkat edilmesi gereken kurallar: 1. Kimyasal solüsyon içerisinden çıkarılan tüm malzemeler mutlaka serum fizyolojik veya distile su ile durulanıp kurutulmalıdır 2. Sporisid etki isteniyorsa aletler solüsyon içerisinde bir saat bekletilmelidir. 3. Dezenfektanlar kullanılmadan hemen önce sulandırılmalıdırlar. 4. Solüsyon günlük hazırlanmalıdır. 5. Dezenfektan eksildikçe üzerine ilave yapılmamalıdır.

31 6. Dezenfektanların etki süresi iyi bilinmelidir. 7. Dezenfekte edilecek madde önce kaba kirlerinden arındırılmalı ve ayrılabilen parçalarından ayrılmalıdır. 8. Nesne tamamen solüsyona batırılmalıdır. 9. Çamaşır suyu günlük yüzey temizliği için 1/100 oranında sulandırılmalıdır 10. Yoğun kontaminasyonda çamaşır suyu 1/10 oranında sulandırılmalıdır. 11. Çamaşır suyu başka temizlik ürünleriyle karıştırılmamalıdır. Steril malzemenin bekleme Kapalı bir kapta Açıkta süresi Tek katlı bezle sarılmış ise 1 hafta 2 gün Tak katlı kağıda sarılmış ise 1 hafta 2 gün Not: Bu süreyi aşınca tekrar steril edilmelidir. ĠLGĠLĠ DÖKÜMANLAR: CDC 2008 STERİLİZASYON VE DEZENFEKSİYON REHBERİ