İNSANIN DOĞASI, MÜLKİYET VE İSRAF ÜZERİNE BAZI GERÇEKLER

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "İNSANIN DOĞASI, MÜLKİYET VE İSRAF ÜZERİNE BAZI GERÇEKLER"

Direnç Aksu
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 İNSANIN DOĞASI, MÜLKİYET VE İSRAF ÜZERİNE BAZI GERÇEKLER Prof.Dr.Coşkun Can Aktan I....Yığın yığın biriktirilmiş altın ve gümüşe, salma atlara, sağmal hayvanlara ve ekinlere karşı düşkünlük insanlara çekici kılındı. Al-i İmran Suresi:14 İnsan çok önemli bir bakımdan hayvanlardan ayrılır; sonu olmayan öyle bir takım arzuları vardır ki, hiç bir zaman tamamiyle doyurulamaz ve insanı cennette bile huzursuz eder; özellikle, mal canlılığı (olabildiği kadar çok malın ya doğrudan sahibi ya da üstünde söz sahibi olma isteği), yarışma, böbürlenme ve iktidar sevgisi diye adlandırabileceğimiz dört tutku. Bertrand Russell İnsanoğlunu diğer canlılardan ayıran en önemli özelliklerinden birisi mülkiyete olan tutkusudur. İnsan; parayı, mal ve mülkü seven bir varlık olarak yaratılmıştır. İnsan ihtiyaçlarından (human needs) ziyade insan isteklerinin (human needs) sınırsız olması nedeniyle insanoğlunun para, mal ve mülk sevgisi hiçbir zaman yokolmaz. Hele hele günümüzde yaşam kalitesini artıran sonsuz sayıda yeni ürünün piyasaya sunulduğu bir ortamda insanların paraya, mal ve mülke olan tutkuları daha da şiddetlidir. 1

2 II.... Mülkiyete bakma sorumluluğu birçok bireylere dağıtılırsa, bu karşılıklı suçlamalara yol açmaz; tersine herkes kendisininkiyle uğraşacağı için üretim her yönden artacaktır...mülkiyetin özel ellerde kalması daha iyidir.. Aristo Özel mülkiyet insan yaşamı için başlıca üç neden dolayısıyla gereklidir: ilk olarak, her birey bizzat sahip olduğu ve sorumluluğu altında bulunan şeyler için daha fazla çaba sarfeder. Kollektif mülkiyette ve sorumluluğun bir çok kimse arasında paylaştırıldığı durumlarda her birey daha az çalışır ve sorumluluğu başkasına yüklemeye çalışır. İkinci olarak, eğer her bireyin bir işte kendi sorumluluğu olursa, bu durumda işler daha iyi ve etkin bir şekilde yapılır. Üçüncü olarak, herkes kendi sahip olduğu şeylerle yetindiği (re sua contestus est) bir ortamda insanlar arasında barış daha iyi tesis edilebilir. St. Thomas Aquinas Özel mülkiyet emeğin doğal meyvesidir. Pope Pius XII (Eugenio Pacelli) İnsanoğlunun özel mülkiyete olan tutkusu onları daha fazla çalışmaya sevkeder. Özel mülkiyetin olmadığı ortamlarda ise insanlar daha fazla çalışmak gereğini duymazlar. İnsanın kendisi için çalışması ile başkası için çalışması arasında fark vardır... Kendi emeğinin meyvesinin kendisine ait olduğunu bilen bir kimse daima daha fazla çalışma gayreti içerisindedir. 2

3 İnsan doğası gereği kendi malını daha iyi korur ve gözetir; başkalarının mal ve mülküne karşı ise genellikle aynı şekilde davranmaz. İnsanın doğasındaki bu özellik inkar edilemeyecek bir gerçektir. İnsan başkalarının mal ve mülküne bir tecavüzde bulunmaktan uzak olmaya çalışsa da her halükarda başkasının mal ve mülkünü kullanırken kendi mal ve mülküne gösterdiği hassasiyeti göstermez. Ekonomi biliminde ortak mallar trajedisi (the tragedy of commons) olarak adlandırılan bu olguya sayısız örnekler vermek mümkündür. İnsanların kendi sahip oldukları bir apartman dairesi ile kiracı olarak oturdukları apartman dairesine gösterdikleri itina her zaman farklıdır. Tekrar ifade edelim, bir kimse belki kiracı olarak oturduğu apartman dairesine bir zarar vermekten kaçınabilir, fakat her halükarda o dairenin sahibi olmadığından o malı geliştirmekten (örneğin, tamir etmek vs.) kaçınır. Devlet lojmanlarındaki bakımsızlığın nedeni nedir? Tamamen özel kullanıma mahsus bir apartman ya da villa ile ortak kullanıma yönelik bir apartman dairesi arasında bakım ve temizlik yönünden fark yok mudur? III. Avrupa daki bütün büyük monarşilerde, eğer hükümdarın sahip olduğu topraklar özel mülkiyet olsaydı birkaç yıl içerisinde daha verimli olurdu ve daha fazla ürün elde edilirdi. Adam Smith Kendi çıkarını düşünmeyen veya kendi evi yerine devletin sahip olduğu konutları dayayıp döşeyen bir kimse bulamayız. Özel mülkiyetin geliştiğini, buna karşı devletin ya da bir topluluğun sahip olduğu mülkiyetin yetersiz bakım ve kötü yönetim sonucu iyi durumda olmadığını görürüz. Aristo der ki, kendi işinde çalışan bir kimsenin duyduğu zevk bambaşkadır... Evrensel sevgi bile kollektif mülkiyete daha iyi bakmayı 3

4 sağlayamaz, fakat özel çıkar bunu başaracaktır. Böylece bireylerin sahip olduğu mallar artacaktır. Tomas de Mercado Özel mülkiyet ile ekonomik refah arasında doğrudan bir ilişki mevcuttur. Özel mülkiyet, zenginliğin ve ekonomik refahın temel kaynaklarından birisidir. Özel mülkiyet hakkının olmadığı, anayasal ve yasal normlarla etkin bir şekilde korunmadığı toplumlarda ekonomik refah düzeyi düşüktür. IV. Mallarınızı aranızda haksız sebeplerle yemeyin. Kendiniz bilip dururken, insanların mallarından bir kısmını haram yollardan yemeniz için o malları hakimlere vermeyin. Bakara Suresi:188 Çardaklı ve çardaksız üzüm bahçeleri, ürünleri çeşit çeşit hurmaları, ekinleri, birbirine benzer ve benzemez biçimde zeytin ve narları yaratan O dur. Herbiri meyve verdiği zaman meyvesinden yeyin. Devşirilip toplandığı gün de hakkını ( zekat ve sadakasını) verin, fakat israf etmeyin; çünkü Allah israf edenleri sevmez. En Am Suresi:141 Ey Adem oğulları! Her secde edişinizde güzel elbiselerinizi giyin; yeyin, için, fakat israf etmeyin; çünkü Allah israf edenleri sevmez. A raf Suresi:31 4

5 Para, mal ve mülk sahibi insanoğlu, israfa temayüllüdür. İnsan, gelir ve serveti arttıkça bazen farkına varmadan bilinçsizce, bazen de bilerek ve isteyerek gösterişe yönelik harcamalarda bulunur. Neyin israf, neyin israf olmadığı tamamen görecelidir. İsraf kavramı, insanların gelir düzeylerine ve bulundukları statüye göre değişir. SONUÇ İyi bir sosyal düzen için büyük düşünürlerden John Locke un şu sözünü asla unutmamalıyız: Her birey kendi kişiliğinin ve mülkiyetinin mutlak efendisidir. İnsanın canı kadar malı da değerlidir!... Canı ve malı korumayan bir sistem hem adil değildir, hem de ahlaki değildir... Özel mülkiyet hakkının mutlaka etkin olarak korunması gerekir. Kamusal mülkiyet alanının ise mutlaka daraltılması gerekir. İsraf ve savurganlıkların en önemli kaynaklarından birisi kamusal mülkiyet ve kamusal harcamalardır. Bu nedenle kamu ekonomisinin nisbi büyüklüğünün sınırlandırılması ve özel mülkiyete ve rekabete dayalı bir piyasa ekonomisinin oluşturulması ve geliştirilmesi gerekir. 5

Benzer belgeler

AÇI OKULLARI ETİK MANİFESTOSU

AÇI OKULLARI ETİK MANİFESTOSU DEĞERLERİMİZ 1. Dürüstlük 2. Saygı 3. Sorumluluk 4. Üretkenlik 5. Farkındalık 6. Hoşgörü EVRENSEL DEĞERLERİMİZ 1. Evrensel kültür birikimine değer veririz. 2. Evrensel ahlak