El T Ü R M O B N is a n 2009 MERSİN BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ KONGRE MERKEZİ MERSİN. Muhasebe Mesleğinde Uzm anlaşma

Transkript

1 El T Ü R M O B T Ü R K İY E S E R B E S T M U H A S E B E C İ M A L İ M Ü Ş A V İR L E R m : Y E M İN L İ M A L İ M Ü Ş A V İR L E R O D A L A R I B İR L İĞ İ <U N IO N O l C IIA M D r.r S O F C B R T II1 E D P U B L IC A C C O U N T A N T S O F T U R K B Y ) M ESLEK YASAMIZDA, N is a n 2009 MERSİN BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ KONGRE MERKEZİ MERSİN Muhasebe Mesleğinde Uzm anlaşma M u h ase b e E t ik K ongresi H a k s ız R e k a b e t K ongresi TURMOB YAYINLARI

2 İÇ İN D E K İL E R AÇILIŞ VE PROTOKAL KONUŞMALARI...3 SUNUŞ BİLDİRİSİ...22 I. MUHASEBE ETİK KONGRESİ (AÇILIŞ KONUŞMASI )...31 SUNUŞ BİLDİRİSİ...33 MUHASEBE ETİK OTURUMU...41 DEĞERLENDİRME...73 I. HAKSIZ REKABET KONGRESİ (AÇILIŞ KONUŞMASI)...81 SUNUŞ BİLDİRİSİ...85 HAKSIZ REKABET OTURUMU...89 DEĞERLENDİRME MUHASEBE - DENETİMDE UZMANLAŞMA ALAN UZMANLIĞI SEKTÖREL UZMANLAŞMA KAPANIŞ...255

3 t e k s t il s e k t ö r ü Necdet YILMAZ Denizli SMMM Oda Başkanı - Sayın Genel Başkanım, TÜRMOB umuzun değerli yöneticileri, Değerli Oda başkanları ve yöneticileri, sevgili hocalarım, 4. Türkiye Muhasebe Forumu nda Sektörel Uzmanlaşma Bölümü nde Tekstil Muhasebesi nin önemini, tekstil sektöründe uzmanlaşmanın gerekliliğini ortaya koymaya çalışacağım. Tekstilin gelişimini, süreçlerini, ülke ekonomisine katkısını, istihdama katkısını ve biz muhasebe meslek mensuplarına katkılarını dolayısıyla tekstile ve tekstil muhasebesine verilmesi gereken önemi vurgulamaya çalışacağım. Yararlı sonuçlar getirmesini diliyor ve sizleri şahsım ve Denizli Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası adına saygıyla selamlıyorum. Değerli arkadaşlarım sektörde uzmanlaşma bu forumda ve diğer platformlarda sıkça yakındığımız birçok soruna esasen çözümler getirmektedir, getirecektir. Haksız rekabetin önlenmesine, özellikle hak ettiğimiz ücreti almamıza, belki de mesleğin değişimine, dönüşümüne katkı sağlayacaktır. Benim sunumumun ana gayesi de bu konuya bir pencere açmak olacaktır. Ardından bu tartışmaların ışığında kapsamlı, bilimsel çalışmaları TÜRMOB la birlikte yaparak camiamızın uzmanlaşmasına olanak sağlamak olacaktır. Öncelikle tekstil nedir? Tekstil muhasebesinden bahsedebilmemiz için öncelikle tekstili tanımalıyız. Ortaya çıkışını, gelişimini, sağladığı katma değeri, yarattığı istihdamı, toplam ihracatımız içindeki yerini daha doğrusu bu konudaki verileri bilmek ve bu alanda bir ihtiyacın olup olmadığını bilmemiz gerekmektedir. Hepimizin bildiği gibi, insanın, insanoğlunun karşılanması gereken en temel ihtiyaçların başında karnını doyurma, barınma, ev, bark, buna giyinmeyi de ilave edebiliriz ve neslini devam ettirmek gelmektedir. Tekstilin geçmişi çok eskidir. Dünyaya bakarsak tekstil milattan önceki dönemlerde hasır örme ve daha sonraları dokuma şeklinde kendini göstermiştir. Gelişimi ise birçok sektörü etkilemiştir. Tekstilin gelişimi beraberinde ulaşımı, turiz 223

4 mi, ticareti, tarihi süreci olumlu yönde etkilemiştir. Ülkemizde tekstilin gelişimine bakacak olursak, özellikle Cumhuriyet döneminden başlayarak 1962 yılları arasında ülkede önemli bir üretim kapasitesi oluşturmuştur. Ulusal iktisat politikaları da bu sektörün özellikle cumhuriyet döneminde daha da gelişmesine katkı sağlamıştır. Örnekte görüldüğü gibi Bursa Merinos Fabrikası, Sümerbank Dokuma, İzmit, Nazilli, Iğdır, Malatya, Kayseri, Ereğli Pamuklu Dokuma, Kastamonu Kendir Sanayi gibi. Tabii bu sanayinin gelişmesinde tekstilin en temel hammaddesi pamuğun Türkiye de yetiştiriliyor olması, ülkemizdeki sektörün daha da gelişmesini sağlamıştır. Tekstil ülkemizde hep öncü sektör olmuş, tekstil hazır giyim ve konfeksiyon sanayilerinde sağladığı istihdam imkanı, üretim sürecinde yarattı katma değer ve uluslararası ticaretteki ağırlığı nedeniyle ekonomik kalkınma sürecinde önemli rol oynayan hep öncü bir sanayi dalı olmuştur. Evet, ilk dokuma tezgahlarımız, tabii bu tezgahlarımız modernleşmiş ancak hala ahşap dokuma tezgahları da kullanılmakta. Ülke ekonomisinin lokomatifi olmuştur dedik, çünkü istihdamın, ihracatın, yaratılan ekonomik katma değerin lokomotifi konumundadır bu sektör ve toplam istihdam da 13,6, toplam imalat sanayi istihdamı içinde yüzde 24 lük bir paya sahiptir. Öncelikle kadın iş gücüne de olanak sağlamaktadır. Yine sanayi üretiminin yüzde 25 ini, yıllık ihracatın ise yüzde 26 sını sağlamaktadır. 2 milyonu aşkın çalışanıyla Türkiye nin istihdam sorununun aşılmasında tekstil önemli bir yere sahiptir. Ahşap tezgahlardan gördüğünüz gibi modern tezgahlar. Tekstil değerli arkadaşlar, yüzyıllardır üretiyor, talebi hiç bitmeyen bir sektör, bu unutulmamalı. Evet, ihracatta pamuklu ürünler yüzde 25 le çok önemli bir paya sahip, en fazla ihraç edilen tekstil mamüllerimiz havlu, bornoz, pamuklu dokuma kumaşlar, yatak çarşaflarını sayabiliriz. Ülkemiz dünyanın altıncı pamuk üreticisi gördüğünüz gibi ve beşinci pamuk tüketicisi konumunda. Hazır giyim sektöründe dünyanın beşinci ve Avrupa Birliği nin ikinci tedarikçisi. Tekstil sektörü dünyanın onuncu ve Avrupa Birliği nin birinci büyük tedarikçisi konumundadır. Biraz önce Sabri Başkanım da sundu değerli arkadaşlar tekstil ve konfeksiyon ihracatına baktığımızda ülkemizde 22 milyar, 2008 rakamları 22 milyar 630 bin yani eski rakamla 22 katrilyon lira ihracatımız, ilimizde ise 1,5 milyar TL ye yaklaşan ihracat söz konusu. Kriz dolayısıyla tabii tekstilde ihracat rakamlarında istediğimiz sonucu alamadık, özellikle 2008 sonlarında. Yine gördüğünüz gibi tekstil yüzde50 kadın iş gücüne istihdam sağlıyor demiştim, ilimizde yaptığımız araştırmada neredeyse erkek ve kadın istihdamı 224

5 birbirine yaklaşık, yaklaşık yüzde 50 kadın işgücüne istihdam sağlamakta ve bu tekstil sektöründe çalışan insanlar daha sonra da tekstil işvereni olarak karşımıza çıkmakta. Diğer sektörlerin gelişimine katkısı var demiştik. Tarım sektörüne, özellikle kimya sektörüne ve diğer sektörlere de büyük katkısı var. Tekstil sektörü kapasite ve üretim bakımından İstanbul, İzmir, Denizli, Bursa, Kahramanmaraş, Gaziantep gibi illerde tekstil yoğun olarak yapılmakta. Tekstil konusunda güçlü yönlerimiz var. Gelişmiş bir alt yapımız var her şeyden önce ve yeterli deneyime sahip olduğumuzu düşünüyoruz. Uluslararası rekabet deneyimiz var, yeni teknolojilere ve modaya uyum becerimiz ve çevre dostu üretim konusunda deneyimlerimiz var. Lojistik, ulaşım konularında alt yapımız yeterli. Ancak bizden daha rekabetçi iş gücü maliyetleri de oluştu özellikle uzak doğuda, bu konuya dikkat etmemiz gerekiyor. Yine zorluklarımız da var. Siyasi bakımdan istikrarsız bir bölgede yer alıyoruz. Kaynak yetersizliğimiz var, kıt ve pahalı, kısa vadeli ve riskli finansman olanakları ile karşı karşıyayız. Özellikle ihracatta hala bürokratik zorluklarımız var. Serbest rekabet kuralları hala gelişmemiş daha. Sektörde küresel arz fazlası var ve özellikle alıcı konumundaki Amerika Birleşik Devletleri ve büyüyen uzak doğu pazarlarına uzaklık, Asya ülkelerinin pazar paylarındaki artış eğilimi bizim zorluklarımız. İyileştirmemiz gereken yönlerimiz de var. Özellikle öz kaynak yetersizliği, yüksek girdi maliyetleri, marka yaratılamaması, teknik tekstil üretimine geçmedeki zorluklarımız, hala kayıt dışı ekonomi her sektörün kanayan yarası, ARGE eksikliği, hibe fonlarından tam olarak yararlanamamamız ve üniversite, sanayi ve meslek kuruluşları arasındaki diyalog zayıflığı bizim iyileştirmemiz gereken konuların başında gelmekte. Tekstil sektörümüzün sorunlarımızın başında biraz önce de bahsettiğim, birçok sorunumuzun başında esasen kayıt dışı ekonomi geliyor. Kontrolsüz ithalat, teşvik sorunu, düşük kur ve yüksek faiz politikaları, işçilik maliyetlerinin yüksekliği ve üzerindeki ağır yükler, enerji giderleri, bölgemizde gerçekten yüksek diğer ülkelere bakıldığında. Zayıf bulunan ve iyileştirilmesi gereken yönlerimiz var demiştik; yüksek girdi maliyetleri, marka yaratılamaması, ileri teknoloji içeren tekstil üretimine geçememek gibi. Evet, Türk tekstil sektörünün vizyonu. Bizim ne yapmamız gerekiyor? Katma değeri yüksek, özellikle teknik tekstil, marka yaratan tekstil, rekabetçi ve teknoloji içeren ürün ve hizmet sunumlarıyla dünya ticaretinde payımızı almamız gerekiyor. Şimdi tekstil muhasebesinden biraz bahsetmek istiyorum. Tekstilde maliyet muhasebesi önemli olduğundan verilerin toplanması da önemli tabi 225

6 i ki. Dolayısıyla muhasebenin, muhasebecinin de, denetçinin de tekstili bilmesi gerekiyor, daha doğrusu süreçleri bilmesi gerekiyor. Meslek mensubumuz tüm bu süreçlerde bilgi üretiyor, üretimden pazarlamaya bütün süreçlerin içerisinde yer alıyor. Üretim işletmelerinde ki bütün departmanlarda hemen hemen meslektaşlarımız da çalışabiliyor. Genel Müdür oluyor, muhasebe departmanında çalışıyor, maliyet muhasebesi departmanını yönetiyor ve üretim işletmelerinde dönemsel raporlama araçları, bunları da biz yapıyoruz. Hammadde kullanım tablosu, yardımcı malzeme kullanım tablosu, direkt işçilik, malzeme tabloları gibi bütün bunları da bizim yapmamız gerekiyor. Üretim işletmelerinde tüm bu departmanlarda ki mali veriler ve raporlamalar konusunda uzmanlaşmış meslek mensuplarımızca bunlar yapılmakta. Evet, uygulamaya baktığımızda tekstil işletmesi değerli arkadaşlar, muhasebe uygulaması modelleri işletmenin çalışma biçimlerine göre farklılıklar arz etmekte. Şöyle ki mamul üreten ve satan işletmeler olarak, hizmet üreten fason işletmeler olarak fason üretimi yaptırıp satan işletmeler olarak, bunların birkaçını veya tamamını bir arada yapan işletmeler olarak. Tekstil sektörünün yanında konfeksiyon sektörümüzde, kumaş alıp konfeksiyon üreten işletmeler, iplik alıp konfeksiyon üretimi yapan işletmeler, pamuk alıp konfeksiyon üretimi yapan ancak iplik ve kumaş olarak da satış yapan işletmeler. Kombine entegre üretim yapan işletmeler var, bunlar da tüm aşamalarda zaten üretim, satış ve ticaretini yapan işletmeler oluyor. Muhasebe işlem akış düzeni ile ilgili değerli arkadaşlar TÜRMOB umuzun ve İstanbul Odamızın, TES- MER in sektörel muhasebe konusunda esasen başucu kitapları var. Benim de bu sunumu yaparken yararlandığım başucu kitapları var hazırlandı. Daha geniş kaynak esasen orada da var. Ben onun için burada 7-a seçeneğini kullanan işletmelerdeki işlem akışıyla ilgili kısımları geçiyorum, akış düzenlemelerini geçiyorum. 7-a seçeneği zaten hep 7- a seçeneğini kullanıyoruz, 7-b seçeneğini esasen ben de bilmiyorum bu konuda. Zaten kullanmamız da mümkün değil, özellikle imalat şirketlerinde. Evet, mamul üreten ve satan işletmelerimiz için akış düzenlerimiz ve hesap akış düzenlerimizi de geçiyorum. Başkanım o sunuma verdiğinde bunu 20 dakikada bitirecek misin demişti ama onu bitireceğim. Evet, işlem akış düzenlerini değerli arkadaşlar kısaca görmüş olduk. Şimdi yeni Türk Ticaret Kanunu gibi bazı yasal düzenlemeler zaten meslek mensuplarımızın uzmanlaşmasını istemekte. İşte yeni TTK ile birlikte şirketlerin meslek mensuplarınca denetlenecek olması, sektörel bazda muhasebe ve denetimde ihtisaslaşmayı zaten öne çıkaracaktır. Dolayısıyla sektörü tanıma 226

7 dan yapılacak muhasebe ve denetim kendinden bekleneni tam anlamıyla veremeyecektir. Özellikle yeni TTK da halka açık şirketlerde yeni bir organ olarak görülen tehlikelerin erken teşhisi komitesiyle de birlikte denetim alanında sektörde uzmanlaşmanın gerektiği de bir kez daha ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla TÜRMOB ve odalarımız sektörel konularda ihtisaslaşmayı sağlayacak şekilde bu konularda eğitim faaliyetlerine ve yayın faaliyetlerine ağırlık vermelidir diyoruz. İhtisaslaşmış mesleki yapıları sağlayacak düzenlemeleri de bizler biran önce hayata geçirmeliyiz. Evet, çeşitli düzenlemeler var dedik. Örneğin SPK 22 seri no.lu düzenlemesinde bağımsız denetçi işletmenin yapısı hakkında bilgi sahibi olmak zorundadır demektedir. İşletmenin yapısı nedir diye baktığımızda işletme faaliyetlerini ortaklık yapısını, yönetimini, yaptığı veya yapmayı planladığı yatırımları, hukuki statüsünü ve nasıl finanse edildiğini kapsamakta. Evet, TÜRMOB umuzun hedefi ne olmalı bu konuda? Bizim de hedeflerimiz şu olmalı değerli arkadaşlar, en çok yakındığımız konular var; iş yoğunluğu, angaryaların çokluğu, maliyetlerin yüksekliği ve hak ettiği ücreti elde edememe en çok yakındıklarımız bildiğiniz gibi. İşte uzmanlaşma sayesinde yıllardır yakındığımız ve özünde farklı iş alanlarından angarya gibi görünen daha doğrusu birçok işyerine getiriyor olmamızdan kaynaklanan sorunlarımızı bu şekilde azaltabileceğiz diye düşünüyorum. Son olarak söyleyeceğim tekstil gerçekten mercek altına alınmalı, alınması gerekiyor. Süreçlerinin iyi izlenmesi ve analiz edilmesi gerekiyor. Hatta orada atladığım, denetimlerde özellikle tekstil işiyle ilgiliyse denetçinin yanında bir tekstil mühendisinin de olması, kimya sektöründe bir denetim söz konusuysa bir kimya mühendisi ile de çalışmamızın gereği ortaya çıkıyor. Sektörümüzün gelişmeye açık olması hususu göz önüne alınarak muhasebe ve denetim mesleğine olan talebi sürekli kılacağı gerçeği göz ardı edilmemelidir. Sektördeki KOBİ lerin muhasebe mesleğinden ve meslek mensuplarından beklentisi yatırım kararlarından başlayarak, yatırımın gerçekleşmesine, üretimde ülke içi ve dışı pazar faaliyetlerine, finansman ya da yasal yükümlülüklerin yerine getirilmesine kadar her aşamada muhasebe ve danışmanlık hizmetlerinin profesyonelce yerine getirilmesidir. Sonuç olarak meslek alanında uzmanlaşmaya önem verilmeli, tekstil muhasebesi ve denetiminde muhakkak ihtisaslaşmaya gidilmesi gerekir. Özellikle bu organizasyonu düzenleyen TÜRMOB umuza, ev sahibi olan Mersin Odamıza ve bize bu olanakları verdikleri için TÜRMOB a çok çok teşekkür ediyorum. Meslek örgütümüzün bu konuda gerçekten gereken önemi vereceği umuduyla 4.Türkiye Muhasebe Forumu nun yararlı sonuçlar getirmesi dileğiyle ve ülkemize ve mesleğimize faydalı olması dileğiyle tekrar hepinizi saygı ve sevgiyle selamlıyorum. 227