Prof. Dr. Vedat ÖZSOY Doç. Dr. Abdullah AYAYDIN GÖRSEL TASARIM ÖGE VE İLKELERİ

Transkript

1

2 Prof. Dr. Vedat ÖZSOY Doç. Dr. Abdullah AYAYDIN GÖRSEL TASARIM ÖGE VE İLKELERİ ISBN Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir. 2015, Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ne aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. 1. Baskı: Ocak 2016, Ankara Yayın-Proje: Neslihan Gürsoy Dizgi-Grafik Tasarım: Ayşe Nur Kutlu Kapak Tasarımı: Dilek Karakurt Baskı: Salmat Basım Yayıncılık Ambalaj Sanayi Tic. Ltd. Şti. Büyük Sanayi 1. Cadde 95/1 İskitler/ANKARA Tel: ( ) Yayıncı Sertifika No: Matbaa Sertifika No: İletişim Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA Yayınevi Yayınevi Belgeç: Dağıtım: Dağıtım Belgeç: Hazırlık Kursları: İnternet: E-ileti: pegem@pegem.net

3 Prof. Dr. Vedat ÖZSOY Kayseri nin Pınarbaşı ilçesinde dünyaya geldi (19 Haziran 1956) de Gazi Eğitim Enstitüsü Resim-İş Bölümü nü bitirdi. Fethiye (Muğla) Lisesinde resim öğretmenliği yaptı ( ). Kültür Bakanlığı Kayseri Devlet Güzel Sanatlar Galerisi Müdürlüğü görevini yerine getirdi ( ). Berlin Goethe Enstitüsü ne devam etti (1983). Gazi Eğitim Fakültesi Resim-İş Eğitimi Bölümü nde lisans tamamlama yaptı ve bu bölüme Araştırma Görevlisi oldu (1987). İngiltere Birmingham City Üniversitesi Institute of Art and Design da Yüksek Lisansını (1991), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde Doktorasını (1995), Arizona State Üniversity College of Fine Arts da Post-Doktorasını ( ) tamamladı. Mili Eğitim Bakanlığı Resim-İş Dersi Öğretim Programı Geliştirme Komisyonu başkanlığı yaptı (1992). Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri program geliştirme çalışmaları ve hizmet içi kurslarına eğitici olarak katıldı ( ) da Resim-İş Eğitimi alanında Doçent ve 2004 te Profesör oldu. Yükseköğretim Kurulu, Eğitim Fakülteleri program Geliştirme Çalışma Gurubu, Fakülte-Okul İşbirliği Programı Çalışma Gurubu ve Akreditasyon Çalışma Gurubu Üyelikleri görevlerinde bulundu ( ). İngiltere de Teacher Agensy de ve ABD Harvard Graduate School of Education de akreditasyon uzmanlığı seminerlerine katıldı (1999). European League of the Institute of the Arts a ve International Council of Fine Arts Deans (ELIA) ve Birmingham City Üniversitesi tarafından düzenlenen Kalite Güvencesi Uzmanlığı Eğitimine katıldı (2008). Türkiye Radyo - Televizyon Kurumu Yönetim kurulu üyeliği yaptı ( ). Görsel Sanatlar Eğitimi Derneği ni (GÖRSED) kurdu (2003). Üyesi olduğu International Society for Education Th rough Art ın (InSEA) 7. Avrupa Bölge Kongresinin Türkiye de düzenlenmesinde etkili oldu (2004). İki dönem InSEA Dünya Konseyi üyeliğine seçildi ( ) ve dönemi için InSEA Genel Sekreterliğine atandı. Görsel Sanatlar Eğitimi: Resim-İş Eğitiminin Tarihsel ve Düşünsel Temelleri (2004/2007/2015), Görsel Sanatlar Eğitimi Makaleler (2008) ve Görsel Sanatlar Eğitiminde Özel Öğretim Yöntemleri Resim-İş Eğitimi (A.O. Alakuş la birlikte-2009/2016) adlı kitapları yayımlandı. GÖRSED in yayımlandığı Yöntem ve Teknikleriyle Görsel Sanatlar Eğitiminde Uygulamalar, Sanat Eğitiminde Müze Eğitimi ve Uygulamaları, İlköğretim Sanat Öğretimi Yöntemleri, International Society for Education Th rough Art (InSEA) 7th European Regional Congress Proceedings (O. Kırışoğlu ile birlikte 2005) kitaplarda editörlük yaptı. International Yearbook for Research in Arts Education 2014/2 (Yayımlayan: International Network for Research in Arts and Education: INREA/Germany) adlı uluslar arası kitapta Arts Education and Violance in Schools başlıklı yazısı bölüm olarak yayımlandı.

4 Çeşitli bilimsel ve sanatsal dergilerde çok sayıda makalesi yayımlandı, ulusal ve uluslar arası kongrelere, gurup ve karma resim sergilerine katıldı. Görsel sanatlar (resim-iş) ve tasarım eğitimi alanında on yedi yüksek lisans ve on üç doktora tezini yönetti. Özsoy, ikisi uluslar arası hakemli sanat eğitimi dergisinde; on sekizi eğitim bilimleri alanında, üçü de sanat ve tasarım alanında olmak üzere toplam 23 hakemli ulusal ve uluslar arası dergide hakem kurulunda yer almaktadır. Çeşitli sanat, tasarım ve eğitim kongrelerine çağırılı konuşmacı olarak davet edildi. Görsel Sanatlar Eğitimi Deneği tarafından geleneksel olarak verilen Görsel Sanatlar Eğitimi Onur Ödülü ne lâyık görüldü (2013). Erciyes Üniversitesi Güzel Sanatlar, Fakültesi Dekanlığı görevini yerine getirdi ( ). TED Ankara Özel Okulları Görsel Sanatlar Dersi Öğretim Programı Geliştirme Komisyonuna danışmanlık yaptı ( ). APEAS İnşaat Firmasında sanat danışmanlığı görevini sürdürmektedir. TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Güzel Sanatlar, Tasarım ve Mimarlık Fakültesi Dekanlığı görevini yerine getirdi ( ). Vedat Özsoy halen aynı kurumda öğretim üyesi olarak eğitim, öğretim ve araştırma faaliyetlerini sürdürmekte olup evli ve iki çocuk babasıdır. Doç. Dr. Abdullah Ayaydın (1973) Trabzon da doğdu.(1995) Ankara Üniversitesi SMYO Anestezi Bölümünden muzun oldu. (1999) Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Resim-İş Eğitimi Bölümü Grafik Anasanat dalında lisans tamamladı. ( ) Ajanslarda grafik tasarımcı olarak çalıştı. İllüstrasyon ve karikatür çalışmaları yaptı. ( ) Ankara da Özel okullarda ve MEB okullarında görev yaptı. (2001) KTÜ Fatih Eğitim Fakültesi Güzel sanatlar Eğitimi Bölümü ne araştırma görevlisi olarak atandı. ( ) Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Resim-İş Eğitiminde yüksek lisans yaptı. ( ) Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Resim-İş Eğitiminde doktorasını tamamlayarak doktor unvanı aldı. (2007) Yrd. Doç. unvanı aldı. (2013) Güzel Sanatlar Eğitimi alanında Doçent unvanı aldı. (2014) Resim-iş öğretmenliği anabilim dalı başkanlığına atandı. MEB-UNİCEF işbirliği ile hazırlanan İlköğretim Görsel Sanatlar Öğretim Programının hazırlanması projesine davet edildi. Öğretim Programı, Seçmeli Görsel Sanatlar dersi programı ve materyal kitabın hazırlanmasında görev aldı. Görsel Sanatlar Eğitimcileri Derneği tarafından Yılın Görsel Sanatlar Eğitimcisi Ödülü ne layık görüldü. Değişik zamanlarda MEB hizmet içi eğitim kurslarına eğitim görevlisi olarak katıldı. Çeşitli dergilerde bilimsel makaleleri yayınlandı. Bir kitap, üç kitapta bölüm yazarı ve iki kitabın editörüdür. Çok sayıda karma sergiye katıldı ve kişisel sergiler açtı. Kurucu üyesi olduğu Görsel Sanatlar Eğitimi Derneği nde iki yıl genel sekreterlik görevini yürüttü. GÖRSED ve KPSD üyesidir.

5 ÖN SÖZ Ülkemizde güzel sanatlar ve tasarım eğitiminde öğrencilerin, öğretmenlerin, öğretim elemanlarının ve araştırmacıların alanlarıyla ilgili yararlandıkları görsel ve yazılı kaynaklar her geçen yıl artmaktadır. Gerek resim, heykel, seramik gibi görsel sanatlar alanında, gerekse grafik, görsel iletişim, tekstil, moda, endüstriyel tasarım, mimarlık, içmimarlık gibi tasarım alanlarında kimi zaman temel sanat eğitimi, kimi zaman da temel tasarım eğitimi olarak adlandırılan hazırlık eğitiminde bu görsel ve yazılı kaynaklara çok ihtiyaç duyulmaktadır. Görsel sanatlar ve tasarım eğitiminin temelini oluşturan ve uluslararası eğitim ortamında kimi zaman sanat öge ve ilkeleri kimi zaman da tasarım öge ve ilkeleri olarak adlandırılan kompozisyon kurallarını biz kitabımızda her ikisini de kapsayacak şekilde görsel tasarım öge ve ilkeleri olarak adlandırmanın daha uygun olacağını düşündük. Görsel tasarım öge ve ilkeleri, bir sanatsal düzenlemede ya da tasarım çalışmasında estetik bir bütünlük ve anlatımı elde edebilmek için sanatçı ve tasarımcıların önemli bir bölümünün sıklıkla başvurdukları bir uygulama yöntemidir. Kitabımızda bu uygulama yönteminin kuramsal alt yapısı hakkında bilgiler yer alırken diğer yönden de öge ve ilkelerin genel kabul görmüş olanları seçilmiş, bunların aydınlatıcı ve uygulamaları kolaylaştırıcı açıklamalarına yer verilmiş ve özenle seçilmiş görseller yoluyla da okuyucuların doğru örnekleri görmeleri sağlanmaya çalışılmıştır. Kitle iletişim araçlarının ve özellikle internetin bize sunduğu olanakların yanı sıra bu alanda yayımlanmış birçok kitabı bulmak mümkündür. Her biri değerli olan bu kaynaklarda görsel tasarım ögeleri ve ilkeleri önemli farklılıklar gösterebilmektedir. Bu farklılıkların kimileri yerinde, kimileri ise abartılı olarak kabul edilebilir. Ancak asıl olan bir sanatsal düzenlemede, kompozisyonda bu ister görsel sanatlarda olsun, ister tasarım alanlarında olsun etkili, estetik, bütüncül ve uyumlu bir anlatıma katkılarının olmasıdır. Bu nedenle görsel tasarım öge ve ilkelerini sanat yapmanın asıl araçları olarak yüceltmemek gerekir. Kimi sanatçı ve tasarımcıların bu öge ve ilkelere bağlı kalmadan, bazılarının da bunları ret ederek eserlerini yarattıklarını da unutmamak gerekir. Görsel tasarım öge ve ilkeleri yalnızca yükseköğretimde değil, ilk ve orta öğretimde de eğitimcilere ve öğrencilere kullanılabilecekleri biçimsel araçlar sunmaktadır. Bu araçlar sanatçılar tarafından keşfedilmiş, sanat ve tasarım eğitimcileri tarafından eğitimin hizmetine sunulmuştur. Kitapta yer alan bilgi ve görsellerin sanat ve tasarım eğitimi alanındaki öğrenci, eğitimci, sanatçı ve tasarımcılara yararlı olmasını dileriz Prof. Dr. Vedat ÖZSOY Doç. Dr. Abdullah AYAYDIN

6 İÇİNDEKİLER Ön Söz...v Giriş BÖLÜM GÖRSEL TASARIM ÖGELERİ NOKTA Nokta Nedir?...18 Noktanın Bazı Özellikleri...19 Noktanın Görsel Fonksiyonları...23 Doğada Nokta ve Nokta Etkisi...32 Noktacılık Akımı (Pointilizm, Puantilizm)...34 ÇİZGİ Çizgi Nedir?...38 Çizginin Sınıflandırılması...42 Birbirleriyle İlişkileri Açısından Çizgiler...44 Çizginin Özellikleri...45 DOKU Doku Nedir?...48 Dokunun Sınıflandırılması...52 Dokunun Bazı Özellikleri...57 Dokunun Görsel Fonksiyonları...58 Doku Nasıl Oluşur?...62 Dokunun Psikolojik Etkileri...64 Doğada Doku Çeşitliliği...65

7 viii Görsel Tasarım Öge ve İlkeleri RENK Renk Nedir?...68 Renklerin Bazı Özellikleri...69 Renk Çemberi...73 Renklerin Sınıflandırılması...74 A) Ana - Ara Renkler...74 B) Sıcak - Soğuk Renkler...75 C) Nötr (Acromatik) Renkler...76 Renklerin Birbirleriyle İlişkisi...77 A) Armonik Renkler...77 B) Kontrast Renkler...79 C) Tamamlayıcı (Komplementer) Renkler...80 Renklerin Görsel Fonksiyonları...81 Doğada Renk...87 TON Ton Nedir?...90 Tonun Görsel Fonksiyonları...91 Sıcak Tonlar...93 Soğuk Tonlar...94 Ton ve Kroma İlişkisi...94 Özel Tonlar...94 Ton ve Işık İlişkisi...95 Doğada Ton...95 VALÖR Valör Nedir?...98 Valör Çeşitleri Valörün Görsel Fonksiyonları Valor ile Ton Arasındaki Fark Valör ile Kroma Arasındaki Fark Doğada Valör

8 İçindekiler ix ŞEKİL Şekil Nedir? Şeklin Bazı Özellikleri Şekil Çeşitleri Şekillerin Görsel Fonksiyonları Silüet Nedir? Leke Nedir? Şekil - Zemin İlişkisi Şekilleri Etkili Kullanma Doğada Şekil ve Motif BİÇİM (FORM) Biçim(Form) Nedir? Formların Sınıflandırılması Formun Bazı Özellikleri Formun Görsel İşlevleri Şekil ve Biçim Arasındaki Farklar Doğa ve Form ESPAS (BOŞLUK) Espas (Boşluk) Nedir? Espasın Bazı Özellikleri Espasın Görsel Fonksiyonları Espasta Dikkat Edilmesi Gerekenler Boşluk-Doluluk İlişkisi Espas ve Mekân İlişkisi Doğada Boşluk Doluluk Doğa, Mekân ve İnsan

9 x Görsel Tasarım Öge ve İlkeleri 2. BÖLÜM GÖRSEL TASARIM İLKELERİ RİTİM Ritim Nedir? Ritmin Bazı Özellikleri Ritmin Görsel Fonksiyonları Ritim Nasıl Oluşturulur? Doğada Ritim Doğada Koram Örnekleri HAREKET Hareket Nedir? Hareketin Bazı Özellikleri Hareketin Görsel Fonksiyonları Hareket Nasıl Oluşturulur? Hareket ile Ritim Arasındaki Farklar Doğada Hareket Fütürizm Akımı DENGE Denge Nedir? Denge Çeşitleri Dengenin Bazı Özellikleri Dengenin Görsel Fonksiyonları Denge Nasıl Oluşturulur? Doğada Denge Örnekleri VURGU Vurgu Nedir? Vurgunun Bazı Özellikleri Vurgunun Görsel Fonksiyonları Vurgu Nasıl Oluşturulur? Doğada Vurgu Örnekleri Doğada Egemenlik

10 İçindekiler xi ZITLIK Zıtlık(Kontrast) Nedir? Kontrast Çeşitleri Kontrastın Görsel Fonksiyonları Kontrast Nasıl Oluşturulur? Doğada Zıtlık ARMONİ Armoni (Uyum) Nedir? Armoni Çeşitleri Armoninin Bazı Özellikleri Armoninin Görsel Fonksiyonları Armoni Nasıl Oluşturulur? Doğada Armoni BÜTÜNLÜK Bütünlük Nedir? Bütünlüğün Görsel Fonksiyonları Bütünlük Nasıl Oluşturulur? Doğada Birlik ve Bütünlük ORAN Oran Nedir? Oranın Bazı Özellikleri Oranın Görsel Fonksiyonları Oran Nasıl Oluşturulur? Doğada Oran ÇEŞİTLİLİK Çeşitlilik Nedir? Çeşitlilik Türleri Çeşitliliğin Görsel Fonksiyonları Çeşitlilik Nasıl Oluşturulur? Doğada Çeşitlilik Sözlük 249 Kaynakça 263

11 KAYNAKÇA AKAY, Bahaattin. (1997).Resim Sanatı, Ankara: Doğuş Matbaası AKAY, Bahattin. (2004). Resim, Ankara: Gölge Ofset ARNTSON, A. (1998). Graphic Design Basics. Fort Worth, Tx: Harcourt Brace College Publishers. ARTUT, Kazım. (2009). Sanat Eğitimi Kuramları ve Yöntemleri, Ankara: Anı Yayıncılık ASHTON, Dore. (2001). Picasso Konuşuyor (Çev: Mehmet Yılmaz-Nahide Yılmaz) Ankara: Ütopya Yayınevi ATALAYER, Faruk. (1994). Görsel Sanatlarda Estetik İletişim, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, No:770. AYAYDIN, A. (2009). Sanat Eğitimi Ve Görsel Sanatlar Öğretimi, (Ed. Aliosman Alakuş & Levent Mercin), Pegem Akademi Yayınları BECER, Emre. (2002). İletişim ve Grafik Tasarım, Ankara: Dost Kitabevi. BERGER, John. (2004). Görünüre Dair Küçük Bir Teoriye Doğru Adımlar İstanbul: Metis Yayınları BEVLIN, M. (1994). Design Through Discovery, 6th Edition. Fort Worth, Tx: Harcourt Brace College Publishers. BİGALI, Şeref. (1984). Resim Sanatı. Ankara: Şafak Matbaası BİNGÖL, Cemal. (1975). Resim Nedir Nasıl Yapılır Nasıl Öğretilir İstanbul: Milli Eğitim Basımevi. BOYDAŞ, NİHAT. (2005). Sanat Eleştirisine Giriş, Ankara: Gündüz Yayıncılık BRAINARD, S. (1998). A Design Manual, 2nd Edition. Upper Saddle River, Ny: Prentice Hall. BUYURGAN, S.& BUYURGAN, U. (2001). Sanat Eğitimi ve Öğretimi, Ankara: Dersal Yayıncılık CANTÜRK, Fikri. (1993). Plastik Sanatlarda Temel Sorunlar, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.

12 264 Görsel Tasarım Öge ve İlkeleri CHENG, François. (2006). Boşluk ve Doluluk (Çev: Kaya Özsezgin) Ankara: İmge Kitabevi ÇAĞLARCA, Sadettin. (1975). Suluboya Resim Tekniği, İstanbul: İnkılâp Kitabevi. ÇAĞLARCA, Sadettin. (1999). Resim-Heykel Plastik Ögeler, İstanbul: İnkılâp Yayınevi DA VİNCİ, Leonardo. (2006). Da Vinci nin Not Defteri İstanbul: Carpe Diem Kitap DA VİNCİ, Leonardo.(1992). Leonerdo Da Vinci: Defterler (Çev:Turhan Ilgaz, Hakan Yılmaz), İstanbul: Hil Yayın (Birinci Baskı). EDMAN, Irwin. (1998). Sanat ve İnsan (Çev: Turhan Oğuzkan) İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları. ERDEM, Mesut. (1968). Resim Tekniği, İstanbul: Helvacıoğlu Yayınevi. ERİNÇ, Sıtkı M. (1995). Resmin Eleştirisi Üzerine, İstanbul: Hil Yayın ERSOY, Ayla. (2002). Sanat Kavramlarına Giriş. İstanbul: Yorum Sanat Yayıncılık EVANS, P. & Thomas, M. (2004)). Exploring the Elements of Design, Clinton Park, Ny: Delmar Learning. EVANS, P. (2004). Exploring the Elements of Design, Clifton Park, NY, Delmar Cengage Learning EYUBOĞLE, B.Rahmi. (1986). Resme Başlarken, Ankara: Olgaç Basımevi FAIMON, P. & Weigand, J. (2004). The Nature of Design, Cincinnati, Oh: How Design Books. GÖKAYDIN, Nevide. (1990). Eğitimde Tasarım Ve Görsel Algı, Ankara: Sedir Yayınevi, THK Basımevi. GÖKAYDIN, Nevide. (1998). Eğitimde Tasarım ve Görsel Algı, İstanbul: MEB Yayınları. GÖKAYDIN, Nevide. (2002). Temel Sanat Eğitimi, Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları. GÜNGÖR, İ.H. (2005). Temel Tasar, İstanbul: Patates Baskı Yayınevi GÜRER, Latife. (1990). Temel Tasarım, İstanbul: Teknik Üniversite Matbaası. HURWİTZ. Al ve DAY, Michael. (1995). Children And Their Art: Methods for the Elementary School. New York: Harcourt Brace Jovanovich. JOSEPH A. Gatto, Albert W. Porter and Jack Selleck, (2010) Exploring Visual Design: The Elements and Principles, Oxford University Press KESKİNOK, K. (2001). Sanat Eğitimi-Aşamalı Yöntem, Ankara: Sanat Yapım Yayıncılık LAUER, D. (2005).Design Basics, Wadsworth Publishing LAUER, D. & Pentak, S. (1995). Design Basics, 4th Edition. Ft. Worth, Tx: Harcourt Brace College Publishers. LAUER, D.A. (2000). Design Basics, South Melbourne, Victoria, Australia; Wadsworth Publishing LENOIR, Beatrice. (2004). Sanat Yapıtı (Çev: Aykut Derman). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları LOWRY, Bates.(1992). Sanatı Görmek, Ankara: Türkiye İş Bankası A.Ş. Kültür Yayınları. MEB, (1997). Resim-İş Öğretmen Kılavuzu İlköğretim I. Kademe, İstanbul: MEB Yayınları. MONDADORİ, Arnaldo. (1981). Sanat Tarihi (Çev. Hasan Kuruyazici & Üstün Alsaç). Görsel Yayınlar Ansiklopedik Neşriyat Ticaret ve Sanayi A.Ş.

13 KAYNAKÇA 265 MUTLU, Erbay. (2000). Plastik Sanatlar Eğitimi nin Gelişimi, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Matbaası. ODABAŞI, H.A. (2002).Grafikte Temel Tasarım. Yorum sanat Yayınları ÖZSOY, V.& ALAKUŞ, A.O. (2009). Görsel Sanatlar Eğitiminde Özel Öğretim Yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi Yayınları ÖZSOY, Vedat. (2006). Yöntem Ve Teknikleriyle Görsel Sanatlar Eğitiminde Uygulamalar (Ed: Vedat Özsoy), Ankara: Görsel Sanatlar Eğitimi Deneği Yayınları PARRAMON, Jose M. (1995). Resimde Renk ve Uygulanışı, İstanbul: Remzi Kitabevi. PASTOUREAU, Michel. (2005). Mavi Bir Rengin Tarihi (Çev: İnci Malak Uysal) Ankara: İmge Kitabevi Yayınları SEYLAN, A. (2005).Temel Tasarım. Ankara: M-Kitap Yayınevi SEZER, Hulusi. (2001). İlköğretimde Resim-İş Eğitimi, Ankara: MEB Projeler Koordinasyon Dairesi Başkanlığı. STEWART, M. (2002). Launching The Imagination. New York: Mcgraw-Hill. TANSUĞ, Sezer. (1988). Sanatın Görsel Dili, İstanbul: Remzi Kitabevi. TURANÎ, Adnan. (1998). Sanat Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Remzi Kitabevi. WÖLFFLİN, Heinrich. (1995). Sanat Tarihinin Temel Kavramları, Ankara: Remzi Kitabevi YOLCU, ENVER. (2009). Sanat Eğitimi Kuramları ve Yöntemleri, Ankara: Nobel Yayıncılık ZELANSKI, P. & Fisher, M. (1996). Design Principles And Problems, 2nd Edition. Fort Worth, Tx: Harcourt Brace College Publishers

14 266 Görsel Tasarım Öge ve İlkeleri Design.htm

15 KAYNAKÇA

16 268 Görsel Tasarım Öge ve İlkeleri