Çağdaş Türk Müz ğ P yano Eserler ne Yönel k Hazırlayıcı Etüt Yazma Yöntem. Yrd. Doç. Dr. Ahmet Suat KARAHAN

Transkript

1 Çağdaş Türk Müz ğ P yano Eserler ne Yönel k Hazırlayıcı Etüt Yazma Yöntem Yrd. Doç. Dr. Ahmet Suat KARAHAN

2 Yrd. Doç. Dr. Ahmet Suat KARAHAN ÇAĞDAŞ TÜRK MÜZİĞİ PİYANO ESERLERİNE YÖNELİK HAZIRLAYICI ETÜT YAZMA YÖNTEMİ ISBN DOI / Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir. 2016, Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayım ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ye aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. 2. Baskı: Kasım 2016, Ankara Yayın-Proje: Elif Turanlıoğlu Bultan Dizgi-Grafik Tasarım: Didem Kestek Kapak Tasarımı: Pegem Akademi Baskı: Ay-bay Kırtasiye İnşaat Gıda Pazarlama ve Ticaret Limited Şirketi Çetin Emeç Bulvarı 1314.Cadde No:37A-B Yayıncı Sertifika No: Matbaa Sertifika No: İletişim Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA Yayınevi: Yayınevi Belgeç: Dağıtım: Dağıtım Belgeç: Hazırlık Kursları: İnternet: E-ileti: pegem@pegem.net

3 Yrd. Doç. Dr. Ahmet Suat KARAHAN 1976 yılında Samsun da doğdu. İlk, orta ve lise öğrenimini aynı ilde tamamlayarak 1995 yılında Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Müzik Öğretmenliği Bölümünde lisans eğitimine başladı. Piyano eğitimini Öğr. Gör. Dilara MEMEDOVA ile tamamladı. Eğitimi süresince piyano resitalleri verdi. Ayrıca bölüm korosu ve orkestrasıyla çeşitli illerde birçok konserde sahne aldı. Lisans eğitimini 1999 yılında tamamladı ve aynı yıl Erzurum Aşkale Anadolu Lisesi nde müzik öğretmeni olarak göreve başladı yılında uzman öğretmenliğe hak kazandıktan sonra aynı yıl Harran Üniversitesi Müzik Öğretmenliği Bölümünde öğretim görevlisi olarak göreve başladı. Bölümde Piyano, Müziksel İşitme Okuma Yazma, Armoni, Eşlik, Elektronik Org gibi çeşitli dersleri yürüttü ve çeşitli bölüm konserlerinde sahne aldı. Yüksek lisans ve doktora eğitimini tamamlamak amacıyla 2002 yılında Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dalı nda araştırma görevlisi olarak göreve başladı ve yedi yıl süren görevi boyunca Anabilim Dalı nda piyano dersleri yürüttü. Ayrıca çeşitli ulusal ve uluslararası konser etkinliklerinde sahne aldı yılında yüksek lisans, 2008 yılında ise doktora eğitimini tamamladıktan sonra, 2009 yılında Harran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dalı nda yardımcı doçent doktor olarak göreve başladı. Aynı üniversitede 2011 yılından itibaren Bölüm Başkanı olarak görev yapmakta olan Karahan, ulusal ve uluslararası akademik çalışmalarını sürdürmektedir.

4 Önsöz Etütler çalgı eğitimi sürecinin ayrılmaz bir parçasıdır. Çok çeşitli amaçlarla yazılan etütlerle öğrencilere en temel seviyeden en yüksek seviyeye kadar çeşitli bilgi ve davranışlar kazandırılmaktadır. Ancak yapılan kaynak taraması sonucunda öğrencilere etüt yazma yöntemlerinin anlatıldığı bir kitaba ulaşılamamıştır. Bu önemli eksiklik kitabın yazılmasındaki temel etkendir. Kitap kapsamında bir esere yönelik hazırlayıcı etüt yazma yöntemi ve davranış kazandırmaya yönelik etüt yazma yöntemi anlatılmıştır. Bir esere yönelik hazırlayıcı etüt yazma yöntemi Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı Müzik Öğretmenliği Bilim Dalı nda 2008 yılında doktora tezi olarak kabul edilen Çağdaş Türk Müziği Piyano Eserlerine Hazırlık Amacıyla Yazılan Etütlerin Öğrencilerin Eserleri Çalma Düzeylerine Etkisinin Belirlenmesi başlıklı çalışmam kapsamında oluşturulmuştur. Aynı çalışma kapsamında yöntemin öğrencilerin piyano çalma başarı düzeylerine etkisi de belirlenmiştir. Kitap kapsamında ise hem esere yönelik hazırlayıcı etüt yazma yöntemi hem de davranış kazandırmaya yönelik etüt yazma yöntemi Müzik Öğretmenliği Lisans Programı öğrenci seviyesine uygun olarak anlatılmıştır. Ayrıca iki ayrı yöntem ağırlıklı olarak çağdaş Türk müziği piyano eserleri üzerinden örneklendirilmiştir. Araştırmanın her aşamasında yapıcı ve yönlendirici önerilerde bulunarak, bilgi ve görüşlerini benimle paylaşan değerli öğretim üyeleri Prof. Gül ÇİMEN, Prof. Dr. Ali UÇAN, Prof. Dr. Türev BERKİ, Prof. Nevhiz ERCAN, Prof. Dr. Cihat CAN, Doç. Dr. Can KARAHAN, değerli dostlarım Doç. Dr. Ferit BULUT, Doç. Dr. Ersan ÇİFTÇİ ve Yrd. Doç. Dr. Ozan BALDAN a, ve sevgili eşim Behiye KARAHAN a sonsuz teşekkürlerimi sunarım. Ahmet Suat KARAHAN

5 Tanımlar Etüt: Çalgı ya da ses tekniği çalıştırmak, geliştirmek amacıyla yazılmış müzik parçaları/yapıtları (Gazimihal, 1961; Say, 2002; Sözer, 1996). Davranış kazandırmaya yönelik etüt yazma yöntemi: Etüdün belirlenmiş bir ya da birden fazla davranışı kazandırmak amacıyla yazılması yöntemidir. Bir esere yönelik hazırlayıcı etüt yazma yöntemi: Etüdün belirlenmiş bir esere öğrencileri hazırlamak amacıyla yazılması yöntemidir. Çağdaş Türk müziği piyano dağarı: Çok yönlü, geniş kapsamlı ve çeşitli müziksel davranışların kazandırılmasına yönelik olarak piyano eğitimi sürecinde kullanılan Türk bestecilerinin eserlerinden oluşan dağardır (Bulut, 2002). Deşifre aşaması (Çözümlemeli Ön Çalma): Eserin ya da etütlerin notalarının çözümlendiği ya da seslendirildiği süreçtir (Karahan, 2008). Çalışma aşaması: Eser ya da etütleri oluşturan yapıların (tartımlar, ezgiler, uygular, nüanslar vb.) gereken seviyede seslendirilebilmesi için düzenli tekrar yapılan/çalışılan süreç veya aşamadır (Karahan, 2008). Çalma aşaması (Son Çalma): Eser ya da etütleri oluşturan yapıların (tartım kalıpları, ezgi, akor kalıpları, nüanslar vb.) gereken seviyede seslendirildiği aşamadır (Karahan, 2008).

6 İçindekiler GİRİŞ... 1 Etüt Yazma Yöntemleri... 3 Esere Yönelik Hazırlayıcı Etüt Yazma Yöntemi... 5 Hazırlayıcı Etüt Yazma Yönteminin İlkeleri... 6 Ölçü Anahtarı... 7 Hız (Tempo)... 8 Tartımlar... 8 Ezgisel Yapı... 9 Parmak Numaraları Uygular (Akorlar) Çalma Teknikleri Nüanslar Ses Alanı İlhan Baran ın Kırda Oyun Adlı Eseri için Yazılan I. Hazırlayıcı Etüt Ulvi Cemal ERKİN in Oyun Adlı Eseri için Yazılan II. Hazırlayıcı Etüt İlhan BARAN ın Devinim Adlı Eseri için Yazılan III. Hazırlayıcı Etüt Hazırlayıcı Etütlerin Öğrencilerin Başarı Düzeylerine Etkisi Değerlendirme Ölçeği SONUÇLAR ÖNERİLER KAYNAKLAR... 29

7 KAYNAKLAR Baran, İ. (1984). Çocuk Parçaları. Ankara: Belgi Yayıncılık. Baran, İ. (1975). Siyah ve Beyaz. Ankara: Devlet Konservatuarı Yayınları no:73 Bulut, F. (2002). Çağdaş Türk Piyano Müziği Eserlerinin Piyano Eğitimi Açısından İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara. Czerny, C. (2000). CZERNY IL PRIMO MAESTRO DI PIANOFORTE 100 STUDI GIORNALIERI. Italy: BGM Ricordi S.p.A. Erkin, U. C. (2007). Duyuşlar. Ankara: Sun Yayınevi. Gazimihal, R. (1961). Müzik Sözlüğü. Ankara: Milli Eğitim Basımevi. Karahan, A. S. (2004). Türkiye de Müzik Öğretmeni Yetiştiren Kurumların Piyano Öğretimi Sürecinde Kullanılan Klasik Batı Müziği Piyano Etütlerinin Öğrencileri Çağdaş Türk Müziği Piyano Eserlerini Çalmaya Hazırlama Durumu. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara. Karahan, A. S. (2008). Çağdaş Türk Müziği Piyano Eserlerine Hazırlık Amacıyla Yazılan Etütlerin Öğrencilerin Eserleri Çalma Düzeylerine Etkisinin Belirlenmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara. Karahan, A. S. (2016). Piyano İçin Uyarlanmış Türk Müziği Makamlarıyla Dizi Çalışmaları. Harran Üniversitesi Yayınları, Ankara: Sözkesen Matbaası. Say, A. (2002). Müzik Sözlüğü. Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları. Sözer, V. (1996), Müzik Ansiklopedik Sözlük. İstanbul: Remzi Kitabevi A.Ş. Sungurtekin, M. (1993). Türkiye de Eğitim Fakülteleri Müzik Eğitimi Bölümlerindeki Piyano Eğitiminde Çağdaş Türk Piyano Müziği Eserlerinin Yeri. Gazi Üniversitesi, Ankara. Toptaş, B. (2016). Türk Müziği Etütleri. Ankara: Gece Kitaplığı Yayınları. Tufan, E. (2003). Günlerde Makamlar. Ankara: Rekmay Ltd. Şti. Umuzdaş, S. (2016). Özgün Makamsal Etütler. Ankara: Pegem Akademi. 29