Prof. Cemal A rif Alagöz, eşi Zehra hanım ve Ord. Prof. Besim D arkot ile birlikte.

Transkript

1 Prof. Cemal A rif Alagöz, eşi Zehra hanım ve Ord. Prof. Besim D arkot ile birlikte. V

2 PR O F. CEM AL ARİF ALAGÖZ Ü N HAYATI Prof. Dr. A y doğan KOKSAL Prof. CEMAL ALAGÖZ Hocaların hocası Prof. Alagöz, 17 M art 1902 yılında İstanbul, Beşiktaş ta dünyaya gelmiştir. İlk öğrenimini Beşiktaş ta Mekteb-i Üm it ve Barbaros N u mune mektebinde yapmış ve 1917 yılında, İstanbul Öğretmen O kulundan da mezun olmuştur. Yüksek öğrenim ini İstanbul Ü niversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölüm ü nde yapmış ve 1927 yılında mezun olm uştur. Mesleğe 1921 yılında Beşiktaş Valde Çeşmesi Çevri U sta İlkokulu nda başlamış, Ortaköy Darülitam ı, Balmumcu Öksüz Y urdu, Ortaköy Mecidiye ve Beyazıt N um une m ekteplerinde görev yaptıktan sonra, 1924 yılında Galatasaray Lisesi ilk kısınm a öğretm en olm uştur yılına kadar bu görevde kaldıktan sonra Alagöz Avrupa ya öğrenci göndermek için açılan sınava girip başarılı olarak gitmiştir yılında Paris Üniversitesi ndeki öğrenim ini bitirerek yurda dönm üştür. İlk tayini A nkara Gazi Terbiye Enstitüsü coğrafya öğretmenliğidir. YII

3 Burada başarılı öğretmen olan Alagöz, yılları arasında İstanbul Üniversitesi Coğrafya Doçentliği görevinde bulunur yılında A nkara da D il ve Tarih-C oğrafya Fakültesi ne gelir. Hocamız 1944 yılında profesör ve 1972 yılında yaş haddinden emekli olur ve 1991 yılı 22 Ağustos unu 23 Ağustos a bağlayan gece hayata gözlerini yum ar. Türkiye de m odern coğrafya nm kurucusu ve uygulayıcısı olan Prof. Alagöz ün, Prof. D a rk o t la birlikte hazırladığı (Cum huriyet Ç o cuklarına Coğrafya Dersleri, 1926) kitabı ilk yayınını oluşturur. Daha sonra Türkiye de Yaylacılık ve K arst Olayları konularını ele alara k kitap ve m akale halinde yayınlamıştır. Ayrıca, dersleri ile ilgili olarak öğrencilerine Yakın Çevre ve Köy Etütleri üzerinde yol göstermiş, coğrafya terimleri üzerine iki tebliğ neşretmiştir. H atay ve Kıbrıs coğrafyası da başlıca konularını teşkil eder. Bunlarla ilgili m akaleleri T ürk Coğrafya ve Fakülte dergilerinde yayınlanmıştır. Uluslararası Amsterdam Kongresi ne yaylacılık (1938), Lizbon Kongresi ne (1949) sayfiye yaylacılığı konuları ile katılmış, 1968 Yeni Delhi K ongresi ne Türkiye de Jips K arstı tebliği ile iştirak etm iştir. Alagöz, 1950 de UNESCO nun Canada Me Gill Üniversitesi seminerinde grup başkanlığı, 1952 W ashington Kongresi nde seksiyon başkanlığı görevlerinde bulunmuştur. Türk Coğrafya K urum u nun kurucusu, başkanı ve üyesi, Türkiye Jeoloji Kurum u, Türk-Fransız Dernekleri üyesi, Erzurum A tatürk Üniversitesi Bilimsel Araştırm alar Enstitüsü, Tüıkiye Jeomorfologlar Derneği, Paris Coğrafya kurumu şeref üyesi, M ünih Coğrafya K urum u M uhabir üyesi idi. Kendisine Fransa nın Akademi Ofisyesi ve Legion d Honneu Şövalyesi nişanları tevcih edilmiştir. Paris Coğrafya K urum u nun yüzellinci yıldönüm ünde T ürk Coğrafya K urum u nu temsil etmiştir. Prof. Alagöz, 1941 yılında toplanan Birinci T ürk Coğrafya K ongresinin tertipleyicisi arasında bulunm uş, coğrafi bölgelerin tesbit çalışmasında, coğrafya eğitim kom isyonlarında görev almıştır. Gerek emekli olmadan önce, gerekse emekli olduktan sonra Türk C oğrafya K urum u na hizm et etmiş ve canla başla bütün öm rünü vererek çalışmıştır. VIII

4 Hocam ız, köy araştırm alarına önem verirdi. Coğrafya öğrencilerine seminer ve bitirme tez konusu olarak çoğunlukla köy etüdünü verir ve köyü tanım alarım isterdi. Bir örnek verelim: Coğrafya A raştırm aları Dergisi'nde yayınlanan bir makalesinde Fakültemiz odacılarından Şükrü Darıcı ile birlikte asansördeyiz. Kendisine Şükrü efendi, artık kocadık, asansörsüz yapamıyoruz, deyince (Hocam, bu dünya çok dolup boşalmış, Hazreti Süleymana da kalmamış, hepimiz kocayacağız, gam yeme) gibi zarif bir cevap vermişti. Fakültem iz postacısı Rıza Çayır a m erdiven başından, Rıza efendi m ektup var mı? diye seslcnince, (Hocam, göl yerinde su eksik olmaz, Allah itibardan düşürmesin) cevabını vermişti ki, bu cevap değme kültürlü insanın verebileceği türden değildir. Köylümüz kültürlüdür ve köy, bitip tükenmez bir kültür hâzinesidir. A tatü rk ün A nkara yı devlet merkezi olarak seçmesinin bir sebebi de, devleti köyün içine ve köylünün ortasına yerleştirmektir. G örüldüğü gibi m aksat, köyü görmemiş öğrencilerimizin coğrafya derslerinde edindikleri bilgileri uygulayarak köyü ve köylüyü tanım a ve oranın coğrafi yapısını ortaya koym alarıdır. Alagöz hocamız aram ızdan ayrıld1. Türkiye coğrafyasına yaptığı bilimsel katkıları ile meslektaşları ve yetiştirdiği binlerce öğrencileri onu her an hatırlıyacaklardır. Prof. Cem al A lagöz ün Eserleri: 1- Sur la Transhumance en Anatolie, Particuliârement au Nord D A nkara. (Ctr. Congres International de Geographie A m sterdam Tom e II. Section 111 a). 2 - A nadolu da Yaylacılık. A nkara Halkevi Konfeıansları. Seri: 1. K itap: 25. A nkara, Coğrafya Terimleri K om isyonu Reisliğine. Tebliğ. Bilinci Coğrafya Kongresi. Raporlar, M üzakereler, K ararlar, T.C. M aarif Vekilliği Yay. A nkara, Coğrafya Olayları. D.T.C. Fak. Derg. 1, Sayı: 5. A nkara, Haberler. Türk Coğrafya Kurum u Meslek Haftası. D.T.C. Fak. Derg. Sayı: 5. A nkara, Türkiye de K arst Olayları Hakkında Bir Araştırma. Phénomènes Karstique en Turquie. Türk Coğr. Derg. Cilt: 1, Sayı: 1. İstanbul, IX

5 7 - Coğrafya Gözü ile Hatay. D.T.C.F. Derg. Cilt: 2, Sayı: 1-2 Ankara, Türk Coğrafya Kurumu Amaçları ve Çalışmaları. Türk Coğr. Derg. Sayı: IIl-IV. A nkara, A nkara Çevresi Coğrafya Köy M onografyaları için. D.T.C.Fak. Derg. Cilt: 4, Sayı: 5-6. A nkara, Depremler, Seylâplar ve M eteoroloji İşleri. D.T.C. Fak. Derg. C ilt: 5, Sayı: 1-2. A nkara, D ördüncü Coğrafya M eslek Haftası. Birinci Jeoloji İlmi Toplantısı, D.T.C. Fak. Derg. Cilt: 5, Sayı: 5-6. A nkara, Ustad Saffet Ceylangil. Türk Coğr. Derg. Cilt: 6-7, Sayı: 11-12, A nkara, Bir Geziden M üşahedeler. Türk. J.K.B. Sayı: 2. A nkara, Coğrafya Gözü ile Kıbrıs. L İle de Chypre. Türk Coğr. Derg. Sayı: A nkara, A nkara Yakın Kuzeyinde Ovacık Çanağı ve Ayvalı Boğazı. La Cuvette d Ovacık et la Capture du Ruisseau d Ayvalı au N ord d A nkara. T ürk Coğr. Derg. Sayı: A nkaıa, Kızılırm ağın Suyu. L eau du Kızılırm ak. Coğr. Araş. Derg. Sayı: 1. A nkara, Sivas Çevresi ve Doğusunda Jips Karstı Olayları. Les Phénomènes Karstiques du Gypse Aux Environs et al-est de Sivas. D.T.C. Fak. Yay A nkara, Ali M acit Arda. ( ). Türk Coğr. Derg. Sayı: A nkara, * 19- Ülkeler Coğrafyası Yakın Çevre Etüdleri Hakkında Açıklama. Coğr. Araşt. Derg. Sayı: 5-6. A nkara, K arst Olayları Üzerine Yeni Bir M üşahade. Antalya Liman K o yağı (Tebliğ Özeti). Türkiye Jeom or. Derg A nkara, K arsio layları Üzerine Yeni Bir M üşahade. Antalya Liman K o yağı. T. Jeol. Derg. Sayı: 5. A nkara, K 22- Coğrafya Enstitüsü Tarihçesi. Türk K ültürü 50. Yıl Armağanı. A nkara, X

6 Resim 1. Prof. Alagöz ün Köy araştırmalarına örnek: Öğrencileri ile birlikte Aşağı Imrahor Köyü ne yaptığı uygulama gezisinde. (4 Aralık 1966). Resim 2. Prof. Alagöz ve Asistanı Aydoğan Koksal A şağılm ıahor Gezisinde öğle yemeğinde (4 Aralık 1966). XI

7 XII