TAKDiR KOMiSYONLARININ. VE YETKiLERi

Transkript

1

2 istanbul TiCARET ODASI TAKDiR KOMiSYONLARININ.. KURULUŞ, GOREV VE YETKiLERi Ha~PıiVan Fatma ipekler istanbul

3

4 içindekiler GiRiŞ KOMiSYONLARlN KURULUŞU Üyelerin Seçilmesi Üyelerin Nitelikleri Üye Yemini...." Üyelerin Görev Süresi Üyelerin Ücretleri Üyelerin Toplantılara Devamı Toplantı ve Karar Alma Usulü... 7 ll. KOMiSYONLARlN GÖREVLERi... 8 lll. KOMiSYONLARlN YETKiLERi IV. KARARLARlN ŞEKLi V. KARARLARDA GÖZÖNÜNDE TUTULACAK HUSUSLAR VI. EMLAK VERGiSiNE AiT BEDEL VE DEGERLERiN TESPiTi... 14

5

6 VII. YASAKLAR VIII. idarenin YARDlMI EK: istanbul'da BULUNAN TAKDiR KOMiSYONLARI....

7

8 GiRiŞ Bilindiği gibi Türk Vergi Sisteminde vergi borcunun kanunların gösterdiği matrah ve nispetler üzerinden hesaplanarak, belirlenmesi işlemi demek olan vergi tarhı, bir kaç vergi dışında, beyan yöntemine göre yapılmaktadır. Beyan yönteminde mükellef vergi matrahını ve matraha ilişkin bilgileri idareye bildirir. Vergi matrahının tamamen veya kısmen beyan usulüne göre belirlenmesi mümkün olmazsa, vergi idaresi, mükellefin vergi borcunu doğrudan kendisi hesaplar. Takdir komisyonları vergi idaresinin, vergi borcunu hesaplamasına esas olacak matrah unsurlarının takdirini yapmakla görevlendirilmiş komisyonlardır. Mükelleflerin beyanda bulunmamaları ya da beyanlarının kabul edilebilir nitelikte olmaması durumunda, mükellefin vergi borcuna esas olacak matrah, takdir komisyonu tarafından takdir edilir.

9 sağlanması Takdir komisyonlarında, takdirierin tarafsızlığının için vergi idaresi ve mükellef temsilcileri birlikte görev yaparlar. Mükellef temsilcisi olarak, Odamız temsilcilerinin görev aldığı takdir komisyonlarının kuruluş, görev ve yetkileri, toplantı usulü, kararların alınması konularda bilgi veri.lmek üzere bu kitapçık hazırlanmıştır. ve kesinleşmesi vb. 2

10 1. KOMiSYONLARlN KURULUŞU Takdir Komisyonları, illerde defterdarın, ilçelerde mal müdürünün (müstakil vergi dairesi olan ilçelerde ilgili vergi dairesi müdürünün) başkanlığında kurulur. Başkan, yerine bir başka memuru vekil tayin edebilir. Komisyonda ilgili vergi dairesinin iki memuru ile seçilmiş iki üye bulunur. Takdir komisyonları daimi veya geçici olurlar. Daimi komisyonların nerelerde kurulacağını, Maliye Bakanlığı belirler. Daimi komisyon bulunmayan yerlerde takdir işleri geçici komisyonlar tarafından görülür Arsalara ait asgari ölçüde birim değerlerin tespitinde takdir komisyonu, o yer belediye başkanı veya vekili olan memurun başkanlığında, belediyenin yetkili bir memuru, tapu sicil müdürü (veya vekili olan bir memur), ticaret odasınca seçilmiş bir üye ile takdirin yapılacağı mahalle veya köyün muhtarından kurulur. 3

11 Araziye ait asgari ölçüde birim değer tespitinde takdir komisyonu, Valinin başkanlığında, defterdar, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı il müdürü ile il merkezlerindeki ticaret ve ziraat odalarından birer üyeden kurulur. seçilmiş 1. Üyelerin Seçilmesi Üyeler, tüccarlar için ticaret odasınca, diğer sanat ve meslek erbabı için bunların mensup oldukları mesleki teşekküllerce, kendi üyeleri arasından veya hariçten seçilir. Bu teşekküller takdir komisyonu başkanının yazılı talebi üzerine en geç bir ay içinde iki asıl ve iki yedek üye seçmeye mecburdurlar. Bu mecburiyet zamanında yerine getirilmezse üyeler mahallin en büyük mülkü amiri tarafından seçilir. Ticaret odası ve mesleki teşekkül bulunmayan yerlerde bunlar tarafından seçilecek üyeler, belediyeler tarafından seçilir. Servet takdirinde komisyona yalnız ticaret odasından seçilen üyeler katılırlar. 4

12 2. Üyelerin Nitelikleri Takdir Komisyonlarına seçilecek üyelerde aşağıdaki nitelikler aranır: 1. iyi ahlak sahibi olmak, çevresinin güvenini kazanmış bulunmak, 2. Kamu hizmetlerinden yasaklanmış olmamak ve medeni hakları kullanma yetkisinden mahrum olmamak, 3. Ağır hapis ya da hırsızlık, dolandırıcılık, hileli iflas, emniyeti suistimal gibi şeref ve haysiyeti ortadan kaldıran suçlar dolayısıyle hapis cezasıyla hükümlü olmamak, 4. Vergi kaçakçılığından dolayı cezalandırılmış olmamak, yaşını bitirmiş olmak. 3. Üye Yemini Takdir komisyonlarına seçimle gelmiş olan üyeler, aşağıdaki şekilde yemin ederler. 5

13 "Komisyonda çalışacağım süre zarfında tam manasiyle vicdan ve kanaatim icaplarına bağlı kalacağıma, hiçbir sebep ve tesir altında adaletten ve doğruluktan ayrılmayacağıma, gerek Devlet gerek mükellef haklarını bir tutacağıma, takdir ve tahminlerde herhangi bir tarafa temayül suretiyle görevimi kötüye kullanmayacağıma namusum üzerine yemin ederim" Bu yemin il ve ilçelerde idare heyeti, köylerde ihtiyar heyeti huzurunda edilir. 4. Üyelerin Görev Süresi Takdir komisyonlarına seçilen üyelerin görev süresi üç yıldır. Süresi dolanlar yeniden seçilebilirler. Üyeleri seçen daire, meclis ve mesleki kurumların seçimlerinin yenilenmesi, takdir komisyonlarına seçilmiş üyelerin görev süresini kısaltmaz. 5. Üyelerin Ücretleri Takdir komisyonu başkan ve üyelerine, komisyondaki görevleri için mahalli defterdarlığın 6

14 önerisi üzerine, Maliye Bakanlığınca belirlenecek miktarda ücret verilir. 6. Üyelerin Toplantılara Devamı Komisyon toplantılarında her ne sebeple olursa olsun bulunamıyacağı anlaşılan üyenin yerine yedek üye davet edilir. Mücbir bir sebebe dayanmaksızın üç müteakip toplantıya gelmeyenler istifa etmiş sayılır, yerlerine yedek üye asil üye olarak getirilir. Mücbir sebep veya mezuniyetle devam ederniyecek olan asil üyeye yedek üye vekalet eder. 7. Toplantı ve Karar Alma Usulü Takdir komisyonları, üye tam sayısının çoğunluğu ile toplan ır ve çoğunlukla karar verirler. Oyların eşitliği halinde, başkanın bulunduğu taraf çoğunlukta sayılır. 7

15 ll. KOMiSYONLARlN GÖREVLERi Takdir Komisyonlarının Görevleri Şunlardır: - Yetkili makamlar tarafından istenilen matrah ve servet takdirlerini yapmak, - Vergi kanunlarında yazılı fiyat, ücret veya sair matrah ve kıymetleri takdir etmek. Takdir komisyonu bu görevlerini yaparken takdir sebepleri bulunup bulunmadığını incelemez. Yalnız hatalı gördüğü işlemlerde, ilgili vergi dairesini yazı ile uyarmak zorundadır. Arsalara ait asgari ölçüde birim değer tespitinde takdir komisyonu, arsalar için her mahalle ve arsa sayılacak parsellenmemiş arazide her köyün cadde, sokak veya değer bakımından farklı bölgeleri itibariyle asgari ölçüde birim değer tespit etmekle görevi id ir. 8

16 Araziye ait asgari ölçüde birim değer tespitinde takdir komisyonu, her il veya ilçe için arazinin cinsi (kıraç, taban ve sulak) itibariyle asgari ölçüde birim değer tespit etmekle görevi id ir. 9

17 lll. KOMiSYONLARlN YETKiLERi Takdir komisyonları, görevlerini yerine getirirken Vergi Usul Kanununda açıklanan inceleme yetkisini haizdirler. Komisyonlar, servetleri, sınai hakları ve telif haklarını, imtiyazları, madenleri, mücevherleri, eski eserleri ve sanat eserlerini değerlernede bilirkişiye müracaat edebilirler. Arsa ve araziye ait asgari 'öiçüde birim değer tespitinde takdir komisyonlan şu yetkileri haizdirler: - iradı veya kıymeti tahmin edilecek binaları ve araziyi gezebilirler, -Mükelleflerden ve kiracılardan gayrimenkulün genel durumu, kullanış tarzı, kira veya hasılat miktarı ve tahmine yarıyacak diğer gerekli bilgileri isteyebilirler. -Gerekli gördükleri bilgileri, muhtar ve ihtiyar heyetleri, ticaret ve ziraat odaları, belediyeler ve noterler gibi resmi veya yarı resmi teşekküllerle özel teşekküller ve şahıslardan isteyebilirler. -Fabrika, değirmen ve imalathanelerin iratlarının takdirinde, içlerinde bulunan sabit üretim tesislerinin değerlerinin takdirde bilirkişiye müracaat edebilirler. 10 tespiti için, lüzum gördükleri

18 Çalışma saatleri dışında veya tatil günlerinde, bina ve arazi, bunları işgal edenlerin muvafakatı olmaksızın gezilemez. Binaların gezilmesi sırasında komisyon başkan ve üyeleri, ev halkının rahatsız edilmemesine dikkat etmek zorundadırlar. 11

19 IV. KARARLARlN ŞEKLi Takdir komisyonu kararları, komisyon başkanı ve üyeleri tarafından imzalanır. Kararlarda şu bilgiler bulunmalıdır. - Kararın sıra numarası, - Kararın tarihi, ünvan), dönemi, -Mükellefin soyadı ve adı ( Tüzel kişilerde - Mükellefin açık adresi, - Takdirin ilgili bulunduğu vergi, -Takdirin ilgili bulunduğu vergilendirme - Takdir edilen matrah, -Takdirin dayanağı ve takdir hakkında açıklama. Takdir kararları vergi dairesine verilir. komisyonca imza karşılığında 12

20 V. KARARLARDA GÖZÖNÜNDE TUTULACAK HUSUSLAR Arsa vergi değerleri metrekare olarak takdir olunur. Vergi değerinin takdirinde şu hususlar gözönünde bulundurulur: - işyerlerine ve meskun yerlere uzaklık ve yakınlığı ve ulaştırma durumu, - Bulunduğu meydan, sahil, cadde ve sokak itibariyle mevkii, - Su, elektrik, havagazı ve kanalizasyon gibi belediye hizmetlerinin gelmiş olup olmadığı, - Hangi nevi bina inşaatına müsait olduğu, - imar ve istikamet planındaki durumu, - Bina ve inşaatsahası büyüklüğü, -Topografik durumu. Arazi vergi değerinin takdiri, arazının cinsi, sınıfı ve kullanma durumu gözönüne alınarak yapılır. Aynı zamanda arazi üzerinde bulunan bina dışındaki tarımsal tesisler, dikili şeyler, kaynaklar ve gölcükler de. gözönünde bulundurulur. Arazi kıraç, taban ve sulak olmak üzere üç cinse ayrılarak takdir edilir. 13

21 VI. EMLAK VERGiSiNE AiT BEDEL VE DEGERLERiN TESPiTi ilani VE KESiNLEŞMESi Takdir komisyonlarının arsalara ve araziye ait asgari ölçüde birim değer tespitine ilişkin takdirleri genel beyanın yapılacağı altı sürenin başlangıcından en az ay önce karara bağlanır. Arsalara ait olanlar takdirin ilgili bulunduğu il ve ilçe merkezlerindeki ticaret odalarına, ziraat odalarına, ilgili mahalle veya köy muhtarlıklarına, belediyelere, araziye ait olanlar il merkezlerindeki ticaret ve ziraat odalarına ve belediyelere imza karşılığında verilir. Takdir komisyonlarının bu kararlarına karşı kendilerine karar tebliğ edilen daire, kurum, teşekküller ve ilgili muhtarlıklar 15 gün içinde ilgili vergi mahkemesi nezdinde dava açabilirler. Vergi mahkemelerince verilecek kararlar aleyhine 15 gün içinde Danıştaya başvurulabilir. Dava açmak için tanınan 15 günlük sürenin başlangıcı kararların tebliğ tarihinden başladığından, takdir komisyonu başkanlığınca tebliğ konusuna özen gösterilmesi gerekmektedir. 14

22 VII. YASAKLAR Takdir Komisyonu üyeleri - Kendilerine, nişanlılarına, eşierine (boşanmış olsalar bile) - Kan veya sıhri usul ve füruuna, evlatlığına veya kendisini evlat edinene, üçüncü dereceye kadar olan kan ve sıhri hısımlarına, - Kanuni temsilcisi veya vekili bulundukları kimselere ait takdir işleriyle uğraşamazlar. dolayısıyla, Takdir komisyonu üyeleri, görevleri mükellefin ve mükellefle ilgili kimselerin şahıslarına, muamele ve hesap durumlarına, işçilerine, işletmelerine, servetlerine veya mesleklerine ilişkin öğrendikleri sırları veya gizli kalması gereken diğer hususları açıklayamazlar, kendilerinin veya üçüncü şahısların çıkarına kullanamazlar. Bu yasak, takdir komisyonu üyeleri görevlerinden ayrılsalar dahi devam eder. 15

23 VIII. idarenin YARDlMI Mülkiye amirleri, emniyet amir ve memurları, belediye başkanları, köy muhtarları ve kamu müesseseleri komisyonlara, ellerindeki bütün imkanlarla kolaylık göstermeye ve yardımda bulunmaya mecburdurlar. 16

24 EK istanbulda BULUNAN TAKDiR KOMiSYONLARI TELEFON 1. Beyoğlu, Sarıyer Galata, Gayrettepe Beşiktaş, Fatih Halkalı, Kocamustafapaşa Şişli, Karaköy Haydarpaşa, Bostancı, Göztepe Üsküdar, Kadıköy, Beykoz Beyazıt, Mercan Bakırköy, Zeytinburnu Mecidiyeköy, Küçükçekmece Gaziosmanpaşa, Ataköy Kartal, Küçükyalı, Pendik Bayrampaşa, Topkapı, Çapa Kocasinan Kağıthane ümraniye, Sarıgazi Eminönü, Sirkeci, Hocapaşa Adalar

25