GERİATRİK HASTALARDA AĞRI. Uzm. Fzt. Kağan Yücel Ufuk Üni. SHMYO Öğrt. Grv.

Transkript

1 GERİATRİK HASTALARDA AĞRI Uzm. Fzt. Kağan Yücel Ufuk Üni. SHMYO Öğrt. Grv.

2 AĞRI En sık yaşlı sorunlarından biri Sensörial bir uyarı veya nörojenik bir hasara bağlı olarak ortaya çıkan ve bireyin hafızasına, beklentilerine ve duygusal yapısına göre değişiklikler arz eden karmaşık bir fenomen

3 Ağrının değerlendirilmesinde kişinin tanımlamaları ağrının varlığı ve yoğunluğu konusunda en güvenilir kanıt??? Toplum içinde yaşayan yaşlılarda %25-50 ciddi ağrı Huzurevlerindeki yaşlılarda tam tedavi edilemeyen ağrı oranı%45~80

4 Bu yaş grubunda birkaç hastalığın bir arada olması, Ağrının birkaç nedene bağlı olması Demans, duysal bozukluklar ve yeti kayıpları AĞRININ DEĞERLENDİRMESİ VE TEDAVİSİNİ ZORLAŞTIRIR

5 Ağrı ve DEPRESİF SEMPTOMLAR yaşlılarda sıklıkla birlikte ve zaman içinde belirginleşir Depresif semptomlar ağrıya bağlı yeti kaybının gelişmesinde etkilidir Minör dahi olsalar bu semptomların ayırt edilmesi ağrıya bağlı yeti kaybının giderilmesinde yararlı olacaktır

6 YAŞLILARDA SIK RASTLANAN AĞRILI DURUMLAR (KANSER DIŞINDAKİLER)

7 1. Damarsal kökenli ağrılar Otoimmün hastalıklar: Temporal arterit (Körlük) İskemik hastalıklar: Anjina pektoris (Miyokard infarktüsü) Periferik vasküler hastalıklar (Gangren) Tıkayıcı hastalıklar: Arteriyel emboli (Gangren) Venöz tıkanıklıklar (Pulmoner emboli)

8

9 2. Nörojenik kökenli ağrılar Sinir kökü irritasyonları (Bel Fıtığı) Periferik nöropatiler (uyuşmalar) Postherpetik nevraljiler (Zona) Talamik sendrom (Serebrovasküler olay sonrası)

10 ZONA Periferik Nöropati ZONA

11 3. Kemik kökenli ağrılar Senil osteoporoz (Kırık) Paget hastalığı (Deformiteler, immobilizasyon, maligniteye dönüşebilir)

12

13 4. Eklem kökenli ağrılar EN SIK!!!!!! Osteoartrit (İmmobilite) Servikal spondiloz Vertebral arter yetmezliği Spinal stenoz (Sinir sıkışması) Kök irritasyonları Lumbal spondiloz Spinal stenoz Lumbal kök irritasyonları (bel fıtığı) Eklemleri tutan diğer hastalıklar

14

15

16 5. Adale kökenli ağrılar Polimiyaljiya romatika Hastalıklara, ilaçlara ikincil miyopatiler (kas hastalığı) Fibromiyalji, miyofasiyal ağrılar İmmobilizasyona bağlı adale ve tendon kontraktürleri

17 6. Viseral (Organik) kökenli ağrılar Peptik ülser veya hiatal herni (Gastrointestinal kanama) Kolelitiyazis-Safra kesesi taşı (Biliyer obstrüksiyon) Konstipasyon Hemoroid KARIN AĞRISI

18 LOKALİZASYONUNA GÖRE AĞRI NEDENLERİ

19 Baş ağrısı Migren Spinal baş ağrısı (servikal patalojiler) Stres Diş ağrısı Hipotansiyon veya anemi Hipoglisemi Kafa içi patalojiler (tümör, anevrizma)

20 Boyun ağrısı: 1. Spinal spondiloz 2. Saptanamayan spinal travma, 3. Fungal özefajit (özafagus mantar inf)

21 Trapezius miyofasial ağrı Postür bozukluğu sendromu Uzun süre uygun olmayan koşullarda masa başında bilgisayar başında çalışmak televizyon izlemek, Alışkın olunmayan fiziksel aktivitelerin yapılması Ayırıcı tamda anjina pektoris, servikal spondiloz, servikal radikülopati, oksipital nevralji ve gerilim baş ağnsı göz önüne alınmalıdır.

22 Omuz ağrısı: 1. Omuz kas patolojileri(yırtık, sprain, strain, dejenerasyon) 2. Osteoartrit 3. Romatolojik hastalıklar

23 Dirsek ağrısı: Artrit Tendinit (tenisçi, golfçü dirseği) Sinir tuzaklanması (ulnar sinir) Ağrı bir cismin kaldırılması, kapı kulpunun çevrilmesi veya araba kullanımı ile artar.

24 El bileği ağrısı: Artrit (Romatizmal hastalıklar) Karpal tünel sendromu (median sinir sıkışması) Tendinit Tetik parmak Dupuytren kontraktürü

25 Göğüs ağrısı: Kardiovasküler patalojiler Kas ve kemik patalojileri (Kostokondral sendrom) Akciğer patalojileri Romatoid artrit, ankilozan spondilit gibi romatizmal hastalıklar Diyabetik trunkal nöropati ÖNCELİKLE ELEKTROKARDİYOGRAFİ VE KARDİYAK ENZİMLER İLE MİYOKARDİYAL İNFART EKARTE EDİLMELİDİR

26 Abdominal ağrı: Safra kesesi iltihabı ve taşı (kolesistit) Barsak tıkanması Konstipasyon Renal taş Diyabetik ketoasidoz Pnömoni Ülser Apendisit

27 Lumbal omurga Lumbal diskopati Spinal stenoz Sakroiliak patalojiler İdrar yolu infeksiyonu Metastazlar

28 Diz ağrısı: Artrit Bağ zedelenmesi Menisküs patalojileri Baker kisti Ayırıcı Tanı Lumbal sinir kökü iritasyonları Femur ve omurganın birincil veya matastatik tümörleri Osteoartrit Baker

29 Ayak bileği ve ayak ağrıları: Artrit Tendinit (aşil) Periferik sinir tuzaklanması (tarsal sünel sendromu) Topuk dikeni Ayak bileği veya ayaktaki kemiklerin stres kırıkları, Ayırıcı Tanı Lumbal diskopati- radikülopatiler Gut Derin ven trombozu

30 DVT

31 YAYGIN AĞRILAR Her tarafım ağrıyor!!!!! Poliartrit( yaygın osteoartrit) Santral ağrı Polinöropati (DM) Metastatik kanser Tiroid hastalıktan (Hipotiroidi)

32 KRONİK (SÜREĞEN) AĞRI

33 SÜREĞEN (KRONİK) AĞRİ SONUÇLARI: Depresyon Anksiyete Sosyal izolasyon Uyku bozukluklan Ambulasyon sorunları İMMOBİLİZASYON

34 Yaşlıda İnatçı Ağrı Yürüme bozukluklarını ARTTIRIR Rehabilitasyon yavaşlar Ağrı ilaçlarında yüksek YAN ETKİ

35 Kronik ağrı sınıflaması: 1- Nosiseptif Ağrı Viseral veya somatik olabilir Ağrı resep stimülasyonuyla oluşur Hasar sonucunda çıkar İnflamatuar veya travmatik artrit, miyofasiyal ağrı sendromları ve iskemik bozukluklar bu tip ağrı için örneklerdir. Analjezik ilaçlar veya farmakolojik olmayan tedavi yaklaşımları gibi geleneksel tedavilere yanıt verirler

36 Kronik ağrı sınıflaması: 2- Nöropatik Ağrı Periferik veya santral sinir sistemi patalojileri Diyabetik nöropati, inme, post herpetik nevralji(zona), fantom ağrısı Nöropatik ağrılar geleneksel tedavilere yanıt vermeyen, buna karşın trisiklik antidepresanlar, antiepileptiklere yanıt verir

37 Konversiyon reaksiyonu???? Tedavi yaklaşımlanmn başında psikiyatrik tedavi gelmektedir ve geleneksel ağrı tedavilerinin bu durumlarda yeri yoktur

38 YAŞLANMANIN AĞRIYA ETKİSİ İleri yaşlardaki kişilerde eklemlerden kaynaklananlar dışındaki ağrılarda azalma olduğu, yaşlıların sadece ağrı nedeniyle sağlık kuruluşlarına olan baş vuru oranlarında azalmanın da dikkati çektiği bildirilmektedir.

39 Yaşlılarda miyelinli ve miyelinsiz sinir yoğunluğunda azalma Sağlıklı yaşlılarda periferik duysal iletimde latans süresinin uzaması Primer afferent nösiseptif fonksiyonda azalma

40 Deneyler yaşlılarda kutanöz ağrı duyarlılığının azaldığını göstermişse de bu bulgunun nöronal ileti değişikliklerinden ziyade cilt kalınlık değişimlerinden kaynaklanabileceği ifade edilmiştir

41 TEDAVİ Mümkün ise altta yatan sorunun çözümlenmesi, özellikle kanser ağrısında önemlidir Konservatif tedaviye yanıt vermeyen eklem, osteoartritinde eklem replasmanı (protez) Fonksiyonel yetersizliklerin ve psikolojik faktörlerin belirlenmesi Bir kaç tedavi seçeneğinin gözden geçirilmesi ve hastaya hangisinin uygun olduğuna karar verilmesi (komorbidite, yan etki...)

42 Tedavi seçenekleri Farmakolojik Fiziksel tıp ve rehabilitasyon Minimal invaziv girişimler Cerrahi yaklaşımlar Psikiyatrik tedavi

43 teşekkür ederim...