BİLGİSAYAR 4 MOLEKÜLER BİYOLOJİ VE GENETİK BÖLÜMÜ YARD. DOÇ. DR. MEHTAP YALÇINKAYA

Transkript

1 BİLGİSAYAR 4 MOLEKÜLER BİYOLOJİ VE GENETİK BÖLÜMÜ HTML DERS NOTLARI 1. ve 2. DERS YARD. DOÇ. DR. MEHTAP YALÇINKAYA

2 İNTERNET NEDİR? İnternet,, birçok bilgisayar sisteminin birbirine bağlığ olduğu, dünya çapında yaygın olanvesüreklibüyüyen bir iletişim ağıdır. Internet, insanların her geçen gün gittikçe artan "bilgiyi saklama/paylaşma ve ona kolayca ulaşma" istekleri sonrasında ortaya çıkmış bir teknolojidir. Bu teknoloji yardımıyla insanlar pek çok alandaki bilgilere kolay, ucuz, hızlı ve güvenli bir şekilde erişebilmektedir. ş Internet i bu haliyle bir bilgi denizine, ya da büyükçe bir kütüphaneye benzetebiliriz.

3 İNTERNET NEDİR? Internet kavramına bakışş açımıza bağlığ olarak farklı tanımlamalar getirebiliriz. Internet; Pek çok yararlı bilginin bir tuşa ş basmak kadar yakın olduğu dev bir kütüphanedir yılı itibariyle 700,000,000 u aşkın insanın kendi arasında etkileştiği, ğ bilgi alışverişi yapabildiği ğ büyük bir topluluktur. Bankacılık hizmetleri günlük gazete servisleri Bankacılık hizmetleri, günlük gazete servisleri, evden alışveriş vb. uygulamaları ile aslında aynı zamanda hayatımızdaki bir konfordur.

4 MESAJ VE BİLGİ AKTARIMI Bilgisayarların Internet üzerinde bilgi ve mesaj paylaşımı ş yapmalarını sağlayan sistem, basit olarak şöyle özetlenebilir : Her mesaj ve bilgi, paket denilen ufak parçalara ayrılır. Bu paketler bir yol boyunca gidecekleri yere ulaştırılır. Paketler gidecekleri yere ulaştıktan sonra yeniden birleştirilerek ilk orijinal hallerine dönüştürülür.

5 MESAJ VE BİLGİ AKTARIMI Bu işleri ş yapmak, Internet üzerindeki en önemli iki iletişim protokolü olan TCP ve IP nin görevidir. TCP, Transmission Control Protocol demektir ve paketlere ayırma ve yeniden birleştirme işini yapar. IP, Internet Protocol demektir ve paketlerin doğru, p ğ hedefe gitmelerini sağlamakla hükümlüdür.

6 MESAJ VE BİLGİ AKTARIMI Internet paket-anahtarlamalı (packet packet-switched) ) bir network tür. Yani Internet üzerinden bir bilgi gönderildiğinde, bu verinin ufak paketlere bölünmesine imkan sağlayan yapıdadır demektir. Bir seri anahtar olan router lar lar, her paketi Internet üzerinden ayrı ayrı gönderirler. Veri paketlerini yönlendiren Internet Protocol (IP), p y ( ), veriyi paketlere ayırıp alıcı bilgisayarda yeniden birleştiren Transmission Control Protocol (TCP) dür.

7 ROUTER NEDİR? Bir ağdan diğerine ulaşmak için gerekli yolu bularak, ğ ğ ş ç g y, ağları birbirlerine bağlayan düzeneklerdir.

8 TCP/IP NASIL ÇALIŞIR? Donanım limitlerinin kaynaklanan nedenlerden dolayı Internet üzerinden gönderilen bilgi, herbiri karakterden daha küçük paketlere bölünmelidir. Her pakete bir başlık (header) eklenir. Bu başlıkta paketlerin diğer paketlerle hangi sırayla birleştirileceği gibi çeşitli bilgiler bulunur.

9 TCP/IP NASIL ÇALIŞIR? TCP her paketi oluştururken, ayrıca bir de kontrol toplamı (checksum) hesap eder ve başlığa ekler. TCP bu sayıyı kontrol ederek transfer sırasında y y pakette herhangi bir hata meydana gelip gelmediğini kontrol eder.

10 TCP/IP NASIL ÇALIŞIR? Her paket ayrı IP zarflarına konur. Bu zarflar Internet e veriyi nereye göndermesi gerektiğini söyleyen adres bilgileri içerir. IP "zarfları" gönderici adresi, alıcı adresi, imha edilmeden önce geçmesi gereken zaman gibi bilgiler içerir. Parçalanmış küçük paketler ortak bilgisayara gönderileceği için, aynı adres bilgisini taşırlar.

11 TCP/IP NASIL ÇALIŞIR? Paketler hedefe ulaştıkça ş TCP her paket için ayrı bir checksum hesaplar. Daha sonra bunu paket içinde gönderilen checksum ile karşılaştırır. Eğer checksum'lar birbirine uymuyorsa, TCP paketin içindeki verinin transfer sırasında hasar gördüğünü anlar. Daha sonra bu paketi imha ederek orijinal paketin yeniden transfer edilmesini talep eder. Bü ü h k l l bil i f d Bütün hasarsız paketler alıcı bilgisayar tarafından alındığında, TCP bunları birleştirerek orijinal haline dönüştürür.

12 IP ADRESİ KAVRAMI ÖRNEK IP Adresi : Binary Açılımı : IP adresleri 32 bit liktir ve 4 adet 8 bitlik parçanın birleşmesinden oluşmuştur. Bu parçaların herbirine oktet denir. Her bir oktet 0 dan 255 e kadar değerler alabilir. Ancak 0 ve 255 sayılarının kullanımı ile ilgili sınırlamalar vardır. 32-bit Internet adresleri, 'Ağ Bilgi Merkezi (NIC) Internet Kayıt Kabul' tarafından yönetilmektedir.

13 IP ADRESİ KAVRAMI Eğer küçük ve özel bir network kuruyorsanız ve Internet i kullanmayacaksanız, herhangi bir IP adresini kullanabilirsiniz. Eğer bir şirketin network üne bağlanacak ve Internet i de kullanacaksanız, sistem yöneticisinden size bir ip adresi atamasını istemelisiniz. Eğer Internet e bağlanacaksanız, Internet Servis Sağlayıcının vereceği IP yi kullanırsınız.

14 IP ADRESİ KAVRAMI Network ortamında olsun olmasın her bilgisayarın kendine ait bir IP numarası vardır. Bu IP numaraları manuel olarak ayarlanacağı gibi otomatik olarak bilgisayar tarafından da atanabilir. Ağ ortamında bulunan bir bilgisayarın ağda bulunan diğer bilgisayarları görmesi için IP adreslerinin birazdan işlenecek olan Network ID kısımlarının aynı olması gerekir. Network ortamında bilgisayarların IP numaralarını atayan DHCP (Dynamic Host Control Protocol) denilen yapı sayesinde bilgisayarlara birbirleriyle anlaşabilecekleri uygun IP numaraları otomatik olarak verilir.

15 IP ADRESİ KAVRAMI Söz edildiği ğ gibi her IP değeri, ğ üçer haneli 4 adet decimal sayının binary değerlerinden oluşur. Her IP adresinin Network ID ve Host (Kullanıcı) ID si şeklinde bir yapısı vardır. Postacı önce mektubun gideceği mahalleyi bulur. Bu Network ID dediğimiz diği i kısmı temsil eder. Başka mahalledeki eve gitmesi gereken mektubun sahibi bu mahallede aranmaz. Mahalle doğruysa mektubun ulaşacağı ev (Host ID) tespit edilir ve mektup iletilir. Bir mahallede aynı numarayı taşıyan iki ev olmayacağı için aynı Host ID yi taşıyan iki bilgisayar da aynı network te olamaz.

16 IP ADRESİ KAVRAMI Bir router, iki farklı ağ ğ arasında ileri ve geri taşıma ş yaptığı için, her iki ağda da tanımlı olmalıdır (her iki ağda da adresi olmalıdır). Router dahil tüm cihazların ayrı ağlardaki adresleri, birbirinden farklı olmalıdır.

17 IP SINIFLARI A Sınıfı IP Network ID B Sınıfı IP Network ID C Sınıfı IP Network ID A tipi: Geniş ağlarda kullanılır. 16 milyon adres içerirler. Örneğin; B tipi: Büyük ve orta büyüklüklü ağlarda kullanılır. 65 milyon adres içerirler. Örneğin; C tipi: Küçük ağlarda kullanılır. 256 adres içerirler. Örneğin; D ve E tipi: Çoklu multicast işlevli ve ayrılmış ağlardır. İstihbarat vb. amaçlarla kullanılmaktadır.

18 IP SINIFLARI Bölgede olması beklenen bilgisayar sayışına ş göre A, B veya C sınıfı adresleme seçilir. IP adres alanı için özellikle son yıllarda artan kullanım talebi, IP adres isteğinin gerçekçi olması zorunluluğu getirmiştir. A sınıfı adresler, NSFNET, MILNET gibi büyük ağlarda kullanılır. B sınıfı adresler, daha orta ölçekli ISP firmaları tarafından tercih edilir. C sınıfı adresler, genellikle üniversite yerleşkelerinde kurulu yerel ağlarla, küçük devlet kuruluşlarında kullanılır.

19 IP SINIFLARI Ag Ağ Numarasi Numarası Bilgisayar Bilgisayar Numarasi Numarası A Sınıfı IP adreslerinde ilk byte 0'la 126 arasında değişir. İlk byte ağ numarasıdır. Gerisi bilgisayarların adresini belirler. Bu tip adresleme, herbiri 16,777,216 bilgisayardan oluşan 126 ağın adreslenmesine izin verir.

20 IP SINIFLARI Ag Numarasi Ağ Numarası Bilgisayar Bilgisayar Numarasi Numarası B Sınıfı IP adreslerinde ilk byte 128'le 191 arasında değişir. İlk iki byte ağ numarasıdır. Gerisi bilgisayar adresini belirler. Bu tip adresleme, herbiri 65,536 bilgisayardan oluşan 16,384 ağın adreslenmesine izin verir.

21 IP SINIFLARI Ag 0 Numarasi Ağ Numarası Bilgisayar Bilgisayar Numarasi Numarası C Sınıfı IP adreslerinde ilk byte 192 ile 223 arasında değişir. İlk üç byte ağ numarasıdır. Gerisi bilgisayarların adresini belirler. Bu tip adresleme, herbiri 254 bilgisayardan oluşan 2,000,000 ağın adreslenmesine izin verir.

22 IP SINIFLARI Ağlarda ğ özel amaçlı kullanılması için bir kısım IP adresleri serbest bırakılmıştır. Bu adreslere serbest adresler denir ve bunlar Internet üzerinde geçersizdir. 10. A sınıfı ağı ğ ( /8) B sınıfı ağı ( /16) *. C sınıfı ağları ( *.0/24) 127 ile başlayan adresler ise Internet tarafından özel amaçlarla (localhost tanımı) kullanılmaktadır.

23 IP SINIFLARI Görüldüğü ğ gibi A, B ve C sınıfı adreslerin belirli ağ ğ ve bilgisayar taşıma kapasiteleri vardır. Bu kapasite sınırlamalarının IP nin gelecek dönem prototipi olan IPv6 ile ortadan kaldırılması hedeflenmektedir. IPv6, Internet protokolünün altıncı sürümüdür. En önemli özelliği 128 bit adres alanına sahip olmasıdır. Dolayısıyla dünyadaki herkes, şu an Internet'e bağlı tüm cihazların sayısı kadar adres alsa dahi yeterli olacaktır.

24 HTML NEDİR? HTML (HyperText Markup Language / Köprü Metni İşaretleme Dili) Web sayfası hazırlama dilidir. Her şeyden önce bazen yanlış anlaşıldığı gibi HTML bir programlama dili değildir. HTML bir mark-up (~işaretleme) dilidir, yani tag denen özel işaretlerle bir yazının tümünü ya da sadece bir kısmının görünümünü ve/veya işlevini değiştirmeye yarar. Örneğin herhangi bir tag (etiket) olmadan default yazı tipinde görünen bir yazı, HTML içinde önüne ve arkasına <I> ve </I> işaretleri gelince bu şekilde italik görülür. HTML metinleri ya da verileri biçimlendirmek, düzenlemek için kullandığımızğ komutlar dizisidir. Bu dilde binary veya hexadecimal kodlar yoktur. Herşey metin tabanlıdır. HTML belgesi oluşturmak için ihtiyacınız olan şey bir editördür. Hatta herhangi bir HTML editörü bulunmuyorsa Notepad gibi basit bir metin editörü de işe yarayacaktır. Hatta çok iyi bir şekilde HTML öğrenmek için başlangıçta basit bir metin editörü ile çalışılması kuvvetle önerilir.

25 World Wide Web HTML DERSLERİ GENEL BİLGİ World Wide Web (ya da kısaca Web) birbirleri ile iletişim kuran iki bileşendenş meydana gelir. Bunlar; 1. Web Browser (Client: İstemci) 2. Web Server (Server: Sunucu) Web Nasıl Çalışır 1. İstemci makinenin kullanıcısı Web tarayıcısında bir hyperlink e tıklar. 2. Browser DNS (Domain Name Server) a bağlanıpğ istemde bulunduğu sayfanın server IP sini alır. 3. Ardından Aldığı IP ye bir çağrı gönderir ve sayfayı ister. 4. Web Server da bu isteğe cevap verir ve http üzerinden sayfayı Web Browser a gönderir.

26 HTML DERSLERİ GENEL BİLGİ HTTP ve HTML HTTP, Web Server ile Web Browser ın birbirleri ile haberleştiği bir protokoldür. HTML dokümanları metin ve etiketlerden meydana gelir. HTML etiketleri açılı parantez içerisinde yazılır. HTML etiketlerinin çoğu slash karakteri ile biten iki taraflı etiket ile kapatılarak bloklar halinde kullanılır. Örnek: <B>HTML</B> bir metin işaretlemeş dilidir. Yukarıdaki örnekte HTML koyu olarak yazılacaktır. Tek taraflı etiketler de vardır. Yani kapama etiketi içermezler ve bağımsız değişken alırlar. Bağımsız değişken (argument), etiketin içindeki etiketin nasıl davranması gerektiği hakkında bilgi içeren metne denir. Örneğin <img> etiketi için kaynak belirtmek gereklidir, bu bağımsız değişkende ingilizce kaynak kelimesinin kısaltması src dir. Örnek: <img src = kitap.gif >

27 Örnek: 001_first.htm HTML DERSLERİ GENEL BİLGİ <HTML> <HEAD> <! Bu! açıklama sayfada gözükmeyecektir.--> k <TITLE>Asla yapmamamız Gereken Davranışlar. (first.htm)</title> </HEAD> <BODY> <H1>Asla yapmamamız Gereken Davranışlar.</H1> <BR> <H3>Hocalarımızın Asla Yapmamamız Gerektiğini ğ Söylediği ğ Şeyler.</H3> y <UL> <LI>Koridorda sigara içmek <LI>Kopya çekmek <LI>Sınıfta konuşmak <LI>Ders çalışmamak </UL> <P> Daha fazlası için aşağıdaki linke tıklayınız. <A href= >İ.Ü.</A> </BODY> </HTML>

28 HTML Versiyonları HTML DERSLERİ GENEL BİLGİ HTML nin birkaç versiyonu vardır. Günümüzde çoğu WebTarayıcısının desteklediği 3.2 versiyonudur. HTML nin standardı Word Wide Web Consortium (W3C) tarafından kontrol edilmektedir. HTML nin 4. versiyonunda iki yeni eklenti vardır.bu eklentilerin en önemlileri; Cascading Style Sheets (CSS CSS) Dynamic HTML (DHTML) Cascading Style Sheets (CSS) CSS nin her yerde kullanılması nedeni ile W3C, CSS nin Internet Explorer ve Netscape Navigator tarafından desteklenen standardını belirledi. CSS Microsoft Word ün stili gibi çalışır. Stili önceden tanımlarız. Daha sonrada sayfadaki elemanlarda stile başvuru yaparsınız. CSS ile madde imlerini, metin fontlarını, kullanılan başlık fontunu vs. değiştirebiliriz. Dynamic HTML (DHTML) Tasarımcıya, kullanıcı fareyi herhangi bir nesne üzerine getirdiğinde hareket etmesini ya da görünümünün değişmesini sağlayabilen Web Sayfaları yapabilme imkanı sağlayan dildir.

29 HTML Versiyonları HTML DERSLERİ GENEL BİLGİ HTML nin birkaç versiyonu vardır. Günümüzde çoğu WebTarayıcısının desteklediği 3.2 versiyonudur. HTML nin standardı Word Wide Web Consortium (W3C) tarafından kontrol edilmektedir. HTML nin 4. versiyonunda iki yeni eklenti vardır.bu eklentilerin en önemlileri; Cascading Style Sheets (CSS CSS) Dynamic HTML (DHTML) Cascading Style Sheets (CSS) CSS nin her yerde kullanılması nedeni ile W3C, CSS nin Internet Explorer ve Netscape Navigator tarafından desteklenen standardını belirledi. CSS Microsoft Word ün stili gibi çalışır. Stili önceden tanımlarız. Daha sonrada sayfadaki elemanlarda stile başvuru yaparsınız. CSS ile madde imlerini, metin fontlarını, kullanılan başlık fontunu vs. değiştirebiliriz. Dynamic HTML (DHTML) Tasarımcıya, kullanıcı fareyi herhangi bir nesne üzerine getirdiğinde hareket etmesini ya da görünümünün değişmesini sağlayabilen Web Sayfaları yapabilme imkanı sağlayan dildir.

30 HTML Extensions HTML DERSLERİ GENEL BİLGİ Son birkaç yılda bazı satıcılar web modelini dinamik (mekanik) ve interaktif (etkileşimli) içerikli olarak geliştirdiler. Bunlar; Client-Side Extensions (İstemci Tarafı) Server-Side Extensions (Server Tarafı) Java Applet, ActiveX kontrolleri, İstemcit i Tarafı scriptleri i ve dynamic HTML Client-Side a birer örnektirler. CGI programları ve scriptler, Active Server Page ve FrontPage WebBots lar da birer Server-Side Extension a örnektirler. XML: extensible Markup Language XML Internet teki en yeni dillerdendir. W3C, XML i Verilerde yapı belirtmek için ortak bir yazım şekli olarak ifade eder. Bu bağlamda XML pek de dil sayılmaz. HTML ve XML ortak ataya sahiptirler. Her ikisi de Standard Generalized Markup Language (SGML) den türerler. XML in HTML den farkı HTML sabit etiketlere sahiptir fakat XML, SGML gibi kendi etiketlerinizi tanımlamanıza izin verir.

31 HTML Extensions HTML DERSLERİ GENEL BİLGİ Son birkaç yılda bazı satıcılar web modelini dinamik (mekanik) ve interaktif (etkileşimli) içerikli olarak geliştirdiler. Bunlar; Client-Side Extensions (İstemci Tarafı) Server-Side Extensions (Server Tarafı) Java Applet, ActiveX kontrolleri, İstemcit i Tarafı scriptleri i ve dynamic HTML Client-Side a birer örnektirler. CGI programları ve scriptler, Active Server Page ve FrontPage WebBots lar da birer Server-Side Extension a örnektirler. XML: extensible Markup Language XML Internet teki en yeni dillerdendir. W3C, XML i Verilerde yapı belirtmek için ortak bir yazım şekli olarak ifade eder. Bu bağlamda XML pek de dil sayılmaz. HTML ve XML ortak ataya sahiptirler. Her ikisi de Standard Generalized Markup Language (SGML) den türerler. XML in HTML den farkı HTML sabit etiketlere sahiptir fakat XML, SGML gibi kendi etiketlerinizi tanımlamanıza izin verir.

32 HTML DERSLERİ GENEL BİLGİ Web Hazırlama Yazılımları Web hazırlamak için birçok araca sahibiz. Bunları üç sınıfta toplayabiliriz. HTML editörleri Web Sitesi geliştirme e araçları aça Web Uygulaması geliştirme araçları HTML Editörleri HTML yazmak için NotePad i kullanabileceğimiz gibi yardımcı programlar da vardır. Bunlardan bir kısmı; Hot Dog HotMetal Pro HomeSite 1st Page 2000 Basit bir metin editörü. Web Sitesi Geliştirme Araçları Bu tür ürünler tek başına bir web sayfası yapmak yerine Web Sitesi hazırlamada kullanılır. Bu grup programlar HTML editörü ile birlikte linkler kontrol edebilen araçlar ve Web Sitesini Web Serverda yayınlayabilecek araçlar içerir. Bu kategorideki programlar; Fusion Visual Page Dreamweaver FrontPage 2003 FrontPage 2007 (SharePointDesigner) Web Uygulamaları Geliştirme Araçları Web Sitesi yapma araçları sabit içerikli statik Web Sitesi yapmada kullanılır. Web Uygulamaları Geliştirme Araçları bir veritabanı ile bağlantılı içeriğe sahip web sitesi hazırlamada kullanılır. Bu araçları kendi kendini bir veri tabanından güncelleyen dinamik Web Siteleri oluşturmakta kullanırız. Bu araçlardan bazıları; ColdFusion NetDynamics Dreamweaver UtraDev Visual InterDev

33 HTML DERSLERİ GENEL BİLGİ Sorular 1. Internet hangi protokol üzerine kurulmuştur. 2. (Doğru/Yanlış): HTML, Web Sayfası hazırlamak için bir programlama dilidir. 3. World Wide Web den bir Web sayfası talep ettiğinizde hangi programlar birlikte çalışarak size Web Sayfasını getirir. 4. HTML ve http asındaki fark nedir?