PROF.DR. MUZAFFER AKSOY Prof. Dr. Duran Canatan İbradı-Antalya

Transkript

1 PROF.DR. MUZAFFER AKSOY Prof. Dr. Duran Canatan İbradı-Antalya

2 Muzaffer Aksoy 1915'de Antalya IBRADI 'da doğdu. Babası Avukat sonradan milletvekili olan Numan Bey, Annesi Nadire Hanımdır.

3 1934 yılında İstanbul Erkek Lisesi nden mezun olduktan sonra eğitimine İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi nde devam eder.

4 1940 yılında Istanbul Tıp Fakültesinden mezun olur. Deniz ve Kara kuvetlerinde dört yıl askerlik yapar.

5 Şişli Çocuk ve Vakıf Gureba Hastanelerinde iç hastalıkları uzmanlığı eğitimini tamamlar.

6 1947 Mersin Memleket Hastanesine tayin olur, 1952 yılına kadar bu hastanede çalışır. Mersin talasemi ve orak hücreli anemi bölgesiydi. Bu nedenle, Aksoy çalışmalarında bu konulara ağırlık vermeye başlar.

7

8 yılları arasında uzmanlık için ABD'ye giderek Boston'da 'Blood' dergisinin kurucusu ve başyazarı Prof. Dr. William Dameshek' in klinik ve laboratuvarında kan alanında çalışmalar yapar.

9 1957'de Beyoğlu İlk Yardım Hastanesi ne transfer olan Aksoy, sonra İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi II. İç Hastalıkları Kliniği nde ve hematoloji grubu ile tekrar çalışmaya başladı.

10 1959'da İstanbul Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Kliniği'nde doçent oldu.

11 1960 yılından itibaren benzenin sebep olduğu kan hastalıkları ve özellikle lösemi sorunu üzerinde çalışmaya başlayan Prof. Dr. Muzaffer Aksoy'un bulguları, birçok ülkede yayınlandı yılında Profesör olan Aksoy çalışmalarını benzen-lösemi ilişkisi üzerine, talasemi ve anormal hemoglobinler üzerine sürdürür.

12 1984 emekli olmasına karşın Istanbul Tıp F Çapa hematoloji kliniğinde ve Esnaf Hastanesinde haftada birer gün giderek çalışmalarına devam eder.

13 Nedime Aksoy ile evli olan ve uzun yıllar her konuda eşinden destek gören Aksoy, üç çocuk babası idi.

14 Aksoy un çalışmalarını 3 grupta sınıflandırabiliriz: a. Talasemi çalışmaları, klinik tanı ve farklı anormal hemoglobinlerin kombinasyonları. Akdeniz anemisi üzerine araştırmalar yaparken yeni bir hemoglobin türü bularak buna Hemoglobin İstanbul adını verdi. Yeni bir anormal Hb Hb- İstanbul

15 b. Orak hücre anemisi ve HbS, klinik ve laboratuar değerlendirmeleri ve kombinasyonları. Bu çalışmalar, en büyük HbS grubunun beyaz ırkta olduğunu gösterdi.

16 c. Benzene bağlı ortaya çıkan toksik hemopatilerin aplastik anemiye ve özellikle lösemiye neden olduğunu göstermesi Bu mücadelesiyle, benzen intoksikasyonu bir meslek hastalığı olarak kabul edildi.

17 Prof. Aksoy un Türkçe ve İngilizce 150 den fazla bilimsel makalesi yayımlandı. Aksoy un en önemli özelliklerinden birisi de çalışmalarını İngilizce nin yanı sıra Türkçe olarak yayımlamaya çalışmasındaki üstün çabaları idi. Onun Türkçe konusundaki bu ısrarlı çabaları Atatürk ün dilediği gibi Türkçe nin bir bilimsel dil olması yönünde gelişmişti.

18 Prof. Aksoy un Türkçe ve İngilizce 150 den fazla bilimsel makalesi yayımlandı. Aksoy un en önemli özelliklerinden birisi de çalışmalarını İngilizce nin yanı sıra Türkçe olarak yayımlamaya çalışmasındaki üstün çabaları idi. Onun Türkçe konusundaki bu ısrarlı çabaları Atatürk ün dilediği gibi Türkçe nin bir bilimsel dil olması yönünde gelişmişti.

19

20

21

22

23

24

25

26

27 Kendi adına yazılmış, "Bilime Adanmış Bir Ömür: Muzaffer Aksoy" adlı bir kitap bulunmaktadır.

28 Bazı ödülleri TÜBİTAK'ın ilk tıp ödülü: Anormal hemoglobinler ve anormal hemoglobinler patolojisi araştırması, 1969 Sedat Simavi Ödülü; Sağlık Bilimleri, 1981 Eczacıbaşı Ödülü Dr. Ramazzini Bilim Onur Ödülü, 1984 Sedat Simavi Sağlık Bilimleri Ödülü, 1981

29 Bazı eserleri Antitefal Hemoglobin Serum İstihsali ve Orak Hücre Anemi Vakalarında Kullanılması, 1959 Homozigot Hemoglobin S-alfa Thalassemi Hastalığının İlk Müşahedesi, 1965 Benzen (Benzol) Zehirlenmesi ve Hematopoietik Sisteme Etkileri, 1965 Hematoloji I, Eritrosit Hastalıkları, Anemiler ve Polisitemiler, 1975 Benzen, Sağlığa Etkileri ve Önleme Yolları, 1980

30 Basından tarihli Radikal Gazetesi'nden: Kunduralardaki lösemi Prof. Dr. Aksoy'un benzenin lösemiye yol açtığını saptaması da ayakkabıcılar üzerindeki istatistiki çalışmaları sonucu ortaya çıktı. Aksoy'un dikkatleri 1960'lı yılların başında kullanımı yaygınlaşan benzene yönelmişti. Nitekim, kullanılmaya başlandıktan beş, altı yıl sonra kan hastalıklarının ortaya çıkması dikkatini çekti. İçeriğinde 30 ile 650ppm (1 ppm=milyonda 1) oranında benzen bulunan kauçuk, lastik, boya ve organik çözeltilerin kullanımından birkaç yıl sonra apilastik anemi ve akut lösemi görülmeye başlandığını belirledi. Türkiye'de kunduracılarda kan kanserine yakalanlanların çokluğu, Aksoy'un dikkatlerini yapıştırıcılarda bulunan benzene çekti. Terlik ve ayakkabıcılar üzerinde yaptığı istatistiki çalışmaları, 1974'te ABD'deki Blood dergisinde yayımlandı.

31 SON DAKİKA EDİTÖR YAZARLAR HABER İNDEKS EKONOMİ FİNANS MARKET TÜRKİYE DÜNYA POLİTİKA SPOR GALOP MAGAZİN SAĞLIK KAMPÜS İSTANBUL NET YORUM HYDEPARK ANKETLER Löseminin umut ışığını kaybettik Tıp dünyasında yaptığı birbirinden başarılı çalışmalarla "Lösemi'de umut ışığı Türk hekim" olarak tanınan Prof. Dr. Muzaffer Aksoy, 86 yaşında hayata veda etti Tıp dünyası, yaptığı çalışmalarla dünya çapında yankı uyandıran büyük bir duayenini kaybetti. Adı tıp literatürüne 'Lösemi'de umut ışığı Türk hekim'i olarak geçen Prof. Dr. Muzaffer Aksoy dün İstanbul'da 86 yaşında hayata veda etti. Özellikle ayakkabı yapıştırıcılarının içinde bulunan 'benzen' maddesinin lösemiye yol açtığını dünyada ilk kez kanıtlayan Prof. Aksoy, "Anormal hemoglobinler" konusundaki çalışmaları ile uluslararası tıp dünyasında büyük yankı uyandırmıştı. Ekibiyle bulduğu hemoglobin türüne 'Hemoglobin İstanbul' adını veren Prof. Dr. Muzaffer Aksoy bu çalışmasıyla hep akıllarda kalmıştı. AĞABEYİ ÖLDÜRÜLMÜŞTÜ Milletvekili Numan Aksoy'un oğlu, reklam dünyasının duayeni Atilla Aksoy'un babası, Ankara'da suikaste kurban giden öğretim üyesi Muammer Aksoy'un ise ağabeyi olan Muzaffer Aksoy, 1940 yılında İstanbul Tıp Fakültesi'nden mezun oldu yılında emekli olan, iki kez askerlik yapan ve pek çok hastanede görev alan Prof. Muzaffer Aksoy, lösemi hastalığına karşı sürdürdüğü çalışmalar ile Batılı ülkeler tarafından dikkatle takip ediliyordu. 60'LI YILLARDA TANINDI 1994 yılının Ekim ayında Bilim ve Teknik dergisinde dönemin TÜBA Başkanı Ayhan Çavdar, Muzaffer Aksoy hakkında şunları yazıyordu: EDİTÖR'e mail

32 23 Aralık 2001 Pazar BİZE ULAŞIN HABER İNDEKSİ ARŞiV YARDIM KÜNYE SON DAKİKA ANA SAYFA GÜNCEL SİYASET EKONOMİ YAZARLAR Bir insan, bir bilim adamı: Muzaffer Aksoy... SPOR DÜNYA YAŞAM MAGAZİN SAĞLIK KADIN & MODA ASTROLOJİ OTOMOBİL Gözlerimin içi kırık jiletlerle dolu. Gözünü bir an kırptın mı, yandın. İğneli fıçıya düşüyorsun. Kafamın içinde Afrika tam tamları. Öylesine güm güm vuruyorlar ki, beynim her an dışarı fırlayabilir. Çelikten kalemlerin ipince sivriltilmiş uçları etimin bir orasına, bir burasına sokuluyor. Ateş, dalga dalga yükseliyor. Üşüme, titreme, terleme. Düşle gerçek birbirine karışıyor. Hoş geldin ürkütücü kabuslar dünyasına... Bir Yalnız Adam! Kendime geldikçe, Mario Levi'nin Jacques Brel kitabını okuyorum. "Kendisini Paris'e, yeni bir yazgıya götürecek bir trendedir şimdi. Gitarını almıştır yanına, umudunu ve birkaç kuruşunu almıştır. Evler, ayrılıklar, ıslak sokaklar. Bir bir geride bırakır ülkesinin duraklarını, kasabalarını..." Telefon:

33 Dr. Muzaffer Aksoy'un 14 Mart 1940 Tarihinde Mezunlar Adına Yaptığı Konuşma 19 Aralık 2001 tarihinde bilim ve hekimlik ortamının bir büyük değerini, Prof. Dr. Muzaffer Aksoy'u yitirdik. Tıp Dünyası'nın ikinci sayısında (Nisan 1991) yer alan bir yazısını tekrarlayarak saygıyla anıyoruz. "Senelerden beri tıp bayramı bu salonda en gösterişsiz ve alaysız bir merasimle kutlanır. Eğer yüzyıllardan beri tıbbın insanlığa yaptığı sayısız hizmetler hatırlanırsa, ona İstanbul Üniversitesi'nde bir gün ayrılması çok görülmez. Tıp öyle bir bilim dalı ki, konusu doğanın en eksiksiz eseri olan insanın maddi ve manevi acılarını dindirmek ve ona çare bulmaktır. Tıp bu asil amaca yaklaşabilmek ve hatta erişebilmek için, onun evlatları doktorlar yalnız akıllarıyla değil, hayatları pahasına çalıştılar. Bu uğurda vatan ve hürriyet için ölenler kadar takdis edilmeye layik şehitler verdiler. Fakat asil olduğu kadar, çok tehlikeli bu yoldan vazgeçmediler. Başlarında Hipokrat, İbni Sina, Harvey, Pastör, Virchow gibi dev insanların bulunduğu tıp öncüleri çok daha cehaletin, taassubun egemen olduğu cemiyet ve çevrelerde, esatiri kahramanları bile gölgede bırakacak cesaretle, doğanın binbir sırrını çözmek için savaştılar. Ünlü İngiliz düşünürü Thomas Carlyle'ın "Kahramanlar ve Kahramanları Takdis" eserinde, "Allahın insanlara en büyük hediyesi diye isimlendirdiği hakiki kahramanlar, ilahi kudreti sinesinde taşıyan insanların maddi ve manevi eserlerinin seyri bile, fanilerin hiçliğini ve küçüklüğünü hissettiren üstün insanlar". İşte bu vasıfta binlerce kahraman, nice yüzlerce yıl zekadan, akıldan, azimden ve iradeden yoğrulmuş çekiçlerini bu uğurda salladılar ve insan zekasının ve hayret verici ürünlerinden biri olan tıp ilmini meydana getirdiler. Acılı insanlığın ona ebedi minnet ve şükranlarından örnekler mi istiyorsun. Git biraz önce ızdırap ve ağrıların en can alıcısından kıvranan annenin, serumuyla çocuğunu kurtaran köy hekimine duygusunu ilkel fakat içli sözlerle anlatırken dinle. Git, yarım saat önce ameliyat masasına yarı ölü terk ettiği babasının operatörün ameliyatıyla tekrar hayata döndüğünü görerek saadetlerin en yücesini duymakta olan oğlun sözlerini dinle. Sayısız başarılarına ve emsalsiz ilerlemelerine rağmen tıp bugün hala ulaşmak istediği hedeften uzaktır. Uzun sözlere ne lüzum var. Bunu bir buçuk sene önce, insanlık tarihinin en övülecek şahsı, hastalandığı zaman bütün bir millet bu gerçeği en acık bir biçimde duymadı mı? Kendilerini milletlerinin kurtarıcısı diye ilan eden yalancı peygamberlerin insanlığı uçurumlara sürüklediği şu anlarda, bu duygular derecesini buluyor ve onun sınırsız değeri belirli bir biçimde anlaşılmıyor mu? 14 Mart, burada tıp kafilesine her sene katılanların günüdür. Bugün yaşam gayesini çalışmada görenler ve sorumlu bulunduğu görevleri yerine getirenler içindir. Demek ki bizim de hakiki hayatımız, top ve uçak gürültülerinin dünyaya eğemen olduğu şu günlerde başlıyor demektir. Nasıl ki varlığımızı belli eden ilk ağlayışımızın Birinci Cihan Savaşı'nın bomba ve silah seslerinin gürültüsünde gayp olduğu gibi."

34 TUBA Bir Yıldız Kaydı Çalışmaları dünya capında yankı uyandıran TÜBA Şeref Üyesi Prof. Dr. Muzaffer Aksoy 19 Aralık 2001'de vefat etti. Benzenin lösemiye yol açtığını kanıtlayarak ABD'de bu kimyasal maddenin yasal değerinin 1 ppm'e düşürülmesini sağlayan Prof. Dr. Aksoy, thalessemia ve anormal hemoglobinler konusundaki çalışmaları ile uluslararası tıp literatürüne geçmişti. TÜBİTAK Tıp Ödülü, Sedat Simavi, Eczacıbaşı, Devlet ve Ramazzini ödüllerine layık görülen Prof. Dr. Aksoy, İstanbul Tıp Fakültesi Hematoloji Dalı'nın da kurucusuydu. Hemotoloji uzmanlığını ABD'de, Prof. Dr. William Dameshek'in klinik ve laboratuvarında yapan Prof. Dr. Muzaffer Aksoy, burada "anti-fetal serum üretimi" yaparak Beta-thalassemia ve orak hücre sendromlarında saptanan fetal hemoglobini incelemeyi amaçlamıştı. Deney hayvanı olarak da tavşanları seçmisti. Ürettiği serumu 6 Cooley anemisi olgusunda kullanan Aksoy, bu deneyle olgulardaki alkali ezistan hemoglobinin fetal hemoglobini olduğunu kanıtladı. Bu araştırmayla ilgili makalesi 1955'te İsviçre'de "Acta Haematologica" dergisinde yayınlandığında uluslararası tıp camiasında büyük yankı yaratmıştı. Türkiye'ye döndükten sonra yaptığı çalışmalarla Eti-Türkleri'nde %13.5 oranında orak hücre taşıyıcılığı saptayan Prof. Dr. Aksoy'un bu buluşu ünlü Lancet dergisinde yayınlandı. Prof. Dr. Aksoy, Prof. W.Dameshek'in önerisi ile iki kez araştırmaları için toplam dolarlık yardım oldu. Bu yardımlarla Güney-Doğu Anadolu, Lübnan ve Türkiye'nin bazı bölgelerinde anormal hemoglobinler, thalassemik sendromlar ve G-6 fosfat eksikliği ile ilgili araştırmalarda bulundu ve bu kan hastalıklarını sıklıkla tayin etti yılından itibaren "Benzen"in sebep olduğu kan hastalıkları ve özellikle lösemi sorunu üzerinde çalışmaya başlayan Prof. Dr. Muzaffer Aksoy'un bulguları, birçok ülkede yayınlandı. 1974'de ünlü Blood dergisinde çıkan "Leukemia in Shoeworkers Exposed Chronically to Benzene" isimli yazısı ABD'de bu kimyasal maddenin yasal değerinin 1 ppm'e düşürülmesini sağladı. Bununla ilgili olarak Washington'da bir bilimsel mahkeme kuruldu ve Prof. Dr. Muzaffer Aksoy, bilimsel tanık olarak çağrıldı. Uzun tartışmalar sonucu 1977'de ABD'de benzenin yasal değeri 1 ppm'e düşürüldü yılında ABD'deki CRC Press adlı yayınevi Prof. Dr. Aksoy'dan benzenin karsinogenetisi ile ilgili bir kitap yazmasını istedi. Bu eser 1988'de CRC Benzene Carcinogenecity adıyla yayınlandı. 158 sayfalık bu yapıtın 3/2'si Prof. Dr. Muzaffer Aksoy tarafından yazıldı. Diğer bölümleri M. İkada, T.T. Okino ve C.A. Cnyder tarafından tamamlandı. Prof. Dr. Aksoy'un Türkiye'de de benzenle ilgili yayınlanmış 2 kitabı bulunuyor. Prof. Dr. Muzaffer Aksoy'un Hayat Hikayesi Muzaffer Aksoy 1915'de Antalya'da doğdu. 1934'te İstanbul Erkek Lisesi'ni ve 1940'ta İstanbul Tıp Fakültesi'ni bitirdi. İkinci İç Hastalıkları Kliniği'nde uzman oldu ve Mersin Devlet Hastanesi'nde uzman doktor olarak çalıştı yılları arasında Boston'da ünlü Prof. Dr. W. Dameshek'in kliniğinde araştırma asistanı olarak bulunan Prof. Dr. Aksoy, bu klinikte tavşanlarda "Anti-fetal hemoglobin serum" üretti. Bunun fetal ve adult hemoglobinlerle olan ilişkisini saptadı. Türkiye'ye döndükten sonra Mersin Devlet Hastanesi'nde çalıştı. 1957'de İlk Yardım Hastanesi'ne atandı. 1959'da doçentlik sınavını tamamlayan Aksoy, İstanbul Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Kliniği'nde eylemli doçent oldu. 1986'da emekli olan Muzaffer Aksoy, 3 çocuk babası idi

35 Ben doktorluğun bir menfaat kapısı haline gelmesine katiyyen taraftar değilim. Bu meslek belki de para üzerine kurulmayacak tek meslektir. Bu nedenle bizler paradan çok bilimin kendisi ile uğraşmayı seçtik Prof. Dr. Muzaffer Aksoy