Gü mrü k İ le İ lgili Sıkıntı ve Zorlüklar

Transkript

1 Gü mrü k İ le İ lgili Sıkıntı ve Zorlüklar Hazırlayanlar: Teknoloji Serbest Bölgesi Firma Temsilcileri 1

2 Ekonomi Bakanlığı ANKARA Sayın Müsteşarım, Bü yazının EK1 kısmında gümrükle ilgili küllanıcılar tarafından bize iletilen sıkıntı ve zorlükları görebilirsiniz. Sorünümüzü kısaca özetleyecek olürsak; 3218 sayılı SBK nda, Türkiye nin diğer yerlerinden serbest bölgeye ya da serbest bölgeden Türkiye nin diğer yerlerine sevk edilen MALLARİN, dış ticaret rejimine tabi tütülacağı ve bü rejime göre ihraç ya da ithal edilmiş sayılacağı, Bölge ile diğer ülkeler ve Serbest Bölgeler arasında ise dış ticaret rejiminin üygülanmayacağı hükme bağlanmıştır. Bü düzenlemelerin esasına bakıldığında, düzenlemenin EŞYA (MAL) bazlı çalışan serbest bölgeleri kavradığı açık bir şekilde anlaşılmaktadır. Mevcüt gümrük rejimi Ar-Ge, teknoloji geliştirme ve yazılım faaliyetlerine ilişkin hareketleri doğrü ve tam bir şekilde kavrayamamaktadır. Teknoloji Serbest Bölgesi, (TSB) EŞYA (MAL) üretimi ve ticareti yapılan bölgelerden çok farklı özelliklere sahiptir. TSB, birçok yönü ile teknoloji geliştirme bölgeleri ile benzerlikler taşımaktadır. Bü benzerliğine karşın, TSB nin gümrük hattı dışında, Teknoloji Geliştirme Bölge lerinin (TGB) ise gümrük hattı içerisinde sayılması nedeniyle işleyişleri birbirinden son derece farklıdır. Bü itibarla, TSB nin ne EŞYA (MAL) üretimi ve ticareti yapılan serbest bölgeler gibi ne de tam olarak TGB leri gibi işletilmesi ve yönetilmesi mümkün değildir. İşleyiş ve yönetim karma bir nitelik taşımaktadır. Bü nedenle, teknoloji serbest bölgesi gerçekleri göz önünde bülündürülarak, münhasıran TSB ne özgü düzenlemeler yapılması şarttır. EŞYA (MAL) kontrolüne dayanan mevcüt gümrük rejimi ve üygülamaları, ArGe, teknoloji geliştirme ve yazılım faaliyetlerine ilişkin hareketleri kavramaktan son derece üzaktır. Bü nedenle, teknoloji serbest bölgesi gerçekleri göz önünde bülündürülarak, TSB ndeki gümrük rejimi üygülamalarının yeniden tanımlanması ya da tamamen kaldırılması gerekmektedir. EK1 de belirtilen sorünları tüm firmalar münferiden yaşamaktadır. Çoğü zaman Serbest Bölge Müdürlüğü ile Gümrük İdareleri arasında uygulama/yorum farkları bülünmakta, konülar Ankara da ilgili birimlere aktarılmakta ve sorünlar sürüncemede kalıp maliyet ve zaman kaybına, her şeyden önemlisi faaliyetlerin aksamasına neden olmaktadır. Bir kurum yetkilisine sorüldüğünda; sorün yok denilen bir çok konü başka birimlerce karşımıza sorün olarak çıkmakta, meseleler çözülememektedir. Gümrüğün varlığı bölgedeki tüm küllanıcılar için KDV, İşlem Vergileri, Gümrük Komisyon ve Masrafları olarak ek külfet getirmektedir. Diğer mal üreten bölgeler gibi gümrüğün faydasını hem maliyet hem de işlevsel olarak yakalayamayan bölgemiz için gereksiz bir ayrıntı halini almaktadır. İşlemeyen bü modeli düzeltmek veya iyileştirmek için desteğinizi rica ediyorüz. Bilginize sünarım, Saygılarımla. Hakan Gümüş Başkan 2

3 EK1: 1. Lojistik faaliyetlerin ve tedarikçi hizmetlerinin sürekliliğini sağlamada yaşanan sıkıntılar; a) Tedarikçilerin bölgedeki mevzuat nedeniyle bizimle çalışmak istememeleri, yaptırılan işin hem bizim hem de tedarikçi açısından maliyetinin artması. b) Önceden planlama yapıldığı halde son dakikada değişebilen lojistik planlamaya kırtasiye bolluğu nedeniyle gümrüğün uyum sağlayamaması, tedarikçilere güçlük çıkarmaları. c) Basit bir tamir bakım işleminin bile, tedarikçinin bölgeye gelmesi, malzemeyi çıkarma noktasında büyük sıkıntılara neden olması. Tamir bakıma gelen tedarikçinin bagajında bulunan alet edevat nedeniyle bölgeye sokulmadığına ve bu nedenle işin yapılamadığına, tedarikçinin de sonradan buraya gelmediğine pek çok kez tanık olduk. d) Gümrük firmasıyla çalışma ve gümrükçü eleman istihdamının zorunlu olması. Gümrük firması elemanının gümrük memurlarıyla yaptığı iş ve işlemlerde çeşitli sıkıntıların yaşanması. e) Satınalma ve muhasebesel işlemleri merkezi operasyonla yürüyen şirketlerin burada ek maliyet yaratan istihdama zorlanmaları. Yetkili imza, resmi belge temini gibi konularda ek maliyetler ve zaman gereksinimi. f) Satınalınan mal ve malzemelerin iadesinde yaşanan sorunlar. Uzun araştırma ve efor harcanarak alımı yapılan ve fakat talep edilen spesifikasyonlara uygun olmayan pek çok hizmet ve mal bir iadenin yaratacağı bürokratik güçlükler ve maliyeti nedeniyle kabul edilmek zorunda kalınıyor. Her türlü hizmet ve ürün sonuçta bölgede yerinde kabul edilmek zorunda olduğundan bu sorun sürekli yaşanmaktadır. g) Makine, cihaz, sistem bakımı gibi çok kritik konularda bölgedeki kuruluşlarla (gümrük dışında Serbest Bölge Müdürlüğü de pek çok formalite talep etmektedir) yerine getirilmesi gereken bürokratik işlemler, alınması gereken izinler vs. 2. Bölgedeki Sosyal Yaşam ve Çalışma Konforuyla ilgili sorunlar. Bölgede mevzuattan ötürü restaurant, büfe vb. Ticari kuruluşlar faaliyet gösterememektedir. Oysa şirketlerin ve bu konuda çalışacak zaten az bulunan niteliklere sahip çalışanlarının bölgeye gelmesini ve burada kalmasını teşvik etmek için hem böyle yerler hem de sosyal alanlar vazgeçilmezdir. Cüzi maliyetlerle çalışan Pratik ve yararlı ürünler içeren otomatları bile bina içerisine kurmak gümrük ve SB mevzuatı nedeniyle mümkün değildir. 3. Gümrük çalışma saatlerindeki zaman kısıtı; Gümrüğün sadece mesai saatlerinde çalışması 17:00 sonrasında ve hafta sonu çalışmaması veya mesai dışındaki işlemlerin ek maliyetler doğurması, 4. Hurda işlemleri, bölge dışına çıkaramama gibi nedenlerle depolama ve depo alanı sorunları. Hurda işlemleri için başvuru ve komisyon oluşturma işlemlerinin uzun sürmesi. Bazen 6 ay sürmektedir. Hurdayı alan kuruluşun kapasitesinin dolu olması nedeniyle hurdalar bölge içinde uzun süre bekletilmektedir. 5. Bölgede faaliyet gösteren şirketlerin kurumsal uygulamalarını burada devam ettirememesi (örneğin çalışanlara ek menfaat olarak sunulan ve çalşanların kullanıdıkları laptop, cep telefonu vb. cihazları değişim zamanında kendilerine satabilme olanağının burada olmaması). 6. Çalışanların, çözüm ve iş ortakların bölgeye giriş ve çıkışlarında yaşanan sorunlar. a) Bölgenin lokasyon itibariyle uzak olması çalışanların erkenden yola çıkarılmasını gerektirmektedir. Ancak çalışanların servisleri sabah hem Tüsside girişi hem de TEKSEB girişinde durdurulmakta, aracın içi aranmakta, çalışanların tek tek kimlikleri control edilmekte, kimliğini unutanlardan resmi kimlik talep edilmekte ve bu konular dakikalarca sürmektedir. Her dakikasını verimli kullanmak istediğimiz çalışanların zamanını böylesine önemsiz konularla harcamak bizim gibi şirketler için somut zararlara yol açmaktadır b) Bölgede Ar-Ge çalışmalarında ücretli istihdam ettiğimiz ve dakikası bile önemli paralar tutan danışmanların önemli bir zamanını giriş ve çıkış kapısında harcamaları 3

4 c) Bölgede yemek yeme olanağı sunan yerlerin olmaması nedeniyle danışman firma elemanlarının yemek yeme ve bölgede pos ve yazar kasa kurulumu, ruhsat alma gibi sorunlardan ötürü yedikleri yemeğin bedelini ödeme noktasında yaşadıkları sorunlar ve bunların bizimle yapılacak işbirliğinde sürekli caydırıcı unsur olarak karşımıza çıkması. 7. Gümrük görevlilerinin sık sık değişmesi ve bu nedenle yeni gelenlerin alışma sürecinde her defasında aynı iletişim sorunlarının yaşanması. Bazı menfaat talepleri. 8. Bina yönetimine olumsuz etkiler (örn. jeneratöre mazot almak dahi bürokratik bir süreci gerektirmektedir, mevzuat pek çok konuda hızlı hareket etmemize engeldir ya da pratikteki ihtiyaçları karşılamaya yeterli gelmemektedir). 9. Laboratuvarlarda kullandığımız cihazlarımız zaman zaman arıza yapabiliyor. Bunun için gerekli yedek parçalar gümrük işlemlerine maruz kaldığı zaman diliminde işlerimizi durdurmak durumunda kalmamız, 10. Laboratuvarımızda bulunan ve kullanım ömrünü tamamlamış olan veya bozulduğu için atıl duruma gelmiş cihazların kayıtlardan çıkarılması vb işlemlerdeki zorluklar, (Bu nedenle yıllardır kullanmadığımız cihazları saklamak için yer ayırmak durumunda kalmamız, 11. Serbest bölgede kullanılan gümrük yazılımındaki bazı eksikliklerinden dolayı hammadde stoklarımızı bir türlü tutturamamamız, (Örneğin, 1 mg olarak aldığımız bir kimyasalın ısrarla kg cinsinden kayıtlarda görünmesi vb) 12. Laboratuvarımızda bulunan buzdolabı, printer, fotokopi makinesi vb. üretim ve Ar-Ge ile ilgisi olmayan cihazların dahi gümrüğe tabi olması ve cihazlara değerinden fazla gümrük bedelleri ödenmesi, 13. Bazen test amaçlı gönderilmek üzere hazırladığımız numunelerin veya bize test amaçlı gelen numunelere de gümrük/serbest bölge işlemleri uygulamak zorunda kalmamız, 14. Demirbaş olarak alınan yatırım malzemesi için ve mutlaka belli bir miktarın üzerindeki malzeme için gümrük işlemi yapılması doğal olabilir. Ancak; kendisi 120 TL tutan bir su sebili için gümrük/serbest bölge işlemi yapılmasının herhangi bir ticari tutarlılığı yok. Mal satın aldığınız firma ne kadar küçük ise, kendisine ihracatçı belgesi çıkarması, gümrük acentası bulması gibi satıştan vazgeçiren uygulamalar bekleniyor. 15. Yurtdışından malzeme getirmek istediğimizde, İngiltere Almanya gibi ülkelerden Euro ya İstanbul a kadar getirdiğimiz malzemeler için, Erenköy ya da Halkalı Gümrük ten Tübitak Serbest Bölge ye iç nakliyesi için TL arası değişen meblağlar ödemek zorunda kalıyoruz. Bunun sebebi, Türkiye içinde malzemenin transfer olabilmesi için özel belgeli araçların kullanılmak zorunda olması. İlgili mevzuat bu şekilde düzenlenmiş. Bu araçlardan da sınırlı sayıda olduğu için nakliyeciler fahiş fiyatlar uyguluyorlar. 16. Herhangi bir makine ya da ekipmanın Serbest Bölgeden yurtiçine transferinde (örneğin satış amaçlı), İthalat Gen. Müdürlüğünce inceleme yapılıyor ve bu değerlendirmeye göre Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğü ne olur veriliyor. Bazı malzeme ve ekipmanlar için bu izin verilmiyor ancak hangi kritere ve neye göre bu iznin verilip verilmediği de muğlak. Bu durum makine ve ekipmanların çağdaş teknoloji seviyesinde tutulmasına engel oluyor. 17. Konsinye, bedelsiz veya test amaçlı bölgeye girişi yapılacak elektronik cihazlar için beyanname açılması gerekmekte (gümrük bu konuda ısrar ediyor ancak geçmişte faklı uygulamalar yapmışlardı) buda çok fazla işlem, maliyet ve zaman kaybına yol açmaktadır. 18. Tamir amaçlı çıkaracağımız cihazlar için de beyanname açılması isteniyor. Bölgedeki firmalar açıyor ancak tamire gönderilen firmanın gümrükçüsü olmadığı taktirde sıkıntı yaşanıyor. 19. Garanti kapsamında ürünlerin onarımı /değişimi bedelsiz yaptırabiliyorken, beyanname nedeniyle ekstra bedel ödenmesi gerekiyor hem kullanıcılar hem de karşı firma bedel ödemek zorunda kalıyor. 4

5 Görüşlere tamamen ya da kısmen iştirak eden firmalar: A.Ş BİT Bilgisayar Hizmetleri San. ve Tic. Ltd.Şti. 3 ARDİÇ Ar-Ge Bilgi ve Teknoloji Çöz.Yaz.Bilgisayar San.ve Tic. A.Ş. 4 AVL Araştırma ve Mühendislik A.Ş. 5 C TECH Bilişim Teknolojileri San. ve Tic. A.Ş. 6 ETCBASE Yazılım ve Bilişim Teknolojileri A.Ş. 7 EVOLİNE TR Bilgisayar ve Bilişim Teknolojileri Ltd.Şti. 8 FORD Otomotiv A.Ş. Teknoloji Serbest Bölge Şübesi 9 GE Marmara Tech. Center Müh.Hizm. Ltd.Şti. 10 İBTECH Ulüslararası Bilişim Teknolojileri Ar-Ge Dan. Des. San. ve Tic. A.Ş 11 MİLSOFT A.Ş. 12 MOLEKÜLER Görüntüleme Ticaret A.Ş. 13 PAVO Tasarım Üretim Elektronik Tic. A.Ş. 14 TEİ Tüsaş Motor Sanayii A.Ş. 15 TEMSA Araştırma Geliştirme ve Teknoloji A.Ş. 16 TURKCELL Teknoloji Araştırma ve Geliştirme A.Ş. 17 UBİCOM Net Teknolojileri Sanayi ve Ticaret A.Ş. 18 VESTEL Savünma Sanayi A.Ş. 19 YÜKSEK TEKNOLOJİ MALZEMELERİ Araştırma ve Geliştirme A.Ş. 20 ZİVAK Teknoloji San. ve Tic. Ltd. Şti. 5