NWCSAF PPS VE MSG YAZILIMLARINDAN ELDE EDİLEN ÜRÜNLER VE BU ÜRÜNLERİN BİR ÖRNEK OLAYDA İNCELENMESİ

Transkript

1 TMMOB AFET SEMPOZYUMU 301 NWCSAF PPS VE MSG YAZILIMLARINDAN ELDE EDİLEN ÜRÜNLER VE BU ÜRÜNLERİN BİR ÖRNEK OLAYDA İNCELENMESİ Erdem Erdi 1, Meral Leman Çukurçayır 1, Hakan Koçak 1, Serkan Eminoğlu 1, Ahmet Emre Tekeli 1 ve İbrahim Sönmez 1 SUMMARY Natural disasters which affect Turkey are generally originated by atmosphere. Local convective storms that are generally effective for a short period of time with heavy rain may lead life and property loss when it is in conjunction with improper urbanization and insufficient underground infrastructure. For this reason, it is very important to forecast such phenomena and provide necessary warning. To achieve such a goal, various observation network and models are operated. Among these, meteorological satellites with high spatial and temporal resolution are commonly used. Today, the products from geostationary and polar orbiting satellites are used worldwide to prevent from the loss of meteorologically characterized natural disasters. In this study, products which are developed by EUMETSAT Nowcasting SAF are briefly introduced and sample products are shown in a case study. ÖZET Doğal afetlerin önemli bir kısmını oluşturan atmosfer kaynaklı doğal afetler özellikle ülkemizde sıkça görülmektedir. Özellikle kısa sürede yerel olarak meydana gelen konvektif yağışlar, yetersiz altyapı, yanlış yapılanma gibi faktörlerle birleştiğinde sel, taşkın ve heyelanlara neden olmakta ve çok sayıda can, mal kayıplarına yol açmaktadır. Bu tür afetlerin tahmin edilerek gerekli uyarıların yapılması, can ve mal kayıplarının en aza indirilmesi açısından çok önemlidir. Bu amaç doğrultusunda farklı gözlem ağları kullanılarak birçok model çalıştırılmaktadır. Bunlar arasında, yüksek zamansal ve uzaysal çözünürlüğe sahip uyduların kullanılması günden güne artmaktadır. Günümüzde kutupsal ve sabit yörüngeli meteorolojik uydulardan elde edilen ürünler, afetlerin zararının en aza indirilebilmesi için önemli bir araç olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmada EUMETSAT NWCSAF ının sabit ve kutupsal yörüngeli uydu verileri için geliştirdiği MSG ve PPS yazılımları ve bu yazılımlara ait ürünler tanıtılmış, konvektif yağışın gözlendiği bir örnek olay için bu yazılımlara ait değişik ürünler gösterilmiştir. 1 Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Uzaktan Algılama Şube Müdürlüğü

2 302 TMMOB AFET SEMPOZYUMU 1. GİRİŞ Afet, insanlar için fiziksel, sosyal, ekonomik kayıplar doğuran, insan faaliyetlerini kesintiye uğratan ve toplumları etkileyen olaylar [1] olarak tanımlandığı gibi, çok sayıda yaralanma ve ölümle birlikte büyük çapta fiziksel tahriple sonuçlanan hadiseler [2] olarak da tanımlanmıştır. En genel tanımıyla afet; insanların yaralanmalarına ya da yaşamlarını yitirmelerine neden olan ve/veya mal, tarım ve çevreye zarar veren tehlikeli durumlar veya hadiselerdir [3]. Doğal afetler, sebebiyet verdikleri can ve mal kayıplarından dolayı insanlar üzerindeki etkilerinin boyutlarının oldukça geniş olduğu konusunda hiçbir şüphe yoktur [4]. Bu konudaki tahmini değerler, doğal afetlerin yılda yaklaşık olarak 250,000 canlıyı etkilediği ve milyar dolar arasında mal kaybına neden olduğunu göstermektedir [5]. Doğal afetlerin 20. yy da ülkemiz için bilançosu ise, 86,000 can kaybı ve 150,000 yaralanmadır [1]. Günümüzde insanların maruz kaldığı doğal afetlerden birçoğu meteorolojik kaynaklıdır. Meteorolojik karakterli doğal afetler; belirli bir bölgedeki yağış eksikliği ve su yoksunluğunun sebep olduğu kuraklıktan, çok kısa sürede düşen yüksek miktardaki sıvı fazdaki yağışın sebep olduğu sellere, şiddetli esen rüzgârın olumsuz etkilerinden, hortumlara kadar çeşitlilik göstermektedir. Bu tür afetlerin en önemli özelliği, can ve mal kayıplarının korkunç boyutlara ulaşabilmesidir. Örneğin, 20. yüzyılda insanlığın şahit olduğu en büyük afet meteorolojik karakterli olup, 139,000 insanın hayatını kaybettiği ve 1.7 milyon insanın tahliye edildiği Bangladeşdeki kasırgadır [6]. Diğer bir örnek ise 85,000 evin tahrip olduğu, maddi hasarın 30 milyon doları bulduğu ve 250,000 insan evsiz kaldığı Amerika da gözlenen Andrew kasırgasıdır [7]. Ülkemiz, meteorolojik karakterli doğal afetlerden özellikle kuraklık, sel/taşkın ve dolu afetleri en yoğun yaşanan ve çok geniş alanlarda etkili olan afetlerdir [8] yılları arasında ülkemizde meydana gelen meteorolojik karakterli doğal afetler içerisinde en büyük gerçekleşme oranı %30 ile sel/taşkın/su baskını afetine aittir. Bunu fırtına (%27) ve dolu (%23) afetleri izlemektedir [9]. Bunlara ek olarak, ülkemizde yılda 20,000-25,000 arasında yangin meydana gelirken [10] yılda ortalama 40 kişi çığdan dolayı hayatını kaybediyor [11]. Önceleri klasik yöntemlerle yapılan kısa ve orta vadeli hava tahminleri, günümüzde sayısal hava tahmin modellerindeki gelişmeler ile radar ve uydu gibi uzaktan algılama yöntemlerinin daha yaygın ve etkin kullanımı sayesinde daha tutarlı hale gelmiştir. Bu gelişme sadece meteorolojik karakterli doğal afetlerin daha önceden öngörülmesini sağlamakla kalmamış, aynı zamanda can ve mal kaybının da azaltılmasına önemli katkılar sağlamıştır. Yersel gözlemlerin sayisal yetersizliği, özellikle sık veri sağlayabilme ve yüksek uzaysal çözünürlüğe sahip olmaları nedeniyle uyduların afetlerin daha erken öngörülmesi ve gerekli erken uyarı sistemlerinin oluşturulması bakımından cazip hale gelmesine yol açmıştır. Avrupa Meteorolojik Uydular İşletme Teşkilatı (EUMETSAT), uydu verilerinden elde edilen farklı ürünlerin kullanıcılara sunulması amacıyla değişik Ürün Geliştirme Merkezleri (SAF) oluşturmuştur. Bunlardan biri olan NWC-SAF ise, Kısa Vadeli Hava Tahminine yönelik ürünler elde etmek amacıyla çalışmalarına 1997 de başlamıştır. Halen ürün geliştirilmesinde, İspanya (INM), Fransa (Meteo-France), İsviçre (SMHI) ve Avusturya (ZAMG) meteoroloji teşkilatları yer almaktadır. Bu çalışmada, NWC-SAF altında çalıştırılan sabit ve kutupsal yörüngeli uydu verileri kullanarak değişik ürünler elde edilen MSG ve PPS yazılımları tanıtılmıştır.

3 TMMOB AFET SEMPOZYUMU 303 İlgili ürünlerin, afetlerin anlık ve ileriye yönelik tahminlerindeki kullanılabilirlikleri üzerinde durulmuştur. Ayrıca, konvektif yağışın gözlendiği bir örnek olay için bu yazılımlara ait değişik ürünlerin tutarlılığı incelenmiştir. 2. MSG YAZILIM PAKETİ ve ÜRÜNLERİ MSG yazılım paketi, sabit yörüngeli uydulardan olan İkinci Nesil Meteosat Uyduları (MSG) üzerinde bulunan SEVIRI radyometresinden alınan verileri ve Sayısal Hava Tahmin Modeli (SHTM) çıktılarını kullanarak, Kısa Vadeli Hava Tahmininde (Nowcasting) faydalı olabilecek 12 adet farklı ürünü üretmektedir [12]. MSG yazılım paketi, 2007 yılı ilk çeyreğinde Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü (DMİ) Uzaktan Algılama Şube Müdürlüğü nde kurularak Türkiye ve çevresi için ürünler üretilmeye başlanmıştır. MSG yazılımı ürünleri, en son gelen SEVIRI verisi ve en güncel SHTM ürününü kullanılarak her 15 dakikada elde edilmektedir. Şekil 1 de MSG yazılımının ürün üretim zinciri görülmektedir. Şekil 1. MSG yazılımı ürün üretim zinciri ve elde edilen ürünler. Algoritma, en son SEVIRI verisi ve SHTM verilerini kullanmaktadır. Şekilden de görülebileceği gibi bazı ürünler, diğerlerinin üretilebilmesi için girdi olarak kullanılmaktadır Bulut Maskesi Ürünü (CMa) Bulut Maskesi Ürünü, diğer bütün ürünlerin üretilmesinde kullanılmaktadır. Bu ürün atmosferin çeşitli katmanlarında bulutla kaplı alanların tesbit edilmesi için üretilmektedir. Kısa vadeli hava tahminine destek sağlamakla birlikte, uydu görüntüsündeki piksellerin kıtasal, okyanus ve deniz yüzeyi şeklinde sınıflandırılması amaçlanmaktadır. Bu ürün ile birlikte uydu görüntülerindeki bulutsuz alanların yüksek

4 304 TMMOB AFET SEMPOZYUMU bir doğrulukla tespiti hedeflenmektedir. İlave olarak, bu ürün kar/buz, toz bulutları ve volkanik küllerin varlığı hakkında da bilgi sağlar Bulut Tipi Ürünü (CT) CT ürününün ana amacı nowcasting uygulamalarını desteklemektir. Bu ürün detaylı bulut analizine imkan sağlar. Bu ürün başka ürünlerin üretilmesi için bir ara ürün olarak kullanılabileceği gibi tahmincilerin kullanabileceği bir son ürün de olabilir. CT ürünü bulut tepe sıcaklığı ve yüksekliği ve yağış bulutları ürünlerinin üretilmesi için gerekli bir üründür. Bu nedenle CT ürünü ana bulut sınıfları hakkında bilgi verir. Bunlar bulutlu olarak tanımlanan alanlar için kısmi/parçalı bulutlar, yarı saydam bulutlar, yüksek, orta, ve alçak (sis dahil) bulut sınıflarıdır Bulut Tepe Sıcaklığı ve Yüksekliği Ürünü (CTTH) Bulut tepe sıcaklığı/yüksekliği ürünü (CTTH) kısa vadeli hava tahmini uygulamalarını desteklemek amacıyla geliştirilmiştir. Bu ürün gök gürültülü sağanak yağışların gelişiminin erken uyarısı ve analizine yardımcı olur. Diğer uygulamaları arasında ise havacılıkta bulut tepe yüksekliğinin tespiti bulunmaktadır. CTTH ürünü uydu görüntüsündeki bulutlu olarak belirlenen tüm pikseller için bulut tepe sıcaklığı ve yüksekliği bilgisi sağlamaktadır Yağış Bulutları Ürünü (PC) Görünür/kızılötesi dalga boyundaki kanalların spektral özellikleri ve yağış arasındaki göreceli zayıf ilişki, kuvvetli yağış hadisesi dışındaki diğer durumlar için sadece SEVIRI verisine dayanarak yapılan yağış miktarı tahminini çoğu durumda şüpheli kılmaktadır. Bununla beraber, SEVIRI verisindeki spektrumun görünür ve kızılötesi karakteristiklere dayalı yöntemlerin kullanılmasıyla hafif, orta ve şiddetli yağış ihtimalini belirlemek mümkündür. Bu nedenle MSG PC ürünü Konvektif Yağış Oranı (CRR) ürünü ve Hızlı Gelişen Gökgürültülü Sağanak Yağış (RDT) ürünlerinin bir tamamlayıcısı olarak görülmelidir. Yağış bulutları ürünü (PC) özellikle radar verisinin olmadığı bölgeler için kısa vadeli yağış tahmini için kullanılabilecek bir araçtır. Bununla beraber, bilinmelidir ki girdi olarak kullanılan verinin özelliğinden dolayı bu ürünün yağışlı bölgeyi daha büyük gösterme gibi bir özelliği vardır Konvektif Yağış Oranı Ürünü (CRR) Konvektif Yağış Oranı (CRR) ürünü MSG SEVIRI kanallarından gelen yağış miktarı hakkında bilgi verir. Bu ürün aynı zamanda tahminci için yağış ve konvektivite takibinde PC (Precipating Clouds) ve CT (Cloud Type) ürünlerinin bir tamamlayıcısı niteliğindedir 2.6. Toplam Yağışabilir Su Ürünü (TPW) Toplam Yağışabilir Su (TPW), eğer atmoferin ilgili dikey katmanlarındaki tüm su buharı faz değiştirip sıvı hale geçerse meydana gelebilecek olan mm cinsinden sıvı yağış miktarıdır. Açık havadaki yüksek TPW miktarı genellikle sağanak yağışların ve

5 TMMOB AFET SEMPOZYUMU 305 sellerin ön habercisidir. Bu bilgiler tahminciye çok dar alan tahmini için önemli bir araç sağlar Tabaka Yağışabilir Su Ürünü (LPW) LPW ürününün temel amacı troposferdeki üç tabaka içindeki düşey sütun boyuncaki su buharı miktarı hakkında bilgi sağlamaktır. Bu tabakalar şunlardır: Boundary Layer (BL), Middle Layer (ML), and High Layer (HL) Kararlılık Analizi Görüntüleme Ürünü(SAI) SAI ürününün ana amacı bulutsuz bölgelerdeki atmosferik kararlılığın tahminini sağlamaktır. Tüm potansiyel indexler arasında Lifted Index (LI) uygulanmış ve kodlanmıştır. LI indexi, 500 mb seviyesine kaldırılmış olan bir hava kütlesi ile etrafındaki hava arasındaki sıcaklık farkını ifade etmektedir. LI indexi, alan çevresinden daha sıcaksa negatif değer alır. SAI ürün görüntülerinin birbiri ardına izlenmesi (animasyonu) kararlılık trendini en iyi gözlemleme yoludur Yüksek Çözünürlüklü Rüzgar Ürünü (HRW) HRW ürünü anlığa yakın (near-real time) meteorolojik uygulamalar için gündüz saatlerinde SEVIRI HRV kanalından elde edilen Atmosferik Hareket Vektörleri (AMV) dizisi sağlar. Bu ürün bu nedenle tahmincinin kullandığı diğer araçların yanı sıra örneğin gelişen sistemlerin alçak seviye convergence takibi (cumuluslar ne zaman ve nerede gelişmeye başlar), veya ufak ölçek hava hareketleri ve rüzgar bileşenlerinin takibi gibi nowcasting uygulamalarında yararlıdır Otomatik Uydu Görüntü Yorumu Ürünü (ASII) Bu ürünün amacı, kavramsal model (CM, Conceptual Model) anlamında otomatik bir uydu görüntüsü analizi yapmaktır. Kavramsal modeller, atmosferdeki fiziksel olaylar ile bunların uydu görüntülerinde ve sayısal hava tahmini çıktıları gibi sinoptik materyallerde sebep oldukları tipik özelliklerinin bir sentezidir Hızlı Gelişen Gök Gürültülü Sağanak Yağış Ürünü (RDT) RDT ürünü Météo-France tarafından geliştirilmiştir ve MSG datasını kullanarak tahminciye mezo ölçeğinden mezo-alpha scale ölçeğine kadar önemli konvektif sistemler hakkında bilgi sağlar. İki ana amacı vardır: şiddetli konvektif sistemlerin belirlenmesi ve takibi ile buna ilave olarak, hızlı gelişen konvektif hücrelerin tespitidir Hava Kütlesi Analizi Ürünü (AMA) AMA ürününün amacı, nowcasting uygulamalarında tahminciye hava kütlelerinin özellikleri hakkında bilgi veren çeşitli ürünler sağlamaktır.

6 306 TMMOB AFET SEMPOZYUMU 3. PPS YAZILIM PAKETİ ve ÜRÜNLERİ PPS yazılım paketi, NOAA ve MetOp kutupsal yörüngeli meteorolojik uydularından alınan verileri ve sayısal hava tahmin çıktılarını kullanarak kısa vadeli hava tahmininde kullanılabilecek ürünler üretmeyi amaçlar. Üretilen 4 farklı ürüne bağlı olarak, bu uydular üzerindeki AVHRR/3, HIRS/4, AMSU-A ve AMSU-B veya MHS (NOAA-18 ve MetOp uyduları için) sensörlerinden alınan veriler kullanılır. Ayrıca bazı ürünlerde arazi kullanımı bilgileri ve sayısallaştırılmış rakım modeli bilgileri gibi yardımcı bilgiler de kullanılmaktadır [13]. PPS yazılım paketi 2006 yılının son çeyreğinde DMİ Uzaktan Algılama Şube Müdürlüğü nde kurularak çalıştırılmaya başlanmıştır. Şekil 2 de PPS yazılımının basitleştirilmiş çalışma şekli gösterilmektedir. Şekil 2. PPS yazılımındaki ürün üretme ziciri. İlgili uydunun geçişi ile Görev Yöneticisi ürün üretim zincirini başlatır. Uydu verileri ve SHTM verileri girdi olarak kullanılarak ürünler üretilir. Bu yazılımda da bazı ürünler diğerleri için girdi oluşturmaktadır. PPS yazılımından elde edilen ürünler ve açıklamaları aşağıda verilmiştir Bulut Maskesi Ürünü (CM) Bu ürünün amacı, uydunun görüş alanındaki tamamıyla bulutsuz pikselleri yüksek tutarlılıkla tespit etmektir. Buna ek olarak, aydınlanma şartları el verdiğinde yeryüzündeki kar ve buzla kaplı pikselleri de tespit etmektedir Bulut Tipi Ürünü (CT) Bulut Tipi ürününün esas amacı ince bulutlarla opak bulutları birbirinden ayırmak, bulut tepe yüksekliği hakkında kabaca bir bilgi sağlamak ve su damlacıklı yapıdaki bulutlarla buz kristalli bulutları birbirinden ayırmaktır. Aynı zamanda stratiform ve kümülüform bulutların tanınmasında da kullanılır. Öncelik, bulutların alçak, orta ve

7 TMMOB AFET SEMPOZYUMU 307 yüksek seviye olarak ve yarı şeffaf cirrus bulutları olarak güvenilir şekilde ayrılmasına verilmiştir Bulut Tepe Sıcaklığı ve Yüksekliği Ürünü (CTTH) Bu ürün opak, yarı şeffaf ve kısmi bulutlu piksellerdeki bulutların tepe kısımlarına ait sıcaklık ve yükseklik bilgilerini sağlar Yağış Bulutları Ürünü (PC) Yağış bulutları ürününün amacı nowcasting amaçlı detaylı yağış analizlerini desteklemektir. Bu üründe, yağış miktarının sağlamasından ziyade, yağış bırakmayan bulutlar ile hafif ve şiddetli yağış bırakabilecek bulutların tespit edilmesi amaçlanmıştır. Ürün, daha tanımlanmış yağış miktarı sınıflarına ait ihtimaller içerir. Bu ihtimaller doğrultusunda yağış miktarı konusunda kategorik bir tahmin yapılabilir. Bu üründe yağış tipinin belirlenmesi hedeflenmemiştir. 4. MSG ve PPS ÜRÜNLERİNİN İNCELENDİĞİ ÖRNEK OLAY 27 Ağustos 2007 tarihinde, İstanbul un Anadolu yakası ve Kocaeli çevrelerinde öğle saatlerinde meydana gelen sağanak yağış neticesinde bir çok ev ve işyeri sular altında kalmıştır. Şekil 3 de Kocaeli ve Şile de bulunan AWOS otomatik ölçüm istasyonlarına ait kümülatif yağış grafikleri görülmektedir. Şekil 3 de görüldüğü üzere Şile de yarım saat içerisinde metrekareye yaklaşık 15 kg. yağış düşmüştür. Ayrıca Kocaeli ye de yaklaşık yarım saat içerisinde metrekareye 50 kg. yağış düşmüştür Şile 27 Ağustos Kümülatif Yağış Miktarı (0.1xmm) :40 09:50 10:00 10:10 10:20 10:30 10:40 10:50 11:00 11:10 11:20 11:30 11:40 11:50 12:00 12:10 12:20 Saat:Dakika (UTC)

8 308 TMMOB AFET SEMPOZYUMU Kocaeli 27 Ağustos Kümülatif Yağış Miktarı (0.1xmm) :02 08:12 08:22 08:32 Saat:Dakika (UTC) Şekil 3. Şile ve Kocaeli AWOS istasyonlarına ait kümülatif yağış miktarları. Şekil 4 de ise, bu tarihe ait PPS PC ürünü görülmektedir. Bu üründe Batı Karadeniz ve Marmaranın doğusu etkileyen yağışlar açıkça görülmektedir. Kocaeli çevrelerinde mm yağış sınıfı ihtimali %30, 0.5-5mm yağış sınıfı ihtimali %30 ve 5mm den büyük yağış sınıfı ihtimali %40 olarak gözükmektedir. Şile çevrelerinde ise mm yağış sınıfı ihtimali %0, 0.5-5mm yağış sınıfı ihtimali %35 ve 5mm den büyük yağış sınıfı ihtimali %65 olarak gözükmektedir. Şekil Ağustos 2007 tarihi için PPS e ait PC ürünü.

9 TMMOB AFET SEMPOZYUMU 309 MSG yazılımına ait CRR ve PC Prob1 ürünleri Şekil 5 de görülmektedir. Bu ürünlerde de Batı Karadeniz ve Marmara nın doğusundaki yağışlar görülebilmektedir. CRR ürününde Şişli civarında yağış oranı 3 ila 7 kg/saat civarında değişmektedir. PC ürününde 0.1 kg.dan yüksek yağış miktarı olasılığı Şişli civarında %50-%60 civarında görülmektedir. CRR ürününde yağış oranının aktüelden daha düşük olduğu görülmektedir. Nitekim MSG uydularında herhangi bir mikrodalga sensör bulunmadığından yağışın fiziksel olarak tespiti daha zordur. Şekil Ağustos 2007 tarihi için MSG yazılımına ait CRR ve PC ürünleri.

10 310 TMMOB AFET SEMPOZYUMU 5. SONUÇLAR Gerek PPS ve gerekse MSG yazılımlarından üretilen 27 Ağustos 2007 tarihli seller başarı ile tespit edilebilmiştir yılının ilk çeyreğinde kurulan sistemlerin tutarlı çalışması ümit vericidir.üretilen ürünler ve yer gözlemleri arasında oluşan bazı farklılıklar ve sebeplerine aşağıda değinilmiştir. PPS ürünlerinde, NOAA-18 AVHRR sensöründeki sorun nedeniyle Kanal 3A (1.6 mikron) verileri alınamadığından su ve buz fazdaki bulutların ayrımı yapılamamaktadır. Bu da konvektif yağış yapan kümülüform bulutların bulut tepelerinin analizinde sorun oluşturmaktadır. Bunun yanında, NOAA-17 AMSU-A nın faal olmaması sebebiyle bu uydudan alınan verilerde mikrodalga verileri eksik olmakta ve bu da ürünlerin tutarlılığına yansımaktadır. MSG ürünlerinin bazılarında (PGE04 PC gibi) istatistik yöntemler ağırlıklı olarak kullanılmıştır. Bu algoritmaların ayarlama ve değerlendirme aşamalarında orta Avrupa da seçilen test alanları kullanılmıştır. Bu test alanlarına göre ayarlama yapılan algoritmanın, farklı çoğrafik özelliklere sahip ülkemiz üzerinde belli bir miktar yanlı sonuçlar verebilieceği gözden kaçırılmamalıdır. Bahsi geçen ürünlerin bazı gerçekleşmiş olaylardaki tutarlılıkları araştırılarak, yazılımların performansları incelenip, ürünlerin zayıf ve kuvvetli yönleri ülkemiz için tespit edilmelidir. Bu analizlerin sonucunda, ülkemize uygun ilgili katsayı ve tablolar bulunup ilgili modellerde kullanımı sağlanmalıdır. Bu sayede, uydu verisine dayalı ürünlerin tutarlılığının daha da artırılacağı muhakkaktır. İlgili çalışmaların DMİ Genel Müdürlüğü, Uzaktan Algılama Şube Müdürlüğü bünyesinde yapılması planlanmaktadır. Bu çalışmada, meteorolojik kaynaklı doğal afetlerin anlık ve ileriye yönelik tahminlerinde kulanılmak üzere uydu verilerine dayalı ürünler tanıtılmıştır. Ürünlerin çeşitliliği ve üretim sıklığı, bu amaç doğrultusunda kullanılarak afetlerin zararlarının en aza indirilmesi yönünde en birincil aday olarak öne çıkmakadır. Ürünlerin kullanımı sırasında modelden kaynaklanan sınırlandırıcı durumlar her daim göz önünde bulundurulması gereği de unutulmamalıdır. KAYNAKLAR 1. Ergünay O. (1999). Acil yardım planlamsı ve Afet Yönetimi. Uzman-Der Dergisi, Niasan-Eylül, ss Lewitt, A. M. (1997). Disaster Planning and Recovery. John Wiley&Sons, Inc. 3. EMA (2002). Hazards, Disasters and Survival. Emergency Management Australia, Dickson-Australia. 4. Twigg, J, (2001). The Politics of Disaster Mitigation. Benfield Greig Hazard Research Center, London. 5. WMO (2002). Reducing Vulnerability to Weather and Climate Extremes. No: 936, Geneva - Switzerland. 6. Rosenfeld, J. (1997). The day of Judgement. Weatherwise, June/July, Vol. 50, Issue:3, ss Stipp D. (1997). A New Way to Bet on Disasters. Fortune, Vol. 136, Issue:5, ss

11 TMMOB AFET SEMPOZYUMU Ceylan A. (2001). Türkiye de Kuraklığın Zamansal ve Bölgesel Değişimi. Türkiye de Kuraklık ve Su Kaynaklarımız, İstanbul, ss Ceylan A. (2002). Ankara nın Kuraklık Yönetim Planı. Yüksek Lisans Tezi, Ankara. 10. Ege R. (1986). Health Aspects of Disasters and Accidents. Ankara. Emel Matbaacılık Sanayi. 11. Gürer İ., Yavaş Ö. M. (1994) Anadoluda Çığ Sorunu. Sivil Savunma Dergisi, Sayı 135, Ocak-Mart, ss SMHI (2007). Software User Manual for the SAFNWC/MSG Application: Software Part 13. SMHI (2007). User Manual for the SAFNWC/PPS Application: Software Part