Eğitim Programı. Çalışma Hayatında Etik. Konu

Transkript

1

2 Konu Amaç Çalışma Hayatında Etik Eğitim Programı İş sağlığı ve güvenliği uygulamalarında etik kavramı ve uluslararası etik kuralları hakkında bilgi sahibi olmak. Öğrenim hedefleri Çalışma hayatında etik ile ilgili tanımlar ve bunların yer aldıkları ulusal ve uluslararası yasal/yasal olmayan düzenlemeler, Temel etik/mühendislik değerleri, Çalışma yaşamını etkileyen etik konu başlıkları, Çalışma yaşamında etik değerler ile çatışabilen olgular; o Olguların nedenleri ve bu olgulardaki etik sorunlar, Özerklik, gizlilik, mesleki bağımsızlık ve sosyal sorumluluk kavramları gibi konularında bilgi sahibi olmak. Alt başlıkları Tanımlar İş Sağlığı Profesyonelleri İçin Uluslararası Etik Kurallar Rehberi ve uygulamaları Çalışanların sağlığına ilişkin bilgilerin ve kayıtların tutulmasında sır saklama yükümlülüğü Çalışma hayatında etik sorunların çözümü Özerklik, gizlilik ve mesleki bağımsızlık kavramları Örgün / toplam ders saati A Sınıfı B Sınıfı C Sınıfı ½ ½ ½

3 ÇALIŞMA HAYATI VE ETİK Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (Kanun No: 5176, Kabul Tarihi: ) Bu Kanunun amacı; kamu görevlilerinin uymaları gereken saydamlık, tarafsızlık, dürüstlük, hesap verebilirlik, kamu yararını gözetme gibi etik davranış ilkeleri belirlemek ve uygulamayı gözetmek üzere Kamu Görevlileri Etik Kurulunun kuruluş, görev ve çalışma usul ve esaslarının belirlenmesidir. Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, Bakanlar Kurulu üyeleri, Türk Silahlı Kuvvetleri ve yargı mensupları ve üniversiteler hakkında bu Kanun hükümleri uygulanmaz.

4 İŞ SAĞLIĞI ULUSLARARASI KOMİSYONU İş Sağlığı Profesyonelleri İçin Uluslararası Etik Kurallar Rehberi (International Code Of Ethics For Occupational Health Professionals) İş Sağlığı Uluslararası Komisyonu (International Commission on Occupational Health - ICOH) Genel Sekreterliği tarafından ilk baskısı 1992 yılında, 2.baskısı 1994 te, 3.baskısı 1996 da yapılmış, ilk güncelleme 12 Mart 2002 tarihinde onaylanmıştır. ICOH tarafından hazırlanan ve tüm hekimler için var olan etik kurallardan ayrı olarak uluslararası iş sağlığı etik kuralları bu rehberde yer almaktadır.

5 ICOH İLKELERİ Temel ilkeler: İş sağlığı profesyonelleri için Uluslararası Etik Kuralların temel aldığı ilke ve değerler aşağıdaki 3 başlıkta özetlenmiştir: 1. İş sağlığının amacı, işçilerin bireysel ve toplu olarak sağlığına ve sosyal refahına yönelik hizmetlerin sunulmasıdır. İş sağlığı uygulaması en yüksek profesyonel standartlara ve etik ilkelere göre gerçekleştirilmelidir. İş sağlığı profesyonelleri, çevre ve toplum sağlığına katkıda bulunmalıdır.

6 ICOH İLKELERİ 2. İş sağlığı profesyonellerinin görevleri arasında, işçinin yaşamını ve sağlığını koruma, insan onuruna saygı ve iş sağlığı politikaları ile programlarında en yüksek etik ilkeleri geliştirme yer alır. Profesyonel davranış, dürüstlük, tarafsızlık, sağlık verilerinin gizliliğini ve işçilerin özel bilgilerini korumayı da içermektedir. 3. İş sağlığı profesyonelleri, görevlerini yerine getirirken tam profesyonel bağımsızlığa sahip olması gereken uzmanlardır. Görevleri için gerekli olan yeterliliği edinip sürdürmeli ve işlerini doğru uygulamayla ve profesyonel etik kurallara uygun biçimde yürütmelerini sağlayacak koşulları talep etmelidirler.

7 ICOH İLKELERİ İş sağlığı çalışanlarının görevleri ve yükümlülükleri; 1. Amaçlar ve danışmanlık rolü 2. Bilgi ve uzmanlık 3. Politika ve program geliştirilmesi 4. Önleme ve hızlı hareket etmenin vurgulanması 5. İyileştirici eylemlerin izlemi 6. Güvenlik ve sağlık bilgileri 7. Ticari sırlar 8. Sağlık izlemi 9. İşçiyi bilgilendirme 10. İşvereni bilgilendirme

8 ICOH İLKELERİ 11. Üçüncü kişilere yönelik tehlike 12. Biyolojik izlem ve araştırmalar 13. Sağlığın desteklenmesi 14. Toplumun ve çevrenin korunması 15. Bilimsel bilgiye katkı 16. Yeterlilik, doğruluk ve tarafsızlık 17. Profesyonel bağımsızlık 18. Eşitlik, ayrım gözetmeme ve iletişim 19. İş sözleşmelerinde etik hüküm 20. Kayıtlar

9 ICOH İLKELERİ 21. Tıbbi gizlilik 22. Toplu sağlık verileri 23. Sağlık profesyonelleriyle ilişkiler 24. Suiistimalle mücadele 25. Sosyal taraflarla ilişkiler 26. Etiği destekleme ve denetim

10 İSG MEVZUATIMIZDA ETİK ICOH tarafından hazırlanan etik kurallar mevcut mevzuatlarda bir şekilde görülmektedir. Yönetmeliklerde de bu konular genel anlamıyla yer almaktadır. ICOH İlkeleri ile İSG Mevzuatımızdaki hükümler arasında da benzerlikler vardır.

11 İSG MEVZUATIMIZDA ETİK ICOH İlkeleri 17. Profesyonel Bağımsızlık : İş sağlığı profesyonelleri, işlevlerini yürütmede tam bir profesyonel bağımsızlık aramalı, bunu sürdürmeli ve gizlilik kurallarına dikkat etmelidirler. İş sağlığı profesyonelleri, özellikle sağlığa ve güvenliğe karşı tehlike oluşturan mesleksel riskler konusunda, işveren, işçi ve temsilcilerine önerilerde bulunurken, hiçbir koşul altında yargılarının ve beyanlarının bir çıkar çatışmasından etkilenmesine izin vermemelidirler.

12 İSG MEVZUATIMIZDA ETİK İŞYERİ HEKİMLERİNİN GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK ( , 27768) İşyeri hekimlerinin yetkileri MADDE 16 (1) İşyeri hekimlerinin yetkileri aşağıda belirtilmiştir. a) İşyeri bina ve eklentilerinde, çalışma metot ve şekillerinde veya iş ekipmanında işçiler açısından yakın ve hayati tehlike oluşturan bir husus tespit ettiğinde işverene bildirmek, gerekli tedbirler işveren tarafından alınmadığı takdirde durumu Bakanlığa rapor etmek, İşyeri hekimlerinin yükümlülükleri MADDE 17 (1) İşyeri hekimleri, bu Yönetmelikte belirtilen görevlerini yaparken, işin normal akışını mümkün olduğu kadar aksatmamak ve verimli bir çalışma ortamının sağlanmasına katkıda bulunmak, işverenin ve işyerinin meslek sırları, ekonomik ve ticari durumları hakkındaki bilgiler ile işçinin kişisel sağlık dosyasındaki bilgileri gizli tutmakla yükümlüdürler.

13 İSG MEVZUATIMIZDA ETİK ICOH İlkeleri 21. Tıbbi Gizlilik : Bireysel tıbbi veriler ve tıbbi araştırma sonuçları, iş sağlığı hekimi ya da iş sağlığı hemşiresinin sorumluluğu altında korunan gizli tıbbi dosyalara kaydedilmelidir. Tıbbi dosyaların erişimi, iletilmesi ve açıklanması, yerel düzeyde geçerli olan tıbbi veriler hakkında ulusal yasa ve yönetmeliklere ve sağlık profesyonelleri ile tıbbi meslek sahipleri için ilgili ulusal etik kurallara göre düzenlenir.

14 İSG MEVZUATIMIZDA ETİK İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARININ GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK ( , 27768) İş güvenliği uzmanlarının yetkileri MADDE 8 (1) İş güvenliği uzmanının yetkileri aşağıda belirtilmiştir: a) İşyeri bina ve eklentilerinde, çalışma metot ve şekillerinde veya iş ekipmanında çalışanlar açısından yakın ve hayati tehlike oluşturan bir husus tespit ettiğinde işverene bildirmek, gerekli tedbirler işveren tarafından alınmadığı takdirde durumu Bakanlığa rapor etmek. İş güvenliği uzmanlarının yükümlülükleri MADDE 9 (1) İş güvenliği uzmanları, bu Yönetmelikte belirtilen görevlerini yaparken, işin normal akışını mümkün olduğu kadar aksatmamak ve verimli bir çalışma ortamının sağlanmasına katkıda bulunmak, işverenin ve işyerinin meslek sırları, ekonomik ve ticari durumları ile ilgili bilgileri gizli tutmakla yükümlüdürler.

15 İSG MEVZUATIMIZDA ETİK İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ ( , 27768) MADDE 12 (1) İSGB ve OSGB ler, işyerlerinde sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı oluşturmak amacıyla; e) İşçilerin yaptıkları işler, işyerinde yapılan risk değerlendirme sonuçları ve maruziyet bilgileri ile işe giriş muayeneleri, periyodik sağlık muayeneleri sonuçları ve iş kazaları ile meslek hastalıkları kayıtlarının, işyerindeki kişisel sağlık dosyalarında gizlilik ilkesine uyularak saklanmasından,sorumludurlar.

16

17 Konu Amaç Öğrenim hedefleri Bakım - Onarım İşlerinde Güvenlik Bakım-onarım işlerinde ortaya çıkan riskleri ve alınması gereken önlemleri öğrenmek. Bina, tesis ve makine bakımında ortaya çıkabilecek tehlikeler, İlgili mevzuat hakkında bilgi sahibi olmak. Alt başlıkları Makina, Elektrik, Bina ve Tesisler Bakım onarım işlerinde dikkat edilecek hususlar o Bakım ve onarım öncesi o Bakım ve onarım sırasında o Bakım ve onarım sonrası İlgili mevzuat Örgün/Toplam Ders Saati A Sınıfı B Sınıfı C Sınıfı 2/3 1/3 1/2

18 BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK Bakım ve Onarım İşlerinde En Çok Rastlanan Kaza Türleri: 1- Elektriğe çarpılma; a) Sistemin enerjisinin kesilmemiş olmasından, b) Ortamın çok iletken bir ortam olmasından, c) Kullanılan seyyar elektrikli cihazların izolasyonunun uygun olmamasından, d) Seyyar aydınlatma lambalarının düşük gerilimli (24 Volt) olmamasından,

19 BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK 2- Hareketli kısımlarda (kayış-kasnak sistemleri, dişli, kaplin, operasyon noktalarında) yaralanma; Bu tür kazalar makina veya tezgah durdurulmadan tamir bakım yapılıyor olmasından dolayı meydana gelmektedir. 3- Zararlı zehirli gaz, toz ve sisler dolaysıyla zehirlenme ve boğulmaların meydana gelmesi; Bu tür kazaların meydana gelmemesi için öncelikle uygun havalandırma yapılmalı, yeterli olmaz ise uygun koruyucu maskeler kullanılmalıdır.

20 BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK 4- Parlama, patlama, yanma şeklinde meydana gelen kazalar; Parlama, patlama, yanma ihtimali bulunan işyerlerinde çalışmaya başlamadan önce, parlama ve patlamaya karşı tedbir alınması önemlidir. Bu tür yerlerde izin belgesi uygulamasına azami dikkat gösterilmelidir. 5- Düşme şeklindeki kazalar; Düşme şeklindeki kazalar, yüksekte çalışmalarda uygun iskele ve platformların, korkulukların olmamasından ve emniyet kemeri kullanılmamasından kaynaklanmaktadır.

21 BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK 6- Kişisel koruyucu malzemelerin (baret, eldiven, ayakkabısı gibi) kullanılmamasından meydana gelen kazalar; Tamir bakım işlerinin yapıldığı yerler, çoğu zaman çalışanların çok alışık olmadıkları, şartları çok iyi bilmedikleri veya ortam şartlarını bilseler dahi bir an önce işi yapma gayreti içinde ortam şartlarına fazla dikkat etmemeleri sebebiyle, kafalarını bir yerlere çarpmaları, ayaklarına malzeme düşürmeleri, tuttukları malzemelerden ellerinin kesilmesi şeklinde kazalar meydana gelmektedir.

22 BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK Bakım ve Onarım İşlerinde Kazaların Meydana Geliş Sebepleri: 1- Çalışmaların aceleye getirilmesi, planlı yapılmaması, 2- Gerekli yerlerden izin alınmaması, izin veren makamların gerekli tedbiri almaması, 3- Uzman kişilerin veya ekiplerin bulunamaması, veya ekiplerin noksan oluşu,

23 BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK 4- Çalışma ortamının uygun aydınlatılmamış olması, 5- Bakım onarın öncesinde, işe başlamadan önce gerekli tedbirlerin alınmamış olması, 6- Çalışma esnasında uygun tedbirlerin alınmamış olması, 7- İşin bitiminde, daha önce sökülmüş olan emniyet tedbirlerinin tekrar yerleştirilmemiş olması, 8- Bakım onarım esnasında tesiste meydana getirilen değişiklikler var ise bu değişikliklerin operatöre izah edilmemiş olması.

24 BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK Bakım Onarım Faaliyetleri Sırasında Alınması Gerekli Tedbirler: 1- Tamir bakım işinin planlı yapılması, beklenmedik arızalar için de plan yapılması, 2- Gerekli yerlerden izin alınması (İzinlerin yazılı belgeye dayandırılması), 3- İzin veren makamların gerekli tedbirleri alıp izin vermesi 4- Bakım onarım ekibinin işe başlamadan önce gerekli tedbirleri alması, 5- Onarım süresince tedbirli çalışması, 6- İşin sonunda gerekli tedbirleri alması,

25 BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK 7- Yapılan bakım ve onarımın, görülen arızaların kayda alınması, 8. Uzman kişilerin çalıştırılması, 9. Makine yapımcılarının tavsiyelerine dikkat edilmesi, 10. Denetim hizmetinin aksatılmaması, 11. Uygun takım çantaları verilmesi,

26 BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK 12- Zararlı, zehirli, Parlayıcı, patlayıcı gazlara karşı tedbir alınması(havalandırma sağlanması, maske kullandırılması, yangına karşı tedbir alınması), 13- Tank ve depo içinde mekanik karıştırıcılar varsa bunların durdurulup takozlanması, 14- Parlayıcı, Patlayıcı maddeler bulunan tankların veya bu maddelerle kirlenmiş tankların, varillerin, kaynakla tamiri yapılmadan önce gerekli şekilde temizlenmesi, içine su veya asal gaz doldurulması. vb.

27

28 Konu Amaç Acil Durum Planları İşyerlerinde acil durumlarda uygulamaya geçirilecek planlar ve bu planlamanın yapılması hakkında bilgi edinmek. Öğrenim hedefleri Acil durum planlarının hazırlanması, Çalışanların bu konuda bilgilendirilmesi, Uygulamanın tatbik edilmesi, Acil durumlarda müdahale ve iletişim, İlgili mevzuat hakkında bilgi sahibi olmak. Alt başlıkları Acil durum planlarının hazırlanması ve çalışanlara aktarılması Tedbir ve tatbikatlar Acil durum ekiplerinin ve çalışanların eğitimi Acil durum donanımı Büyük endüstriyel kazaların önlenmesi İlkyardım ve acil müdahale Tehlike iletişimi İlgili mevzuat Örgün / toplam ders saati A Sınıfı B Sınıfı C Sınıfı 2/5 2/5 2/5

29 T A N I M L A R Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik e göre ; Acil Durum: Afet olarak değerlendirilen olaylar ile dikkatsizlik, tedbirsizlik, ihmal, kasıt ve çeşitli sebeplerle meydana getirilen olayların yol açtığı hâlleri, Acil Durum Ekibi: Yangın, deprem ve benzeri afetlerde binada bulunanların tahliyesini sağlayan, olaya ilk müdahaleyi yapan, arama-kurtarma ve söndürme işlerine katılan ve gerektiğinde ilk yardım uygulayan ekibi, Acil Durum Planları: Acil durumlarda yapılacak müdahale, koruma, arama-kurtarma ve ilk yardım iş ve işlemlerinin nasıl ve kimler tarafından yapılacağını gösteren ve acil durum öncesinde hazırlanması gereken planları, ifade eder.

30 T A N I M L A R Yangın Güvenliği Sorumlusu: Yapı, bina, tesis ve işletmelerde yangın güvenliğinden en büyük amir, sahip veya yöneticiler sorumludur. EKİPLER: a)söndürme ekibi: Görevi ; Çıkacak yangına derhal müdahale ederek yangının genişlemesine mani olmak ve söndürmek, b)kurtarma ekibi: Görevi; Yangın ve diğer acil durumlarda can ve mal kurtarma işlerini yapmak,

31 T A N I M L A R c) Koruma ekibi: Görevi; Kurtarma ekibince kurtarılan eşya ve evrakı korumak, yangın nedeniyle ortaya çıkması muhtemel panik ve kargaşayı önlemek, d) İlkyardım ekibi: Görevi; Yangın sebebiyle yaralanan veya hastalanan kişilere ilk yardım yapmak,

32 İÇ DÜZENLEMELER İç düzenlemelerin kapsamı ve yürütülmesi Yangın önleme ve söndürme konusundaki iç düzenlemelerde; bu Yönetmelikte yer alan hususlardan, acil durum ekiplerinin sayısı, personelin adı ve görevleri, ihtiyaç duyulan araç, gereç ve malzemenin cinsi ve miktarı, söndürme araçlarının kullanma usulleri, eğitim ve bakım hususları, nöbet hizmetleri ile gerek görülecek diğer hususlar düzenlenir.

33 İÇ DÜZENLEMELER Bina yerleşimini, bina iç ulaşım yollarını, yangın bölmelerini, yangın duvarlarını, yatay bölmeleri, cepheleri, söndürücü sistemi, uyarıcı sistemi ve su besleme üniteleri ile itfaiyeye yardımcı olabilecek diğer hususları gösterir plân ve krokiler bu düzenlemelere eklenir. Yangın önleme ve söndürme konusundaki iç düzenlemeler yapı, bina, tesis ve işletmenin sahibi, yöneticisi veya amiri tarafından yürütülür.

34 BÜYÜK ENDÜSTRİYEL KAZALAR Seveso 1976 Seveso, kuzeybatı İtalya da Milano ya 20 km uzaklıkta küçük bir kasabadır. Kentin hemen yanı başındaki, ICMESA Chemical Company ye ait fabrikada 10 Temmuz 1976 günü tri kloro fenol (TCP) üretimi yapan bir reaktörde patlama oldu ve beyaz bir gaz bulutu çevreye yayıldı. Bu zehirli gaz, bu güne kadar bilinen en zehirli gazlardan dioksin (TCCD) idi. Kasabada kısa bir süre içinde hayvan ölümleri görülmeye başladı. Patlamadan 5 gün geçtikten sonra hastaneye başvurular başladı. Yapılan kontroller sonunda kasabada geniş bir bölgenin tamamen kirlendiği anlaşıldı ve 100 kadar ev tamamen boşaltıldı. Kasaba halkına kan testleri uygulanarak kontrol edildi.

35 BÜYÜK ENDÜSTRİYEL KAZALAR Çernobil reaktör kazası, 20. yüzyılın ilk büyük nükleer kazasıdır. Ukrayna'nın Kiev iline bağlı Çernobil kentindeki Nükleer Güç Reaktörünün 4. ünitesinde 26 Nisan 1986 günü erken saatlerde meydana gelen nükleer kaza sonrasında atmosfere büyük miktarda fisyon ürünleri salındığı 30 Nisan 1986 günü tüm dünya tarafından öğrenildi.

36 İ L G İ L İ M E V Z U A T BÜYÜK ENDÜSTRİYEL KAZALARIN KONTROLÜ HAKKINDA YÖNETMELİK Resmi Gazete, 18 Ağustos 2010, Sayı : (Çevre ve Orman Bakanlığı)

37

38 Konu Amaç Öğrenim hedefleri Alt başlıkları Örgün/Toplam Ders Saati İş Ekipmanlarının Tasarım, İmalat ve Kullanımında Güvenlik İşyerlerinde kullanılan iş ekipmanlarının tasarım aşamasından başlamak üzere imalat ve kullanımı hususlarının İSG etkileri hakkında bilgi edinmek. İş ekipmanlarında güvenlik, omakine ve tezgâh ve tesislerde güvenlik İş ekipmanlarında bulunacak asgari nitelikler, İmalatçıların sorumlulukları, Makinelerin güvenli kullanımına yönelik işaret ve talimatlar, İlgili mevzuat hakkında bilgi sahibi olmak İş ekipmanlarının imalatçılarının sorumlulukları İş ekipmanlarının kullanımı Makinelerin işaretlenmesi İşletme talimatları İş ekipmanlarında bulunacak asgari gerekler Makina koruyucuları İlgili mevzuat ve uygulamaları A Sınıfı B Sınıfı C Sınıfı 2/4 2/5 3/6

39 İŞ EKİPMANI İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğine göre; İş ekipmanı : İşin yapılmasında kullanılan herhangi bir makine, alet ve tesisi, İş ekipmanının kullanımı : İş ekipmanının çalıştırılması, durdurulması, kullanılması, taşınması, tamiri, tadili, bakımı, hizmete sunulması ve temizlenmesi gibi iş ekipmanı ile ilgili her türlü faaliyeti,

40 Tehlikeli bölge : Kişilerin sağlık ve güvenlik yönünden riske maruz kalabileceği, iş ekipmanında veya çevresinde bulunan bölgeyi, Maruz kişi : Tamamen veya kısmen tehlikeli bölgede bulunan kişiyi, Operatör : İş ekipmanını kullanma görevi verilen işçi veya işçileri, ifade eder.

41 MAKİNA EMNİYETİ YÖNETMELİĞİ Makina Emniyeti Yönetmeliğinin(2006/42/AT)amacı ; Makinaların, usulüne uygun şekilde kurulduğunda, bakımı yapıldığında ve kendinden beklenen amaçlar doğrultusunda kullanıldığında, insan sağlığına ve güvenliğine ve durumuna göre evcil hayvanlara ve mallara zarar vermiyorsa piyasaya arz edilmelerini ve hizmete sunulmalarını teminen, tasarım ve imalat aşamasında uyulması gereken temel emniyet şartları ile takip edilmesi gereken uygunluk değerlendirme prosedürlerini ve uygunluk değerlendirmesi yapacak onaylanmış kuruluşların görevlendirilmesinde dikkate alınacak asgari kriterleri düzenlemektir.

42 1-Temel Sağlık ve Güvenlik Kuralları (a) Tehlike Muhtemel bir yaralanma veya bunların sağlık üzerinde oluşturabileceği hasar kaynağı. (b) Tehlike bölgesi Bir kişinin içerisinde ve/veya makina çevresinde sağlığına veya güvenliğine karşı bir riske maruz kalabileceği herhangi bir bölge. (c) Tehlikeye maruz kalan kişi Kısmen veya tamamen bir tehlike bölgesinde bulunan kişi.

43 (d) Operatör Makinaları kuran, çalıştıran, ayarlayan, bakımını yapan, temizleyen, tamir eden veya hareket ettiren kişi veya kişiler. (e) Risk Tehlikeli bir durumda meydana gelebilecek olan sağlığa yönelik yaralanma veya hasarın olasılık ve derecesinin birleşimi. (f) Mahfaza Özellikle fiziksel bir engel vasıtasıyla koruma sağlayan makinanın parçası.

44 (g) Koruyucu tertibatı Yalnız başına veya bir mahfaza ile birlikte riski azaltmak amacıyla kullanılan tertibat (bir mahfazadan ayrı). (h) Amaçlanan kullanım Makinaların kullanım talimatlarında verilen bilgilere uygun olarak kullanımı. (i) Makul şekilde öngörülebilir yanlış kullanım Makinaların kullanım talimatlarında amaçlanmadığı şekilde, ancak kolayca öngörülebilen insan davranışlarından kaynaklanabilecek kullanım.

45 Mahfazalar için özel kurallar ; Sabit mahfazalar Sabit mahfazalar sadece aletlerle açılabilen veya sökülebilen sistemlerle takılmalıdır. Bunların bağlama sistemleri, mahfazalar veya koruyucular söküldüğünde makinalara bağlı kalmalıdır. Mümkün olduğu durumlarda, bağlantıları olmaksızın mahfazalar yerinde kalamamalıdır.

46 Ara kilitlemeli hareketli mahfazalar Birbirini kilitleyen hareketli mahfazalar aşağıdaki özellikleri taşımalıdır: - Mümkün olduğunca, kilitli olmadıklarında makinalara tespit edilmiş halde kalmalı, - Yalnızca bilinçli bir eylemle ayarlanabilecek şekilde tasarlanmalı ve imal edilmelidir.

47 Erişimi kısıtlayan ayarlanabilen mahfazalar - Yapılan işin türüne göre manuel veya otomatik olarak ayarlanabilir olmalı ve - Alet kullanmaya gerek olmadan kolayca ayarlanabilir olmalıdır.

48 EMNİYET AKSAMLARI Emniyet aksamları: Bir güvenlik işlevini yapan, bağımsız bir şekilde piyasaya arz edilen, arızalanması ve/veya hatalı çalışması durumunda kişilerin güvenliğini tehlikeye sokan, makinaların işlevini yerine getirmek için gerekli olmayan veya makinanın işlevini yerine getiren normal aksamın yedeği olarak kullanılabilecek aksamdır. - Sökülebilir mekanik transmisyon/aktarma tertibatları için mahfazalar.

49 - Kişilerin varlığını algılamak amacıyla tasarımlanmış koruyucu tertibatlar.

50 - Makinanın çalışması sırasında, kişileri makinanın hareketli parçalarından korumak amacıyla tasarımlanmış mahfazalar ve koruyucu tertibatlar.

51 - Kaldırma makinalarında yükleme ve hareket kumandasını izleme tertibatları. - Kişileri koltuklarında tutan bağlama sistemleri.

52 - Acil durum durdurma tertibatları. - Potansiyel olarak tehlike oluşturan elektrostatik elektrik yüklerinin birikimini önleyecek, boşaltma sistemleri.

53 - Gürültü ve titreşim emisyonlarını azaltan sistemler ve tertibatlar. - Devrilmeye Karşı Koruyucu Yapılar (ROPS). - Düşen Nesnelere Karşı Koruyucu Yapılar (FOPS).

54 - Çift el kumanda tertibatları.

55 İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI YÖNETMELİĞİ (11/02/2004 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır)

56 İş Ekipmanının Kontrolü a) İş ekipmanının güvenliğinin kurulma şartlarına bağlı olduğu durumlarda, ekipmanın kurulmasından sonra ve ilk defa kullanılmadan önce ve her yer değişikliğinde uzman kişiler tarafından kontrolü yapılacak, doğru kurulduğu ve güvenli şekilde çalıştığını gösteren belge düzenlenecektir.

57 b) İşverence, arızaya sebep olabilecek etkilere maruz kalarak tehlike yaratabilecek iş ekipmanının; 1) Uzman kişilerce periyodik kontrollerini ve gerektiğinde testlerinin yapılması, 2) Çalışma şeklinde değişiklikler, kazalar, doğal olaylar veya ekipmanın uzun süre kullanılmaması gibi iş ekipmanındaki güvenliğin bozulmasına neden olabilecek durumlardan sonra, arızanın zamanında belirlenip giderilmesi ve sağlık ve güvenlik koşullarının korunması için uzman kişilerce gerekli kontrollerin yapılması, sağlanacaktır.

58 c) Kontrol sonuçları kayıt altına alınacak, yetkililerin her istediğinde gösterilmek üzere uygun şekilde saklanacaktır. İş ekipmanı işletme dışında kullanıldığında, yapılan son kontrol ile ilgili belge de ekipmanla birlikte bulunacaktır.

59 İşçilerin Bilgilendirilmesi İşveren, iş ekipmanları ve bunların kullanımına ilişkin olarak işçilerin bilgilendirilmesinde aşağıda belirtilen hususlara uymakla yükümlüdür: a) İşçilere kullandıkları iş ekipmanı ve kullanımına ilişkin yeterli bilgi ve uygun olması halinde yazılı talimat verilecektir. Bu talimat, üretici tarafından ekipmanla birlikte verilen kullanım kılavuzu dikkate alınarak hazırlanacaktır.

60 b) Bu bilgiler ve yazılı talimatlar en az; 1) İş ekipmanının kullanım koşulları, 2) İş ekipmanında öngörülen anormal durumlar, 3) İş ekipmanının önceki kullanım deneyiminden elde edilen sonuçlar, ile ilgili bilgileri içerecektir. İşçiler, kendileri kullanmasalar bile çalışma alanında veya işyerinde bulunan iş ekipmanlarının kendilerini etkileyebilecek tehlikelerinden ve iş ekipmanı üzerinde yapılacak değişikliklerden kaynaklanabilecek tehlikelerden haberdar edilecektir. c) Bu bilgiler ve yazılı talimatlar, ilgili işçilerin anlayabileceği şekilde olacaktır.

61 İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜ ( RG )

62

63 Konu Amaç Elle Kaldırma ve Taşıma İşlerinde İSG Elle kaldırma ve taşıma işlerinde İSG hakkında bilgi edinmek. Öğrenim hedefleri Elle kaldırma ve taşıma işlerinden kaynaklanabilecek İSG riskleri, Alınması gereken önlemler, Doğru kaldırma ve taşıma yöntemleri, İlgili mevzuat hakkında bilgi sahibi olmak. Alt başlıkları Elle kaldırma ve taşıma işleri Doğru kaldırma ve taşıma yöntemleri İlgili mevzuat Örgün / toplam ders saati A Sınıfı B Sınıfı C Sınıfı -/1 -/2 1/3

64 ELLE TAŞIMA Elle taşıma işi : Olumsuz ergonomik koşullar ve nitelikleri bakımından işçilerin bel ve sırt incinmelerine neden olabilecek yüklerin, bir veya daha fazla işçi tarafından elle veya beden gücü kullanılarak kaldırılması, indirilmesi, itilmesi, çekilmesi, başka bir yere götürülmesi veya hareket ettirilmesi gibi işlerin yapılması veya bu işlerin yapılması için fiziki olarak destek olunmasını ifade eder.

65 YÜKLE İLGİLİ RİSK FAKTÖRLERİ Aşağıda belirtilen özelliklere sahip yüklerin elle taşınması sırt ve bel incinmesi riski oluşturabilir; - Çok ağır veya çok büyükse, - Kaba veya kavranılması zor ise, - Dengesiz veya içindekiler yer değiştiriyorsa, - Vücuttan uzakta tutulmasını veya vücudun eğilmesini veya bükülmesini gerektiren bir konumda ise, - Özellikle bir çarpma halinde yaralanmaya neden olabilecek yoğunluk ve şekilde ise.

66 Fiziksel güç gereksinimi: İş ; - Çok yorucu ise, (Yükle İlgili Risk Faktörleri) - Mutlaka vücudun bükülmesi ile yapılabiliyorsa, - Yükün ani hareketi ile sonuçlanıyorsa, - Vücut dengesiz bir pozisyonda iken yapılıyorsa, - Bedenen çalışma şekli ve harcanan güç, özellikle sırt ve bel incinmelerine neden olabilir.

67 Çalışma ortamının özellikleri (Yükle İlgili Risk Faktörleri) Çalışma ortamı aşağıdaki özelliklerde ise, özellikle sırt incinmesi riskini artırabilir; - Çalışılan yer işi yapmak için yeterli genişlik ve yükseklikte değil ise, - Zemin düz değilse, engeller bulunuyorsa veya düşme veya kayma tehlikesi varsa, - Çalışma ortam ve şartları, işçilerin yükleri güvenli bir yükseklikte veya uygun bir vücut pozisyonunda taşımasına uygun değilse, - İşyeri tabanında veya çalışılan zeminlerde yüklerin indirilip kaldırılmasını gerektiren seviye farklılıkları varsa, - Zemin veya üzerinde durulan yer dengesizse, - Sıcaklık, nem veya havalandırma uygun değilse.

68 (Yükle İlgili Risk Faktörleri) İşin gerekleri Aşağıda belirtilen çalışma şekillerinden bir veya daha fazlasını gerektiren işler sırt ve bel incinmesi riski oluşturabilir : - Özellikle vücudun belden dönmesini gerektiren aşırı sık veya aşırı uzun süreli bedensel çalışmalar, - Yetersiz ara ve dinlenme süresi, - Aşırı kaldırma, indirme veya taşıma mesafeleri, - İşlemin gerektirdiği, işçi tarafından değiştirilemeyen çalışma temposu.

69 BİREYSEL RİSK FAKTÖRLERİ İşçinin; - Yapılacak işi yürütmeye fiziki yapısının uygun olmaması, - Uygun olmayan giysi, ayakkabı veya diğer kişisel eşyalar kullanması, - Yeterli ve uygun bilgi ve eğitime sahip olmaması, durumunda işçiler risk altında olabilirler.

70

71 Konu Amaç Kapalı Alanlarda Çalışmalarda Güvenlik Kapalı alanlarda yapılan çalışmalarda İSG hakkında bilgi edinmek. Öğrenim hedefleri Kapalı alanlarda yapılan çalışmalardan kaynaklanan İSG riskleri, Alınması gereken önlemler, İlgili mevzuat hakkında bilgi sahibi olmak. Alt başlıkları Kapalı ve dar alanlar o Havalandırma o Patlama ve yangın o Aydınlatma o Çalışma sistemi (ön izin, ölçüm, gözetleme) o Kullanılacak iş ekipmanları İlgili mevzuat Örgün/Toplam Ders Saati A Sınıfı B Sınıfı C Sınıfı -/2 1/2 2/2

72 T A N I M L A R Kapalı alan nedir? Zararlı maddeler veya tehlikeli durumlar (örneğin oksijen düzeyinin yetersizliği) dolayısıyla ölüm veya ciddi şekilde yaralanma riski olan her kapalı alan bu şekilde adlandırılmaktadır. (Ülkemizde bazı kaynaklarda Kısıtlı-Sınırlı Alan olarak da geçmektedir.)

73 Sıcak Çalışma: Kıvılcım veya ısınma oluşturucu araç, gereç ve aygıtların kullanıldığı, açık alevle gerçekleştirilen işlerin ve ortam sıcaklığını yükselten işlemlerin yapıldığı çalışmayı, Soğuk Çalışma: Parlama, patlama ve yangın tehlikesi yaratabilecek kıvılcım veya ısınma oluşturucu araç, gereç ve aygıtların kullanılmadığı, açık alevle gerçekleştirilen işlerin ve ortam sıcaklığını yükselten işlemlerin yapılmadığı çalışmayı, Gaz: Genellikle sabit bir şekli ve belirli bir hacmi olmayıp sınırsız olarak yayılabilen ve basınç artması veya sıcaklık azalmasının etkisi ile sıvı veyahut katı hale getirilebilen maddeyi,

74 Aerosol: Buharlar, havada asılı kalan çok küçük sıvı damlacıklarını, Kapalı Mahal: Tanklar, boru devreleri, yük depoları ve benzeri mahalleri, Artık Gaz: Kapalı mahalde bulunan her türlü tehlikeli, zehirli, parlayıcı ve patlayıcı gazı, Asal Gaz: Kimyasal tepkime vermeyen gazı (He, Ne, Ar, Kr, Xe, Rn), LEL: En düşük patlama sınırını, Alt Patlama Sınırı (LEL- Lower Explosion Limit) PEL: Müsaade edilebilir maruz kalma sınırını, Müsaade edilebilir Maruz Kalma (PEL-Permissible Exporuse Limit)

75 Gazdan Arındırma Uzmanı, yapılacak işlemi ve potansiyel tehlikeleri göz önüne alarak, kendi can güvenliğini ve sağlıklı ölçüm yapabilme koşullarını sağlayacak donanıma ve en azından aşağıdaki cihazlara sahip olmalıdır. a) Patlayıcı gaz konsantrasyonu ölçme cihazı, b) Oksijen konsantrasyonu ölçme cihazı, c) Karbonmonoksit(CO), karbondioksit(co2), hidrojensülfür (H2S) gibi bilinen veya potansiyel tehlike yaratacak zehirli gazları ölçme cihazı ve gerekli donanımı.

76 KAPALI ALANLARIN RİSKLERİ Kapalı Ortamda Oluşan Riskler: Kapalı mekan içinde kalma Oksijen eksikliği Oksijen fazlalılığı Parlayıcı gaz ve buharlar Patlayıcı gaz ve tozlar Zehirli ve zararlı maddeler Elektrik Fiziksel etmenler

77 KAPALI ALANLARIN RİSKLERİ Kapalı Ortamda Oluşan Risklerin Sonuçları: Ölüm Yanıklar Nefes alamama Bilinç kaybı Boğulma Stres/yorgunluk Fiziksel yaralanma Hastalık

78 KAPALI ALANLARDA GÜVENLİK Güvenlik için hangi önlemlerin zorunlu olduğuna karar vermek amacıyla bütün iş etkinlikleri için uygun ve yeterli bir risk değerlendirmesi yapılması gerekmektedir. Çoğu durumda değerlendirme aşağıdaki unsurları içerecektir: iş, çalışma alanı, çalışma malzemeleri ve gereçleri, işi yapan kişilerin uygunluğu, acil kurtarma planları.

79 KAPALI ALANLARDA GÜVENLİK Çalışma izni Çalışma izni, kişilerin kapalı alana girmelerine izin verilmeden önce güvenli bir çalışma sisteminin bütün unsurlarının yerli yerinde olduğunu garanti eden kontrollerin yapıldığını gösterir. Çalışma izin formu kullanılmalıdır. Bu aynı zamanda yönetim, denetçiler ve tehlikeli işi yapan kişiler arasındaki iletişim aracıdır.