MALZEME SEÇİMİ ve PRENSİPLERİ
|
|
- Aylin Nazlı
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 MALZEME SEÇİMİ ve PRENSİPLERİ 1 1 /45
2 Endüstride malzeme seçiminin TASARIM (Design) ile yakın bir ilişkisi vardır. Bir ürün (ev, araba, alet vs.) yapmak istiyorsanız önce onu tasarlamanız gerekir. Şapkadan toplu iğneye, dişli çarklardan kaşıklara, taş duvarlara kadar birçok ürün birer tasarım eseridirler. 2 2 /45
3 Bu ürünlerde TASARIM YOK denilebilir mi? 3 3 /45
4 Dizayn daha iyi özelliklerde bir malzeme üretmek için geliştirilen bir prosestir. Örneğin; dişliler, kollar, miller, yataklar, vs. gibi. Bu parçalar malzeme lerden oluşurlar. Bu parçaların bazısı metal, bazısı plastik, bazısı seramik vs. gibi çeşitli malzemelerdendir. Bu malzemeler değişik imalat yöntemleri mesela; döküm, dövme, haddeleme gibi yöntemlerle ürün haline gelmişlerdir. 4 4 /45
5 Bu ürünlerin aşağıdakiler gibi çok değişik şekilleri vardır. Bu farklı şekillerdeki ürünlerin ağırlıkları aynı osa bile onlara uygulanan gerilmelere karşı davranışları farklı olacaktır. Demek ki kullanılacak malzemenin şekil faktörü de çok önemlidir. 5 5 /45
6 Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bu parçalar, bulundukları çalışma yerlerindeki şekilleri ile yük taşır lar, zorlamalara maruz kalırlar. Bu zorlamalar Çekme, basma, Burma, Kesme ve Eğme yüklemeleri şeklindedir. Bu malzemeler, ısı iletirler, yorulurlar, genleşirler, aşınırlar, korozyona uğrarlar. 6 6 /45
7 Tasarım, düşünülen bir fikri, bir ürüne dönüştürme işlemidir. Tıpkı bir köprü kuracağım deyip bu rüyayı gerçekleştirme gibi. Bu köprü tasarımının her aşamasında, karar alma vardır. Bu köprü tasarımı, malzeme seçme yi zorunlu kılar. Bu köprü tasarımında yeni malzemeler çıktıkça eski malzemeler terkedilir. Mühendislerin kullandıkları malzeme sayısı günümüzde in üzerindedir. 7 7 /45
8 Malzeme seçiminde sistematik bir yol izlemeye ihtiyaç vardır. Başlangıçta tasarım AKICI dır ve fikirler GENİŞTİR. Tüm malzemeler göz önüne alınır. Sonra tasarım, bir ODAK NOKTAya doğru gelir. Malzeme seçim kriterleri keskinleşir. Ulaşılan malzeme listesi daha DAR ve KISA olur. Tasarımın ileri aşamalarında çok daha doğru veriler geldikçe seçilecek malzeme sayısı da düşer. En sonunda hassas verilere varıldıkça, seçilecek malzeme tek sayıya bile inebilir. Malzeme seçimi, onu üretmek ve şekillendirmek için yapılan ; deformasyon, birleştirme, yüzey işlemlerinden bağımsız yapılamaz. Onların da göz önüne alınması gerekir. Malzeme seçiminde; malzemenin fiyatı, malzemenin çevreye olan etkisi de göz önüne alınır. 8 8 /45
9 İyi bir mühendislik tasarımı, tek başına ürünü satmaya yetmez. Şu cümleler çok önemlidir. İyi bir tasarım çalışır, Ama mükemmel bir tasarım zevk verir, tutku oluşturur. Bir tasarımcının en çok ihtiyaç duyduğu şey, AÇIK FİKİR li olmasıdır. Tüm ihtimalleri göz önüne almalıdır. Bu şuna benzer; GENİŞ BALIK AĞI KURARSAN ÇOK BALIK ÇEKERSİN 9 9 /45
10 MALZEME SEÇİMİNDE GENEL OLARAK DİKKATE ALINACAK TEMEL FAKTÖRLER 1. Mukavemet 2. Süneklik 3. Kararlılık 4. İmal edilebilirlik 5. Elde edilebilirlik 6. Korozyon direnci 7. Isı iletim özelliği 8. Maliyet Birçok uygulama, bütün bu faktörlerin olmasını gerekli kılmaz. Ama bazı uygulamalarda da ek faktörlerin de devreye girmesi gerekebilir /45
11 1. Mukavemet Bu kriter şu sorunun karşılığı olarak önemlidir. Bu malzeme çalışma esnasında uygulanan yüke ve doğacak gerilmeye dayanır mı, dayanmaz mı? 2. Süneklik : Bu kriter şu sorunun karşılığı olarak önemlidir. Bu malzeme, üretim aşamasında ne kadar, çalışma esnasında ne kadar sünek olması gerekir? Yeterli süneklilik genelde mukavemetten fedakarlıkla elde edilir /45
12 Mekanik Özellikler Mukavemetli Tok hafif esnek hepsi TAMAM! Elastik modül küçük (daha yüksek E) yeterince muk. değil(daha büyük y ) Seçilen malzemelerin iyileştirilmeye ihtiyacı var yeterince tok değil(daha büyük K ic ) Çok ağır (çok düşük yoğunlu ) /45
13 Tren ray ında süneklilik az istenir., zira çalışma koşulları serttir. Yani buradaki süneklilik ne olmalı? Buhar türbin kanadında %1,5 luk süneklilik, kanadın aerodinamiğini yok etmeye yeter. Böyle bir uygulamada gevreklik avantaj olabilir. Ama buna rağmen haddelemede, extrüzyonda, tel çekmede ve diğer bazı işleme proseslerinde aranan özelliktir /45
14 3. Tasarım-Yorulma Bu kriter şu sorunun karşılığı olarak önemlidir. Bu malzeme çalışma esnasında neden bu kadar çabuk yoruldu? Tasarımda bir yanlışlık mı var? Çalışan malzemelerin bozulmalarının büyük ekseriyeti yorulma yüzünden, yorulmanın da % 90 tasarım ve üretim hatası ndan meydana gelmektedir /45
15 4. Kararlılık Bu kriter şu sorunun karşılığı olarak önemlidir. Bu malzeme çalışma esnasında ne kadar süre devamlı çalışması gerekecek? Çalışma halindeki bir malzemenin kararlılığı, doğrudan sıcaklığa, sıcaklık dalgalanmasına ve bu sıcaklıkta uzun süre kalıp kalmamasına bağlıdır /45
16 Malzemenin kararlı çalışmasını en çabuk sıcaklık ve dalgalanmaları bozabilir. Mukavemeti etkiler, sürünmeye ve iç yapı değişikliklerine sebep olur Bir roket motoru kısa süreli çalışması istenirken, bir buhar türbini yıllarca çalışsın istenir /45
17 Kararlılığın diğer bir yönü de hatanın ciddiyeti sorunudur. Örnek olarak görmüş olduğunuz gibi çaydanlıktaki bir çatlak ile yanıcı ve radyoaktif madde ile dolu kaptaki bir çatlak aynı değildir /45
18 5. Elde edilebilirlik Bu kriter şu sorunun karşılığı olarak önemlidir. Bu malzeme kolay mı yoksa zor mu bulunur? Sadece tek bir yöntemle mi imalatı söz konusudur? Fiyatı ulaşılamayacak kadar yüksek midir? Malzemenin nitelikleri göz önüne alınmadan, eğer malzeme kolay elde edilebilir değilse bir tasarım yapmak mantıksızlıktır /45
19 6. Üretilebilirlik Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bu kriter şu sorunun karşılığı olarak önemlidir. Bu malzeme kolay mı yoksa zormu üretiliyor? İstenilen parça sayısı az mı çok mu? Bu parametre bir önceki elde edilebilirlik ile sıkı sıkıya bağlıdır. Sadece fark, parça sayısı fazla olunca metal kalıp gerekecek fakat masraf fazla olacak, ancak kritik sayı aşılınca karlı olunacaktır /45
20 Parça sayısı az ise imalat el ile yapılır ama ucuz malzeme kullanılır, o zaman da toplam maliyet ucuza getirilir /45
21 7. Korozyon Direnci Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bu kriter şu sorunun karşılığı olarak önemlidir. Bu seçilecek malzeme çalışma koşullarında korozyona karşı dirençli mi? yoksa dirençsiz mi? Her tasarımda korozyon ihtimali mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır /45
22 Bazı durumlarda, periyodik değiştirmeler gerektiren yerlerde daha kötü bir malzeme kullanmak daha elverişli olabilir çünkü bu durum pahalı bir malzeme kullanılmasından daha ekonomiktir. Bununla birlikte, bazı durumlarda bu yaklaşım, hayati tehlike ihtimali veya farklı sebeplerden kabul edilmeyebilir /45
23 8. Maliyet Bu kriter şu sorunun karşılığı olarak önemlidir. Bu seçilecek malzemenin fiyatı nedir? Malzeme seçiminde bu kriter, son karar olarak ödün vermeyi gerektirebilir. Bu malzemeden vazgeçilebilir mi? /45
24 Büyük tasarruflar genellikle imalat prosedüründen veya malzemenin kullanıldığı şekilde değişiklikler yaparak gerçekleştirirler. Örneğin bazı özel kompleks şekiller, doğrudan pahalı işlemlerle elde edilebilecekken; levha, plaka, döküm veya dövme yöntemlerinden biriyle hazır imal edilmiş basit parçaların birleştirilmesinden de yapılabilirler. Diğer taraftan birleştirme masrafı döküm veya ekstrüzyon yöntemleri kullanılarak minimize edilebilir. Buna belirgin bir örnek otomobil motorlarındaki krank milleridir /45
25 Örneğin, Krank mili imalatı son yıllara dek hep dövme çelikten yapılırdı. Çünkü darbeye karşı çok sert oluyor, mutlaka dövme ıslah çeliği nden yapılmalıdır, fikri bu günlerde darbe çok sert olmamakta, çok yüksek sertliğe gerek olmadığı, sadece yeterli sünekliliğe sahip olması yeterli şeklinde düşünülerek küresel grafitli dökme demirden de yapılmaya başlanmıştır. Dövme, küresel grafitli dökme demire göre çok pahalıdır. Dövme islah çeliği Küresel G. dökme demir /45
26 Malzemelerin Sınıflandırılması Şayet, atomlararası bağ kuvvetleri ve diğer özellikleri dikkate alırsak mühendislik malzemelerini 4 ayrı sınıfa ayırabiliriz. (Seramikler ve camlar ile Polimerler ve Elastomerler tek grup olarak düşünülmelidir) Prof.Dr. İbrahim ÖZBEK MALZEME SEÇİMİ VE PRENSİPLERİ 23 Şubat /45
27 METALLER PLASTİKLER SERAMİKLER KOMPOZİTLER Örnek malzeme Fe,Çelik,Zn,Cu,Ni Pvc, bakalit Briket, cam Beton, kontraplak Atomlara arası Bağ Metalik Kovalent İyonik / Kovalent Makro düzeyde birleşme Mukavemet Yüksek düşük Basma muk. yüksek MMK- iyi, PMK- düşük Isıl İletkenlik yüksek düşük düşük değişken Elektrik iletkenliği yüksek düşük düşük Değişken Korelasyon katsayısı >= 8 <=8 <=6 - Özgül ağırlık Ağır Hafif yüksek MMK - yüksek PMK - düşük PŞV kabiliyeti İyi Termoplastikler (iyi) Termoset (yok) Süneklik Darbe direnci Korozyon direnci Al sünek W - gevrek Çelik yüksek Kurşun -düşük Paslanmaz ç-iyi Demir kötü Termoplastik sünek Termoset - gevrek MMK : Metal matrixli kompozit, PMK : Polimer matrixli kompozit,smk : Seramik matrisli kompozit yok Sert, gevrek Zayıf PMK sünek SMK gevrek yüksek düşük PMK yüksek SMK düşük İyi İyi PMK iyi MMK - kötü /45
28 Uygun malzeme seçimi Sıcaklık, çevre koşulları, uygulanan gerilmenin derecesi, ve diğer faktörleri içeren imalat ve çalışma koşulları bilinmeden uygun malzemeyi seçmek zordur. Bu malzeme çalışma esnasında uygulanan yüke ve doğacak gerilmeye dayanır mı, dayanmaz mı? Yüzde yüz mukavemet gerekiyorsa bu parametre birinci sırada olmasına karşılık bazen birinci sıraya bir anda sertlik, korozyon, iletkenlik, manyetiklik, özgül ağırlık, mukavemet / özg.ağırlık gelebilir. Prof.Dr. İbrahim ÖZBEK MALZEME SEÇİMİ VE PRENSİPLERİ 23 Şubat /45
29 Evdeki su tesisatı bakır borudan da döşenir, çelik borudan da döşenir. Bakır boru Çelik boru Su basıncı Düşük Düşük Mukavemet Düşük Yüksek Tesisat masrafı Düşük Yüksek Malzeme fiyatı Yüksek Düşük Kışın donda Esner Çatlar Eğer, boru evin dışında da bulunacaksa ve o bölgede hava sıcaklıkları eksi değerlere düşüyorsa boru içindeki su donar. Su donarsa çelik boru çatlar, bakır boru genleşir ama çatlamaz. Mukavemet, fiyat ve tesisat masrafı açısından olumsuz olmasına rağmen o bölgede bakır boru seçilmelidir /45
30 Metaller Aynı veya benzer tür atomların karışımından meydana gelen metallerde metalik bağ vardır. Kütle içinde bulunan serbest elektronlar nedeni ile termal ve elektriksel iletkenlikleri yüksektir. Serbest elektronlar üzerlerine düşen ışığı yansıtırlar. Bu nedenle saydam olamazlar. Metaller parlatılarak yansıtıcı (reflektör) olarak kullanılmaya elverişlidirler. Koordinasyon sayıları büyük olduğundan (KS < 8) özgül ağırlıkları yüksektir, genellikle 7 gr/cm 3 den fazladır. Sürekli elektron bulutu içinde bulunan atomların çevreleri benzerdirler ve kuvvet etkisinde yer değiştirebilirler. Dolayısıyla metaller, genellikle plastik şekil değiştirme yeteneğine sahiptirler. Metallerin elastisite modülleri ve mukavemetleri nispeten yüksektir. Saf halde iken çoğu metal sünektir ve kolayca deforme edilebilirler. Ayrıca alaşımlandırma, soğuk şekil verme ve ısıl işlemle sertlik ve mukavemetleri arttırılabilir. Bazı yüksek mukavemetli alaşımların süneklikleri %1 in bile altındadır (yay çelikleri gibi). Bu gibi alaşımlar uzayarak şekil değiştirmeksizin kırılan gevrek malzemelerdir. Ama metallerin çoğu kırılmazdan önce oldukça fazla miktarda kalıcı şekil değişimine maruz kalırlar ki bunlar da tok malzemelerdir. Prof.Dr. İbrahim ÖZBEK MALZEME SEÇİMİ VE PRENSİPLERİ /45
31 Metal Dökme demir ve Çelikler Bakır ve alaşımları Alüminyum ve alaşımları Çinko ve alaşımları Magnezyum ve alaşımları Nikel ve alaşımları Titanyum ve alaşımları Altın ve alaşımları Gümüş ve alaşımları Kalay ve kalay-kurşun alaşımları Uygulama Alanları Motor şaftı, dişliler, kutular, kaporta, takımlar, endüstriyel ekipmanlar Elektrik kontakt ve kabloları, sıhhi tesisat malzemeleri, kutular, yaylar, klipsler, yataklar, dişliler, mutfak malzemeleri Kutular, otomotiv parçaları, taşıt araçları parçaları, bisiklet gövdesi, elektrik iletim kablosu Galvanizleme, otomotiv parçaları, ev aletleri parçaları, yataklar, el aletleri Otomotiv, endüsstri ve hava taşıtları parçaları, bilgisayar kasaları, kamera gövdeleri, ev aletleri, merdiven Gaz türbin parçaları, protezler, ısıl işlem ekipman parçaları, roket motor parçaları, mıknatıs, elektronikte kaplamalar Uçak gövdesi ve jet motor parçaları, protezler, kimyasal prosesler için bileşenler Kuyumculuk, elektronik amaçlı iletkenler ve kaplamalar, Kuyumculuk, elektronik amaçlı kaplamalar, lehimcilik Lehim, çelikler için kaplama (teneke), elektronik için kaplamalar Prof.Dr. İbrahim ÖZBEK MALZEME SEÇİMİ VE PRENSİPLERİ 23 Şubat /45
32 Polimerler Polimerler üretiminin bir aşamasında, plastik olarak kolayca biçimlendirildiklerinden bunlara plastikler de denir. Plastik; polimer hammaddesinin gerek şekillendirme aşamasında gerekse kullanım esnasında bir takım özelliklere sahip olması için bazı katkı maddeleri (Plastikleştiriciler, yağlayıcılar, renk vericiler, UV stabilizatörü vs.) ile karıştırılıp, uygun bir yöntemle şekillendirme sonrası elde edilen ürüne denir. Bunlar moleküllerden oluşurlar. Periyodik cetvelin sağ üst köşesinde bulunan bazı metalik olmayan elementler (C, H, N, O, F, Cl, gibi) komşuları ile valans elektronlarını paylaşma eğilimi gösterirler. Böylece birbirlerine kovalent bağlarla eklenerek zincir tarzında büyük moleküller meydana getirirler. Tabiatta tek başına bulunabilen Monomer olarak adlandırılan basit organik moleküllerin, birbirleriyle Polimerizasyon denilen uç uca eklenme reaksiyonuyla zincir yapısı oluştururlar. Reaksiyon şartlarının uygunluğu nisbetinde zincirde yer alan molekül sayısı lere kadar çıkar. Monomer iken gaz halindeki madde, polimerizasyonun ilerlemesi ile önce sıvılaşır, sonra mumsu bir hal kazanır, daha sonra ise katı bir madde halini alır. Polimerizasyon daha da devam ederse o zaman daha sert, rijit polimerler elde edilir. Prof.Dr. İbrahim ÖZBEK MALZEME SEÇİMİ VE PRENSİPLERİ 23 Şubat /45
33 Tabiatta tek başına bulunabilen Monomer olarak adlandırılan basit organik moleküllerin, birbirleriyle Polimerizasyon denilen uç uca eklenme reaksiyonuyla zincir yapısı oluştururlar. Reaksiyon şartlarının uygunluğu nisbetinde zincirde yer alan molekül sayısı lere kadar çıkar. Monomer iken gaz halindeki madde, polimerizasyonun ilerlemesi ile önce sıvılaşır, sonra mumsu bir hal kazanır, daha sonra ise katı bir madde halini alır. Polimerizasyon daha da devam ederse o zaman daha sert, rijit polimerler elde edilir. Prof.Dr. İbrahim ÖZBEK MALZEME SEÇİMİ VE PRENSİPLERİ 23 Şubat /45
34 Lineer ve Dallanmış yapı termoplastiklerde olur. Karşılıklı bağlı denilen vulkanize yapı ise elastomerlerde görülür. Elastomerler de aslında lineer-düz zincir yapılı polimerlerin birbirlerine karşılıklı olarak kimyasal bağlarla bağlanması yoluyla üretilir. Zincirlerin birbirlerine kükürt kullanılarak karşılıklı bağlanmasına Vulkanizasyon denir. Uzay ağı denilen network yapı ise termoset denilen plastiklerde görülür. Prof.Dr. İbrahim ÖZBEK MALZEME SEÇİMİ VE PRENSİPLERİ 23 Şubat /45
35 Polimerler atomik bağların sürekliliği ve atomların dizilişi yönünden iki ayrı tür yapıya sahiptirler. Birinci türde kovalent bağlı molekül birimleri (mer) zincir şeklindedir ve komşu molekül zincirleri ile aralarında zayıf Van der Waals bağları vardır. Bunlara lineer düz zincir yapılı polimerler denir. Yüksek sıcaklıkta bu zayıf bağlar kolaylıkla kopar ve polimer yumuşar. Bu durumda kalıp içini doldurarak kolayca biçim verilir. Soğuma suresinde zayıf yan bağlar tekrar oluşur ve kütle sertleşir, tekrar ısıtılırsa benzer şekilde yumuşar. Bu özelliği nedeniyle lineer polimerlere Termoplastikler denir. Bu tür plastikler genellikle yük altında kolay şekil değiştirirler ve mukavemetleri düşüktür. Prof.Dr. İbrahim ÖZBEK MALZEME SEÇİMİ VE PRENSİPLERİ 23 Şubat /45
36 İkinci tür yapıya sahip polimerlerde kovalent bağ, sürekli bir ağ oluşturur ve bunlara uzay ağı polimerleri, network, karşılıklı bağlı veya üç boyutlu polimerler denir. Üretim suresinde meydana gelen sürekli kovalent bağ, şekil değiştirmeyi çok kısıtlar. Bu nedenle genellikle sert ve gevrek olurlar. Ancak üretimin belirli bir aşamasında viskoz bir kıvamda iken, kalıba doldurularak biçim verilir. Üretim sırasında ısının etkisiyle oluşan kuvvetli bağların sayısı çoğalırsa sertlik artar, polimerizasyon denen moleküllerin birbirlerine kovalent bağlarla bağlanma reaksiyonu tamamlandıktan sonra ısının etkisi kalmaz, sıcaklık arttırılsa dahi yumuşama olmaz. Ancak aşırı sıcaklık kavrulmaya ve kovalent bağların bozunmasına neden olur. Böyle bir malzeme kömürleşerek ufalanır ve eski sertlik ve mukavemeti de kalmaz. Karşılıklı bağlar bir kez oluşup da plastik ürün soğuyunca sertlik korunur tekrar ısıtılırsa yumuşama oluşmaz. Bu polimerlere Termoset plastikler denir ve bunların tekrar kullanılmaları, geri dönüşümü mümkün değildir. Prof.Dr. İbrahim ÖZBEK MALZEME SEÇİMİ VE PRENSİPLERİ 23 Şubat /45
37 Elastomerler, cam geçiş sıcaklığının (Tg) üzerinde uzun zincirli polimerlerdir. Cam geçiş sıcaklığının altında polimer zincirlerini birbirine bağlayan karşılıklı bağlar sağlam kalır fakat zincirleri birbirine bağlayan zayıf Van der Walls ve hidrojen bağları etkisiz hale gelirler. Bu ise elastomerlerin çok önemli bir özelliğidir ki 10-3 GPa olan elastik modülleri (Metallerin tipik modüllerinden yaklaşık 10 5 kez daha küçüktür) sıcaklık arttıkça artar ve muazzam bir elastik uzamaya (% 1200 e kadar) sahip olur. Halbuki bu durum, diğer bütün katılarda tam tersidir, yani sıcaklık arttıkça modül azalır. Termoset plastiklerin geri dönüşümü çok düşük oranda varsa da bu tekrar elastomer olarak değil farklı sektörlerde olmaktadır. Prof.Dr. İbrahim ÖZBEK MALZEME SEÇİMİ VE PRENSİPLERİ 23 Şubat /45
38 Polimerlerde koordinasyon sayısı küçüktür (KS<4), dolayısıyla özgül ağırlıkları da düşüktür (<2,2 gr/cm3). Isıl ve elektriksel iletkenlikleri çok düşüktür çünkü kovalent bağlıdırlar ve genellikle yalıtkan olarak kullanılırlar (Atomlarının son yörüngelerinde serbest elektronları olmadığından). Saydam olabilirler ışığı iyi yansıtmazlar. Çoğu polimerlerin elastisite modülleri metallerinkinden yaklaşık 50 kez daha düşüktür. Fakat bazı polimerlerin modülleri ise metallerinki kadar yüksektir. Lineer polimerler, sünek olabilirler, buna karşın uzay ağı polimerleri gevrektir. Termoplastikler sürünmeye maruz kalırlar. Yani yük altında iken oda sıcaklığı gibi çok düşük sıcaklıklarda bile kalıcı şekil değişimine maruz kalırlar. Bu yüzden özellikleri kullanım sıcaklığına bağlıdır. Mesela, 20 C de esnek olan bir plastik ürün, buzdolabında 4C de gevrek iken, 100 C deki suya koyduğumuzda ise sürünmeye uğrar ve şekli deforme olabilir. Çok azı 200 C nin üzerinde iken kabul edilebilir bir mukavemeti vardır. Bazı polimerler kristal yapılı iken bazıları amorf yapılıdır. Amorf yapılı polimerler saydam yapılıdır. Prof.Dr. İbrahim ÖZBEK MALZEME SEÇİMİ VE PRENSİPLERİ 23 Şubat /45
39 Seramikler Seramikler, metal ve metal olmayan elementlerin oluşturduğu iyonik bileşiklerdir. Elektropozitif elementler (Na, Mg, Fe, Al gibi), elektronegatif elementlerle (Cl, O gibi) kolaylıkla iyonik bağ kurarak (NaCI, MgO, Fe 2 O 3, SiO 2, gibi) çok çeşitli türde seramik bileşik meydana getirirler. Koordinasyon sayıları çoğunlukla 6, bazılarında ise 4 tür. Çoğunlukla kristalli ve kısmen de amorf yapıda (camlar) bulunurlar. Özgül ağırlıkları metallerle plastikler arasında olup çoğunlukla 2-3 ton/m 3 arasındadır. Seramiklerin, plastik deformasyon kabiliyetleri yoktur. Sert ve gevrektirler. Yüksek sertlikleri dolayısıyla Al 2 O 3, TiC, WC, SiC gibi bileşikler aşındırıcı (abrazif) olarak kullanılırlar. Ergime sıcaklıkları yüksek, ısıl ve elektriksel iletkenlikleri ise düşüktür. Elektrikli ısıtıcılarda, fırınlarda, yalıtım malzemesi (refrakter malzeme) olarak kullanılırlar. Bazıları saydamdır, ışığı kötü yansıtırlar. Prof.Dr. İbrahim ÖZBEK MALZEME SEÇİMİ VE PRENSİPLERİ 23 Şubat /45
40 Çekme mukavemetleri oldukça düşük olmakla beraber çoğunlukla basma mukavemetleri yüksektir. Basma mukavemetleri kimi seramiklerde çekme mukavemetlerinin 15 katı kadar olabilir. Dış etkilere karşı dayanımları yani korozyon dirençleri çok yüksektir. Beton, fayans, tuğla, kiremit gibi seramik malzemeler yapılarda büyük ölçüde kullanılırlar. Ayrıca ileri teknoloji seramikleri diye adlandırılan saf oksitler, karbürler, silisitler ve nitrürler üstün mekanik özellikleri nedeni ile son yıllarda büyük önem kazanmışlardır. Bu ileri teknoloji seramikleri, uzay ve havacılık sanayiinde, kesici takım malzemelerinde, elektronik sanayiinde, implant malzeme endüstrisinde, optik endüstrisinde, nükleer reaktörlerde, vs. gibi pek çok sahada kullanılmaktadır. Prof.Dr. İbrahim ÖZBEK MALZEME SEÇİMİ VE PRENSİPLERİ 23 Şubat /45
41 Zirkonya Porselen Çini SiC kesme diski Silisyun Nitrür bilye Alümina ürünler Alümina femur başı Porselen diş Fiber optik kablo Prof.Dr. İbrahim ÖZBEK MALZEME SEÇİMİ VE PRENSİPLERİ 23 Şubat /45
42 Camlar, kristal yapılı olmayan katılardır. Seramik malzemelerin epey bir kısmını bunlar oluşturur. Soda-kireç camı, bor-silikat camı (borcam) gibi pek çok çeşitleri ve buna bağlı olarak pek çok kullanım alanı vardır. Metallerde cam olarak katılaştırılabilir. Eğer metaller, yeteri kadar hızlı bir şekilde soğutulabilirlerse onlar da kristal yapı oluşturamadan katılaşıp metalik cam haline gelebilirler. O takdirde bu amorf yapı, metallerin sahip oldukları plastiklik özelliğini ortadan kaldırır ve onlarda seramikler gibi sert ve gevrek hale gelirler ki o zaman küçük gerilmelerde bile kırılabilirler. Prof.Dr. İbrahim ÖZBEK MALZEME SEÇİMİ VE PRENSİPLERİ 23 Şubat /45
43 Kompozit Malzemeler İki veya daha fazla malzemenin, belirli şekil ve oranlarda makro ölçekte bir araya gelmesiyle oluşan malzeme kombinasyonlarına Kompozit (Karma) Malzemeler denir. Bu malzemelerde yapı bileşenleri; matriks, fiber, partikül, pul, tabaka ve iskeletdir. Matriks malzemesi; metal, seramik ve polimer olabilir. Fiber ve partikül takviyeli kompozitler çok yaygındır. Takviye fazı olarak; karbon, cam, aramid ile SiC, B 4 C, Al 2 O 3, TiC gibi bir çok seramik bileşikler kullanılmaktadır. Kompozit malzemeler ile daha rijit, yüksek sıcaklığa dayanıklı, daha hafif daha tok malzemeler elde edilebilmektedir. Prof.Dr. İbrahim ÖZBEK MALZEME SEÇİMİ VE PRENSİPLERİ 23 Şubat /45
44 Kompozit Malzemeler Sert Metal-Freze bıçağı Al-PE tabaka yapılı Fiber takviyeli epoksi oto kaporta Fren balatası Çeşitli levhalar PC- PS Çelik Yelek Oto lastik kesiti Prof.Dr. İbrahim ÖZBEK MALZEME SEÇİMİ VE PRENSİPLERİ 23 Şubat /45
45 Tasarımda özellik bilgisinin yeri Malzeme bilgisinin çeşitleri: Bu şemanın merkezinde dizaynın sağlaması gerekli olan (izin verilenler) veriler ve ilgili malzemenin şekillendirilmesi için gerekli olan karakteristikler, kullanımı sırasında ortaya çıkan durumlar ve kullanımı için dizayn rehberi yer alır. Prof.Dr. İbrahim ÖZBEK MALZEME SEÇİMİ VE PRENSİPLERİ 23 Şubat /45
Mühendislik Malzemeleri Ders Notları
MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ Mühendislik Malzemeleri Ders Notları 9 Yrd. Doç. Dr. Özgü BAYRAK MALZEME SEÇİMİNİN ÖNEMİ Genel anlamda; İnsanların ihtiyacı olan her şeye MALZEME denir.
DetaylıMALZEME SEÇİMİNİN ÖNEMİ VE MÜHENDİSLİK MALZEMELERİ. Doç.Dr. Salim ŞAHİN
MALZEME SEÇİMİNİN ÖNEMİ VE MÜHENDİSLİK MALZEMELERİ Doç.Dr. Salim ŞAHİN MALZEME SEÇİMİNİN ÖNEMİ Günümüzde 70.000 demir esaslı malzeme (özellikle çelik) olmak üzere 100.000 den fazla kullanılan geniş bir
DetaylıMETALİK MALZEMELERİN GENEL KARAKTERİSTİKLERİ BAHAR 2010
METALİK MALZEMELERİN GENEL KARAKTERİSTİKLERİ BAHAR 2010 WEBSİTE www2.aku.edu.tr/~hitit Dersler İÇERİK Metalik Malzemelerin Genel Karakteristiklerİ Denge diyagramları Ergitme ve döküm Dökme demir ve çelikler
DetaylıMALZEMENİN İÇ YAPISI: Katılarda Atomsal Bağ
MALZEMENİN İÇ YAPISI: Katılarda Atomsal Bağ Bölüm İçeriği Bağ Enerjisi ve Kuvveti Atomlar arası mesafe, Kuvvet ve Enerji İlişkisi Atomlar arası Mesafeyi Etkileyen Faktörler. Sıcaklık, Iyonsallik derecesi,
Detaylı2/13/2018 MALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASI
a) Kullanış yeri ve amacına göre gruplandırma: 1) Taşıyıcı malzemeler: İnşaat mühendisliğinde kullanılan taşıyıcı malzemeler, genellikle betonarme, çelik, ahşap ve zemindir. Beton, çelik ve ahşap malzemeler
DetaylıMALZEME SEÇİMİNİN ÖNEMİ VE MÜHENDİSLİK MALZEMELERİ
MALZEME SEÇİMİNİN ÖNEMİ VE MÜHENDİSLİK MALZEMELERİ Bir fikre ya da ihtiyaç duyulan bir pazara ait ürünün nasıl üretileceğine dair detaylı bilgilerin ortaya çıkma sürecidir. Benzer tasarımlar Müşteri istekleri
DetaylıMMM291 MALZEME BİLİMİ
MMM291 MALZEME BİLİMİ Ofis Saatleri: Perşembe 14:00 16:00 ayse.kalemtas@btu.edu.tr, akalemtas@gmail.com Bursa Teknik Üniversitesi, Doğa Bilimleri, Mimarlık ve Mühendislik Fakültesi, Metalurji ve Malzeme
DetaylıProf. Dr. HÜSEYİN UZUN KAYNAK KABİLİYETİ
KAYNAK KABİLİYETİ Günümüz kaynak teknolojisinin kaydettiği inanılmaz gelişmeler sayesinde pek çok malzemenin birleştirilmesi artık mümkün hale gelmiştir. *Demir esaslı metalik malzemeler *Demirdışı metalik
DetaylıMALZEME BİLİMİ Bölüm 1. Malzeme Bilimi ve Mühendisliğine Giriş Hazırlayan Doç. Dr. Özkan Özdemir
MALZEME BİLİMİ Bölüm 1. Malzeme Bilimi ve Mühendisliğine Giriş Hazırlayan Doç. Dr. Özkan Özdemir BÖLÜM 1. HEDEFLER Malzeme Bilimi ve Mühendislik Alanlarını tanıtmak Yapı, Özellik ve Üretim arasındaki ilişkiyi
DetaylıPLASTİK ŞEKİLLENDİRME YÖNTEMLERİ
PLASTİK ŞEKİLLENDİRME YÖNTEMLERİ Metalik malzemelerin geriye dönüşü olmayacak şekilde kontrollü fiziksel/kütlesel deformasyona (plastik deformasyon) uğratılarak şekillendirilmesi işlemlerine genel olarak
DetaylıMalzeme Bilimi ve Malzemelerin Sınıflandırılması
Malzeme Bilimi ve Malzemelerin Sınıflandırılması Malzeme Nedir? Genel anlamda ihtiyaçlarımızı karşılamak ve belli bir amacı gerçekleştirmek için kullanılan her türlü maddeye malzeme denir. Teknik anlamda
DetaylıFZM 220. Malzeme Bilimine Giriş
FZM 220 Yapı Karakterizasyon Özellikler İşleme Performans Prof. Dr. İlker DİNÇER Fakültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü 1 Ders Hakkında FZM 220 Dersinin Amacı Bu dersin amacı, fizik mühendisliği öğrencilerine,
DetaylıMMM 2011 Malzeme Bilgisi
MMM 2011 Malzeme Bilgisi Yrd. Doç. Dr. Işıl BİRLİK Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü isil.kayatekin@deu.edu.tr Materials Science and Engineering: An Introduction W.D. Callister, Jr., John Wiley
DetaylıKOMPOZİTLER Sakarya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği
Başlık KOMPOZİTLER Sakarya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Tanım İki veya daha fazla malzemenin, iyi özelliklerini bir araya toplamak ya da ortaya yeni bir özellik çıkarmak için, mikro veya makro seviyede
DetaylıProf.Dr.İrfan AY. Arş.Gör.T.Kerem DEMİRCİOĞLU. Öğr. Murat BOZKURT. Balıkesir - 2008
MAKİNA * ENDÜSTRİ Prof.Dr.İrfan AY Arş.Gör.T.Kerem DEMİRCİOĞLU Öğr. Murat BOZKURT * Balıkesir - 2008 1 PLASTİK ŞEKİL VERME YÖNTEMLERİ METALE PLASTİK ŞEKİL VERME İki şekilde incelenir. * HACİMSEL DEFORMASYONLA
DetaylıİÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 BÖLÜM 2
İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 Malzeme Seçiminin Temelleri... 1 1.1 Giriş... 2 1.2 Malzeme seçiminin önemi... 2 1.3 Malzemelerin sınıflandırılması... 3 1.4 Malzeme seçimi adımları... 5 1.5 Malzeme seçiminde dikkate
DetaylıYoğun Düşük sürünme direnci Düşük/orta korozyon direnci. Elektrik ve termal iletken İyi mukavemet ve süneklik Yüksek tokluk Magnetik Metaller
Kompozit malzemeler İki veya daha fazla malzemeden üretilirler Ana fikir farklı malzemelerin özelliklerini harmanlamaktır Kompozit: temel olarak birbiri içinde çözünmeyen ve birbirinden farklı şekil ve/veya
DetaylıProf. Dr. Yusuf ÖZÇATALBAŞ. Malzeme Seçimi/ 1
Prof. Dr. Yusuf ÖZÇATALBAŞ Malzeme Seçimi/ 1 *Selection and use of engineering materials / J.A. Charles, F.A.A. Crane, J.A.G. Furness *Engineering materials : properties and selection / Kenneth G. Budinksi
Detaylı1. Giriş Malzeme Türleri
1. Giriş Malzemeler, mühendislik ürün ve sistemlerinin imalinde kullanılan ve mekanik, fiziksel ve kimyasal olarak arzu edilen özelliklere sahip katılardır. Malzemeler insanlık tarihinde her zaman önemli
Detaylı1. MALZEMELER VE ÖZELLİKLERİNİN MALZEME SEÇİMİNDEKİ ÖNEMİ. Mühendislik Malzeme Aile sini aşağıdaki gibi bir arada toplayabiliriz.
1. MALZEMELER VE ÖZELLİKLERİNİN MALZEME SEÇİMİNDEKİ ÖNEMİ Mühendislik Malzeme Aile sini aşağıdaki gibi bir arada toplayabiliriz. 1.1 METALLER Genel olarak metaller deyince kullanım yerlerine göre aşağıdaki
DetaylıATOMLAR ARASI BAĞLAR Doç. Dr. Ramazan YILMAZ
ATOMLAR ARASI BAĞLAR Doç. Dr. Ramazan YILMAZ Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Esentepe Kampüsü, 54187, SAKARYA Atomlar Arası Bağlar 1 İyonik Bağ 2 Kovalent
DetaylıMMT113 Endüstriyel Malzemeler 11 Kompozit Malzemeler. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2014-2015 Güz Yarıyılı
MMT113 Endüstriyel Malzemeler 11 Kompozit Malzemeler Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2014-2015 Güz Yarıyılı KOMPOZİT MALZEME TAKVİYE + MATRİKS Kompozit malzemeler 2 Kompozit malzemeler iki yada daha fazla bileşenden
DetaylıMALZEMELERİN SINIFLANDIRILMASI
ÜRETİM YÖNTEMLERİ VE İMALAT TEKNOLOJİLERİ MALZEMELERİN SINIFLANDIRILMASI Malzemelerin Sınıflandırılması Metalik Malzemeler Polimer Malzemeler Seramik Malzemeler Kompozit Malzemeler Nano Malzemeler Malzemelerin
DetaylıMet.ve Malz. Müh. Giriş
Met.ve Malz. Müh. Giriş Malzemelerin karakteristik özellikleri ve ait olduğu özellik grupları Mühendislik Malzemeleri ve Özellikleri Mühendislik malzemeleri genel olarak benzer özellikler, benzer üretim
Detaylı1/26 KARBON-KARBON KOMPOZİTLERİ
1/26 KARBON-KARBON KOMPOZİTLERİ Karbon-Karbon Kompozitlerin Genel Özellikleri Yüksek elastik modül ve yüksek sıcaklık mukavemeti (T > 2000 o C de bile mukavemet korunur). Sürünmeye dirençli Kırılma tokluğu
DetaylıPLASTİKLER (POLİMERLER)
PLASTİKLER (POLİMERLER) PLASTİK NEDİR? Karbon ile hidrojen bileşiği plastiği oluşturur. Petrolden elde edilir. Monomer adı verilen binlerce küçük molekülün ısı ve basınç altında birleşerek kocaman bir
DetaylıMMT407 Plastik Şekillendirme Yöntemleri
K O C A E L İ ÜNİVERSİTESİ Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü MMT407 Plastik Şekillendirme Yöntemleri 3 Şekillendirmenin Metalurjik Esasları Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2012-2013 Güz Yarıyılı 3. Şekillendirmenin
DetaylıMMT113 Endüstriyel Malzemeler 9 Polimerik Malzemeler. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2014-2015 Güz Yarıyılı
MMT113 Endüstriyel Malzemeler 9 Polimerik Malzemeler Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2014-2015 Güz Yarıyılı Polimerik malzemelerin kullanımı her yıl ortalama % 7 büyümektedir. Yıllık tüketimleri yaklaşık 120
DetaylıMALZEME TASARIMI VE SEÇİMİ PROF. DR. MUHARREM YILMAZ
MALZEME TASARIMI VE SEÇİMİ PROF. DR. MUHARREM YILMAZ KAYNAKLAR TASARIM Ürün Tasarımdır. TASARIM Tasarım Bilgi topluluğu Makine ve parçaya yönelik Avantaj Tasarımda amaç Daha verimli Daha ucuz Üretim Kolaylığı
DetaylıMalzeme Seçiminin Önemi
Malzeme Seçiminin Önemi Malzeme Seçiminin Önemi Malzeme seçimi önemli bir konudur. Günümüzde yetmiş bin demir esaslı malzeme (özellikle çelik) olmak üzere yüz binden fazla kullanılan geniş bir malzeme
DetaylıMETAL MATRİSLİ KOMPOZİT MALZEMELER
Prof.Dr.Ahmet Aran - İ.T.Ü. Makina Fakültesi METAL MATRİSLİ KOMPOZİT MALZEMELER METAL MATRİSLİ KOMPOZİTLER KARMA MALZEMELER METAL MATRİSLİ KARMA MALZEMELER MMK ÜRETİM YÖNTEMLERİ UYGULAMA ÖRNEKLERİ Metal,
DetaylıFZM 220. Malzeme Bilimine Giriş
FZM 220 Yapı Karakterizasyon Özellikler İşleme Performans Prof. Dr. İlker DİNÇER Fakültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü 1 Atomsal Yapı ve Atomlararası Bağ1 Ders Hakkında FZM 220 Dersinin Amacı Bu dersin
DetaylıMALZEME BİLGİSİ DERS 2 DR. FATİH AY. www.fatihay.net fatihay@fatihay.net
MALZEME BİLGİSİ DERS 2 DR. FATİH AY www.fatihay.net fatihay@fatihay.net DERSİN AMACI: Malzeme Biliminde temel kavramları tanıtmak ÖĞRENECEKLERİNİZ: Malzeme yapısı Yapının özelliklere olan etkisi Malzemenin
DetaylıYAPISAL SERAMİK MALZEME TEKNOLOJİSİ 1 MTM 545
YAPISAL SERAMİK MALZEME TEKNOLOJİSİ 1 MTM 545 İleri teknolojik seramiklere giriş ve sınıflandırılması 1 Yrd. Doç. Dr. Nuray Canikoğlu DEĞERLENDİRME SİSTEMİ YARIYIL İÇİ SAYISI KATKI PAYI Ara Sınav 1 40
DetaylıTOKLUK VE KIRILMA. Doç.Dr.Salim ŞAHĠN
TOKLUK VE KIRILMA Doç.Dr.Salim ŞAHĠN TOKLUK Tokluk bir malzemenin kırılmadan önce sönümlediği enerjinin bir ölçüsüdür. Bir malzemenin kırılmadan bir darbeye dayanması yeteneği söz konusu olduğunda önem
DetaylıBA KENT ÜNİVERSİTESİ. Malzemeler genel olarak 4 ana sınıfa ayrılabilirler: 1. Metaller, 2. Seramikler, 3. Polimerler 4. Kompozitler.
MALZEMELER VE GERĐLMELER Malzeme Bilimi mühendisliğin temel ve en önemli konularından birisidir. Malzeme teknolojisindeki gelişim tüm mühendislik dallarını doğrudan veya dolaylı olarak etkilemektedir.
DetaylıMetalurji Mühendisliğine Giriş. Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU
Metalurji Mühendisliğine Giriş Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU Esasını makromoleküllü organik maddelerin oluşturduğu yapay veya doğal maddelerin kimyasal yoldan dönüştürülmesiyle elde edilirler. Organik
Detaylıİki malzeme orijinal malzemelerden elde edilemeyen bir özellik kombinasyonunu elde etmek için birleştirilerek kompozitler üretilir.
KOMPOZİTLER Kompozit malzemeler, şekil ve kimyasal bileşimleri farklı, birbiri içerisinde pratik olarak çözünmeyen iki veya daha fazla sayıda makro bileşenin kombinasyonundan oluşan malzemelerdir. İki
DetaylıGenel olarak bir kompozit malzeme, her iki bileşene ait özelliklerin birleşimiyle daha iyi özellikteki kombinasyonlarının elde edildiği çok fazlı bir
Genel olarak bir kompozit malzeme, her iki bileşene ait özelliklerin birleşimiyle daha iyi özellikteki kombinasyonlarının elde edildiği çok fazlı bir malzeme olarak düşünülebilir. Bu birleşik etki prensibine
DetaylıPLASTİK ŞEKİL VERME (PŞV) Plastik Şekil Vermenin Temelleri: Başlangıç iş parçasının şekline bağlı olarak PŞV iki gruba ayrılır.
PLASTİK ŞEKİL VERME (PŞV) Metallerin katı halde kalıp olarak adlandırılan takımlar yardımıyla akma dayanımlarını aşan gerilmelere maruz bırakılarak plastik deformasyonla şeklinin kalıcı olarak değiştirilmesidir
DetaylıYaşantımızı kolaylaştıran çoğu teknolojinin gelişimi, uygun malzemelerin üretilebilirliği ile yakından ilişkilidir.
Üç farklı malzeme türünden imal edilen ve günlük hayatta sıkça karşılaştığımız ürünlerden biri, konserve kaplarıdır. Hazır gıdalar teneke (metal) kutularda (solda) ve cam (seramik)(yukarıda) ve plastik
DetaylıBÖLÜM 2 ATOMİK YAPI İÇERİK. Atom yapısı. Bağ tipleri. Chapter 2-1
BÖLÜM 2 ATOMİK YAPI İÇERİK Atom yapısı Bağ tipleri 1 Atomların Yapıları Atomlar başlıca üç temel atom altı parçacıktan oluşur; Protonlar (+ yüklü) Nötronlar (yüksüz) Elektronlar (-yüklü) Basit bir atom
DetaylıAyrıca, bu kitapta sunulan bilgilerin İnşaat Mühendislerine de meslek yaşamları boyunca yararlı olacağı umulmaktadır.
Önsöz Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, İNŞ 2023 Yapı Malzemesi I (3+0) dersinde kullanılmak üzere hazırlanan bu kitap, İNŞ 2024 Yapı Malzemesi II dersinde kullanılan
DetaylıDökme Demirlerin Korozyonu Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER
Dökme Demirlerin Korozyonu DÖKME DEMİR %2,06-%6,67 oranında karbon içeren Fe-C alaşımıdır. Gevrektirler. İstenilen parça üretimi sadece döküm ve talaşlı şekillendirme ile gerçekleştirilir. Dayanım yükseltici
DetaylıZnS (zincblende) NaCl (sodium chloride) CsCl (cesium chloride)
Seramik, sert, kırılgan, yüksek ergime derecesine sahip, düşük elektrik ve ısı iletimi ile iyi kimyasal ve ısı kararlılığı olan ve yüksek basma dayanımı gösteren malzemelerdir. Malzeme özellikleri bağ
DetaylıATOMİK YAPI. Elektron Yükü=-1,60x10-19 C Proton Yükü=+1,60x10-19 C Nötron Yükü=0
ATOMİK YAPI Atom, birkaç türü birleştiğinde çeşitli molekülleri, bir tek türü ise bir kimyasal öğeyi oluşturan parçacıktır. Atom, elementlerin özelliklerini taşıyan en küçük yapı birimi olup çekirdekteki
DetaylıELEKTRİK MÜHENDİSLİĞİNDE MALZEME
Karadeniz Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü ELEKTRİK MÜHENDİSLİĞİNDE MALZEME Yrd. Doç. Dr. H. İbrahim OKUMU E-mail : okumus@ktu.edu.tr WEB : http://www.hiokumus.com 1 İçerik Giriş
DetaylıPLASTİKLERİN MEKANİK ÖZELLİKLERİ Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER
PLASTİKLERİN MEKANİK ÖZELLİKLERİ Mekanik Özellikler -Çekme dayanımı - Elastiklik modülü -Uzama değeri -Basma dayanımı -Sürünme dayanımı - Darbe dayanımı -Eğme dayanımı - Burulma dayanımı - Özgül ağırlık
DetaylıATOMİK YAPI. Elektron Yükü=-1,60x10-19 C Proton Yükü=+1,60x10-19 C Nötron Yükü=0
ATOMİK YAPI Elektron Yükü=-1,60x10-19 C Proton Yükü=+1,60x10-19 C Nötron Yükü=0 Elektron Kütlesi 9,11x10-31 kg Proton Kütlesi Nötron Kütlesi 1,67x10-27 kg Bir kimyasal elementin atom numarası (Z) çekirdeğindeki
DetaylıFZM 220. Malzeme Bilimine Giriş
FZM 220 Yapı Karakterizasyon Özellikler İşleme Performans Prof. Dr. İlker DİNÇER Fakültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü 1 Ders Hakkında FZM 220 Dersinin Amacı Bu dersin amacı, fizik mühendisliği öğrencilerine,
DetaylıMALZEME BİLGİSİ DERS 4 DR. FATİH AY.
MALZEME BİLGİSİ DERS 4 DR. FATİH AY www.fatihay.net fatihay@fatihay.net GEÇEN HAFTA TEMEL KAVRAMLAR ATOMLARDA ELEKTRONLAR PERİYODİK TABLO BÖLÜM II ATOM YAPISI VE ATOMLARARASı BAĞLAR BAĞ KUVVETLERİ VE ENERJİLERİ
DetaylıMetalurji Mühendisliğine Giriş. Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU
Metalurji Mühendisliğine Giriş Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU Seramik bir veya birden fazla metalin, metal olmayan element ile birleşmesi sonucu oluşan inorganik bileşiktir. Seramik grubuna oksitler, nitrürler,
DetaylıDemir, atom numarası 26 olan kimyasal element. Simgesi Fe dir. Demir, yerkabuğunda en çok bulunan metaldir. Yerkürenin merkezindeki sıvı çekirdeğin
Demir, atom numarası 26 olan kimyasal element. Simgesi Fe dir. Demir, yerkabuğunda en çok bulunan metaldir. Yerkürenin merkezindeki sıvı çekirdeğin de tek bir demir kristali olduğu tahmin edilmekle birlikte,
DetaylıBMM 205 Malzeme Biliminin Temelleri
BMM 205 Malzeme Biliminin Temelleri Atom Yapısı ve Atomlar Arası Bağlar Dr. Ersin Emre Ören Biyomedikal Mühendisliği Bölümü Malzeme Bilimi ve Nanoteknoloji Mühendisliği Bölümü TOBB Ekonomi ve Teknoloji
DetaylıDokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü YAPI MALZEMESİ -I
Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü YAPI MALZEMESİ -I 14. Polimerler 14.1.Polimerizasyon 14.2.Plastiklerin mühendislikte kullanımı ve özellikleri 14.3.Plastik katkı maddeleri 14.4.Lif donatılı
DetaylıBÖLÜM 2 ATOMİK YAPI İÇERİK. Atom yapısı. Bağ tipleri. Chapter 2-1
BÖLÜM 2 ATOMİK YAPI İÇERİK Atom yapısı Bağ tipleri 1 Atomların Yapıları Atomlar başlıca üç temel atom altı parçacıktan oluşur; Protonlar (+ yüklü) Nötronlar (yüksüz) Elektronlar (-yüklü) Basit bir atom
DetaylıDoç.Dr.Salim ŞAHİN SÜRÜNME
Doç.Dr.Salim ŞAHİN SÜRÜNME SÜRÜNME Malzemelerin yüksek sıcaklıkta sabit bir yük altında (hatta kendi ağırlıkları ile bile) zamanla kalıcı plastik şekil değiştirmesine sürünme denir. Sürünme her ne kadar
DetaylıFIRAT ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ 3. SINIF EKSTRAKTİF METALURJİ DERSİ VİZE SINAV SORULARI CEVAP ANAHTARI
FIRAT ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ 3. SINIF EKSTRAKTİF METALURJİ DERSİ VİZE SINAV SORULARI CEVAP ANAHTARI ---------------------------------------Boşluk Doldurma Soru
DetaylıÇELİK YAPILAR (2+1) Yrd. Doç. Dr. Ali SARIBIYIK
ÇELİK YAPILAR (2+1) Yrd. Doç. Dr. Ali SARIBIYIK Dersin Amacı Çelik yapı sistemlerini, malzemelerini ve elemanlarını tanıtarak, çelik yapı hesaplarını kavratmak. Dersin İçeriği Çelik yapı sistemleri, kullanım
DetaylıPÜSKÜRTME ŞEKİLLENDİRME (SPRAY FORMING / SPRAY DEPOSITION)
PÜSKÜRTME ŞEKİLLENDİRME (SPRAY FORMING / SPRAY DEPOSITION) Püskürtme şekillendirme (PŞ) yöntemi ilk olarak Osprey Ltd. şirketi tarafından 1960 lı yıllarda geliştirilmiştir. Günümüzde püskürtme şekillendirme
DetaylıÇELİK YAPILAR 1. Hafta. Onur ONAT Munzur Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli
ÇELİK YAPILAR 1. Hafta Onur ONAT Munzur Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli 1 Hangi Konular İşlenecek? Çelik nedir, yapılara uygulanması ve tarihi gelişimi Çeliğin özellikleri
Detaylıformülü zamanı da içerdiği zaman alttaki gibi değişecektir.
Günümüz endüstrisinde en yaygın kullanılan Direnç Kaynak Yöntemi en eski elektrik kaynak yöntemlerinden biridir. Yöntem elektrik akımının kaynak edilecek parçalar üzerinden geçmesidir. Elektrik akımına
DetaylıÜç farklı malzeme türünden imal edilen ve günlük haya6a sıkça karşılaş9ğımız ürünlerden biri, gazlı içecek kaplarıdır. Gazlı içecekler alüminyum
Üç farklı malzeme türünden imal edilen ve günlük haya6a sıkça karşılaş9ğımız ürünlerden biri, gazlı içecek kaplarıdır. Gazlı içecekler alüminyum (metal) kutularda (üs6e), cam (seramik)(ortada) ve plasek
DetaylıSinterlenmişKarbürler. Co bağlayıcı ~ Mpa Sertlikliğini 1100 ⁰C ye kadar muhafaza eder Kesme hızları hız çeliklerine nazaran 5 kat fazladır.
SinterlenmişKarbürler Co bağlayıcı ~ Mpa Sertlikliğini 1100 ⁰C ye kadar muhafaza eder Kesme hızları hız çeliklerine nazaran 5 kat fazladır. Seramikler 3 Katogoride Toplanır: 1) Alumina (Al2O3) 2) Alumina
DetaylıSÜPER ALAŞIMLAR Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER
Süper alaşım; ana yapısı demir, nikel yada kobalt olan nisbeten yüksek miktarlarda krom, az miktarda da yüksek sıcaklıkta ergiyen molibden, wofram, alüminyum ve titanyum içeren alaşım olarak tanımlanabilir.
DetaylıİÇERİK Kompozit malzemeler
İÇERİK Kompozit malzemeler Kullanım alanları Avantaj ve dezavantajları Sınıflandırılması KOMPOZİT MALZEMELER İki veya daha fazla malzemenin makro- düzeyde bir araya getirilmesiyle oluşturulan ve yeni özelliklere
Detaylımatris: a (Mo) (sünek) woven fibers cross section view fiber: g (Ni 3 Al) (kırılgan)
Kompozitler Kompozitler İki veya daha fazla malzeme grubuna ait malzemelerin bir araya getirilerek daha üstün özellikli malzeme oluşturulmasıdır. Cam takviyeli plastikler, beton, araba lastiği gibi örnekler
DetaylıYAPI MALZEMELERİ DERS NOTLARI
YAPI MALZEMELERİ DERS NOTLARI YAPI MALZEMELERİ Herhangi bir yapının projelendirmesi ve inşaatı aşamasında amaç aşağıda belirtilen üç koşulu bir arada gerçekleştirmektir: a) Yapı istenilen işlevi yapabilmelidir,
DetaylıSİLİSYUM ESASLI İNTERMETALİK BİLEŞİKLER
SİLİSYUM ESASLI İNTERMETALİK BİLEŞİKLER İntermetalikler içerisinde silisyum içeriğine sahip olan ileri teknoloji malzemeleri Silisitler olarak adlandırılmaktadır. Silisitler, yüksek sıcaklıklarda yüksek
DetaylıBölüm 11: Uygulamalar ve Metal Alaşımların İşlenmesi
Bölüm 11: Uygulamalar ve Metal Alaşımların İşlenmesi Metal alaşımlar nasıl sınıflandırılır ve genel uygulama alanları nedir? Metallerin genel üretim teknikleri nelerdir? Demir esalı olan ve olmayan alaşımlarda
DetaylıPaslanmaz Çeliklerin. kaynak edilmesi. Özlem Karaman Metalurji ve Malzeme Mühendisi Kaynak Mühendisi
Paslanmaz Çeliklerin kaynak edilmesi Özlem Karaman Metalurji ve Malzeme Mühendisi Kaynak Mühendisi İçerik Kaynak Yöntemleri Östenitik Paslanmaz Çeliklerin Kaynağı Ferritik Paslanmaz Çeliklerin Kaynağı
DetaylıYrd.Doç.Dr. Hüseyin YİĞİTER
Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I GİRİŞ Yrd.Doç.Dr. Hüseyin YİĞİTER http://kisi.deu.edu.tr/huseyin.yigiter KAYNAK KİTAP: Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik
DetaylıBASMA DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Basma Deneyinin Amacı
1. Basma Deneyinin Amacı Mühendislik malzemelerinin çoğu, uygulanan gerilmeler altında biçimlerini kalıcı olarak değiştirirler, yani plastik şekil değişimine uğrarlar. Bu malzemelerin hangi koşullar altında
DetaylıMALZEME BİLİMİ. 2014-2015 Güz Yarıyılı Kocaeli Üniversitesi Ford Otosan Ġhsaniye Otomotiv MYO. Yrd. Doç. Dr. Egemen Avcu
MALZEME BİLİMİ 2014-2015 Güz Yarıyılı Kocaeli Üniversitesi Ford Otosan Ġhsaniye Otomotiv MYO Yrd. Doç. Dr. Egemen Avcu Bilgisi DERSĠN ĠÇERĠĞĠ, KONULAR 1- Malzemelerin tanımı 2- Malzemelerinseçimi 3- Malzemelerin
Detaylımatris: a (Mo) (sünek) woven fibers cross section view fiber: g (Ni 3 Al) (kırılgan)
Kompozitler Kompozitler İki veya daha fazla malzeme grubuna ait malzemelerin bir araya getirilerek daha üstün özellikli malzeme oluşturulmasıdır. Cam takviyeli plastikler, beton, araba lastiği gibi örnekler
DetaylıMALZEME SEÇİMİ ve PRENSİPLERİ
MALZEME SEÇİMİ ve PRENSİPLERİ 1 MEKANİK ÖZELLİKLER Bu başlıkta limit değeri girilebilecek özellikler şunlardır: Young modülü (Young s modulus), Akma mukavemeti (Yield strength), Çekme mukavemeti (Tensile
DetaylıMalzeme Tasarımı ve Seçimi. Bölüm 3
Malzeme Tasarımı ve Seçimi Bölüm 3 Malzeme tasarım süreci Uygulama alanını belirle : Gerekli özelliklerin belirlenmesi Özellikler: Malzeme adaylarını seçeneklerini tanımla Malzeme içeriği ve yapısını tanımla
DetaylıİNŞAAT MALZEME BİLGİSİ
İNŞAAT MALZEME BİLGİSİ Prof. Dr. Metin OLGUN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü HAFTA KONU 1 Giriş, yapı malzemelerinin önemi 2 Yapı malzemelerinin genel özellikleri,
DetaylıSürünme ; Yüksek sıcaklıklara dayanıklı malzemelerde görülen hasar dır. Yük veya gerilme altında zamanla meydana gelen plastik deformasyona sürünme
SÜRÜNME HASARLARI 1 Sürünme ; Yüksek sıcaklıklara dayanıklı malzemelerde görülen hasar dır. Yük veya gerilme altında zamanla meydana gelen plastik deformasyona sürünme denir. 2 Günümüzde yüksek sıcaklık
DetaylıMalzeme Bilgisi ve Gemi Yapı Malzemeleri
Malzeme Bilgisi ve Gemi Yapı Malzemeleri Grup 1 Pazartesi 9.00-12.50 Dersin Öğretim Üyesi: Y.Doç.Dr. Ergün Keleşoğlu Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Davutpaşa Kampüsü Kimya Metalurji Fakültesi
DetaylıMALZEME BİLGİSİ. Katı Eriyikler
MALZEME BİLGİSİ Dr.- Ing. Rahmi ÜNAL Konu: Katı Eriyikler 1 Giriş Endüstriyel metaller çoğunlukla birden fazla tür eleman içerirler, çok azı arı halde kullanılır. Arı metallerin yüksek iletkenlik, korozyona
Detaylıİki ve üç kovalent bağa sahip moleküller doymamış olarak isimlendirilirler.
İki ve üç kovalent bağa sahip moleküller doymamış olarak isimlendirilirler. Her biri tek kovalent bağa sahip hidrokarbona, doymuş hidrokarbon denir ve mevcut bağlarından biri kopmadan yeni bir atom bağlanamaz.
DetaylıYAPI MALZEMESİ Anabilim Dalı
T.C. ERZURUM TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK ve MİMARLIK FAKÜLTESİ İnşaat Mühendisliği Bölümü YAPI MALZEMESİ Anabilim Dalı Dr. Türkay KOTAN ERZURUM 2016 İÇERİK 1. Malzemenin Önemi 2. Malzeme Özelliklerinin
DetaylıZnS (zincblende) NaCl (sodium chloride) CsCl (cesium chloride)
Seramik, sert, kırılgan, yüksek ergime derecesine sahip, düşük elektrik ve ısı iletimi ile iyi kimyasal ve ısı kararlılığı olan ve yüksek basma dayanımı gösteren malzemelerdir. Malzeme özellikleri bağ
DetaylıFZM 220. Malzeme Bilimine Giriş
FZM 220 Yapı Karakterizasyon Özellikler İşleme Performans Prof. Dr. İlker DİNÇER Fakültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü 1 Ders Hakkında FZM 220 Dersinin Amacı Bu dersin amacı, fizik mühendisliği öğrencilerine,
DetaylıMMM291 MALZEME BİLİMİ
MMM291 MALZEME BİLİMİ Ofis Saatleri: Perşembe 14:00 16:00 ayse.kalemtas@btu.edu.tr, akalemtas@gmail.com Bursa Teknik Üniversitesi, Doğa Bilimleri, Mimarlık ve Mühendislik Fakültesi, Metalurji ve Malzeme
DetaylıMALZEMELERİN MEKANİK ÖZELLİKLERİ
MALZEMELERİN MEKANİK ÖZELLİKLERİ Farklı üretim yöntemleriyle üretilen ürünler uygulama koşullarında üzerlerine uygulanan kuvvetlere farklı yanıt verirler ve uygulanan yükün büyüklüğüne bağlı olarak koparlar,
DetaylıDielektrik malzeme DİELEKTRİK ÖZELLİKLER. Elektriksel Kutuplaşma. Dielektrik malzemeler. Kutuplaşma Türleri 15.4.2015. Elektronik kutuplaşma
Dielektrik malzeme DİELEKTRİK ÖZELLİKLER Dielektrik malzemeler; serbest elektron yoktur, yalıtkan malzemelerdir, uygulanan elektriksel alandan etkilenebilirler. 1 2 Dielektrik malzemeler Elektriksel alan
DetaylıMalzeme Bilgisi. Mühendsilik Malzemeleri - RÜ
Malzeme Bilgisi 1 Giriş Genel anlamda, gereksinme duyulan maddelerin tümüne malzeme denir. Teknik dilde ise malzeme sözcüğünden özellikle, mühendislik yapıtlarının gerçekleştirilebilmesi için gerekli katı
DetaylıİLERİ YAPI MALZEMELERİ-4-2016 DOĞAL TAŞLAR,KİLLER,SERAMİKLER
İLERİ YAPI MALZEMELERİ-4-2016 DOĞAL TAŞLAR,KİLLER,SERAMİKLER Doğal Taşlar Doğal taş çeşitleri Oluşum Şekillerine göre Magmatik (Kökeni mağma olan kayaçlardır) Sedimanter ( Sedimanter kayalar kum, çakıl
DetaylıVermiküler/Silindirik Grafitli Dökme Demir COMPACTED GRAPHITE CAST IRON
Vermiküler/Silindirik Grafitli Dökme Demir COMPACTED GRAPHITE CAST IRON Ferrit Silindirik grafitler (Ferrit + Perlit) Matrix Grafit küreleri Silindirik, Gri ve Küresel grafitli dökme demirler arası özelliklere
DetaylıCALLİSTER - SERAMİKLER
CALLİSTER - SERAMİKLER Atomik bağı ağırlıklı olarak iyonik olan seramik malzemeler için, kristal yapılarının atomların yerine elektrikle yüklü iyonlardan oluştuğu düşünülebilir. Metal iyonları veya katyonlar
DetaylıMilattan önce yıllarında insanoğlunun kullandığı malzemeler odun, seramik, taş ve basit olarak doğadan kazanılan altın, bakır ve
MALZEME 1. HAFTA 1 1. GENEL BİLGİ Malzemeler, mühendislik ürün ve sistemlerinin imalinde kullanılan ve mekanik, fiziksel ve kimyasal olarak istenilen özelliklere sahip katılardır. Malzemeler insanlık tarihinde
DetaylıDoç. Dr. İRFAN AY / Arş. Gör. T.KEREM DEMİRCİOĞLU 0
ENDÜSTR DE MALZEME SEÇ M Prof. Dr. rfan AY Doç. Dr. İRFAN AY / Arş. Gör. T.KEREM DEMİRCİOĞLU 0 Bu ders notlar n n haz rlanmas nda faydaland m çok önemli 2 kayna n ismini vermek istiyorum. Birincisi Prof.Dr.Fehim
DetaylıÇİNKO ALAŞIMLARI :34 1
09.11.2012 09:34 1 Çinko oda sıcaklıklarında bile deformasyon sertleşmesine uğrayan birkaç metalden biridir. Oda sıcaklıklarında düşük gerilimler çinkonun yapısında kalıcı bozunum yaratabilir. Bu nedenle
DetaylıÜNİTE-2 MALZEME BİLİMİ ÖĞR. GÖR. HALİL YAMAK
ÜNİTE-2 MALZEME BİLİMİ ÖĞR. GÖR. HALİL YAMAK KONU BAŞLIKLARI Malzeme biliminin kapsamı Temel kavramlar Atomik yapı ile ilgili temel kavramlar Atomlar ve moleküller arası bağlar Teknik alanda kullanılan
DetaylıTERMOKİMYASAL YÜZEY KAPLAMA (BORLAMA)
TERMOKİMYASAL YÜZEY KAPLAMA (BORLAMA) Deneyin Amacı: Demir esaslı bir malzemenin borlanması ve borlama işlemi sonrası malzemenin yüzeyinde oluşan borür tabakasının metalografik açıdan incelenmesi. Teorik
DetaylıKompozit Malzemeler. Tanım:
Kompozit Malzemeler Kompozit Malzemeler Kompozit Malzemeler Kompozit Malzemeler Tanım: Kompozit Malzemeler En az 2 farklı malzemenin birbiri içerisinde fiziksel olarak karıştırılmasıyla elde edilen yeni
Detaylıİmal Usulleri. Fatih ALİBEYOĞLU -7-
Fatih ALİBEYOĞLU -7- Giriş Malzemeler birçok imal yöntemiyle şekillendirilebilir. Bundan dolayı malzemelerin mekanik davranışlarını bilmemiz büyük bir önem teşkil etmektedir. Bir mekanik problemi çözerken
DetaylıMMT113 Endüstriyel Malzemeler 7 Seramikler. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2014-2015 Güz Yarıyılı
MMT113 Endüstriyel Malzemeler 7 Seramikler Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2014-2015 Güz Yarıyılı Aşınmaya dayanıklı parçalar Kesici takımlar Dekorasyon ve sanat Yalıtkan malzemeler Elektronik http://www.flickr.com
Detaylı