IFAC SMP Kısa Anket: 2012 Sonuçları

Transkript

1 IFAC SMP Kısa Anket: 2012 Sonuçları

2 Uluslararası Muhasebeciler Federasyonu'nun (IFAC) misyonu, yüksek kaliteli uluslararası standartlar ve kılavuzluk geliştirilmesine katkı sağlayarak, yüksek kaliteli uluslararası standartlar ve kılavuzluk benimsenmesi ve uygulamaya konmasına kolaylaştırarak; güçlü muhasebe meslek organizasyonları ve muhasebe firmalarının gelişimine ve muhasebe meslek mensupları tarafından yüksek kaliteli uygulamalara katkı sağlayarak ve dünya genelinde muhasebe meslek mensuplarının değerini artırarak; ve kamu çıkarı meseleleri hakkında görüş bildirerek, kamu çıkarına hizmet etmektir. TIFAC SMP Komitesi küçük ve orta büyüklükteki muhasebe bürolarında (SMP) çalışan muhasebe meslek mensuplarının çıkarlarını temsil etmektedir. Bunu temel olarak, ın SMP paydaşlarını desteklemelerinde IFAC üye kuruluşlarına yardım ederek yapar. Komite, kılavuz ve yardımcı araçlar geliştirir ve standart-yapıcılar, düzenleyiciler ve politika yapıcılar tarafından göz önünde bulundurulan SMP'lerin ve KOBİ sektörlerinin ihtiyaçlarını karşılamak için çalışırlar. Komite aynı zamanda, özellikle KOBİ'leri destekleyerek SMP'lerin görev ve değerinin farkındalığını ve genel olarak küçük işletme sektörünün önemini arttırmak için SMP'ler adına konuşmalar görüş bildirir. Komitenin stratejik hedefleri hakkında daha fazla bilgi ve standartların uygulamaya konması, büro yönetimi ve işletme danışmanlığı gibi alanlarda IFAC ve diğer kuruluşlarda ilgili kaynakların linlerinin kapsamlı bir listesini içeren Kaynaklar ve Araçlar sayfasına erişmek için bakınız Faaliyetler ve İlgi alanları ( Komite görevlilerinin tam listesi ve biyografileri için bakınız SMP Komite Üyeleri. Görüşe Açık Taslaklar, İstişare Raporları ve diğer IFAC yayınları IFAC tarafından yayınlanmıştır ve telif hakkı IFAC'a aittir. IFAC, bu yayındaki materyale güvenerek hareket eden ya da hareket etmekten imtina eden herhangi bir kişiye neden olan kayıta, bu kayıp ister ihmal isterse de başka bir şekilde olsun, sorumluluk kabul etmez. IFAC logosu, "Uluslararası Muhasebeciler Federasyonu", ve "IFAC" IFAC'ın ticari markasıdır ve hizmet markasıdır. Copyright Ocak 2013 Uluslararası Muhasebeciler Federasyonu (IFAC). Bütün hakları saklıdır. Bu eserin kopyaları, akademik eğitim veya kişisel kullanım amacı ile olmak ve satılmamak veya dağıtılmamak kaydı ile ve ayrıca her bir kopyada aşağıdaki cümle ile kaynak belirtilerek üretilebilir: Copyright Ocak 2013 Uluslararası Muhasebeciler Federasyonu (IFAC). Bütün hakları saklıdır. IFAC tan izin alınarak kullanılmaktadır. Bu belgeyi, yeniden-üretmek, saklamak veya yayınlama izni için permission@ifac.org ile temasa geçiniz cümlesi ile kaynak belirtilerek, üretilebilir. Bunun dışında, bu belgenin kopyalarının çoğaltılması, saklanması veya yayınlanması ya da başka benzer bir durumda kullanılması için, bu yasaların izin verdiği haller dışında, IFAC tan temin edilecek bir yazılı izin gerekecektir. Contact permissions@ ifac.org. ISBN: Yayınlayan: IFAC SMP Kısa Anket: Uluslararası Muhasebeciler Federasyonu (IFAC) tarafından Ocak 2013'te İngilizce olarak yayınlanan, Küçük ve ORta Büyüklükteki Muhasebe Büroları (SMP) Komitesi 2012 Kısa Anketi Sonuçları, TÜRMOB tarafından Nisan 2013'te Türkçe'ye çevrilmiş ve IFAC'ın izniyle kullanılmıştır. IFAC çevirinin doğruluğu ve tamlığı ya da bunların bir sonucu olarak ortaya çıkabilecek eylemler için herhangi bir sorumluluk üstlenmez. Tüm IFAC yayınlarının onaylanmış metinleri IFAC tarafından İngilizce dilinde yayınlanmaktadır. IFAC SMP Kısa Anketinin İngilizce metni: 2012 Round-Up 2013 Uluslararası Muhasebeciler Federasyonu (IFAC). Bütün hakları saklıdır. IFAC SMP Kısa Anketinin Türkçe metni: 2012 Sonuçları 2013 Uluslararası Muhasebeciler Federasyonu (IFAC). Bütün hakları saklıdır. Orijinal başlık: IFAC SMP Quick Poll: 2012 Round-Up ISBN:

3 3 YÖNETİCİ ÖZETİ 3,700'ün üzerinde küçük ve orta büyüklükteki muhasebe bürosu (SMP) 2012 yıl sonu anketini tamamlamıştır. Ekonomi ve düzenlemelere ilişkin endişeler sonuçların pek çoğuna hakim oldu ve küresel muhasebe mesleğinin geleceği ile 2013'te mesleğin karşı karşıya kalacağı büyük sorunlara ek olarak hem SMP'lerin kendileri ve hem de bunların küçük ve orta büyüklükteki işletme (KOBİ) müşterileri ile ilgili olarak dile getirildi. Bu endişelere rağmen, anketi cevaplayanlar genellikle mesleğin kamu algısı da dahil küresel muhasebe mesleğinin geleceği hakkında olumlular. SMP'ler ve KOBİ'lerin Karşı Karşıya Oldukları Zorluklar ve Sorunlar Anketi cevaplayanlara göre, SMP'lerin küçük işletme müşterilerinin karşı karşıya oldukları ene büyük iki zorluk, düzenleme yükü ve bunu yakından izleten ekonomik belirsizliktir. Benzer biçimde, bürolarının karşı karşıya oldukları en büyük zorluğu sorduğumuzda, yeni düzenlemeler ve standartlara uyum ortalama bir marjda en büyük zorluk olarak ortaya çıktı, bunu ekonominin sağlığıyla ilgili iki konu müşteri çekme ve koruma (%22) ve ücretleri düşürme baskısı (%18) izledi. Muhasebe Meslek Mensupları için Etik Kurallar'a (Etik Kurallar) tam uyum konusundaki en büyük engeli sorduğumuzda, Etik Kuralların şartlarının anlaşılması en çok karşılaşılan engel olarak işaretlendi. Önümüzdeki yıllarda muhasebe mesleğinin karşılaşacağı en önemli beş sorunun belirlenmesi sorulduğunda, anketi cevaplayanlar en önemli dört sorun üzerinde güçlü bir konsensüs gösterdiler: mesleğin itibarı, artan düzenlemeler, zor küresel finansal iklim ve SMP ve KOBİ'lerin ihtiyaçları. Ancak bu cevaplar arasında bazı küçük bölgesel dalgalanmalar olmuştur. Genel olarak, beşinci sırada finansal tablo hazırlayıcıların yeterlilikleri geniş bir marjda yer almıştır. Büro Büyümesi Muhasebe, derleme ve diğer güvence-dışı hizmetler, anketi cevaplayanların en büyük çoğunluğu için (yaklaşık %40) en hızlı büyüyen gelir kaynağı olarak tanımlanmıştır. Bunu danışmanlık/müşavirlik hizmetleri %23 ile izlemiştir. Ancak, Afrika/Orta Doğu ve Asya'daki en hızlı büyüten gelir kaynağı denetim ve güvence hizmetleridir. Büyümenin ana sebebini sorduğumuzda, %40 ana sebebin yeni müşterilerden gelen geliri belirtmiştir, bunu mevcut müşterilerden gelen ilave gelirler (%20) ve yeni hizmetlerden gelen gelirler (%13) izlemiştir. En önemli sebepler, bölgeler ve büyüklük açısından tutarlı iken, yeni hizmetlerden gelen gelirler büronun bölgesi ve büyüklüğüne göre ciddi farklılıklar göstermiştir. Ticari Görünün ve Kamu Algısı Anketi cevaplayanların üçte birinden çok azı 2011'e nazaran bürolarının 2012'de daha iyi performans gösterdiğini belirtirken %44'ü işlerinin 2011'de olduğu gibi aynı performans gösterdiğini söylediler. Ancak beşte birinden çoğu (%22), bürolarının önceki yıla göre daha kötü olduğunu belirtiler. Genel olarak, 2013'teki iş performansı tahminler, 2012'de olana benzer olmuştur. Anketi cevaplayanlar, muhasebe mesleğinin kamu algısını ortalama ile ortalamanın biraz üstü olarak 10 üzerinden 5.6 genel ortalama oranıyla derecelendirmişlerdir ve bölgesel farklılıklar Avrupa'dan cevap verenler 5.0'dan Kuzey Amerika'dan 7.4'ye kadar değişiklik göstermiştir. Ankete cevap verenlerin çoğu, ülkelerindeki muhasebe mesleğinin kamu algısının zamanla ilerleyeceği konusunda iyimserler. Yarıya yakını, kamu algısının 2025'te artacağını bekliyor. Ankete cevap verenlerin büyük çoğunluğu (%35), özellikle de Avrupa'dan cevap verenler (%55), ekonomik istikrarsızlığın bugünden 20025'e kadar muhasebe mesleğinin kamu algısına yönelik en büyük tehdit olacağını belirtmişlerdir. Hile, kara para aklama ve yolsuzluk (%19) en büyük ikinci tehdit olarak sıralanmıştır.

4 4 İÇİNDEKİLER TABLOSU YÖNETİCİ ÖZETİ 3 ÖNSÖZ 6 GİRİŞ 7 İLK BAKIŞTA YANITLAR 8 SMP VE KOBİ'LERİN KARŞI KARŞIYA OLDUĞU ZORLUKLAR 11 KOBİ Müşterinizin karşı karşıya kaldıkları en büyük zorluk hangisidir? 11 Şu an büronuzun karşı karşıya kaldığını en büyük zorluk nedir? 14 SMP`lerin, IESBA tarafından yayımlanan Meslek Mensupları İçin Etik İlkeler e (Etik İlkeler) tam uyum konusunda karşılaştığı en büyük engel nedir? 'te küresel muhasebe mesleğinin karşı karşıya kalacağı en belirgin sorunların ne olacağını düşünüyorsunuz? 18 SMP Komitesi Yardımcı Olmak İçin Ne Yapıyor? 23 BÜRO BÜYÜMESİ 25 Büronuz için en hızlı büyüyen gelir kaynağı hangisidir? 25 Büronuz için ana büyüme etmeni hangisidir? 27 SMP Komitesi Yardımcı Olmak İçin Ne Yapıyor? 29 İŞ GÖRÜNÜMÜ VE KAMU ALGISI yılındaki işlerinizi 2011 yılı ile karşılaştırdığınızda büronuz nasıl performans göstermiştir? 31 Büronuz, bu yılı gelecek yıl (2013) ile karşılaştırdığında işlerin nasıl olacağını bekliyor? 33 1'den (çok zayıf) 10'a (çok iyi) kadar bir ölçekte, ülkenizdeki muhasebe mesleğinin algılanışını nasıl sıralarsınız? yılına kadar, ülkenizde muhasebe mesleğine ilişkin algının nasıl değişeceğini düşünmektesiniz? 37 Sizce bugünden 2025 yılına kadar muhasebe mesleğinin algısına yönelik en büyük tehdit nedir? 39 SMP Komitesi Yardımcı Olmak İçin Ne Yapıyor? 41 TEŞEKKÜRLER 42

5 5 ÖNSÖZ Küçük ve orta büyüklükteki muhasebe büroları (SMPs) dünya genelinde muhasebe bürolarının büyük çoğunluğunu oluştururlar ve pek çok ülkede serbest çalışan muhasebe meslek mensuplarının çoğunluğunu istihdam ettiklerine inanılmaktadır. Müşterileri için güvenilir ve yetkin işletme danışmanları olarak görülen SMP'ler geniş bir çeşitlilikteki müşteri ihtiyaçlarını karşılamak için yüksek kaliteli mesleki hizmetler sunarlar. Hizmetleri; denetim muhasebe ve vergi gibi daha geleneksel hizmetlerden değer katan işletme danışmanlığı hizmetlerine kadar çeşitlilik gösterir. Ve, SMP'ler bu hizmetleri isteğe uyarlanmış ve kişisel bir tarzda sunabilirler Bu sebeplerle, küçük ve orta büyüklükteki işletmeler (KOBİ'ler) genellikle daha geniş bir mesleki hizmetler için SMP'lere yönelirler. KOBİ'leri destekleme zorlayıcı bir durumdur. KOBİ'ler küresel olarak iş dünyasının büyük bir kımızı oluşturur ve özel sektör GSMH'sının, istihdamın ve büyümenin çoğunluğunu oluşturur. Ayrıca, bazı kimseler KOBİ'lerin modern zamanların en derin ekonomik gerilemelerinden birinden, küresel ekonominin toparlanması için anahtarı elinde tutuğuna dikkat etmektedir. SMP'leirn önemi bakımından, özellikle de KOBİ'leri desteklemede, IFAC 2006'da SMP Komitesini kurmuştur. IFAC bu tarihten beri, çoğunlukla üyelerinin emrindedir, sağlıklı SMP'ler üretmeyi destekleme taahhüdünü artırmıştır çünkü SMP'ler KOBİ sektörünün refahı için anahtar olarak görülmektedir. Daha fazla bilgi için web sitesindeki SMP Komitesinin Strateji ve Çalışma Planına bakınız ( Giancarlo Attolini Başkan, SMP Komitesi, Ocak 2013

6 6 GİRİŞ IFAC SMP Kısa Anketi, SMP'ere kendileri ve müşterilerini etkileyen önemli eğilimler ve gelişmeler hakkında görüşlerini küresel bir biçimde açıklama fırsatı vermek için Ocak 2011'de başlatılmıştır. 2012'de iki kere düzenlenen (Mayıs- Haziran ve Kasım-Aralık), anket IFAC'ın SMP'lere yönelik ücretsiz haber bülteni SMP e News'de ve çeşitli sosyal medya formlarında yayınlanmış ve tanıtılmıştır (bakınız www. ifac.org/smp kayıt olunuz). Anketin çevrilmesi ve duyurulmasında IFAC üye ve bölgesel kuruluşlarından (bakınız Teşekkürler) alınan değerli yardımlarla, Kasım- Aralık 2012 anketi 3,767 yanıt almıştır (Mayıs- Haziran 2012 anketine verilen 3,687 cevap ve Aralık 2011 anketine verilen 2,441 cevap sayısıyla önceki en yüksek rakamı aşmıştır) ve 11 dilde gerçekleştirilmiştir (Arapça, Çince, Hollandaca, İngilizce, Fransızca, Almanca, Yunanca, İbranice, İtalyanca, Japonca, Korece, Portekizce, Romence, Rusça, İspanyolca, İsveççe ve Türkçe). Bu rapor, anketin 21 Kasım 31 Aralık 2012'de yürütülen bu sürümüne verilen yanıtları özetlemekte ve analiz etmektedir ve seçilmiş eğilim verilerini içermektedir. Rapor ayrıca, bulgular tarafından tespit edildiği üzere SMP'lerin sorunlarına, karşılaştıkları zorluklara ve ihtiyaçlara cevap veren, IFAC üye kuruluşlarıyla ortaklaşa yürütülen, SMP Komitesinin faaliyetlerini de göstermektedir. Eğilim Verileri Bazı sorular, yıl(lar) genelinde tekrarlanarak sorulmuştur. Bu soruların bazıları, yıl(lar)ın akışında eğilim verilerini göstermektedir. Ancak, bir anketten bir sonraki ankete verilen toplan yanıt sayısı ve sunulan dil seçeneği değişiklik gösterdiğinden, bu veri yorumlanırken dikkatli olunmalıdır. Ayrıca, büro büyüklüğüne göre ve bölgeye göre ayrım büyük bir biçimde anketten ankete değişlik göstermiştir, Mayıs-Haziran 2012 anketinde, beklenmedik büyüklükte Türkiye'den yanıtla toplam cevapların %34'ü Asya'dan gelmiş ve sadece %4 Orta ve Güney Amerika/Karaplerden gelirken, Kasım-Aralık 201 anketinde toplan yanıtların %21'i Asya'dan ve %18'i Orta ve Güney Amerika/Karaiplerden gelmiştir.

7 7 İLK BAKIŞTA YANITLAR Aşağıdakiler, 21 Kasım- 31 Aralık 2012 arasında yürütülen ankete cevap verenlerin profillerini özetlemektedir. Toplamda, 3,767 kişi anketi tamamlamıştır. Cevapların çoğunluğu Avrupa'dan ve en küçük bürolardan gelmiştir, dolaysıyla verileri yorumlarken dikkat edilmelidir. Bölge Kasım-Aralık -Haziran 2012 anketine verilen cevaplar, Mayıs- Haziran 2012'ye verilenlerden daha fazla coğrafi temsiliyet gösterse de bölgesel cevap oranları hala belirgin bir biçimde farklıdır. Beklenmedik şeklide en fazla cevap Avrupa'dan gelmiştir. Cevaplayanların %45'i bürolarının dünyanın bu kısmında yerleşik olduğunu belirtmiştir. Yüksek temsiliyetin olduğu ülkelerin bazıları arasından İtalya (244 cevap), Fransa (153 cevap) ve Almanya (96 cevap). En büyük ikinci bölgesel grup Çin'den 300'ün üzerinde cevapla ağırlıklı bir biçimde etkilenen Asya olmuştur. Orta ve Güney Amerika/Karaipler en geniş üçüncü bölgedir; bölgeden gelen toplamın yarıdan fazlası olan 571 cevapla Arjantin ve en yüksek ülke cevabı. Az sayıda cevap, Afrika/Orta Doğu ve Kuzey Amerika'dan gelmiştir. Bir arada bu iki bölge, Orta ve Güney Amerika/Karaipler'den gelen 18'lik cevaplardan daha az bir biçimde toplamın sadece %16'sını temsil etmektedir. Daha önceki anketlerde olduğu gibi, Avustralya/Okyanusya'dan gelen az sayıdaki cevap (toplamda 13 tane) anlamlı bir analize imkan vermemektedir. Dolaysıyla, bu segment bölgesel farklılıklar tartışılırken dışarıda bırakılmıştır. 7% 21% 18% 9% 45% Kuzey Amerika Orta ve Güzey Amerika/Karaipler Avrupa Afrika/Orta Doğu Asya İlk 10 Ülke % Arjantin 15 Romanya 11 Çin 8 Kanada 7 İtalya 7 Türkiye 7 Rusya Federasyonu 5 Fransa 4 İsrail 4 Almaya 3

8 8 Büronun Büyüklüğü Daha önceki anketlerde olduğu gibi cevapların büyük çoğunluğu en küçük iki kategoriden gelmiştir. Üçte biri tek başına çalışanlar ve üçte birden biraz fazlası 2-3 meslek personelli bürosudur. 21 veya daha fazla meslek personeli istihdam eden sadece %10'dur. Soruların çoğunun sonuçları büro büyüklüğüne göre bazı ciddi farklılıklar göstermiştir. En küçük iki büro kategorisi genellikle daha fazla ekonomiye ilişkin endişe dile getirmiştir. 10% Tek başına 13% 10% 32% 2-5 meslek personeli 6-10 meslek personeli meslek personeli 21 veya daha fazla meslek personeli 35% Dil Cevaplayıcılar, anketi 17 dilin birinde doldurabilmişlerdir. Daha önceki anketlerde olduğu gibi, geniş bir aralıkla İngilizce tercih edilen dil olmuştur. Cevaplayıcıların neredeyse %45'i anketi İngilizce doldurmuştur. Uzak arayla ikinci ve üçüncü Romence ve İspanyolca, sırasıyla %12 ve %11 olmuştur. Çince en çok kullanılan üçüncü dildir, %9 Yukarıda bölgesel analizde belirtildiği üzere, Çin'den gelen büyük sayıda cevap, bölgelere göre sıralamada Asya'nın ikinci sırada olmasına katkıda bulunmuştur. İngilizce Romence 4% 13% 9% 45% İspanyolca Çince Fransızca 11% 12% İtalyanca Diğer (Arapça, Hollandaca, Almanca, Yunanca, İsrailce, Japonca, Korece, Almanca, İsrailce, Portekizce, Rusça, İsveççe, Türkçe; her biri < 3%)

9

10 10 IFAC SMP Kısa Anket: 2011 Sonuçları

11 SMP VE KOBİ'LERİN KARŞI KARŞIYA OLDUĞU ZORLUKLAR KOBİ Müşterinizin karşı karşıya kaldıkları en büyük zorluk hangisidir? Küresel ekonomi hala finansal krizini izleyen düşüşten tam olarak çıkma mücadelesi vermektedir. ABD ekonomisi yavaş büyümekte bu da dolayısıyla Asya'dakiler gibi ihraca dayanan ülkelerin büyümesini engellemektedir. Bu süre içinde, Avro Bölgesindeki ve İngiltere'deki tasarruf tedbirleri ve çift dipli resesyon, Avrupalı anket katılımcıları arasındakilerin pek çoğunda yaygın bir kötümserliğe katkıda bulunmuştur. Pek çok Güney Amerika ve Asya ülkesindeki yükselen enflasyon, muhtemelen bu bölgedekilerin önünde bu sorunun gelmesine yardımcı olmuştur. Bu soruya özgü olarak, cevaplayıcılar KOBİ müşterilerinin karşı karşıya kaldığı ilk üç zorluğu şöyle sıralamıştır: düzenleme yükü, ekonomik belirsizlik ve maliyetlerdeki artış. Listedeki dördüncü zorluk, dünyanın pek çok yerindeki zorlayıcı finansal çevreden yansımalarla ilgili olmuştur: finansmana erişimdeki güçlükler. 3% 5% 8% 12% 13% 25% 22% Düzenleme yükü Ekonomik belirsizlik Maliyetlerdeki artış Finansmana erişimdeki güçlükler Ürün ve hizmetlerinin fiyatlarının düşürülmesine yönelik baskı Ürün ve hizmetlerine olan talep azlığı Rekabet Personel cezbetmek ve elde tutmak IFAC SMP Kısa Anket: 2011 Sonuçları

12 12 BÖLGE VE BÜRO BÜYÜKLÜĞÜ KOBİ müşterileri için en büyük zorluk genel olarak; düzenleme yükü ve ekonomik belirsizlik olmuştur. Bu iki zorluk Asya istisnası dışında tüm bölgelerde bir ya da ikinci sırayı almıştır. Kuzey Amerika'dan anketi cevaplayanlar, KOBİ müşterileri için en önemli endişe olarak düzenleme yükünü gördüklerini belirtmişlerdir. Ancak Asya'da, yüksek enflasyon ile ilgili olması muhtemel olan ücretleri düşürme baskısı ve artan maliyetler, listenin başına yükselmiştir. Bölgedeki pek çok ülke dünyanın diğer bölgelerine nazaran daha yüksek enflasyon oranları tecrübe etmektedir; iş gücü ve emlak gibi iş yapma maliyetlerindeki hızlı artış bazı hükumetler için ciddi bir endişedir. Düzenleme yükü ve ekonomik belirsizlik, Asya'dan ankete cevap verenler tarafından yakın arayla üçüncü ve dördüncü sırada yer almıştır. Büro büyüklüğüne göre, düzenleme yükü ve ekonomik belirsizlik, tün gruplar tarafından ilk ya da ikinci sırayı almıştır. Ancak, 21 veya daha fazla meslek personeli olarak büroların sadece %15'i ile karşılaştırıldığında yalnız çalışanların neredeyse üçte biri düzenleme yükünü KOBİ müşterileri için en önemli zorluk olarak belirlemişlerdir. Yalnız çalışanların oldukça küçük müşterileri olması muhtemel olduğundan, düzenleme yükünün daha ağır olarak en küçük KOBİ'ler tarafından hissedildiğini göstermektedir. Bölge Düzenleme yükü Ürün ve hizmetlerine olan talep azlığı Ürün ve hizmetlerinin fiyatlarının düşürülmesine yönelik baskı Maliyetlerdeki artış Ekonomik belirsizlik Finansmana erişimde zorluklar Rekabet Personel cezbetmek ve elde tutmak Kuzey Amerika Orta ve Güney Amerika/ Karaipler Avrupa Afrika/ Orta Doğu Asya Koyu yazılar bölgeye göre en yüksek yüzdeyi göstermektedir

13 13 Büronun Büyüklüğü Tek Başına 2 5* 6-10* 11-20* Düzenleme yükü Ürün ve hizmetlerine olan talep azlığı 21 veya daha fazla* Ürün ve hizmetlerinin fiyatlarının düşürülmesi yönündeki piyasa baskısı Artan maliyetler Ekonomik belirsizlik Finansmana erişimde zorluklar Rekabet Personel cezbetmek ve elde tutmak * Meslek Personeli Koyu yazılar büro büyüklüğüne göre en yüksek yüzdeyi göstermektedir EĞİLİM SONUÇLARI Soru, KOBİ Müşterinizin karşı karşıya kaldıkları en büyük zorluk hangisidir? 2012'de be 2011'de tüm çeyreklerde iki kere sorulmuştur 2012'de muhtemel cevaplar listesinde iki yeni seçenek sunulmuştur, iki 2012 anketinin sonuçlarını 2011 sonuçlarıyla doğru bir şekilde karşılaştırılamamasına neden olmuştur. Ancak, eklemelere rağmen düzenleme yükü 2012 boyunca 2011'in çoğunda sıralamada ilk yeri almıştır. Aralık 2012'de ekonomik belirsizlik en büyük ikinci zorluktur. Bu, Mayıs-Haziran 2012 anketinde artmıştır. Ekonomik belirsizlik benzer şekilde 2011'in çoğunda ili numarada yer almıştır. Mayıs-Haziran 2012 anketi düzenleyici yükü daha derin araştırmış ve bilhassa karmaşıklık ve vergi kurallarının KOBİ'lerin karşılaştığı en büyük zorluk olduğunu bulmuştur. Arlk.-12 Haz-12 Düzenleme yükü Ürün ve hizmetlerine olan talep azlığı Ekonomik belirsizlik Finansmana erişimdeki güçlükler Rekabet Personel cezbetmek ve elde tutmak Ürün ve hizmetlerinin fiyatlarının düşürülmesi yönündeki piyasa baskısı Maliyetlerdeki artış Koyu yazılar en yüksek yüzdeyi göstermektedir Arlk.-11

14 14 Şu an büronuzun karşı karşıya kaldığını en büyük zorluk nedir? Yeni düzenlemelere ve standartlara ayak uydurmak, tıpkı KOBİ müşterileri için düzenleme yükünün olduğu gibi, SMP'leri için en önemli endişedir. SMP'lerin dörte birinden fazlası bu konuyu en büyük zorlukları olarak sıralamıştır. Ekonomik baskılar sonraki üç konuda etkili olmuştur: müşteri çekme/tutma, ücretleri düşürme baskısı ve artan maliyetler. Doğru iş-yaşam dengesi kurmak beşinci sıradadır ki SMP'ler için personeli konuları, IT ve rekabetten daha önemlidir. 8% 8% 3% 6% 6% 18% 2% 1% 27% 21% Yeni düzenlemelere ve standartlara ayak uydurmak Müşteriyi cezbetmek ve elde tutmak Ücretleri düşürme baskısı Maliyetlerdeki artış İş-yaşam dengesi Personel cezbetmek ve elde tutmak Rekabet Değişen müşteri ihtiyaçlarına adapte olma becerisi Haleflik planlaması Yeni teknolojiye ayak uydurmak BÖLGE VE BÜRO BÜYÜKLÜĞÜ Yeni düzenlemeler ve standartlara ayak uydurmak, tüm bölgeler genelinde bir numara ya da iki numara olarak oylanmıştır. Bu endişe özellikle Kuzey Amerika'da yüksektir (%44), fakat Asya'da bu oranının yarısından azdır (%20). Asya'dan en büyük endişe, Afrika/Orta Doğu'da olduğu gibi müşteri çekmek/tutmaktır ki gelişmekte olan dünyanın bu bölgeleri bürolarını büyütme konusunu en kilit endişe olarak görüldüğünü göstermektedir. Artan maliyetler, Orta ve Güvey Amerika/Karaipler bölgesi için üçüncü en önemli konu olarak oylanmıştır. Aslında, Güney Amerika'daki bazı ülkeler dünyanın pek çok geri kalan kısmına göre 2012'de yüksek enflasyon oranlarına şahit olmuştur. Büro büyüklüğüne göre, yeni düzenlemelere/standartlara ayak uydurmak, büyük SMP'ler hariç (21 ya da daha fazla meslek personeli olanlar) tüm bürolar için en büyük zorluk olmuştur; tek başına çalışanların %33'ü bunu bir numaralı zorlukları olarak belirtirlerken, 21 ya da daha fazla meslek personeli olan büroların yarısından azı bunu bir numaralı zorlukları olarak belirtmiştir. Daha büyük SMP'ler için ücretleri düşürme baskısı en büyük zorluk olarak görülmüştür.

15 15 Bölge Yeni düzenlemelere ve standartlara ayak uydurmak Müşteriyi cezbetmek ve elde tutmak Değişen müşteri ihtiyaçlarına adapte olma becerisi Ücretleri düşürme baskısı Maliyetlerdeki artış Haleflik planlaması İş-yaşam dengesi Personel cezbetmek ve elde tutmak Rekabet Yeni teknolojiye ayak uydurmak Kuzey Amerika Koyu yazılar bölgeye göre en yüksek yüzdeyi göstermektedir Orta ve Güzey Amerika/K araipler Avrupa Afrika/ Orta Doğu Asya Büronun Büyüklüğü Tek Başına 2 5* 6-10* 11-20* 21 veya fazlası * Yeni düzenlemelere ve standartlara ayak uydurmak Müşteri cezbetmek ve elde tutmak Değişen müşteri ihtiyaçlarına adapte olama yeteneği Ücretleri düşürme baskısı Artan maliyetler Haleflik planlaması İş-yaşam dengesi Personel cezbetmek ve elde tutmak Rekabet Yeni teknolojiye ayak uydurmak * Meslek Personeli Koyu yazılar büro büyüklüğüne göre en yüksek yüzdeyi göstermektedir

16 16 EĞİLİM SONUÇLARI Önceki soruda olduğu gibi, bu soru 2012 anketinde sorulduğunda iki ilave yanıt eklendi ki bu 2011 sonuçlarıyla karşılaştırılabilriliği olumsuz etkiledi. Buna rağmen, en son bulgular, her iki yılda da en önemli sorun olarak yeni düzenlemelere/standartlara ayak uydurmak 2012 ortasına göre 2011 yıl sonundaki sonuçlara daha aynı çizgidedir. En son yapılan ankette, müşteri çekme/tutma tıpkı 2011 boyunca olduğu gibi sıralamada ikinci durumdadır. Sadece bir önceki 2012 anketinde üçüncü sıraya kaymıştır. Mayıs-Haziran 2012 anketi yeni düzenlemelere ve standartlara ayak uydurma zorluğunu daha derin araştırmış ve bilhassa değişiklik hızı ve vergi kurallarının SMP'lerin için en büyük zorluk olduğunu bulmuştur. Arlk.-12 Haz-12 Yeni düzenlemelere ve standartlara ayak uydurmak Müşteriyi cezbetmek ve elde tutmak Değişen müşteri ihtiyaçlarına adapte olma becerisi Haleflik planlaması İş-yaşam dengesi Personel cezbetmek ve elde tutmak Rekabet Yeni teknolojiye ayak uydurmak Ücretleri düşürme baskısı Maliyetlerdeki artış 8 5 Koyu yazılar en yüksek yüzdeyi göstermektedir Arlk.-11 Muhasebe Meslek Mensupları için IESBA Etik Kurallara tam olarak uymada SMP'lerin karşı karşıya kaldıkları en büyük engel nedir? Mesleki standartlar arasında SMP'lerin, muhasebe meslek mensupları için etik şartları belirleyen, Muhasebe Meslek Mensupları için IESBA Etik Kurallara uymaları gerekmektedir. Etik Kurallara uyması gerekenlerin yaklaşık üçte biri, Etik Kurallara tam olarak uyma önündeki en büyük engelin bunun şartlarını anlamak olduğunu söylemişlerdir. Ankete cevap verenlerin %28'i ülkelerinin Etik Kuralları kullanmadıklarını söyleyenleri yani dörtte birden daha fazlasını dışarıda bırakırsak bu oran %43'ye yükselmektedir. İkinci en büyük engel, Etik Kuralların kendi şartlarıdır (%22). Sadece beşte biri, Etik Kurallara uymanın önündeki en büyük engelin Etik Kuralların yapısı ya da uzunluğu olduğuna inanmaktadır.

17 17 7% Kural'ın şartlarını anlamak 13% 30% Ülkemizde IESBA Kuralı kullanılmıyor 22% Kural'ın şartlarının kendisi Kural'ın uzunluğu 28% Kural'ın yapısı BÖLGE VE BÜRO BÜYÜKLÜĞÜ Etik Kuralları en az ihtimalle kullanan bölgeler arasında Kuzey Amerika, Orta ve Güney Amerika / Karaipler ve Avrupa. Büro büyüklüğüne göre, en küçük SMP'ler için Etik Kuralları anlamak en büyük engel olarak görülürken, büyük SMP'ler için Etik Kuralların fiili şartları en büyük engel olarak belirtilmiştir. Bölge Kuzey Amerika Orta ve Güzey Amerika/ Karaipler Avrupa Afrika/ Orta Doğu Kural'ın yapısı Kural'ın uzunluğu Kural'ın şartlarını anlamak Asya Kural'ın şartlarının kendisi Ülkemizde IESBA Kuralı kullanılmıyor Koyu yazılar bölgeye göre en yüksek yüzdeyi göstermektedir

18 18 Büronun Büyüklüğü Tek Başına 2 5* 6-10* 11-20* Kural'ın yapısı Kural'ın uzunluğu Kural'ın şartlarını anlamak Kural'ın şartlarının kendisi Ülkemizde IESBA Kuralı kullanılmıyor * Meslek Personeli Koyu yazılar büro büyüklüğüne göre en yüksek yüzdeyi göstermektedir 21 veya fazlası * 2013'de küresel muhasebe mesleğinin karşı karşıya kalacağı en belirgin sorunların ne olacağını düşünüyorsunuz? 22 seçenek arasından 2013 için en önemli sorunlar, muhasebe mesleğinin saygınlığı ve kredibilitesi olmuştur. Bu endişe, düzenleyicilerin ve kamunun küresel finansal kriz ve mevcut ekonomik sıkıntıların sorumlularını sorguladığını ve aynı zamanda denetimlerin kalitesi ve alakalılığına dair şüphelerin dile getirildiğini yansıtmaktadır. (Not: Ankete katılanlara, en önemli beş endişeyi seçmeleri ve bunları 1'den 5'e kadar sıralamaları istenmişti. Bir sonraki sayfadaki liste ağırlıklandırılmış cevapları göstermektedir.) İlave olarak, muhasebe mesleğinin rolü, değerleri ve vasıflarıyla doğrudan alakalı ilk on sorusu da yer almaktadır. finansal tablo hazırlayıcıların yeterlilikleri (5. sırada); denetçi bağımsızlığı (6. sırada) ve meslek mensubu olmak ve bir mesleğe ait olmak ne anlama gelir (9.sırada). En büyük zorluklar konusundaki daha önceki sorularla uyumlu olarak, düzenleyici ve ekonomik endişeler ne üst sıralarda yer almıştır. Artan düzenlemeler, 2013'te küresel muhasebe mesleğinin karşı karşıya kaldığı en önemli ikinci sorun olarak görülürken, zor küresel finansal iklim açık arayla üçüncü sırada yer almıştır.

19 19 Sorun Mesleğin saygınlığı ve kredibilitesi 1 Artan düzenleme 2 Zor küresel finansal iklim 3 Küçük ve orta büyüklükteki bürolar (SMP'ler) ve küçük ve orta büyüklükteki işletmeler (KOBİ'ler) Finansal tablo hazırlayıcılarının yeterlilikleri 5 Denetçi bağımsızlığı 6 Mesleğe yeni yeteneklerin çekilmesi 7 Karalara aklamayla mücadele/yolsuzlukla mücadele 8 Meslek mensubu olmak ile bir mesleğe ait olmanın ne anlama geldiği 9 Muhasebe ve denetimde bilgi teknolojisi ve inovasyon 10 Düzenleme ve standartların orantılılığı 11 Bağımlı çalışan meslek mensuplarının rolü 12 Uluslararası vergi politikaları farklılıkları 13 Küresel Düzenleyici Yakınsama 14 Kurumsal yönetişim 15 Denetçi sorumluluğu reformu 16 AB yasa taslağı ilgili sorunlar (denetim firması rotasyonu, denetim-dışı hizmetlerin Genel Sıralama kısıtlanması, ortak denetimler, denetim firması piyasası yapısı/ rekabet sorunları, 17 denetim komitelerinin rolü) Muhasebe meslek organizasyonlarının değişen rolü 18 Kamu sektörü finansal yönetimi ve ülke borcu sorunları 19 Mikro-işletme finansal raporlaması 20 Farklılık 21 Entegre raporlama ve sürdürülebilirlik 22 4

20 20 BÖLGE VE BÜRO BÜYÜKLÜĞÜ Tüm bölgeler genelinde ilk dört sıralama, küçük farklılıklarla birlikte genellikle uyumludur. Örneğin, artan düzenleme daha gelişmiş bölgeler olan Kuzey Amerika ve Avrupa'da ilk sıradaki endişe iken Afrika/Orta Doğu'da üçüncü sıraya düşmüş ve diğer ülkelerde ikinci sırada yer almıştır. Daha az gelişmiş bölgeler olan Orta ve Güzey Amerika/Karaipler, Afrika/Orta Doğu ve Asya'da mesleğin saygınlığı ve kredibilitesi, mesleğin karşı karşıya kaldığı en önemli sorun olarak görülmüştür. Bu sorun, Avrupa'da ikinci, Kuzey Amerika'da ise üçüncü sırada yer almıştır. Ancak pek çok sorun, bölgeye göre büyük farklılıklar göstermiştir. Örneğin, Orta ve Güzey Amerika/Karaipler'de kara para aklama / yolsuzlukla mücadele, en önemli beşinci sorundur ki bu tüm bölgelerde en üst sıradadır. Buna karşın, bu sorun Kuzey Amerika'dan ankete katılanlar tarafından en aşağıya yakın yerde sıralanmıştır. Muhasebe meslek organizasyonlarının değişen rolü, bölgelere göre oldukça farklı sıralama alan bir başka sorundur. Tüm büro büyüklükleri genelinde ilk üç endişe, tıpkı bölgelerde olduğu gibi sıralamanın hafifçe farklılık göstermesi haricinde aynıdır. SMP'lerin ve KOBİ'lerin ihtiyaçları, büyük bürolar hariç (21 ve daha fazla meslek mensubu olan) tüm büyüklükteki bürolar genelinde dördüncü sıradadır, büyük bürolarda ise SMP'lerin ve KOBİ'lerin ihtiyaçlarına karşı yeni yetenekleri çekmek biraz daha öncedir. Meslek mensubu olmak ve bir mesleğe ait olmanın ne anlama geldiği, tıpkı muhasebe meslek organizasyonlarının değişen rolü gibi büyük bürolara nazaran küçük bürolar için daha üst sıralarda yer almıştır. Büyük firmalar için, Avrupa birliği yasa taslağı ve denetçi sorumluluğu reformu ile ilgili sorunlar küçük firmalara göre daha üst sıralarda yer almıştır. Bölge Kuzey Amerika Artan düzenleme SMP'lerin ve KOBİ'lerin ihtiyaçları Mesleğin saygınlığı ve kredibilitesi Zor küresel finansal iklim Finansal tablo hazırlayıcılarının yeterlilikleri Orta ve Güney Amerika/Karaipler mücadele Mesleğin saygınlığı ve kredibilitesi Artan düzenleme SMP'lerin ve KOBİ'lerin ihtiyaçları Zor küresel finansal iklim Karalara aklamayla mücadele/yolsuzlukla

21 21 Avrupa Artan düzenleme Mesleğin saygınlığı ve kredibilitesi Zor küresel finansal iklim SMP'lerin ve KOBİ'lerin ihtiyaçları Finansal tablo hazırlayıcılarının yeterlilikleri Asya Mesleğin saygınlığı ve kredibilitesi Artan düzenleme SMP'lerin ve KOBİ'lerin ihtiyaçları Zor küresel finansal iklim Denetçi bağımsızlığı Afrika/Orta Doğu Mesleğin saygınlığı ve kredibilitesi Zor küresel finansal iklim Artan düzenleme SMP'lerin ve KOBİ'lerin ihtiyaçları Denetçi bağımsızlığı

22 22 Büronun Büyüklüğü Tek Başına Çalışan Artan düzenleme Mesleğin saygınlığı ve kredibilitesi Zor küresel finansal iklim SMP'lerin ve KOBİ'lerin ihtiyaçları Finansal tablo hazırlayıcılarının yeterlilikleri meslek personeli Mesleğin saygınlığı ve kredibilitesi Artan düzenleme Zor küresel finansal iklim SMP'lerin ve KOBİ'lerin ihtiyaçları Mesleğe yeni yeteneklerin çekilmesi 2-5 meslek personeli Artan düzenleme Mesleğin saygınlığı ve kredibilitesi Zor küresel finansal iklim SMP'lerin ve KOBİ'lerin ihtiyaçları Finansal tablo hazırlayıcılarının yeterlilikleri 1121 meslek personeli Mesleğin saygınlığı ve kredibilitesi Artan düzenleme Zor küresel finansal iklim Mesleğe yeni yeteneklerin çekilmesi SMP'lerin ve KOBİ'lerin ihtiyaçları 6-10 meslek personeli Mesleğin saygınlığı ve kredibilitesi Artan düzenleme Zor küresel finansal iklim SMP'lerin ve KOBİ'lerin ihtiyaçları Denetçi bağımsızlığı

23 23 SMP Komitesi Yardımcı Olmak İçin Ne Yapıyor? Düzenleme, Politika ve Standartları Şekillendirmek komite, büronun büyüklüğüne göre alakalı ve orantılanmış bir biçimde uygulanması mümkün sağlam bir düzenleme ve standartlar platformu ihtiyacını dikkat çekerek, SMP ve KOBİ'lerin ihtiyaçlarının standart yapıcılar, düzenleyiciler ve politika yapıcılar tarafından dikkate alınmasını garanti etmek için çalışmaktadır. Örneğin, komite, Uluslararası Denetim ve Güvence Standartları Kurulu (IAASB), Uluslararası Muhasebeciler için Etik Standartları Kurulu (IESBA), ve KOBİ'ler için Uluslararası Finansal Raporlama Standardının kapsamlı gözden geçirmesinde IFAC'ın katılımına öncülük ederek Uluslararası Muhasebe Standartları Kuruluna girdi sağlamaktadır. Komite benzer şekilde, Avrupa Komisyonu gibi politika yapıcılar ve düzenleyicilere IFAC'ın verdiği yanıtların ve diyaloğun geliştirilmesine de katkıda bulunmaktadır. Ayrıca, SMP Komitesinden bir temsilci IAASB ve IESBA'nın tüm İstişare Danışma Grubu toplantılarına katılmaktadır. SMP Komitesini web sayfalarından ( org/smp) denetçi raporlaması ve şüpheli yasa dışı faaliyetlere yanıt vermek ile ilgi olanlarda dahil komite tarafından sunulan görüş mektupları linklerine ulaşabilirsiniz. Kaynaklar ve Araçlar Komite, SMP'lerin IAASB tarafından yayınlanan standartları etkili bir biçimde uygulayabilmelerine yardımcı olmak için aşağıdaki ücretsiz kaynakları geliştirmiştir: Küçük ve Orta Büyüklükteki Muhasebe Büroları için Kalite Kontrol Kılavuzu (KK Kılavuzu) ve Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Denetiminde Uluslararası Denetim Standartlarını Kullanma Kılavuzu (ISA Kılavuzu); ile diğer kaynaklar (bakınız Uygulama), IAASB nın denetim-dışı hizmetleri ele alan revize standartlarına dair farkındalık ve anlayış oluşturmaya yönelik makaleler (ISRS 4410 derleme sözleşmeleri ve ISRE 2400 on inceleme sözleşmeleri). Ayrıca bakınız ilgili ücretsiz linkler Uygulama kaynakları ve araçları. Komite şu anda inceleme sözleşmeleri hakkında SMP'ler için 2013'ün sonlarında yayınlanması beklenen yeni bir kılavuz geliştirmektedir ve SMP'lerin Etik Kuralları anlamaları ve uygulamaya koymalarına yardımcı olmaya yönelik her tür kaynak ve aracın geliştirilmesinde IESBA'yı desteklemeyi amaçlamaktadır.

24 24 IFAC SMP Kısa Anket: 2011 Sonuçları

25 BÜRO BÜYÜMESİ Büronuz için en hızlı büyüyen gelir kaynağı hangisidir? Muhasebe, derleme ve diğer denetim-dışı hizmetler, ankete katılanların %37'si tarafından en hızlı büyüyen gelir kaynağı olarak rapor edildiler ki bunlar belirgin bir biçimde %22 ile danışmanlık/müşavirlik hizmetlerinin başını çektiği diğer tüm kaynakların üzerindedir. Bu kategorinin SMP'ler için bir ücret geliri kaynağı olarak önemini yitirdiğini göstererek, denetim ve güvence hizmetleri %20 ile son sıradadır. 20% Muhasebe, derleme, ve diğer güvence-dışı hizmetler 37% Danışmanlık/müşavirlik hizmetleri 21% Vergi Denetim ve güvence 22% IFAC SMP Kısa Anket: 2011 Sonuçları

26 26 BÖLGE VE BÜRO BÜYÜKLÜĞÜ Muhasebe, derleme, ve diğer güvencedışı hizmetlerin birinci sıraya yükselmesinin en önemli sebebi Kuzey Amerika ve Avrupa'dan ankete katılanların oylarının yüksek oranıdır. Ancak, Afrika/Orta Doğu ve Asya'daki en hızlı büyüten gelir kaynağı denetim ve güvence hizmetleridir. Danışmanlık/müşavirlik hizmetleri genel olarak ikinci sıradadır fakat bunun nedeni ana olarak Kuzey Amerika'nın dışından gelmiştir. Afrika/Orta Doğu'da ankete katılanların %27'si bu hizmetleri en hızlı büyüyen gelir kaynağı olarak göstermişlerdir ki Kuzey Amerikalıların sadece %15'i bu şekilde cevap vermiştir. Büro büyüklüğüne göre, tek başına çalışanlar ile 2 ila 5 meslek mensubu olan bürolar, en hızlı büyüyen gelir kaynağı olarak muhasebe, derleme ve diğer güvence-dışı hizmetleri olmaları ne muhtemel iki grup olmuştur. Bu durum, küçük büroların daha çok, genel olarak denetime ihtiyaç duymayan küçük halka açık olmayan işletmelere hitap ettiği ve/veya giderek aratn bir biçimde düzenlenen bir faaliyet olması nedeniyle denetim piyasasından çıkmaya karar verdikleri gerçeğinin sonucu olabilir. Bölge Denetim ve güvence Muhasebe, derleme, ve diğer güvence-dışı hizmetler Vergi Danışmanlık/müşavirlik hizmetleri Koyu yazılar bölgeye göre en yüksek yüzdeyi göstermektedir Orta ve Güney Afrika/ Kuzey Amerika/ Orta Amerika Karaipler Avrupa Doğu Asya Büronun Büyüklüğü Tek Başına 2 5* 6-10* 11-20* Denetim ve güvence Muhasebe, derleme, ve diğer güvence-dışı hizmetler 21 veya fazlası * Vergi Danışmanlık/müşavirlik hizmetleri * Meslek Personeli Koyu yazılar büro büyüklüğüne göre en yüksek yüzdeyi göstermektedir

27 27 EĞİLİM SONUÇLARI Daha önceki 2012 anketinde, en hızlı büyüyen gelir kaynağı açık bir arayla muhasebe ve derleme idi. Yıl sonunda muhasebe ve derleme hala en üst sırada yer almasına rağmen, yıl ortası sonuçlarla karşılaştırıldığında geri kalan üç seçeneğin hepsi öneme göre artmışken, muhasebe ve derlemenin oranı hızlı bir biçimde %48'den %37'ye düşüştür. Bu hareketin bir kısmı bir anketten diğerine ankete katılanların değişen bileşiminden kaynaklanmış olması muhtemeldir. Daha önceki ankette az gelişmiş bölgelerden ankete daha fazla kişi katılmış idi. Arlk.-12 Haz-12 Denetim ve güvence Muhasebe, derleme ve diğer güvence-dışı hizmetler* Arlk Vergi Danışmanlık/müşavirlik hizmetleri * ve diğer denetim-dışı hizmetler sadece Arlk 2012'ye dahil edilmiştir. Koyu yazılar en yüksek yüzdeyi göstermektedir Büronuz için ana büyüme etmeni hangisidir? 202 sonundaki belirsiz ekonomik ortamda, büro sahiplerinin büyüme kaynağı olarak yeni müşteriler aramış olmaları şaşırtıcı değildir. Beş kişiden ikisi %40 bunu bürolarının büyümesinin ana etmeni olarak göstermiştir. İkinci sıradaki mevcut müşterilerden elde edilen ilave gelirleri, %13 ile yeni hizmetlerden elde edilen gelirler ve sadece %22 ile faaliyet verimliliğinin arması takip etmiştir. 4% 4% 8% 11% 13% 20% 40% Yeni müşterilerden elde edilen gelir Mevcut müşterilerden elde edilen ek gelir Yeni hizmetlerden elde edilen gelir Faaliyet verimliliğinin arması Düşük maliyetler ile iş yapma Yetişmiş personel mevcudunun artması Diğer, lütfen belirtiniz.

28 28 BÖLGE VE BÜRO BÜYÜKLÜĞÜ Yeni müşterilerden elde edilen gelir, tüm bölgeler ve büro büyüklükleri genelinde büyümenin en açık etmenidir. Ancak, yeni hizmetlerden elde edilen gelir, bazı keskin bölgesel ve büro büyüklüğü farklılıkları göstermiştir. Asyalıların %20'ine bu karşın Kuzey Amerikalıların sadece %5'i ana büyüme etmeni olarak görmüştür. Büyüklüğe göre, büyük SMP'ler küçüklere nazaran kabaca iki kat daha yeni hizmetler sunmayı büyümenin etmeni olarak işaretlemişlerdir. Buna karşın, küçük bürolar büyük muadillerine göre büyümeyi yönetmek için daha düşük işletme maliyetleri ile uğraşmaları daha muhtemeldir. Bölge Kuzey Amerika Orta ve Güzey Amerika/ Karaipler Avrupa Afrika/ Orta Doğu Asya Mevcut müşterilerden elde edilen ek gelir Yeni müşterilerden elde edilen gelir Yeni hizmetlerden elde edilen gelir Düşük maliyetler ile iş yapma Yetişmiş personel mevcudunun artması Faaliyet verimliliğinin arması Diğer, lütfen belirtiniz Koyu yazılar bölgeye göre en yüksek yüzdeyi göstermektedir Büronun Büyüklüğü Tek Başına 2 5* 6-10* 11-20* Mevcut müşterilerden elde edilen ek gelir Yeni müşterilerden elde edilen gelir Yeni hizmetlerden elde edilen gelir Düşük maliyetler ile iş yapma Yetişmiş personel mevcudunun artması Faaliyet verimliliğinin arması Diğer, lütfen belirtiniz * Meslek Personeli Koyu yazılar büro büyüklüğüne göre en yüksek yüzdeyi göstermektedir 21 veya fazlası *

29 29 EĞİLİM SONUÇLARI iki 2012 anketi arasında sonuçlar çok az değişmiştir. Yeni müşteriler bir numaralı büyüme etmeni olmaya devam ederken mevcut müşterilerden elde edilen gelirle sırlamada ikinci yerini korumuştur. Bir küçük değişiklik, üçüncü ve dördüncü en büyük etmenlerin (sırasıyla yeni hizmetlerden elde edilen gelirler ile faaliyet verimliliğinin artması) önem sırası değişmiştir. Arlk.-12 Haz-12 Arlk.-11 Mevcut müşterilerden elde edilen ek gelir Yeni müşterilerden elde edilen gelir Yeni hizmetlerden elde edilen gelir Düşük maliyetler ile iş yapma Yetişmiş personel mevcudunun artması Faaliyet verimliliğinin arması Diğer, lütfen belirtiniz Koyu yazılar en yüksek yüzdeyi göstermektedir SMP Komitesi Yardımcı Olmak İçin Ne Yapıyor? Kaynaklar ve Araçlar SMP'lerin meslek hizmetleri için giderek daha karmaşık ve rekabetçi küresel pazar ile baş etmelerine yardımcı olmak için SMP Komitesi, bağımsız sekiz modülden geliştirilmiş kapsamlı bir ücretsiz kılavuz olan Küçük ve Orta Büyüklükteki Muhasebe Büroları için Büro Yönetimi Kılavuzunu (BY Kılavuzu) geliştirmiştir. Aralık 2012'de yayınlanan üçüncü baskı, SMP'lerin kendi bürolarını nasıl kuracakları ve büyütecekleri hakkında güncellenmiş bir modül içermektedir (Modül 3). Komite ayrıca, bu alandaki KOBİ'lerden gelen talep büyüdüğü için değer katan işletme danışmanlığı hizmetleri sunmaları için başarılı bir işletme danışmanlığı uygulaması kurmak için ipuçları hakkında SMP Komite üyeleriyle röportajların olduğu, bir video serisi de dahil olmak üzere SMP'lere bürolarını konumlandırmalarına ve donatmalarına yardımcı olacak kaynaklarda geliştirmiştir. SMP'ler bu hizmetleri sunmak için çok iyi konumlandırılmıştır, komitenin bilgi Raporuna göre KOBİ'lere İşletme Desteği Sağlamada SMP'lerin Rolü. Ayrıca bakınız ilgili, ücretsiz büro yönetimi ve işletme danışmanlığı kaynakları ve araçları.

30 30 IFAC SMP Kısa Anket: 2011 Sonuçları

31 İŞ GÖRÜNÜMÜ VE KAMU ALGISI 2012 yılındaki işlerinizi 2011 yılı ile karşılaştırdığınızda büronuz nasıl performans göstermiştir? 2012!nin sonunda, anketi cevaplayanların üçte birinden çok azı, 34%, 2011'e nazaran bürolarının 2012'de daha iyi performans gösterdiğini belirtirken %44'ü işlerinin 2011'de olduğu gibi aynı performans gösterdiğini söylediler. Ancak beşte birinden çoğu %22, bürolarının önceki yıla göre daha kötü olduğunu belirtiler. 22% 44% 34% Geçen yıldan daha iyi Hemen hemen aynı Geçen yıldan daha kötü IFAC SMP Kısa Anket: 2011 Sonuçları

32 32 BÖLGE VE BÜRO BÜYÜKLÜĞÜ 2012'de performanslarının kötüye gittiğini hisseden anket katılımcılarının en büyük oranı Avrupa'dan gelmiştir. Dolayısıyla, Avro bölgesindeki ekonomik problemler, Avrupalı büroların performanslarını bozar nitelikte görünmektedir. Kanada ve ABD ekonomileri her ne kadar yavaş da olsa 2012'de büyümüş olsa da Avrupa'daki ekonomilerin pek çoğu bu yıl boyunca ya durağan ya da başka bir resesyona sürüklenmiştir. 2012'de performanslarının daha iyi olduğunu söyleyenler arasındaki en yüksek oran Kuzey Amerika'dan gelmiştir. Yarıdan daha fazlası %51, durumların iyileştiğini söylerken buna karşın Avrupa'da bu oran sadece %24'dür. Büro büyüklüğüne göre, tek başına çalışanlar ve 2-5 meslek mensubu olan büroların işlerin 2012'de daha kötüye gittiğini söylemeleri daha muhtemeldir. Buna karşın, büyük SMP'lerin 2011'den beri şartların geliştiğini rapor etmeleri daha muhtemeldir. Bölge Orta ve Güney Afrika/ Kuzey Amerika/ Orta Amerika Karaipler Avrupa Doğu Asya Geçen yıldan daha iyi Hemen hemen aynı Geçen yıldan kötü Koyu yazılar bölgeye göre en yüksek yüzdeyi göstermektedir Büronun Büyüklüğü Tek Başına 2 5* 6-10* 11-20* Geçen yıldan daha iyi Hemen hemen aynı Geçen yıldan kötü * Meslek Personeli Koyu yazılar büro büyüklüğüne göre en yüksek yüzdeyi göstermektedir 21 veya fazlası *

33 33 EĞİLİM SONUÇLARI 2012 ortası anketi ile karşılaştırıldığında 2012 yıl sonunda iş beklentilerinde sadece küçük bir hareket olmuştur sonunda işlerin daha iyi olduğunu düşünen anket katılımcılarının payı %32'den %34'e çıkmıştır. Bu hareket, yılın ikinci yarısında artmış olan mevcut ekonomik belirsizlikle dikkate alındığında biraz sürprizdir, fakat bu ankete katılanların farklı bölgesel kompozisyonlarının bir parçası sebebiyle olabilir. İşlerin daha kötüye gittiğini düşünen anket katılımcılarının payı, bir önceki ankete göre hafifçe düşmüştür fakat 2011 sonuçları gibi düşük değildir. Arlk.-12 Haz-12 Daha iyi Hemen hemen aynı Daha Kötü Koyu yazılar en yüksek yüzdeyi göstermektedir Arlk.-11 Büronuz, bu yılı gelecek yıl (2013) ile karşılaştırdığında işlerin nasıl olacağını bekliyor? Cevaplayıcıların çoğu içim, 2013'teki iş performansı tahminler, 2012'de olana benzer olmuştur. Büyümede asgari değişim beklenmektedir. Devam eden küresel ekonomik belirsizlikler, ankete katılanların pek çoğunun gelecek beklentileri hakkında bir derce ihtiyatlı olmalarına sebep olmuş olabilir. Ankete katılanlarının üçte biri %33, işlerinin 2013'te daha iyi performans göstermesini beklerken, %46'sı performansın aynı kalacağını beklemektedir. Dolayısıyla bir arada %79 işlerin 2013'te aynı ya da daha iyi olacağına inanmaktadır. 21% 46% 33% Bu yıldan daha iyi Hemen hemen aynı Bu yıldan daha kötü

34 34 BÖLGE VE BÜRO BÜYÜKLÜĞÜ Bölgeye göre, Avrupalılar daha negatif olma durumundalar. Yaklaşık üçte biri %31, Kuzey Amerika ve Orta ve Güney Amerika Karaipler'den ankete katılanların sadece %9'u ile karşılaştırıldığında, işlerin daha kötüye gitmesini beklemektedir. Önceki soruda olduğu gibi, küçük büroların iyimser olmaları daha olasıdır. 21 veya daha fazla meslek personeli olan büroların sadece %18'i ile karşılaştırıldığında, tek başına çalışanların dörtte biri, iş performanslarının 2013'te kötüye gideceğini beklemektedir. Bölge Orta ve Güney Afrika/ Kuzey Amerika/ Orta Amerika Karaipler Avrupa Doğu Asya Bu yıldan daha iyi Hemen hemen aynı Bu yıldan daha kötü Koyu yazılar bölgeye göre en yüksek yüzdeyi göstermektedir Büronun Büyüklüğü Tek Başına 2 5* 6-10* 11-20* Bu yıldan daha iyi Hemen hemen aynı Bu yıldan daha kötü * Meslek Personeli Koyu yazılar büro büyüklüğüne göre en yüksek yüzdeyi göstermektedir 21 veya fazlası *

35 Ortalama % 35 1'den (çok zayıf) 10'a (çok iyi) kadar bir ölçekte, ülkenizdeki muhasebe mesleğinin algılanışını nasıl sıralar mısınız? Ankete katılanlar daha çok, mesleklerinin kamu algısını ortalama ila hafifçe ortalamanın üstü olarak oylamışlardır. Yaklaşık üçte ikisi %65, ülkelerindeki muhasebe mesleğinin algılanışını 5, 6, 7 ya da 8 olarak sıralamıştır. Ortalama derecelendirme 5.6'dır. Sadece %7, 9 ya da 10 puan vererek kamuoyunun muhasebe meleğine dair yüksek bir fikri olduğunu düşünmektedir. Bu sonuçlar, önceki bölümde belirtilen itibar hakkındaki sorunun yaygınlığıyla bağlantılı olması muhtemeldir. Ankete katılanların üçte biri mesleğe 7 ya da 8 puan vermesiyle, ankete katılanların bir çoğunun mesleğin kamuoyu görüşü hakkında oldukça olumlu olduğu görülmektedir. 20% % % 8% 4% 5,9 4,3 7,0 7,7 5,0 2,3 0% Çok zayıf Çok iyi

36 36 BÖLGE VE BÜRO BÜYÜKLÜĞÜ En yüksek derece ankete Kuzey Amerika'dan katılanlardan gelmiştir. Dörtte birinden daha fazlası %27, kamuoyunun mesleklerini 9 ya da 10 derecesinde algıladığını düşünmektedir ve ortalama derce 7.4'dür. En yüksek ikinci derece, ortalama 6.1 ile Afrika/Orta Doğu'dan gelmiştir. Avrupalılar, vatandaşlarının muhasebe mesleğine dair olumlu görüşleri olduğuna inanmaları en az olanlardır. Sadece %65 algıyı 5 ya da yukarı derecelendirmişlerdir ve ortalama derece sadece 5'tir. Asta 5.4 ortalama ile biraz daha iyidir. Bölgeye nazaran büro büyüklüğüne göre görüşler arasında daha fazla birliktelik vardır. Beş büro büyüklüğü genelinde, ortalama derecelendirme 5.4 ila 5.8 arasında değişmiştir. Bölge Kuzey Amerika Orta ve Güzey Amerika/ Karaipler Avrupa Afrika/ Orta Doğu Ortalama % Asya Koyu yazılar bölgeye göre en yüksek yüzdeyi göstermektedir Büronun Büyüklüğü Tek başına 2-5* 6-10* 11-20* Ortalama % 5.6 5,4 5, veya fazla* * Meslek Personeli Koyu yazılar büro büyüklüğüne göre en yüksek yüzdeyi göstermektedir

37 yılına kadar, ülkenizde muhasebe mesleğine ilişkin algının nasıl değişeceğini düşünmektesiniz? Ankete cevap verenlerin çoğu, ülkelerindeki muhasebe mesleğinin kamu algısının zamanla ilerleyeceği konusunda iyimserler. Neredeyse yarısı %48, bu algının 2025'e kadar iyileşeceğini düşünmektedir. Ankete katılanların üçte birinden biraz fazlası, bu algının aynı kalacağını düşünmektedir. Sadece %15'i bu algının kötüleşeceğini belirtmiştir. 16% 36% 48% Gelişecek. Değişmeyecek. Daha kötü olacak.

38 38 BÖLGE VE BÜRO BÜYÜKLÜĞÜ Algının gelişeceğine inanan anket katılımcıları, Afrika/Orta Doğu ve Asya'dan gelmektedir. Örneğin Asya'da %72 algının iyileşeceğini düşünmektedir; bu rakam Kuzey amerikanlılar tarafından verilenin iki katıdır. Bu algının kötüleşeceğini en çok düşünen Avrupadır. Büro büyüklüğüne göre, iyimserlik büyük bürolarda daha yüksektir. Ancak bunun anlamı tek başına çalışanların bütünüyle kötümser olduğu anlamına gelmez - tek başına çalışanlar sadece en az iyimser olanlardır. En büyük fark, algının aynı kalacağını düşünenler arasındadır: 21 veya daha fazla meslek mensubu olan bürolardan ankete katılanların %24'ü durumun aynı kalacağını düşünürken bu oran tek başına çalışanlar %40 ve 2 ila 5 meslek mensubu olan bürolar için %41'dür. Bölge Orta ve Güney Afrika/ Kuzey Amerika/ Orta Amerika Karaipler Avrupa Doğu Asya Gelişecek Değişmeyecek Daha kötü olacak Koyu yazılar bölgeye göre en yüksek yüzdeyi göstermektedir Büronun Büyüklüğü Tek Başına 2 5* 6-10* 11-20* Gelişecek Değişmeyecek Daha kötü olacak * Meslek Personeli Koyu yazılar büro büyüklüğüne göre en yüksek yüzdeyi göstermektedir 21 veya fazla*

39 39 Sizce bugünden 2025 yılına kadar muhasebe mesleğinin algısına yönelik en büyük tehdit nedir? özelikle de Avrupa'daki bir dizi ekonominin 2008'de patlak veren küresel ekonomik krizden tam olarak kurtulmaları beklendiğinden daha uzun sürdüğü için anket katılımcıları, uzun vadede finansal ve ekonomik istikrarsızlık hakkında endişeli olmaya devam etmektedirler. Büyük bir yüzde (%35) bu sorunun bugünden 2025'e kadar muhasebe mesleğinin kamuoyu algısına yönelik en büyük tehdit olduğuna inanmaktadır. Hile, kara para aklama ve yolsuzluk, İkinci sırayı almaktadır, bunu değişen müşteri ihtiyaçlarına adapte olamama ve ihmalden kaynaklanan sorumluluk davaları izlemektedir. 8% 12% 6% Finansal ve ekonomik istikrasızlık Hile, kara para aklama ve yolsuzluk 35% Değişen müşteri ihtiyaçlarına adapte olamama İhmalden kaynaklanan sorumluluk davaları Kişisel çıkarlara ilişkin algı Şeffaflıkta zafiyet 12% 19% Diğer, lütfen belirtin.

40 40 BÖLGE VE BÜRO BÜYÜKLÜĞÜ Avrupalılar, belki de Avro Bölgesinin yaşayabilirliği hakkındaki mevcut şüpheler nedeniyle sürpriz olmayacak biçimde, finansal ve ekonomik istikrarsızlığı mesleklerine karşı en büyük tehdit olarak görmektedirler. Yüksek bir yüzde (%43), bunu en büyük endişe olarak belirtmiştir. Başka hiç bir bölgede tek cevaba yönelik böyle güçlü bir yanlılık yoktur. Örneğin Kuzey Amerika'dan ankete katılanlar, oylarını finansal ve ekonomik istikrarsızlık, sorumluluk davaları ile değişen müşteri ihtiyaçlarına adapte olamam arasında paylaştırmışlardır: bu üç yanıtın her biri oyların yaklaşık %20'sini almıştır. Hile, kara para aklama ve yolsuzluk, Orta ve Güney Amerika/Karaipler bölgesinde, finansal ve ekonomik istikrarsızlıkta olduğu gibi en büyük tehdit olarak görülmektedir. Her bir yanıt yaklaşık olarak bu bölgedeki oyların üçte birini almıştır. Daha önceki bir soruda belirtildiği üzere, kara para aklama/yolsuzlukla mücadele, bu bölgede 2013 yılı için mesleğin karşı karşıya kaldığı en büyük sorundur ki Orta ve Güney Amerika/Karaipler bölgesindeki anket katılımcılar bu tehdidin gelecekte devam edeceğini düşünmektedir. Benzer bir biçimde, Afrika/Orta Doğu'da Hile, kara para aklama ve yolsuzluk ile finansal ve ekonomik istikrasızlık ilk sırayı almaktadır. Büro büyüklüğüne göre, bölgeye göre olandan küçük değişiklikler vardır. Bir numaralı algılanan tehdit, tün büro büyüklükleri genelinde finansal ve ekonomik istikrarsızlıktır, ancak daha küçük bürolarda endişeler biraz daha yüksektir. Bölge Kuzey Amerika Orta ve Güney Amerika/ Karaipler Avrupa Afrika/ Orta Doğu Hile, kara para aklama ve yolsuzluk İhmalden kaynaklanan sorumluluk davaları Finansal ve ekonomik istikrasızlık Şeffaflıkta zafiyet Değişen müşteri ihtiyaçlarına adapte olamam Asya Kişisel çıkarlara ilişkin algı Diğer, lütfen belirtin Koyu yazılar bölgeye göre en yüksek yüzdeyi göstermektedir

41 41 Büronun Büyüklüğü Tek Başına 2 5* 6-10* 11-20* 21 veya fazla* Hile, kara para aklama ve yolsuzluk İhmalden kaynaklanan sorumluluk davaları Finansal ve ekonomik istikrasızlık Şeffaflıkta zafiyet Müşteri ihtiyaçlarında oluşacak değişikleri anlamada Kişisel çıkarlara yetersizlikler ilişkin algı Diğer, lütfen belirtin * Meslek Personeli Koyu yazılar büro büyüklüğüne göre en yüksek yüzdeyi göstermektedir SMP Komitesi Yardımcı Olmak İçin Ne Yapıyor? Kaynaklar ve Araçlar SMP'ler genellikle kısıtlı kurum içi kaynaklar nedeniyle zorlanmaktadırlar ve dolayısıyla uluslararası standartların verimli bir biçimde uygulamaya konmasında ve bürolarını yürütmekte zorluklarla karşı karşıya kalmaktadırlar. Yukarıda da belirtildiği üzere SMP Komitesinin uygulama kılavuzları KK ve ISA Kılavuzları SMP'lere maliyet etkin bir biçimde yüksek kaliteli hizmet vermelerine yardımcı olabilmektedir. Komitenin Büro Yönetimi Kılavuzu da SMP'lerin faaliyet verimliliğini iyileştirmeye ve gelirlerini artırmaya yönelik kılavuzluk sağlar dolayısıyla da kar hanelerini büyütmeye yardım eder. İletişim SMP Komitesi ayrıca konuşma yapma ayarlamaları ve diğer girişimler, vasıtasıyla, geniş bir yelpazede mesleki hizmetler sunabilme yetenekleri de dahil, KOBİ'leri desteklemede SMP'lerin değeri hakkında farkındalğı artırma konusunda da çalışır.

42 42 TEŞEKKÜRLER IFAC, bu anketi çevirmeye yardım eden ve/veya anketi haber bültenlerinde, ve dergilerinde yayınlayan veya başka türlü anketin duyurulmasına yardımcı olan aşağıdaki üye kuruluşlara, bölgesel kuruluşlara, muhasebe gruplarına ve diğer organizasyonlara teşekkür eder Eğer kuruluşunuz anketin tanıtımını yaptıysa fakat bu listede yer almıyorsa lütfen adresine e-posta gönderin ki bu istemsiz dışlamayı düzeltebilelim. Organizasyonunun gelecekteki anketleri çevirme ve duyurmada yardımcı olmak istiyorsa lütfen bizi haberdar ediniz. Üye Kuruluşlar Ruhsatlı Muhasebeciler Arap Birliği Ruhsatlı Muhasebeciler Birliği Kanada Ruhsatlı Muhasebeciler Birliği Çin Ruhsatlı Muhasebeciler Kuruluşu Ruhsatlı Yönetim Muhasebecileri Enstitüsü Colegio de Contadores Públicos de Costa Rica Compagnie Nationale des Commissaires aux Comptes Consiglio Nazionale dei Dottori Commercialisti e Degli Esperti Contabili Corpul Expertilor Contabili si Contabililor Autorizati din Romania Türkiye Muhasebe Uzmanları Derneği Far Félag Löggiltra Endurskodenda, FLE Hong-Kong Ruhsatlı Muhasebeciler Enstitüsü Institut des Réviseurs d Entreprises (Belgium) İsrail Ruhsatlı Muhasebeciler Enstitüsü Kenya Ruhsatlı Muhasebeciler Enstitüsü Singapur Ruhsatlı Muhasebeciler Enstitüsü Uganda Ruhsatlı Muhasebeciler Enstitüsü Avustralya Ruhsatlı Muhasebeciler Enstitüsü Pakistan Ruhsatlı Muhasebeciler Enstitüsü Nijerya Ruhsatlı Muhasebeciler Enstitüsü Instituto dos Auditores Independentes do Brasil Instituto Mexicano de Contadores Públicos, A.C. Finansal Muhasebeciler Enstitüsü Serbest Muhasebeciler Enstitüsü Irak Muhasebeciler ve Denetçiler Birliği Japonya Ruhsatlı Muhasebeciler Enstitüsü Kore Ruhsatlı Muhasebeciler Enstitüsü Brunei Darussalam Ruhsatlı Muhasebeciler Enstitüsü Serbest Muhasebeciler Kuzey Federasyonu (temsil ettiği kuruluşlar: FSR - danske revisorer; HTM- tilintarkastajat - GRM - revisorer ry; KHT- yhdistys-föreningen CGR ry; Félag Löggiltra Endurskodenda; Den Norske Revisorforening; ve FAR) Malezya Muhasebeciler Enstitüsü Malta Muhasebeciler Enstitüsü Yasal Denetçiler Ulusal Odası Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants Ordre des Experts Comptables de Tunisie Ordre des Experts-Comptables et Comptables Agréés du Bénin (OECCA) Filipinler Ruhsatlı Muhasebeciler Enstitüsü Russian Collegium of Auditors Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği Wirtschaftsprüferkammer

43 Bölgesel Kuruluşlar ve Muhasebe Grupları Batı Afrika Muhasebe Kuruluşları Birliği Asya ve Pasifik Muhasebeciler Konfederasyonu Pan Afrika Muhasebeciler Federasyonu Avrupa Muhasebeciler Federasyonu Akdeniz Muhasebeciler Federasyonu Fédération Internationale des Experts-Comptables Francophones Sri Lanka Ruhsatlı Muhasebeciler Enstitüsü Diğer Délégation Internationale pour l Audit et la Comptabilité Uluslararası Muhasebe Ağları ve Birlikleri Avrupa Grubu Muhasebe ve Denetim Organizasyonları Körfez İşbirliği Konseyi.

44 Daha fazla bilgi için SMP Komitesiyle iletişime geçiniz: Paul Thompson Direktör Yardımcısı, SME ve SMP İşleri T