Çok Şey Olmak Zorunda Kalan Adam; Fevzi Acevit

Transkript

1 FA ya... Yarınlara ışıksız koşan adam Arkana bakma düşersin. S.Mamay Çok Şey Olmak Zorunda Kalan Adam; Fevzi Acevit Şimdiki zaman lütfen Zaman nedir? Takvimle ölçülen, olayların sıraya dizildiği sonsuz bir uzam? Olayların doğrusal biçimde ileriye akışının sıralanması? An ın bir nokta halinde oluşturduğu çemberin sonsuza kadar genleşmesi? Sürekli şimdi? Verilen tüm cevaplar, ortada bir sorunun olmadığından geliyorsa; bugün, dünden bakılan yarındır. Zaman nedir? ÇOCUKLUĞUN KOCAMAN GÖZLERİYLE 1 Kasım Tarih önemini yitirsin. Fevzi Acevit in yaşam öyküsü Adanalı Seyfittin in vatani görevini yapmak üzere gittiği Bornova da İzmir güzeli bir kıza gönlünü kaptırmasıyla başlıyor. Ödemiş ilçesinde, ekmek ve gaz sıkıntısının yaşandığı kuduz savaş çığlıklarının sardığı bir dünyaya gözlerini açan Fevzi Acevit, 15 yaşındaki bir anne ile gurbette bir babanın evliliğinin ilk meyvesidir. 2. Dünya savaşı yıllarıdır. Savaşın rüzgarı vurmuştur Türkiye yi. Kıtlık vardır. İnsanlar boğucu sıkıntılar içindedir. Annesinin kundakladığı, süt içen, ışığa bakan bir bebektir Fevzi Acevit. Devir gaz lambası yağ kandili ile aydınlanma devri... Savaş vardır, gaz ekmek karneyledir...annesi lambanın fitilini kısınca basarmış ağıt dolu yaygarayı minik Fevzi. Çocuk Anne ( o da henüz 15 yaşındadır) mecburen açarmış yeniden lambanın fitilini. Ve uyutacağım derken kendisi uyuyakalırmış bazen bebeğinden önce. Telaşla uyandığında gözlerini ışıktan ayırmayan halde bulurmuş bebeğini, hâlâ uyanık oluşuna hem şaşar hem de rahatlarmış. Yıllar sonra, seher vakitlerinde uyumamanın ne demek olduğunu çok daha başka türlü yorumlayacaktır; insanın hayat macerasının aslında ışığı aramak olduğunu anlayacaktır. Askerliğini bitirip memleketi Adana ya dönen baba Seyfittin Acevit, ailesini yanına alacak hale geldiğinde, Fevzi 5 aylık bebektir. Anne ile Nine nin posta treni kompartımanına kurdukları salıncakta sallanarak gelirler Adana ya... Geliş işte o geliştir... Bu şehir, kader plânında, yaşamının odağı olmanın yanında hizmet etme yükümlülüğünü de üstleneceği belde olacaktır. FEVZİ ACEVİT 05

2 ma, ardından zatüriye vurur ilkokul öğrencisi Acevit i...ciğerleri su toplamıştır. Her nefes alışında acı çekmektedir. Okula gidebilmek şöyle dursun, doğal ihtiyaçları için bile yataktan çıkmakta zorlanmaktadır. Komşuları İsmet ( Elbaşı) hanım Verem Dispanseri nde başhemşiredir. O nun yönlendirmesi ve desteğiyle ve annesinin yılmak bilmeyen çabasıyla yaşam savaşı verir. Ciğerlerinde toplanan su tehlikelidir. Çünkü hastalığın bir sonraki aşaması tüberkülozdür...ve o yıllarda ( ) verem ölümcül hastalıktır. Fevzi Acevit her an vereme dönüşmeye aday bir hastalığın pençesinde hayata tutunmaya çalışmaktadır. Yüksek ateşin yarattığı sanrılar; tir. Ama bir zamanlar Adana çok daha güzeldi. Fevzi nin çocukluk yıllarında çiçek kokulu bahar aylarını her köşesinde yaşayan, bağların, bahçeli evlerin kentiydi Adana. Bu ortam Adana çocukları için bulunmaz bir hazinedir. Şakirpaşa Havaalanı arazisine komşu bir mahallede büyüyen Acevit, kır ortamında oyunlar oynayan top koşturan bir çocukluktan geliyordu. Bu oyunlardan birinde yaralanacaktır... İlkokulda mit adında bir oyun oynarlardı. Bir takımın mit diye adlandırılan alana dokunmaya çalışması, diğer takımın o alanı koruması üzerine kurulu oyun sırasında, başı binanın sivri taşlı köşesine çarpan Fevzi Acevit alnından ciddi bir biçimde yaralanır. Öğretmeni Ahmet Bey onu telaşla hastaneye götürmüş, yarasını pensle dikmişlerdir. Bu olay Acevit in çocuk dünyasında etkilenip sakladığı hatıralardan birine yol açacaktır. Hastaneden sonra öğretmeni tarafından babasının dükkanına götürülüşünü babasının şefkat yüklü endişesini hiç unutmayacak, o dakikaları değerli bir anı olarak gönlünde saklayacaktır. Fevzi Acevit çocuk yaşta olmuş ancak pek çocuk olamamıştı. Okul yarım gündü. Sabah okula gider, öğleden sonra babasının terzi malzemesi ve kumaş satılan dükkanında çalışırdı. Velhasıl sekiz yaşınzipaşa İlkokulu na kaydı yapılmıştır. Evi şehrin en batı ucunda olan Fevzi Acevit, okula hep en geç kalan derse başladıktan sonra giren öğrenci olacaktır. Nasıl geç kalmasın ki; evinin yakınında düzenli işleyen bir otobüs, bir ulaşım imkanı yoktur. Otobüsün son durağı evinden uzaktadır. Durağa ulaşabilmek için şimdiki Trafik İl Müdürlüğü nün önüne kadar yürüyen, otobüs varsa binen yoksa gelmesini bekleyen, annesinin en iyi okulda okusun düşüncesi yüzünden okula hep geç kalan ve hep geç kalacak olan Fevzi Acevit hayat macerasının daha ilk yılında bedenini kuşatan hastalıklar yüzünden tökezlemek zorunda kalacaktır. Önce boğmaca, sonra zehirli sıthayâllerin ve rüyaların iç içe geçtiği zaman parçaları içinde hastalıkla boğuşmaktadır. Tedavisi sürerken ağır bir solunum krizi geçirir. Kurtulamaz atlamaz bu hastalığı diye düşünüldüğü yaşamla ölüm arasında dolaştığı o krizden sonra hayat enerjisi tekrar bedenine döner Fevzi nin. Sağlığı düzelmeye başlar. Göğsündeki ağrılar azalmış, yaşam enerjisi yükselmiştir. Ara sıra yine ateşlenir, ama, kısa sürer çabuk toparlanır. Akan zaman geri gelen sağlık Fevzi Acevit i yaşam yolundaki ilk badiresini atlatmaya doğru taşır. Öyle ya da böyle hayat yeniden gülümsemiştir. Çocuklar çabuk unutuyordu. Unutmak özgürlüktür dercesine koşup oynamaya başlar. Bir yıl gecikmeyle yeniden okuluna dönmüştür. Öğretmeni beş yıl boyunca hiç değişmeyecek olan Ahmet Coşkan dır. Ahmet Öğretmen, sert bir hoca, gönlü, sevgi ve öğretme isteği ile dolu bir insandır. Fevzi okula geç kalmaya devam eder. Okula geç kalır ama okumayı çabuk söker. Dersleri dinleyerek öğrenir oyuna ayıracak zamanını bu yöntemle çoğaltır. Sadece zekâsına güvenmenin bir gün kendisine ağır bir bedel ödeteceğini o günlerde aklından bile geçirmez. Adana günümüzde de güzel bir kent- Kuzeyde, batıda ve doğuda bir hilal gibi merkezi kuşatan yerleşimlerin henüz olmadığı; Adana nın adeta Tepebağ sayıldığı dönemde bir süre orada oturuyorlar. Fevzi için o yıllar az hatırlanan bir dönem olarak geçer. Daha sonra babasının Yeşilevler tarafında arsa satın alması ve bir ev yapmasıyla kentin batı ucuna taşınırlar. Burası demiryolu ile Mersin yolu arasına sıkışıp kalmış bir ortamdır. Fevzi nin çocukluk ve gençliğe adım attığı yılları Sakarya Mahallesi nin bu kent merkezinden uzak köşesinde geçecektir. İlkokul çağına gelince annesi en yakını değil en iyi ilkokulu seçer; Fevzi Adana ya ilk geldiği yere dönmüştür yeniden; Tepebağ daki Gadan itibaren çalışmaya ter dökerek ayakta kalmaya başlamıştı. Aslında yaşandığı sırada çileli görünen bir çok olay onu bileyecek hayata atıldığında kişiliğinin güçlü dirençli yanı olarak ortaya çıkacaktır. Baba Acevit in işi kazancı iyi ne var ki eli çok sıkıdır. Fevzi ve annesi, kardeşleri varlık içerisinde yokluk çekerler. Baba, yaşam yolunda, çocuklarının ihtiyaç duyduğu maddi desteği vermekten onlara gelecek kurmanın sorumluluğunu almaktan uzak durur. O nun yarattığı boşluğu anne doldurmaya çabar, ama, bu da bir yere kadar olabilmektedir. Babanın bu tutumundan en büyük zararı okumak isteyen ama arkalarında destek bulamayan Fevzi ve kardeşleri göreceklerdir. Annesi ve Babası 06 ADANA YA GÜÇ VERENLER - I FEVZİ ACEVİT 07

3 Hayvan ve doğa sevgisi çocukluğundan mirastır Fevzi Acevit e. Bahçede çiçekler ağaçlar köpekler, evde kediler içinde büyümüştür. Gelecek yaşamını etkileyen olaylardan birini Kuruköprü deki Bahri Paşa Çeşme sinin orada yaşar: O günlerde Bahri Paşa Çeşmesi önündeki yalaklardan karüse arabalar ve faytonların atları su içerlerdi. Bir gün annesiyle o çeşmenin yanından geçerken kaburgaları sayılacak kadar zayıf bir atın sahibi tarafından kırbaçlandığını görünce, Acevit in çocuk gönlü isyan etmiş, annesine dönüp çocuk sesiyle haykırmış, Büyük adam olursam böyle yapanları cezalandıracağım! demişti. Acevit, hastalığı atlattıktan sonra okulun zeki ve çalışkan öğrencilerinden birisi olmuştur. Hastalığın pençesindeyken hastalıklı diyerek uzanan parmaklar artık onu okul birincisi diye göstermektedir. Hatta o dönem Yeni Adana gazetesinde okul çalışkanı diye fotoğrafı çıkacaktır. İlkokulun son yılındayken Başöğretmen Hilmi Özsoy ve Öğretmeni Ahmet Coşkan annesini görüşmeye davet ederler. Görüşme sırasında bir öneride bulunurlar. Derler ki: Bu çocuk zeki. Araya gitmesin! Eğer okutabilme imkânınız yoksa biz Fevzi yi Okul Aile Birliği imkanlarıyla tahsil masraflarını karşılayıp okutmayı düşünüyoruz. Bu sizin için de, çocuk için de daha iyi olmaz mı? Annesi öneriyi dinledikten sonra, çocuklarını okutacak durumda oldukları söyleyip tekliflerine teşekkür eder, konu kapanır. Reddedilen bu imkân aslında Acevit in yaşamındaki dönüm noktalarından biri olacaktır. MADDE Mİ AĞIRLIKLIDIR MÂNÂ MI? Bu sorunun cevabını almak, çocuk dünyasının büyüyen gözlerindeki derin merakla hayata bakan Fevzi Acevit için geleceğe kalmıştır. Çok değil sadece 7-8 yıl sonra Fevzi üniversite sınavı kazanacaktır. Ne var ki, arkasında maddi desteği olmadığı için yüksek öğrenimini yarıda bırakmak zorunda kalacaktır. Zaman zaman anımsayıp, Acaba öğretmenlerimin yaptıkları teklifi ailem kabul etseydi yaşamım nasıl bir biçim alırdı? diye de bu olayı sorgulayacaktır...bazen Kader işte! deyip geçerken bazen de kaçırılan bir fırsat kabul edip hayıflanacaktır. GENÇLİĞİN BÜYÜDÜKÇE KÜ- ÇÜLEN OKUL BAHÇELERİNDE Tepebağ Ortaokulu nun gözüne kocaman görünen bahçesinde tanıdı kadîm dostunu...selah ı... Okul müdürü Memduh Kumbasar ın geleneği haline gelmiş olan zeki ve çalışkan öğrencileri bir sınıfta toplama adeti, Selahattin Mamay ( Selah) la Fevzi yi aynı sınıfta buluş- turur. Acevit, Selah vesilesiyle başta Baba Cahit ( Girmen), olmak üzere yaşam boyu sarsılmaz dostluklar kuracağı; Mehmet Sıddık Koç, Aslan Süleyman ( Taptık), Antika Hasan ( Acarel), Yahudi Zeki ( Çelik), Boksör Ramazan ( Bahçeci), Kör Kadir ( Sakın ), Dalton Recai ( Burçatay) ve diğerlerini tanır. Bu insanlar yaşamın engin geleceği içinde kah hayâlleriyle, kah aşklarıyla Fevzi Acevit in dünyasında yer alacaklardır. Bu insanlar Fevzi nin bazen yol arkadaşı, bazen de dava arkadaşı olacaklardır. Çocukluk yıllarının arkadaşı Musa (Kiper) ile yaşam koşusu sırasında yolları ayrılsa da derin bir geçmişten gelen ve unutulmaz anılardan kaynaklanarak pekişen dostluk duyguları devam edecektir. Fevzi Acevit, bebek gözleriyle ışığa bakan-ışığı arayan adam; büyüdükçe küçülen ve zorlaşan bir dünyadadır artık... Gençlik pınarından çağlayan yaşam enerjisi tüm genç kuşaklara olduğu gibi onun için de hata yapma riskini beraberinde getirir. Bir süre sonra hatalar yapılacaktır. İrade gücünü aşan olaylar yaşanmaya başlayacaktır...pembe düşlerin mavi umutların beslediği bir duygu dünyasının insanı olan Acevit, yakın gelecekte kendini, kapkara görünen bir gelecek ufkuna bakar halde bulacaktır. Asıl kriz lise yıllarında patlar. 08 ADANA YA GÜÇ VERENLER - I FEVZİ ACEVİT 09

4 Anne ile babanın ayrılmasıyla aile birliği dağılmıştır. Hayata hazırlanmaları gereken dönemde Fevzi ve kardeşleri ortada kalmışlardır. Kendi belirlemedikleri bir kader ağlarını örmüş, onları, yollarını kendileri açma mecburiyeti ile başbaşa bırakmıştır. Fevzi işte karanlığın ışıktan geldiği o kör noktadadır. Ardına baktıkça tökezlemektedir. Hangi yolu seçeğini bilemez halde savrulur bunalım yüklü günler başlar. Geçen yılların, kaçırılan fırsatların, kaybolan duygu ve umutların kader kavşağına gelmiştir. Bunalım, öğrenim yaşamını olumsuz etkiler. Denizde yol alan tekne gibidir artık; hayat okyanusunda bazen dalgaların dibe çeken çukurlarında kaybolur, battı-bitti sanılırken bazen de dalgaların tepe noktalarına kadar yükselir mesafe kazanır. O, yaşam dalgalarının anaforunda çırpınırken, zaman şaşmaz ritmini hiç bozmaz. Zaman nehri akmakta, saat saat gün gün ayları yılları dokumaktadır. Fevzi ortaokulu yıl kaybetmeden bitirir. Selah ile ortaokulda başlayan dostlukları lise yıllarında da ayrılmaz bir ikili oluşturarak devam edecektir. Arkadaşı Selah her zaman dengeli ve ağırbaşlı bir kimlik olmuştur. Gerektiği zaman konuşma dikkatiyle, kendinden daha yaşlı insanlar tarafından bile kabul görür. Aynı sınıflara düşmeselerde, evlerinin uzaklığı araya girse bile hep yan yana gönül gönüle olurlar. Fevzi öğrenim yaşamındaki ilk ve en ağır darbeyi lise ikinci sınıftayken yer; sene kaybeder. Öğrenim yaşamının tamamen bitmesi riski ile baş başa kalır. Kayıp yıl bunalım içinde geçer. Ama, mücadeleyi bırakmaz öğrenim yaşamına yeniden doğmayı başarır.ancak yitirdiği zaman önüne hiç aklından geçmeyen bir engeli getirir koyar; askerlik tecilini zamanında yaptırmayı ihmal etmiştir. Çare arayan bir koşuşturma yaşanır. Arkadaşı Cengiz Haydın ın bir tanıdığı aracılığıyla Adana Milletvekili Hamza Eroğlu nun desteği sağlanır. Hamza Eroğlu Fevzi Acevit in kaydını Ankara Gazi Lisesi ne yaptırır. SOĞUK KENTTE SICAK GÜNLER Acevit in soğuk kent yalnızlığındaki öğrenim mücadelesi böyle başlar. Kısa sürede Gazi Lisesi nde dikkati çeker, güzel arkadaşlıklar kurar, Okul un Talebe Başkanı seçilir. Onun ki gurbette bir garip tahsil hayatıdır; ev yok, akraba yok, para ise az, çok azdır...annesinin babasından zar zor koparabildiği kadarıyla yaşayacaktır. Yine de öğrenim yıllarının en güzel anılarını orada o kısa dönemde Gazi Lisesi günlerinde biriktirir. Başlangıçta bir otel odasında kalır. Sonrasında Adana dan mahalle komşusu milli güreşçi Cevdet Seçer in bekâr evini paylaşırlar. Otelden biraz daha iyi şartlardadır artık. Başında ise ilk gençlik sevdasının kavak yelleri esmektedir. Sevdası na Beyazın Susuzu diyor sevdiği genç kızı şöyle anlatıyordu: O beyaza özlem duyan bir esmerdi...okulluydu, Kız Lise li...siyah önlük giyiyor beyaz yaka takıyordu...bir güz çiçeğiydi o, sonbaharda açardı... Acevit bu ilk gençlik sevdasını bir yazısında şöyle anlatır: Beyazın Susuzu sevildiğinin tadını çıkarıyor, sevecekmiş gibi yapıyordu. Aşk, o yaşlarda ( ilk gençlik çağında) ihtiyaçtı; ona olmazsa ötekine aşık olunacaktı. Başka yolu yoktu... Acevit, Ankara Büyük Postahane de bir posta kutusu kiralamıştır. Sevdalısıyla mektuplaşır. Posta kutusundan kendisine bakan pembe zarfı her gördüğünde mutlu olur, soğuk Ankara geceleri sevgilinin satırlarıyla ısınır ona. Gurbette günler zor geçer. Soğuk bekâr odasında battaniyeye sarınmış halde titreyerek ders çalışmak hiçte kolay işlerden değildir. Para bulmaya koştuğu Adana, ilk gençlik sevdasının da güçlendirdiği çekim gücüyle daha sıcak daha da sevimli görünmeye başlar. Sadece birkaç ay sürmesine rağmen öğrencilik yıllarının en mutlu ve başarılı dönemini Ankara da geçirecektir. Zekâsının fark edildiği, üretkenliğinin değerlendirildiği bir eğitim ortamını, ömür boyu dost kalacağı yeni arkadaşları Erman Laçin i, Haluk Günuğur u, Metin Kale yi, Mehmet Cenap Ege yi, Cevdet Mekik i kısa süren Ankara Gazi Lisesi günlerinde bulacak, tanıyacaktır. Rüzgarları katıdır Ankara nın, sert esmektedir güneyli çocuğa. Evini, arkadaşlarını, portakal çiçeklerinin kokusunu; Adana yı özler. Sonunda kararını verir ve Adana ya döner. Askerlik tecili olmadan kayıt sorununu Ankara formülüyle aşmış, öğrenim yaşamına yeniden doğmuştur. Çocukluk döneminden bu yana kaçan fırsatların sorumluluğunu suçunu kendine yükleyen Acevit, yıllar sonra...kendini bağışlamayı biraz FEVZİ ACEVİT 11

5 olsun öğrendiğinde; hatalı değil talihsiz olduğunu fark edecektir. İleri yaşlara vardığında ise; yaşamına bir başka açıdan daha bakacak, ilk düşüncesinin tam tersine bir kanaate vararak talihli olduğunu düşünecektir; acıların, zorlukların insanı eğittiği, olgunlaştırdığı, sonsuzun kapılarını arama bilincine taşıdığı gerçeğinin idrakine varacaktır. O yıl liseyi bitirir. Üniversiteye giriş sınavını kazanır. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi için yeterli puanı almıştır. Ancak bu kez askerlik tecili sorununu aşamaz. Yüksek öğrenim şansını terk etmek zorunda kalır. Asker ocağına vatani görevini yapmaya gider. Kendi tabiriyle bir başka kader kavşağına gelmiştir: Askerliğini bitiridiğinde dönebileceği bir evi başlayıp sürdürebileceği bir yaşam düzeni olacak mıdır; bilemez durumdadır; parçalanan ailesinin bir yarısı Adana da öteki yarısı İstanbul dadır artık. Zaman akar, askerlik de biter. Pembe düşlerin mavi umutların beslediği çocukluk ve gençlik dönemleri geride kalmıştır. Acevit in karşısında artık yalçın kayalıklar gibi yükselen gerçek hayatın zorlukları vardır. Tezkeresini alınca elinde bavuluyla Ankara da Sağlık Bakanlığı nda çalışan kadîm dostu Selah ın yanına gider. Mutsuzluk veren, çözümsüz gibi görünen bir açmazla başbaşadır... Çünkü ailesi iki parçadır: İstanbul a; annesinin yanına giderse mi, yoksa Adana ya babası dayıları ve dostlarının bulunduğu çocukluğunun gençliğinin geçtiği şehre giderse mi eve dönmüş olacaktır? Adana ya gitmeye karar verir. Hayat yolunun belirsizlikleri içinde, Adana da kendisini nelerin beklediğini bilemeden, kaderin belirlediği dolambaçlı yollara yeniden atılır. Bekleyeni olmayan bir tezkerecidir o. Bir başınadır yalnız bir yolcudur. Gazanfer Bilge Otobüsü nün 15 lira olan bilet ücretini zorlukla temin ederek memlekete dönüş yoluna koyulur. Otobüsün motor sesinin uyuşturan ritmine dalmış halde, Ne yapacağım? sorusunun açmazında kıvranarak Tuz Gölü ufkunda solan Güneş in renklerini izler. Otobüsün yanında koşan Göl, Koçhisar ı geçtikten sonra camlardan silinir gerilerde kalır, tıpkı Acevit in önceki yaşamı gibi... Askerlikten sonra da vazgeçmeyecek üniversite kapılarını bir kez daha zorlayacaktır. Hukuk Fakültesi ni bir kez daha kazanacak ve bu defasında kaydını yaptırmayı başaracaktır. İstanbul Ünivesitesi nin görkemli kapısından içeri girecek fakülte yaşamını yıl kaybetmeden ikinci sınıfa kadar sürdürecektir. Ancak yine olmaz! Maddi imkansızlıklar duvarı yolunu yine keser. Öğrenimini bir kez daha yarıda bırakarak ayakta kalabilme mücadelesi vermeye başlar. Her insan önemli bir yetenek ve bir ana misyonla gelir dünya hayatına. Fevzi Acevit, dünya hayatındaki asıl görevini yapabilme fırsatını elde edebilmek için bir süre daha sırasını bekleyecektir. Yaşamının sonraki döneminde ayakta kalabilmek ve asıl misyonunu başarabilmek için çok şey olmak zorunda kalacaktır. ADANA MI? İSTANBUL MU? Askerlik sonrasında Adana ya mı İstanbul a mı kararını verirken yaptığı seçimi, çocuklukta gönlüne yerleşen sevgi ve güven duygusu belirlemiştir. Muzaffer dayısını çok severdi ve Adana diyerek aslında onun yanına gitmiştir. Bir süre dayılarıyla birlikte çalışarak 12 ADANA YA GÜÇ VERENLER - I FEVZİ ACEVİT 13

6 hayata tutunur. Sonra Akbank ın İstanbul da açmış olduğu kursa katılır. Kurs birincilerinin atanacakları şehri belirleme hakkı olduğunu öğrenince sıkı çalışır, iyi dinler derslerini, birinci olur. Hem birinciye verilen para ödülünü hem de istediği kenti tercih etme hakkını kazanır. Yine bir tercihle baş başa kalır; bu defa İstanbul u seçer Annesi, ninesi ve kızkardeşleri İstanbul a yerleşiktir. Yaptığı seçimde, sorumluluk duygusu ağabeylik görevini yapabilme arzusu yönlendirici rol oynamıştır. Babasından doğan boşluğu doldurmayı istemektedir. Bu duygu ve düşüncesinin paylaşılmadığını yaşam ona gösterecektir ve çok, ama çok kırılacaktır. Akbank Galata Şubesi nde çalışırken fazla mesaiye kalmaktan doğan ücretsiz çalıştırılmaya isyan ederek bu döneme nokta koyar. Zaten İstanbul un kalabalığına alışamamıştır. İnsanların yarattığı sosyal orman doğal olanından çok daha tehlikeli görünmüştür ona. Dayısının, Birlikte çalışalım önerisini kabul eder, tekrar Adana ya döner. İşin 1/3 oranında ortağı olacaktır. Dayısı müteahhitlik yapan bir terzidir. Doğu ve Güneydoğu bölgelerinin yatılı okullarının giyim-kuşam (konfeksiyon ) alanındaki ihaleli işlerini almaktadır. Fevzi, yüklendiği her işe olduğu gibi bu çalışmaya da hem emeğini hem de yüreğini koymuştur...kendi memleketinde otel odaları ve masa altlarında uyuyan bir hayat sürer bir süreliğine. Sonra yaşamını bir düzene sokmayı başarır. Yaşam kavşaklarında yaptığı kritik seçimlerde etkisi olan arkadaşı Selah, Fevzi Acevit in aile düzenini kurmasında da önemli rol oynayacaktır... Mevsim yazdı. Selah Ankara dan gelmiş, buluşmuşlardı. Lüks Sinema önünde Selah birden durmuş, Hala merhaba! diyerek biri genç diğeri orta yaşlı iki kadınla selamlaşarak konuşmaya başlamıştı. Genç kıza gözü kısa bir an takılmıştı Fevzi Acevit in... Ama aldığı kültüre göre mahallenin kızlarına öyle uzun uzun ve dikkatli bakılmazdı. Bir an bakmış, gözlerini hemen kaçırmıştı sonra. Karşılıklı kısaca hatır sorulduktan sonra yola devam ettiler. Kadınlar Selah ın evine gidiyorlarmış zaten. Ayrılıp yola koyulduklarında içinde tanımlayamadığı bir duygu belirir Fevzi Acevit in... Tanımlayamadığı bir içgüdüsel etkiyle az önce karşılaştığı genç kızı düşünmekte, dönüp ona alıcı gözle bakmak isteği duymaktadır. Selah ı durdurur. İsteğini ona anlatır. Geri dönerler. Selah bir şey unutmuş bahanesiyle evde aranırken o da genç kıza yakından bakacaktır. O fırsatı bulur...genç kız esmerdir, ela gözleri yeşil biyelerle süslenmiştir. Genç kız sigarasını yakarken çakmağın alevinin ışığında yüzündeki ifadeyi görmüştür. Güzel yüz hatlarını, kendine duyduğu özgüvenden yansıyan havayı sezmiştir. Evden çıktıklarında Selah a: Ben bu kızı istetmeyi düşünüyorum ne dersin? der. Böylece can dostu Selah, dünürü de olacaktır. İlk görüşte aşk değildir belki bu. Kendisini aniden böylesine önemli bir karar almaya yönlendiren etkeni aslında tanımlayamıyordu. Düşüncelerini derleyip toparlamaya ve bir karara varmaya çalışıyordu. Çünkü zaman azalıyordu. Aile Almanya da, Berlin de yaşıyordu. Türkiye ye kısa süreliğine izinlerini geçirmek üzere gelmişlerdi. Selah ve eşi Ankara ya dönmeden önce konuyu derinlemesine düşünür kararını verir. İşte o yaz, en iyi arkadaşı ve ailesinin aracılığıyla evlilik yolunda ilk adımı atar. Her şey 20 gün içerisinde olup biter. Evde yapılan sade bir törenle nişanlanırlar. İki nişanlı bir defa sinemaya, bir defa da kır gazinosuna gidebilirler. Nişanlısı Ayşe Sevinç, ailesiyle Almanya ya döner. Düğün seneye yapılacaktır. Acevit, geçmişe değil geleceğe bakmaktadır artık. Hayat geriye adım atmıyordu...ve zaman nehri aktıkça Tepebağ Ortaokulu nun bahçesi giderek daha da küçülüyordu.kavgalar sırrını yitirmiştir artık. Korku girmeden kuşkuyla aşkın arasına ve gençlik uzaklaştıkça, yeni bir sayfanın boşluğuna inanmak ister insan; alın yazısı dahildir buna. 14 ADANA YA GÜÇ VERENLER - I FEVZİ ACEVİT 15

7 İNSANA İNANMANIN YÜZÜNE GÜLMEK Eğer bir alınyazısı varsa, geldiği yol kesinlikle kader kavşağıydı Bir kez daha seçim yapacaktı Fevzi Acevit, tüm hayatını etkileyecek bir seçim... Dayısının gelir ortağı ettiği atölye Kuruköprü Mahallesi Müze Sokağı ndaydı. Mahallenin Muhtarı Yakup Işık ın hayat yolunu belirleyen kilometre taşı olacağını söyleseler inanmazdı. Türk siyaset yaşamında Ecevit rüzgarının estiği ortanın solu nun tartışıldığı dönemdi. Fevzi Acevit, Yakup Işık ın ziyaretçilerinin oluşturduğu siyasetin çokca konuşulduğu bir ortamdaydı. Düşüncelerini seslendiriyor, sosyal demokrasiyi heyecanla savunuyordu. Dönemin CHP Merkez İlçe Başkanı Avukat Ege Bağatur du. Yakup Işık, Ege Bağatur a: Bizim mahallede çok zeki bir çocuk var, onu partiye kaydet, diye önerir. Aradan zaman geçer, Yakup Işık tekrar karşılaştıklarında Ege Bağatur a çocuğu kaydedip kaydetmediğini sorar. İşlerin yoğunluğuna dalıp unutan Ege Bağatur: Kaydederiz Yakup amca der. Fevzi Acevit te gelecek gören Yakup Işık, bu cevap üzerine adeta küsüyor Ege Bağatur a. Kırk yıllık CHP li Yakup Işık gönlü kırılacak insanlardan değildir. Ege Bağatur bir süre sonra Fevzi Acevit in ziyaretine gelir, Yakup amca sizden çok bahsetti. Sizi CHP ye davet ediyorum der. Böylece dışarıdan sempatizan olarak ilgi duyduğu siyasete, Yakup Işık ın tavsiyesi ve Ege Bağatur un davetiyle, CHP ye katılarak giriyordu. Duygu ve düşünce dünyasında haksızlıklara isyan ahlâkı taşıyan Fevzi Acevit, sosyal demokrasinin, hakça düzeni getireceğine inanmıştır. Adaletsizliklerin, yoksulluğun, fırsat eşitsizliğinin olmadığı, özgürlüklerin sınırlandırıldığı bir ülkede, sosyal demokrasinin önerdiği çözümlerle, sınırların kaldırılabileceğini umut etmektedir. Siyasete sosyal demokrat bir partide katılarak bu amaçlar için çaba gösterecektir. Ege Bağatur, 1973 yerel seçimleri öncesinde belediye başkanlığı için aday adayı olur. Ön seçimleri kazanır. Artık CHP nin Adana Belediye Başkan Adayı olmuştur. Acevit, uzaktan izlemişti seçimleri. Türkiye de o meşhur, Ne yoksulluk ne baskı/ Ne ezilen ne ezen/ İnsanca, hakça bir düzen... diyerek kitlelere seslenen Bülent Ecevit rüzgarı esiyordu: Heyecan verici bir rüzgardı. Herkes hayrandı Karaoğlan a. CHP, üzerindeki ölü toprağını atımış silkinip ayağa kalkmış bir partiydi artık. Ege Bağatur belediye başkan adayı olunca, Ecevit ten esinlenen bir slogan da Fevzi Acevit yazar: Ne iltimas, ne rüşvet/ Halk için halkla beraber hizmet... Böyle birkaç slogan daha yazmıştır. Ege Bağatur u yazıhanesinde ziyaret eder ve sloganlarını seçim kampanyası için uygun bulursa kullanması için iletir. O da çok beğenir seçim afişlerinde, el ilanlarında kullanmaya başlar. CHP adayı Ege Bağatur, AP adayı Ali Sepici ile girdiği başkanlık yarışını kazanır. Fevzi Acevit, Belediye de Halkla İlişkiler Şubesi kurulmasına yönelik olarak hazırladığı projeyi, Başkan Ege Bağatur u tebrik etmeye gittiği sırada makam odasında takdim eder, görevinde başarılar diler ayrılır. Bunu yaparken tamamen insani dürtülerle hareket etmiştir. Herhangi bir beklentiye girmemiştir aslında. Ancak 20 gün sonra Başkan Ege Bağatur un özel kalemi tarafından aranacak gö- 16 ADANA YA GÜÇ VERENLER - I FEVZİ ACEVİT 17

8 rüşmeye davet edilecektir. Görüşme sırasında Başkan Bağatur, Projeni okudum...etkilendim, beğendim. Ama öyle dosyayı bırakıp gitmek yok. Bu şubeyi sen kuracaksın ve başına geçeceksin diyerek Fevzi Acevit i ticari yaşamdan koparıp alacak siyasal ve bürokratik yaşamın yollarına koyacaktır. Böylece 1 Nisan 1974 günü Acevit in belediyecilik yaşamı başlar. Bir nisan şakası gibi işleyen sürpriz bir süreç sonunda kendini Adana Belediyesi Basın ve Halkla İlişkiler Müşaviri görevinde bulmuştur. Ege Bağatur, Fevzi Acevit için sosyal demokrat anlayıştaki yöneticiliğin zirve noktasıdır. Öğrenme süreci diye adlandırdığı o dönemde benimsediği siyaset yapma tarzı ve bürokrasi anlayışı Başkan Bağatur örnek alınarak oluşturulmuştur. Adana Belediyesi nde vatandaşların doğrudan başvurabileceği Halkla İlişkiler Şubesi ni kurar. Bu şubenin çalışmalarıyla çağdaş halkla ilişkiler metodları uygulanacak hedef kitlelerle kurumsal iletişim sağlanacaktır. Şeffaf yönetim anlayışı sergilenecektir. Fevzi yeni işinde sürekli dert dinleyen bir pozisyondaydı. Öylesine aşkla ve heyecanla işe sarılmıştı ki en basit meseleyi bile sonuna kadar anlayıp-dinleyip çözmeye çalışan bir halk hizmetkârı olmuştu. İnsana inanmanın yüzüne gülüyordu Fevzi Acevit. Ancak, yaşam nehrinin dalgalarıyla boğuşurken edindiği bilgiler ve kazandığı deneyim ona, ideolojiden beklentisinin umduğu sonuçları vermeyeceğini söyleyecekti. İdeoloji değil, insan önemliydi...ideolojilerin önerdiği uygulamaları yaşama geçirenlerin de nihayetinde insanlar olduğunu, sorunların ve çözümlerin, insanda başlayıp insanda bittiğini görecek ve öğrenecekti. Diğer insanlara üstünlük kuracak nitelikte yetenekli iseniz, büyük bir sorununuz var demektir. Çocukluktan başlar bu; insanlar daha zeki ve güçlü olana karşı birleşir, takım olurlar. Linç güdüsü insan doğasında vardır; hem fiziksel hem psikolojik...insanlar hırs tuzağına düştüklerinde kurtlara dönüşürler. Doğadaki kurtlar sürü gezerler...ne var ki hiç yiyecek bulamadıklarında sürü olmaları birbirlerini parçalamalarına engel teşkil etmez. Bu güdü, son tahlilde sadece kendini düşünme davranışı, tıpkı kurtlar gibi insanda da karşılık bulur. Belki yaşama refleksinin ürünüdür ama vardır neticede. Fevzi Acevit in yetenekli ve zeki olduğu çocukluk döneminde farkedilmişti. Aldığı sonuçlar, atak kişiliği, yeteneğinin dışavurumuydu. Hiç mi egoist olmadı? Oldu elbette. Fark edilme ihtiyacı duyduğu çocukluk ve ilk gençlik çağında dikkat çekmek için o da her insan gibi çaba gösterdi. Hayata atıldığı iş yaşamın- da başarılı olmak rakiplerini geçmek için hırsla çalıştığı dönemler elbette oldu. Ancak Acevit, insanları merdiven basamakları haline getirerek, onları kullanıp çiğneyerek yukarı çıkmayı hayatının hiçbir döneminde benimsemedi. Kendi çıkarı için insan kullanmayı daima iğrenç buldu. İnsanlarla dayanışmaya inandı... Onlardan yardım istedi...birlikte başarıya ulaşma adına insanlarla takım olmayı doğru bildi hep. İnsan onuruna yakışanın da bu olduğuna inanıyordu. Dünyada önemsiz tek bir insan olduğuna inanmıyordu. İnsan nefsinin egosal dürtülerini süpürdüğünüzde geriye tanrısal bir alan kalır. İşte o kutsal alan her insanda vardır; onları önemli ve değerli yapan da bu yanlarıdır diyordu. İnsanların dünyaya gelişleri asla rastlantı değildir. İnsan yaşamı çok önemli plânların sonucudur. Her Düğününde Ege Bagatur ile insan, sosyal yaşamdaki konumu ne olursa olsun önemlidir. Kaldırımda dilenen dilencinin önemi neyse Barack Obama nın önemi de o kadardı Fevzi Acevit te yazında, Başkan Ege Bağatur un kıydığı nikahla Ayşe Sevinç hanımla evlendi. Mutluluk sarhoşu olduğu düğününü her hatırlayışında, derin bir hüzünle kucaklaşırdı. Düğün, paramparça olmuş ailesinin üyelerini eski günlerdeki gibi bir araya getiren son etkinlik olmuştu. Babası, annesi, kardeşleri, dayıları ve diğerleri... Akrabalarının çoğu ve dostlarının da; hep birlikte, aynı mutluluk ve sevgi paydasında buluştukları dakikalardı o anlar... O günü resmeden fotoğraflara zaman zaman baktığında, göğsünün şiştiğini, yüreğinin bir acıyı avuçladığını, akıtamadığı birkaç damla gözyaşının özlemini, hayatı boyunca duyumsayacaktı. FEVZİ ACEVİT 19

9 9 AĞUSTOS TARİH ÖNEMİNİ TEKRAR KAZANSIN Kızı Meltem in doğumundaki mutluluğu tarife gelmezdi. Acevit duyarlıydı, başkalarının üzüntülerini, sevinçlerini kendisinde hissederdi. Eşi evliliklerinin ilk yılında bebek bekleyince, doğum oluncaya kadar anne ve bebeğinin sağlık endişesini yüreğini taşımıştı. Sağlıklı doğum haberiyle de mutluluğun doruğuna tırmanmıştı. Duyduğu ilk mutluluk; eşinin sağlığı bozulmadan kızı Meltem i Fevzi Acevit e hediye etmesiydi. Meltem Belediye başkanları değişmesine rağmen insan odaklı düşünceden ayrılmayan Fevzi Acevit, kısa süreli ayrılıklar yaşasa da, hep belediyecilik ve bürokratik yaşamın odağında oldu: İLK HAYVAN BARINAĞI Şimdi Dilberler Sekisi Parkı nın bulunduğu mevkide, Baraj Çamlığı nın doğusundaki yamaçta kurulmuş küçük kapasiteli bir barınaktı. Söz konusu girişim Fevzi Acevit ve dönemin Veteriner Müdürü. Metin Ulubilir in öncülüğünde yapılmıştır, ilk olması bakımından önemlidir. Daha sonra Başkan Aytaç Durak, daha geniş kapasiteli bir Hayvan Barınağı nı kurup işletmeye almıştır; DOHAYKO öncülüğündeki bir grup hayvansever bu alanda örnek ve övgüye değer çalışmalar yaparak hizmetler vermektedir yerel seçimlerinden itibaren Ege Bağatur un başkanlık döneminde Adana Belediyesi Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği görevine atanmış, belediyenin ilk Halkla İlişkiler Bürosu nu kurmuştur. Aynı dönemde daha sonra Başkanlık Genel Sekreteri kadrosuna alınarak görev ve yetki alanı genişletilmiş, Belediye Bakım Yurdu nu ( Darülaceze) reorganize ederek, amacına uygun hizmet verir hale getirilmesini sağlamıştır. Ege Bağatur un başkanlığından sonraki 1977 yerel seçimlerinde, belediyeden ayrılarak bir süre serbest piyasada ticari iş yapmış, daha sonra Çukurova Tarım Satış Kooperatifleri Birliği nde ( Çukobirlik) görev alarak; önce Özel Kalem Müdürlüğü, sonra Sivil Savunma- İç Hizmetler Müdürlükleri görevlerinde bulunmuştur yılında Çukobirlik ten ayrılıp özel sektöre geçerek Doruk Madencilik Şirketi ortağı ve Genel Müdürü olmuştur yerel seçimlerinden sonra Büyükşehir Belediyesi nde tekrar görev almıştır: Başkan Selahattin Çolak döneminde Genel Sekreter Yardımcısı olarak 1994 yılı mayıs ayına kadar bu görevi yürüttü. Aynı dönemde Büyükşehir Belediyesi Sağlık Merkezi ve Esnaf Muayene İstasyonu kurulması projelerinde kurucu rol almış, insan ve çevre sağlığını koruma çalışmalarını koordine etmiştir. Yetkili olduğu dönemde, hayvanlara eziyet edenlere ceza verme imkanı olmadı belki, ama, hayvanların korunması ve sahiplenilmesi için ve onları uygarca destekleyebilmek için İlk Hayvan Barınağı nın kurulmasında öncü rol oynadı. Böylece, annesine ve kendisine yıllar önce verdiği sözü de yerine getirdi. Başkan Selahattin Çolak döneminde 18 yıldır yapılamayan Altın Koza Festivali nin yeniden canlandırılmasıyla görevlendirildi. ( Altın ) Koza Kültür Sanat Turizm Hizmetleri A.Ş. nin kuruluş çalışmalarında yer aldı ve yönetilmesinde etkin görevler üstlendi. Altın Koza Film Festivali nin 1992 yılında yeniden canlandırılması ( 6. Altın Koza Film Festivali) projesini hazırladı, Genel Koordinatörlüğü görevini üstlenip, festivali yaşama geçirdi. ALTIN KOZA VE KENT KONSEYİ İnsanı sadece mide kabul edersen yanlış tanımlarsın. İnsanı sadece duygu, düşünce olarak kabul edersen de yanlış tanımlarsın. İnsan ruh ve madde ile birlikte oluşmuş bir antitedir ( varlık ). İnsanların sorunu şudur: İnsan hem öteki insansız olamıyor, hem öteki insanla olamıyor. Yarışmak çatışmanın önüne ne zaman geçerse o zaman insanlığı kurtarırız. Bunun birinci sıradaki önceliği sanattır. Altın Koza Festivali nin canlandırılması talebi 1989 yerel seçimleri öncesinde gündeme gelmişti. Festival, Erdoğan Özlüşen in Belediye Başkanı olduğu 1969 yılında ilki yapılarak başlatılmış, o dönem içinde beş kez uygulanmıştır yılından itibaren Adana Belediyesi nin içine girdiği ekonomik zorluklar nedeniyle ertelenmiştir. Bu erteleme zamanla, 20 ADANA YA GÜÇ VERENLER - I FEVZİ ACEVİT 21

10 Altın Koza yı unutmaya terketmeye dönüşmüştür. 18 yıl boyunca ansiklopedi sayfalarında unutulmuş olan Altın Koza Film Festivali nin tekrar canlandırılması görevini, Başkan Selahattin Çolak döneminde Fevzi Acevit üstlenecektir. Belediye Başkan Aday ı Selahattin Çolak ın seçim çalışmaları sırasında halka vaat ettiği konulardan biridir Altın Koza Festivali nin canlandırılması. Başkan Çolak ın seçim kampanyası sırasında kamuoyuna açıkladığı Adana Programı nı Mimar Şafak Eren ile birlikte kaleme alan Fevzi Acevit ve arkadaşları, Başkan Çolak la birlikte Adanalılara ve Türkiye sanat kamuoyuna, Adana Altın Koza Film Festivali nin tekrar canlandırılacağı sözünü vermişlerdi. Başkan Çolak ın seçimi kazanmasının ardından sinema ve medya dünyasından festivalin tekrar yapılması konusunda talepler gelmeye başlamıştı. Genel Sekreter Şafak Eren ve Genel Sekreter Yardımcısı Fevzi Acevit festivalin yapılması düşüncesini canla başla desteklediler. Festivalin sadece Belediye sorumluluğunda bir etkinlik olarak değil bir Adana değeri olarak kabullenilmesi ve Adanalılarla omuz omuza gerçekleştirilmesi önerisini geliştirdiler. Dönemin Sanayi Odası Meclis Başkanı merhum Hacı Sabancı öncülüğündeki Adanalı iş adamları el ele verdiler, Adana Büyükşehir Belediyesi ile dayanışma halinde hareket etme iradesini ortaya koydular. Sonuçta, Adana nın kültürel, sanatsal ve turistik kapasitelerinin geliştirilmesi için bir kurumsal yapı oluşturma, fikri genel kabul gördü. Ortakları arasında hem Büyükşehir Belediyesi nin hem de Adanalı iş adamlarının yer alacağı bir anonim şirketin kurulmasına karar verildi. Bu şirket hem kamunun hem Adanalı iş ve sanat çevrelerinin içinde yer aldığı bir kurum olacak ve Adana nın sahip bulunduğu doğal, kültürel, sanatsal ve turistik kapasitelerinin geliştirilmesi amacı doğrultusunda çalışacaktı. Günümüzdeki Altın Koza Kültür A.Ş, söz konusu hedef için, Koza Kültür Sanat ve Turizm Hizmetleri A.Ş. adıyla kurulmuş oldu. Kuruluş sırasında %51 hisse Adana Büyükşehir Belediyesi nin %49 hisse ise katılım sağlayan Adanalılarındı. (Ancak devam edecek olan süreçte, şirket kendini üretemeyecek ( gelir sağlayan bir şirket olamayacak) sermaye artışı yapıldıkça, özel sektörden olan ortaklar sermaye artışına katılmadıkları için, belediyenin hissesi büyüyerek şirket sermayesinin %99 nu aşacaktı.) Şirket kurulur kurulmaz festival yapılmadı. Yönetim Kurulu Başkanı Selahattin Çolak önderliğinde ve Fevzi Acevit in de içinde olduğu yönetim kurulu üyeleri Adanalı sinema sanatçısı De- mir K. Görgün ( Karahan) a şirketin genel müdürlüğünü önerdi. Demir Karahan yapılan teklifi kabul etti. Belediye binasının karşısında bir daire kiralandı. Altın Koza nın merkezi artık belirlenmişti. Fevzi Acevit Genel Sekreter Yardımcısı olarak belediyedeki asıl işine devam ediyordu. Kültür ve Sosyal Hizmetler alanında görev yapan daireler O na bağlı olarak çalışıyordu. Koza Kültür AŞ nin ortaklarca taahhüt edilen sermayeleri tamamlanmıştı. Ancak aradan zaman geçmesine rağmen festival yapılması için Başkan Çolak adım atmıyordu. Koza AŞ Genel Müdürü yapılan Demir Karahan huzursuz olmaya başlamıştı. Başkan ile sorunu konuşmaları için Şafak Eren ve Fevzi Acevit e baskı yapıyordu. Belediye nin festivale bütçe ayırmasını öneriyordu. Şafak Eren ve Fevzi Acevit, 1992 yılı Belediye bütçesine Altın Koza Festivali için ödenek konulmasını, Adanalı bir sinema sanatçısının bu işi yapmasının daha iyi olacağını öne sürerek Başkan Çolak ı ikna ettiler. Ancak bir müddet sonra olaylar, Acevit in festivalin içine iyice girmesine olacak şekilde gelişti. Altın Koza Festivali organizasyonu için gerekli olan kurumsal yapı oluşmuş şirket kurulmuş, bütçesi belirlenmişti ne var ki işi kotaracağına inanılan genel müdür istifa etmişti. İşte Fevzi Acevit bu koşullarda (Altın) Koza AŞ nin ve festival etkinliğinin başına geçmek zorunda kalmıştı Önceki festivallerden ( döneminden) geriye kalan arşiv ya da herhangi bir doküman yoktu. Acevit, her ne bilgi gerekiyorsa, onları kendisinin temin etmek zorunda olduğunu İşin başa düştüğünü hemen anlamıştı. ARAŞTIRMA-ÖĞRENME DÖNE- MI Fevzi Acevit yollara düşmüştü. Çeşitli illerde yapılan festivallerin yetkilileriyle, işi bilenlerle görüş alış verişinde bulunmaya başladı. Ankara da Mahmut Tali Öngören, İzmir de Prof. Oğuz Makal ile diyalog kurdu. İstanbul a Yeşilçam a Türk Sineması nın nabzının attığı yere gitti.. Görüşmeler yaptı, notlar aldı, belgeler topladı. İstanbul Altın Lale Festivali ni yapan

11 koordinatörlerle görüştü. Dünya festivallerini araştırdı, Antalya da yaptığı görüşmede Tanju Gürsu nun destek olduğu bir organizasyon firması olduğunu onların festival deneyimine sahibi olduklarını öğrenmişti. O grupla görüştü. Onların danışmanlığında İstanbul da film endüstrisi içinde incelemeler yaptı: Film yapımcıları ve yönetmenleriyle heyetler halinde görüşmeler yapıldı. Sesam, Fi-Yap, film-yön, Soder, Çasod, Sine-Sen, Türsak başta olmak üzere sinema dünyasının sivil toplum örgütleri ve meslek odaları ve birlikleriyle yakın diyaloğa girdi. Ünlü yönetmenler, Atıf Yılmaz, Memduh Ün ve Ali Özgentürk le; film yapımcıları Kadri Yurdatap, Yılmaz Atadeniz, Şevki Tosunoğlu ile; kısa filmci Hilmi Etikan ile toplantılar yaptı. Karşılaştığı Türk Sineması manzarası düşündürücüydü... Sinema dünyası krizdeydi. O dönem yılda 5-6 filmin güçlükle çekebildiği yıllardı. Çekilen az sayıda film, hiç yarışmamış filmleri festivale kabul eden Antalya Altın Portakal Festivali ni tercih ediyorlardı. Bu durumda aslında doğaldı...18 yıldır yapılamayan, saman alevi gibi parlayıp çabucak sönmüş bir organizasyon olan Altın Koza yı niçin tercih etsinlerdi ki?! Fevzi Acevit bu zor koşullar içerisinde festival projesi kurgulayıp yaşama geçirmeye çalışıyordu. Yarışma filmi kıtlığı sorununu nasıl aşacaklarına dair çare ararken, Fevzi Acevit, görüşmeler sırasında Ali Özgentürk ün seslendirdiği öneriyi anımsadı... Özgentürk Ödüllü filmler sergisi yapabilirsiniz demişti. Böylelikle ortaya şöyle bir sonuç çıktı: Geride kalan son üç yılda Türkiye de ve uluslar arası alanda ödül almış Türk filmlerini, Ödüllü Filmler Yarışması, adı altında 1992 yılında yapılacak 6. Adana Altın Koza Film Festivali nde yarıştırmaya karar verdiler. Türk Sineması nın içinde bulunduğu olumsuz şartlar ve ilk festival deneyimi olması sebebiyle, festivalin sinema bölümünü güçlü ve çekici kılmak mümkün görünmüyordu. Bu nedenle Altın Koza projesi, film festivali şeklinde değil, Kültür Sanat ve Film Festivali şeklinde kurgulanarak hayata geçirilecekti. Sinema, festivalin öncelikli damarı olarak değerlendirilecekti. Müzik, söyleşi, tiyatro gibi ve benzeri diğer etkinlikler de festival programında yer alacaktı. İçinde ünlü spor adamı Mustafa Denizli, karikatürist Oğuz Aral, tiyatrocu Genco Erkal gibi çeşitli skalalarda isimlerin de olduğu projeler geliştirildi. Fevzi Acevit, projeyi, çekici kılmak halk katılımını sağlamak amacıyla, konser etkinlikleri ağırlıklı içerikte hazırladı. İster istemez günü kurtarmanın hesabını yapmak zorunda kalmıştı. Atatürk Parkı na sahne kuruldu. Barış Manço, İbrahim Tatlıses, Zülfü Livaneli, Kayahan, Nükhet Duru, Belkıs Akkale, İzzet Altınmeşe gibi müziğin popüler isimlerini, festival etkinlikleri kapsamında Adana ya topladı. Altın Koza heyecanı 18 yıl aradan sonra yeniden yaşanmıştı. Adanalıların akın akın katıldığı, organizasyon bozuklukları olsa da, yeniden canlanış ve ilk deneyim olması adına, başarılı sayılacak bir festival gerçekleştirilmişti. Ödüllü Filmler Sergisi Yarışması da Türk Sinema Dünyası nda yaşanan krizin Altın Koza ya yansımasını önlemiş başarılı sonuç vermişti. Böylece Altın Koza 18 yıl aradan sonra yeniden hayata dönmüştü. Elbette çok sayıda eksik ve acemilik vardı. Ancak hem izleyiciler hem medya hem de sinema dünyası festivalin eksikliklerini görmezden gelmişlerdi. Teşvik eden destekleyici bir tutum almışlardı. O yılın en iyi film ödülünü Yusuf Kurçenli nin Karartma Geceleri almıştı. Altın Koza nın yarattığı heyecan, insanlara taşıdığı sanatın kokusu ve öncülüğü, Adana nın sanat mekânı ihtiyacını gözler önüne taşıyıvermişti: Şafak Eren ve Fevzi Acevit in Başkan Çolak ı ikna çabaları sonuç verecekti: Yaz kenti olması dolayısıyla Adana nın açık hava tiyatrosuna ihtiyacı olduğunu, Altın Koza nın Atatürk Parkı na sıkışıp kalmaması gerektiğini Başkan Çolak a ısrarla ilettiler. Böylece Mimar Sinan Açık Hava Tiyatrosu Projesi gündeme taşındı. 7. Altın Koza Film Festivali nin merkezi olacak Mimar Sinan Açık Hava Tiyatrosu inşaatı başlatıldı. Bu projede Fevzi Acevit e en büyük desteği kendisi de bir mimar olan ve o sırada Mimarlar Odası Genel Başkanı görevini de yapan Genel Sekreter Şafak Eren verdi. Bu inşaat, Adana için sanat mekanları üretmek ve yapmak adına çok önemli bir proje idi. Adana açık hava tiyatrosuna kavuşunca, 7. Altın Koza projesi çok daha kapsamlı hazırlandı ve ortaya daha başarılı bir etkinlik çıktı: Hatalar en aza inmişti. Sinemaya daha geniş yer FEVZİ ACEVİT 25

12 açılmıştı. Kazanılan deneyim işe yaramıştı. 7. Altın Koza sinema çevrelerinin de alkışlarıyla karşılanmıştı. Büyükşehir Belediyesi, başkanından bürokratına, sinemanın önemini kavramaya başlamışlardı. Adana Altın Koza Festivali nin mesajı sevgi oldu...ve o tarihten itibaren festivalin simge etkinlikleri arasına girdi Sevgi Korteji... Mimar Sinan Açık Hava Tiyatrosu nun 7. Altın Koza ya yetiştirilmiş olması müzikal anlamda Adana ya çok şey kazandırdı. Adana, yerli ve yabancı solistlerin ve müzik topluluklarının konser verebildiği bir sanat mekanına kavuşmuştu. 7. Altın Koza küresel ölçekte tanınmış sanatçıların konser verdiği ilk festival olmuştu. Albano ve Romina Power ikilisinin konseri coşkuyla izlenmiş, ünlü Felicita şarkılarıyla dünyayı etkileyen çift Adana ya gelmişlerdi. Bu konserin irtibatlarını Çukurova Senfoni Orkestrası Şefi Emin Güven Yaşlıçam ve eşi kurmuşlardı. Aynı kadro, kısa süre önce, Fevzi Acevit, Şafak Eren ve Yalçın Remzi Yüreğir el ele yürüyerek Başkan Çolak ı ikna etmişler; Kültür Bakanlığı ne talep ettiyse karşılamışlar; Adana yı senfoni orkestrasına kavuşturmuşlardı. Bu mücadele yapılmasaydı, Çukurova Devlet Senfoni Orkestrası Adana yerine Mersin e kurulacaktı. 7.Altın Koza nın galibi Memduh Ün ün yönettiği, Muzaffer İzgü nün eserinden uyarlanan Zıkkımın Kökü adlı filmi oldu. Film Adana da çekilmişti, başka festivallerde yarışmaya girmeden prömiyerini Adana da yaparak yarışmıştı yılı böyle tamamlanmıştı yılı ise seçim senesiydi yerel seçimlerinde sosyal demokrat eğilimli oylar da bölünmüştü. SHP adayı olarak seçime giren Selahattin Çolak kaybetmiş, ANAP adayı Aytaç Durak Büyükşehir Belediyesi başkanlığını tekrar kazanmıştı. Aytaç Durak, Fevzi Acevit ile birlikte yaklaşık otuz bürokratın görevine son verdi. Altın Koza dan Acevit kardeşlerden biri gitmişti, ama, diğeri devam ediyordu: Başkan Durak, Mehmet Acevit i Koza AŞ Genel Müdürü olarak görevinde tutmuştu. 8.Altın Koza yı Mehmet Acevit, projesini de kendisi hazırlayarak, yaptı. O festival sırasında sinema dünyası tüm görkemiyle Adana ya çıkartma yapmıştı. Birinciliği Yavuz Özkan imzalı Bir Sonbahar Hikayesi filmi kazanmıştı. Başkan Aytaç Durak, her ne kadar Fevzi Acevit i uzaklaştırmış olsa da, onu telefonla aramış, kararının siyaseten verilmiş olduğunu belirterek, gönül almış, insani diyaloğu koparmamıştı. Nitekim 10 ay sonra Fevzi Acevit ile bir kez daha görüşecek birlikte çalışmayı önerecekti. Böylece Fevzi Acevit 1995 de tekrar ( Altın ) Koza A.Ş. nin yönetim kurulunda görev alacaktı. 9.Altın Koza projesini Mehmet Acevit ile Fevzi Acevit birlikte hazırladılar. Yine görkemli bir festival yaptılar ve ödül Kadir Sözen filmi Soğuk Geceler in oluyordu. Festival, 1997 de yapılan onbirincisine kadar eleştiriler alsa da devam etti. Bu dönemde Acevit görev almamıştı Adana Deprem i festivalin ertelenmesine yol açmıştı. Sonrasında Başkan Durak Fevzi Acevit le tekrar görüşmüş, kendisini Koza AŞ de danışman olarak göreve başlatmıştı. Ancak pasif konumdaydı. Danışmanlığa devam ederken Aytaç Durak, onun tecrübelerinden daha çok yararlanmak için onu yeniden Yönetim Kurulu Başkanlığı na getirdi.. Altın Koza Festivali, eylül sonu ya da ekim ayı ilk haftasında yapılıyordu. Fevzi Acevit Koza Kültür AŞ Yönetim Kurulu Başkanlığı na 8 ağustos tarihinde getirilmişti Bir kez daha ve aniden, festivalin yapılmasına 5 kala, Altın Koza yı projelendirip yaşama geçirme görev ve sorumluluğuyla baş başa kalmıştı. Hazırlıklar için zaman çok dardı. Müthiş bir heyecan, stres ve çaba tekrar başlamıştı ki; İstanbulu da vuran Sakarya Depremi oldu. Adana Büyükşehir Belediyesi tercihini festivalin iptal edilmesi yönünde kullandı. Festival için ayrılan bütçenin depremzedelerin yaralarının sarılması için kullanılmasına karar verildi. Altın Koza bir kez daha ertelenmişti. Tarih, 1999 du...ardından Türkiye yi ekonomik krizi vurdu; Büyükşehir Belediyesi nin elini kolu bağlanmıştı, erteleme devam ettirildi. Sonrasında da erteleme kararı rutin hal aldı! Böylece Altın Koza Film Festivali bir kez daha erteleme vurgunu yiyor, ansiklopedi sayfalarındaki paragrafına geri dönüyordu... Bu erteleme dönemi tam 7 yıl sürecekti. Ancak, (Altın) Koza Kültür AŞ yönetimine gelen Fevzi Acevit in yönetimindeki ekip, Adana nın kültür sanat yaşamında yepyeni sayfalar açacak bir atılım dönemi başlatacaklar, görevlerinde 11 yıl süreyle kalıcı ola- caklardı. Bu dönemde Adana nın sanat yaşamı canlanacak, değer ve eser üretimi coşacaktı: Kentin insanını, tarihini, doğasını, kültürünü belgeleyen yayınlar yapılacak, müzeler, kültür merkezleri kurulacak, Adana belgeselleri yayınlanacak, şehir heykellerle donatılacaktı ler Doktor Haluk Uygur un Koza AŞ Yönetim Kurulu nda yer aldığı yıllardı. Büyükşehir, film festivaline bütçe ayıramayınca, hem Koza AŞ nin yaşatılması hem de kentin sanatsal yaşamının canlandırılması amacıyla; Fevzi Acevit ve Dr. Haluk Uygur, Altın Koza Sanatsal Etkinlikleri adı altında yıla yayılı bir kültürel sanatsal etkinlikler programı hazırlamayı düşündüler; Başkan Durak a önerdiler. Haluk Uygur un fotoğraf dünyası ve sanat odaklarıyla kurduğu diyaloglarıyla; Büyükşehir Belediyesi - Altın 26 ADANA YA GÜÇ VERENLER - I FEVZİ ACEVİT 27

13 Koza AŞ - Sanat Dünyası ilişkilerini koordine ederek, değer ve eser üretimine destek veren Fevzi Acevit in yönetim anlayışı birleştiler, Adana nın sanat yaşamını canlandıran verimli sonuçlara imza atıldı: Fotoğraf ve resim sergileri açılıyor; söyleşiler, saydam gösterileri yapılıyor; konferanslar, paneller düzenleniyordu...bu etkinliklerde, sanat yapan sivil toplum örgütleri ile Büyükşehir Belediyesi ve Altın Koza AŞ el ele yürüyor, birlikte çalışıyordu. Başarı ve kitlesel ilgi, yaratıcıların heyecanını besler, üretimlerini artırırken, daha ileri hedeflere nasıl ulaşılacağının yollarını da gösteriyordu: Bir istişare ortamında, Dr.Haluk Uygur, Sanat Konseyi kuralım, sanatsal etkinlikleri konseyle birlikte koordine edelim önerisini seslendirdi. Fevzi Acevit ve arkadaşları bu öneriye destek verdiler. Adana Sanat Konseyi (ASK) 28 sanat kurumunun katılımıyla kuruldu. Her yılın etkinlikleri, bir yıl öncesinden önerilecek bir programa bağlanacaktı. Hazırlanan programın ihtiyaç duyacağı destek, Büyükşehir Belediyesi nin Yıla Yayılı Altın Koza Sanat Etkinlikleri işi kapsamında temin edilecekti. Belediye ödenek ayırarak bu projeye destek verince, sonuçları çok verimli olacak bir sanatsal etkinlikler döneminin temelleri atılmış oldu. Bu çalışmalar sırasında, Fevzi Acevit in telkin ettiği, Emeği de Başarıyı da Paylaşınız, paylaştıkça payınız artar... ilkesi benimsenmişti. Acevit, Olumsuz enerji üretenleri yamaçta bırakacağız, pozitif enerji üretenlerle el ele yürüyeceğiz... diyordu. Fevzi Acevit ve Haluk Uygur, uyumlu ve başarılı bir ikili oluşturmuşlardı. Üretim heyecanını paylaşıyor, paylaşmayı başardıkça da olumlu sonuçlar kendiliğinden geliyordu. Çok katılımlı sanatsal kültürel sosyal etkinlikler organize edilmesi dönemi işte böyle açılmıştı. Fevzi Acevit, Sanatın öncü ve eğiten rolü, kent kültürünü geliştirecektir; sevgiyi barışı çoğaltan değerler üretimine yol açacaktır; bizim Adana ya asıl ve kalıcı hizmetimiz bu olacaktır... diyor, başta Dr. Haluk Uygur, Candan Yaygın, İsmail Timuçin, Mustafa Mete ve kendisi olmak üzere, Altın Koza AŞ nin Yönetim Kurulu üyeleri ve çalışanlarının tamamı ile, bu heyecanı paylaşıyor omuz omuza çalışıyorlardı. Bu çaba ürün veriyordu; özveriyle, Adana nın sanatsal yaşamının gelişmesine, turistik kapasitesinin tanıtılmasına ve kent kültürünün yükseltilmesine hizmet ediyorlardı. Zaten Altın Koza AŞ nin kuruluş amacı da bu değil miydi?.. SANAT KONSEYİ BAŞARISI, KENT KONSEYİ Nİ GÜNDEME TAŞIYOR Sanat Konseyi nin işlevsel olması, Kent Konseyi nin kurulmasını tetiklemişti. Adana Kent Konseyi nin kurulmasıyla 28 ADANA YA GÜÇ VERENLER - I FEVZİ ACEVİT 29

14 sonlanacak süreç, Sanat Konseyi ile ulaşılan noktanın STK ların desteğine ihtiyacı olduğunun fark edilmesiyle başlatıldı. Başkan Aytaç Durak ın çeşitli bürokratlarını görevlendirdiği ama sonuç alamadığı ve sonunda Fevzi Acevit e teklif edilen, Yerel Gündem 21 Programı nın Adana da yaşama geçirilmesi görevi, Adana Kent Konseyi ne giden yolu açan kilometre taşı oldu. Kent Konseyi kuruluşu için de Fevzi Acevit ve Haluk Uygur yola çıkmışlardı. İki kişiyle başlatılan hareket bir süre sonra çığ gibi büyüyecekti yılında Rio de Janerio da yapılan Yeryüzü Zirvesi diye anılan Birleşmiş Milletler Çevre ve Kalkınma Konferansı nda alınan küresel kararlarla dünya gündemine giren Gündem 21 ve Yerel Gündem 21 i Adana ya taşıma görevini Fevzi Acevit ve arkadaşları gerçekleştireceklerdi. Söz konusu program ile Adana Sanat Konseyi nin sivil ayağı olması ihtiyacı örtüşmüştü... Sivil toplum örgütleri, meslek odaları, vakıflar, dernekler, kamu kurumları ve üniversite ile beraber yapılan sanatın daha kitlesel olacağı görüşü; sanatın eğitici gücünün daha işlevsel bir şekilde kullanılması açısından önemliydi. Fevzi Acevit e göre bunlar festival yapmaktan çok daha önemli konulardı. Sanat yapan insanların kolektif hareket etme refleksi kazanması; birlikte üretim yapma alışkanlığı oluşturacak, uzlaşma kültürünün gelişmesine zemin hazırlanmış olacaktı. Fevzi Acevit, Bu bir kez yerleşirse, yıllar boyu devam eder, gelecek nesillere ulaşan bir hizmet vermiş oluruz diyordu. ALTIN KOZA FİLM FESTİVALİ YAŞAMA DÖNÜYOR Altın Koza nın yeniden yaşama dönmesi, yerel Bölge Gazetesi nin açtığı Festivalimizi istiyoruz diyen kampanyanın tetiklemesiyle oldu: 2005 yılında Başkan Aytaç Durak ın inisiyatifiyle 12. Altın Koza için bütçe ayrıldı, çalışmalara başlandı. Genel Koordinatörlüğü nü Fevzi Acevit in üstlendiği festival, çıraklık-kalfalık dönemlerini çoktan geride bırakmış ve ustalık dönemlerine denk gelen bir etkinlik oldu. Artık sinemanın esas alınacağı bir festival yapmanın zamanı gelmişti. Fevzi Acevit, kadro adamıydı. Takım oyununa inanır, kadrosunu korumayı da aslî görevi bilirdi. Geçmişte haksız yere işten atılan Kadir Beycioğlu na yapılanları unutmamıştı. Adana dan uzaklaşmış Malatya da Üniversite de öğretim görevlisi olarak çalışmakta olan Kadir Beycioğlu nu aradı buldu. Onu yeni dönemin sinema koordinatörü olarak değerlendirip onore etti. Sonra da Türk Sineması na yöneldi. Çok iyi bir danışman kadrosu oluşturdu: Alin Taşçıyan, Aslı Selçuk, Esin Küçüktepepınar, Hilmi Etikan, Yıldız Etikan, Ahmet Boyacıoğlu, Başak Emre, Bülent Çubukçu, Zeynep Ünal gibi festival deneyimi olan Dünya ve Türk Sineması nı tanıyan profesyonel anlamda sinemanın içinde olan insanlarla çalıştı. Eskiden film şirketlerinden yabancı filmler getiriyorlardı. Artık görevlendirilen danışmanlar vasıtasıyla festivaller izlenerek film seçkisi yapılıyordu. Böylece Dünya ve Türkiye prömiyerini yaptıkları filmler festival programında yer aldı. Ünlü yapımcı yönetmen ve oyuncuların Adana Altın Koza Film Festivali ne gelmeleri, yarışmaları sağlandı. Jürilerin isabetli seçimi, verilen objektif jüri kararları, Altın Koza ya prestij ve saygınlık kazandırdı yılında yeni tasarımıyla görücüye çıkan Altın Koza Ödül Heykeli Anlat İstanbul adlı filmin oluyordu. Açılış- kapanış törenleri, Sevgi Korteji, galalar ve konserlerle sanatçıların sık sık halkın içerisinde olduğu bir festival yaşanmıştı. Fevzi Acevit, teslim aldığı sırada borçlu halde olan Koza Kültür AŞ yi; kurumlaştırdı, vergi rekortmenleri arasına taşıdı yılının Şubat ayında teslim ettiği Altın Koza AŞ nin aktifinde yaklaşık beş trilyon lira parası, pasifinde ise sadece 154 milyar lira borcu vardı. İtibarı, güvenilirliği FEVZİ ACEVİT 31

15 üst düzeyde bir kurumsal yapı devretmişti şirketi teslim alanlara. Fevzi Acevit; bürokratik zekası, yöneticilik vasıfları ve insan onuruna verdiği değer ile Adana belediyecilik tarihine adını altın harflerle yazdırdı. Gün geldi, çok yüksek parasal teklifleri geriye çevirerek ilkeleri önünde hiçbir şeyin duramayacağını gösterdi. Gün geldi her şeyi her tür riski göze alarak verdiği kararların arkasında durdu. Daima, kamu emanetleri savunucusu ve koruyucusu olarak yaşadı yılının sonlarında, kurucusu olduğu Adana Kent Konseyi nden, anti demokratik baskılara boyun eğmeyerek, çalışma yaşamından çekildi. Altın Koza Yönetim Danışmanlığı ve Kent Konseyi Genel Sekreterliği görevlerinden emekliliğini isteyerek ayrılmayı seçti. Hizmet dosyasına son sahifeyi takarken kamuoyuna yayınladığı veda bildirisi şöyleydi Fevzi Acevit in: Değerli Dostlarım Sevgili Kent Konseyi Yoldaşlarım Her şeyin bir sonu vardır. Benim için de çalışma yaşamının sonu geldi... Üzerinde İnsan ve Adana yazılı hizmet dosyamın son yaprağı tamamlandı. Yaşamımdaki; Büyükşehir Belediyesi, Altın Koza Kültür AŞ ve kurucusu olduğum Kent Konseyi sayfalarını artık kapatmış bulunuyorum. Yaşamımın bundan sonraki bölümünde de elbette ve inşallah işlevsel olacağım; düşünce üretmeye ve paylaşmaya devam edeceğim. Kent Konseyi çalışmalarında 12 yıl birlikte olduğumuz dostlarıma ve tüm Kent Konseyi katılımcılarına, verdikleri destek ve gösterdikleri güven için şükranlarımı arz ediyorum. Altın Koza yı, yeniden ve yeniden ihya etme çalışmalarında omuz omuza verdiğim ve Altın Koza tarihinin altın sayfaları olduğuna inandığım dönemi paylaştığım çalışma arkadaşlarıma sonsuz şükranlarımı sunuyorum. Hatasız kul olmaz; bilmeden sürçi lisan ettikse affola... Hepinizi sevgi ve dostluk duygularımla kucaklıyor, yaşamın sizleree, sağlık, mutluluk ve başarı getirmesini diliyorum. Allah a emanet olunuz... SON ROMANTİK Zaman nedir? Bir zamanlar Adana vardı. O şehrin insanları birbirlerinden emanet alırdı adeta hayatı. Fevzi Acevit, kader birliği yaptığı arkadaşlarıyla beraber iflah olmaz bir romantik olarak hayata baktı. Kah içine attı, kah ani kararlar verdi. Hep bir tutunacak dal aradı. Bu arayışları O nu kendi özelinde fazlasıyla meşgul etti. Bazen geriye dönüp bakmak ister insan. Fevzi Acevit; arkasına bakmadan, zamanın sonsuzluğuna direnen bir adam. Emekli olduktan sonra eşi Ayşe Sevinç, kızı Meltem, damadı Meriç, torunları Ecem ile Kerem ve kadîm dostlarıyla beraber vakit geçiriyor artık. Bir Zamanlar Adana adıyla yayınlanan kitabının ikinci bölümü ve gençliğinden bu yana hep yazmak istediği romanları üzerine çalışmalar yapıyor. Adana Ekspres Gazetesi nde bir köşesi var. Altınşehir Adana Dergisi nde yazıları yayınlanıyor. Fevzi Acevit hala yolun başında; yol ayrımlarına korkmadan ve direnerek bakmaya devam ediyor hayata. Zaman nedir? Zaman yoktur!.. 32 ADANA YA GÜÇ VERENLER - I FEVZİ ACEVİT 33

16 CAHİT GİRMEN FEVZİ ACEVİT İ ANLATIYOR Sıdık Koç, Fevzi Acevit, Mehmet Kalfa, Selahattin Mamay, Cahit Girmen ve Süleymen Taptuk Selahattin Mamay, Mehmet Sıddık Koç, Hasan Acarel, Fevzi Acevit ve ben. Biz beşimiz bir arada büyüdük. Ortaokul 3. sınıftan itibaren arkadaşlığımız başladı. Para sorunu olmazdı aramızda. Beşimiz bir araya geldiği zaman ceplerimiz hemen birleşirdi. Dertlerimize, sıkıntılarımıza, sevinçlerimize hep ortaktık. Birbirimizi incitmez, kırmazdık. Herkes diğerini tamamlardı, aynı kafadan adamlardık biz. Beraber okula gider, beraber kaçardık okuldan; hep beraberdik, daima. Fevzi romantik, tuttuğunu koparan ve zeki biriydi. İçli çocuktu Fevzi. Her şeyi içine atardı. Ailevi sorunlardan dolayı İstanbul Hukuk Fakültesi nden ayrılmıştı. Biz Selahattin ile Ankara da beraber okuyor ve aynı evde kalıyorduk. Üniversite yıllarında ayrı şehirlerde iken bile daima beraberdik bir şekilde. Baba evinde telefon vardı bizim. Bir şekilde haberi gelirdi Fevzi ve diğer arkadaşlarımın bana. Girmediği iş kalmadı O nun. Hukuk Fakültesi nden sonra askere gitti. Döndükten sonra İstanbul da bankacılık yaptı, dağlara gitti madencilik yaptı, kırtasiye işi yaptı. Daha bir çok iş, bir çok çile çekti Fevzi. Bu güne kadar ne yapmışsa tırnağıyla kazıyarak geldi Fevzi. Adam gibi adamdı. İçimizde pek çürük elma çıkmadı bizim. Hepimiz bir şeyler olduk bu hayatta. Fevzi daha önce Yeşilevler tarafında idi. Sonra Melek Girmez e gelince hepimizin evleri birbirine çok yakın oldu. Bana baba derlerdi. Babacan ve arkadaş canlısı, biraz daha koruyan kollayan yapım vardı. Bizim çiftliğimiz vardı. Şubat tatillerinde çiftliğe giderdik. Fevzi zayıftı. Aşçıya: Bize iki yumurta kır ama Fevzi ye üç olsun. Tereyağını önce Fevzi yesin. derdim. Kilo alsın diye kendimce çabalar gösterirdim. Her gün beraberdik biz ve her gün başka bir anı olur anlatsam. Bir tanesini anlatmak isterim. Çiftlikte oturuyoruz. Genç yaşta omzuma bazı yükler binmiş. Özellikle çalışan işçiler bana ağa, şunu nasıl yapalım, o iş tamamdır ağa gibi ifadelerle sesleniyorlar. Bir gün Fevzi geldi. Baktı herkeste bir ağa kelimesi. Haliyle espriyi patlattı: Babaya gittik, herkes ağa diyor. Fevzi; arkadaş canlısı, romantik, kitap delisi, efendi, işinde gücünde bir adam. Ege Bağatur un emanetleri bunlar bize. Ege Abi ile beraber, belediyecilik yılları ve Altınkoza dönemleri inişleri ve çıkışlarıyla çok başarılı geçti. Fevzi meslek edinmişti artık belediyeciliği. İyi belediyecidir. Artık emekli oldu tabi. Şimdi ara sıra bir araya gelip eski günlerdeki gibi devam ediyoruz arkadaşlığımıza. FEVZİ ACEVİT 35

17 S. HALUK UYGUR FEVZİ ACEVİT İ ANLATIYOR 95 yılından itibaren iyi arkadaş olduk. Ondan evvel uzaktan bilirdim kendisini. Ben o zamanlar SSK- Karşıyaka Baş Tabibi idim. Baba Cahit ( Girmen) hastanenin müdürü o zamanlar. Cahit Girmen, Selahattin Mamay, Mehmet Sıddık Koç ve Fevzi Acevit sıkı arkadaştılar. Ben onlardan aşağı yukarı 15 yaş genç biri olarak sohbetlerini uzaktan dinlerdim. Daha sonra aralarına katılmaya başladım. Bu sırada biz hastane olarak Karşıyaka Dispanseri nde yapılmayanları yapıyorduk. Örneğin; duvarları resim galerisi haline getirmiştik ve resim sergileri açıyorduk. Fevzi Bey belediyeden ayrılmıştı. Hastaneye gelir ve yapmış olduğumuz çalışmaları izlerdi bazen yılının başlarında Aytaç Durak yeniden Fevzi Acevit i belediyeye alıp, ondan bir ekip kurmasını istemiş. Fevzi Bey de benden bahsetmiş. Aytaç Durak beni çağırdı ve görüştük. Ondan sonra da Altın Koza da birlikte çalışmaya başladık. Altın Koza AŞ o günler iflas etmiş, içinden çıkılmaz borçlara girmiş, hiçbir sanat etkinliği yapmayan, festivali terk etmiş bir kurumdu. Fevzi Acevit ile görev bölümü yaptık. O idari kısımla ilgilenecekti, bense yaratıcı ve kitlelere ulaştırıcı kısmını yürütecektim. Böyle bir iş birliği ile başlayan dostluk; iki kez birlikte istifa ederek, bu güne kadar geldi. Fevzi Acevit ve benim için gelecekte övünebileceğimiz istifalara imza attık. Sonuçta istemediğimiz ve zorla seçmek durumunda kalacağımız yollar yerine kendi yolumuzdan ödün vermedik. Fevzi Acevit her şeyi göze alarak ilkeli davranmıştır. Ben de O nu takip ederek doğru yaptığıma inanıyorum. Benim tanıdığım Fevzi Acevit yaşamı boyunca hep ilkeli davranmıştır. O nu iyi tanıyan insanlar, hangi olay karşısında nasıl davranacağını rahatlıkla bilirler. Dolayısıyla akıllı insanlar Fevzi Acevit ile rahatça geçinebilirler. Çünkü zaman zaman bir çok insana ters gelen kararlar alır. Ama Fevzi Bey i iyi tanıyorsanız, bu kararın altındaki gerçekleri rahatlıkla görebilir ve o kararı daha rahat içinize sindirebilirsiniz. Fevzi Bey ile çalıştığımız süre içerisinde iki temel özelliğinden bahsetmek isterim. Birincisi; etik dışı bir kez dahi hareket ettiğini görmedim. Altın Koza gibi ekonomisinin göz önünde olduğu bir şirkette uzun yıllar hiç sıkıntı duymadan görevini tamamlamıştır. Üstelik borç içerisinde almış olduğu Altın Koza yı yaklaşık 4 trilyon gibi bir kârla bırakmış, daha doğrusu bıraktırılmıştır. İkincisi ise; doğru adamla görev paylaşmasını çok iyi bilen birisi. Sonuçta Altın Koza bir şirket. Sanat etkinliği yapan ve bundan kâr elde etmesi gereken bir oluşum. Öyle bir etkinlik yapacaksın; bu etkinlik kente bir ambiyans yaratacak ki, Belediye Başkanı bundan kendi payını alsın. Kitleler harekete geçecek ki insanlar itiraz etmesin. Bunları yaparken ekonomik olmalısınız ki diğer etkinlikler için söz sahibi olabilesiniz ve çalışanınız için gelir sağlayabilesiniz. İşte Fevzi Acevit bu üç olguyu aynı potada eritebilen yeteneğe sahip biriydi. Aynı zamanda benim kabusumdu Fevzi Acevit. Sonuçta bir etkinlik düzenliyorsun ve bunun maliyeti çıkıyor. Tabi bunu Fevzi Bey e kabul ettirmek zorundasın. Etkinlik yapabilmek için Altın Koza nın kâr etmesi gerekiyor ve Fevzi Acevit e bunun olanaklarını sunmak gerçek anlamda yorucu bir süreç oluyordu. Yaratıcılığı yok etmeden kısıtlamaya giderek özellikle bütçe sorunlarını çözmeye çalıştık. Adana da yirmiyi aşkın sanat kuruluşunun bir araya gelmesiyle oluşturulan Sanat Konseyi ni kurduk ve ilk defa 13 Kare Sanat Etkinlikleri ni yaptık. O dönem aynı zamanda AFAD Başkanı idim. Tabi bu arada Sanat Konseyi ni anarken İsmail Timuçin, Mahmut Hazım Kısakürek, Hüseyin Akşen gibi isimleri de unutmamak lazım. Adana da Kent Konseyi diye bir kavram yoktu daha. Sanat Konseyi ni kurarken bir çok kurumun sanatla ilgisi vardı ama sanatla uğraşmıyordu. Etkinliklere katılımı artırabilmek için Sivil Danışma Kurulu adında bir kurul oluşturmak istedik. Sivil toplum kuruluşlarını bir araya getirmek istiyorduk. Bununla ilgili çalışmalar yaparken Yerel Gündem 21 diye bir uluslararası anlaşmaya bağlı olarak bir program gündeme girdi. Türkiye nin de imzası olan uluslar arası anlaşmanın Avrupa Birliği kriterlerine uymak adına uygulanması zorunluluğu getirilmişti ve Kent Konseyi nin kurulmasını öngörüyordu. Belediyenin giderlerini karşılayacağı ama yönetimine müdahale edemeyeceği bir oluşum oldu. Ayrıca, Altın Koza Film Festivali nin yeniden canlandırılması, müzeler kurulması, Kız Lisesi nin Kültür Merkezi olması gibi bir çok konuda birlikte çalışma şansı buldum. Fevzi Acevit i kelimeler ile ifade etmek gerekirse; öncelikle dürüst, vatansever, adil, ilkeli, sevecen bir adamdır. Fevzi Acevit in devletten çıkar sağlamadan ve sadece insana verdiği değeri gözeterek atmış olduğu imzanın altına ben de imzamı atarım. Önünüze bir karar gelmiş ve Fevzi Acevit onu imzalamışsa siz de bakmadan imzalayabilirsiniz. Fevzi Bey in önüne bir hesap pusulası gelmişse, mutlaka onu enine boyuna değerlendirmiş, kanunlara aykırı olup olmadığını gözetmiş ve ona göre davranmıştır. 12 yıl boyunca birlikte çalıştığı kim varsa Fevzi Acevit in imzası olan her şeye korkusuzca imza atmışlardır. 36 ADANA YA GÜÇ VERENLER - I FEVZİ ACEVİT 37

18 Selahattin Mamay ve Cahit Girmen le birlikte SELAHATTİN MAMAY FEVZİ ACEVİT İ ANLATIYOR Fevzi Acevit ile 1957 yılında Tepebağ Ortaokulu nda karşılaştık. Orta 2. sınıfta aynı sınıfta buluştuk. Fevzi okumaya çok meraklı ve bunu arkadaşlarıyla paylaşmayı çok seven biriydi. Çok değişik ve dikkat çekici bir yanı vardı. Gördüğü, izlediği, okuduğu her şeyi en ince detaylarına kadar aklında tutup bize yeniden yaşatan yeteneğe sahipti. Eline ne geçse büyük bir açlıkla okurdu Fevzi. Yakın dostluğumuz o yıllarda kuruldu. Evlerimiz birbirine çok uzak olmasına rağmen her gün ya Fevzi gelirdi bize, ya da ben giderdim. Okuduğumuz, izlediğimiz ne varsa oturur saatlerce konuşurduk. 60 lı yıllardan itibaren ailesi içinde huzursuzluk başlamıştı. En çok Fevzi yi etkiledi bu olay. Anne ile baba arasında bir denge unsuru olmaya çalıştı hep. Hem geleceğini, hem duygusal dünyasını çok etkileyen bu ayrılık, Fevzi için bir yıkım oldu. Kişiliğinin oluşmasında büyük bir etken olarak hayatında kaldı. En başta kardeşlerin en büyüğü olarak büyük bir sorumluluk üstlenmiş oldu. Babası prensiplerinin dışına çıkmayan otoriter bir adamdı. Annesi ise yaşam dolu, sevecen bir kadındı. Ben üniversite eğitimi için Ankara da Türk Dili ve Edebiyatı okumayı tercih ettim. Aynı şehirlerde olmasak bile irtibatımız hiç kesilmedi yılında bir gün Fevzi bize gelmişti. Sürekli dilinde bir dize mırıldanıyordu: Sen gözlerinde şafağı götürdün. Geceyi bıraktın bana. Çok hoşuma gitti bu dizeler. Sigara paketinin üzerine yazmıştı bana gösterdi. Şiire pek yatkın değildi. Ortaokuldan itibaren tek bir ideali vardı; roman yazmak... O yüzden daha çok düzyazıya ağırlık verirdi. Baktım şiirin devamı gelmeyecek ben devamını getirmek istedim ve ortaya Fevzi Acevit e ithaf ettiğim ve O nun hiç bir zaman dilinden düşmeyen ithaf dizeleriyle Gözlerindeki Şafak şiiri çıktı. 60 lı yılların sonuydu. Fevzi telefonla beni aradı. Ben Ankara da çalışıyorum o zaman. Kirvemin kızına karşı duyduğu hisleri bana iletti ve niyetinin ciddi olduğunu söyledi. Baktım, mesele telefonda olmayacak bir yöne doğru gidiyor hemen uçak bileti almasını ve beni hava alanında karşılamasını söyledim. Bir süre sonra Adana Havaalanı na indim... Fevzi beni bekliyordu. Taksiye bindirmek istedi Fevzi. Ben itiraz ettim ve dedim ki: Taksi falan yok, yürüyerek gideceğiz. Uzun çok uzun bir yürüyüşte konuştuk. Ben kafamdaki soru işaretlerini, tedirginliklerimi, her şeyi ama her şeyi anlattım. Fevzi niyetinin ciddiyetini bana anlattı ve beni bu evlilik için ikna etti. Parçalanmış bir ailenin çocuğu olarak aile kurmaya ne kadar heves ettiğini gördüm. Yaşı da artık gelmişti zaten. Hemen en kısa zamanda istedik ve bu mutlu evliliğin temeli atılmış oldu. Aynı zamanda nikah şahidi olduğum düğünde Fevzi nin ailesi son kez hep bir arada idi. Bir defa fevkalade organizasyon yeteneği vardır Fevzi nin. İş disiplini konusunda taviz vermez. Çok zekidir ve çabuk kavrar. Kafasına koyduğunu uygular, takibini yapar. İnandığı konuda sonuna kadar gider. Haksızlığa dayanamaz, isyan eder. Fevzi nin yaptıklarıyla her zaman gurur duydum. Asıl bundan sonra yapacaklarını bekliyorum ben. Bundan sonra yazacaktır, daha hayallerini gerçekleştirmedi Fevzi Acevit. Hâlâ, hiçbir şey bilmediğini bilen bir adamdan bahsediyoruz; daha yolun başında olan bir adam Fevzi Acevit. GÖZLERİNDEKİ ŞAFAK Sen gözlerinde şafağı götürdün Geceyi bıraktın bana. Kara bir umut yağıyordu göklerden Ağlamaksı bir hüzün yağıyordu Karanlığın kör gözlerinden Ben sabahsız bir güz akşamında doğmuşum Bunun için ışığa yoksunum N olur gözlerinde götürme şafağı Beni böyle gecelere koyup gitme. Kaldırımlarda yine güz çiçekleri vardı Kara bulutlar yorgun geceye düşüyorlardı Yürüyordu. Ela gözlerinde acı bir duman Ağlıyordu. İnancına yeminine bakmadan. Ben akşamlarda mavi şafaklar arayan adam Sen şafağıma düşen kara gölge Hayallerin göğsüne umuttan çiçekler taktık Yarınlar özlemiyle. Yaşamının sessiz çığlığıydı kulaklarında çınlayan Dudaklarında yıkılmışlığının çılgın ezgisi vardı. Solgun ışıklar karanlığın bittiği yere uzanıyorlardı Yorgundu... Tutkularını kırlangıç kanatlarında unutmuştu Kaybolan duygularına, şafağına ağlıyordu. Umut diyordu, orada Karanlığın kör gözlerine koşuyordu. Selahattin Mamay ADANA YA GÜÇ VERENLER - I FEVZİ ACEVİT 39

19 Nazan GÖKKAYA 1975 yılında K. Maraş ta doğdu. Dört yıllık bankacılık tecrübesinden sonra 2001 yılında Erdoğan Arıkoğlu Zirai Ortaklığında çalışmak üzere Adana ya yerleşti. Yaşamına renk ve büyük düşünceler katan yeğeni Arda Bozkurt ile beraber Adana da yaşamaktadır. Fotoğrafa profesyonel olarak 2007 yılında başladı de fotoğraf hayatı için milat saydığı S. Haluk Uygur İleri Fotoğraf Teknikleri ve Felsefesi Atölyesini bitirdi. Altınoran Düşünce ve Sanat Platformu kurucularından olup bu platformun projelerinde yer almaktadır. Fotoröportaj ve belgesel fotoğraf çalışmayı sevmektedir. Altınşehir Adana Dergisinde yazı ve röportajları, Milliyet Gazetesi nin Güney ekinde yazıları yayınlanmaktadır. Ayrıca, Artı Özel Eğitim Gönüllüleri Derneği kurucularındandır. Fotoğrafı, farklılıkları ve farkındalıkları duyumsattığı, sıradanlığı ortadan kaldırdığı, bazen bir fotoğraf projesi ile özgürlüğü bazen ücra bir köyde yaşlı bir teyzenin hayat hikayesi ile yaşamı öğrettiği için çok önemsiyor. Asena AVLUK Memur bir babanın üç çocuğundan ortancası olarak 1977 yılının bir kış gününde Kadirli/Osmaniye de dünyaya gelmiştir. Çocukluğu boyunca iyi bir eğitim alması için uğraş veren anne ve babasının çabalarına karşılık, içinde hep hissettiği hak ve adalet arama, haklıyı haksıza karşı savunma içgüdüsüne de karşılık hukukçu olmaya daha ortaokul sıralarında karar verir ve bu ideali gerçekleştirme yolunda Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi nden 1995 yılında mezun olur. Halen Adana barosuna kayıtlı olarak avukatlık yapmaktadır. Mesleki faaliyetlerinin yanı sıra 2007 yılında Adana Barosu Fotoğraf Kulübünde temel fotoğraf eğitimi, ardından da 2008 yılında AFAD 90. Dönem temel eğitim kursunu tamamlar. Çeşitli atelye ve karma fotoğraf sergilerinde yer alır. Sn. Haluk Uygur un İRİS Temel Fotoğraf ve Sanat Felsefesi atölyesine tamamlar ve bu atelye çalışmasının ardından fotoğrafa olan bakış açısında ciddi değişiklikler olur ve hobi olarak yakınlık kurmaya çalıştığı fotoğrafın aslında bir sanat dalı olarak önemini kavrar. Halen Altın Oran Düşünce ve Sanat Platformu bünyesinde fotoğraf çalışmalarına devam etmektedir. Bu kitap Seyhan Rotary Kulübü nün ve Güney Rotary Kulübü nün katkılarıyla basılmıştır.