Oturum Başkanı: Sarven ÇİLİNGİROĞLU

Transkript

1 Oturum Başkanı: Sarven ÇİLİNGİROĞLU

2 Mustafa Bilge Hasan Heperkan

3 Ülkemizde yapılan HVAC tasarımlarında SFP tasarımları SFP 5 sınırları içinde kalmaktadır / 1250 = 1,6 ; 3000 / 2000 = 1,5 Pm= V(m3/s)*Pt(Pa)/ηf*ηm

4

5

6

7 Uygulaması tamamlanmış çalışmakta olan ve AVM,Ofis ve sergi salonlarından oluşan bir komplekste toplam 24 adet klima santrali kullanılmıştır. Klima santrallerin SFP değerleri ila 1500 W/(m3/s) arasında değiştiği belirlenmiştir.bu santrallerdeki fanların toplam çektikleri güç 215 kw dır. Fanların günde 14 h ve yılda 350 gün çalıştığı kabulü ile fanlar yılda kW enerji çekmektedir. Bunun parasal değeri ise TL/ yıl olmaktadır. Aynı santrallerin tümü SFP değeri 1250 olarak seçildiğinde aynı klima santrallerinin fanlarının çektiği güç 105 kw olmaktadır. Bu fanları yıllık çektiği güç değeri ise kw olmakta bunun parasal değeri ise TL/yıl olmaktadır.

8 MEKANİK TESİSAT İŞLERİ KAPSAMI 1.TASARIM 2.İHALE 3.UYGULAMA 4.START UP ( DEVREYE ALMA) 5.AS BUILT (UYGULAMAYA ESAS PROJE) 6.TEST AYAR DENGELEME(TAD) 7.GEÇİCİ KABUL DOSYASINI HAZIRLANMASI 8.EĞİTİM

9 Test: Akış koşullarının değerlendirilmesi için sıcaklık, basınç, devir, elektriksel özellikler, hız, hava ve su miktarlarının özel ve kalibre edilmiş enstrümanlar kullanılarak ölçülmesidir. Ayar(Adjusting): Kısmen damperler ve vanalar gibi denge cihazlarını kapatarak sistem akışlarının değiştirilmesi veya tasarım ve montaj sınırları dahilinde en uygun işletme koşullarına erişmek için fan(veya pompa) hızlarının değiştirilmesidir. Dengeleme(Balancing): Ana şebeke kolları ve terminal cihazlarından geçen hava ve su debilerinin tasarımda belirtilen hava ve su debilerine (belirli sınırlar içersinde) erişmek üzere kabul edilebilir prosedürler kullanılarak ayarlanması dır

10 Test, Ayar ve Dengeleme (TAD): Hava ve su akış miktarlarını (debilerini) elde etmek ve belgelendirmek için ısıtma, havalandırma ve iklimlendirme (HVAC) sistemlerinde uygulanan sistematik proses veya hizmettir

11 TAD Firması: Test, Ayar ve Dengeleme alanlarında çalışan ve NEBB in tüm gerekliliklerini karşılayan ve koruyan firmadır. TAD Firması tam zamanlı yönetici pozisyonunda en az bir adet TAD Denetçisi(UZMANI) istihdam eder

12 TAD Raporu TAD Raporunda belirlenen ölçümlerin, NEBB Klima Sistemlerinin Test Edilmesi, Ayarlanması ve Dengelenmesi Standartları nın güncel basımına uygun şekilde ve doğru olarak yapıldığını gösterir

13 TAD DENETÇİSİ TAD İŞLEMLERİNİN YERİNE GETİRİLMESİ TAD Denetçisi, son TAD raporunda bulunan tüm verilerin doğruluğunun garantilenmesi amacıyla sistemlerin NEBB Usul Standartları ve sözleşme dokümanları uyarınca test edildiğini, ayarlandığını ve dengelendiğini garantilemekten sorumludur

14 TAD DENETÇİSİNİN DİĞER GÖREVLERİ TEKNİSYEN EĞİTİMİ TAD USULLERİ EĞİTİMİ ÖLÇÜ VE AYARALETİ KULLANIMI ve BAKIMI KOORDİNASYON / DENETİM( saha personeli) PROJE İLETİŞİMİ ( sorunları ilgililere duyurmak)

15 Genellikle TAD işi aşağıdaki durumda tamamlanmış olur: Tüm HVAC sistemleri ve bileşenleri test edilip kabul edilebilir toleranslar dahilinde dengelendiğinde ve ilgili raporu hazırladığında TAD Denetçisi son raporun sunulmasından önce, dengelemeyi veya toleranslar dahilinde dengelemeyi engelleyen olası önemli sistem eksiklikleri konusunda ilgili tarafları bilgilendirir

16 3.2.1 PROFESYONEL TASARIMCI SORUMLULUKLARI Taahhüt dokümanlarında aşağıda açıklanan koşulların yerine getirilmesi önerir: Test edilecek, ayarlanacak ve dengelenecek ekipman ve sistemleri, ölçülecek parametreleri ve kabul edilebilir toleransları belirtir. TAD Firması'nın hizmetlerini kimin tarafından satın alınacağını tanımlar TAD Firması'nın uygulama sürecinin erken dönemlerinde işe başlamasını sağlar. Başarılı dengeleme için gereken sistem bileşenlerini, örneğin branşman ve menfez damperlerini, debi ölçüm istasyonlarını, basınç ve/veya sıcaklık test ağızlarını, mekanik projeler üzerinde açıkça belirtir

17 3.2.1 PROFESYONEL TASARIMCI SORUMLULUKLARI HVAC kontrol sistemi firmasının TAD işi başlamadan önce kabul ve belgelendirme işlerini bitirmesi gerektiğini şartnamede belirtir. Bina kontrol sistemi firmasının TAD işlerine yardım için gerekli olan donanım ve yazılıma erişimi veya tesis içi teknik desteği sağlayacağını şartnamede belirtir. Donanım ve yazılım veya tesis içi teknik destek TAD firmasına herhangi bir bedel talep edilmeksizin sağlanır. TAD işleminin gerektirdiği tüm ekipman ve bileşenlere erişebilme( gerekli kontrol kapakları gibi) olanağını sağlar. TAD Firması'nın kabul işlemleri Commissioning - ile ilgili sorumluluklarını eksiksiz olarak tanımlar

18 3.2.2 UYGULAMA EKİBİ SORUMLULUKLARI Uygulama ekibinin aşağıdakileri yapması önerilir: TAD Firması'na tüm değişiklik emirlerini ve sözleşme değişikliklerini de kapsayan, uygun bir taahhüt dokümanları dosyasını (çizimler, şartname ve onaylanmış malzeme formları IQ ve onaylanmış ekipman listelerini) sağlamalıdır. TAD Firması'nın görüşünü alarak, diğer disiplinlerin çalışmalarını koordine eden ve TAD işinin de başarıyla tamamlanması için uygulama aşamasında TAD işi için yeterli süreyi sağlayan İŞ PROGRAMINI geliştirmelidir. TAD Firması'nı tüm iş programındaki değişikliklerinden haberdar etmelidir

19 3.2.2 UYGULAMA EKİBİ SORUMLULUKLARI Tüm yapısal bileşenlerin, pencereler ve kapıların monte edilmesi, kapı donanımının, tavanların, merdiven, asansör ve mekanik şaftların, çatı sistemlerinin tamamlanması, tüm plenumların sızdırmazlığının sağlanması vb.ayrıca tüm kaba inşaatın, tamamlanmış olduğunu güvenceye almalıdır. Tüm gerekli mekanik ve HVAC işlerinin tamamlanmış olmasını ve güvenle işletilebilmesini garantilemelidir.bu çalışmalar kanal sızdırmazlık testlerini ve hidrostatik testleri de kapsar, ancak bunlarla sınırlı kalmaz. Boru sistemlerinin, boşaltılması,temizlenmesi tekrar doldurulması, havasının alınması ve kimyasal işlem görmesi gerekir. Tüm pislik tutucular temizlenmeli ve doğru filtreler takılmalıdır. Kanal sistemleri ve ilgili tüm ekipmanlar temizlenmeli ve tanımlanan yeni temiz hava filtreleri takılmasını sağlamalıdır

20 3.2.2 UYGULAMA EKİBİ SORUMLULUKLARI HVAC ekipman ve sistemlerine hizmet veren sabit elektrik güç sistemleri eksiksiz olarak kurulmuş olmalıdır. Bu türden elektrikli sistemler, tüm uygulama personelinin güvenliğinin garantilenmesi için ilgili tüm kodlara uygun ve doğru bir biçimde tesis edilmelidir. Tüm HVAC ekipman ve sistemleri üretici tavsiyeleri doğrultusunda veya yetkili servislerle birlikte TAD firmasının göztiminde çalıştırmalı,devreye alınmalıdır. Tüm bina otomasyon sistemlerinin kurulumu, programlanması (tasarım parametreleri ve grafikler dahil), kalibrasyonu ve çalıştırılması işlemlerini tamamlamalı. Dengeleme başlamadan önce bina otomasyon sistemi ile ilgili kabul( commissoining) ve belgelendirme işlerinin tamamlandığını doğrulamalıdır. Bina kontrol sistemi firmasının TAD işlerine yardım için gerekli olan donanım ve yazılıma veya tesis içi teknik desteğe erişim sağlamasını zorunlu kılmalı. Donanım ve yazılım veya tesis içi teknik destek TAD Firması'ndan herhangi bir bedel talep edilmeksizin sağlanır. TAD prosesi sırasında gereken tüm devir değişikliklerini ( fan veya pompa için)temin ve tesis etmelidir

21 3.2.3 TAD FİRMASI SORUMLULUKLARI TAD işini yaparken güncel NEBB standartları ve usullerini uygulamalı. TAD Firmasının TAD işini NEBB Klima Sistemlerinin Test Edilmesi, Ayarlanması ve Dengelenmesi Standartları nın uygun biçimde tamamlanmasını engelleyen tasarım veya uygulamaya ilişkin öğeleri düzenli olarak ve uygun kanalları kullanarak ilgililere iletmeli. Belirlenmiş kabul çalışmalarını Commissioning - desteklemek için gerekli çalışmaları yapmalı. HVAC sistemlerinin nihai hava ve su debilerine ait ölçülen gerçek değerleri doğru olarak yansıtan NEBB e uygun TAD Raporunu yayınlamalı

22 TEMEL TAD ÖLÇÜMLERİ AŞAĞIDA AÇIKLANMIŞTIR. Kısım 5 de açıklanan test çalışmaları aşağıda açıklanan temel ölçüm kriterleri kullanılarak yapılır. HAVA BASINCI HAVA HIZI ALIN HIZI ÖLÇÜMLERİ SICAKLIK ÖLÇÜMÜ HAVA DEBİSİ ÖLÇME DAVLUMBAZI (HOOD) DEVİR ÖLÇÜMÜ SU BASINÇ ÖLÇÜMLERİ ELEKTRİKSEL ÖLÇÜMLER

23 TAD TANIMI VE KEŞİF ÖZETİ (ISKAV ÖNERİSİ) TAD Öncesi aşağıda açıklanan çalışmaların tamamlanmış olması gerekir. 1- Projede tanımlanan ve montajları yapılan tüm ekipmanların tasarımda da belirtilen özellikte ve kapasitede ayrıca belirtilen marka da kullanıldığını gösteren föylerin( IQ) onaylanmış olması lazımdır. 2- Projelerde uygulama sırasında yapılan değişikliklerin ( cihaz kapasite veya sistem değişikliği gibi ) prosedürlere uygun olarak yapıldığı ve kayıt altına alınıp alınmadığı kontrol edilmelidir. 3- BİTMİŞ İŞLER projeleri tamamlanmış ve kontrol teşkilatı tarafından onaylanmış olmalıdır. 4- Punch List in ( kusurlu ve eksik işlerin) tamamlanmış olduğu kontrol teşkilatı tarafından onaylanmalıdır

24 TAD TANIMI VE KEŞİF ÖZETİ (ISKAV ÖNERİSİ) 5- Ekipmanların( soğutma grubu, kazan, klima santralı, pompalar gibi ) start up çalışmalarının ilgili servislerin denetim ve kontrolünde tamamlanmış ve belgelendirilmiş olması gerekmektedir. 6- Cihazların veya sistemlerin devreye alma( start up) çalışmalarından öncesinde ve sonrasında ilgili check list( kontrol listeleri) tamamlanmalıdır. 7- Kanal sızdırmazlık testleri ve boru devresi hidrolik testleri yapılmış ve belgelendirilmiş olmalıdır. 8- Otomasyon sisteminin TAD çalışmalarının etkilememelidir gerekirse Otomasyon firması yetkililerin TAD uzmanına çalışmalar sırasında her türlü yardım ve desteği sağlamalıdır

25 TAD TANIMI VE KEŞİF ÖZETİ (ISKAV ÖNERİSİ) Hava Tarafı TAD Keşif Özeti Önerisi 1-Menfez, anemostat, düfüzör debi ölçümü ve ayarı ad. 2-Hava damperi debi ölçümü ve ayarı ad. 3-Klima santralı hava debileri (Gidiş, dönüş, taze hava) ile ısıtıcı ve soğutucu batarya hava tarafı kapasite ölçümü, fitlere ve batarya basınç kaybı ölçümleri, elektrik motoru amper değerleri ölçümü ad. 4-Egzoz fanı hava debisi, elektrik motoru amper ölçümleri ad. 5-VAV- CAV min. maksimum hava debisi ve basınç kaybı ölçümü ad

26 Sistemdeki hava debisi anemometre kullanılarak veya bataryalar ve/veya filtrelerin yüzeyinde hız traversleri yaratılması gibi alternatif yöntemlerle belirlenebilir. Kanal çıkışında Pitot tüpü Traversi kullanılarak hava debisi belirlenebilinir. Toplam çıkış (menfezlerden) ölçülen hava debisi ile Pitot tüpü traversi ile ölçülen fan debisinin karşılaştırılmasının olası kanal sızıntılarının miktarının belirlenmesine yardımcı olur.

27 Kanal kaçaklarının doğru olarak değerlendirilmesi, TAD işinin kapsamı dışında olan, özel bir kanal sızdırmazlık testini gerektirir( (DW144) SP (statik basınç), devir/dakika ve çekilen güç (W) gibi gerekli diğer verilerin ölçülebildiği durumlarda, fan eğrileri kullanılarak hava debisi belirlenebilinir. Fan debisi tasarımda belirtilen hava debisi gerekliliğinin %10 luk sapma payının içinde değilse, gereken hava debisini yaklaşık olarak elde etmek için fan devri ayarlanır.

28

29

30

31 SFP (Ws/m^3) Akım (A) V toplam (m^3/h) V toplam (m^3/s) Hız (m/s) ΔPs (Pa) ΔPd (Pa) ΔPt (Pa) ɳ fan ɳ motor N m (W) Tasarım (1) , Uygulama (2) , TAD Yapılan Uygulama (3) , / 4652 = 1,50 TAD uygulaması sonra çekilen motor gücünde %50 oranında tasarruf sağlanmıştır.

32 a) Tüm GRD damperlerinin ardına kadar açık olduğunu doğrulayın. b) Hava debisini sapmaları da dikkate alarak belirtilen şekilde ayarlayın c) Mümkünse fanı tasarımda amaçlanan hava debisinin yaklaşık %110 una ayarlayın. f) Tüm GRD lerde hava debisini ölçün. g) Fana en yakın olan GRD ler tipik koşullarda en yüksek değere sahip olacağından, GRD hacim damperlerini tasarımda amaçlanan hava debisi gerekliliklerinin yaklaşık %10 aşağısına ayarlayın.

33 h) Ayarlama prosesi sistemin sonuna doğru ilerlerken, geriye kalan GRD hava debisi değerleri artacaktır. i) Tüm GRD ler tasarımda amaçlanan hava debisi gerekliliklerinin ± %10 u dahilinde olana ve en az bir GRD hacim damperi ardına kadar açık olana dek, sistemdeki ayarlama geçişlerini yineleyin. k) Tüm dağıtıcıları yeniden ölçün ve son debi değerlerini kaydedin. i) Gerekirse ayarların eski haline getirilmesi için tüm damperleri keçeli kalemle, sprey boyayla veya bir başka yöntemle kalıcı olarak işaretleyin.

34 İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER

35