RÖNTGEN FİLMLERİ. Işınlama sonrası organizmanın incelenen bölgesi hakkında elde edilebilen bilgileri taşıyan belgedir.

Transkript

1 RÖNTGEN FİLMLERİ Işınlama sonrası organizmanın incelenen bölgesi hakkında elde edilebilen bilgileri taşıyan belgedir. Tanısal radyolojide röntgen filmine radyogram, Röntgen filmi elde etmek için yapılan işleme de radyografi denir.

2 Röntgen Filmi Polyester saydam zeminin iki yüzünde fotografik emülsiyon yer alır ve yaklaşık 0,25 mm kalınlığında bir tabakadır. Emülsiyon, ışığın bilgileri taşıdığı ve etkilediği katmandır. Emülsiyon, gümüş halid(gümüş bromür-agbr, gümüş iyodür-agi) kristallerinden oluşur. Banyo edilmemiş film elma yeşili rengindedir. Polyester zemin filmin kurutulmasından sonra sertlik kazandırır.

3 Gümüş halid kristali ve içindeki atomların dizilişi Çift emülsiyonlu bir röntgen filminin tabakaları

4 Röntgen filmleri 4 tabakadan oluşur; 1- Destek tabakası (Base, Saydam Zemin); Işığa duyarlı emülsiyonun sürüldüğü homojen kısımdır. Filmin en kalın tabakası olup ışınları geçirebilen selüloz asetat veya polyesterden yapılmıştır. 2- Emülsiyon tabakası; İçinde jelatin ve gümüş halid (AgBr, AgI) kristalleri içeren tabakadır. 3- Yapıştırıcı tabaka; Üzerine sürülen emülsiyonun yapışmasını sağlayan, destek tabakasının her iki yüzünde de bulunan ince tabakadır. 4- Koruyucu tabaka; Emülsiyon tabakasının korunmasını sağlayan saf jelatinden oluşan koruyucu bir tabakadır.

5 FİLM ÇEŞİTLERİ A) RADYOGRAFİ FİLMLERİ B) DİJİTAL GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİNDE KULLANILAN FİLMLER C) MAMMOGRAFİ FİLMLERİ D) ÖZEL AMAÇLI FİLMLER E) DİŞ FİLMLERİ F) SİNERADYOGRAFİ FİLMLERİ

6 A) RADYOGRAFİ FİLMLERİ 1-) Doğrudan Işınlanan Filmler (Direkt Ekspojur Film) 2-) Screen Film (Çift Emülsiyonlu Film) 1-) Doğrudan Işınlanan Filmler; Ranforsatör olmadan kullanılmak üzere geliştirilmiştir. Bunlar zarflı film olarak da bilinir. Işık geçirmeyen özel zarflar içinde imal edilir ve bu şekilde ışınlanır. Yoğunlaştırıcı yüzeyleri yoktur. Bu nedenle emülsiyon tabakası, screen filmlere oranla daha kalın ve emülsiyondaki gümüş daha fazladır. Ranforsatörlerin ve screen filmlerin geliştirilmesiyle hastaya verilen radyasyon dozu oldukça düşürülmüştür. Bu filmler, hastaların yüksek doz almasına neden oldukları için artık kullanılmamaktadır.

7 2-) Screen Film (Çift Emülsiyonlu Film); Bu filmler, ranforsatörlü film kasetleri ile birlikte kullanılır. Günümüzde tanısal radyografide yaygın olarak kullanılmaktadır. Filmin her iki tarafında da emülsiyon vardır. X ışınları, ranforsatörler tarafından tutulur, daha uzun dalga boylu ışınlar halinde ve daha uzun sürede emülsiyon tabakasına aktarılır. Bu nedenle emülsiyonun kalın olmasına gerek yoktur.

8 B) DİGİTAL GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİNDE KULLANILAN FİLMLER 1-) Video Kayıt Filmi Dijital görüntü oluşturan radyolojik cihazlarda (BT, US, MRG, dijital röntgen gibi) elde edilen görüntülerin aktarıldığı filmlerdir. Bu filmlere görüntü almak için, multiformat kamera denilen cihazlar kullanılır. Film x-ışınıyla değil, kameranın monitöründen gelen ışıkla görüntü oluşturur. 2-) Lazer Kamera Filmi Tek emülsiyonludurlar. Filmin, laser kamerada kullanılan laser ile uyumlu olması gerekir. 3-) Dry (Kuru) Film Banyo işlemine gerek olmaksızın görüntü kaydedilmektedir.

9 C) MAMMOGRAFİ FİLMLERİ Mamografi tetkikinde kullanılan tek emülsiyonlu filmlerdir. D) ÖZEL AMAÇLI FİLMLER 1-) Dublikasyon filmi Bir radyogramın kopyasının alınması için kullanılır. Bu işlem sayesinde gereksiz radyografi tekrarı önlenir. 2-) Subtraksiyon (Çıkarma) Filmi Günümüzde kullanılmamaktadır. E) DİŞ FİLMLERİ 1-) İntraoral Filmler: Birkaç dişi görüntüleyebilen küçük boyutlu filmlerdir. 2-) Panoramil Filmler: Tüm alt ve üst çene dişlerini bir planda gösterebilen filmlerdir. F) SİNERADYOGRAFİ FİLMLERİ Bu filmlerin, sinema filmlerinden farkları yoktur.

10 Film Kalitesi 1. Filmin Hızı Film hızı emülsiyon kalınlığı ile orantılıdır. Yüksek hızlı filmlerde daha az ışınla görüntü oluşturulabilir. Tanısal radyolojide kullanılan filmler hızlarına göre 3 şekilde satışa sunulmuştur; a. Standart b. Hızlı c. Ultra Hızlı 2. Filmin Kontrastı Siyahtan beyaza kadar olan tonların belirginleşmesi ile ilgilidir. Kontrast; AgBr(gümüş bromür) kristallerinin boyutu ile ilgilidir. Boyutları küçüldükçe kontrast artar. 3. Filmin Işığı Absorbe Etme Özelliği Monokromatik Filmler: Tek renge duyarlıdır. Ortokromatik Filmler: Hem mavi, hem yeşil ışığa duyarlıdır. Pankromatik Filmler: Tüm renklere duyarlıdır.

11 Karanlık Oda Nasıl Olmalı? Yaklaşık 5 metrekarelik alan olmalı Nemli ve çok sıcak olmamalı Havalandırma olmalı Kaset ve film kutularının konabileceği raf olmalı Elektrik ve su olmalı Emniyet ışığı bulunmalı Işık sızmamalı Oda gerektiğinde ışık alabilecek konumda olmalı Direk girişte kapı mutlaka içerden kilitlenebilmeli Grafi odasına yakın, mümkünse bitişik olması gerekir Odaya girişte bir ara bölmenin olması faydalıdır

12 Röntgen filminin kutusundan çıkartılarak kasete yerleştirilmesi ya da ışınlama sonrası kasetten çıkartılarak banyo edilmesi aşamasında ışık görmemesi gerekir. Bu amaçla karanlık odada şu özellikler bulunmalıdır: * KURU TEZGAH Kasetlerin boşaltıldığı, yeni film takıldığı yerdir. Banyodan buraya su sıçratılmamalıdır. * ISLAK TEZGAH Film banyosunun yapıldığı yerdir, burada developman banyosu, ön yıkama, tespit banyosu ve daha geniş yıkama tankı vardır. * FİLM ÇERÇEVELERİ Işınlanma sonrası kaset, karanlık odada emniyet ışığı altında açılarak film çıkarılır. Paslanmaz çelikten yapılmış ve film boyutuna uygun çerçeveye yerleştirilir.

13 * YIKAMA TANKI Developman tankından en az 4 kat geniş olmalıdır. Genel olarak paslanmaz çelik, bakalit, plastik gibi kimyasal maddelere dayanıklı materyallerden yapılmalıdır. * ISITICI ve TERMOSTAT Developman banyosunun ısısını devamlı olarak 20 C⁰de tutmak için kullanılır. * EMNİYET IŞIĞI Işık kaynağına filtre takılarak sağlanabilir. Bu amaçla en sık olarak kırmızı filtreler kullanılır. Emniyet ışığı tezgaha en az 130cm uzaklıkta olmalı, 15-25W (watt) gücünde olmalıdır. * FİLM KURUTMA DOLABI Dolapta sıcak hava bir vantilatör ile filmlerin üzerine gönderilerek kurumaları sağlanır.

14 KARANLIK ODA İLE İLGİLİ PRENSİPLER Karanlık oda çalışmaları bitince developman banyosu tankının üzeri kapatılır. İstirahat halinde karanlık odada oturulmaz. Karanlık odada normal aydınlatmaya geçmeden önce film kutularının kapalı olmasına ve açıkta film olmamasına dikkat edilmelidir. Periyodik olarak karanlık odanın temizliği yapılmalıdır. Eskiyen banyolar değiştirilmelidir.