KONYA LNDE KÜLTÜR VE NANÇ TURZM THE CULTURAL AND BELIEF TOURISM IN VICINITY OF KONYA

Transkript

1 KONYA LNDE KÜLTÜR VE NANÇ TURZM THE CULTURAL AND BELIEF TOURISM IN VICINITY OF KONYA Özet Tahsin TAPUR * Çalıma Konya ilinin kültür ve inanç turizmi potansiyelini aratırmayı amaçlamaktadır. Bu amaca ulamak için 2008 yılında kültür ve inanç turizmi açısından deeri olan yerlerde öncelikle alan çalıması ve gözlemler yapılmıtır. Bu alanlarda turizm deeri, turistlerin ilgisi, turizm altyapısı (ulaım, konaklama vb.) ve turistik tanıtım gibi unsurlar incelenmitir. Alan aratırmasında turizmle ilgili yerlerde gerekli görüme ve mülakatlar yapılarak turistik deerlerin fotorafları çekilmitir. Toplanan bilgiler SWOT/GZFT analiz yöntemine göre de deerlendirilmitir. Bu çalıma neticesinde Konya il merkezi ve ilçelerinin kültür ve inanç turizmi açısından önemli bir turizm potansiyelinin olduu belirlenmitir. Çünkü Konya, M.Ö yıllarına uzanan tarihi yerleim yerlerinden ilk Hıristiyanlık mabetlerine kadar çok sayıda deerli eserlere ev sahiplii yapmaktadır. Ayrıca Selçuklulara bakentlik yapmasıyla Selçuklular bata olmak üzere Karamanoulları Beylii ve Osmanlılar Konya da önemli tarihî yapı ve eserler bırakmıtır. Millî kültürümüze büyük etkisi olan Mevlana bata olmak üzere birçok ilim ve fikir adamı Konya da yaamı ve eserlerini burada yazmılardır. Anahtar Kelimeler: Konya, turizm, kültür turizmi, inanç turizmi. Abstract The study aims to research the potential of cultural and belief tourism in vicinity of Konya. To reach this purpose primarily field works and observations were performed in 2008 in the areas having worth in terms of cultural and belief tourism. Constituents like tourism worth, interests of tourists, tourism infrastructure (transportation, accommodation) and tourist promotion were analyzed. Required negotiations and interviews were met and touristic places were taken photos in the field works. Gathered data were assessed according to SWOT/GZFT analyze method. As a consequence of the research, it has been determined that Konya city center and its districts have a significant tourism potential considering cultural and belief tourism. Because Konya does the honors for many invaluable historical settlements extending 5500 B.C. up to the first Christian temples. Besides, since Konya was the capital to Seljuks, Seljuks and the seignior of Karamanoulları and Ottomans left many significant historical works and buildings. Especially Mevlana that has a big effect upon Konya and our national culture, and many other intellectuals lived and wrote their works in Konya. Key Words: Konya, Tourism, cultural tourism, belief tourism. GR Turizm, insanların sürekli ikamet ettikleri, çalıtıkları ve her zamanki olaan ihtiyaçlarını karıladıkları yerlerin dıında, yerlememek ve ekonomik anlamda gelir elde etmemek artıyla, dinlenme, elenme, merak, spor, salık, kültür, deneyim kazanma, akrabalarını ziyaret etme, kongre ve seminerlere katılma, dini ibadetlerini yerine getirme gibi kiisel nedenlerle, kiisel ya da toplu olarak yaptıkları seyahatlerdir. Bu seyahatlerin turizm faaliyeti sayılabilmesi için, turistlerin gittikleri yerlerde en az bir gece konaklaması ve turizm isletmelerinin ürettii mal ve hizmetleri talep etmeleri gerekmektedir (Özgüç, 2003: 15). Turizm çeitli alt sistemlerden oluan bir bütündür. Turizm sistemi içinde corafya aırlıklı bir paya sahiptir. Çünkü gerek turist alan, gerekse ev sahibi alan birer corafi mekandır. Yani turizm talebinin doduu ülke, bölge, yöre, kent gibi yerler birer corafi mekan parçalarıdır. Bu alanlarda doal ve kültürel çekicilikler, tesisler, hizmetler, turizm örgütleri turizm unsurlarını meydana getirirler. Böylece turizm öncelikle fiziksel (corafi) bir çevre içinde yer almaktadır. Bu fiziksel çevre aynı zamanda beeri çevreyi de etkilemektedir (Soykan, 2000: 41). Yeryüzündeki miras ve tarihi kaynaklar kültürel turizmin domasına ve gelimesine neden olur. Corafya, doal ve kültürel mirası kucaklayan bir kavramdır. Ülkemizdeki bazı delta ve traverten alanlarında antik kent kalıntıları ile doal ve kültürel mirasın iç içe olduu alanlar vardır. Pamukkale travertenlerindeki Hierapolis kenti, Büyük Menderes deltasındaki Milet ve Priene kentleri, Küçük Menderes deltasındaki Efes kenti doal ve kültürel kaynakların sentezini gerçekletiren örneklerdir (Doaner, 2001: 135). * Dr., S.Ü.Ahmet Keleolu Eitim Fakültesi Corafya. Konya: ttapur@hotmail.com

2 Kültürel turizm, festival, folklor, tiyatro, sergi gibi sanat etkinliklerine katılmak, geçmi ve yaayan uygarlıklar ile kültürel deerleri tanımak, tarihi yerleri ve toplumun yaam tarzlarını görmek amacıyla yapılan gezidir (Aydın, 1990: 27). Turistlerin kültürel mirasa ilgileri sonucu gelien kültürel turizm, tarihi yerler, müzeler, tarihi kalıntılar, fuar ve festivaller ile gelimeye balamıtır. Geçmi medeniyetlere ilikin kalıntılarla birlikte, yaam biçimleri, gelenek, görenekler, festivaller, müzik ve elence türleri, el sanatları, yemek türleri ve alıkanlıkları kültürel turizmin en önemli ürünleri arasında küreselleen dünyada giderek önem kazanmaktadır. Ancak her kültürel ürün, müze ya da tarihi bir alan belirgin bir turizm çekicilii yaratmayabilir. Kültürel çekicilii turistik ürün haline getirmek, imaj ve marka yaratmak planlama ve tanıtım çalımalarını gerektirir. Kültürel ürünlerin temelini kültürel çekicilikler oluturur (Emekli, 2006: 57). Dünyadaki kıyı turizminin çok ilerlemesi ve insanların artık kıyı turizminin yanında daha çok doa ile bütünleme, geçmi kültürlerin izlerini yerinde görme, kültürel temaslar, yaam tarzı, inanç sistemleri, el sanatları, alı-veri ortamları, elence biçimleri ilgi çeker olmutur. Bu nedenle dünyada tarihi özellii olan kentler önemli turizm potansiyeli olan yerler haline gelmitir. Konya ili de tarih ve kültür deerleri ile ön plana çıkmı alternatif turizm merkezi durumundadır yılı sonu itibariyle Türkiye ye turist gelmi ve yıllık 22 milyar dolar turizm geliri elde edilmitir. Aynı yıl Konya müzelerini i yerli ve si yabancı turist ziyaret ederken, konaklayan turist sayısı ise yerli ve yabancı turisttir. Müzelere gelen turistlerle Konya da konaklayan turist sayısı arasında önemli fark vardır. Bu da gösteriyor ki çok önemli deerleri olan Konya turizm ekonomisindeki konaklama ve hizmet gelirinden yeterince faydalanamamakta ve bir ziyaret yeri nitelii taımaktadır. Aratırmanın Amacı, Materyal ve Metot Aratırma konumuz Konya ilinin kültür ve inanç turizmi potansiyelini ve bu potansiyeli kullanma durumunu aratırmayı amaçlamaktadır. Bu amaca ulamak için 2008 yılının farklı dönemlerinde (ilkbahar, yaz, kı mevsimlerinde) kültür ve inanç turizmi açısından deeri olan yerlerde alan çalıması ve gözlemler yapılmıtır. Bu alanlarda turizm deeri, turistlerin ilgisi, turizm altyapısı (ulaım, konaklama, restoran gibi) ve turistik tanıtım gibi unsurlar incelenmitir. Alan aratırmasında turizmle ilgili yerlerde gerekli görüme ve mülakatlar yapılarak turistik deeri olan unsurların fotorafları çekilmitir. Konuyla ilgi birimlerde (turizm il müdürlüü, müze ve oteller) de gerekli mülakatlar ve görümeler yapılmıtır. Ayrıca literatür olarak Turizm l Müdürlüü istatistikleri, Konya Turizm Envanteri, turizmle ilgili kuruluların hazırladıı raporlar, müzeleri ziyaret eden turist sayısı ve turistik deerleri tanıtıcı belgelerden de faydalanılmıtır. Elde edilen veriler deerlendirilerek SWOT-GZFT analiz yöntemiyle Konya ilinin kültür ve inanç turizminin güçlü ve zayıf yönleri ile turizm açısından fırsatlar ve tehditler belirlenmeye çalıılmıtır. Önceki Çalımalar Konya turizmi ile ilgili çalımalar daha çok resmi kurum ve kurulular (Konya Kültür ve Turizm l Müdürlüü, l Özel dare, Konya Valilii, Büyükehir Belediyesi gibi) ile bazı sivil toplum kuruluları (Konya Ticaret Odası, Konya Turizm Platformu) gibi kurumların yaptıı çalımalar bulunmaktadır. Bu çalımalar daha çok turizm deerlerinin isimlerini, bunları tanıtıcı unsurları içeren kısa bilgilerden olumaktadır. Bu konu da daha çok bilimsel çalıma (makale, kitap, tez vb.) yok denecek kadar azdır. Konya turizmi konusunda en detay çalıma 2006 yılında Konya Ticaret Odası Etüt-Aratırma Servisi nde Nazlı Maç tarafından hazırlanan Bilgi Raporudur (Alternatif Turizm Potansiyeli ve Konya). Maç (2006) hazırladıı raporunda Konya ilinin turizm potansiyelini, bu potansiyelin kullanım durumu, Konya turizminin daha gelimesi için gerekli alternatif turizm unsurlarını ortaya koymaya çalımıtır. Çalıma sonunda gerekli önerileri de belirtmitir. Bir baka çalıma ise Özta, K. & Sezgin, M. (2003) Konya Yöresinin Turistik Potansiyelinin Çeitli Parametrelerle Analizi adlı çalımadır. Bu çalıma da Konya turizminin ekonomik boyutu ve turizm analizi üzerinde durulmutur. Konya il özel idaresi de turizmin gelitirilmesi için hazırladıı stratejik planlarda turizm konusunda gerekli altyapı ve turizm alanlarının gelitirilmesine yönelik planlamalar üzerinde durulmaktadır. Konya turizminin gelimesi ve planlamasında daha çok Kültür ve turizm l Müdürlüü turizm kaynaklarının tanıtımı, turist çekimi ve özellikle Mevlana konusunda yayınları ile turizmin gelimesine katkı yapanlara da destek vermeye çalımaktadır.

3 Çalıma Alanı Konya, ç Anadolu Bölgesi nde km² lik alanı ile Türkiye nin en büyük ilidir. Konya il sınırlarını kuzeyde, Ankara; douda, Aksaray ve Nide; güneyde, Karaman; güneydouda Mersin; güneybatıda, Antalya; batıda, Isparta; kuzeybatıda Afyon ve Eskiehir illeri çevrelemektedir (ekil: 1). ekil: 1- Konya li Lokasyon Haritası Konya ili fiziki corafya özellikleri açısından büyük bir kısmı sade görünümlü, etrafı dalarla çevrili havza özellii taımaktadır. lde en fazla alana sahip yeryüzü ekli ova ve platolardır. Konya ilinde step iklimi artları etkilidir. Konya da yaılar, genellikle ilkbahar mevsiminde konveksiyonel yaılar eklindedir. Yaz mevsimi sıcak ve kurak geçer. Kı mevsimi ise souk ve kar yaılıdır. Konya nın fiziki corafya artları yerleim yeri seçimini de etkilemitir. Çünkü Konya ehir merkezi bata olmak üzere yerleim yerleri genellikle ovalık alanlarda kurulmutur. Konya ili arazi daılımı içinde ova ve düzlüklerin fazla olmasından dolayı tarım alanları (%64) geni yer kaplar. Tarım alanlarını çayır ve mera alanları (%17), orman alanları (%12) takip etmektedir. Konya adının "Kutsal Tasvir" anlamındaki "kon" sözcüüne balı olduu belirtilir. Selçuklu döneminden beri ise Konya ismi ile anılmaktadır. Konya ve çevresi M.Ö. 7. bin yılından beri yerleim yeri olmu, pek çok medeniyete beiklik etmitir. Çatalhöyük, sadece ülkemizin deil, Dünya ölçüsünde yemek kültürünün ilk defa baladıı, tarımın yapıldıı, atein kullanıldıı, yerleik hayata geçildii, vahi hayvan saldırılarına karı ortak savunmanın yapıldıı merkez olarak tanınır. Çatalhöyük Neolitik, Karahöyük Kalkolitik, Alâeddin Tepesi Eski Tunç Devri merkezleridir. Tarih devirlerinde Hititler ve Lidyalılar, M.Ö. 6. yüzyılda Persler, M.Ö. 4. yüzyılda Büyük skender ve Selevkoslar, M.Ö. 2. yüzyılda Roma, M.S. 395'te Bizanslılar Konya ve çevresine hakim oldular. 7. yüzyılda Sasaniler ve Emeviler Konya yı geçici olarak igal ettiler ise de Konya 10. yüzyıla kadar bir Bizans eyaleti olarak kalmıtır (Özönder, 2005) Malazgirt savaından sonra Anadolu'nun kapıları Türklere açılmı ve Büyük Selçuklu Sultanı Kutalmıolu Sultan Süleyman ah tarafından fethedilmitir yılında kurulan ve bakenti znik olan Anadolu Selçuklu Devleti 1'inci Haçlı Seferi sonunda znik'i kaybedince Bakent Konya'ya taınmıtır. Bakent olduktan sonra günden güne gelien ve pek çok mimari eserle süslenen kent kısa zamanda Anadolu'nun en gelimi ehirlerinden biri olmutur yılından 1308 yılına kadar Anadolu Selçuklu Devletinin egemenlii altında kalan Konya Selçuklu Devletinin yıkılıı ile Karamanoulları Beyliinin hâkimiyeti altına girmitir yılında Fatih Sultan Mehmet tarafından Karamanoulları Beylii ortadan kaldırılmı ve Konya yı Osmanlı sınırları içine alınmıtır. Mondros Atekes Antlaması

4 sonunda Konya talyanlar tarafından igal edilmi ise de 20 Mart 1920 de igalden kurtarılmıtır ( Yerleme merkezlerinin gelimesinde önemli bir unsur olan ulaım, Konya Kenti nin kurulu ve gelimesinde önemli bir faktör olmutur. Karayolu Ulaımı: Dou ve batı arasında köprü görevi yapan Konya'nın dier kentler balayan ulaım yolları, fizikî corafya faktörleri ile ilikilidir. Konya, gerek yüzölçümünün genilii ve gerekse ülke içindeki corafi konumu itibarıyla yol uzunluu (9.797 km) en fazla olan illerimizdendir. Konya ilinin dier illerle balantıları ve uzaklıkları; Ankara ile Konya dan balayan Cihanbeyli ve Kulu ilçelerinden geçerek bakente ulaan 258 km lik yoldur. Afyon ile Konya-Kadınhanı-Ilgın-Akehir-Çay- Afyon 223 km, Adana ile Konya-Karapınar-Ereli-Ulukıla-Pozantı-Adana 356 km, Aksaray ve Kayseri ile Konya-Aksaray-Nevehir-Kayseri 327 km, Karaman ve Mersin ile Konya-Karaman-Mut-Silifke- Mersin 343 km, Isparta ve Antalya ile Konya-Beyehir-.Karaaaç-Isparta-Antalya 401 km dir. Konya ilini güney kıyılarına en kısa mesafeden balayan Konya-Seydiehir-Antalya yolunun (323 km) 1996 yılında trafie açılmasıyla, ilin trafik yükünde önemli artılar meydana gelmitir. Konya Kenti nde ehirler ve ilçeler arası ulaımın salanması için 2 terminal bulunmaktadır ( Demiryolu Ulaımı: Konya nın demir yolu balantısı 1898 yılında yapılmıtır. Konya il sınırları içinde 300 km demiryolu hattı vardır ve istasyon sayısı da 15 dir. Güney ve Güneydouyu Batıya ve stanbul a balayan demiryolu, Konya ilinden geçer. Her gün karılıklı olarak Konya-Haydarpaa arası Meram Ekspresi, Ereli-Konya-Haydarpaa arası ç Anadolu Mavi Treni, Haydarpaa-Konya-Gaziantep arasında Toros Ekspresi sefer yapmaktadır. Hava yolu ulaımı: Hava yolu ulaımı, 3. ana jet üst komutanlıına ait askeri havaalanına ilave edilen sivil tesislerle salanmaktadır. Halen Konya-stanbul arasında THY nin günlük tarifeli uçak seferleri bulunmaktadır. Ulaımın elverili ve gelimi olması yerleim yerlerinin fonksiyonlarını önemli ölçüde arttırmaktadır. Konya ilinde turizmin önemli altyapısından biri olan ulaım artlarının elverili olduunu göstermektedir. Ancak Konya nın uluslar arası hava yolu ulaımına açılması ile turizme önemli katkılar salayacaktır. Konya iline 3 ü merkez ilçe olmak üzere toplam 31 ilçe ile 786 köy ve kasaba balıdır. Konya ilinin nüfusu itibariyle toplam dir. Bu nüfusun sı ehir merkezlerinde (il merkezi nüfusu ), si belde ve köylerde yaamaktadır (TUK, 2008). Bu nüfus ile Konya, Türkiye nin 6. büyük ilidir. Ekonomisi daha çok tarım ve hayvancılıa dayalı olan Konya son yıllarda sanayi alanında da önemli atılımlar yapmıtır. Bu gün 3 organize sanayi bölgesi ile Türkiye sanayisinde önemli bir yere sahiptir. KONYA NIN TURZM DEERLER Birçok medeniyete ev sahiplii yapmı ve farklı doal güzelliklere sahip olan Konya, alternatif turizm açısından oldukça anslıdır. Konya da arkeolojik kalıntılar, kentsel ve doal sitler, anıt, ören yeri, höyük, tümülüs, külliye, camii, kilise, saray, han, hamam gibi tarihi varlıkları ile gelenek, görenek, folklor, yemek gibi kültür varlıkları turizm açısından önemli deerler arasındadır. Konya ve çevresinde akarsu, göl, ormanlık alan, elaleler (Yerköprü), yayla gibi çok sayıda doal turizm unsuru vardır (Foto: 1). Meke krater gölü, bir nazar boncuu görünümüyle hem doa tutkunlarını, hem de fotoraf meraklılarının ilgisini çeker. Tur programlarına yeni girmeye balayan göl çok sayıda kua da ev sahiplii yapmaktadır. Türkiye'nin en büyük tatlı su gölü olan Beyehir Gölü, doa turizmi için elverili bir alandır. Günbatımı turlarının düzenlendii gölün çevresindeki ormanlık alan ve Anamas Daları görülmeye deerdir. Konya'da ku gözlemcilii için; Akehir Gölü, Eber Gölü, Kulu Gölü, Ereli Sazlıı, Beyehir Gölü, Bolluk Gölü, Tersakan Gölü ve Tuz Gölü potansiyel sulak alanlardır. Konya ilinde turizme açılan ve turizme açılmamı çok sayıda maara bulunmaktadır. Bunlardan Seydiehir Tınaztepe maarası turizm altyapısı en gelimi olanıdır. Derebucak ilçesinde bulunan Balatini, Körükini, Suluin ve Sakaltutan Maaraları ile Susuz Maarası (Seydiehir) ve Pınarbaı Maarası (Beyehir-Kızılova) da Konya'nın önemli maaralarıdır. Bu maaraların içinde çok sayıda sarkıt, dikit, dev kazanı, güncel traverten, küçük göl, kaynak suyu bulunur.

5 Fotoraf 2: Konya nın Önemli Doal Turizm Alanları Türkiye de sıcaklıkları ºC arasında deiebilen 1000 in üzerinde jeotermal kaynak vardır. Bunların bir kısmı salık turizmine açılmıtır. Konya ilinde bu kaynaklardan Ilgın kaplıcaları, Konya-Karapınar yolu üzerindeki smil kaplıca ve termal tesisleri ile Hüyük Kök kaplıcası, Doanbey kükürtlü hamam, Cihanbeyli Ilıcapınar, Ereli de Akhüyük kükürtlü su gibi kaynaklar bulunur. Konya da fuar ve kongre turizmi için 100 milyon dolarlık bir proje ile 850 dönüm alan üzerine bir fuar ve kongre merkezi kurulmaktadır. çinde fuar alanı, turistik oteller, spor tesisleri, kültür ve eitim merkezi, suni göl, yeil alan ve salık merkezinin bulunduu projeyi, Konya Ticaret Odası finanse etmektedir. Konya da Selçuk Üniversitesi gibi çeitli kurum ve kuruluların düzenledii kongre, seminer, panel gibi sosyal, kültürel ve ilmi aktiviteler kongre turizmi açısından önemlidir. Konya il merkezi çevresinde; çay bahçeleri ve restoranları Meram, Alaaddin Tepesi, Sille, Akyoku, Hatip, Çayırbaı, Bulumiye, Dutlukırı, Kızılören mevki, Sille ve Altınapa barajları önemli turizm ve rekreasyon alanlarıdır. KONYA DA KÜLTÜR VE NANÇ TURZM Konya taıdıı derin tarihi geçmii ile pek çok kültür ve medeniyete beiklik etmitir. Orta Anadolu'nun kültür merkezlerinden olan Konya, M.Ö yıllarına uzanan tarihi yerleim yerlerinden, Hıristiyanlıın ilk mabetlerine kadar çok deerli tarihi yapı ve eserlere ev sahiplii yapmaktadır. Konya ve çevresine yerleen her millet ve topluluk kendi kültür ve sanat varlıklarını yaatmılar ve kendilerinden sonra gelen toplumlara bırakmılardır. Konya da dünyanın ilk yerleme yerlerinden Çatalhöyük bata olmak üzere, Sille (kiliseleri, manastırları, konutları, camileri), Kilistra, Alaaddin tepesi, Karahöyük, vriz kabartmaları, antik kentler, Fasıllar ve Eflatunpınar anıtları kültür turizm açısından önemlidir. Kutsal yerlerin bu dinlere mensup turistlerce ziyaret edilmesinin, turizm olgusu içerisinde deerlendirilmesi inanç turizmi olarak tanımlanır Türkiye'de inanç turizmine yönelik çalımalar 1995 yılında balamı ve yılları arasında yabancı tur operatörü, basın mensubu, din adamı ve ilgili uzman kiilerin katılımıyla "inanç turizmi" turları gerçekletirilmitir. Anadolu'da, inanç turizmi için Müslümanlık (Topkapı Sarayı nda Kutsal Emanetler, Eyüp Sultan Camisi, Süleymaniye Camisi, Edirne de Selimiye Camisi, Konya da Mevlana Türbesi vb gibi), Hıristiyanlık (Efes, znik, Antakya, stanbul vb.) ve Musevilie (anlıurfa, Hatay) ait önemli ziyaret merkezleri vardır (Sargın, 2006: 2).

6 Turizm Bakanlıı tarafından kültürel mirasımızın en önemli unsurlarından sayılan çou doaya, çevresel etkenlere yenik dümü han ve kervansarayların korunarak yaatılması için Tarihi pek Yolu nun tanıtılarak turizme kazandırılması amaçlanmaktadır. Bu amaçla 1997 yılında Turizm Bakanlıının düzenledii inanç turlarının 3.sü Karatay Medresesi, nce Minare ve Mevlâna müzesinin de bulunduu gezi programıyla Konya dan geçmi, bu tura 16 ülkeden 37 din adamı, gazeteci ve yazar katılmıtır. Türklerin Anadolu ya yerlemesinden sonra Konya, Türk kültür ve medeniyetinin Anadolu da kökleip yaygınlamasında büyük etkisi olan yerleim birimlerinden biri olmutur. Türkler Konya ve çevresinde Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı dönemlerine ait birçok cami, medrese, han, müze gibi turizm potansiyeli olan eserler bırakmılardır. Döneminin en önemli bilginlerinden Mevlana ( ) ve ailesi Alaeddin Keykubat zamanında Konya ya gelmitir. Mevlana nın Konya ve Türk kültürüne olan etkisi, yaayıı tarzı, hayat felsefesi ve dünya görüü ile yaadıı dönemde olduu gibi günümüzde de geni bir çevreye ıık tutmaktadır. Aynı ekilde Nasrettin Hoca, emsi Tebrizi, Kadı Burhaneddin, Sadrettin Konevi gibi bilginler de Konya da yaamı ve eserler bırakmılardır. Konya ilinde kültür ve inanç turizmi kapsamında uluslararası nitelikte Mevlana Anma Törenleri (01-17 Aralık), Konya aıklar bayramı, Nasreddin Hoca enlii, Beyehir Turizm enlii, Sanayi ve hraç Ürünleri Fuarı ile Selçuk Üniversitesi, Konya Valilii, Turizm l Müdürlüü, Büyükehir Belediyesi gibi çeitli kurum ve kuruluların düzenledikleri; kongreler, sempozyumlar, seminerler ve paneller gibi sosyal, kültürel ve ilmi aktiviteler gelmektedir. Tablo 1: Konya lindeki Kültür ve nanç Turizmi Açısından Çekicilikler KONYA LNDEK ÖNEML KÜLTÜREL ÇEKCLKLER Çatalhöyük, Alaaddin Tepesi, Karahöyük, Hatip Höyük (Meram), Çarıklar Höyüü, Boncuklu Höyük (Çumra), Höyükler Sırçalı Höyük (Çumra), Alibeyhöyüü (Çumra), Sızma Höyük (Selçuklu), Osmancık Höyük (Kadınhanı), Çobankaya (Ilgın), Tombaktepe (Akehir), Tavançalı (Cihanbeyli), Yörükmezarı Höyük (Akehir), Altınekin Höyük, Sille, Kilistra, Hadim Astra Antik Kenti, Seydiehir Vasada Antik Kenti, Bozkır Isaura Antik Kenti, Karapınar Antik Kentler Oymalı Yeraltı ehri, Anıtlar Eflatunpınar Hitit Anıtı, Beyehir Fasıllar Anıtı, vriz Kaya Anıtı Zazadın Hanı, Horozlu Hanı, Dokuzun Hanı, Kızılviran Hanı, Kadın Hanı, Obruk Han, Argıt Han (Ilgın), Ereli Hanlar Rüstem Paa Kervansarayı Saraylar Selçuklu Sarayı (Alaaddin Tepesi), Beyehir Kubad-Abad Sarayı Mevlana Müzesi, Arkeoloji Müzesi, Etnografya Müzesi, Atatürk Müzesi, Karatay Çini Eserler Müzesi, nce Minare Müzeler Ta ve Ahap Eserler Müzesi, Sırçalı Mezar Anıtlar Müzesi, Büyükehir Belediyesi Koyunolu Müzesi, Akehir Arkeoloji Müzesi, Akehir Atatürk Müzesi, Ereli Müzesi Mevlana Törenleri (10-17 Aralık) Konya Âıklar Bayramı Akehir Nasreddin Hoca enlikleri Mevlana Kültür Merkezi Konya stiklal Harbi ehitlii Konya yöresine ait folklorik eserler, el sanatları, yöresel yemekler vb. Kiliseler Camiler Mescitler Türbeler KONYA LNDEK ÖNEML NAÇ TURZM ÇEKCLKLER Sille Aya Eleni Kilisesi, Sille Maara Kiliseleri, Sille Ak Manastır Kilisesi, Konya Merkez Aziz Pavlus Kilisesi Alaaddin Camii, plikçi Camii, erafettin Camii, Sahip Ata Camii, Konevi Camii, Selimiye Camii, Aziziye Camii, Kapı Camii, Nakibolu Camii, emsi Tebrizî Camii, Hacı Fettah Camii, Piri Mehmet Paa Camii, Tavusbaba Camii, Ereli Ulu Camii, Beyehir Erefolu Camii, Akehir Ulu Camii, Karapınar II. Selim Camii, HacıveyiszadeCamii, Meram (Hasbey) Mescidi, Sırçalı Mescit, Ali Efendi Muaalimhanesi, Hacı Ferruh Mescidi, Hoca Hasan Mescidi, Ferhuniye Mescidi, Beyhekim Mescidi, Keçeci Mescidi, Zevle Sultan Mescidi, Karatay Mescidi, Zenburi Mescidi, Beyehir Demirli Mescit Selçuklu Sultanlar Türbesi, Yeil Türbe (Mevlana ve Ailesi), Nasrettin Hoca Türbesi, Hadim-i Hazretleri Türbesi, emsi Tebriz-i Türbesi, Sadreddin Konevi Türbesi, Tavusbaba Türbesi, Ate Baz Veli Türbesi, Gömeç Hatun Türbesi, Tahir ile Zühre Türbesi, Emir Nurettin Türbesi, Tac-ül Vezir Türbesi, Ahmet Fakih Türbesi, Ula Baba Türbesi,

7 Tarihi Eserler Tüm batılı kitaplar Anadolu tarih ve kültürüne yer verdii gibi Konya kentine de önemli yer ayırmaktadırlar. Tarih zenginlii turistlerin Türkiye ye ve Konya ya gelmesini salamaktadır. O halde bu tarihsel zenginlikleri en iyi ekilde yerli ve yabancı turistlere sunulması ulusal çıkarlarımızın da bir gereidir. Fakat Konya nın tarihi varlıklarının çok iyi korunmadıı mehur Fransız romancısı Andre Gide nin 1914 de Konya ya yaptıı bir geziden anlaılmaktadır. Yazar Konya ya gelmeden önce, Konya ile ilgili resimlere bakarak iyi bir izlenime sahipti. Fakat Konya yı gelip görünce hayal kırıklıına uramı ve öyle demitir: Konya nın kendine özgü gerçek cazibesini yeniden bulması için zannederim 20 ya da 50 yıl geriye deil birkaç yüzyıl öncesine gitmek gerekecek lü yıllarda bile tarihi eserlerin iyi korunmadıı düünülürse; günümüzde bu konuya çok daha fazla önem verilmesi gerekir (Konya Turizm Envanteri, 2000). Aaıdaki tarihi eserlerin bazıları günümüzde harap olmu ve turistik yönden çekicilii kalmamıtır. Höyük Yerlemeleri ve Antik Kalıntılar Konya ilinde bata Çatalhöyük gibi höyük yerlemeleri, Kilistra, Hadim Astra Antik Kenti, Seydiehir Antik Vasada Kenti, Bozkır Isaura (Zengibar Kalesi) Antik Kenti, Beyehir Eflatunpınar ve Fasıllar Anıtı, Karapınar Oymalı Yeraltı ehri, vriz Kaya Anıtı gibi önemli tarihi yerlemeler ve kalıntılar vardır. Çatalhöyük: Çumra nın 12 km. kuzeyinde bulunan Çatalhöyük, yörenin Neolitik Çadan itibaren (yaklaık 9000 yıllık) yerleime açık olduunu göstermektedir. Çaramba Çayı nın birikinti yelpazesi üzerinde ve Eski Konya Gölü kenarındadır. Çatal adı, höyüün farklı yükseltili iki tepesinin çatal eklini andırmasından gelmektedir. Kent özellikleri taıyan bu ilk yerleim yeri, 1951 yalında arkeolog James Mellart tarafından kefedildi yılında kazıya balayabilen J. Mellart, ekibiyle birlikte yaptıı kazılarda ortaya metropolü andıran kentsel bir toplumun yaadıı bir kenti ortaya çıkardı. Çeitli nedenlerle ara verilen Çatalhöyük kazısına 1993 yılında yeniden balandı. Cambridge Üniversitesi Arkeoloji profesörü Ian Hodder, halen kazıyı sürdüren uluslararası bir ekibe bakanlık ediyor. Bugüne kadar Çatalhöyük te 16 yerleme katı kazıldı. Çatalhöyük te ilk birlikte yaam, ilk ev mimarisi, kutsal yapılar ve bunlara ait buluntular ortaya çıkarılmıtır. Buradaki evlerin duvarları sıvalıdır, sıva üzeri beyaza boyandıktan sonra sarı, kırmızı ve siyah tonlarda resimler yapılmıtır. Çatalhöyük te ele geçen alet ve malzemelerin baında pimi toprak, baltalar, sı tabaklar, kabartma bereket tanrıçası motifleri ile süs eyası olarak kullanılan bilezik ve kolyeler gelmektedir. Kemikten yapılmı kesici ve delici aletler ile obsidyenden yapılmı mızrak ve ok uçları Çatalhöyük te bulunan en önemli malzemelerdir. Buluntuların bir kısmı Konya Arkeoloji Müzesi nde, dierleri ise kazı alanındaki depolarda koruma altına alınmıtır (Hodder, 2002). Gökyurt (Glistra-Kilistra): Kilistra antik kenti, Konya nın 49 km güneybatısında Hatunsaray beldesine balı Gökyurt köyündedir. Yapılan arkeolojik çalımalar sonucu Kilistra'da Hellenistik ve Roma çaında (.Ö. 2. yy-.s. 3. yy) yerleimin baladıı tespit edilmitir (Foto: 2). Kazı esnasında bulunan Roma devri bir mezar yazıtında Kilistra adı geçmektedir. Roma devrinde Hıristiyanlıı kabul etmi Kilistra halkının Paganist (putperest) kitlelerin ve yamacıların youn saldırılarına dayanamayarak çevresinde bulunan ve saklanmaya elverili dalık kesimleri seçtikleri görülür. Kurulan bu saklı kentlerden en önemlisi Kilistra'dır. Kilistra antik kenti doal kaya oluumuna paralel be ayrı mevkide kurulmutur. Kayalar oyularak yapılan kentin kuruluunda ve yapılamasında gizlilik esas alınmıtır. Geriden bakıldıında doal bir kaya gibi görünen yerleme yerlerinin iç kısımları geni mekânlar halinde oyulmu, aydınlatma ve havalandırma kamufle edilmi mazgallarla salanmıtır. Mimari eserler içinde dini (kilise, apel), sosyal amaçlı (mesken, sarnıç), savunma ve güvenlik amaçlı yapılara (gözetleme kulesi ve sıınaklar) rastlanmaktadır (Özönder, 2005). Karahöyük (Konya/Merkez): Konya il merkezinde bulunan Karahöyük kazısı 1953 yılında balayan ve 1966 yılına kadar sürmütür. Bu arkeolojik kazılarla Karahöyük ün ç Anadolu Bölgesi ndeki en büyük höyüklerden biri olduu belirlenmitir. Yapılan aratırmalar höyüün M.Ö (Eski Tunç Devri-M.Ö Asur ticaret kolonileri devri) de iskân edildii belirlenmi ve 27 yerleik katı tespit edilmitir.

8 Fotoraf 2: Konya linde Bulunan Tarihi Kabartma ve Antik Kalıntılar Antik Vasada Kenti: Seydiehir-Bostandere beldesindeki antik Vasada kentinde ilk kez 1970 yılında Konya Müze Müdürü Arkeolog Gürbüz Alp in arkeolojik kazı çalımaları ile Roma ve Bizans dönemine ait eserler bulunmutur. Hıristiyanlık döneminde önemli bir piskoposluk merkezi olan Vasada da tiyatro dıında ehre ait dier yapılar halen toprak altında bulunmaktadır. Isaura (Zengibar Kalesi) Antik Kenti: Konya li, Bozkır lçesi sınırları içerisinde, Orta Anadolu Ovasını Toroslar a balayan, çevreye tamamen hakim yüksek tepelerden biri üzerinde bulunur (Foto: 2). Konya Müze Müdürlüünce arkeolog Kazım Mertek bakanlıında 1993 yılında temizlik ve sondaj çalımaları yapılmıtır. M.Ö.5.yy a tarihlenen antik kent bölgenin metropoliti durumunda idi. Alaaddin Tepesi: Alaaddin Tepesi nin Neolitik dönem (M.Ö ) sonları ile Kalkolitik dönem (M.Ö ) balarında kurulduu, M.Ö den balayarak günümüze kadar sürekli kullanılmıtır yılında Alaaddin Tepesi nde yapılan kazılar da bu görüü desteklemi ve kazılarda Frigler, Helenistik, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemi eserlerine rastlanmıtır. Dünyanın en büyük yıma tepesi olan Alaaddin Tepesi nin üzerinde; 3000 kiilik Selçuklu eseri Alaaddin Camii (bu caminin bahçesinde 7 Selçuklu hükümdarının türbesi vardır), düün salonu, 4 çay bahçesi, 2 çocuk parkı, ordu evi, aaçlı yeil alanlar, otopark, çemeler, küçük büfeler ve tuvaletler bulunmaktadır. Konya çevresinde bunlardan baka daha henüz tam aratırılmayan birçok höyük yerlemesi vardır. Bunların en tanınmıları; Hatip Höyük (Meram), Boncuklu Höyük, Seyithan Höyüü, Alibeyhöyüü, Karkın Höyüü, Dedemolu Höyüü, çeriçumra Höyüü, Abditolu Höyüü ve Beyehir Erbaba Höyüü gibi höyüklerdir. Bu höyüklerin birçounda henüz aratırma yapılmamıtır. Kilise ve Manastırlar Konya ilinde kilise ve manastırlar Konya nın 8 km. kuzeybatısında, antik bir Rum yerlemesi olan tarihi Sille de bulunmaktadır. Sille 9000 yıllık tarihi boyunca Rumlar, Ortodoks Türkler ve Müslümanlar bir arada yaamılardır. Sille cumhuriyet öncesine kadar ticaret, halıcılık, çömlekçilik, bacılık, ta içilii gibi alanlarda sosyo-ekonomik yönden çok gelimi bir yerleim yeridir. Sille de yaayan Hıristiyanların yapmı oldukları ve ibadetlerini yerine getirdikleri çok sayıda dini mabet ve kilise (Ak Manastır, Aya Eleni Kilisesi, Maara Kiliseleri, Çevrikler Kilisesi, Mezarlık Kilisesi, Kızıl Kilisesi) vardır. Aya Eleni Kilisesi: Hıristiyanlık devrine ait kilise, Yunan Haçı planına sahiptir. Ama mekânda dört fil ayaı üzerinde yer alan büyük kubbesi bulunmaktadır (Foto: 3). Kilisenin duvar ve pencerelerinde Roma devrine ait malzemeler kullanılmıtır. Kilise dıtan sade görünümüne karın içinde fresk ahap süslemeler geni yer tutar. Kilise Bizans dönemi, kesme ta ve molozlarla ina edilen ilk Hıristiyan mabetlerindendir. M.327 de ina edilen kilise; zamanla çeitli bakım ve onarımlar görse de günümüze kadar ayakta durmutur. Maara kiliseleri: Sille nin en önemli tarihi varlıklarından birisi de Sille güneyindeki maara kiliseleridir. Da yamacındaki kayalara oyulmu çok sayıda Erken Hıristiyanlık dönemine ait kilise bulunmaktadır. Bu kiliselerin tavan, taban ve duvarları çeitli resimlerle süslenmi olup, resimlerin

9 birçou varlıını sürdürmektedir. Bunlardan en tanınmı olanı kaya ve topraın oyulması ile yapılmı olan Banaya Kilisesi dir. lk Hıristiyanlık dönemine ait olan Banaya Kilisesi nin duvarlarında bugün bile varlıını sürdüren renkli resimler vardır. Kapadokya ve Ihlara vadisindeki kiliselere benzeyen bu maara kiliselerin birçou gerek dı etkenler, gerekse bakımsızlıktan dolayı tahrip olmutur. Saray ve Hanlar Fotoraf 3: Konya-Sille de Bulunan Aya Eleni Kilisesi ve Banaya Maara Kilisesi Konya da Selçuklu ve Osmanlılardan kalma saray (Kubadabat ve Alaaddin Sarayı) ve hanlar (Zazadın, Obruk, Kızılören Hanı, Horozlu han) vardır (Foto: 4). Fotoraf 4: Konya da Tarihi pek Yolu Üzerinde Bulanan Hanlar Kubad-Abad Sarayı: Beyehir lçesi, Gölyaka köyü sınırları içerisinde Beyehir Gölü kenarındadır. lk Kez 1949 yılında Konya Müze Müdürü Zeki Oral tarafından yeri tespit edilmitir yılından itibaren Prof. Dr. Rüçhan Arık bakanlıında kazılar devam etmektedir (Foto: 4). Alâeddin Keykubad ın emriyle yaptırılan Kubad-Abad Sarayı günümüze kadar ulamı tek Selçuklu Sarayıdır. Saray tahrip olduu için turizmde faydalanılmamaktadır. Alaaddin Sarayı: Alaaddin Kökü Alaaddin tepesi üzerinde bulunan Selçuklu dönemi yapısıdır. Günümüzde sadece kerpiçten yapılmı temeli ile bir duvarı ayakta kalan saraya ait canlı figürleriyle ekillenmi çiniler, Konya Karatay Müzesi ve Berlin Müzesi'nde sergileniyor. Beton bir emsiyeyle korunan saray, yeniden ina etmek için Konya Büyükehir Belediyesi çalımalar balatılmıtır. Medreseler, Türbeler ve Kütüphaneler Konya ilinde Selçuklu ve Osmanlı eseri medrese ve kütüphaneler bulunmaktadır. Bu medreselerin büyük bir kısmı bugün müze halinde turizme açılmıtır. Bu medreselerin balıcaları; nce Minareli Medrese, Karatay Medresesi, Sırçalı Medrese, Ali Gav Medresesi, Güherta Medresesi dir. Konya'da bulunan türbelerden bazıları; Alâeddin Cami bahçesindeki Sultanlar Türbesi, Atebazı Veli Türbesi, Meram Tavusbaba Türbesi, Emir Nureddin Kümbeti, Gömeç Hatun Kümbeti, Hürrem Paa Türbesi, Ahmet Fakih Türbesi, eyh Osman Rûmi Türbesi, Murad Paa Kızı Türbesi, Sinan Paa Türbesi, Nasreddin Hoca Türbesi'dir.

10 Nasreddin Hoca ve Türbesi: Türk ulusunun geleneksel hazır cevaplılıını, güldürüleriyle yansıtan Nasreddin Hoca ( ) 13. yüzyılda Akehir'de yaamı bir halk kahramanıdır. Nasreddin Hoca kendi kültürünü, yaadıı kendi çevresinden almı, kendi kültürü ile halk kültürünü kaynatırarak yine halka sunmu bir kiidir. Türbesi Akehir de bulunmakta (Foto: 4) olup, her yıl Temmuz ayında Akehir'de Uluslararası Nasreddin Hoca enlikleri düzenlenmektedir. Fotoraf 5: Akehir de Bulunan Nasrettin Hoca Türbesi Bölge Yazma Eserler ve Yusuf Aa Kütüphanesi: Konya da ülkemizin 3 önemli kütüphanesinden biri olan ve yazma ve basma tarihi kıymetli kitapların toplandıı, bakım ve onarımlarının yapıldıı Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi ile Yusufaa Kütüphanesi vardır. Bu iki kütüphane de bugün itibariyle 50 binin üzerinde yazma ve basma kitap bulunmaktadır. Mevlana müzesinin batısında bulunan kütüphane binaları kesme talardan yapılmı üzeri kubbe ile örtülmütür. Camii, Mescit ve Külliyeler Bugün Konya da özellikle Selçuklu, Karamanoulları ve Omsalı dönemlerinden kalan kültür ve inanç turizminde büyük deeri olan çok sayıda cami, mescit ve külliyeler bulunmaktadır. Bunların ziyaret edilmesi için gerekli tanıtıcı bilgiler ve broürler mevcuttur. Bunların en önemlileri unlardır; Alaaddin Cami: Anadolu Selçuklu Devri Konya nın en büyük ve en eski Camiidir. Alaaddin Tepesi üzerinde ina edilen camii, Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat zamanında 1221 yılında ibadete açılmıtır. slam mimarisi yapı tarzında ina edilen caminin içerisinde Bizans ve klasik Devirlere ait 41 ta mermer sütun bulunmaktadır. Camiinin minberi abanoz aacından birbirine geçme olup, Anadolu Selçuklu ahap ilemeciliinin en güzel örneklerindendir. Alaaddin camiinin kuzey bahçesinde Sultanlar Türbesi bulunur. Türbede çinili sandukalar içinde 8 Anadolu Selçuklu Sultanı'nın mezarı bulunmaktadır. Fotoraf 6: Konya da Tarihi Deeri Olan Camiler

11 erafettin Camii: Hükümet Konaı nın kuzeyindeki cami XII. Yüzyılda ina edilmitir. Camii gövdesi kesme talardan büyük bir kubbe ile örtülmütür. Kubbeyi 10 fil ayaı tutmakta, güneyinde bir yarım kubbe ile desteklenmektedir. 6 mermer sütün üzerine oturmu yedi küçük kubbe ile örtülmütür. Camii iç yazı ve nakılarla dekorize edilmi olup, mermer ilemeli minber ve mihrabı bir sanat eseridir. Sonradan ilave edilmi tek erefeli bir de minaresi vardır (Foto: 6). plikçi Camii: Alâeddin caddesi üzerinde camii, dikdörtgen bir planla ina edilmitir. çerisinde iki sıra halinde on adet köeli fil ayaını çapraz tonozlarla balanan kemerler tutmaktadır. Caminin üç giri kapısı vardır. 17 pencereden ıık almaktadır. Camiinin ortasında iki tane oval, bir tane de yuvarlak kubbesi vardır. Orijinal mozaik çinili mihrabı yıkılmı, sonradan yeniden yaptırılmıtır yılları arasında Klasik Eserler Müzesi olarak kullanılan camii, 1960 yılında tekrar ibadete açılmıtır (Konya Turizm Envanteri, 2000). Selimiye Camii: Mevlana dergâhının batısında bulunan camii yılları arasında yapılmıtır. Camii Osmanlı klasik mimarisinin Konya daki en güzel eserlerindendir. Kuzeyinde altı sütuna istinat ettirilmi yedi kubbeli son cemaat yeri ve mermer kemerli cümle kapısı mevcuttur. Giri kapısı ahap kanatlı caminin son cemaat yerinin sa ve solunda tek erefeli iki minaresi vardır (Foto: 6). Kapı Camii: Sarraflar caddesindeki cami, eski Konya Kalesi nin kapılarından birinin kenarında ina edildiinden Kapı Camii adıyla anılır yılında ina edilen camii, 1867 yılında bir yangın sonucu cami ve çevresinde vakıf dükkânları önemli ölçüde zarar görmütür. Ancak bir yıl sonra camii yeniden yapılmıtır. Kapı Camii Konya da yer alan Osmanlı Dönemi camilerinin en büyüüdür. Kesme talardan ina edilen caminin üzeri dıtan çatı, içten büyüklü küçüklü 8 kubbe ile örtülüdür. Ta mihrabı ve ahap minberi sade görünümlüdür. Aziziye Camii: Muntazam kesme Gödene taı ile yapılan mabet son dönem Osmanlı mimarisinin en güzel eserlerindendir yılları arasında yaptırılan camii, 1867 de yandıı için yeniden yaptırılmıtır. Altı mermer sütuna oturan üç kubbeli, son cemaat yerinin iki ucunda kaideleri adırvanlı iki minaresi dikkat çeker. Pencereleri kapısından büyük özellii ile dikkat çeken bir camidir (Foto: 6). Bunlardan baka Konya ve ilçelerinde tarihi özellii bulunan camiler ve mescitler unlardır; Beyehir Erefolu Camii (Foto: 6), emsi Tebrizi Mescidi, Sahip Ata Külliyesi, Sadrettin Konevi Camii ve Türbesi, Nakibolu Camii, Hacı Fettah Cami, Piri Mehmet Paa Cami, Tursunolu Cami, Ferhuniye Mescidi, Hoca Hasan Mescidi, Tavusbaba Camii, Meram Hasbey Mescidi ve Hamamı, Ilgın Lala Mustafa Paa Külliyesi, Ereli Ulu Camii, Karapınar II. Selim Camii ve Külliyesi, Beyehir Demirli Mescit, Akehir Ulu Camisi gibi cami ve mescitlerdir. Bu cami ve mescitler inanç ve kültür turizmi açısından önemli eserlerdir. Bunlar bugün önemli yerli ve yabancı turist çeken mekanları oluturmaktadır. Ancak bunların bir kısmı ya eski tarihi önemini kaybetmi ya da yeterince turizm alanında deerlendirilememektedir. Bu eserlerin özellikleri ve taıdıkları önemleri belirtilerek turizm alanında nasıl deerlendirilebilecei çeitli çalımalarla tespit edilmelidir. badete açık olan bu eserlerde görevlendirilecek personelin de turizm konusunda bilgili ve bilinçli olması tercih edilmelidir. Konya Müzeleri Konya ilinde gerek arkeolojik kazılarla elde edilen eserlerin sergilendii, gerekse çeitli etnografik, mimari eserlerin, dier kültür ve manevi deeri olan eserlerin sergilendii 7 si merkezde olmak üzere 10 müze bulunmaktadır. Mevlana Müzesi: Bugün müze olarak kullanılmakta olan Mevlana Dergahı nın yeri, Selçuklu Sarayı nın Gül Bahçesi iken bahçe, Sultan Alaeddin Keykubad tarafından Mevlana nın babası Bahaeddin Veled e hediye edilmitir. Bahaeddin Veled 1231 de vefat edince türbedeki bugünkü yerine defnedilmitir. Bu, gül bahçesine yapılan ilk defindir. Bahaeddin Veled in ölümünden sonra sevenleri Mevlana ya babasının mezarının üzerine bir türbe yaptırmak istediklerini söylemilerse de Mevlana Gök kubbe den daha iyi türbe mi olur diyerek bu istei reddetmitir. Ancak kendisi 17 Aralık 1273 yılında vefat edince, olu Sultan Veled babasının mezarının üzerine türbe yaptırmak isteyenlerin isteklerini kabul etmitir. Kubbe-i Hadra (Yeil Kubbe) denilen Mevlana Türbe si ina edilmitir (Foto: 7).

12 Fotoraf 7: Mevlana Müzesi nin Çeitli Noktalardan Görünümü ve Sema Töreni Mevlevi Dergahı ve Türbe 1929 yılında Konya Asar-ı Atika Müzesi adı altında müze olarak hizmete balamıtır yılında ise müze yeniden elden geçirilmi ve adı Mevlana Müzesi olarak deitirilmitir. Müze alanı, bahçesi ile birlikte m 2 iken, yeni istimlâk edilerek Gül Bahçesi olarak düzenlenen bölümlerle birlikte m 2 ye ulamıtır (Foto: 7). Müzenin avlusunun kuzey ve batı yönü boyunca dervihan hücreleri yer almaktadır. Güney yönü matbah ve Hürrem Paa Türbesi nden sonra, Üçler Mezarlıı na açılan Hamüan (Susmular) kapısı ile son bulur. Avlunun dousunda ise Sinan Paa, Fatma Hatun ve Hasan Paa Türbeleri ile semahane, mescit, Mevlana nın ve ailesinin mezarlarının bulunduu ana bina yer alır. Ayrıca avluda Yavuz Sultan Selim in yaptırdıı üzeri kapalı adırvan ile eb-i Arus (Düün Gecesi) havuzu ve avlunun kuzey yönünde yer alan Sel-sebil adı verilen çeme bulunur (Özönder, 2005: ). Mevlana müzesi Konya turizminde önemli bir yere sahiptir. Çünkü Konya iline gelen hemen hemen her turist mutlaka Mevlana müzesini ziyaret etmektedir. Bu nedenle müze Türkiye de en fazla ziyaret edilen müzelerin baında gelmektedir. nce Minare Ta ve Ahap Eserler Müzesi: Müze Selçuklu Veziri Sahip Ata tarafından hadis ilmi okutulmak üzere 1254 de Medrese olarak yaptırılmıtır (Foto: 8). Selçuklu ta içilii aheserlerinden olan ta kapısı üzerinde kabartmalı geometrik ve bitkisel süslemeler vardır. Binanın iç mekânları avlu, dershane ve örenci hücrelerinden oluur. Minaresi kesme ta kaplı ve gövde köeleri turkuaz mavi sırlı tuladan yapılmı çift erefelidir yılında müze olarak açılmı olup, içinde Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı dönemi ta ve ahap eserler sergilenir. Müze ziyaretçileri içinde sergilenen ahap, ta ve mermer kitabeler ile çeitli figür, motif gibi materyaller önemli ilgi çeker unsurlardır. Karatay Müzesi: Karatay Medresesi, Selçuklu Emiri Celaleddin Karatay tarafından, 1251 de yaptırılmıtır (Foto: 8). Osmanlılar zamanında da kullanılan medrese 19. yüzyılın sonunda terk edilmitir. Anadolu Selçuklu devri çini içiliinde önemli yeri bulunan Karatay Medresesi 1955 yılında Çini Eserler Müzesi olarak ziyarete açılmıtır. Müzede, Beyehir Kubad-Abad Sarayı duvar çinileri, çini ve cam tabaklar ile Konya ve yöresinde bulunan Selçuklu ve Osmanlı Dönemlerine ait çini ve seramik tabaklar ve kandiller sergilenmektedir. Sırçalı Medrese (Mezar Anıtları Müzesi): Konya daki Selçuklu Devri eski eserlerinden Sırçalı Medrese 1960 yılında müze olarak açılmıtır. Sırçalı Medrese, 1242 yılında Bedreddin Muhlis tarafından yaptırılmı, çinilerle süslü açık avlulu medreselerden birisidir (Foto: 8). Konya ehrinde kamulatırılan mezarlıklardan toplanan, tarih ve sanat tarihi yönünden deerli mezar taları, kronolojik olarak Selçuklular, Beylikler ve Osmanlı devirlerine göre tasnif edilerek sergilenmitir. Arkeoloji Müzesi: 1901 yılında kurulan müze önceleri çeitli binalarda hizmet vermitir yılında ise bugünkü müze binası ina edilerek buraya taınmıtır. Müzede, Neolitik, Tunç Devri (Asur

13 Ticaret Kolonileri), Demir (Frig, Urartu), Helenistik, Roma ve Bizans çalarına ait eserler sergilenmektedir. Neolitik eserler; Çatalhöyük, Erbaba ve Süberde kazılarında, Asur ticaret kolonileri çaı Karahöyük kazılarında ele geçen eserlerdir. Konya Alâeddin tepesi ve Konya çevresindeki kazılarda bulunan Hitit, Frig ve Lidya dönemlerinin pimi topraktan yapılmı mutfak eyaları, seramikler, mühürler, kandiller, cam eserler, heykeller müze ziyaretçilerini hayran bırakmaktadır. Arkeoloji Müzesinin görülmeye deer en önemli eserleri Roma lahitleri ve Bizans mezar talarıdır (Özönder, 2005:136). Etnografya Müzesi: Bölge Müzesi tarzında eitim amaçlı olarak ina edilen bina 1975 yılında Etnografya Müzesi olarak hizmete açılmıtır. Üç katlı binanın bodrum katında fotorafhane, ariv, ayniyat ve etütlük eser depoları ve halı-kilim seksiyonu bulunmaktadır. Zemin katta tehir salonu ve konferans salonu; birinci katta büro ve idari hizmet birimleri, kütüphane ve eser depoları vardır. Tehir salonunda satın alma, hediye ve baka müzelerden devir yolu ile müzeye kazandırılan daha çok Konya ve çevresine ait etnografik eserler sergilenmektedir. Fotoraf 8: Konya linde Bulunan Eski Medrese ve Müzeler Atatürk Müzesi: 1928 yılında Konya halkı tarafından Atatürk e armaan edilen bina 1964 yılında Atatürk Müzesi olarak hizmete açılmıtır. Müzede Atatürk ün Konya da bulunduu tarihlerde kullandıı kiisel eyaları, elbiseler, özel armaanları ile Kurtulu savaı dönemi ve daha sonraki Konya ile ilgili fotoraflar sergilenmektedir. Deiik aaç ve çiçeklerin bulunduu bir bahçe içinde bulunan müze özellikle örenciler tarafından ziyaret edilmektedir. Büyükehir Belediyesi Koyunolu Müze ve Kütüphanesi: Konya nın köklü ailelerinden A. R. zzet Koyunolu, kendi evinde toplamı olduu tarihi eserlerle özel bir müze ve kitaplık kurmutur. Daha sonra kurmu olduu müze ve kitaplıı Konya Belediyesi ne baılamıtır. Konya Belediyesince tasarlanan müzede arkeolojik ve etnografik eserler sergilenmektedir. Müze, yazma, basma eserler bakımından çok zengindir. Tarihi Koyunolu Evi de restore edilerek kütüphane ekline dönütürülmütür. Konya nın ilçelerinden Akehir de iki ve Ereli de bir müze vardır. Bunlardan Akehir Arkeoloji müzesinde Hitit, Lidya, Roma, Bizans dönemi ait eserler sergilenir. Akehir Atatürk Müzesi ise Kurtulu savaında Garp Cephesi Komutanlıı Karargah binasıdır. Müze içinde Atatürk e ait özel eya, kitap ve elbiseler ile Kurtulu Savaı ile ilgili planlar, projeler, fotoraflar ve haritalar sergilenmektedir. Ereli Müzesi nde arkeolojik ve etnografik eserler bata olmak üzere yakın çevredeki kazılarda elde edilen tarihi öncesi ve daha sonraki dönemdeki eserler müze içinde ve bahçesinde sergilenmektedir.

14 ekil 2: Konya li Kültür ve nanç Turizmi Deerleri Haritası Mevlana Kültür Merkezi: Mevlana Kültür Merkezi'nin temeli 1992'de atıldı ve 14 yılda tamamlanarak 2006 yılında hizmete açıldı. Mevlana Kültür Merkezi, Aslanlı Kıla olarak bilinen ve yaklaık m 2 bir alan üzerine ina edilmitir (Foto: 9). Ses sisteminden aydınlatmasına kadar her detayı büyük bir özenle oluturulmutur. Kültür merkezi inaatında 200 tır mermer, 25 tır granit, 23 kamyon cam ve cam malzemesi kullanıldı. Türk kültürü ve turizminde önemli bir yere sahip olan Hz. Mevlana yı anma eb-i aruz törenlerinin yapıldıı bu kompleks binada; 3320 kiilik açık ve 3500 kiilik kapalı sema alanları, kongre merkezi, kütüphane, aratırma merkezi, adırvan, kök ve mescit bulunmaktadır. Fotoraf 9: 2006 Yılında Tamamlanan Mevlana Kültür Merkezi stiklal Harbi ehitlii: Çanakkale Savaları ve stiklal Harbi'nde ehit olan Konya Askerlik ubesi'ne kayıtlı 7 bin kahraman ile Cumhuriyet tarihinde ehit olan Konyalı asker ve polislerin isminin yer aldıı Selçuklu mimarisi ile ina edilen stiklal Harbi ehitlii Konya Büyükehir Belediyesi

15 tarafından 2008 yılı Aralık ayında Mevlana Müzesinin dousunda yaptırılmıtır. ehitlikte Konya nın trafik plaka kodu olan 42 m. yükseklikteki bir direkte 96 m 2 lik bir Türk Bayraı vardır. Ayrıca girite 16 Türk Bayraı bulanan direklerin karısındaki direklerde de tarihte kurulmu 16 Türk devletinin bayrakları yer alır (Foto: 10). Fotoraf 10: 2008 Yılında Tamamlanan Konya stiklal Harbi ehitlii ehitlik içinde Çanakkale ve stiklal savalarını maketlerle anlatan bir de müze bulunmaktadır. Müzede, maket askerlerin Çanakkale Savaları ve stiklal Harbi nde cephede çarpıtıı, yaralı taıdıı, köylülerin yardım ettii ve mermi ulatırdıı, sava sürerken Anadolu da hayatın nasıl sürdüü, stiklal Harbi nin kazanılması ve Cumhuriyet in ilanı ile yaananlar anlatılmaya çalıılmıtır. Ayrıca birçok tarihi unsur duvarlarda resimlerle sergilenmektedir. Müzenin ikinci katında gazilerin kullanacaı özel gazi odası ve evi ile sinevizyon odası bulunmaktadır. Mevlana müzesi bata olmak üzere dier müzeler, tarihi kentler, camiler, kiliseler, Mevlana Kültür Merkezi ve stiklal Harbi ehitlii son dönemlerde önemli yerle ve yabancı turist çeken mekânlar olmaktadır. Bu deerler Konya turizm açısından önemlidir. Çünkü Mevlana müzesi bata olmak üzere dier turistik deerler turizm altyapısı açısından hazırlanmı yerlerdir. Bu nedenle turizme yönelik hizmetler iyi ekilde salanmakta ve önemli turist çekmektedir. KONYANIN TURZM ALT YAPISI VE GELEN TURST SAYISI Birçok medeniyete ev sahiplii yapmı ve farklı doal güzelliklere sahip olan Konya, eitim, ulaım ve sanayi alanlarındaki gelimeye paralel olarak turizm yatırımları da artmaya balamıtır. Mevlana gibi uluslararası bir üne sahip Konya, tarihi kalıntılar, ören yerleri, camiler, medreseler, türbeler gibi varlıklarını alternatif turizm olarak deerlendirilmelidir. Böylece hem Konya ekonomisi hem de Türkiye ekonomisi bu alanda daha önemli bir potansiyel kazanmı olacaktır. Konya da turizm belgeli 20 otel (yatak kapasitesi 3.208), 18 turizm belgeli lokanta ve 72 turizm seyahat acentesi vardır (Tablo: 2). Tablo 2: Konya nın Turizm letme Belgeli Tesis Varlıı letme Durumu Sayısı Turizm Belgeli Oda 1551 Turizm Belgeli Yatak 3208 Yatırım Belgeli Oda 396 Yatırım Belgeli Yatak 804 Turizm letme Belgeli Otel 20 Turizm letme Belgeli Restoranlar 18 A Grubu Seyahat Acentesi 65 B Grubu Seyahat Acentesi 6 C Grubu Seyahat Acentesi 1 Kaynak: Konya Kültür ve Turizm l Müdürlüü Turizm l Müdürlüüne kayıtlı, 2 be yıldızlı, 5 dört yıldızlı, 7 üç yıldızlı, 3 iki yıldızlı, 2 tek yıldızlı ve bir özel belgeli olmak üzere toplam 20 turistik otel mevcuttur. Turizm iletme belgeli bu 20

16 otelde oda ve yatak kapasitesi vardır. 2 si be yıldızlı, 1 i üç yıldızlı ve bir de butik otel olmak üzere 4 yatırım belgeli otelde de 522 oda ve yatak kapasitesi olacaktır. Belediye belgeli otellerin yatak kapasitesi ise 2000 civarındadır (Tablo: 3). Tablo 3: Turizm letme Belgeli Otel ve Lokantalar Turistik Oteller Otel Adı Yıldız Oda Yatak Turistik Lokantalar Rixos Otel Konya Aydınçavu Tesisleri Dedeman Otel Konya ahin Tepesi Lokantası Selçuk Otel Meram Çamlıbel Tesisleri Bera Otel (Merkez) Akyoku Ormaniçi Tesisi Özkaymak Otel Meram Çınaraltı Restorant Balıkçılar Otel ifa Lokantası Dündar Otel Tavusbaba Kafeterya Baykara Otel Hanedan Et Lokantası Meram Sema Kök Konya Mutfaı Rumi Otel Metin Restorant Hotel Bella Bacanak Restorant Dergâh Otel Opera Restorant Mevlana Sema Otel Horozluhan Restorant Hotel Gümü ahin Tılsım Restorant Bera Otel (Mevlana) Elit Restorant Kaynak: Konya Kültür ve Turizm l Müdürlüü Konya ya gelen yabancı turistlerin büyük bir bölümü tur acenteleri tarafından paket programlarla gelmektedir. Bu program içinde Konya bir durak ya da mola merkezi durumundadır. Çünkü Konya ya gelen turistler bata Mevlana ve dier müzeleri ziyaret ederek Konya da konaklamadan günübirlik ayrılmaktadır. Konya ya gelen gerek yerli, gerekse yabancı turistlerin günlük müze giri istatistii ile konaklama istatistii arasında önemli farklar bunu açıkça gösterir. Müzelere gelen turist sayısı çok fazla iken, otellerde konaklayan turist sayısı neredeyse bu sayının dörtte biri kadardır. Bu da gösteriyor ki Konya ya gelen turist günübirlik gelip, Mevlana ve dier müze ziyaretlerinden sonra hemen Konya dan ayrılmaktadır. Bu durumu arasında müzelere gelen ve konaklayan turist sayısına bakıldıında da açıkça görmek mümkündür (Tablo:4). Konya ya günübirlik gelen turistler Konya'nın dier alternatif turizm potansiyelinden yeteri kadar haberi yoktur. Konya ve çevresinde doa turizminden kültür turizmine, salık turizminden maara turizmine kadar pek çok elverili alternatif turizm potansiyeli vardır. Turizm acenteleriyle görüülerek Konya nın bir durak yeri deil de gezilmesi gereken bir turizm merkezi olduu anlatılmalıdır yılında Mevlana ve dier müzeleri i yerli ve si yabancı turist ziyaret etmitir. Aynı yıl Konya da konaklayan turist sayısı ise yerli ve yabancı turisttir. Böylece turizm ekonomisinde önemli bir yeri olan konaklama ve hizmet geliri Konya için yetersiz kalmaktadır. Konya ya gelen turist sayısı her geçen gün artmaktadır yılının UNESCO tarafından Mevlana Yılı ilan edilmesi turist sayısını arttırmıtır (Tablo: 4). Tablo 4: Arasında Müzelere Gelen ve Konaklayan Turist Sayısı Yıl Müzelerin statistii Otel Konaklama statistii Yerli Yabancı Yerli Yabancı Kaynak: Konya Kültür ve Turizm l Müdürlüü Kültür ve Turizm l Müdürlüü 2008 kayıtlarına göre Konya ya gelen yerli turistlerin iller bazında daılımına bakıldıı zaman nüfusu sosyo-ekonomik yönden gelimi olan illerden gelenlerin oranın daha fazla olduu dikkati çekmektedir. Çünkü gelen yerli turistlerin % 27 si stanbul, % 21 i

17 zmir, % 15 i Ankara, % 13 ü Antalya, % 9 u Bursa ve % 15 i ise dier illerden gelenlerden olumaktadır yılı verilerine göre Konya ya gelen yabancı turistlerin ( ) ülkelere daılımında en fazla oranı % 25 Japonya (26.429) ve % 15 Güney Kore (16.439) olmak üzere Uzakdou ülkelerinden gelenler oluturmaktadır. Bu ülkeleri % 12 Fransa (13.802), % 10 spanya (11.532), % 9 ABD (9.801), % 8 Almanya (8.983) ve % 21 (23.477) ini dier ülkeler izlemektedir. Bu oran yılları arasındaki ülkelere göre daılımda da hemen hemen aynı orandadır. Konya çevresine bahar ve yaz aylarında turistik ziyaretler artarken kı aylarında azalmaktadır. En fazla turist Austos ayında gelirken en az turist ubat ayında gelmektedir. Konya müzelerini yerli turistlerin en fazla ziyaret ettii ay Mayıs iken, yabancı turistlerin en fazla ziyaret ettikleri ay ise Ekim dir. Kıın Konya otellerinde konaklayan yerli ve yabancılar genellikle i sebebiyle gelenlerdir. Çünkü kı ayları müzelere ziyaretlerin en az yapıldıı aylardır. Yazın gelerek konaklayanlar ise turistik nedenlerle gelenlerdir. SWOT/GZFT analiz yöntemi ile Konya nın turizm potansiyelinin güçlü yönleri, fırsatlar, zayıf yönleri ve tehditleri u ekilde belirtilebilir: Güçlü Yönleri l genelinde zengin tarih, kültür, sanat ve tabiat varlıklarının bulunması ile zengin bir kültür ve inanç turizmi unsurları varlıı, Mevlana nın Konya da yaamı olması ve türbesinin burada bulunması, Mevlana Müzesi bata olmak üzere 10 adet müzenin bulunması, Mevlana, Nasrettin Hoca, Çatalhöyük, Sille nin uluslar arası tanınmılıı, Konya il merkezinin Anadolu Selçuklu Devletinin Bakenti olması ve çok sayıda Selçuklu eserinin bulunması, Çatalhöyük gibi uluslararası tanınan ören yeri ve kazı alanlarının olması, Türk Tasavvuf Müzii Topluluu Müdürlüü, Tiyatro Müdürlüü ile kültür amaçlı Vakıf ve Derneklerin, sanat kurulularının bulunması, Selçuk Üniversitesi ve Milli Eitime balı turizmle ilgili okul bulunması, Zayıf Yönleri Kültür ve tabiat varlıklarının yeterince korunamaması, restore edilememesi ve turistlerin istifadesine sunulamaması, En zayıf yönü tanıtım eksiklii ve tur acentelerinin Konya ya olan az ilgisi, Konya nın ulusal ve uluslar arası fuarlarda yeterince temsil edilmemesi ile kültürel amaçlı faaliyetlerin ulusal ve uluslararası platformlara taınamaması, El sanatlarının desteklenememesi ve pazar imkânlarının yetersizlii nedeniyle neredeyse ortadan kalkacak düzeye gelmesi, Kapsamlı bir kültür envanterinin hazırlanamaması, Konya için bir kültür politikasının henüz oluturulamamı olması, Fırsatları ehrin corafi konumu nedeniyle kara yolu, demir yolu ve hava yolu ulaım imkânlarının elverili olması, Arkeoloji Müzesinde sergilenen zengin arkeolojik eser varlıı, El sanatları ve halı-kilimlerin (Sille, Ladik halıları) uluslar arası tanınması, Tarihi pek Yolu üzerinde bulunan Selçuklu ve Osmanlı eseri hanlar, Konya ilinde ku gözleme bata olmak üzere sulak alanların çok olması,

18 Zengin yöresel mutfaı ve zengin folklorik deerlerin olması, Konya Büyükehir belediyesi bata olmak üzere dier resmi kurumların kültür ve turizm varlıklarını koruma ve restore etmeye verdikleri büyük önem, Tehditler Ekonomik nedenle korunamayan kültür ve tabiat varlıklarının olması, Hz. Mevlana ve benzeri ahsiyetlerin isimlerinin uygun olmayan ticari iletme ve mallarda (otel, lokanta ve börek ismi gibi) kullanılması, Kültür ve turizm konusunda kurumlar arası koordinasyon eksiklii (özellikle Selçuk Üniversitesi ile dier kurumlar arasında), mar planlarında kültür ve turizme yönelik planlama eksiklii, Turizm konusunda gerekli bilgi ve turizm algısının yeterince gelimemi olması ve turizm alanlarında ziyaretçileri bilgilendirmenin sınırlı olması, Turistlerin elenebilecei mekânların sınırlı olması, ehrin tarihi ve kültürel dokusunun muhafaza edilememesi ve tarihi Sille kiliseler gibi birçok tarihi dokunun yava yava tahrip olması, Konya da bir turizm merkezi ve alanının henüz bulunmaması. SONUÇ Konya'da inanç ve kültür turizm açısından önemli potansiyele sahiptir. Çünkü Konya da ilkçalardan beri önemli tarihi mekânların olması, Anadolu Selçuklu Devletine bakentlik yapması ve Osmanlı Devletinin de önemli vilayetlerinden birisi olması bu potansiyeli arttırmıtır. Bu dönemlerde yapılan höyükler, kalıntılar, kiliseler, manastırlar, camiler, mescitler, medreseler, türbeler, han, hamam ve köprüler, bedesten ve imarethaneler ile açık hava müzesi görünümündedir. Ancak bu potansiyel bugün yeterince deerlendirilememektedir. Bunun sebebi tanıtım ve turizm altyapısının istenilen düzeyde olmamasıdır. Konya ve çevresinde zengin turizm arzına ramen, turizmin gelimemi olmasında daha çok tanıtım eksiklii de dikkati çekmektedir. Bunun için yerel yönetimler ve turizm yatırımcıları, yurt içi ve yurt dıında tanıtım için çaba sarf etmelidir. ehirde düzenlenecek sempozyum, kongre ve konferans gibi kültür faaliyetlerin arttırılması turistik çekiciliklerin tanıtılmasına ve imaj oluumuna katkı salayacaktır. Tanıtımda görsel malzemelerin de önemli bir yeri bulunmaktadır. ehir ve çekiciliklerle ilgili, yazılı ve görsel basın, kitap, broür vb. yeteri kadar görsel imaj yayınlanmalıdır (Yılmaz & ahin, 2009:356). Bu durum hızla deitirilerek Konya nın turizm potansiyeli tam olarak deerlendirilmelidir. Bunun için öncelikle unlar yapılmalıdır; Konya nın turizm alanları gerekli bir plan dahilinde yeniden belirlenmeli ve bu plana göre turizm altyapısı hazırlanmalıdır. Gerek turizm alanlarında gerekse turizme hizmet eden nüfusun; turizm konusunda bilinçlendirilmesi, eitimi ve turizm sertifikalı olmasına özen gösterilmelidir. nanç ve kültür turizminde daha ileri noktalara gelinmesi için; uluslar arası gündeme gelebilme nitelii yüksek olan Mevlana, Çatalhöyük, Kilistra, Sille ve Selçuklu yapıları gibi unsurların paket tanıtım projesi ile tanıtılmasına ihtiyaç vardır. Bunun için Konya da uluslararası panel, sempozyum, kongre v.b. faaliyetlerin yapılması ile turizm potansiyelinin tanıtımı salanmalıdır. Turizme yönelik iyi hizmet veren 5 yıldızlı otellerin, turistik restoran ve elence merkezlerinin sayısı artırılmalıdır. Böylece gündüz gezen turistin gece elenebilecei ve içinde çeitli aktiviteler olan elence alanları çoaltılmalıdır. Tur güzergâhı üzerinde bulunan kültürel varlıkların kazı çalımasının ve çevre düzenlemeleri bitirilerek, ulaım ve tesis gibi alt yapılarının tamamlanması gerekir. Tarihi mekânları tanıtacak yeterli rehber bulunmalıdır. ehir çevresinde turistik kamping alanları olmalıdır. Bu alanlar temiz ve bakımlı olmalıdır.

19 Konya nın önemli kültür ve tarihi turizm deeri olan höyükler, antik kentler ve tarihi kalıntıların bulunduu yerlerden elde edilen eserler çeitli müzelerde daınık olarak sergilenmektedir. Bu eserlerin daha derli ve toplu gösterilmesi için Konya ilinde büyük bir müze alanına ihtiyaç duyulmaktadır. Çünkü bu eserlerin daha geni bir mekânda ve çıkarıldıkları yerlere göre tasnif edilerek sergilenmesi, daha tanıtıcı ve turizm açısından da daha uygun olacaktır. Bu konuda gerek Kültür ve Turizm l Müdürlüü gerekse Müze Müdürlüü çalımalar yapmakta ve bu çalımanın hızlandırılması gerekir. Tarihi höyük ve kentlerde özellikle Çatalhöyük te çıkarılan eserler ve höyüün kazı alanı daha da turizmin çekici hale getirilmesi için bu çalımaların turizme açılması ve bu eserlerin yerinde sergilenmesi turizm için daha çekici hale gelecek dolayısı ile daha çok turistin gelmesi salanacaktır. Çatalhöyük kazı alanında 2009 yılı itibariyle eser tasnifi ve eserlerin yerinde sergilenmesi için çalımalar balanmıtır. Kentsel Dönüüm projeleri kapsamında tarihi doku ihtiva eden yerlerin öncelikli olarak projelendirilmesi ve tamamlanması gerekir. Bu kapsamda Sille, Alaaddin Tepesi çevresi, Hükümet Meydanı, Mevlana Müzesi ve Mevlana Kültür Merkezi çevresinin tarihi doku ön planda olacak ekilde yeniden düzenlenmelidir. Konya ve ilçelerinin kapsamlı bir kültür envanterinin hazırlanması ve gelitirilmesi yönünde çalımalar (folklor, el sanatları, halk edebiyatı, yöresel kutlamalar, festivaller, gelenekler v.b.) yapılarak turizme kazandırılmalıdır. Konya'nın kendine özgü el sanatlarının (hat, tezhip, ebru, minyatür, çini gibi) ve folklorik özelliklerinin sergilendii mekanlar (restore edilmi Konya evi) yapılarak tur kapsamına alınmalıdır. Bu otantik özellikli yerlerde turizm faaliyetlerine yönelik yöresel yemekler, sema gösterileri ve ney dinletileri organize edilmelidir. Turizm Bakanlıı, Türkiye de kongre turizmine yönelik tanıtımı gelitirmek için yurt çapında 5 ili seçmitir. Bu illerden bir tanesi de Konya dır. Bu konuyla ilgili çalımalar hızlandırılarak gerekli giriimler yapılmalıdır. Tanıtım eksikliini gidermek için yurt içinde ve yurt dıında (Konya yı ve Mevlana yı da ön planda tutarak) eitimli kiilerce tanıtım ve bilgilendirme çalımaları yapılmalıdır. Bunun için gerekli cd, kitap, broürler hazırlanmalıdır. Konya ya özgün folklorik deerlerinin derlenmesi, icra edilmesi ve yaygınlatırılması için gerekli çalımalar yapılması (Konya türküleri, Konya oyunları, âıklar bayramı, konserler v.b.) gerekir. Konya iline ait hat, tezhip, ebru, minyatür, çini, halı, kilim, keçe gibi geleneksel el sanatlarının tespiti ve desteklenmesi, yerli yabancı turistlere tanıtımı ve pazarlanması kültür turizmi açısından gereklidir. Konya havaalanının sivil uçulara açılması turizm için oldukça faydalı olmutur. Ancak bunun daha da gelimesi için yurtiçinde farklı güzergâhlara uçak seferleri konulmalı ve havaalanı uluslararası uçulara da açılmalıdır. Konya nın kültür ve inanç turizmi unsurları, gerek Müslüman dünyası için gerekse Hıristiyan dünyası için önemli bir yere sahip bulunmaktadır. Özellikle camiler ve müzelerdeki slami eserleri, önemli dini ve kültür ahsiyetleri ile Müslüman dünyasına, Kilise ve Manastırları, lk Hıristiyanlık dönemi kalıntıları ve Konya nın tarihi Roma-stanbul-Kudüs kutsal haç yolu güzergâhında olması nedeni ile Yahudiler ve Hıristiyan dünyası içinde önemli bir yere sahiptir. Bu deerlerin bu ölçekte de tanıtılıp daha fazla turistik çekicilik için kullanılması gerekmektedir. Çalımanın bu konuda bir tanıtım nitelilii de taıması düünülmütür. Mevlana nın Gez Dünyayı, Gör Konya yı sözü Konya nın kültür ve inanç turizmi potansiyelini tam olarak anlatmaktadır. KAYNAKÇA Anonim (2000) Konya Turizm Envanteri Konya. Aydın,. (1990) Açıklamalı turizm Terimler sözlüü, s. 27, Aydın. Bozyiit, R. & Karaaslan, T. (2005) Konya li'nin Corafi Özellikleri Konya Ticaret Odası pek Yolu Dergisi Sayı: 211. Konya. Doaner, S. (2001) Türkiye Turizm Corafyası, Çantay Kitabevi, stanbul. Emekli, G. (2006) Corafya, Kültür ve Turizm: Kültürel Turizm, Ege Corafya Dergisi, 15, s: zmir. Hodder, I. (2002) Çatalhöyük, Anatolian Archaeol, 8, 5 7.

20 Konya l Kültür ve Turizm Müdürlüü, Yılları Arası Konya Müze Ziyaretçi Sayısı ve Otel Konaklama statistikleri ile çeitli doküman, rapor ve broürleri, Konya. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüü (1992) Konya li Arazi Varlıı, Ankara. Maç, N. (2006) Alternatif Turizm Potansiyeli ve Konya, Konya Ticaret Odası Etüt-Aratırma Servisi Bilgi Raporu No: 2006: Konya. Özgüç, N. (2003) Turizm Corafyası Özellikler-Bölgeler, Çantay Kitabevi, st. Özta, K. & Sezgin, M. (2003) Konya Yöresinin Turistik Potansiyelinin Çeitli Parametrelerle Analizi, Ulusal 1. Konya Ekonomisi Sempozyumu, s: Özönder, H. (2005), Dünden Bugüne Konya, Konya Büyükehir Belediyesi Kültür Yayınları No: 67, Konya. Sargın, S. (2006) Yalvaç ta nanç Turizmi, Fırat Ün. Sosyal Bilimler Dergisi: 16 (2), S: Elazı. Soykan, F. (2000) Turizm Corafyası ve Turizm Planlaması, Ege Corafya Dergisi, 11, s: zmir. TUK (2008) Konya li Adrese Dayalı Nüfus Sayımı Sonuçları. Ankara. Yılmaz, A. & ahin, K. (2009) Samsun ehri ve Yakın Çevresinde Turizm ve Turist Algılaması, Uluslararası Sosyal Aratırmalar Dergisi 7, S: Mayıs 2009 Konya Büyükehir Belediyesi Web Sitesi. Konya l Özel daresi, Stratejik Plan Çalıması, Eriim Mayıs Türkiye Arkeolojik Yerlemeleri (TAY) Projesi. tayproject.org. Eriim Mayıs Mart 2009 Konya Valilii Web Sitesi.