İçindekiler

Transkript

1 Ankara Altındağ Zübeyde Hanım Kız Teknik ve Meslek Lisesi Yıllık Dergi Sayı: 1 İMTİYAZ SAHİBİ ZUBEYDE HANIM Zübeyde Hanım Kız Teknik ve Meslek Lisesi adına Okul Müdürü Necibe MOKAN YAZI İŞLERİ SORUMLUSU 32 Ayla FİLİK Türk Dili ve Ed. Öğretmeni Ayşe SEKİ ASLIYÜCE Türk Dili ve Ed. Öğretmeni Gülperi GÜNGÖR İNCELEME KURULU Zübeyde Hanım Kız Teknik ve Meslek Lisesi ZÜBEYDE HANIM Zübeyde Hanım Kız Teknik ve Meslek Lisesi Basın Yayın Kulübü yayın organıdır. Mayıs 2012 (Sayı: 1) Baskı tarihi: 19 Mayıs 2012 İLETİŞİM ADRESİ Hacettepe Mah. Atatürk Bulvarı No:41 Sıhhiye/ ANKARA Tlf: (0312) Belge geçer: (0312) Web: e-posta: idare@zubeydehanimkml.com e-posta: 11857@meb.gov.tr İçindekiler Önsöz Ayla Filik Soru ve Cevaplarla Mesleki Eğitim Zübeyde Hanım ın Eseri Cumhuriyet Dönemi Mimarlığı Amerika Büyükelçi si Charles H. Sherrill in Raporuyla İsmet Paşa Kız Enstitüsü Tarihsel Süreç İçerisinde Türk Kadını ve Atatürk Kız Meslek Liseleri nin Tarihi Gelişimi Mesleki Eğitim, Genel Dersler ve Doldurulması Gerekli Bir Boşluk Hepsi Okumuş Leydiler Okulumuzun Eski Öğrencilerinden Suna Esin (Belli) İle Sohbet Ekmek ve Kitap 46 Okulumuz Etkinliklerinden Ölmeden Önce Okunması Gereken Kırk Kitap Öğrenci Yazı ve Şiirleri Tiftik ve Soft Ankara Keçisinin Bin Yıllık Öyküsü (Osmanlı Dokumacılığı) Türk Halı Kilimlerinde Kullanılan Mitolojik Semboller Hamamönü Ankara nın Tarihçesi Biraz Gülelim Seval GÜNGÜT Müdür Başyardımcısı Erol HEKİM Müdür Yardımcısı Bayram KABAKCI Müdür Yardımcısı Ayla FİLİK Türk Dili ve Ed. Öğretmeni Ayşe SEKİ ASLIYÜCE Türk Dili ve Ed. Öğretmeni Salman AKSOY Tarih Öğretmeni Memduh ALTINBULAK Coğrafya Öğretmeni Eda BULAÇLIOĞLU İngilizce Öğretmeni SEÇME KURULU Melek TOP Anadolu 10-D İlknur KARGI Anadolu 10-D Elif YAKIN Teknik 10-A Arzu AKTAŞ Teknik 10-A Hilal TAŞKIRAN Meslek 10-D Leyla ÇELİK Meslek 12-E Büşra EROL Anadolu 10-D Nazlı KAPLAN Anadolu 10-D Yağmur Derya KOYUN Anadolu 10-F Fatma KARATEPE 9-C Yuşa Rabia YİĞİT 9-B Sümeyye Merve ÖZEL Anadolu 11-C Açelya AYGÜNEŞ Meslek 10-D Medine ATALAY Meslek 10-D Beyza Topaloğlu Grafik 10-D İlayda KAYAOĞLU Grafik 10-D Zeliha KARAKAYA Grafik 10-D Şüeda YAĞCI Grafik 10-D SAYFA DÜZENİ Ayla FİLİK Türk Dili ve Ed. Öğretmeni Ayşe SEKİ ASLIYÜCE Türk Dili ve Ed. Öğretmeni Gülperi GÜNGÖR KAPAK TASARIM Hüseyin ASLIYÜCE GRAFİK TASARIM - BASKI Tayfun Medya Reklamcılık Organizasyon Ltd. Şti. Tel: Faks: WEB SİTEMİZİ ZİYARET ETTİNİZ Mİ?

2 ÖNSÖZ Necibe MOKAN Zübeyde Hanım Kız Meslek ve Teknik Lisesi, öğrencilerimizi üniversiteye taşırken, onları kendi alanlarında en iyi şekilde yetiştirerek, onlarla sıkı işbirliği ile mezunlarına da istihdam imkanları yaratmaktadır. Biz Zübeyde Hanım Kız Teknik ve Meslek Lisesi olarak 1928 yılından bu yana öğrencilerimizi bilgi teknolojisini etkin bir şekilde kullanabilen, değişime ve gelişime açık, sürekli kendini yenileyebilen, vatanını ve milletini seven, değerlerine bağlı, ülkesinin ekonomik sosyal ve kültürel kalkınmasına katkıda bulunan bireyler olarak yetiştirme çabası içindeyiz. Bir ülkede kadınların toplumsal yaşama etkin katılımı, o ülkenin gelişmişliği ve çağdaşlığının önemli bir göstergesidir. Kadınların eğitimine önem veren toplumlarda gelişme her zaman hız kazanmıştır. Okulumuzdaki sosyal ve kültürel faaliyetler içinde bulunan öğrencilerimizin, öz güvenleri artarak hayatlarında vereceği kararları da doğru olacaktır. Kişilikleri gelişen, arkadaşlıklar kurmasını bilen, bilgisini paylaşan öğrencilerin başarı grafikleri incelendiğinde grafiğin pozitif yönde arttığını görmekteyiz. Sosyal kültürel faaliyetler içerisinde bulunan öğrenciler sürekli olarak daha iyiyi, daha güzeli bulabilmek için hep okuyup hep araştıracaktır. Okuyan birey, bilgisi olduğu için yazacak, yazan birey bilgisini paylaştığı için mutlu olacak mutlu kişi çevresine pozitif enerji veren kişi olacaktır. Okulumuzda Halkla İlişkiler ve Organizasyon Alanı öğrencilerimiz Eğitim Öğretim yılından bunu yana faaliyetlerini sürdürmüş; okulumuzda, ilçemizde ve ilimizin bütün organizasyonlarında görev almışlardır. Yine aynı şekilde diğer bölümlerimiz de faaliyetlerde bulunmuş, okulumuzu başarı ile temsil etmişlerdir. Görev alan öğretmen ve öğrencilerimize teşekkür eder, başarılarının devamını dilerim. 4 ZÜBEYDE HANIM ZÜBEYDE HANIM 5

3 Ayla FİLİK Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni Elbette değil nasibi mezellet kadınlığın Elbet sefil olursa kadın alçalır beşer Tevfik FİKRET BAŞLARKEN sunduğumuz dergimizin, önümüzdeki yıllarda da belirli sürelerde devamlı çıkarılmasını diliyoruz. Sayın Prof. Hıfzı DOĞAN a, dergimizin hazırlanmasında makale ve şiirleriyle katkı sağlayan meslektaşlarıma ve öğrencilerimize, Okulumuzun eğitim, kültür ve edebiyat dergisinin ilk sayısı adına hepinize merhaba diyorum. Tarihi, cumhuriyetimizle bir olan okulumuzun planı; Alman asıllı mimar Arnold Ernst Egli tarafından 1925 te çizilmiş ve binası 1928 de tamamlanmıştır. Okulumuz 1928 de İsmet Paşa Kız Enstitüsü adıyla eğitim öğretime başlamıştır yılından sonra Maltepe Kız Enstitüsü ile birleştirilmiş ve adını büyük Türk annesi Zübeyde Hanım dan alarak, Zübeyde Hanım Kız Enstitüsü olmuştur eğitim öğretim yılında Ankara Olgunlaşma Enstitüsü içinde bulunan Ankara Kız Meslek Lisesi Bakanlık onayıyla okulumuza aktarılınca, modern çağın getirdiği değişiklerle branş ilaveleri de yapılarak Zübeyde Hanım Kız Teknik ve Meslek Lisesi adını almıştır. Hâlen bu adla eğitim ve öğretime devam etmektedir. 84 yıllık dev bir eğitim çınarı olan okulumuz, çağın teknolojik gereksinimlerine uyum sağlarken; öğrencilerini yetiştirmek için, 1928 yılından günümüze emanet alıp koruduğumuz tarihî binasını ve ilk oluşumundan beri ilke edindiği kuruluş amacını muhafaza etmektedir. Okulumuzun, kuruluş amacına uygun olarak; gençlerimizin tarihini, kültürümüzü, sahip olduğumuz değerleri tanımaları ve tanıtma fırsatı bulmaları gayemizdir. Bu gayeyi gerçekleştirmeye hizmet etmek ve okulumuzun faaliyetlerine canlılık ve hareket kazandırmak, görünmeyen gönül bağlarını ortaya çıkarmak, dünden bugüne köprü kurup geleceğe ulaşmak amacıyla dergimizi çıkarmış bulunuyoruz. Gençlerimizin filizlenen duygu, düşünce ve çok yönlü yeteneklerini geliştirmek için, onlara fırsat hazırlamak adına; Bugün ilk sayı olarak Montaigne: Hedefi olmayan gemiye hiçbir rüzgâr yardım edemez. demiştir. Mükemmele ulaşmak için coşku ve heyecanla sürdürdüğümüz bu yoldaki rotamız, bizi başarı ve medeniyete ulaştıracaktır. Önümüzdeki sayılarda ise bölümlerin tanıtımı, beklentileri, öğretmen ve öğrencilerin alanları ile ilgili çalışmaları ve yazılarına yer verilecek. Okulumuzun her bölümü; Türk kültürünü, toplumdaki ve dünyadaki işlevini tanıtması bakımından ele alınacaktır. Ayrıca okul aile köprüsünü kurmaya çalışan eğitim anlayışı içinde; velilerimizin düşüncelerini yansıtan yazıları da bulacağınız bir sonraki dergimizin de faydalı olacağı inancındayız. Dergimizin hazırlanma aşamasında desteğini veren okul müdüremiz Sayın Necibe MOKAN a, dergimizin sponsorluğunu üstlenen Altındağ Belediye Başkanı Sayın Sayın; Huriye SARAÇ A, Hürses ŞAYAN a, Suna ESİN BELLİ ye, dergimizin düzenleme ve yazım çalışmalarında emeği geçen kızım Gülperi GÜNGÖR e, Anadolu 10-D sınıfından Melek TOP ve İlknur KARGI ya, Teknik 10-A sınıfından Elif YALÇIN a, bizlere inanan ve destekleyen herkese okulumuz adına teşekkür ederiz. Bu okul bizler için çok özel bir miras. Bizler, bu mirası her geçen gün büyüterek gururla taşıyoruz. Eğitim pınarı okulumuzdan, öğrencilerimizin testilerini doldurmalarını arzu etmekteyiz. Yuvayı dişi kuş yapar. Sağlıklı, huzurlu, mutlu bir toplumun oluşmasında eğitimin ve kız meslek liselerinin rolü büyüktür. Ünlü İngiliz düşünürü Stuart Miller ın dediği gibi Bir uygarlığın seviyesini ölçmek isterseniz, derhal kadınlarının hayatına bakınız. Bu sayıda: Kadının dünü, bugünü ve gelecekteki yerine dikkat çekmek, Ata nın kız meslek liselerine verdiği önemi anlamak, Meslek liselerinin işlevini fark etmek, Okulumuzun mimari özelliklerini ve okulun mimarını tanımak, Batıdaki kadının eğitimi ile ilgili leydi okullarına dikkat çekmek, İdeal kadın yetiştiren okulları örnek almak, Dokuma sanayi ve bize ait kültürel değerlere sahip çıkmamız gerektiğine dikkat çekmek, Geçmiş ve bugün arasındaki ortak bağı bulup canlandırmak amacıyla; gelecekte hedeflerin neler olması gerektiğini vurgulayan konular ele alınmıştır. Veysel TİRYAKİ ye, mülakat isteğimizi kabul etmelerinden dolayı Ankara İl Milli Eğitim Müdür Yardımcısı Fikret YILMAZ a, Kızlarını okutmayan millet, oğullarını manevi öksüzlüğe mahkum etmiştir. Hüsranına ağlasın. Tevfik FİKRET Neslini yüceltme isteği duyan herkesle, bir sonraki sayıda buluşmak dileğiyle, hoşçakalın. 6 ZÜBEYDE HANIM ZÜBEYDE HANIM 7

4 Fikret YILMAZ SORU ve CEVAPLARLA Mülakatı Yapan: Ayla FİLİK Görüşülen: Fikret YILMAZ (İl Milli Eğitim Müdür Yardımcısı) MESLEKİ EĞİTİM Ankara Kalkınma Ajansı nın desteklediği, 20 Şubat-20 Mayıs 2012 tarihleri arasında Ankara Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından yapılan Meslekli İşsizler adlı projenin sonuçlarını değerlendiren, Mesleki Eğitimden sorumlu İl Milli Eğitim Müdür Yardımcısı Sayın Fikret YILMAZ ın sorularımıza verdiği cevaplardır: 1. Meslek Lisesi mezunu öğrenciler mezun oldukları alanda istihdam edilebiliyorlar mı? Meslekli İşsizler Projesi Araştırma Raporu ndan da görebileceğimiz gibi mezun olduktan alanında çalışanların oranı sadece %11 dir. Alan dışı çalışanların oranı %8 ve iş arayan ise %19 dur. Çalışanlardan kendi iş yerini açanların oranı ise sadece %6 dır. 2. Meslek Liselerinde verilen eğitim sektör ile paralel gidiyor mu? Meslekli İşsizler Projesi Araştırma Raporu ndan da görebileceğimiz gibi araştırmaya katılanların yaklaşık yarısı okulda verilen bilgi ve becerilerin iş ve meslek yaşamı için yeterli olduğunu belirtmiştir. Mesleki ve teknik liselerdeki atölye uygulamalarının iş hayatını tanıma ve iş hayatına uyum konusunda yeterli olduğu araştırmaya katılanların yarıdan biraz fazlası tarafından ifade edilmiştir. 4. Son sınıf öğrencilerinin işletmelerde aldıkları mesleki eğitim dersi ile okulda aldıkları mesleki eğitim örtüşüyor mu? Meslekli İşsizler Projesi Araştırma Raporu ndan da görebileceğimiz gibi mesleki ve teknik liselerde işletmede yapılan staj/beceri eğitimi uygulamalarının iş hayatını tanıma ve iş hayatına uyum sağlamada yeterliği konusunda araştırmaya katılanların çoğunluğu olumlu görüş bildirmişlerdir. Ancak sektörün teknolojik konularda okullarda verilen eğitimden daha gelişmiş olduğu da bir gerçektir. 5. Meslek liselerinde en çok hangi alan tercih ediliyor? Neden? Öğretim yılında Ankara da Meslek Liselerinde en çok tercih edilen beş alanın oranları aşağıdaki gibidir; 1- Bilişim Teknolojileri % 13,32 2- Elektrik-Elektronik Teknolojileri %11,76 3- İmam Hatip Programı %8,36 4- Muhasebe ve Finansman %8,31 5- Çocuk Gelişimi ve Eğitimi %6,57 Meslekli İşsizler Projesi Araştırma Raporu ndan da görebileceğimiz gibi öğrencilerin alan seçiminde tercih sebeplerinde en büyük oranları (toplam %71,5) Ailem istediği için ve İlgi ve yeteneklerime uygun olması seçenekleri oluşturmaktadır. 6. Sanayinin gelişmesi için sektör ile meslek liseleri arasında nasıl bir işbirliği olması uygun olur? Meslek liseleri sanayiye yönelik eleman yetiştirebiliyor mu? Mevcut durumda sanayimiz ve sektör meslek liselerinden daha ileri teknolojilere sahiptir. Meslek liselerinin yetiştirdiği elemanların sektöre uygun olabilmesi için sektörün beceri ve staj eğitimlerini bizzat yürütmesi, bu süreçte öğrencileri getir-götür tarzı küçük işlerde kullanmak yerine bilfiil makine-tezgâh başında çalıştırması gerekir. Aksi takdirde öğrenci okulda öğrenemediği teknolojiyi işyerinde de öğrenemeyecek ve sektöre hitap eden eleman olamayacaktır. 7. Okulunuzu öğrenciler kendi yetenek ve istekleri doğrultusunda mı yoksa aile ve çevrenin etkisi ile mi tercih ediyorlar? Meslekli İşsizler Projesi Araştırma Raporu na dayanarak daha öncede belirttiğimiz gibi öğrencilerin alan seçiminde tercih sebeplerinde en büyük oranları Ailem istediği için (% 35,2) ve İlgi ve yeteneklerime uygun olması (%36,3) seçenekleri oluşturmaktadır. İki seçenek arasında ciddi bir fark bulunmamaktadır. 8. Meslek liselerindeki eğitimi nasıl buluyorsunuz? 3. Şu an uygulanan modüler sistemi mesleki eğitimde yeterli buluyor musunuz? Halen uygulanmakta olan modüler sistem, hükümetimiz ve AB arasında imzalanan MEGEP projesi kapsamında oluşturulmuştur. MYK nın belirlediği Meslek Standartlarından yola çıkılarak ulusal mesleki eğitim-öğretim programı standardı geliştirilmiştir. MYK yeni meslek standartları oluşturup yayınladıkça bunlar eğitim-öğretim programlarına yansıtılmakta ve bir nevi modüler sistem sürekli güncellenmektedir. Bu soru Meslekli İşsizler Projemizde, Mesleki ve teknik liselere ilişkin okulda kazanılan bilgi, beceri ve yetkinlikler iş yaşamı için yeterlidir görüşüne katılma durumu şeklinde araştırılmış ve araştırmaya katılanlar Katılıyorum (%48,9), Katılmıyorum (%49,1) şeklinde cevaplamışlardır. 9. Toplumun meslek liselerine bakış açısını nasıl değerlendiriyorsunuz? Toplumumuz şu anda meslek liselerine üniversite eğitimi alamayacak, sadece başarı düzeyi düşük öğrencilerin öğrenim gördükleri okullar olarak görmektedirler. Bu bakış açısının değiştirilip, öğrencilerin belli yetenekleri doğrultusunda tercih ettiği ve aldıkları eğitimle meslek sahibi 8 ZÜBEYDE HANIM ZÜBEYDE HANIM 9

5 olmalarının sağlandığı eğitim kurumları olarak değerlendirilmelidir. Bu doğrultuda Tanıtım ve Yönlendirme faaliyetlerimize ara vermeden devam etmek zorundayız. 10. Meslek liselerindeki eğitimin daha verimli olması için neler yapılabilir? Bu konuda, Ankara İl Milli Eğitim Müdürlüğü olarak katkı sağladığımız ve EYUDER tarafından düzenlenen Mesleki ve Teknik Eğitim Çalıştayı nda varılan mutabakatlardan bizimde katıldığımız bazılarını sıralayabiliriz: 1- Okul türleri ve programları sadeleştirilmelidir. 2- Sınıf geçme sistemi yerine kredili modül geçme sistemine geçilmelidir. 3- Çevre ve sektörün ihtiyaçlarına göre alan ve dal açılmalı, ihtiyaç analizi yapılmadan açılan alanlardan ihtiyaç fazlası olanlar kapatılmalıdır. 4- Eğitim sistemi, sektörün beklentilerini ve ihtiyaçlarını devamlı surette takip etmelidir. 5- Meslek liselerindeki son sınıf öğrencilerinin işletmelerde beceri eğitimi çalışmaları tam zamana yayılmalı, son sınıfta almaları gereken dersler alt sınıflara yayılmalıdır. 6- Okul ve işletmeler arası iletişim sağlanmalı, işletmelerin eğitim birimlerini aktif hale getirmeleri için gerekli alt yapı sağlanmalıdır. 11. Meslek liselerinde verilen mesleki eğitimi yeterli buluyor musunuz? Meslekli İşsizler Projemizde, Mesleki ve teknik liselere ilişkin okulda kazanılan bilgi, beceri ve yetkinlikler iş yaşamı için yeterlidir görüşüne katılma durumu şeklinde araştırılmış ve araştırmaya katılanlar Katılıyorum (%48,9), Katılmıyorum (%49,1) şeklinde cevaplamışlardır. Araştırmamıza katılanların yarısı meslek liselerinde verilen mesleki eğitimi yeterli bulmaktadır. 12. Meslek liseleri ile sanayi arasındaki ilişkileri arttırma çabaları var mı? 14. Mesleki eğitimin genel eğitim içindeki durumunu açıklayabilir misiniz? Mesleki eğitimin genel eğitim içindeki durumunu sayısal olarak değerlendirebiliriz. Bu da şu anda Ankara da ortaöğretimdeki öğrencilerin %52 oranında genel liselerde, %48 oranında da meslek liselerinde öğrenim görmekte oldukları şeklindedir. 15. Ülkemizde hangi kesimler meslek lisesini daha çok tercih ediyor? Meslekli İşsizler Projemizde görüşülen meslek lisesi mezunlarının ebeveynlerinin eğitim ve gelir durumlarının incelenmesi sonucunda bu kişilerin annelerinin %87,4 ü ev hanımı, %56 ilkokul mezunu ve altı, %4 civarı da üniversite mezunu olduğu görülmektedir. Babalarına bakıldığında ise %34 ünün ilkokul mezunu ve altı, %10 civarı da üniversite mezunu olduğu görülmektedir. Ayrıca babaların %20 si iş yeri sahibi ve esnaf iken %16,4 ü masa başı çalışan memur, %37 side vasıflı-vasıfsız işçi olduğu görülmektedir. Bu rakamlardan da anlaşıldığı üzere meslek liselerini orta ve ortanın altı gelir seviyesindeki ailelerin çocukları tercih etmektedir. 16. Sanayi ile meslek liseleri arasındaki ilişkiyi açıklayabilir misiniz? Mesleki ve teknik eğitim okullarının sanayi ile işbirliğinin güçlendirilmesi temel amaç olmalıdır. Mesleki eğitim temelde iki boyutludur. Bir boyutu okullarda verilen teorik eğitim, diğer boyutu işletmelerde staj ve beceri eğitimidir. Bu ikisinden birinde bir aksama meydana geldiğinde öğrencinin niteliği olumsuz etkilenmektedir. Bu yüzden işletmelerimiz buna sadece görev yerine getirme gibi bakmamalıdır. Staj eğitimlerini topluma karşı sorumluluklarının bir parçası olarak algılamalı, meslektaşlarını ya da kendi elemanlarını yetiştirdiklerini kabul etmelidirler. İşletmelerimiz öğretmenlerimize kapılarını açmalıdır. Sanayi ve Ticaret Odaları meslek liselerinin öğrencilerine staj yeri bulunması için il, ilçe ve okul müdürlükleri ile birlikte çalışmalıdır. UMEM projesi gibi projelerle sanayi sektörü mesleki eğitime daha yakın hale gelmektedir. Birçok büyük sanayi kuruluşu kendi bünyesinde mesleki eğitim veren uygulamalara yönelmektedir. Ayrıca MYK nın Ulusal Meslek Standartları çalışmasını sektöre hazırlatması ve bu standartlar tamamlanıp yayınlandıkça Mesleki Eğitim programlarına yansıtılması da sanayi ve meslek liseleri arasındaki ilişkiyi güçlendirmektedir. 13. Dünyada ve Türkiye de mesleki eğitimin gelişimi nasıl oldu? Ülkeler, sanayinin ihtiyaç duyduğu iş gücü gereksinimini, uluslararası deneyimlerden de yararlanarak kendi dinamiklerine göre oluşturdukları meslekî teknik eğitim yöntemleri ile karşılamaktadırlar. Dünyada bu amaçla üç farklı sistem uygulanmaktadır. Bunlar; Okul-işyeri temeline dayalı eğitim uygulayanlar, sadece okula dayalı eğitim uygulayanlar ve her iki anlayışı da benimseyen ama sürekli arayışlar içerisinde olan ülkelerdir. Genç ve dinamik nüfus yapısıyla, Türkiye gelişmiş ülkelere göre önemli bir avantaja sahiptir. Bu yüzden, Türkiye de de yukarıda belirtilen her iki anlayışta benimsenmiş ama sürekli yeni arayışlar mevcuttur. Meslekî eğitimin tüm eğitim içerisindeki oranı gelişmiş ülkelerde %65 ler civarında iken ülkemizde bu oran tam tersidir. Bu durumun düzeltilmesi gereği vardır. Çünkü bu ülkeler geliştirdikleri modellerle mesleki teknik eğitimde başarıyı yakalamışlardır Stratejik Plan dönemi sonuna kadar meslek liselerine devam eden öğrencilerin genel orta öğretim içerisindeki oranının %50 lere çıkarılmasına yönelik stratejiler belirlenmiştir. Bu rakamlara son yıllarda yaklaşıldığı görülmektedir. 17. Bundan sonra mesleki eğitim nasıl yönlendirilmelidir? Mesleki eğitimde kalite; sektör ihtiyaçları ve temsilcileri, öğretmen, donanım ve program dörtlüsü içinde ele alınmalıdır. Meslek standartları değiştikçe bunların modül programlarına aktarımı daha hızlı sağlanmalı ve ilgili öğretmenler hizmet içi eğitimden geçirilerek yeni uygulama desteklenmelidir. 18. Dünya Bankası projelerinin mesleki eğitime katkısı nedir? Dünya Bankası, Türkiye de bugüne kadar 135 programı finanse etmiş ve toplam 15,5 milyar dolar kredi sağlamıştır. Dünya Bankası nın Türkiye deki mevcut portfolyosu 23 aktif proje, 4 hibe ve Dünya Bankası Enstitüsü (WBI) ile ilgili bir programdan oluşmaktadır. Bu fonlar daha çok makro ekonomik istikrar, büyüme ve verimlilik artışının sağlanması ile piyasalarda rekabet ortamının oluşturulması üzerinde yoğunlaşmıştır. Banka bugüne kadar daha çok sosyal güvenlik, kamu sağlığı su tedariki ve kanalizasyon, çevre, tarım, inşaat, hukuk reformu, kamu sektörü yönetimi ve enerji sektörü reformu konularında Türkiye ye destek sağlamış ve bu alanlarda bir dizi önemli reform konusunda tavsiyelerin verilmesi ve bunların uygulanması açısından Türkiye ile ortaklık içerisinde bulunmuştur. Dünya Bankası Projelerinin, meslekî ve teknik eğitime sağladığı katkı ülke ekonomisini güçlendirmek, büyüme ve verimlilik artışını sağlamak ile piyasalarda rekabet ortamını sağlamak noktasında düşünülebilecek dolaylı bir katkıdır. Ekonomik gelişmelerle birlikte meslekî ve teknik eğitim de gelişmektedir. 10 ZÜBEYDE HANIM ZÜBEYDE HANIM 11

6 Çiğdem ASLAN Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni ZÜBEYDE HANIM IN ESERİ CUMHURİYET DÖNEMİ MİMARLIĞI 1 Leyla ALPAGUT Yrd. Doç. Dr., Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Mimarlık Bölümü Dünya üzerinde gördüğümüz her şey kadının eseridir. diyor büyük komutan, büyük devlet adamı, yüce Türk Atatürk. Annesi ne kadar gurur duysa azdır, evladıyla Çünkü O Zübeyde Hanım ın eseridir; Türkiye Cumhuriyeti ve çağdaş kadın da O nun eseri. Atatürk: Türkler in dahi komutanı, bir devri bitirip yeni bir devri başlatan büyük devlet adamı, bütün dünyanın saydığı başkumandan, ana yurdu yenilikle, devrimlerle, ilkelerle çağdaş hale getiren, Batı medeniyetine ulaşmamıza, aydınlığa erişmemize önder olan büyük Ata ya bu millet her zaman minnettardır. Hele de bu milletin anaları, gelinleri, kızları Atatürk ü daima saygıyla anacaktır. Ve bu milletin kadınları Zübeyde Hanım a gıpta ile bakacaklardır. Böyle bir oğlu her ana doğuramaz diye. Yüce anlayış sahibi, ileriyi görmeyi iyi bilen Atatürk dünyanın pek çok ülkesinden daha önce kadın haklarına kavuşmamızı sağlamıştır. Bu haklar 1926 Türk medeni kanununa göre; - Çok eşliliği yasaklar ve tek eşli olma hükmü getirir. - Boşanma mahkemeye bırakılır. Kadın ve erkek eşit haklara sahip olacaklardır. - Evlilik resmi kaynaklara dayalıdır. - Kadın mirasta eşit pay alır. - Kadın ve erkek eşit ise eşit ücrete göre çalışır. Nasıl gıpta ile bakmayalım Zübeyde Hanım a kendinde bile olmayan kadın haklarını oğlu bize bağışladı diye. Atatürk, bizim toplumumuzun başarı gösterememesinin temelinde kadınlarımızın ihmal edildiği ve onlara karşı kusurlu olduğumuz gerçeğini söylerken Türk kadınını daima omuzlar üzerinde yükselmeye layık görür. Bir toplumun yücelmesi kadına bağlıdır. Çağdaş bir Türk toplumuysa istediğimiz; kadınlarımız erkeklerimizden daha aydın ve daha verimli ve daha bilgili olmalıdır. Ancak o zaman gelecek aydın günler yaklaşır. Türk milleti ilk eğitimini ana kucağında alır. İşte bu yüzden Türk anneleri öncelikle kendini geliştirmeli, iyi eğitmelidir. Türk çocuğu da ancak iyi anneler elinde eğitildikçe aydın, geleceği görebilen, vatanının ve milletinin değerini bilen bireyler olarak yetişir. Atatürk için kadın o kadar değerlidir ki, kadınları küçük düşüren sözlerin bile söylenmesine karşıdır. Bu atasözleri deyimleri kullananlar için bunları ağza alanlar kendi analarına kız kardeşlerine ve kızlarına hakaretten başka bir şey yapmıyorlar diyerek eleştirir. Çünkü Türk kadını milletini zafere götürmekte dünyanın bütün kadınlarının önünde yer alır. Dünyanın hiçbir yerinde hiçbir kadın milletini zafere götürmekte Anadolu kadınından daha fazla gayret, çaba ve emek harcadığını söyleyemez. M.Kemal Büyük zaferler için büyük komutanlara, büyük devlet adamlarında ihtiyaç vardır. Onları doğurmak, büyütmek ilk eğitimini vermek ve bu eğitim öğretimi daima sürdürmek ise onların annelerinin, eşlerinin yani kadınlarımızın vazifesidir. Toplumda kadın ne kadar yüksekse, toplum da o kadar medeni durumdadır. Biz öğretmenler olarak, Zübeyde Hanım ın gölgesinde onun adına layık olmak üzere Zübeyde Hanım Kız Meslek Lisesi nde bu toplumun kızlarına bir şeyler öğretebilmek, onları geleceğe hazırlamak ve kızlarımızı eğitmek üzere varız. Biz Zübeyde Hanım öğretmenleriyiz Cumhuriyetin ilk yıllarında toplumsal dönüşümde önemli sorumluluklar yüklenen kadınlar için gerekli olan örgütlenme, kız okulları aracılığı ile sağlanır. Okulların çağdaş eğitim programları ve modern binaları bu dönemin yayınlarında sıklıkla ele alınır. Atatürk, yurt gezilerinde kendisine eşlik edebilen modern bir kadınla evlenerek topluma örnek olmak istemiştir. Evlat edindiği kızlar havacılık, tarih bilimi gibi bu dönemde daha çok erkeklerin egemen oldukları alanlarda yetişirler da Cumhuriyet gazetesinin devlet desteği ile düzenlediği Miss Turkey Güzellik Yarışması, geleneği kadınlar üzerinden kırmaya çalışan başka bir etkinliktir. Aynı yıllarda, kızların da erkekler gibi eğitim olanaklarından yararlanabilmeleri için karma eğitime geçilir. Kadının Cumhuriyet çocuklarını yetiştirecek anne ya da kamusal alanda çalışabilecek birey olarak yetiştirilmesinde ve böylelikle toplumsal dönüşüme hazırlanmasında gerekli olan örgütlenme, kız okulları ile sağlanır. Tanzimat sonrasında açılan bu tür okullar, henüz kafesli evin dışına çıkamayan şehir kadınının ev yaşamına yetecek kadar iş öğretmeyi amaçlayan kurumlardır. Cumhuriyet döneminde ise Kız Enstitüleri, modern ve akılcı yöntemleri ev içindeki verimliliği sağlamada kullanmaya yönelik ev yönetimi konusunda eğitim vermektedir. 1 adresinden alınmıştır. Kısaltılmıştır. Cumhuriyet döneminde diğer okul türleri gibi kız okulları da öncelikle Ankara da açılmıştır. İlk açılan kız okulu İsmet Paşa Kız Enstitüsü dür (1928). Jacques H. Lambert, Bayındırlık İşleri dergisinde İsmet Paşa Kız Enstitüsü nden övgüyle sözeder. Kız Enstitülerinin programı, Türk kızlarını ev yönetimini bilen çağdaş eşler ve anneler yetiştirmeyi hedefleyen kurumlar olarak tasarlanmışlardır. Kızlar burada Batı tarzı giyim kuşam, görgü, ev yönetimi, mutfak kültürü gibi konularda eğitilmektedir. Osman Nuri Ergin, 1940 ların başında, Adana, Afyon, Ankara, Bursa, Edirne, Elazığ, İzmir, Kayseri, Kütahya, Manisa, Sivas ve Trabzon da 1 er tane, İstanbul da ise 4 adet olmak üzere Türkiye de toplam 16 Kız Enstitüsü bulunduğunu belirtmektedir. Cumhuriyet döneminde çağdaş kadının kurgusundaki görsellik ile modern binaların barındırdığı mesaj örtüşmektedir. Her ikisi de Cumhuriyet öncesi ve sonrası arasında yapılan karşılaştırmaların ortak nesnesidir. Modern binalar ve modern kadınlar, Cumhuriyetin kendisini tanımlarken ve konumlandırırken başvurduğu önemli araçlardır. İsmet Paşa Kız Enstitüsü Binası (1930) İsmet Paşa Kız Enstitüsü, Maarif Vekâleti nin Mesleki Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü ne bağlı olarak 1928 yılında kurulur. 12 ZÜBEYDE HANIM ZÜBEYDE HANIM 13

7 Cumhuriyet döneminin ilk Kız Enstitüsü olan İsmet Paşa Kız Enstitüsü, ilkokul mezunlarının alındığı beş yıllık eğitim veren bölüm ile ortaokul mezunlarının alındığı iki yıllık özel bölümden oluşmaktadır. Beş yıllık ilk bölümde, ortaokul programının aynen uygulanmasının yanında, kadın sanatı olarak bilinen becerilerden birisini kazandırmaya yönelik eğitim verilir. Bu aşamada, gerekli olan teknik bilgiler uygulamalı olarak öğretilir. Öğrenciler üçüncü sınıfta, biçki, dikiş ya da moda alanlarından birisine yönlendirilir. Okul başlangıçta Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Merkezi ne ait bir binada eğitime başlamış, öğretim yılında bugünkü modern binasına taşınmıştır. Simetrik bir anlayışla tasarlanmış olan yapı, yatay bir ana kütle ve yanlarda bunu dengeleyen dikey bloklar ile iki uçtaki L biçimli bloklardan oluşur. Ortadaki yatay kütle bodrum üzerine dört katlı, dikey kütleler beş katlı ve yanlardaki bloklar iki katlıdır. Yatay kütlede, koridorun iki yanına yerleştirilen derslikler, atölyeler ve bürolar bulunur. Dikey kütlelerde merdivenler, depo ve tuvaletler, iki yandaki daha alçak bloklarda ise konferans salonu, toplantı salonu, öğretmenler odası gibi daha büyük mekânlar yer almaktadır. Bütün katlar birbirine benzer anlayışla düzenlenmiştir. Kuzey ve güneyde birer hol, üç kollu merdivenler, bunların arasında uzanan koridorun iki yanında derslikler, atölyeler ve bürolar bulunur. Zemin katta, özgününde giriş holü olan koridor, gerektiğinde sergi amaçlı kullanılabilecek biçimde düşünülmüştür. Yapının ön ve arka cepheleri simetrik bir düzenlemeye sahiptir. Özenle tasarlanmış ön cephede pencere dizileri, birinci katta boydan boya uzanan balkon, parapet duvarları ve dar saçak silmesi yatay etki sağlar. Birinci kat, iki uçta merdiven kovalarının açıldığı teras ile sonlanır. Diğer katlarda ise iki uçta, bu kez köşeleri yuvarlatılmış olan birer küçük balkon bulunur. Bu cephenin asıl vurgu elemanları, saçak düzeyinden yukarı taşırılan dikey kütlelerdir. Erken Cumhuriyet döneminin birçok kamu yapısında olduğu gibi bina, parapet duvarlarının arkasına gizlenmiş az eğimli çatı ile örtülüdür. Yapının arkasındaki bahçe, özgününde Kız Lisesi ile ortak kullanıma yönelik olarak tasarlanmış, ilginç bir düzenlemedir. Bu düzenleme, atölye ya da konferans salonu gibi bazı mekânların iki kız okulunun birlikte kullanması için düşünülmüştür. Egli burada, mevcut topografyayı kullanarak, küçük dairesel bir alanla birleşen teraslı bir bahçe tasarlamıştır. Değerlendirme İsmet Paşa Kız Enstitüsü ve Kız Lisesi binaları, simetrik plan ve cephe özellikleri, işlevselci anlayışta biçimlenişleri, yalın ve sade anlatımları ile Egli mimarlığının önemli yapıları arasındadır. Belirgin biçimde modernist bir estetikle tasarlanıp inşa edilen bu yapılar, eğitime yönelik işlevselliği öne çıkarırlar. Egli diğer eğitim yapılarında olduğu gibi, okulların işlevleri, türü ve bulundukları konum ile uyumlu farklı birer tasarım yapmıştır. Kız Okulları, Cumhuriyetin kadın ve erkeği yan yana gören ve gösteren anlayışıyla uyumlu olarak, mimari özelliklerinde ve mimar tercihinde erkek okulundan farklılaşmazlar. Yapılarda böyle bir ayırımdan çok, bir okulda olması gereken ve Cumhuriyet insanını donatan mekânlar dikkati çeker. Kadın ve erkek ile ortak bir dil mekâna taşınmıştır. Böyle bakıldığında, yuva kurduklarında da ortak bir dünyaları olacaktır. Cumhuriyetin ulus kavramı çerçevesinde bütünleşen çağdaş bireyler yetiştirme hedefi, eğitim yapılarını kendi içlerinde bir dünya olarak kurgulamaya götürmüştür. Bu dönemin eğitim yapılarında yer alan laboratuar, atölye, konferans salonu, müze gibi mekânlar kız okullarında da yer alır. Bu mekânlarda çağdaş yaşamın gerektirdiği bilgi ve görgü üretilirken, bir yandan da kızlar diğer alanlarda eğitim alarak iş yaşamına hazırlanmaktadır. İki kız okulunda geniş ve rahat koridorların iki yanındaki derslik, laboratuar ve yönetim birimleri arasındaki ilişkiler akılcı biçimde çözümlenmiştir. Koridorlar, İsmet Paşa Kız Enstitüsü nün zemin katında, Kız Lisesi nin birinci katında genişleyerek çok amaçlı mekânlar ya da kapalı teneffüs mekânları elde edilmiştir. Çoğunlukla güneye ya da doğuya bakacak şekilde yerleştirilen derslikler, bol ışık alan, aydınlık ve geniş mekânlardır. İki kız okulu da, erken Cumhuriyet döneminin kadını ve erkeği eşit gören mekânsal kurgularına ve mimari biçimlenmelerine karşın, kent içindeki konumları ve bahçe düzenlemeleri ile dönemin diğer eğitim yapılarından ayrılırlar. Her iki yapı da, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Türk Tarih Kurumu, Etnografya Müzesi gibi kentin önemli kültür ve eğitim binalarının bulunduğu bir alanda konumlanır. İsmet Paşa Kız Enstitüsü Atatürk Bulvarı üzerine, Kız Lisesi ise onun hemen arkasına, bulvara yakın yerleştirilmiştir. Yapıların bulvarla böylesine dolaysız ilişkisi dikkat çekicidir. Kadın cinsini gizleyen gelenekçi anlatımın ve mekânsal kurguların tersine, kadını kentin odağına yerleştirmektedir. Bu durum, kız öğrencilerin çağdaş, eğitimli, görgülü davranışları ve görünümlerinden yararlanarak kentin vitrinini kurgulama isteğini belirginleştirir. Kız öğrencilerin doğrudan kent ile bütünleşmesi, kadını duvarla ve avluyla gizleyen gelenekçi yaklaşımdan farklı bir tutumla, kadın kimliğinin toplumda üstlendiği dönüştürücü rolü ortaya koyar. Ernst Arnold EGLI Kimdir? Mimar ( ) Mimar, kent plancı ve eğitimci. Annesi Avusturyalı, babası İsviçreli olan Egli, mimarlık eğitimini Viyana Teknik Üniversitesi nde yaptı te aynı okulda öğretim üyesi oldu de Maarif Vekâleti tarafından Türkiye ye davet edilir. Modern okul yapılarını organize ederek danışman olarak görevlendirilir ya kadar süren danışmanlığı sırasında Egli, plan ve tasarımlarını geliştirdiği okul binalarıyla hem Ankara nın mimari dokusuna yeni bir çizgi katacak hem de sayısal olarak diğer yabancı mimarlardan daha çok yapı inşa edecektir. Çoğu Ankara da yer alan yapıları arasında Musiki Muallim Mektebi ( ), Erkek Ticaret Lisesi ( ), İsmet Paşa Kız Enstitüsü (Zübeyde Hanım Kız Teknik Okulu, 1930), Yüksek Ziraat Enstitüsü (Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi nin bazı bölümleri 1933), Mülkiye Mektebi (1935), Gazi Lisesi (1936) sıralanabilir yılları arasında İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi nde öğrenimi yenileştirme programına katılan Egli, 1936 yılından başlayarak dört yıl Ankara da, Türk Hava Kurumu Baş u, -mamlar. 14 ZÜBEYDE HANIM ZÜBEYDE HANIM 15

8 AMERİKA BÜYÜKELÇİ Sİ CHARLES H. SHERRİLL İN RAPORUYLA Nilüfer Cevizliler 2 Erkan Cevizliler 3 Nilüfer Cevizliler 2 Erkan Cevizliler 3 İSMET PAŞA KIZ ENSTİTÜSÜ 1 Amerika Birleşik Devletleri nin Ankara Büyükelçisi Charles H. Shenill, 5 Temmuz 1932 de, Ankara da İsmet Paşa Kız Enstitüsü nü ziyaret etmiş, edindiği bilgi ve izlenimleri ayrıntılı bir rapor şeklinde Washington daki Siyaset Bakanı na bildirmiştir. 7 Temmuz da dosyalanan rapor, 10 Temmuz 1932 de Siyasi Şube nin Doğu İlişkileri Bölümü nde incelenerek, İsmet Paşa Enstitüsü adıyla arşivlenmiştir Büyükelçi Sherrill raporuna, tamamı kız yaklaşık 800 öğrencisi olan İsmet Paşa Enstitüsü nü 5 Temmuz 1932 sabahı ziyaret ettiğini söyleyerek başlamaktadır. Enstitü nün ev ekonomisi, elbise dikimi, yamalama, şapka yapımı, yıkama, çocuk bakımı, ev işi gibi ev idaresi konularında eğitim verdiğini ve bu amaçla dört yıl önce kurulduğunu söylemektedir. İsmet Paşa Kız Enstitüsü, büyükelçinin de belirttiği gibi, Maarif Vekaleti ile imzaladığı mukavele sonucunda Türkiye ye gelerek yurdun çeşitli yerlerinde incelemelerde bulunan ve önerilerini bir raporlar bütünü olarak sunan Prof. Dr. Omar Buyse nin teklifi üzerine, 1928 yılında kurulmuştu. Prof. Buyse hükümet merkezinin ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde, kadınlara ait sanatlarda, ticaret ve modern hayat bilgilerinde genç kızların yetişmesi için gündüz ve gece eğitim vermek üzere Ankara da bir enstitü kurulmasını tasarlamış, bu enstitünün nizamnamesi, derslerin isim ve saatleri ile müfredat programını Maarif Nezareti ne 1927 yılında sunmuş) ve rapor doğrultusunda enstitü açılmıştı. Buyse nin raporundaki her biri kişilik dört sınıf ile eğitime başlanması teklifinin aksine, enstitü Büyükelçi Sherill in belirttiği gibi onbeş öğrenci ile açılmıştır. Büyükelçi, okul binasının Alman bir mimar eşliğinde bir Türk inşaat şirketi tarafından 1931 de tamamlandığını yazar de okulu bir Fransız bayan hocanın idare ettiğini söyleyen büyükelçi, gezisi sırasında okul müdürünün Münir Hayri Bey olduğunu belirtir. Sherrill edindiği bilgilerle, okulun beş yıl, kayıt için en erken yaş 14 ve öğrencilerin yaşları 14 ile 24 arasında demektedir. Buyse nin teklif raporunda; akşam okullarının biri sanat diğeri ticaret olmak üzere iki kısımdan oluşarak öğreniminin üç yıl; gündüz okullannın ise orta öğrenim kısmının dört, yüksek kısmının iki yıl olarak toplamı altı yıl tahsil vermesi öngörülmüştü. İlkokulu bitirmiş olmak şartı konularak, okula kabul yaşının her şube için farklı olabileceği belirtilmiştir Büyükelçi Sherrill, okulda mükemmel bir resim ve heykel şubesinin bulunduğunu ve bu iki konunun çok ciddi bir şekilde öğretilmesinden çok etkilendiğini söylemektedir. Heykel öğretmeni Kemal Bey in, yaptığı bir Gazi büstünü imzalayarak kendine hediye ettiğini memnuniyetle belirten büyükelçi, bu atölyede yapılan Gazi nin ve İsmet Paşa nın büstlerinin ülkenin her yerine politik amaçlı gönderildiğini bildirmektedir. Büyükelçi okulda Almanca, Fransızca ve İngilizce olmak üzere üç yabancı dil öğretildiğini vurgulamaktadır. Okulun düzenli sınıflarına ilaveten üç yüz kadar ayrı şubenin bulunduğunu da eklemektedir. Bu üç yüz şube sayısı bizi şaşırtmamalıdır. 1 Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi,2004, sayı:9. Kısaltılmıştır. 2 Arş. Gör. Atatürk Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnklap Tarihi Enstitüsü, Erzurum 3 Arş. Gör. Atatürk Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnklap Tarihi Enstitüsü, Erzurum 16 ZÜBEYDE HANIM ZÜBEYDE HANIM 17

9 Çünkü Buyse nin raporunda iki dereceli (orta ve yüksek) gündüz ve tek dereceli gece eğitimi verecek olan İsmet Paşa Kız Enstitüsü nde, şubeler şu şekilde düzenlenmişti: A- Meslek ve Ticaret Kısmı 1- Biçki ve Dikiş Şubesi 2- Çamaşır ve Nakış Şubesi 3- Moda ve Çiçek Şubesi 4- Ticaret ve Lisan Şubesi B- Yüksek Kısım I- Kadın Sanatlan Şubesi 2- Ticaret ve Katiplik Şubesi a- Ticaret ve Lisan Kolu b- KatipIik ve Muhaberat Kolu 3- Öğretmen Şubesi (meslek ve ticaret okulları için öğretmen yetiştirir). 4- İçtimai Hizmetler Şubesi (çocuk yurtları, sosyal yardım kurumları, ocaklar ve kadın işçi çalıştıran fabrikalarda nezaretçilik yapacak kızları yetiştirir). 5- Hastabakıcılık Şubesi Büyükelçi Sherrill, bu büyük okulda altmışbeş öğretmen bulunduğunu, bunun sadece dört tanesinin-belçikalı ve Avusturyalı-yabancı olduğunu hayretle ifade etmiştir. Altmışbir Türk öğretmenin onbirinin ise yurtdışında eğitim almış olduğunu vurgulamıştır. Elçinin hayretini uyandıran diğer bir husus da, bu modern ve büyük binalar kompleksinde sadece beş hizmetlinin çalışıyor olmasıdır. Ayrıca, işlerin tamamını eğitimlerinin bir parçası olarak öğrencilerin yapması da ilgi çekicidir. Okuldaki kooperatif birliği, Büyükelçi Sherrill in raporunda üzerinde genişçe durduğu bir konudur. Büyükelçi, kooperatifin, ev idaresi derslerinde kullanılan gerekli tüm malzemeyi dışardan satın aldığını ve öğrencilere sattığını belirtmiştir. Öğrencilerin bu malzemelerle hem kendilerinin kullandığı hem de kooperatife sattıklan ürunler yaptığını söyleyen Sherrill, kooperatifin üretilen bu ürünleri satması sonucu elde edilen karın, öğrencilerle kooperatif arasında bölündüğünü zikreder. Bu karın öğrencilere zaman zaman verilmediğini ve mezuniyete kadar alıkonulduğunu anlatan Sherrill, mezun oldukları zaman her bir kıza kendi beş yıllık birikmiş kazancının verildiğini, bunun da öğrenci başına ortalama ikiyüz dolar olduğunu ifade etmiştir. Büyükelçi Sherrill, enstitünün yıllık maliyetinin sadece 3250 dolar olmasını şaşırtıcı bulmuştur. Bu rakam, özellikle 1928 yılı ve sonrası bütçelerinde mesleki eğitime ağırlık verilerek büyük oranda pay ayrılmış olmasına rağmen, o dönem Türkiyesinin ekonomik şartları düşünüldüğünde bizim açımızdan aslında hiç de şaşırtıcı değildir. Büyülkelçi Charles H. Sherrill, raporunun son bölümünde pek çok değişik ülkede ev idaresi okulları ziyaret etmiş olduğundan bahsederek, İsmet Paşa Kız Enstitüsü nün son derece çağdaş ve üst düzeyde şartlara sahip bir eğitim kurumu olduğunu vurgular. Sherrill, Anadolu nun küçük köylerinden buraya gelen kızların okulun bünyesindeki değişik smıflarda bu modem aletleri gördükten sonra küçük ve basit köyevlerinde kısıtlt aletlerle ya da hiç araç gereç olmadan, ayrıntılı aletlerle öğrendiklerini uygulamaya çalışırlarken çekecekleri zorluklar konusundaki endişelerini ve tatbik edip edemeyeceklerinden duyduğu şüphelerini de dile getirmiştir. İsmet Paşa Kız Enstitüsü, milletin gelişmesi, ekonomik bakımdan refaha kavuşması için çocukların ilk öğretmeni, ailenin müdürü ve toplum hayatının temel unsuru olan kadınların eğitimli ve şuurlu olması gerektiği bilinci ve amacıyla kurulmuştur. Örnek bir eş ve anne olan, çağdaş Türk kadınını temsil eden İsmet Paşa nın Eşi adına izafeten isimlendirimiş enstitünün yeni Türk devletinin kadın eğitimine çok önemli derecede hizmet ettiğini vurgulamak gerekir. Ancak, dönemin şartları dikkate alındığında, Büyükelçi Sherril in endişelerini paylaşmamak da elde değildir. Öyle Bir An Olur Ki Hayali Cihan Değer... İsmet Paşa Kız Enstitüsü Nisan 1935 Zübeyde Hanım Kız Teknik ve Meslek Lisesi İsmet Paşa Kız Enstitüsü nde sabah 18 ZÜBEYDE HANIM ZÜBEYDE HANIM 19

10 TARİHSEL SÜREÇ İÇERİSİNDE TÜRK KADINI VE ATATÜRK 1 Selçuklular ın X. Yüzyılda Anadolu ya gelişlerine kadar, Türk kadını aktiftir. Günlük yaşamda erkekle beraberdir. Eve kapatılmamıştır. Harem henüz bilinmemektedir. Selçuklu egemenliği 300 yıl kadar sürer. Bu dönemde kadının sosyal durumu hayli değişikliğe uğrar. Bununla beraber erkekten yine kopmamıştır. Sanat ve kültür hareketleriyle ilgilidir. Kadınlar adına Medrese, Hastane ve Kütüphaneler yapılmaktadır. İran ın Kirman şehrinde Kutlu Türkan Hastanesi (1271), Kayseri de bugün adına Tıp Fakültesi kurulan Gevher Nesibe Şifahanesi (1206), Divrik te Turan Melek Hatun Kütüphanesi (XIV.yy) gibi. Osmanlı toplumunda, özellikle İmparatorluğun ilk dönemlerinde medreselerin, tarikatların etkisiyle, kısmen kadına da dini inanışlarına göre sosyal hayatta bir yer tanınmış ise de bu durum gitgide kaybolmuştur. Osmanlı toplumunda kadının harem e kapatılarak toplum yaşantısının dışına itilmesinin İstanbul un alınışından sonra Osmanlılar ın köleci Bizans devlet yapısından etkilenmesiyle başladığı sanılmaktadır. Osmanlı toplumunda, kadının önceleri sahip olduğu yerini kaybetmesinin nedeni, İslamiyet in kabul edilmesiyle birlikte, Arap geleneklerinin ve kültürünün etkisi altında kalmasının bir sonucu olduğu öne sürülmektedir. İslam dininin kabul edilmesiyle kadın toplumdaki yerini kaybetmiş, eve kapanmıştır. Diğer bir görüşe göre Türk kadınının toplumdaki yerini kaybetmesine neden olan temel etken, Osmanlı Devleti nin kuruluş aşamasından başlayarak Bizans kurumlarının etkisinde kalması ve kadının hareme kapanmasıdır (...) Ancak Osmanlı toplumunda kent kadınları tümüyle eve kapalı bir biçimde kurumsallaşmış kadınlık uğraşını sürdürürken kırsal kesim kadınının üretimde yer aldığı bilinmektedir. Ayrıca bu dönemde yönetici sınıf kadınlarının dışında kalan halk sınıfı kadınlarının kimi uğraşlara girdikleri padişah fermanlarından anlaşılmaktadır. Kanuni Sultan Süleyman ve Üçüncü Selim dönemlerinde halk sınıfından kimi kadınların çalışma yaşamına girdikleri bilinmektedir. Örneğin, bu dönemlerde kadınların pratik hekimlik yaptıklarına ilişkin belgeler bulunmuştur. Kanuni döneminde evden eve dolaşan bohçacı kadınlar, çalışan kadınlar sayılmaktaydı. (Çiftçi, 1982:81) Kentlerdeki her türlü mesleksel etkinliklerin kadına yasak oluşu onu, kocasına ya da çocuklarına tümüyle bağımlı kılmıştır. Onları terketmesi, yoksulluğa düşmesi ya da ölümü halinde sefaletin kucağına iter. Giyim konusunda da budönemde kadınlara bir takım kısıtlamalar getirilmiştir.(...) Gerek Selçuklular gerekse Osmanlı kadınını Saraylı kadın ve kırsal alandaki emekçi kadın olmak üzere ikiye ayırarak değerlendirmek gerekir. Her ikisi de temelde erkeğe bağımlıdırlar. Saraylı kadın tam bir tüketici olduğu halde, kırsal alandaki kadın üreticidir. Saraylı kadın örneğinde özellikle Valide Sultanların padişah nezdindeki etkilerini anımsamak gerekir. Sarayda özel bir yeri olan Valide sultanları özellikle yükselme devrinden sonra politik bir nitelik kazanmıştır.(...) 1 Vahap Sağ, Tarihsel Süreç İçerisinde Türk Kadını ve Atatürk, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 2, Sayı1 Kısaltılmıştır. (...) Her türlü haktan yoksun olan kadın statüsünün durağan hali Tanzimat hareketiyle hızla değişmeye başlamıştır. Tanzimat la başlayan çağdaşlaşma hareketi çerçevesinde Türk kadını gerek düşünce alanında, gerekse doğrudan doğruya siyasi ve toplumsal haklar yönünde ciddi adımlar atabilmiştir. Bu gelişmeler ancak, söz konusu dönemlerin düşünce yapılarının ve ideolojik kalıplarının kendine özgü kalıpları içinde anlam kazanabilmektedir. Toplumsal gerilemenin nedeni olarak kadınların cehaletini ve geriliğini gören batıcı aydınlar, kadınların eğitilmesi gereğini kabul ederler. Kızlarımız için ilkokul ve ortaokulların eğitimine 1858 de başlanır. Meslek okulu olarak ilk önce, 1842 de Askeri Tıbbiye ye bağlı olarak ilk Ebe Okulu, 1869 da İnan Sanayi Mektebi (Kız Sanat Okulu), 1870 de Darülmuallimat (Kız Öğretmen Okulu) açılır. (Böylece Türk kadınının ev dışında, okulda yetiştirilmiş olarak ilk mesleği olan Ebelik ve Öğretmenlik meslekleri için okullar açılmış oldu. Kuşkusuz bu modern kurumlardan yararlanabilen üst tabakalara mensup ve büyük kentlerde yaşayan kadın sayısı çok azdı. Bu okur-yazar kadınlar, yine de 19.yüzyıl sonlarında gazetelerde kadın sayfalarının yer almasına ve hatta kadınlar için, yazarları da kadın olan gazete ve dergilerin yayınlanmasına zemin oluştururlar. Birinci Dünya Savaşı Osmanlıların yenilmesi ve ardından başlayan Kurtuluş Savaşı ise, kadınların gerçek yaşamlarında hukuki statülerini zorlamasına imkan veren değişikliklere yol açar. Çok sayıda kadın cepheye giderek, erkeklerin yerine işçi ve memur olarak çalışma hayatına girmiş, ilk işçi hakları kadın işçilerle ilgili olarak tanınmıştır. Tanzimat tan birinci dünya savaşı sonuna kadar geçen dönemde kadın sorununan ilişkin gelişmelerin temel niteliği, bu gelişmelerin temel niteliği Oya Çiftçi nin belirttiği gibi (Çiftçi, 1982:29) kapsayıcı değil, büyük kent kadınlarının çok sınırlıbir kesimine yönelik olmasıdır. Bu dönemde kadınların büyük bir bölümü tarımda çalışırken, büyük kentlerde çok az sayıda bir kadın grubu öğrenim olanaklarından yararlanabilmekte, işçi kadınlarda fabrikalarda çok düşük ücret karşılığı çalışmaktaydı. Evlenme ve boşanma konularında şeriat hükümleri yürürlükteydi. Kentli seçkin bir kadın kesiminin örgütlenme çabasında olmasına karşın, Batılı kadınların yürürlükteki eşit haklar mücadelesine benzer bir mücadeleyi sürdürememiş ve sorunların çözümünü yöneticilerden beklemişlerdir. Kurtuluş Savaşı ve Sonrasında Türk Kadını ve Atatürk (...)Türkiye Cumhuriyeti nde siyasal teoriler açısından tepeden inme ve devlet merkezli bir zorlama olarak görülse de, kadının radikal nitelikli hak kazanımlarına bu dönem adeta bir zemin hazırlamıştır. Cumhuriyet döneminde Atatürk devrimleri ile kadınların toplumsal durumları önemli bir değişimin ve gelişimin içine girmiştir. Yasalarda kadın-erkek eşitliği büyük ölçüde gerçekleştirilmiştir. Kadın, boşanma hakkında, seçmeseçilme, eğitim, meslek seçimi, kamu görevleri yapma haklarına kavuşmuştur. Gerçek anlamda modern bir toplumu oluşturan bütün sektörlerde en ciddi atılımlar bu dönemde gerçekleştirilmiştir. Mustafa Kemal Atatürk gibi karizmatik bir önderin bunda belirleyici bir rol oynadığını söylemek gerekir. Gerçekte Atatürk ün düşünce dünyasının oluşumunda Tanzimat la birlikte yaşanan batılılaşma çabaları etkili olmakla birlikte, Atatürk ün yalnızca yakın çevresinden gelen etkileyici faktörlerin yanısıra, dünya klasiklerine olan yakın ilgisi ve yoğun okuma tutkusunun çok daha fazla yönlendirici olduğu söylenebilir. Bu nedenle, Türkiye de ki kadın konusundaki fiili gelişmeleri yakından görüp anlayabilmek için O nun düşünce dünyasında yer alan kadın konusu ve bu konu ile ilgili öngörüleri önemlidir. 20 ZÜBEYDE HANIM ZÜBEYDE HANIM 21

11 (...) Cumhuriyet kadını, bölgeler ve kültürler arasındaki farklılıklara ve yaşanan yoğun çelişkilere rağmen önceki dönemlerden kıyaslanamayacak ölçüde farklıdır. Bu farklılık yalnızca kadının dış görünüşünde değil, toplumsal statüsünde, kültürel yapısında, kişilik tanımlamasında tanık olunan çok yönlü bir farklılıktır. Bu değişmeler, hiç kuşku yok ki, ülkede yaşanmış olan ekonomik, toplumsal, kültürel alandaki yoğun değişmelerle paralellik göstermektedir. Kadının başta eğitim olmak üzere, hukuk, çalışma, siyasal katılım, toplumsal yaşamda ve aile yaşamında eşit haklara sahip olarak yerini alması için gereken tüm atılımlar yapılmış ve mümkün olan kısa zaman içinde gerçekleştirilmiştir. Daha Kurtuluş Savaşı nın başlangıç yıllarında gerek hazırlık aşamasında gerekse savaş sırasında Türk kadınının yapmış olduğu hizmetlerin önemi tartışma götürmez ölçüde büyüktür. Bir yurt gezisi sırasında daha açık ve seçik sözcüklerle Mustafa Kemal şöyle demektedir. Türk kadını savaş sırasında ülkeye çok büyük yardımda bulundu; herkes gibi o da acı çekti. Bugün o özgür olmalıdır, eğitim görmeli, okullar kurmalı, ülkede erkeklere eşit bir konuma sahip olmalıdır. Buna hakkı vardır. (...) 29 Ekim 1923 tarihinde Cumhuriyet in ilanı ile birlikte Türkiye yeni devrim ve reformlara sahne olmuştur. Türkiye Cumhuriyeti ni kuran Atatürk Türk kadının toplumsal statüsünü değiştirmek için çok sayıda reformlara girişmiş ve hepsinde başarılı olmuştur. Özellikle yılları kadın haklarının sık sık konuşulduğu yıllar olmuştur. Kadın hak ve statüleri konusunda en önemli gelişmelerden biri de 17 Şubat 1926 günü kabul edilen Türk Medeni Kanunu dur. Bu kanunla Türk vatandaşları ayrım yapılmaksızın diğer uygar ülkelerin vatandaşları gibi eşit haklara kavuşmuşlardır. Bu yasa ile kadın, öncelikle anne ve eş olarak değerlendirilmektedir. Atatürk ten güç alan Türk kadını, her sahada kendini yenilemiştir... Poligami önlenmiş, evlilikte tek eşlilik gündeme gelmiştir. Kadına kocasından ayrılma hakkı tanınmış, tanıklıkta cinsiyet farkı ortadan kaldırılmıştır.(gündüz, 2000:238) Atatürk bu gelişmelerin ardından, kadınlarımızın ekonomik hayattan sonra eğitimde ve siyaset alanında da gerekli yerini almalarının önemi üzerinde durmuştur. Atatürk çok iyi biliyordu ki, kadının toplumda yerini alabilmesi eğitimle mümkündür yılında kabul edilen Tevhid-i Tedrisat Kanunu (Öğretim Birliği Yasası) ile kadın ve erkeklerin eşit öğretim imkanlarından yararlanması sağlanmıştır. Türk kadını çok kısa bir zaman içinde çalışma alanlarının her dalında başarı ile görev yapabilme durumuna gelmiş ve pek çok Avrupa ülkesinde bile yasal ve yasa dışı olarak uygulanan ücret farklılıklarından uzak olarak emeğinin karşılığını alabilmiştir. Kadının toplumsal konumunun değişmesinde en önemli haklardan biri de 3 Nisan 1930 da tanınan Belediye Meclislerine seçme ve seçilme hakkıdır. Türk kadınları bu haklarını 1933 te kullandılar. 5 Aralık 1934 te de milletvekili seçme ve seçilme hakkıyla birlikte Türk kadınlarına eşit yurttaşlık hakları tanınmış oluyor... Atatürk bu konudaki düşüncelerini şöyle dile getiriyor: Bu kararla Türk kadınları siyasal ve sosyal alandı pek çok Batı ülkesindeki kadınlardan daha üstün bir durum kazanmışlardır. Bundan sonra peçe altında, kafes altında kadın kalmayacaktır. Türk kadınları bugün en önemli haklarını kazanmışlardır. Bundan ötürü ben bu kararı en önemli reformlarımızdan biri sayıyorum. KIZ MESLEK LİSELERİ NİN TARİHİ GELİŞİMİ 1 Kız çocuklarına sanat öğretme düşüncesini ilk ortaya koyan Mithat Paşa, 1865 yılında Ruscuk ta ilk Kız Sanayi Mektebini açarken, hem kimsesiz kız çocuklarına iş bulmayı, hem ülkenin bazı küçük sanat ihtiyacını karşılamayı, hem de orduya gerekli olan kumaş ve giysileri temin etmeyi amaçlamıştı yılında İstanbul Yedikule deki baruthane binasında askerlerin çamaşır ve sargı ihtiyacını karşılamak üzere ilk Kız Sanayi Mektebi ni yine Mithat Paşa açmıştır yılında Ahmet Vefik Paşa tarafından Üsküdar Kız Mektebi adıyla bir okul açılmıştır. Üç sınıflı olan bu okul, bir yandan Türk kadınını giyim konusunda başkalarına muhtaç olmaktan kurtarmayı, bir yandan da kızlarımıza hem okuma hem de çalışarak para kazanma imkânlarını sağlamayı amaçlıyordu. Bu okul, 1881 yılında Suphi Paşa tarafından Üsküdar Kız Sanayi Mektebi haline dönüştürülmüştür. Aynı yıl bugünkü İstanbul Çapa daki Selçuk Kız Teknik ve Meslek Lisesi binasında Kız Sanayi Mektebi olarak faaliyete geçirilmiştir yılında valilikçe Avrupa daki okullara benzer nitelikteki İstanbul Kız Sanayi Mektebi açılmış, daha sonra Üsküdar Kız sanayi Mektebi ile birleştirilmiş, 1913 yılında yeniden açılarak benzerleri ile birlikte 4 yıllık sanat okulu haline getirilmiştir yılından itibaren kız sanat mekteplerine önem verilmeye başlanmıştır. Avrupa dan getirilen uzmanlarla, ülkemize yeniliklerin girmesi sağlanmıştır. Bu okullardaki öğrencilere şahsi giyim ihtiyaçlarının yanı sıra, başkalarının isteklerini de karşılayabilecek nitelikte siparişe dönük çalışma yapabilecek bilgi ve beceriler kazandırılmıştır. Cumhuriyetle birlikte özellikle mesleğe ve ev kadınlığına yönelik meslek okullarının açılmasına başlanmıştır öğretim yılından itibaren, genç kızlarımızı iyi bir vatandaş ve becerikli bir ev kadını yetiştirmeyi amaçlaran, ilk okula dayalı 5 yıl süreli kız enstitülerinin ilki olan İsmet Paşa Kız Enstitüsü Belçika dan getirilen bir yabancı uzmanın raporuna dayandırılarak 1927 yılında Ankara da açılmştır.cumhuriyetin ilk 10 yılı içinde açılmaya başlayan kız enstitüleri Ulu Önder Atatürk ün kadın eğitimine verdiği önemin bir göstergesi olarak değerlendirilmelidir yılında ilk defa İstanbul Beyoğlu nda açılan Terzilik Okulu ile özellikle, azınlıkların hakim olduğu terzilik mesleğine, Türklerin de sahip çıkmaları amaçlanmıştır yılında ise, ev kadınlığına ait pratik bilgilerin verildiği akşam sanat okullarının açılmasına başlanmıştır. 1 Kaynak: ZÜBEYDE HANIM ZÜBEYDE HANIM 23

12 İlkokula dayalı 5 yıl süreli olan kız enstitülerinde ilk meslek programları uygulanmasına öğretim yılında moda-çiçek ve biçki-dikiş bölümleriyle başlanmıştır. Kız enstitülerine ortaokul mezunu öğrencilerin alınması ve öğrenim süreleri 2 yıl olan özel bölüm açılması öğretim yılında gerçekleşmiştir öğretim yılına kadar devam eden 2 yıl özel ve 5 yıl esas bölümlerle faaliyetlerini sürdüren kız enstitüleri, bu tarihten itibaren 3 yıl süreli meslek okulları haline getirilmiştir öğretim yılından itibaren kız meslek liseleri adını alan bu okulların yanı sıra, kız teknik liseleri de faaliyete geçirilmiştir öğretim yılından itibaren, ilki Bursa nın köylerinde olmak üzere, küçük kasaba ve köylerdeki genç kız ve kadınlar için gezici kurslar açılmıştır. Kalkınma plan hedeflerinin gerçekleştirilmesi ve Şura Kararlarının uygulamaya konulması ile, Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü bünyesindeki okul türlerinde, okul sayılarında ve uygulamaya konulan program çeşitlerinde artışlar olmuş; eğitimde endüstri ve hizmet sektörleriyle işbirliği çalışmaları yoğunlaştırılmıştır öğretim yılında, bir kısım derslerin öğretiminin yabancı dille yapıldığı, hazırlık sınıfı dahil 4 yıl süreli eğitim-öğretim verilen Anadolu kız meslek liseleri, öğretim yılında ise hazırlık sınıfı dahil 5 yıl süreli eğitim-öğretim verilen Anadolu kız teknik liseleri faaliyete geçirilmiştir öğretim yılından itibaren, çalışan annelerin ilkokula giden çocuklarının boş zamanlarını değerlendirmek ve derslerine rehberlik etmek amacıyla, çocuk kulüpleri açılmaya başlanmıştır. Günümüzde kız teknik öğretim okulları, çağın ve teknolojinin gereği olarak, iş hayatında ihtiyaç duyulan yeni meslek alanlarıyla zenginleştirilmektedir. Mevcut örgün ve yaygın eğitim kurumlarına ilaveten açılan, Anadolu kız meslek, kız teknik, Anadolu kız teknik liseleri gibi yeni tür ve düzeydeki okulların yaygınlaştırılmasıyla; kız teknik öğretim kurumları yeni iş sahalarında duyulan nitelikli ve kaliteli eleman ihtiyacını karşılamakta önemli bir görev üstlenmektedir. Mesleki Eğitim, Genel Dersler ve Doldurulması Gerekli Bir Boşluk Prof. Dr. Hıfzı DOĞAN Eğitim Bilimleri Fakültesi Demokratik bir toplumda birey toplumun temelini oluşturur. Bu bakımdan bireyin özgür bir insan, sorumluluk sahibi, mal ve hizmet üretebilen bir vatandaş olarak yetiştirilmesi çok büyük önem taşımaktadır. Okullarda okutulan tüm derslerin amaçları, toplumsal ortak değerleri geliştirme ve bireyi üretici olarak yetiştirme ekseni etrafında toplanabilir. Genel eğitimin temel işlevi, toplumu, ortak değerler etrafında bütünleştirmektir. Mesleki eğitimin esas görevi ise, bireylerin ilgi ve yetenekleri doğrultusunda ilerlemelerini sağlayarak çeşitliliği ve farklılığı geliştirmektir. Bu iki eğitim türü birbirini tamamlar niteliktedir. Genel derslerle geliştirilen ortak değerler bir elin ayasına, mesleki eğitimle kazandırılan yeterlilikler de bir elin parmaklarına benzetilebilir. Mesleki okullarında genel derslerin iki temel işlevi bulunmaktadır: Bunlardan birincisi, toplumun bir bütünlük içinde bir arada yaşamasını sağlayan ortak değerleri geliştirmektir; ortak değerler toplumu bir arada tutan bir çimento vazifesi görür. İkincisi ise, mesleki uygulamaların bilimsel ve sanatsal dayanağını hazırlamaktır. Genel dersler aracılığı ile geliştirilmesi öngörülen ortak değerler nelerdir sorusu akla gelebilir. Öncelikli olarak genel derslerin amacı, bireylerde mantıki düşünme yeterliliklerini geliştirmek olmalıdır. Burada mantıki düşünme becerisi, işçi, teknisyen, işletmeci, öğretmen gibi sade bir vatandaşın günlük yaşamdaki olağan sorunlarının çözümünde uygulanası gerekli bir yeterlik olarak algılanmalıdır. Etkili düşünce; verilere dayalı olarak sağlıklı ve doğru sonuca varmayı; sorunu, ilişkili unsurlar bakımından analiz edebilmeyi ve yaratıcılığı içerecek şekilde öğeleri bütünleştirmeyi ve sonuca gitmeyi içerir. Burada önemli olan sorunu meydana getiren unsurlar arasındaki ilişkiler ağını belirleme, tutarlılığı arama ve neden sonuç ilişkisini gözlemlemektir. Birey bu yeterliliği, meslek seçerken, araba satın alırken, eş seçerken kullanabilmelidir. Çağımızda birey, oy verirken adayın özgeçmişi yeterlimidir, izlemek istediği politika açık mıdır gibi sorulara mantıki olarak cevap verebilmelidir. Demokratik bir toplumda her bireyin sahip olması gerekli bir diğer yeterlilik de iletişim becerisidir. Birey, başkaları tarafından iyi anlaşılacak şekilde kendini ifade edebilmelidir. İyi iletişim, mantıklı ve etkili düşünceden ayrı düşünülemez. Etkili düşünme becerisi, her türlü konuşma, matematiksel ve bilimsel çalışmalar için esastır. İyi bir yazı, iyi bir konuşma iyi düşünmenin belirtisidir. Açık ve mantıki konuşmak için düşüncelerin de net ve anlamlı olması gerekir. Düşüncelerin iyi açıklanabilmesi için, bireyin iletişim becerilerine sahip olması gerekir. İletişim, sözlü, yazılı, çizgilerle ve vücut dili ile yapılabilir. Dinleme becerisi de iletişimde çok önemli öğedir. Karşınızdaki kişi dinlemeyi bilmezse veya dinlemek istemezse iletişim gerçekleşmez. Genel derslerle geliştirilecek iletişim becerisi, iş hayatındaki yazışmaları yapma, rapor hazırlama, vatandaş olarak görüşünü ifade etme, soru sorma gibi yaşamın içinde karşılaşılan sorunlara cevap verebilmelidir. Demokratik bir toplumda her türlü girişim için bireylerin ve toplumun ikna edilmesi, görüşlerin paylaşılması gerekir ki, bu da iletişimle olur. Bireyler arasında ve vatandaşla devlet arasında iletişim kopukluğu olursa, demokratik süreç aksar. Karar verme ve bilgiyi uygulama yeterliği, ortak değerlerin bir öğesi olarak, her bireyin okullarda geliştirmesi gerekli bir yeterliliktir. 24 ZÜBEYDE HANIM ZÜBEYDE HANIM 25

13 Karar verme, öğrencinin alanla ilgili kavramları uygulayabilmesidir. Burada kavramlar arasındaki ilişkiden ziyade, uygulama önemlidir. Kavramları ve formülleri yeni durumlara uygulama gücüdür. Kuramdan uygulamaya geçiş, karar vermeyi ve bilgiyi uygulama becerisi gerektirir. Soyutlama, uygulama ile bütünleşmezse anlamsız olur. Karar verme yeterliği, sadece kuramsal bilgelerle değil, uygulama yapmayı, örnek çalışmaları incelemeyi zorunlu kılar. Karar verme becerisinin kazandırılması, bir sanat dalında olduğu gibi sürekli çalışmayı gerektirir. Edebi ve sanatsal değerler arasında farkları görebilme ve verilen değerler arasından uygun seçimi yapabilme önemli bir diğer yeterliliktir ve okullarda öğrencilere kazandırılmalıdır. Verilen değerlerden uygun olanını seçme; farklı değerlerden haberdar olmayı, değerler arasındaki ilişkiyi görebilmeyi, değerlerin bir birine göre önem derecesini ve süreç sonuç ilişkisini gerektirir. Değerler çok çeşitlidir; kendi kendini kontrol etme, başkalarına saygı, cesaret, dürüstlük gibi kişisel değerler; zihinsel üst düzey faaliyetleri sevme, onları takdir etme gibi entelektüel değerler; güzelliği, doğayı sevme, müze ve sanat galerilerinin yanında doğal yaşamdaki değerleri takdir etme gibi estetik değerler. Eğitimin amacı, öğrencileri bu konularda sadece bilgi sahibi yapmak değil, bu değerlere bağlılıklarını geliştirmek, onların hissetmelerini ve yaşamalarını sağlamaktır. Edebiyat, sanat ve sosyal dersler sadece olguları değil, iyi yaşam örnekleri içermelidir. Öğrenci okulda iken olgu, veri, genelleme ve soyutlama arasındaki farkları ayırt edebilmeli; düşünceden eyleme geçebilme becerisini kazanmalıdır. Okul, bu yeterlilikleri geliştirecek şekilde bir öğrenme ortamı meydana getirmeli ve değerlendirme süreçleri de belirtilen hedeflere ne oranda ulaşıldığını ölçmeye yönelmelidir. Mesleki eğitimde genel derslerin bir diğer çok önemli işlevi de, mesleki bilgi ve becerilerin anlaşılması için öğrencilerde sağlam bilimsel ve sanatsal bir alt yapı meydana geliştirmektir. Öğrencilerin mesleki alanlarında yeni teknolojileri ve yeni gelişmeleri izleyebilmeleri, öğrenilen bilgileri meslek yaşamında uygulayabilmeleri ve günlük yaşamlarında karşılaşılan sorunların çözümünde kullanabilmeleri için sağlam bir akademik dayanağa sahip olmaları gerekir. Bugün iş hayatında kullanılan teknoloji, büyük oranda bilimsel ve sanatsal ilkelerin uygulanmasına dayanmaktadır. Eğer öğrenci sağlam bir akademik temele sahip olmazsa, yaşamı boyunca değişime uyum sağlamada zorlanacaktır. Bilimsel ve sanatsal ilkelerin meslek ve günlük yaşamımızda karşılaşılan sorunların çözümünde kullanılması için öğrencinin okulda böyle bir ortam içinde eğitilmesi gerekir. Bunun için öğrenci, yeni öğrendiği bilgi ve deneyimleri, kendisinin önceki birikimleri ve kazanımları ile bütünleştirebilmeli ve kendi düşüncesini geçmiş deneyimine dayalı olarak kendisi geliştirebilmelidir. Söz gelimi, sınıfta dik üçgenin nitelikleri tanıtılıyorsa, dik üçgene ilişkin kavramların tarımda, inşaatta, sanayide, sağlıkta, evde ve genel olarak yaşamda nerelerde ve nasıl kullanıldığına ilişkin örneklerin verilmesi çok önemlidir. Öğrenci, verilen örneklerle önceki deneyimlerini bütünleştirebildiği oranda, konuya karşı ilgisini artırır ve böylece yeni bilgi onun için daha anlamlı hale gelir. Deneyimleri, özgeçmişleri ve beklentileri çok farklı olan öğrencilerle, yeni öğretilen bilgiler arasında ilişki kurabilmek için öğretmenlerin ve öğrencilerin yazılı ve görsel kaynaklarla desteklenmesi gerekir. Bu alanda ülkemizde yeteri kadar çalışmanın yapıldığı söylenemez; bu sahada ciddi boşluklar bulunmaktadır. Bu eksikliğin giderilmesi durumunda öğrenci, yaşamla daha iyi ilişki kurabilir, bilgileri niçin öğrendiğini, nasıl kullanacağını daha iyi anlar ve kendi yaşamına anlam kazandırır. Şu nokta unutulmamalıdır: Cumhuriyeti kuran kadroların eğitim anlayışı öğrenilen bilginin yaşamda kullanılması temeline dayandırılmıştır. Atatürk, 1 Mart 1923 de TBMM yaptığı konuşmada, eğitimde uygulanacak politikayı, ilkeleri ve yöntemi şu sözlerle dile getirmiştir: Eğitim ve öğretimde ve uygulanacak yöntem, bilgiyi, insan için bir süs, bir baskı aracı yahut uygar bir zevkten çok, maddi hayatta başarılı olmayı sağlayan bir araç haline getirmelidir. HEPSİ OKUMUŞ LEYDİLER 1 Gülden Özdencanlı - Montreux 50 Türk ün de mezun olduğu kartal yuvası okul da genç kızlar birer prenses gibi yetiştiriliyor. İSVİÇRE de, Geneva Gölü ne hakim bir tepede, yüksek duvarların arkasındaki okulda öğrenim gören genç kızları, yaşıtları olan diğer öğrencilerden ilk bakışta ayırmak mümkün değil. Dünyanın sayılı zenginlerinin çocuklarının gittiği bu okulu benzerlerinden farklı kılan önemli bir özelliği var: Leydi okulu Montreux daki Surval Mont Fleuri okulu yalnız İsviçre nin değil dünyanın en gözde leydilik okulu olarak biliniyor. Çünkü bu okulda klasik eğitimin yanı sıra, oturup kalkmaktan yemek yemeye, ses tonundan el sıkmaya kadar tüm görgü kuralları ezberletilip öğrenciler birer masal prensesine dönüştürülüyor. Surval Mont Fleuri nin eğitim süzgecinden geçenler arasında Türk öğrenciler de bulunuyor. Bugüne kadar 50 Türk kızı gerçek birer leydi olarak okuldan mezun olmayı başardı. Ancak Müdür F. Sidler, okullarında eğitim gören gençlerin isimlerini vermiyor. Sadece, yetiştirdiği bir Türk kızının düğününe davet edilerek İstanbul a geldiğini tatlı bir anı olarak anlatmakla yetiniyor. Montreux da dağların tepesinden Geneva Gölü ne bakan olağanüstü manzaraya sahip bu okulda yaz okulları da mevcut. 3 veya 9 haftalık yaz okullarında leydi olabilirsiniz. Bu okullarda farklı uluslardan gelen yaş arasındaki kızlar, yoğun yabancı dil derslerinin (İngilizce, Fransızca) yanı sıra, spor ve diğer aktivitelerin olduğu pratik dersler de görüyorlar. Computer, fotoğraf, seramik, resim, yemek, pasta, mücevher yapımı, görgü kuralları dersleri; Geneva Gölü ne bakan muazzam bir şatonun içinde veriliyor. Spor dersleri 1 de, Alp Dağları nın tertemiz havasında, ata binmeyi, su kayağını, sörf yapmayı, tenis ve bisikleti kapsıyor. F. Sidler, Bazı genç kızlar bu okulun kurallarına uymadı... Örneğin Amerika basın imparatorunun kızı Patricia Hearst bizim okula gönderilmişti. Fakat o kadar asi ruhluydu ki, odasının duvarlarına `Asla Fransızca konuşmayacağım diye yazmıştı. Ama öğrencilerimizin çoğu memleketlerinde iş sahibi, başarılı bir iş kadını ve iyi bir anne olarak yaşamlarına devam ediyorlar. Neler öğretiliyor?. Randevunuza çok erken veya geç gitmeyin. Bir sohbetin arasına girmeyin. İnsanları eleştirmeyin. Mektupları asla daktilo ile cevaplamayın. Çok geç veya erken saatte telefonla aramayın. Kimse sormadıkça nasihat vermeyin. Yüksek sesle konuşmayın. Birini parmağınızla göstermeyin. Garsonu elinizle çağırmayın. Başkasının mektuplarını okumayın. Özel sorular sormayın (yaş, din, çocuk). Maddi durumları araştırmayın. Başkasının anlamadığı lisanı konuşmayın. Kendi bardağınızdan ikram etmeyin. Birinden ruj, diş fırçası istemeyin. Ağlamaya başlamayın. Masadan masaya konuşmayın. Kocanıza kötü görünmeyin ve ona maddi açıdan bağımlı olmayın. Yemek kuralları. Peçetenizi servis başladığı zaman açın. Elinizde bıçak veya çatal olduğu zaman konuşmayın. Masada ekmek kesmeyin. Yemeğin kemiklerini tabağın kenarına koyun, başka bir tabağa koymayın. Balık yerken balığı bıçakla tutup, çatalla kesin. Marulu, sebzeleri bıçakla kesmeyin. Şeftali, elma, armut, muz, portakal, kavun ve karpuzu bıçakla ve çatalla yiyin. 26 ZÜBEYDE HANIM ZÜBEYDE HANIM 27

14 OKULUMUZUN ESKİ ÖĞRENCİLERİNDEN SUNA ESİN (BELLİ) İLE SOHBET gençlerin aileleri artık enstitüyü değil de genel liseleri mi tercih ediyor? Bizim zamanımızdaki iç açıcılığı yok gibi geliyor bana. Ama tabi bizim zamanımızda da bir bilgisayar buna benzer bazı dersler yoktu. İşe yarar, öğrencinin ileride ufkunu açabilecek, ona para kazandırabilecek, kendi ayakları üstünde durabilmesini sağlayacak alanlar vardır belki şimdi, bilemiyorum. Suna ESİN Konuşmacı: Taylan ESİN Görüşülen: Suna ESİN (BELLİ) Kısaca kendinizden ve Zübeyde Hanım Kız Meslek Lisesi nden bahseder misiniz? Ben 1937 yılında Konya - Akşehir de doğdum. Ortaokulu Akşehir de okuduktan sonra yılında İsmet Paşa Kız Enstitüsü nün özel kısmına başladım. Bir anınızı anlatabilir misiniz? Çok mazbut bir öğrenci olmama rağmen arkadaşlarıma uyarak -güzel büyük bir sinema vardı yakınımızda - birgün dersin boş olduğu bir saatte arkadaşlarımla sinemaya kaçtığımı hatılyorum. Çok büyük heyecan yaşamıştım. Çünkü aileme her zaman doğruyu söylemişimdir. Bu benim için kaçamak olduğu için çok heyecanlanmıştım. Öğretmenlerinizden biraz bahsedebilir misiniz? Özel kısım 2 yıllıktı. Esas kısım 5 yıllıktı. Esas kısma ilkokuldan sonra gidiliyordu. Bir de Kız Teknik Öğretmen Okulu vardı. Branş olarak bütün dersler vardı. Ev idaresi, yemek, dikiş-nakış, moda, çiçek... Beden eğitimi dersi yoktu, müzik bir de resim dersi vardı. Okuldan hangi yılda mezun oldunuz? Okuldan yılında sene kaybetmeden mezun oldum. Okulumuz son derece disiplinliydi; mesela çıkış kartı diye bir şey vardı. Biz o zaman uzakta Yeni Mahallede oturuyorduk. Gelirken tabi ailem okula bıraktığı için, ben de öğle yemeklerini okulda yediğim için çıkış kartı almamıştım, ilk seneler. Fakat bazen alışveriş yapmak, dikiş dersi için kumaş almaya dışarı çıkmak icap ediyordu. Çıkmak icap edince evden imza alarak çıkabiliyorduk. Müdüre hanımınız Aliye Timuçin son derece çok kıymetli bir hocaydı. Onu hepimiz pür dikkat dinlerdik. Ağzından bal damlardı. Sapmaz diye bir hocamız vardı. Son derece otoriterdi. Ondan herkes korkardı. Müdür muavinimiz de erkek gibi bir hanımdı. Onun da ayrıca girdiği bir ders yoktu. Ayrıca Türkan Hanım vardı. Çok iyi bir hanımcağımızdı. Son senelere kadar kendisinin yolda fazla görüyordum. Şimdi bilemiyorum. Moda hocam Afife Hanım vardı. O kadar şık, o kadar zevkli giyinirdi ki, onun giyinişini seyretmek bize zevk verirdi. El çantasının üzerine broş takardı. Daha sonra Kız Teknik sınavlarına girdiniz mi? Hepsi de çok zevkli hocalardı. Evet, girdim. Ama bir amatör olarak düşünemedim, ailemden de yol gösteren olmadı. Ben dikiş dersinden sınava girdim. Dikiş dersine giren pek çok öğrenci vardı. Çoğunluk dikiş dersi istiyordu. Bunların içinde çok kabiliyetli olanlar vardı. Çocuk bakımı dersinde ise Konyalı Nadire Hanım isminde bir hocamız vardı. Onun dersinde muvafak oluyordum. Arkadaşlarımın bilemedikleri konuları hoca kaldırıp, bana soruyordu ben biliyordum. Çünkü Ortaokulda okuduğumuz ev idaresi ve çocuk bakımı dersindeki bilgilerden yararlanıyordum. Buna rağmen ben çocuk bakımından girmeyi düşünemediğim ve dikişede talep çoğunlukta olduğu için imtihanı kazanamadım. Okulun size olan katkıları nelerdir? Okulun bana olan katkıları tabiki çok. Bir defa bütün dersleri okuduğumuz için şapkasından tutun yemeğinden çiçeğinden.. her türlü branş elimden geliyor ve çocuklarımın örgüerinden, en kaliteli yemeklerden yapabildik. Hatta derste yaptığımız yemeklerden sofra hazırlayarak, çatal bıçak kullanmasını masa hazırlamasını hocalarımızın önünde sergilediğimiz olmuştur. Tabiki bu bizim için avantaj oldu. O dönem ile bu dönem arasındaki eğitim farklılıklarını nasıl buluyorsunuz? O dönemle bu dönemki eğitim farklılıklarını tam olarak bilemem. Ama şimdi branşlara ayrılıyorlar. Tek bir ders benim için yeterli gelmiyor. Kültür dersleri ne veriyor bilmiyorum, sanki bizim zamanımızdaki arkadaşlarımız biraz daha kültürlülerdi. Bu eğitimden mi kaynaklanıyor bilmiyorum. Yoksa Yemek hocamız Fatma Hanım 3 kardeştiler. Birisi yemek hocasıydı, diğeri resim hocasıydı, bir diğeride kreş hocası Melek Hanım dı. Doktordu. Bu iki kardeş hocanın kızlarının ikisinin adı da Mine ydi. Kreşte kalırlardı ve biz kreşte çocuk bakımı derslerinde ayda bir nöbet tutardık. O kadar zevkli bir kreşti ki herşey dört dörtlüktü. Çocuklarının bakımını, temizliğini anlatamam, hayatımda o kadar güzel kreş o senelerde bir tek orada gördüm. Ondan sonrasını bilemiyorum. Okulunuzda defile faaliyetleri olur muydu? Okulda sık sık defileler, hatta tiyatrolar olurdu. Bizim sınıfımızdaki Yücel Akmansoy isimli arkadaşımızın abisi, Tekin Akmansoy gelip okulumuzda arkadaşlarımıza pek çok temsiller vermiştir. 28 ZÜBEYDE HANIM ZÜBEYDE HANIM 29

15 Sizin döneminizde meşhur olanlar var mı? Huriye SARAÇ Bizim sınıfımızda meşhur olanlarda mankenimiz Alev vardı. Alev daha sonra iş adamı Feyyaz Berber le evlendi. Eşi Tekfen Holdingin başkanı idi. Sonra Bilge diye bir arkadaşımız vardı. Eski Hilal Mağazasının sahibinin kızıydı. Haydar Saltuk isimli bir Paşa ile evlendi. Eşini kaybetti. Başka Güner diye bir arkadaşımız, o da mankendi. Güner in kendisini vakitsiz kaybettik. 35 yaşında falan öldü. EKMEK VE KİTAP Enstitü KİTAP demekti. ÖĞRENME-ÖĞRETME demekti. Bir kadın var ki ya annem, ya kardeşim, ya kızım O dur bende en mukaddes duygular yaratan Bir diğer sevgilim ki; günüm, ayım, yıldızım O dur bana hayattaki şiirleri anlatan Ziya GÖKALP Buna benzer bir çok arkadaşlarımız kalbur üstü idi. Hepsi de iyi evlilikler yaptı. İyi yerlere geldiler. Bunlardan yedi tanesi ile görüşüyoruz. Fırsat buldukça buluşuyoruz. Oturuyoruz, iyi vakit geçiriyoruz. Eskilerden anıyoruz. Okulumdan son derece memnunum. İyi ki orda okumuşum 1940 larda köyümde Eğitmenli İlkokul açıldı. İlkokula giderken konuk odasında da Karacaoğlan, Kerem ile Aslı, Erzincan Depremi, (Aralık1939) Yemen e gidip dönmeyenlere yakılan Ağıtsı kitapçıkları v.b. vardı. Askerde okuma-yazma öğrenenler akşamları okur, babalar da evlerimizde anlatırken kitap okumaya özenirdik. Öğrenci olunca da okuma yarışı yapardık. En hızlı okuyana eğitmenimiz bir kalem verirdi. Ucu kırılmasın, bitmesin diye kullanmaz bir yerlere saklardık. Sonraki yıllarda savaş, tarih filan anlatan kitaplardan aldı, köyün muhtarlığı. Konuk odasına tahta raf çakıldı. Eğitmenimizin söylediği kitaptan okuyor, sınıfta anlatınca alkışlanıyorduk. Kendi aramızda şöyle olmuş, böyle yapılmış gibi tartışıyorduk. Okuma odalarında kitabın tadını alıyor, ondan sonra hep okumak, büyük adam olmak için çırpınıyorduk. Mayıs 1944 te alındığım Çifteler (Eskişehir) Köy Enstitünde de sabahları bir, akşamları iki saat okuma yapıyorduk. Okulumuzun kuzey bitişiğinde tek katlı, çok güzel bir halkevi vardı. Öğle paydosları, cumartesi, Pazar günleri halkevine koşar, kimi ödevlerimizi yapardık. Köyün (Mahmudiye) insanları, kimi zaman da kadınları gelirdi. Okuma-yazma öğretilirdi de KÖY ÖĞRETMENİ olunca, AFYON/ Emirdağ ın Ekizce (Öğretmen Benisa da ki adıyla LEBLEBİCİ) köyüne atandım. Bir yıl sonra da bir başka köye atandım. Ama Ekizce yi hiç unutamadım de Atatürk Çocukları Köylere Kütüphane Açma derneğine üye olunca da bu köyüme 4500 kitaplı bir kütüphane açtık. Bugün kitap sayısı 7, 8 bini geçti. Komşu köyler, çevredeki okullar ziyaret ediyor, ödünç kitap alıyor, okuyor iade ediyorlar. Ziyarete gelenler kitap getiriyorlar Köyün muhtarı Gürbüz ile babası Emirdağ Ziraat Odası Başkanı Ahmet KÖYCÜ nün (öğrencim) ve zamanın Afyon Valisi Sayın Haluk İMGA nın katkıları büyüktür. Köyün kadınlarından yılda; ve daha fazla okuyanlar var. Daha değişik kitaplar istiyorlar. Kitap ana yüreği gibidir. Verdiğini geri almaz. Kitaplardan aldığımız bilgiler yaşamımızın yolunu açar, Başarıya götürür. Kötülüklerden uzaklaşırız. Bir köye kütüphane açmam mesleğimin ne büyük başarısı diyorum. Ekizceliler e teşekkürlerimi sunuyorum. Sofrada nasıl ekmeksiz doyulmazsa, kitapsız da yaşamayı düşünemiyorum. 30 ZÜBEYDE HANIM ZÜBEYDE HANIM 31

16 OKULUMUZ ETKİNLİKLERİNDEN Mart ayının son haftasının Kütüphaneler Haftası olması nedeniyle öğrencilerle birlikte Milli Kütüphane gezisi düzenlendi. Aynı haftada, 1930 yılında doğmuş yazar, yaşayan tarih, emekli öğretmen, kendi yaşam öyküsünü Öğretmen Benisa adlı kitapta yazan edebiyatçımız Huriye SARAÇ okulumuzu ziyaret etti. Okumanın önemi üzerine verdiği konferansta ayrıca edebiyat yarışmalarında dereceye giren öğrencilere kendi kitaplarından hediye etti. BİLGİ YARIŞMASI Ankara İl Milli Eğitim Müdürlüğünün Ankara Lisesi nde düzenlediği Ankara yı Tanıyalım konulu Turizm ve Kültür Bilgi Yarışması nın yarı finalinde ekibimiz ilçe birincisi olarak yarı finale kaldı. Katılan tüm öğrencilerimize ve emeği geçen öğretmenlerimize teşekkür eder, başarılarının devamını dileriz. Mehmet Akif Ersoy şiirlerinden resim yarışması 2011 Okulumuzun öğrencilerinden Anadolu 12/D sınıfından Fatma TAMGÜÇ mansiyon ödülü ve Anadolu 12/D sınıfından Seher ŞEN katılım belgesi aldı. SES YARIŞMASI Altındağ İlçesi Ses Yarışmasında okulumuzu temsil eden T10A sınıfından Merve BAYRAM 1. Merve ÇETİN ise 3., İl çapında düzenlenen Şiir Olimpiyatlarında ise A11C sınıfından Hilal EKRİ 3. Ankara yı Tanıyalım konulu bilgi yarışmasında ise ekibimiz İlçe birincisi oldu. 23 NİSAN KUTLAMALARI 23 nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı okulumuzda coşkuyla kutlandı. Müzik öğretmenimiz Daimi ÖZDEMİR hocamızın eşliğinde söylenen şarkı ve türküler çok beğenildi. FOTOĞRAF YARIŞMASI Yenimahalle İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından düzenlenen Ankara Hatıra Fotoğraf Yarışması nda Okulumuz öğrencilerinden Büşra Erol teşvik ödülü aldı. 13 Aralık 2011 tarihinde toplanan 2.Ankara Hatıra Fotoğraf Yarışması jürisi Ankara nın tüm ilçelerinden katılan öğrencilere ait toplam 586 fotoğrafı değerlendirdi. Katılımın yoğun olduğu yarışmada jüri yapılan değerlendirme sonucunda toplam 74 fotoğrafı ödüle değer buldu. HAYAT BOYU ÖĞRENME PROGRAMI İLE DANİMARKA DA STAJ PROGRAMIMIZ GERÇEKLEŞTİRİLDİ Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkez Başkanlığı (Ulusal Ajans) tarafından yürütülmekte olan Hayat Boyu Öğrenme Programı / Leonarda Da Vinci trafından Programı dahilinde okulumuzun; Güzellik ve Saç Bakımı Hizmetleri alanı, Cilt Bakımı 11. sınıf öğrencileri AB ülkelerindeki yeni uygulamaları görmek, izlemek sosyal ve kültürel etkinliklere katılarak ülkeler arası işbirliği sağlamak üzere tarihleri arasında Danimarka / Ishoj şehri CPH Nost Teknik ve Meslek Lisesinde iki haftalık staj programını gerçekleştirdiler. Edindikleri deneyimleri Güzellik Saç Bakım Hizmetleri alanı öğretmen ve öğrencileri ile paylaştılar: Tuğçe GÜRBÜZ, Sevcan SOYLU, Eda ŞİMŞEK, Rabia SÜMER, Merve YEŞİLYURT, Hava KÜPELİ, Betül ÜÇBAŞ, Berna ERÇOBAN. 32 ZÜBEYDE HANIM ZÜBEYDE HANIM 33

17 SPORTİF BAŞARILAR Okulumuzun Atletizm, Kros ve Masa Tenisi takımları Ankara şampiyonu oldu. Okulumuz takımları Ankara yı Türkiye Şampiyonluklarında temsil ettiler. Okulumuzun Masa Tenisi Takımı Nevşehir de Grup 1.si, Kros Takımı Kütahya da yapılan yarışmalarda grup 3.sü olmuştur. Ölmeden önce okunması gereken 1950 li yıllarda Niğde köylerinde merkeple gezici kütüphane işleten ve özellikle kadınların kitap okuduğu bir milletin çocukları olduğumuzu yeniden hatırlamak ümidiyle Kros Takımı 1 Mart 2012 Antalya da yapılacak olan Türkiye Şampiyonasında, Masa Tenisi Takımı da daha sonra belirlenecek bir ilde düzenlenecek Türkiye Şampiyonasında okulumuzu temsil edecek. Yarışmalarda sporcu öğrencilere başarılar dileriz. Kitaplarla çok küçük yaşlarda tanıştım.bu tanışmada babamın katkısı büyüktür.bir sürü kitabı vardı, ciltletmişti.bir gün bu kitaplardan birini aldım, okumaya başladım.polisiye bir romandı. Elimden bırakamadım.sonra devamı geldi. Severek okuduğum kitaplardan bir liste oluşturmayı düşünüyordum, araştırırken gördüm ki öykü dergisi olan Notos Öykü böyle bir liste yapmış.üçüncü sayısının kapağını da bu listeye ayırmış.benim de en sevdiğim kitaplar var bu listede: Cervantes in Don Quijote u, Dostoyevski nin Suç ve Ceza sı, Nâzım Hikmet in Memleketimden İnsan Manzaraları. Okumadıysanız bir an evvel başlayın.dergi, 74 yazarın Türk ve dünya edebiyatından belirlediği 10 ar kitabın adını toplayıp 405 kitabın önerildiği bir liste oluşturmuş ve en çok oy alan 40 kitabı belirleyerek bir kitap listesi ortaya çıkarmış. Söz konusu 40 kitabin 28 i dünyadan, 12 si Türkiye den, 24 ü roman, 2 si öykü, 7 si de şiir kitabı. Bu 40 Kitap listesi her yaştan okurun ilgi alanına girdikçe amacına ulaşacak.listeden okumadığınız bir kitap varsa alın ve okumaya başlayın. KİTAP NAAŞ-I MUHTEREMLER SAHNEDE 16 Mayıs tarihinde oklumuz öğrencileri, öğretmenlerimizden Çiğdem ASLAN ve İsmail TOKAR ile birlikte hazırladıkları Naaş- ı Muhteremler isimli oyunu sahneye koydular. İŞTE LİSTE 1- Don Quijote, M. de Cervantes Saavedra (1605) 2- Suç ve Ceza, Fyodor Dostoyevski (1866) 3- Memleketimden İnsan Manzaraları, Nâzım Hikmet ( ) 4- Alemdağda Var Bir Yılan, Sait Faik Abasıyanık (1954) 5- Tutunamayanlar, Oğuz Atay (1971) 6- Hamlet, William Shakespeare (1600 dolaylarında) 7- Yüzyıllık Yalnızlık, Gabriel García Márquez (1967) 8- Huzur, Ahmet Hamdi Tanpınar (1949) 9- Anna Karenina, Lev Tolstoy ( ) 10- Karamazov Kardeşler, Fyodor Dostoyevski (1880) 11- Kara Kitap, Orhan Pamuk (1990) 12- İlyada, Homeros (MÖ yüzyıl) 13- Odysseia, Homeros (MÖ yüzyıl) 14- Savaş ve Barış, Lev Tolstoy ( ) 15- İlahi Komedya, Dante Alighieri ( ) 16- Binbir Gece Masalları (8.-9. yüzyıl) 17- Madame Bovary, Gustave Flaubert (1856) 18- Dönüşüm, Franz Kafka (1915) 19- Ecinniler, Fyodor Dostoyevski (1872) 20- Bütün Öyküleri, Anton Çehov (d.ö ) 21- Küçük Prens, Antoine de Saint-Exupery (1943) 22- İnce Memed, Yaşar Kemal (1955) 23- Denemeler, Michel de Montaigne ( ) 24- Ulysses, James Joyce (1922) 25- Yunus Emre Divanı (d.ö. 1238?-1320?) 26- Mesnevi, Mevlana Celaleddin Rumi (1278, en eski nüshası) 27- Dava, Franz Kafka (1913) 28- Budala, Dostoyevski (1868) 29- Mrs. Dalloway, Virginia Woolf (1925) 30- Son Şiirleri, Nâzım Hikmet (1970) 31- Macbeth, William Shakespeare (1606) 32- Kızıl ile Kara, Stendhal (1830) 33- Malte Laurids Brigge nin Notları, Rainer Maria Rilke (1910) 34- Kayıp Zamanın İzinde, Marcel Proust ( ) 35- Ses ve Öfke, William Faulkner (1929) 36- Gönülçelen, J.D. Salinger (1951) 37- Şeyh Bedrettin Destanı, Nâzım Hikmet (1936) 38- Bir Düğün Gecesi, Adalet Ağaoğlu (1979) 39- Evliya Çelebi Seyahatnamesi ( ) 40- Kötülük Çiçekleri, Charles Baudelaire (1857) 34 ZÜBEYDE HANIM ZÜBEYDE HANIM 35

18 Listedeki ilk üç kitap Don Kişot Don Kişot, İspanyol romancı Miguel de Cervantes Saavedra nın romanı ve aynı zamanda bu romandaki asıl şahsiyetin adı ve 1615 te iki bölüm halinde yayımlanan roman, İspanyol Altın Çağından bir örnek olarak en akıcı edebi eserlerden biridir ve belki de İspanyol edebiyatına ciddi bir giriştir. Modern Batı edebiyatının en kayda değer kurgu romanlarındandır. Kitabın konusu La Mancha da yaşamakta olan 50 li yaşlarındaki emekli bir centilmen olan Don Kişot şovalyeleri anlatan kitaplara takıntılıdır ve yazılan her şeyin doğru olduğunu sanmaktadır. Don Kişot, Sancho Panza ve Rosinante ile birlikte umarsızca şövalyelik günleri tasarlarken, etrafındaki insanlar onun yavaş yavaş çıldırdığını düşünür. Dulcinee du Toboso, Don Kişot un hayalinde canlandırdığı ve onunla birlikte maceralar kurduğu sevgilisidir. Don Kişot, yani Senyor Kesada; halkını, vatanını çok seven bir insan olduğu için olsa gerek Sancho Panza yı da yanına alarak Don Kişot oluyor. Kitapta da sözü edildiği üzere Don Kişot, mazlumları korur ve de kötülere göz açtırmaz. Fakat her zaman yere yıkılır. Suç ve Ceza Dostoyevski nin en bilinen romanlarından biridir. Orijinal ismi Prestupleniye i Nakazaniye dir. Roman ilk olarak 1866 da Rus Habercisi adlı edebiyat dergisinde yayınlandıktan sonra cilt haline getirilmiştir. Dostoyevski nin Sibirya da cezaevinden döndükten sonra yazdığı roman, yazarın en uzun ikinci romanı olma özelliği taşır. Bununla birlikte yazarın olgunluk döneminin ilk büyük romanıdır. Kitabın Konusu Fakir bir genç olan Raskolnikov, başarılı olmasına rağmen hukuk fakültesini maddi sebeplerden ötürü yarıda bırakmak zorunda kalmıştır.paranın, parayla ne yapılacağını bilmeyen; insanlık, ailesine parazit olan aşağılık insanların elinde iken, toplumun gelişmesine büyük katkılar sağlayabileceklerin para sıkıntısı çekmesinin yanlış bir düşünce olduğunu düşünmektedir. Bu yanlışlığı düzeltmek üzere yaşlı ve zengin olan bir tefeciyi, görgü tanığı bırakmamak için öldürür. Kimsenin kendisini görmediğini ve geride bir iz kalmadığını bildiği halde, Raskolnikov müthiş bir tedirginlik içine düşer. İnsanlığını, masumiyetini yitirmiştir. Temiz kalpli Sonya ya suçunu itiraf eden Raskolnikov, polise de teslim olur ve cezasını çekmek üzere Sibirya ya gider. Memleketimden İnsan Manzaraları Nazım Hikmet, Memleketimden İnsan Manzaraları nı 1939 da İstanbul da yazmaya başlamıştır. İkinci Meşrutiyet ten II. Dünya Savaşı sonrasına kadar çok geniş bir zaman diliminin öyküsünü ( ) bu kitapta destanlaştırmıştır. Düzyazı, şiir, senaryo tekniklerinin iç içe kullanıldığı Memleketimden İnsan Manzaraları, şiir, roman, öykü, oyun, senaryo, destan olmayan ve hepsini içeren yeni bir türün habercisi olmuştur. Memleketimden İnsan Manzaraları Türkiye de ilk olarak yıllarında 5 cilt olarak yayımlanmıştır yılında dünya prömiyeri yapılan Nazım Hikmet in Memleketimden İnsan Manzaraları ndan On bir Tablo adlı oyun, bu kitaptan seçilen sahnelerin Nihat Asyalı tarafından tiyatroya uyarlanması sonucu ortaya çıkmıştır. Ayşe SEKİ ASLIYÜCE Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni ÖĞRENCİ YAZI VE ŞİİRLERİ GÖLGESİ BİLE AYDINLIKMIŞ Melis TOKER - Anadolu 10-D Bugün ışığı sönmüş hayatımın en parlak günü.belki de en aydınlık,en gerçek ve en saydam günü. Yıllardır yüzüme yapışmış siyah, yuvarlak gözlüklerimden kurtulduğum yepyeni bir gün.bir hayalin gerçekliğe dönüştüğü hayatımın en güzel günü.22 yaşında genç bir kadın olmama rağmen hayata yepyeni bir bakış. Merak ettiğim o kadar çok şey var ki bendeki yoğun bir heyecan telaşı.aslına bakarsanız yoktur hiç memnuniyetsizliğim.hele hele de isyan etmişliğim.maruz görün yeniden çocuk oluşumu.bunca yıl alışmak zorunda kaldığım her şey bugün beyaz pamukların ardında yepyeni haliyle beni bekliyor olacak. Umarım doktorların dediği gibi bu şeyler beni yepyeni bir ben yapacak. Çocukken her imkansızı çözülemeyecek bir ip yumağına benzetirdim.bir sorun benim için hep bin sorundu.hatta çoğu kez bir sorunu çözemeyeceğime inandığım için çözememişimdir.fakat İnanç başarmanın yarsıdır. cümlesi beni etkilemiş, ilerde görebileceğime bile inanmışımdır.hem de öyle bir inanmışımdır ki bir ses algıladığımda hep hayal etmişimdir gözlerim olsa ne göreceğimi.umudumu yitirmemekle birlikte hep görmek istemişimdir bir güneşin doğuşunu ve bir de batışını...ve söz vermişimdir kendime, gözlerim açıldığında hayatımla birlikte dünyaya doğacak güneşi izlemek için. Ve ilk bakışım...aynada suretimi gördüğüm ilk dakikalarım...kalbimin deli gibi çarptığı, ellerimin heyecanla aynayı yere düşürebilecek kadar çok titrediği o mutlu ama korku dolu anlarım.güneşin doğuşu ve hayatıma yeniden başlayışım... Göremediğimden hep annem anlatmıştır güneşin sabahları ne kadar duru, berrak ve masum bir kız kadar utangaç yükseldiğini gökyüzünde.ama şimdi ben dünyayı kendi gözlerimle tanıyacağım. Bir kelebeğin üç gün sonra ölmeyeceğini öğrendiğimdeki mutlu yüz ifadesi kadar mutlu benim de artık mimiklerim.her şey annemin anlattığı gibi ;ağaçlar hiç olmadıkları kadar özenli ve temiz görünüyorlar bugün.çiçekler boyunlarını büküp siyahlara bürünmemişler ve güneş eskisi gibi karanlık bir top değil, sıcacık sapsarı!gölgesi bile aydınlık. Kuşlar... Kuşlar hiç olmadıkları kadar neşeli ve rengârenk. Artık üşümüyorum. Çünkü yüzüme gölge düşüren bir gözlük yerine dünyamı aydınlatan bir GÜNEŞ im var. BAZEN BİR GEMİ GEÇER Bazen bir gemi geçer hayalimden, Mavi denizlere yolculuk yaparken. Takılır giderim ne zaman gelse, peşinden. Giderim gittiği yere kadar. Zaten bir tek onun peşindeyken yürürüm denizde. Ayaklarım sadece o zaman değer suya, Sadece o zaman boğulmam hırçın dalgalarda Sadece o zaman alırım özgürlüğün tadını. Giderim peşinden gittiği yere kadar. Aldırmam geride bıraktıklarıma, Aldırmam çığlıklara, Huzur varsa eğer yolun sonunda Durmam buralarda Merve ÇETİN A. 12-F ANNEME Kapkaranlık bir yoldayım. Göremiyorum ama hissediyorum, Yolum uzun Birçok ara yol var. Karışık, zor bir yol. Tek başımayım, korkuyorum, Çığlık atıyorum duyan yok. Tek yapabildiğim tahmin yürütmek. Sonra karanlıkta bir çift el bana uzanıyor, Bu yumuşak elleri tanıyorum. İlk adımımda, ilk ağlayışımda yanımda olan, Mutsuz olduğumda saçımı okşayan kadının elleri, O benim annemin elleri Ellerimden tuttuğu gibi beni aydınlık bir yola çekiyor. Korkudan ağlamaya devam ediyorum. Okşuyor başımı yavaş yavaş, Öpüyor beni, kokluyor inceden inceden. Sonra karanlıktan uzaklaşıyoruz hızla. Ne olursa olsun bırakmıyorum ellerini. Onsuz bir yol bulamıyorum, Bulmayı da istemiyorum zaten 36 ZÜBEYDE HANIM Merve Mutlu DORAK A. 10-B

19 ŞİİRLER KURABİYE Açelya Aygüneş - Meslek 10-D ADINI SEN KOY Sevmek bazen dalmaktır derine Dalmaktır gözlerine, dalmaktır en içine Sevmek bazen mutluluktur Bazen de mutsuzluk, Sevmek bazen uzaklaşmaktır gerçekten Bazen de en dibine girmektir gerçeğin Sevmek bazen annenin canım demesinde gizli Bazen babanın bebeğim demesinde. Bir de kapı açıldığında sıcacık yemek kokusunda Sevmek aslında gülmek kadar mutlu Ben sevmeyi, sende gördüm gözlerinde Aklımda tuttum ismini, hiç tutamadığım tarih dersini Aklımda tuttum ellerini, sözlerini Aslında televizyona bakarken seni görmeyi Kitabın önsözünde, senin sözlerini Aslında aynaya bakarken, senin için süslenmeyi Sevmek mi bu bilmiyorum Ama sanırım seni seviyorum Her zaman senin için takıyorum bu tokamı Senin için giyiyorum bu montumu Derdin ya, sen ne giysen yakışır diye Aslında sen yakışıyorsun benim yüreğime Sakın gitme hayallerimden Sakın uzaklaşma, Hiç tutamadığım ellerlinden Hiç bakamadığım gözlerinden Sakın gitme bir de Telefonuma gönderdiğin aşkım dan Şimdi adını sen koy, bunun Adını sen koy hayallerimin Senin gözlerine bakarken, gördüğüm benim Adını sen koy, gerçeğim Kübra ÖZGEÇ A-10B HOŞ GELDİN! Bir gece sesler geldi, Toplamış tası tarağı biri Gelmiş bu saatte yamacımıza Açtım uzattım bir el Hoş geldin komşu, sefalar getirdin Bir gece çaldım kapısını Ateşim otuz dokuz Kimse yok elimi tutacak, Koştum geldim yamacına Komşu komşu ben geldim Derdim çok Anlatacak kimsem de yok, Bir daha vurdum kapısına, Komşu, ben geldim. Komşu komşu hoş geldin Evveliyatım yok senle, Tanımazsın beni belki de Bacım yetişmez derdime, Komşu ben geldim, Komşu komşu hoş geldin Huzur aradım durdum, Kapıları çaldım kimse yok Aman Allah ım! Yalnızlık mı dersin adın? Komşu komşu hoş geldin Bir kuru ekmek ararken Karşıdaki zile bastım, Acaba ayıp mıdır adın? Bir gıdım ekmek aradım Elinde tepsisiyle, Komşu komşu hoş geldin Zaman zaman sıkılır canım Daha geçenlerde anamdan ayrıldım. Her gözyaşı damlamda Yanımda sen vardın, Komşu komşu hoş geldin Sefalar var, Cümbüşler var dedim. Yine yanımda sen vardın, Komşu komşu hoş geldin Kendime not olsun ya da günlük gibi bir şey, her neyse. Bu evden taşınmayı istemiyorum. Annem galiba orta yaş krizine girdi ya da yaşadığı o şey her neyse onu her şey bunaltıyor. Babama taşınmak istediğini söyledi oysa evimiz çok güzel benim odam 2. yani en üst katta. Odamın camlarından deniz ve kocaman bahçemiz görünüyor. Evimiz nerede mi? Antalya da Karpuzkaldıran a biraz yakın, ama kıyıda ve manzarası muhteşem. Biraz düşününce aklım almıyor. Annem için diyorum bunu. Sen yıllarca çalış onun, bunun, elin sapığının, katilinin davasına bak kendini parçala para kazan sonunda rahatla ama durma kendini huzursuz etmek için taşınacağım diye olay çıkar. Babam ne mi dedi? Peki, Füsun sen nasıl istersen! Babamın bu tutumunu aklım erdiğinden beri düşünürüm. O hep dinler ama hiç itiraz etmez. Bu onun karakterinin bir parçası mı, mesleğinin getirisi mi hiç anlamam. Bazen doğup büyüdüğü şehri anlatır. Bana o şehir öğretti böyle sakin kalmayı der. Ama ben anlamam bir şehir nasıl sakin kalmayı öğrete bilir? Onun da cevabını verir babam. O zamanlar oralar da lüks daireler ve kocaman evler yoktu kızım kenar mahallelerde birbirine yapışık, boyaları dökülmüş, daha sonra çatlakları alçıyla sıvanmış, çok yaklaşınca rutubet kokuları gelen küçük evler vardı. Kışın ısınamazdın ama karşıdan bir teyze gelirdi. O kara kış günü elinde bir tabak çorba. Sen soğuktan titrerken, esen rüzgârdan eşarbı yüzüne dolanırdı. Bir bakmışsın gelen Muazzez teyze. Onun bazen ekmek almaya parası olmaz ama bir aç kapısını çalsa çoluğunun çocuğunun rızkını ona yedirirdi. Sen bilmezsin kızım ama o zamanlar komşuluk diye bir şey vardı. O iki kelime ne anlama gelir bilmem ve babama sorarım. O şey ne baba, yani komşuluk? Babam güler ve elini kafama koyar, böyle şeyler sorunca ama cevapta verir. Yan yana olduğun, bir eksiğin olduğunda istediğin, her daim gönül dostun olan çok iyi kişidir. Genetik olarak ne kadar uzak olsan da maneviyat sizi çelik zincirlerle bağlar ve o zincirler üzerinizdeki raylar, aranızdaki her türlü manevi değeri ve gıdanın iletimini yapar. Hem karnınız doyar hem gönlünüz. Ama sen küçüksün kızım ve bizim sen doğduğundan beri hiç komşumuz olmadı Baba bizim de komşumuz olsun. Babam güler bunu dediğimde. Olsun kızım Küçüğüm daha 9 buçuk belki 10 yaşındayım, ama büyüyorum ve şimdi bu küçük yaşımda bir komşumuz olmadan bu evden taşınıyoruz. Babamın dediğine göre zaten burada komşumuz olamazmış. Neyse beni aşağıdan çağırıyorlar, gidiyorum. Kendime not ya da günlük bu ikinci oldu ama anlatayım. Annem taşınmakta kararlı, gitmek istiyormuş. Babam ilk kez fikrini çok sert bir dille söyledi. Annem ona küs, babam Ankara ya gitmek istiyormuş öyle dedi. Hey galiba komşumuz olabilir. Annemin morali bozulunca babam taşınacağımız dairenin daha büyük olacağı sözünü verdi, ama yine de annem ikna olmadı. Bu olaylar atlatıldıktan sonra babamın klinikten bir arkadaşı kolileri getirdi ve paketleme işleri başladı. Bu Ayşenur Çatal 9-B ZÜBEYDE HANIM 39

20 arada söylemeyi unuttum, babam psikolog ve bir kliniği var buradaki kliniği ortağı Bülent amcaya devredip, Ankara da yeni bir tane açmayı düşünüyor ve demin salon kapısından dinlediğim kadarıyla babam evi eski mahalleden almaya karar vermiş. Eski mahalle diyorum ama bu camları deniz gören evden başka evim olmadı. O mahalle ile ilgili tek bildiğim şey Muazzez teyze ve babamın soğuktan donmakla ilgili olan anıları. Hem Muazzez teyze yaşıyorsa onu çok merak ediyorum. Altın rengi saçları varmış, babam hep şöyle der konu o olunca. Altın rengi saçları vardı Muazzez teyzemin yazın bir filenin içine koyar arkadan toplardı saçlarını, elinde bir tabak ama öyle küçük değil koca bir tabak Muazzez kurabiyesiyle çalardı kapıyı ya da torunlarından birini yollardı. Eh o zamanlar komşuluk ölmemişti tabii, o akşam komşularda ne pişerse bizim sofrada, bizde Allah o akşam ne verdiyse yettiğince onların sofralarında olurdu. İşte öyle sever babam Muazzez teyzeyi. Komşuluk nedir o öğretti der. Şimdi beni aşağıdan çağırıyorlar kolilere bakacakmışım kapıda, kamyon gelene kadar. Bir daha yazarım ben herhalde, hem de yeni evden. Demiştim bir daha yazarım diye; Evet biz taşındık. Bu sabah uyandığım da Ankara daydık. Annem Antalya da kalmıştı, emeklilik işlerini halletmek için, daha sonra gelecekti. Eşyalar boşaltılırken babamla birlikte markete gittik, dönüşte yolda bir teyze gördük. Babam ilk önce şaşırdı sonra beni ve elindeki poşetleri yere bırakarak kadına doğru koşmaya başladı, aramızdaki az mesafeyi hızlıca kapattı ve kadına seslendi Muazzez teyzem Kadın döndü ilk başta anlamadı babamın kim olduğunu. Babam seslenene kadar bende fark etmemiştim kadının Muazzez teyze olduğunu. Sonra oda seslendi Ertuğrul oğlum devamı kucaklaşma, sarılmalar ve eski günleri anmakla geçti. Muazzez teyze hep çocuğu gibi sevdiği babama ve şimdi babamı yıllar sonra tekrar gördüğünde yanında olan ailesine sevinerek yemekler yaptı ve kendi evinde sofralar hazırladı. Üstelik bizim evimiz yerleşene kadar Muazzez teyzemde kalacakmışız. Annem babamı aradı mahalleye geliyormuş açık adres istedi babamdan, oda mahalleye ilk kez geliyordu benim gibi. Akşamüstü olduğunda evimiz yarı yarıya yerleşmişti ve annem az önce gelmişti. İçeride Muazzez teyzem, annem ve babam konuşuyorlardı, aradan geçen yıllarda Muazzez teyzenin küçük kızı ( küçük dediğime bakmayın 45 yaşında). Ona küçük bir pastane açmıştı. Muazzez teyze haftanın iki günü orada börek yapmakla ilgili uygulamalı kurs veriyordu. Annem de katılacaktı galiba. Emekli olmuştu ve hayatı boyunca hep iyi yemek yapamamaktan şikâyetçi olmuştu. Tabii bu arada aradan geçen yıllardan sonra mahallede yenilenmiş, eski binalar yıkılmış, yerine yeni çabuk ısınabilen dört katlı binalar yapılmıştı ve mal sahipleri hakları olan daireleri geri almışlardı. Muazzez teyze ve biz artık karşılıklı apartmanlarda oturuyorduk. Ve ben komşuluğun ne olduğunu öğreniyordum yavaşça. Komşuluk 10 yaşında bir çocuk için, aile problemlerini yok gibi göstererek, kimseye çaktırmayan, lezzetli yemek yapan altın saçlı bir teyzenin davranışlarıdır. Ve o altın saçlı teyze sizin bunalımda olan ailenizi bile toparlar, evin yerleşmesine yardım eder ve bir tanesiyle iki gün tok kalabileceğiniz kurabiyeler yapardı. KOMŞULUĞU ACI DRAMI Medine ATALAY - Meslek 10-D Her gün gibi bugün de güneş terk ediyordu evreni, hava soğumaya başlamıştı. İnsanlar acele acele evlerine gidiyordu. Kimse görmüyordu etrafında olanları. Böyle kör eden onları soğuk muydu yoksa vicdanları mı? Yine kimse farkında değildi, koca koca binaların yanındaki yıkık dökük evde oturan anne ve iki yetim kızını. İnsanlar ne kadar acımasız olmuşlardı, yoksa bu hayatın temposu muydu her şeyi onlara unutturan? Küçük Eda sordu annesine, hava neden bu kadar soğuk diye, sanki isyan edercesine. Ardından Ayşe, Eskiden böyle miydi be anne, insanlar kimseyi böyle umursamaz mıydı? dedi. Anneleri hiç cevap veremiyordu, hem ne diyebilirdi ki, sadece üzülüyordu. Kimse Nasılsınız? demez olmuştu. Belki de bu evde birilerinin oturduğunu bile bilmiyorlardı. Eskiden evde pişen yemek komşuya da düşerdi. Komşusu açken içleri rahat etmezdi. Şimdi ise bunların hiçbiri yoktu. Fatma Hanım bunları düşünürken eski tahta kapı hızla çalmaya başladı, nerdeyse kırılacaktı. Eda ve Ayşe çok korkmuşlardı,onları böyle korkutan kimdi? Fatma Hanım kapıyı açtı, ev sahibiydi kapıdaki, Kirayı ya verirsiniz yada yarın evi boşaltırsınız.? diyordu, ateş püskürüyordu resmen. Fatma Hanım da sadece dinliyordu ve gözünden sürekli yaşlar süzülüyordu. Ertesi sabah oldu, çocuklarını yanına aldı ve birkaç parça eşyayla evlerinin karşısındaki boş araziye yerleştiler. Ne yapacaklardı bu kışın acımasız ayazında. Hava kararmaya başladı yine, her günkü telaş başlamıştı. İnsanlar evlerine gidiyordu ama bugün farlıydı; yılbaşıydı, daha bir sevinç vardı yüzlerde. Peki ya Eda ve Ayşe? Onlar yeni yıla böyle mi gireceklerdi? Üzerlerine kar yağıyordu, annelerine sarılmış ikisi de titriyordu. Hava çok soğuktu ve git gide daha da soğumaya başlamıştı. Kar artmaya, acımasız ayaz daha da vurmaya başlamıştı. Küçük Eda, Ayşe, ardından da anneleri derin ve kesintisi olmayan bir uykuya dalmıştı; artık o hüzünlü gözler yoktu. Yoldan geçen birisi nihayet görmüştü, hemen yanlarına koştu ve anladı artık çok geç ENKAZA DÖNÜŞEN HAYATIM Sümeye Merve (Özel Anadolu) 11-C O gün her gün gibi sıradan bir gündü. Değişik olan tek şey gönlümde kopan fırtınalarım. Hani şu kötü bir his deyip de, anlatamadığımız duygular. Yüreğim daralıyor, ruhum bedenimde sarsılıyor. Bu sarsıntı neydi? Bu sarsıntı koca bir şehrin yıkılması, o kadar insanın kayboluşu mu? Bundan bir gün önce herkesin evi, kendine özgü yaşantısı vardı ya şimdi ev mi kaldı, anne, baba hangisi? Üşüyorum, bunun acısını acizliğimi damarlarımda akan kanın her damlasına kadar hissedebiliyorum. İçim kan ağlıyor, bu çaresizlik duygusu beni inceden inceye bitiriyor. Annem geliyor aklıma, her zaman yanımda olan, hastalandığımda sabahlayan, koruyan kollayan... Van depremi çok aileyi yok etti. Enkaz kazılıp insanlar kurtarılıyor. İçimdeki enkazı kim kazıp kurtaracak? Bana ailemi kim verecek? Yalnızım, kalabalığın içinde benliğimi arıyorum ve beni uçurumun kenarına sürükleyen duygu..artık ailem yok mu? Onların yokluğunu kabullenememişken bununla savaşmak çok zor ve ortaya keşkelerim çıkıyor, keşke annem yanımda olsa, keşke ona son bir kez daha sarılabilsem ve keşke bir mucize olsa... Van benim dünyam gibi koca bir enkaza dönüşmese ZÜBEYDE HANIM ZÜBEYDE HANIM 41