T.C. PİYANO PROGRAMI ANALİZİ. ( Yüksek Lisans Eser Metni ) Hazırlayan Metin Yerkan. Danışman. Doç. Pelin Halkacı Akın

Transkript

1 T.C. MİMAR SİNAN GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MÜZİK ANASANAT DALI PİYANO PROGRAMI MARİO CASTELNUOVO-TEDESCO NUN I. GİTAR KONÇERTOSU NUN ANALİZİ ( Yüksek Lisans Eser Metni ) Hazırlayan Metin Yerkan Danışman Doç. Pelin Halkacı Akın İstanbul 2010

2

3 I İÇİNDEKİLER Sayfa no: ÖNSÖZ.... ÖZET... SUMMARY. III IV V 1 - GİRİŞ. VI 1.1. Çalışmanın Amacı Çalışmanın Kapsamı Çalışmanın Yöntemi MARİO CASTELNUOVO-TEDESCO NUN BİYOGRAFİSİ MARİO CASTELNUOVO-TEDESCO NUN BESTECİLİĞİ MARİO CASTELNUOVO-TEDESCO NUN GİTAR EDEBİYATINA KATKILARI Mario Castelnuovo-Tedesco nun Gitar için Eserleri Solo Gitar için Eserleri İki Gitar içn Eserleri Gitar ve Orkestra için Eserleri Gitar için Oda Müziği Eserleri Gitar ve Koro için Eserleri Gitar ve Flüt için Eserleri Gitar ve Ses için Eserleri Gitar ve Piyano için Eserleri Mario Castelnuovo-Tedesco nun Diğer Eserleri Mario Castelnuovo-Tedesco nun Film Müzikleri. 22

4 II 5 - RE MAJÖR 1. GİTAR KONÇERTOSU NUN ANALİZİ Re Majör 1. Gitar Konçertosu nun Genel Özellikleri Bölüm Allegretto Bölüm Andantino Alla Romanza Bölüm Ritmico e Cavalleresco SONUÇ EK (M.C. TEDESCO NUN 1.GİTAR KONÇERTOSU NUN PARTİSYONU) KAYNAKLAR ÖZGEÇMİŞ 80

5 III ÖNSÖZ Bu çalışmada; 20. yüzyılın ilk gitar konçertolarından biri olan, Mario Castelnuovo-Tedesco nun Re Majör I. Gitar Konçertosu nun analizi ve müzikal yaklaşımları incelenecektir. Çalışmada ayrıca bestecinin biyografisi, besteciliği ve dönemin ünlü gitaristlerinden biri olan Andres Segovia nın teşvikiyle gitar edebiyatına katkıları incelenerek, Türk gitaristler için yararlanabilecekleri bir kaynak oluşturmayı amaçlamaktayım. Çalışmamda bana yardımcı olan ve fikirlerini benimle paylaşan, Doç. Pelin Halkacı Akın, Yrd. Doç. Soner Egesel, Cem Küçümen, Bekir Küçükay ve Berkant Gençkal a teşekkürlerimi sunarım. Mayıs 2010 Metin YERKAN

6 IV ÖZET Bu çalışmada, 20. yüzyıl gitar repertuarının önemli bestecilerinden biri olan Mario Castelnuovo-Tedesco nun müzik anlayışı ve 1. Gitar Konçerto sunun analizi yer almaktadır. İlk bölümde, Mario Castelnuovo-Tedesco nun biyografisi, ikinci bölümde ise bestecilik anlayışı yer almaktadır. Sonraki bölümlerde ise Andre Segovia ile olan dostlukları, gitar edebiyatına kazandırdığı eserler ve eserlerinin ayrıntılı bir listesi yer almaktadır. Çalışmada, son olarak Mario Castelnuovo-Tedesco nun Re Majör 1. Gitar Konçertosu nun genel yapısı incelenmektedir ve üç bölümden oluşan eserin ayrıntılı bir analizi yapılmaktadır. ANAHTAR KELİMELER: Gitar, neoklasik, Segovia, konçerto

7 V SUMMARY In this dissertation, musical reception of Mario Castelnuovo-Tedesco is taking place who is the important one of the 20. Century guitar composers. In the first section, Mario Castelnuovo-Tedesco s biography and in the second section, his composing style is taking place. Then, fellowship of the composer and Andre Segovia, his compositions that brought to guitar literarure and a detailed list of his compositions is taking place. At the last section of the dissertation, general structure of Mario Castelnuovo- Tedesco s 1. Guitar Concert in D Major is examined and a detailed analysis of the composition which has three movements is analyzed. KEY WORDS: Guitar, neo-classic, Segovia, concerto

8 VI GİRİŞ 20. yüzyılın, önemli İtalyan bestecilerinden biri olan Mario Castelnuovo-Tedesco 3 Nisan 1895 te, İtalya nın sanat kenti Floransa da dünyaya gelmiştir. İlk müzik eğitimine, annesi Noemi Senigaglia ile piyano çalarak başlamış, 1907 de Floransa Konservatuarı na kaydını yaptırmıştır. Konservatuar yıllarında, Valle de Paz ile piyano Ildebrando Pizzetti ile kompozisyon eğitimi gören Castelnuovo-Tedesco daha sonra da Alfredo Casella ile çalışmıştır. Avrupa da yükselen faşizm dalgası ve ardından patlak veren İkinci Dünya Savaşı na kadar Floransa da, piyanist ve besteci olarak hayatını sürdürmüştür yılında İtalya yı terk etmek zorunda kalıp, Amerika ya yerleşmiştir. Amerika ya yerleştiği dönem içerisinde film müzikleriyle uğraşmıştır. Castelnuovo-Tedesco, 20.yüzyıl modern müzik anlayışlarını reddetmeden, kendi klasik üslup anlayışını oluşturmuş, geleneksel müzik anlayışını, muhafaza ederek bu yönde eserler vermiş, İtalyan yeni-klasikçi akımının öncülüğünü yapmıştır. Castelnuovo-Tedesco, her türden eserler vermiş olmasına karşın, daha çok gitar müzikleriyle tanınmıştır. Bunda, hiç süphesiz Andres Segovia ile tanışması ve sonrasında gelişen sürecin etkisi vardır. Segovia nın, teşvikiyle gitar için eserler bestelemiş olan Castelnuovo-Tedesco nun en önemli eseri, 20. yüzyıla damgasını vuran, Re Majör 1. Gitar Konçertosu dur. Üslup olarak, klasik müzik anlayışını barındıran eser, üç bölümden oluşur. Birinci bölüm Allegretto, ikinci bölüm Andantino-Alla Romanza, üçüncü bölüm ise Ritmico e Cavalleresco dur.

9 Çalışmanın Amacı 20. yüzyıl bestecilerinden, Mario Castelnuovo-Tedesco nun 1. Gitar Konçertosu nun analizi ve müzikal yaklaşımları incelenerek bir kaynak oluşturmak amaçlanmıştır Çalışmanın Kapsamı Bu çalışmada; Mario Castelnuovo-Tedesco nun biyoğrafisi, besteciliği, gitar edebiyatına katkıları, Re Majör 1.Gitar Konçertosu nun ayrıntılı analizi, eserlerinin ve film müziklerinin, genel listesi yer alacaktır Çalışmanın Yöntemi Mario Castelnuovo-Tedesco nun, seçili olan eseri ayrıntılı analiz edilmiş, konuyla ilgili veri taraması yapılmış, süreli-süresiz yerli yabancı kaynaklar taranarak oluşturulmuştur.

10 2 2-M.CASTELNUOVO TEDESCO NUN BİYOGRAFİSİ Yüzyılın, yaratıcı ve çok yönlü bestecilerinden biri olan Mario Castelnuovo- Tedesco, İspanya dan İtalya ya göç etmiş, Sefarad Yahudisi bankacı bir ailenin çocuğu olarak, 3 Nisan 1895 te Floransa da dünyaya gelmiştir. Ugo ve Guido adlı iki ağabeyleri olan Mario nun babası Amedeo, sert bir karaktere sahip iken Annesi Noemi Senigaglia, müzik ile uğraşan, piyano çalabilen bir kadındı. Mario Castelnuovo-Tedesco ilk piyano derslerini annesiden almıştı. Babası Amedo, yetenekli olan Mario nun bankacı olmasını istiyor, onun müzikal çalışmalarına karşı çıkıyordu. Dedesi Bruto ise Mario nun müzik konusundaki çabalarına destek veriyordu. Altı yaşına geldiğinde annesinin götürdüğü konserlerden etkilenen Mario, müzik ile uğraşma yolunda karar alır. Babası, müziği hobi düzeyinde yapmasını ister. Mario, dokuz yaşına girdiğinde bestelediği Küçük Vals Op.1 ve Chopin in mazurkasını ve noktürnü babasına çalar. Mario nun bu çabaları babası Amedeo yu tatmin etmez. Babasının karşı çıkmasına rağmen müzikle uğraşmaya devam eden Mario, on yaşında Nocturne ve Berceuse adlı parçaları yazar. Bu parçalar çocuk dergisinde yayımlanır. Mario nun büyük uğraş ve çabaları sonuç verir de Floransa nın Luigi Cherubini Konservatuarı na babası tarafından kaydedilir. Valle de Paz ile piyano, dönemin en iyi öğretmenlerinden, Ildebrando Pizzetti ile kompozisyon derslerine başlar. Konservatuar yıllarında İtalyan, İngiliz ve Fransız Süitleri besteler. Mario, orta öğrenimini bitirdikten sonra amcası Graziano ile dil derslerine başlar. Genç besteci, müzikle olan bağını kesmeden dil derslerine devam eder. Gençlik dönemlerinde İzlenimcilik (Empresyonizm) akımın etkisinde kalır. Hocası Edgardo Del Valle, Mario yu başka eğitimci olan Scontrino ya gönderilir. Scontrino, İzlenimci akımın önemli bestecilerinden olan Debussy karşıtı bir öğretmendir.

11 3 Sonuç olarak Mario, yeni öğretmeniyle anlaşamaz. Gençlik döneminde onu etkileyecek olan Ildebrando Pizzetti ile eğitimine devam eder. Pizzetti, Mario nun erken müzikal gelişimine katkıda bulunan bir öğretmendir. Castelnuovo-Tedesco, öğrenimini 1913 yılında tamamlar ve İspanya ya gider. İspanya, Mario yu doğduğu Floransa kadar etkiler. İspanya dan döndükten sonra hastalanır. Bir süre Livorno yakınlarındaki Castinglioncello ya yerleşirler. Mario burada beste yapmaya devam eder. Ağabeyi Ugo nun bir şiiri üzerine Ninna-nanna adlı eserini yazar. Bu eser dönemin çokça çalınan parçaları arasına girer. Birinci Dünya Savaşı nın devam ettiği dönemde, babasının isteği üzerine tıp fakültesine kaydını yaptırır. Mayıs 1915 İtalya nın savaşa katılmasıyla Mario askere çağrılır. Hasta olmasına rağmen askere çağrılan Mario, tıp öğrencisi olduğu için klinikte görev yapar. Hastalığının devam etmesi üzerine askerlikten muaf olur. Bu dönemde Fuori i Barbari adlı eserini besteler. Şavaşın bitmesinin ardından Castelnuovo-Tedesco nun hastalığı tekrar etmiştir. Hastalığında Castinglioncello ya yerleşen Mario burada beteleri yapmaya devam eder. Ünlü kemancı Edith Lorand ile konserler verir. Bu dönem içerisinde İspanyol besteci Mauel de Falla ile tanışır yılında La Mandragola adlı ilk operası ortaya çıkar. Eser Nicolo Machiavelli nin sahne oyunundan uyarlanmıştır. Castelnuovo-Tedesco nun ilk büyük ölçekli eserlerinden biridir yılında Teatro La Fenice de sahnelenen eser Concorso Lirico Nazionale ödülünü layık görülür li yıllarda verimli bir dönem geçiren Mario Castelnuovo-Tedesco, 1924 yılında Clara ile evlenir. Napoli Rapsodisi adlı eserini yazar ve eşi Clara ya ithaf eder. Bir yıl sonra eşi Clara dan çocuğu Pietro dünyaya gelir. Bu dönem çerisinde Concerto İtaliano adlı eserini besteler ve 1930 yılları arasında yorumcu ve eleştirmen olarak saygın bir konumda olan Castelnuovo-Tedesco, birkaç İtalyan dergilerinde yazar. Dönemin önemli sanatçılarından Lotte Lerman, Elisabeth Scuhumann ve Gregor Piatigorsky çalışır.

12 yılında Venedik te düzenlenen Uluslararası Venedik Festivalin de Piyano ve Yaylı Sazlar İçin Beşli adlı eserinin icrası yapılır. Bu festivalde ünlü gitarist Andres Segovia ile tanışır. Bu tanışma Castelnuovo-Tedesco nun gitar müziğine yönelmesine ve bu enstrüman için eserler vermesine neden olacaktır. Andres Segovia, Castelnuovo-Tedesco dan gitar için eserler yazmasını ister. Castelnuovo- Tedesco ya incelemesi için bazı eserler yollar. Bu eserleri inceleyen besteci Yüzyıllar Boyu Çeşitlemeler adlı eseri yazar ve besteyi Segovia ya yollar te Heifetz in teşvikiyle yazdığı Concerto Italiano dan sonra 1933 yılında Castelnuovo-Tedesco Op.66 I Profeti (Peygamberler) adlı konçertoyu yazar ve Heifetz e ithaf eder te Segovia Yüzyıllar Boyu Çeşitlemeleri Castelnuovo- Tedesco ya çalar. Bu buluşmanın ardından besteci Andres Segovia nın isteği üzerine Boccherini ye Saygı Op. 77 Sonat ı yazar yılında İtalya faşist lider Benito Mussolini nin iktidarı ele geçirmesi ve antisemitizm dalgasının başlaması Castelnuovo-Tedesco için zorlu bir dönem olacaktır. İktidar sanatı propaganda mazemesi olarak kullanmakta ve bu amaç doğrultusunda Castelnuovo-Tedesco ya görevler vermektedir. Benito Mussolini bu dönmede Castelnuovo-Tedesco ya eser siparişleri vermektedir. Mussolini, Rino Alessi nin Savonarolo adlı sahne eserine müzik yazamasını ister. Besteci eseri yoğun çalışma temposu içerisinde bitirir. Eser büyük bir orkestra eşliğinde sahnelenir ve büyük ilgi görür. Mario-Tedesconun büyük bir mesai harcayarak çalıştığı bu eser onun yorgun düşmesine sebep olmuştur. Anti-semitizm dalgası ile gelişen süreçte, bestecinin eserlerinin icra edilmesine ve radyolarda çalınmasına yasak gelecektir. Büyük baskı altında kalan besteci 13 Temmuz 1939 da ülkesinden ayrılacaktır. Bu dönemde Andres Segovia nın teşvikiyle N. Paganini nin Solo Keman için Kaprisler inden esinlenerek 1935 te Op.85 Capriccio Diabolico yu yazar ve eseri Segovia ya ithaf eder.

13 da baskılara dayanamayan Castelnuovo-Tedesco ülkeden ayrılma kararı alır. İtalya dan İsviçre ye geçen Castelnuovo-Tedesco ünlü şef Toscanini ve Heifetz den yardım ister. Yardımlarına olumlu cevap alan besteci 13 Temmuz 1939 da Saturnia Gemisi ile Trieste ten New York a hareket eder. Ülkeden ayrılmadan önce gitar konçertosunun son iki bölümünü Segovia nın isteği üzerine 1939 yılının ilk aylarında tamamlar ve arkadaşına gönderir. Eser tamamlandıktan sonra, 1939 yılının Ekim ayında Uruguay ın başkenti Montevideo da ilk kez çalınır. Şef Alec Sherman yönetiminde New London Orkestrası ile çalınan eser plağa kaydedilir. 20.yüzyılın gitar konçertosu olarak tarihe geçen eser Andres Segovia ya ithaf edilmiştir. Castelnuovo-Tedesco Eğer büyük sanatçı ve vefalı dost Andres Segovia olmasaydı gitar için hiç yazmazdım der da ülkesini terkeden besteci, Amerika da bazı zorluklarla karşılaşacaktır. 20.yüzyılın müzik anlanında yaşanan değişim ve Amerika Birleşik Devletleri nde de kendisini hissettirecek. Castelnuovo-Tedesco bu yeni müzik anlayışına alışamayacaktır. Bu dönem içerinde besteci piyano dersleri vermekte ve film endüstrisine girmek için teklifleri beklemektedir. Metro Goldwyn Mayer Yapım Şirketin den teklif alır ve Hollywood ta işe başlar. Filmlere müzikler yapan besteci üç yıl bu şirketle çalışmaya devam eder. Daha sonra bağımsız olarak işine devam etme kararı alır. Birçok filme müzik yapan Castelnuovo-Tedesco sadece iki filmde imzasını kullanmıştır. Film endüstrisi dışında müzik dersleri vermeye devam eden besteci John Williams, Henry Mancini ve André Previn gibi önemli isimleri yetiştirecek onları, bu endüstriye kazandıracaktır da Castelnuovo-Tedesco ABD vatandaşı olur. Segovia nın isteği üzerine Solo Gitar ve Koro için Romancero Gitano, (Op.152) adlı eserini 1951 de yazar. Eser İspanyol şair ve yazar Federico Garcia Lorca nın şiirleri üzerine bestelenmiştir. Bu eser gitarist Siegfried Behrend e ithaf edilmiştir. Gitarist tarafından ilk kez yorumlanan eser plağa kaydedilir.

14 yılında Ruth un Öyküsü, adlı oratoryosunu tamamlar. Segovia nın isteği üzerine gitar ve piyano için Fantasıa (Op.145) adlı eserini 1950 yılında yazar de Gitar ve Orkestra için İkinci Konçerto yu tamamlar. Castelnuovo-Tedesco 1954 te ailesi Floransa ya döner. Bir sure burada kalan besteci hastalığının tekrarlaması nedeniyle ABD ye dönme kararı alır. Uzun bir tedavinin ardından tekrar sağlığına kavuşan besteci 1955 yılında İspanyol danslarından oluşan Escarraman ı (Op.177), ve Üç Akdeniz Prelüdü (Op.176) adlı eserlerini yazar yılında Venedik Tüccarı adlı operası La Scala Operası ödülünü kazanır de ressam Goya nın çizimleri üzerine Goya nın 24 Kaprisi (Op.195) adlı eserini yazar. 18 Mart 1968 de Los Angeles ta vefat eden Mario Castelnuovo-Tedesco 20. yüzyılın modern anlayışına karşı eski gelenekçi yapıyı devam ettirmiş önemli bestecilerdendir. Castelnuovo-Tedesco 20.y üzyılın yüksek analitik ve teorik yapısını ifade eden modern anlayışın yerine, Neo-Klasisizm anlayışını benimseyerek bu doğrultuda eserler ortaya koymuştur. ABD de yaşadığı dönem içerisinde Hollywood da film müzikleri bestelemiş. Segovia nın teşvikiyle gitar müziğine yönelmiş bu çalgı için yüzden fazla eser yazmıştır. Bu açıdan bakıldığında daha çok gitar müzikleriyle tanınan bir besteci olmuştur.

15 7 3.MARİO CASTELNUOVO-TEDESCO NUN BESTECİLİĞİ 20.yy ekonomik ve toplumsal anlamda değişimlerin yaşandığı bir yüzyıl olmuştur ve bu değişim müzik sanatını büyük ölçüde etkilemiştir. Müzik sanatında, yeni akımların ve yeni anlayışların ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Bu yüzyılda, on iki ton müziği Arnold Schönberg ( ) ve öğrencileri Anton Webern ( ), Alban Berg ( ) tarafından oluşturulmuş; İgor Stravinski ( ), Hans Werner Henze (doğ.1926), Ernst Krenek ( ) ve Karlheinz Stockhausen ( ) gibi besteciler, bu tarzda örnekler vermişlerdir. İzlenimci müzik alanında ise Claude Achille Debussy ( ), Maurice Ravel ( ), Frederick Delius ( ), Manuel de Falla ( ) gibi besteciler bu akımın öncülüğünü yapmışlardır. Diğer taraftan, Bela Bartok ( ), İgor Stravinski, Sergei Prokofiev ( ), Dmitri Şostakoviç ( ) gibi besteciler farklı eğilimleri yansıtan, 20. yüzyıla damgasını vurmuş diğer önemli besteciler olmuştur. 20. yüzyıl müziği, 19. yüzyılda Fransa da ortaya çıkan Empresyonizm (izlenimcilik) akımından büyük ölçüde etkilenmiştir. Empresyonizm akımı, müzik sanatında yeni bir döneme geçişin ifadesi olmuştur. Bu akımla birlikte müzik sanatında yeni denemeler, yeni arayışlar ortaya çıkmıştır. Avrupa da bu yeni akıma uyum sağlayamayan bazı besteciler, eski romantik ruh halinde müzikler yazmaya devam etmişlerdir. Bu dönem post-romantik dönem (romantizm sonrası) olarak adlandırılmış ve 20. yüzyıl müzik sanatına geçişin basamaklarını oluşturmuştur. Empresyonizm; Claude Monet nin 1874 te Paris te öteki ressam arkadaşları Cézanne, Degas, Reoir gibi ressamlarla ortak olarak açtığı sergideki tablolarından biri Impression (izlenim) adını taşıyordu. İzlenimcilik terimi, bu tür resimleri eleştirmek için kullanılmış, eleştirilen grup bu nitelemeyi benimseyince giderek bir akımın adı olmuştur. 1 1 Ahmet SAY, Müzik Tarihi,

16 yılları arası müzik sanatı alanında büyük değişimler yaşanmıştır. Bu dönem bestecileri, 16. yüzyıldan beri süregelen batı müziğinin temellerini oluşturan klasik yapıyı temelinden sarsmışlardır yılları arasında, müzik alanında yapılan denemeler azalmaya başlamış, fakat tamamen ortadan kalkmamıştır. Bu dönemde besteciler eski gelenekçi tarza geri dönmüş, eski ile yeni arasında sentez oluşturmuşlardır. İgor Stravinsky eski ile yeni arasında sentez oluşturarak, Neo-klasik (yeni-klasik) stilde eserler yazmıştır. Müzikte neoklasisizm; özellikle iki dünya savaşı arasındaki dönem boyunca son dönem romantizm eserlerindeki gittikçe artan abartılı jestlerin ve formsuzluğun önüne geçmek amacıyla, eski dönemde kullanılan tarzdaki dengeli ve açıkça anlaşılabilecek tematik süreçleri canlandırmış, belli başlı bazı 20. yüzyıl bestecilerinin tarzında görülen bir hareket olarak tanımlanır. 2 İgor Stravinsky, 18. yüzyıl İtalyan bestecilerinden Giovanni Battista Pergolesi ( ) nin müziğinden esinlenerek yazdığı Pulcinella adlı balesiyle neoklasik akımın sinyallerini vermiştir. Symphony of Psalms (İlahiler Senfonisi-1930) adlı eseri, Stravinsky nin neo-klasik tarzda yazdığı en iyi örneklerden biri olup, 20.yüzyılın başyapıtları arasına girmiştir. Neo-klasik tarzda yazan diğer besteciler Arthur Honneger ( ), Sergei Prokofiev ( ), Bela Bartok ( ) ve Paul Hindemith ( ) dir. Amerika da neo-klasik akımın temsilcileri, Samuel Barber ( ), Roy Harris ( ) ve Walter Piston ( ) olmuştur. Güney Amerikan müzik sanatının önemli temsilcilerinden, H.Villa Lobos ( ) ve Carlos Chavez ( ) yerel müzik geleneklerinden yararlanmışlardır. Yerel müzik geleneklerini kendilerine özgü tekniklerle, özgün bir anlatıma dönüştürmüşlerdir. 2 DONİS, Jose A.(2005) The Musicologist Behind The Composer: The Impack of Historical Studies Upon The Creative Life in Joaquin Rodrigo s Guitar Compositions Yayınlanmamış yüksek lisans tezi Florida Üniversitesi

17 9 Bunun dışında Güney Amerikan müziğinde neo-klasik akımın temsilcileri Silvestre Revualtes ( ), Jose Pablo Moncayo ( ) olmuştur. İtalyan müzik geleneği, opera sanatı üzerine kurulan bir yapıyı temsil eder. Opera sanatını önemseyen İtalyan kültürü, senfonik müzik alanında 20. yüzyıla kadar varlık gösterememiştir. İbdebrando Pizzetti ( ), Alfredo Casella ( ) ve Gian Francesco Malipiero ( ) İtalyan müzik sanatının önemli temsilcileridir. Bu besteciler İtalyan müziğinin yenileyicileridir. 20. yüzyıl İtalyan çağdaş müzik alanında ise Luigi Dallapiccola ( ) yı sayabiliriz. Diğer taraftan neo-klasik tarzda eserler besteleyen, müzik kitaplarında ismine çok rastlamadığımız İtalyan besteci Mario Castelnuovo-Tedesco da vardır. Castelnuovo-Tedesco 20. yüzyılda ortaya çıkan müzik akımlarına karışmadan gelenekçi yapısını sürdürmüştür. Castelnuovo-Tedesco, Floransa Konservatuvarı yıllarında Ildebrando Pizzetti ile komposizyon çalışmıştır. Pizzetti dönemin önemli öğretmenlerinden olup, Castelnuovo-Tedesco nun erken müzikalitesinin gelişiminde önemli basmakları oluşturmuştur. Bestecinin erken dönem kontrapuan tekniklerinde öğretmeni Pizzetti nin etkisi görülmektedir. Dönemin önemli izlenimci bestecilerinden olan Maurice Ravel ( ) ve Claude Achille Debussy ( ) Castelnuovo-Tedesco yu önemli ölçüde etkilemiş, bestecinin eserlerinde bu akımın etkileri görülmüştür. 20. yüzyılın en yaratıcı İtalyan bestecilerinden biri olan Castelnuovo-Tedesco, üslup olarak modernizm anlayışına sıcak bakmayan bir bestecidir. 20. yüzyıl müziğindeki analitik yapıyı reddetmiş, neo-klasisizm anlayışını benimseyerek bu tarzda eserler ortaya koymuştur. Castelnuovo-Tedesco eserlerinde edebi ve görsel malzemeleri kullanmış, müzikal yaklaşımında soyut kavramlar yerine somut olanı tercih etmiştir. Castelnuovo- Tedesco nun eserlerinin temel esin kaynaklarını İtalya bölgesi manzaraları, Shakespeare in edebi eserleri, İncil deki kutsal metinler ve Yahudi ayinleri oluşturmuştur.

18 10 Castelnuovo-Tedesco 1907 yılında Luigi Cherubini Konservatuarı na kaydını yaptırır. Konservatuar yılları bestecinin erken müzikal gelişiminin başlangıcını oluşturur yılında Küçük İtalyan Piyano Parçaları, 1920 de La Mandragola Operası ve Shekespeare Şarkıları bestecinin kabul gören ilk eserleri olur li yıllar besteci için faal bir dönem olmuştur yılında yazdığı Concerto Italiano, bestecinin erken müzikalitesini yansıtan bir yapı sergiler. Neo-klasik üslup ile yazılmış olan eserde Vivaldi etkileri ve 16. ve 17. yüzyıl İtalyan müzik anlayışının etkileri görülür. Castelnuovo-Tedesco yılları arasında, daha çok oda müziği çalışmalarına ağırlık verir. Piyano ve Yaylı Sazlar İçin Beşli adlı oda müziği eserini bu dönem içerisinde yazar yılında Op.71 Asırlar Boyunca Varyasyonlar, 1934 te Op.77 Sonata, 1936 da Op.87 Tarantella, adlı eserler 1930 lu yıllar içerisinde oluşturulmuştur. Özellikle 1939 yılı Castelnuovo-Tedesco için zor bir dönemdir. Avrupa büyüyen faşizm dalgası ve artan baskılardan dolayı besteci, İtalya yı terk ederek Amerika ya yerleşmiştir. Amerika da yaşadığı ilk dönemlerde, para kazanmak için film sektöründe işe başlamış, filmler için müzikler bestelemiştir yılında şef Nathaniel Schilkret, İncil in çeşitli kısımlarını canlandıran Genesis adlı eseri için bestecilerden müzikler istemiş, Castelnuovo-Tedesco da bu besteciler arasında yeralmıştır. Castelnuovo-Tedesco, yılları arası neo-klasik, yılları arası romantik stilde eserler bestelemiştir ten sonra, besteci Pizzeti etkisinden yavaş yavaş uzaklaşmış, şiir ve edebiyattan faydalanarak eserlerini betelemiştir.

19 11 4-MARİO CASTELNUOVO-TEDESCO NUN GİTAR EDEBİYATINA KATKILARI 20. yüzyıl, gitar tarihi açısından önemli bir yüzyıl olmuştur. Bu yüzyıla kadar bestecilerden ilgi görememiş olan gitar, bu yüzyılla birlikte ilgi görmeye başlamıştır. 20. yüzyıl da, bestecilerin gitar için eserler yazması, bu enstrümanın teknik olanaklarını geliştirmiş, repertuvarının genişlemesine katkı sağlamıştır. Konservatuarlarda okutulmaya başlanan gitar, foklorik bir çalgı olmaktan çıkıp, konser çalgısına dönüşerek prestij kazanmıştır. Gitarın bu saygınlığa ulaşmasını sağlayan, 20. yüzyılın ünlü gitaristlerinden biri İspanyol Müzisyen Andres Segovia dır. Segovia küçük yaşta piyano ve viyolonsel çalmaya başlamış, sonraki dönemlerde gitara yönelen müzisyen bu çalgıyı kendi çabasıyla geliştirmiştir da Barselona ve Madrid, yılları arası, Güney Amerika da, 1924 te Paris te konser veren Segovia, bu dönemlerde üne kavuşmuştur. John Williams, Julian Bream gibi dönemin önemli gitaristlerini etkilemiş olan Segovia, ilk zamanlar Bach, Rameau, Granados, Scarlatti, Albeniz gibi bestecilerin eserlerini gitara uyarlamıştır. Bunun yanı sıra, Mario Castelnuovo- Tedesco ( ), Joaquin Turina ( ), Manuel Maria Ponce ( ), Federico Moreno Torroba ( ), Heitor Villa Lobos ( ), Alexandre Tansman ( ), Alfredo Casella ( ), Albert Roussel ( ) ve Paul Hindemith ( ) gibi dönemin önemli bestecileriyle işbirliği içerisinde, gitar için eserler bestemelerini sağlamıştır. 1981'de kendisine Salobreña markisi unvanı verilen Segovia, Katolik Isabel Büyük Haçı, Kraliyet Filarmoni Derneği Altın Madalyası, Japon Doğan Güneş Nişanı, İtalya Cumhuriyeti Liyakat Nişanı Büyük Haçı ve 1981 Albert Schweitzer Ödülü gibi ödüller ile ödüllendirilmiştir. Segovia nın teşvikiyle gitar için eserler besteleyen, bu besteciler önemli bir yere sahipken, asıl unutulmaması gerek nokta İspanya nın gitar tarihi açısından önemidir. Gitarın anavatanı olarak anılan İspanya, vihuela ve lute enstrümanları için birçok

20 12 eser yazan beteciye ve yorumcuya ev sahipliği yapmıştır. İspanyol geleneğinden gelen gitar ilk zamanlar şarkıcılara ve dansçılara eşlik etmekteyken, zaman içerisinde solist olma özelliğini kazanmıştır. 20. yüzyıl gitar repertuvarının başlangıç noktasını oluşturan eser, Manuel de Falla ( ) nın Homenaje Pour le Tombeau de Debussy (Debussy nin Mezarının anısına) adlı eseridir. Diğer İspanyol besteci Joaquin Turina da gitar repertuvarına Fandanguillo, Rafaga ve Hommage a Tarrega adlı eserler kazandırmıştır. 20. yüzyılda gitarının prestij kazanmasını sağlayan diğer önemli besteci, hiç süphesiz Joaquin Rodrigo dur. Rodrigo nu gitar repertuvarına kazandırdğı en önemli eseri Concierto de Aranjuez dir. Bunun dışında En Los Trigales, Invocation et Danse, Tres Piezas Espanolas, Fantasia Para Un Gentilhombre, Concierto Para Una Fiasta, Concierto Madrigal ve Concierto Andaluz gitar edebiyatının önemli eserlerindendir. Bu açıdan bakıldığında Rodrigo gitar edebiyatının önemli bestecilerindendir. Diğer önemli besteci ise hiç süphesiz Mario Castelnuovo- Tedesco dur de düzenlenen Uluslararası Venedik Festivali nde Mario Castelnuovo- Tedesco nun Piyano ve Yaylı Sazlar İçin Beşli si ilk kez seslendirilir. 20. yüzyılın ünlü gitaristlerinden biri olan Andres Segovia ile burada tanışır.. Mario Castelnuovo- Tedesco nun Andres Segovia ile tanışması gitar müziğine yönelmesine ve bu ensturuman için birçok eser vermesini neden olur. Bu tanışmadan sonra Andres Segovia, besteciden gitar için eserler yazmasını ister. Castelnuovo-Tedesco, Segovia nın gönderdiği, Fernando Sor un Mozart ın Bir Teması Üzerine Çeşitlemeler ve Manuel Ponce nin La Folia Üzerine Çeşitlemeler ve Füg adlı eserlerini inceleyerek Yüzyıllar Boyu Çeşitlemeler i yazar. Eseri Segovia ya gönderir. Gitarla ilk kez tanışan Castelnuovo-Tedesco nun yazdığı bu eseri gören Segovia şaşırır. Bu tanışmanın ardından Andres Segovia ile dostlukları uzun yıllar devam eder. Castelnuovo-Tedesco, Segovia nın teşvikiyle gitar için eserler yazmaya devam eder.

21 13 3 Nisan 1934 te Floransa ya gelen Andres Segovia, bestecinin bestelediği Yüzyıllar Boyu Çeşitlemeler i Castelnuovo-Tedesco ya çalar. Bu karşılaşmanın ardından Castelnuovo-Tedesco, Segovia nın isteği üzerine 1934 yılında Boccherini ye İthaf ( Sonata, Omaggio a Boccherini Op.71) adlı Sonat ı yazar. Segovia nın önerisi üzerine Paganini nin ikinci keman konçertosunun Campanella temasından esinlenerek Capriccio Diabolico (Şeytansı Kapris) adlı eseri yazar. Segovia nın, çabaları ve Catelnuovo-Tedesco nun yaratıcılığı 20. yüzyıl gitar repertuvarına yüzden fazla eser kazandırmış, gitar tekniğinin gelişmesine katkıda bulunmuştur. Gitar müziğini geleneksel stillerle sentezlemiş, gitarın prestijini artırmış ve saygınlığına katkıda bulunmuştur. Bu açıdan bakıldığında Catelnuovo- Tedesco gitar edebiyatı açısından önemli bir yere sahiptir.

22 Mario Castelnuovo-Tedesco nun Gitar için Eserleri Solo Gitar için Eserleri: - VARIAZIONI ATTRAVERSO ISECOLI, Op Chacone Prelude Walzer I Walzer II Fox-Trot - SONATA, Omaggio a Boccherini, Op Allegro con spirit Andantino, quasi canzone Tempo di Minuetto Vivo ed energico - CAPRICCIO DIABOLICO, Omaggio a Paganini, Op TARANTELLA, Op.87a ARANCI IN FIORI, Op.87b VARIATIONS PLAISANTES SUR UN PETIT AIR POPULAIRE, Op RONDO, Op.129, SUITE, Op Preludio, quasi una improvvisazione Ballata Scozzese Capriccio

23 15 -PAVANE POUR UNE INFANTE, by Maurice Ravel (transkripsiyon) 1953 yayımlanmamıştır. -TONADILLA, on the name of Andres Segovia, Op RONDEL, on the name of Siegfriend Behrend, Op PRELUDIO IN FORMA DE HABANERA, on the name of Bruno Tonazzi, Op TRE PRELUDI MEDITERRANEI, Op Serenatella Nenia Danza -ESCARRAMAN, Suite of 16 th century Spanish dance (after Cervantes), Op Gallarda, mosso e deciso El Canario, semplice e gaio El Villano, un paco animato Pesame dello amor, andantino malinconico El Rey don Alonso el Bueno, allegretto moderato Alla Marcia, Var.I, II, III, IV, Finale, Tempo I La Guarda Cuydadosa, alla Marcia -TANKA, Japanese song on the name of Isao Takahashi, Op PASSACAGLIA Omaggio a Roncalli, Op A LULLABY, (Nina-Nanna), for Eugene, Op

24 16 -CANTO DELLE AZZORRE, on the name of Joseph Enos, Op MINSTRELS, by Claude Debussy (transkripsiyon) 1958 yayımlanmamıştır. -TRE PRELUDI AL CIRCEO, Op La Grotta di Circe II Porto di Ulisse La Tomba di Elpenore -24 CAPRICHOS DE GOYA, Op I.Kitap Francisco Goya y Lucientes, Painter, moderato esolenne Tal para cual, sostenuto a piacere Nadie se conoce, allegretto con spirit Ni asi la distingue, allegretto mosso Muchachos al avio, moderato El amor y la muerte, tempo di tango II.Kitap Estan calientes, rude e animato Dios la perdone: y ere su madre, moderato Bien tirade esta, un poco sostenuto Al conde Palatino, tempo di minuetto Y se le quema la casa, molto mosso e vivace No hubo remedio, molto lento, cupo e grave III.Kitap Quien mas rendido?, allegramente Porque fue sensible, andantino Si sabra mas el discipulo!, tempo di gavotte

25 17 Bravisimo!, molto mosso De que mal morira?, funebre El sueno de la razon produce monstrous, lento e grave IV.Kitap Hilan Delgado, rapido e sinistro Obsequio a el maestro, andante Que pico de oro!, allegretto mosso Volaverunt, rapido e leggero Linda maestra, presto Sueno de la mentira e inconstancia, moderato -CANZONE SICILIANA, on the name of Mario Gangi, Op BALLATELLA, on the name of Christopher Parkening, Op SARABANDE, on the name of Rey de la Torre, Op ROMANZA, on the name of Oscar Ghiglia, Op HOMAGE TO PURCELL, Fantasy on the name of Ronald ( ) and Henry ( ), Op CANCION CUBANA, on the name of Hector Garcia, Op CANCION VENEZUELANA, on the name of Alirio Diaz, Op CANCION ARGENTINA, on the name of Ernesto Bitetti, Op ESTUDIO, on the name of Manuel Lopez Ramos, Op

26 18 -ARIA DI CHIESA, on the name of Ruggero Chiesa, Op BRASILEIRA, on the name of Laurindo Almeida, Op JAPANESE PRINT, on the name of Jiro Matsuda, Op VOLO D ANGELI, on the name of Angelo Gilardino, Op CANZONE CALABRESE, on the name of Ernest Calabria, Op TRANTELLA CAMPANA, on the name of Eugene di Novi, Op APPUNTİ, Easy Preludes and Studies for guitar, Op İki Gitar için Eserleri -SONATINA CANONICA, Op Mosso, grazioso e leggero Tempo di Siciliane, andantino Fandango en Rondeau, ritmico e deciso, moderatamente mosso -LES GUITARES BIEN TEMPEREES, 24 Preludes and Fugues for two guitars, Op FUFA ELEGIACA, to the memory of Ida Presti, Op.R210a. 1967

27 Gitar ve Orkestra için Eserleri: -CAPRICCIO DIABOLOCO, Op.85b CONCERTO No.1 in D, Op SERENADE, Op CONCERTO No.2 in C, Op CONCERTO in E, for two guitars and orchestra, Op Gitar için Oda Müziği Eserleri: -QUINTET for guitar and strings, Op ARIA, from Concerto for Oboe, transcription for oboe, violoncello and guitar, Op.R202a ECLOGUES, for flute, cor anglais and guitar, Op Gitar ve Koro İçin Eserleri: -ROMANCERO GITANO, on poems by Garcia Lorca, for mixed choir and guitar, Op Gitar ve Flüt İçin Eserleri: -SONATINA for flute and guitar, Op

28 Gitar ve Ses İçin Eserleri: -BALLATA DALL ESILIO, Op.180a PLATERO Y YO, for narrator and guitar, Op ARISE, from Cymbeline (Shakespeare), Op.R24d SEALS OF LOVE, from Measure for Measure (Shakespeare), Op.R24e ROMANCE DEL CONDE ARNALDOS ERMITA DE SAN SIMON -THE DIVAN OF MOSES-IBN-EZRA, Song cycle for voice and guitar, Op Gitar ve Piyano İçin Eserleri: -FANTASIA, Op

29 Mario Castelnuovo-Tedesco nun Diğer Eserleri Opera Müzikleri -La Mandragola (1924) (Opera için -Savonarola (1935) -Il Mercante Dı Venezıa (1956) -The Importance of Beıng Earnest (1961) Orkestra Eserleri -Ouverture To a Mıdsummer Nıght s Dream (1940) -Evenıng In Iowa (195?) Konçertoları -Violin Concerto No.1 -Violin Concerto No.2, Op.66 -Concerto for Piano No.1 in D major, Op.46 (1927) Oda Müziği Eserleri -Mornıng ın Iowa Vokal Müziği Eserleri -Naomı and Ruth

30 Mario Catelnuovo-Tedesco nun Film Müzikleri The Stars Look Down ( Yıldızlar Aşağıya Bakar ) - imzasız Rage In Heaven ( Cennette Öfke ) - imzasız Dr. Jekyll and Mr. Hyde ( Doktor Jekyll ve Bay Hyde ) imzasız Fıngers at The Wındow ( Penceredeki Parmaklar ) - imzasız We Were Dancıng ( Biz Dans Ediyorduk ) imzasız Mr. Blabermouth ( Bay Blabermouth ) imzasız Somewhere I ll Fınd You ( Bir Yerde Seni Bulacağım ) imzasız Journey For Margaret ( Margaret İçin Yolculuk ) Seven Sweethearts ( Yedi Sevgili ) imzasız Reunıon in France ( Fransa da Buluşma ) imzasız The Affaırs of Martha ( Martha nın Aşkları ) imzasız Vendetta ( İntikam ) - imzasız 1943 Plan For Destructıon ( İmha Planı ) imzasız 1943 Hitler s Madman ( Hitler in Delisi ) imzasız 1944 The Ghost That Walks Alone ( Yalnız Başına Yürüyen Hyalet ) imzasız 1944 Nıne Gırıls ( Dokuz Kız ) imzasız 1944 Mr. Winkle Goes to War ( Bay Winkle Savaşa Gidiyor ) imzasız 1944 Secret Command ( Gizli Emir ) imzasız 1944 The Mıssıng Juror ( Kaybolan Jüri Üyesi ) imzasız The Return of The Vampire ( Campir in Dönüşü ) imzalı 1944 Address Unknow ( Bilinmeyen Adres ) imzasız 1944 The Black Parachute ( Siyah Paraşüt ) imzasız 1944 Sergeant Mike ( Çavuş Mike ) imzasız 1945 And There Were None ( Ve Sonra Kimse Kalmadı ) imzalı The Portraıt of Dorian Gray ( Dorian Gray ın Portresi ) imzasız Son of Lassie ( Lassie nin Oğlu ) imzasız Boston Blackie s Rendezvoue ( Boston Blackie nin Randevusu ) imzasız 1946 Shadowed ( Gölgede ) imzasız 1946 Just Before Dawn ( Şafaktan Önce ) imzasız

31 The Unknown ( Bilinmeyen ) imzasız 1946 Undercurrent ( Derin Akıntı ) imzasız 1947 Down to Earth ( Dünyaya İniş ) imzasız 1947 Crime Doctor s Gamble ( Cinayet Doktoru nun Kumarı ) imzasız 1947 Time Out of Mind ( Unutulan Zaman ) - imzasız 1948 Superman ( Süper Adam ) imzasız Black Eagle ( Kara Kartal ) imzasız 1949 Batman and Robin ( Yarasa Adam ve Robin ) imzasız The Secret of St. Ives ( St.Ives Esrarı") imzasız Prison Warden ( Hapishane Müdürü ) imzasız 1950 Mark of The Gorilla ( Goril in İşareti ) imzasız 1950 Mule Train ( Katır Treni ) imzasız 1950 Customs Agent ( Gümrük Ajanı ) imzasız 1950 Streets of Ghost Town ( Hayalet Kentin Sokakları ) imzasız 1951 The Brave Bulls ( Cesur Boğalar ) imzasız 1951 Smugglers Gold ( Kaçakçıların Altını ) - imzasız 1952 Harem Girl ( Harem Kızı ) imzasız 1952 Okinawa ( Okinawa ) imzasız 1953 Jack Mc Call Desperado ( Jack Mc Call Haydut ) imzasız 1953 Valley of Head Hunters ( Kafa Avcıları Vadisi ) imzasız 1953 Slaves of Babylon ( Babil Köleleri ) imzasız 1954 Charge of the Lancers ( Mızraklı Atlıların Hücumu ) imzasız Drums of Tahiti ( Tahiti Davulları ) imzasız 1954 Masterson of Kansan ( Kansaslı Masterson ) imzasız 1955 The Crooked Web ( Eğri Ağ ) imzasız 1956 The Werewolf ( Kurt Adam ) imzasız Hellcats of the Navy ( Donanmanın Şeytan Kedileri ) imzasız 1957 The Hard Man ( Sert Adam ) imzasız 1958 Crash Landing ( Kazalı İş ) imzasız

32 RE MAJÖR 1. GİTAR KONÇERTOSU NUN ANALİZİ 5.1. Re Majör 1. Gitar Konçertosu nun Genel Özellikleri Mario Castelnuovo-Tedesco Re Majör I.Gitar Konçertosu nu Aralık 1938 yılında yazmaya başlar yılında tamamladığı eseri ünlü gitarist Andres Segovia ya ithaf eder. Eser, Castelnuovo-Tedesco nun doğdu kent olan Floransa nın Toscana bölgesinin manzaralarından esinlenilerek yazılmıştır. Segovia ya ithaf edilen eser 1939 yılının Ekim ayında Uruguay ın başkenti Montevideo da ilk kez icra edilmiş, 1947 yılın da Alec Sherman yönetiminde New London Orkestrası eşliğinde plağa kaydedilmiştir. Castelnuovo-Tedesco nun bu eseri 20. yüzyılın ilk gitar konçertosu olarak kayıtlara geçmiştir. Joaquin Rodrigo nun Aranjuez Gitar Konçertosu aynı tarihte yazmasına karşın eserin seslendirilişi 1940 yılı Kasım ında gerçekleşmiştir. Üç bölümden oluşan eser, hızlı-ağır-hızlı şemasıyla klasik konçerto özelliği taşır. Birinci bölüm Sonat Allegrosu formunda, 2/4 lük ölçüde ve Re Majör tonundadır. Uzun bir orkestra sunumu ile başlar. 25. ölçüde, gitar boş telleri anımsatan tınısı ile orkestraya katılır. Boccherini ye saygı olarak yazılan birinci bölüm neo-klasik stildedir. İkinci bölüm, Rondo formunda, 4/4 lük ve 3/2 lik ölçüde, Re Majör tonundadır. Romantik karakterde olan bu bölüm, bestecinin terk etmek zorunda kaldığı Toskana kırlarına veda anlamını taşır. Bölümün tizlerden hafifçe yükselen melodisi Tchaikovsky yi anımsatır. 12 ölçü boyunca gitar tarafından sunulan melodi daha sonra Bach ın iki keman konçertosuna benzer şekilde orkestra ve solo çalgı arasında geliştirilir. Rodrigo nun Aranjuez eserinin ağır bölümünde İngiliz kornosuna verdiği görevi Castelnuovo-Tedesco bu bölümde flüte vermiştir. Üçüncü bölüm Rondo formunda, 3/8 lik ölçüde, re minör tonundadır. Güçlü ritmi ve hareketli yapısıyla İspanyol havasını yansıtır. Castelnuovo-Tedesco, eserin orkestrasyonunu flüt, obua, fagot, korno, iki klarnet, timpani ve küçük bir yaylı grubu ile sınırlandırmıştır. Yaylı grubunda iki birinci keman, iki ikinci keman, iki viyola, iki çello ve iki kontrabas kullanmıştır.

33 25 Klasik Sonat Allegrosu Klasik sonat allegrosu üç kısımdan oluşur; Sergi, gelişme, serginin tekrarı ve sonunda yer alan coda. Sergide iki farklı tema bulunur, birinci tema canlı, enerjik, ikinci tema ise sakin yumuşak yapıdadır. Bu iki tema tonalite açısından farklıdır. İkinci tema, birinci temanın çeken (V. derece) ya da ilgili majör veya minör tonalitesindedir. Birinci tema, ikinci temaya köprü ile bağlanır. Köprü, birinci temadan alınmış motiflerden oluşur. Sergiyi sonlandırmak için ikinci temanın sonuna bir bitiş kısmı (koda) eklenerek gelişme kısmına geçilir. Gelişme kısmında iki temada işlenir, geliştirilir. Bu kısım birinci, ikinci temadan, köprü ve koda dan alınan motiflerle işlenerek geliştirilir. Gelişme kısmından sonra yeniden sergiye ulaşılır. Yeniden sergi, bazı anlatım değişikliklerini de içeren sonuç mesajıdır. Yeniden serginin sonunda bulunan bitiş (koda) ana tonaliteyi belirtmek amacıyla uzun tutulur. Kodanın uzun tutulması hem tonal bütünlüğü hem de eserin dengesini sağlar. Rondo Adından da anlaşılacağı gibi bir bölümün sürekli tekrarlanmasıyla oluşur. Örneğin A B ve A bölümlerinden oluşan bir esere yeni bir C bölümü eklenmesi ve tekrar başa yani A B A bölümüne dönülmesiyle küçük rondo formu oluşur. A B A C A B A D E A B A, büyük rondo formuna örnek olabilir. Klasik dönemde sonatların son bölümlerinde kullanılmıştır.

34 BÖLÜM Allegretto Uzun kadansların olduğu, gitarın solist olarak kendini duyurduğu eser Neoklasik stildedir. Klasik Sonat Allegrosu formunda olan birinci bölüm, Boccherini ye saygı anlamını taşır. Orkestranın sunumu ile başlayan eserin birinci bölümü, Re majör tonalitesinde 2/4 lük ölçüde olup eksik ölçüyle ile başlar. 1. ölçüden 46. ölçüye kadar giriş (introduction) yer almaktadır. Giriş bölümü, iki sergi bölmesinden (exposition) oluşmaktadır. İlk sergi bölmesi orkestra tarafından 1. ölçüden 27.ölçüye kadar sunulur. İkinci sergi bölmesi ise 27. ölçüden itibaren gitarın orkestraya katılmasıyla 47. ölçüye kadar devam eder. Orkestra, girişte eksik ölçü ile A temasını sunar. A teması, sekiz ölçüden ve iki cümleden oluşmaktadır. Birinci ve ikinci cümle dört ölçü uzunluğundadır. Dört ölçü olan birinci cümlecik V. derece (dominant) fonksiyonuyla başlar. İkinci cümlecik ise IV. derece (subdominant) fonksiyonu ile başlar, V. derece fonksiyonuyla biter. A teması 9. ölçüde tekrar duyulur ve 12. ölçüde modülasyon ile Fa Majör tonalitesine bağlanır. (Şekil 1) Ölçüler (Şekil 1)

35 ölçünün son sekizliğinden 26. ölçünün son sekizliğine kadar La Majör tonu hissedilir. 23. ölçüde La pedalı duyulur. (Şekil 2) Ölçüler (Şekil 2) 26. ölçünün son sekizliğinde gitar A temasından aldığı ritmik figür ile orkestraya katılır. Gitarın orkestraya katılmasından sonra sunulan A teması figürü, Si bemol notasıyla Re Majör tonunda IV. derece fonksiyonuna (ek altılı) dönüşür. 39. ölçüde orkestra timpani eşliğinde La pedalını duyurur. Gitarın kromatik hareketiyle 47. ölçüde A temasına bağlanır. Gitar A temasını 47. ölçüden 68. ölçünün son sekizliğine kadar Re Majör tonunda sunar. (Şekil 3)

36 Ölçüler (Şekil 3) 69. ölçüde gelen tema, ritmik motifsel gelişimini A temasından alır. 73. ölçüden itibaren duyulan A teması figürüne 77. ölçüden itibaren Do pedalı eşlik eder. (Şekil 4) Ölçüler (Şekil 4)

37 ölçüden itibaren gitar arpejlerle köprüyü sunar. 91. ölçüden başlayan köprü 103. ölçüde B temasına bağlanır. (Şekil 5) Ölçüler (Şekil 5) 103. ölçüde gitar tarafından sunulan B teması Sol Majör tonunda olup V. derece fonksiyonu ile başlar. B teması A temasına göre daha durağan bir yapı sergiler. B temasını sunan gitar 107. ölçünün son onaltılığında yerini orkestraya bırakır. Orkestra Mi bemol Majör tonunda B temasını tekrardan sunar. (Şekil 6) Ölçüler (Şekil 6)

38 ölçüde B temasının ikinci cümleciği mi minör tonunda duyurulur ölçüdeki üçlemelerin gelmesi ile birlikte 122. ölçünün son onaltılığında gitar La Majör tonun V.derecesi ile B temasını tekrardan sunar. (Şekil 7) Ölçüler (Şekil 7) 122. ölçüden itibaren gitarın sunduğu B teması yoğun akorlar ve 143. ölçüdeki üçlemelerden oluşur. (Şekil 8) Ölçüler (Şekil 8)

39 ölçüden itibaren gelişim bölümü başlar. Gelişimin ilk bölmesi B temasından alınan melodik yapı ile başlıyor. Arpejlerinin yoğun olduğu gelişim bölümüne flüt tam dörtlü (mi-la) aralıkla eşlik eder ölçünün son onaltılığında kornolarda tam dörtlü aralıkla (do-fa) flüte destek verir ölçünün son sekizliğinde 160. ölçünün ilk sekizliğine kadar A temasının ilk cümleciği gitar tarafından duyurulur ölçünün son sekizliğinden 170. ölçünün ilk sekizliğine kadar ise A temasının tekrarı gitar tarafından La Majör tonunda tekrarlanır. (Bkz. sayfa 57,58) (Şekil 9) Ölçüler (Şekil 9) Gitar tarafından 153. ölçünün son sekizliğinden 170. ölçünün son sekizliğine kadar duyurulan A temasının birinci cümleciğine orkestra arpejlerle eşlik eder ölçüde gitar dört ölçü boyunca üçlemeleri sunar ölçüden 177. ölçünün son sekizliğinde duyurulan A temasının gelişine kadar herhangi melodik yapı duyulmaz ölçünün son sekizliğinde gitar A temasının ilk cümlesini sunar ölçüde

40 32 orkestra köprüyü sunar ölçünün son sekizliğinde köprüye dönüşen yapı A temasını 198. ölçüye kadar hatırlatılır. (Bkz. sayfa 58,59) (Şekil 10) Ölçüler (Şekil 10) 200. ölçüde La Majör tonalitesi duyurulur ölçüde A temasının ilk yarısı gitar tarafından sunulur. (Şekil 11) Ölçüler (Şekil 11)

41 ölçüden başlayan A teması 225. ölçüde üçlemeler ile B temasını hatırlatır. (Bkz. sayfa 60) 233. ölçüde iki ölçü boyunca süren köprücük 235. ölçüde ile birlikte A temasına bağlanır. Yeniden sergi bölmesinin (Re-exposition) geldiği 235. ölçü Re Majör ana tonda tekrardan duyurulur ölçünün son sekizliğinde flüt 245. ölçünün son sekizliğinde klarnet A temasını hatırlatır ölçünün son sekizlinde gitar A temasını sunar ölçüden 257. ölçüye kadar Fa Majör tonalite duyulur. (Şekil 12) Ölçüler (Şekil 12) 257. ölçünün yarısından 264. ölçüye kadar La pedalı duyulur ölçüde bağlayıcı ile 267. ölçüde B teması gitar tarafından hatırlatılır ölçünün son onaltılığından B teması Si bemol Majör tonunda 279. ölçüye kadar duyurulur ölçüde gitarın yoğun akorları kırması ile devam eder ölçüdeki üçlemeler ile B teması hatırlatılarak 288. ölçüde kadans bölümüne geçilir. (Bkz. sayfa 61) (Şekil 13)

42 Ölçüler (Şekil 13) 288. ölçüden 312. ölçüye kadar gitar tarafından sunulan kadans bölümü ritmik yapısını 91. ölçüden alır. Kadans bölümünde üçlemeler ve beşlemeler görülür ölçüde yoğun akor yapısı 305. ölçüdeki üçlemeler ile birlikte B temasının son kısmını duyurur. (Şekil 14) Ölçüler (Şekil 14)

43 ölçüde gitar tarafından duyurulan A temasının ilk yarısı 322. ölçünün son sekizliğiyle birlikte yerini orkestranın sunumuna bırakır ölçünün son sekizliğinde gitar A temasından hatırlatma yapar ölçüde ana tonda eserin birinci bölümü sonlanır. (Bkz. sayfa 62) (Şekil 15) Ölçüler (Şekil 15)

44 BÖLÜM Andantino Alla Romanza Re Majör tonunda olan eserin ikinci bölümü İtalya nın Toscana Bölgesi manzaralarından esinlenilerek yazılmıştır. Pastoral havada olan bu bölüm Rondo formunda, 4/4 lük ve 3/2 ölçülerde özgür bir yapıdadır. Romantik havada olan bu bölüm bestecinin Toscana bölgesine veda anlamını taşır. Bu bölüm melodik olarak Tchaikovsky yi yi anımsatır. Tizlerden yükselen gamlarla 12 ölçü boyunca tema gitar tarafından sunulur. Bach ın iki keman konçertosuna benzer bir şekilde orkestra ve solo çalgı arasında geliştirilir. A-B-A ve A ve B temalarının geldiği eserde temayı ilk olarak gitar sunar. A temasının gitar tarafından sunuluşu ilk bölmeyi oluşturur. İkinci bölme ise 12. ölçünün yarısında orkestra tarafından seslendirilir. Sekizlik sus ile başlayan tema bir buçuk ölçüden meydana gelir. 11. ölçüdeki yeni motifsel sunuş bize B temasının başlangıçtaki motifle bağlantısını gösterir. (Şekil 16) 1-11.Ölçüler (Şekil 16) Gitarın sunumu 12. ölçüde yerini flüte bırakır. Flüt temayı IV. derece fonksiyonuyla zarifçe sunar. 3/2 lik olan 18. ölçünün yarısında klarnet tarafından sunulan temaya 19. ölçüde Re Majör tonunun VI. derece fonksiyonuyla flüt eşlik eder. Üçlemelerin kullanıldığı ve flüt tarafından sunulan temaya 16. ölçünün yarısında korno katılır. 20. ölçüde 4/4 lük olan yapı 21. ölçüde 3/2 lik ölçü birimine döner. (Şekil 17)

45 Ölçüler (Şekil 17) 23. ölçüde kılarinet tarafından sunulan A teması Si Majör tonundadır. A teması 24. ölçüde flüt ve kılarinet tarafından karşılıklı sunulur. (Şekil 18) Ölçüler (Şekil 18)

46 ölçüde kısa bir geçiş köprüsü ile 29. ölçüde B temasına bağlanır. B teması iki ölçüden oluşur. B teması Sol Majör tonunda olup, ilk yarısı obua ikinci yarısı ise flüt tarafından sunulur. 31. ölçüde kılarinetin zarif ve duygulu anlatımına gitar Re pedalı üzerinde akorları kırarak eşlik eder. (Şekil 19) Ölçüler (Şekil 19) Asıl B temasını geldiği yer 33. ölçüdür. B temasına 33. ölçüden 37. ölçünün sonuna kadar gitar Re pedalı üzerinde destek verir. Gitara aynı ölçüler boyunca timpani de eşlik eder. Kılarinet tarafından sunulan B temasının farklı seslerle başlayarak 45. ölçüdeki kadansa kadar devam eder. (Şekil 20) Ölçüler (Şekil 20)

47 ölçüden 45. ölçüdeki kadans bölümüne kadar devam eden ve yaylılar tarafından sunulan B temasına 43. ölçüde flüt eşlik eder. (Bkz. sayfa 65) 45. ölçüde orkestra V. derece fonksiyonu ile yerini gitara bırakır. 45. ölçüden başlayan kadans 63. ölçüye kadar devam eder. Gitar tarafından sunulan kadans Sol Majör tonunda olup akorlardan oluşur. (Şekil 21) Ölçüler (Şekil 21) 45. ölçüde gitar B temasını, 51. ölçüden 55. ölçüye kadar B temasının motiflerini sunar. 55. ölçüden başlayan B teması 63. ölçüye kadar devam eder. 63. ölçüde Re Majör tonunda V. derece fonksiyonu ile flütle başlayan B teması motifi 64. ölçüde obua 65. ölçüde klarnet 66. ölçüde fagot tarafından sunulur. 63. Ölçüde ise gitar la oktav sesleri ile orkestraya eşlik eder. (Şekil 22)

48 Ölçüler (Şekil 22) 63. ölçüde bölümün codetta sı La pedalında gelişir, B teması motifleri sunulur. (Şekil 23) Ölçüler (Şekil 23)

49 ölçüden itibaren Re Majör V. derce fonksiyonu duyulur. Bu ölçüde iki tema üst üste kullanılır. I. kemanların duyurduğu A temasına 67. ölçünün yarısında II. kemanlar katılır. 70. ölçüde duyulan A teması 79. ölçüde yerini gitarın sunduğu B temasına bırakır. (Şekil 24) Ölçüler (Şekil 24) 79. ölçüde koda başlar, gitarın 79. ölçüde Re Majör tonunda B temasının sunar. 79. ölçüden 82. ölçünün sonuna kadar dört ölçü boyunca devam eden B temasına timpani re sesiyle son iki ölçüde ise la sesleri ile eşlik eder. 83. ölçüde A teması flüt ve obua tarafından sunulur ve 85. ölçüde orkestra tarafından B teması duyurulur. 86. ölçünün sonunda gitar katılır, 90. ölçüde gitar ın ve flüt ün ağır bir bitişi ile son bulur. (Şekil 25)

50 Ölçüler (Şekil 25)

51 BÖLÜM Ritmico e Cavalleresco Üçüncü bölüm 3/8 ölçüde re minör tonundadır. Castelnuovo-Tedesco bu bölümü, güçlü ritimli ve hareketli İspanyol tarzında antik bir Ballata-dans eşliği için söylenen şarkı olarak tanımlar. Cavalleresco ise saraylı şövalye, soylu anlamlarını taşır. Orkestranın eksik ölçü ve yoğun staccato ile duyurduğu A teması sekiz ölçüdür. Re minör tonunda V. derece ile başlayan temayı kemanlar ve kornolar sunar. 9. ölçüde A teması tekrar sunulur. 17. ölçüden itibaren çıkıcı onaltılık pasajlar görülür. 25. Ölçüde gitar orkestraya beşli tam aralıklarla ve 4. ölçüdeki ritmik figürü ile katılır. (Şekil 26) Ölçüler (Şekil 26)

52 ölçüden 45. ölçüye kadar olan köprüyü, gitar V. derece fonksiyonu ile A temasının 4. ölçüsündeki ritmik figürünü, staccatto ile yoğun bir şekilde duyurur. 38. ölçüden 46. ölçüye kadar gitarın kullandığı onaltılık notalar görülür. 46. ölçüde, orkestranın başlangıçta sunduğu A temasını gitar tek başına duyurur. Gitar sunduğu A temasına fagot, pizzicato ve staccatto ile eşlik eder. A temasının ilk sunumundaki çıkıcı onaltılıklar 68. ölçüde La Majör V. derece fonksiyonu ile gitar tarafından sunulur. (Şekil 27) Ölçüler (Şekil 27)