Denizli Tekstilinde Kadının Adı Var

Transkript

1

2

3 24 Kasım 2009

4 Tasarım : Ziya Turgut Basım Yeri : Sistem Ofset - Ankara ISBN NO:

5 İçindekiler Önsöz Niyetine Mesleki Eğitime Değer Veriyoruz - Mehmet Tosunoğlu İstihdam, Her Şeyden Önemli - Müjdat Keçeci Denizli Sanayi Odası ve Avrupa Birliği: Kadınlarımızın Meslek Sahibi Olması için Birlikte Çalışıyoruz - Dr. Bülent Uygun Doğru Zamanda, Güzel Bir Başlangıç Denizli de Tekstil Var Ama Mevcut Durum Ne Yapmalı? Eğitimli Kadınlar Ayakta Kalır - Mehmet Tosunoğlu Sorumluluğumuz Var - Müjdat Keçeci Fikrim Geldi!.. - Dr. Bülent Uygun Denizli Tekstilinde Kadının Adı Var Projenin Adı Amaç Açık Kimler Olmalıydı? Hazırlıklar Başlıyor İlk Girişimler Ortaklarımız Sanayiciler Devrede Ümitli Değildim Ama - Ömer Faruk İlgeri Sinerji ve Değer Zincirinin Başlangıç Noktası: Proje Ekibi Yazışmalar Yazışmalar...ve Proje Kabul Edildi Proje, Beni Heyecanlandırdı - İsmail Yılmaz İkiz Projeleri Yürütmenin Mutluluğu Satırbaşlarıyla Proje Neden Heyet? Bize Takım Ruhu Lazım Seçim Kriterleri Belirleniyor Suya Atılan Bir Taş Gibi - Yrd. Doç. Dr. Handan Kumaş Proje Açılış Toplantısı Logolarımız Hazır Duyduk Duymadık Demeyin Web Sitemiz Yayında

6 İçindekiler İstihdamda Özne Oldular Elemeler Yapılıyor Birinci Gün İkinci Gün Mazaretim Var, Asabiyim Ben Kadınlar Bizim Kadınlarımız Ne Olacak? Nasıl Olacak? Meslek Öğreniyoruz Mesleki eğitimlerde yer alan eğitmenler ve konuları şöyleydi: Kişisel Gelişim Başlıyor Gelişim-Oryantasyon Eğitimi Otuz Kadınla Otuz Gün Dile Kolay, Üç Ay Bir Arada Öğrenmeyi Öğrenmek Ekibin Can ı Hepimiz Arkadaşız Fuar Gezisi Müthişti Zevkli Bir Doksan Gün Törenimiz Var, Davetlisiniz. Sertifika Töreni Öncülük Ettik Kadınımıza Güveniyoruz Söz ve Kürsü Kadınların Manken Gibiyiz Gazeteler Haberi Nasıl Verdi? İşbaşı Eğitimi Heyecanı Geleceği Biçimlendirecek Kadınlar İş Başında - Cemal Gürsel Özdemir Proje Model Teşkil Etmiştir - M. Zeki Beyazıt İş Yaşamı, Ne Zormuş!.. Proje Ekibi Almanya da Yalnız Değilsiniz Geminin Seyrini Değiştirdiler - Petek Üzülmez Bir NLP Klasiği Çare-Sizsiniz İşe Yaradı Kadın Kadına Bir Tanışma - Seval Uysal Artık Gelecekten Umutları Var

7 İçindekiler Nihai Faydalanıcılarımızın Gözünden Projemiz Yeni Hedefler Edindik - Sümeyra Abay Korkularım Kalmadı - Serap Akdağ Proje Bitse de, Güzellikler Sürüyor - Havva Akdemir Hayatımın Dönüm Noktası Oldu - Ayşe Akşan Bana Özgüven Kazandırdı - Münevver Aslan Ayaklarımız Üzerinde Durmayı Öğrendik - Ebru Avcı Her Şeyin Üstesinden Geldik - Beyhan Aydın Hayatla İlgili Çok Şey Öğrendim - Rabia Aydın Başardım - Keziban Çelik Çok Faydalandık - Evrim Dalan Çok İsabet Etmişim - Nilgün Demirci Kendimi Daha Güçlü Hissediyorum - Suzan Demirel Proje Sayesinde İstanbul a İlk Kez Gittim - Fatma Ekinci Bana Güven Duygusu Kazandırdı - Fatma Erhan Endişelerim Ortadan Kalktı - Raziye Gümüş Bu Proje Bize Pencere Açtı - Fatma Güzelkabakçı Bu Proje Bana Çok Şey Kazandırdı - Seher Halcı Çok Mutluyum - Azime Hozer Hayal Edemediklerim Oldu - Emine İççelik Kendime Güvenim Geldi - Havane Sezin İritaş Proje Sayesinde 29 Kişiyi Tanıdım - Ayşe Koşar Sabretmeyi Öğrendim - İpek Köseli Her Şey Güzel Olacak - Şerife Ölmez Hayata Olumlu Bakmama Neden Oldu - Aslı Özırmak Kişiliğimize Katkısı Oldu - Birsen Özsak Kendime Güveniyorum - Halime Sert Yeni Arkadaşlarım Oldu - Ulviye Tozlu İyi İşler Çıkardık - Sevgi Yazır Artık Sesim Titremeden Konuşabiliyorum - Fatma Yıldırım Benim için Şanstı - Burcu Zeybekoğlu

8 Seval Uysal a, bu kitapçığın yazımındaki değerli çalışma ve katkılarından ötürü teşekkür ederiz.

9 Bu proje, otuz kadının istihdam edilme çabasından fazlasını içeriyor. Bu kitap da, bunun öyküsünü anlatıyor 57

10

11 Önsöz Niyetine 9

12 Mesleki Eğitime Değer Veriyoruz Denizli tekstil ve konfeksiyon sektörü, yaklaşık dört yıldır istihdam kaybı yaşıyor. Bir zamanlar her iki çalışandan biri bu sektörde istihdam edilirken, günümüzde bu oran neredeyse dörtte bire gerilemiş durumda. İstidamdaki trend bu olmasına karşın, paradoksal bir biçimde yetişmiş işgücüne her zamankinden daha çok ihtiyaç duyuyoruz. Denizli rekabetçiliği yüksek bir dünya kentidir. Dünyanın en zor beğenen tüketicilerine yıllardır birinci sınıf havlumuzu, bornozumuzu, çarşaf ve nevresimimizi satma becerisi sergiliyoruz. Bugün olduğu gibi gelecekte de global düzeyde rekabetçi kalabilmek için insanımıza ara vermeden yatırım yapmalıyız. Mesleki eğitime hiç olmadığı kadar çok eğilmeliyiz. Piyasa ihtiyaçlarına göre yeniden tasarlanmış mesleki eğitim sistemi ile Türkiye nin önünü açılacaktır. İşte tam adı Denizli Tekstil ve Konfeksiyon Sektöründe Genç Kadın İşsizler için İstihdam Fırsatları olan pilot projemizle biz de bunu yapmaya çalışıyoruz. Projemizde, tasarım ve kalite kontrol modüllerinden oluşan iki ayrı mesleki eğitim programı uygulamaya koyduk. Bunlara ek olarak nihai faydalanıcılarımızın, kişisel gelişim ve oryantasyon eğitimi de almalarını sağladık. Üç ay süren bu teknik eğitim in sonrasında otuz genç kızımız, dört aylık işbaşı eğitimi ile dershane ortamında öğrendikleri bilgileri, gerçek fabrika ortamlarında hayata geçirme imkanı elde ettiler. Artık onların önünde yeni bir hayat uzanıyor. Projemiz sayesinde elde ettikleri kuramsal ve uygulamalı bilgilerin yanı sıra geliştirdikleri becerilerle yarınlara umutla bakabilirler. Şunu vurgulamaktan büyük bir mutluluk duyuyorum: Odamız rüşdünü ispatladı. Artık biz de, mesleki eğitim verebilen kurumlar arasına adımızı yazdırdık. Herkes emin olmalıdır ki, bundan sonra yeni projeleri hayata geçirerek, bu birikimimizi çok daha ileri taşımak için azami gayreti sarf edeceğiz. Mehmet Tosunoğlu Meclis Başkanı Denizli Sanayi Odası 10

13 İstihdam, Her Şeyden Önemli Denizli de kadın istihdamı denince, şöyle bir durmalıyız. Kentimiz kadının işgücüne katılımında ve kadın istihdamında sıradışı özellikler gösteriyor. Türkiye ortalamasının üzerinde bir grafik sergiliyor. Ama özellikle ilimiz sanayisinin belkemiğini oluşturan tekstil ve konfeksiyon sektörü söz konusu olduğunda, çizgi ötesi bir görünüme bürünüyor: İstihdam dostu bu sektörde çalışanların yarısı kadın. Aslında tekstili yalnızca istihdam dostu bir sektör olarak adlandırmak da çok doğru değil. O çok daha doğru bir tanımlamayla, kadın istihdamı dostu bir sektör. Vurgulamakta sayısız yarar var: Türkiye de tekstil ve konfeksiyon sektörünün bittiğini, doğuya gitmesi gerektiğini söyleyenler büyük bir hata yapıyor. Sırf kadınlarımızı işgücü piyasasına kazandırdığı için bile tekstil konfeksiyon sektörü ülkemiz için hala çok önemli. Bu özellikli sektör yalnızca istihdam yaratmıyor; sosyal gerilimleri azaltıyor ve kadının konumunu güçlendirip kadın erkek eşitliğine ciddi katkılarda bulunuyor. Denizli Sanayi Odası olarak bizler, bütün bu gerçeklerin ışığında yoğun ve kapsamlı bir istihdam projesi ne imza attık. Otuz genç kadın işsizimizin, tekstil ve konfeksiyon sektöründe istihdam edilebilmesi amacıyla mesleki eğitime dayalı bir AB Hibe projesini 12 ay boyunca başarıyla yürüttük. Ciddi bir elemeyi aşarak projemize dahil olan bu cesur evlatlarımız, yalnızca mesleki eğitim görmediler. Aynı zamanda kişisel gelişim ve oryantasyon eğitimi de alarak, iş yaşamının zorlu koşullarıyla birlikte hayata da hazırlandılar. Üç aylık teknik ve dört aylık işbaşı eğitimleri sonucunda geliştirdikleri özgüven, belki de bu projenin en büyük başarısıdır. Denizli Sanayi Odası, yalnız bugün değil gelecekte de kadınlarımızın yanında olacaktır. Müjdat Keçeci Yönetim Kurulu Başkanı Denizli Sanayi Odası 11

14 Denizli Sanayi Odası ve Avrupa Birliği: Kadınlarımızın Meslek Sahibi Olması için Birlikte Çalışıyoruz Avrupa Birliği (AB) hibe projeleri önümüze sıradışı fırsatlar sunuyor. Biz her zaman sosyal sorumluluğu yüksek bir oda olduk. Kendi imkanlarımız hep sınırlıydı. Bu bizi hiç yıldırmadı. Asla yolumuzdan alıkoymadı. Esas olan içinde bulunduğumuz toplum için bir şeyler yapma istediğimizdi. Yönetimimiz destekledi, odamızda eşine az rastlanır bir proje yazma ve uygulama kapasitesi kısa sürede inşa ettik. AB den aldığımız kaynaklarla birbiri peşi sıra birçok projeye adımızı yazdırdık. Gerçekleştirdiğimiz projelerde, sosyal sorumluluk daima önceliğimiz oldu. Toplumumuzun dezavantajlılarını kendimize hep mesele edindik. Onlara yardımcı olmak için elimizden gelenin en iyisini yapma çabası içinde olduk. Sanırım bu konuda başarılı da olduk. Denizli Tekstilinde Kadının Adı Var adını taşıyan bu pilot projemiz, bunun en güzel örneklerinden biri. Daha şimdiden yaşamında fark yarattığımız insanlarımızı, kadınlarımızı gördükçe, ben ve ekibimin göğsü kabarıyor desek yeridir. Kadınlarımız gerçekten çok önemli. Annelik, eş olma gibi üstlendikleri birbirinden değerli toplumsal roller dolayısıyla değil, eşit birer insan, yurttaş olmaları gerektiği için önemliler. Biliyorum toplumumuzun onlara yüklediği stereotipiler ve biçtiği geleneksel roller, sahip oldukları muhteşem potansiyeli yaşama geçirmelerinin önündeki en büyük engeli oluşturuyor. Ama biz buradayız. Bunun için varız: Engellere meydan okurken onların yanında olmak; el ele verip beraberce değiştirmek için Başta projemizin Koordinatör Yardımcısı Cansun Özdülger olmak üzere gerçek bir takım gibi hareket eden tüm çalışma arkadaşlarıma müteşekkirim. Birlikte başardık, çok güzel bir işe imza attık. Bir kez daha ortaya koyduk ki, beraberce altından kalkamayacağımız proje, üstesinden gelemeyeceğimiz zorluk yok. Başarılarımızla ne kadar övünsek az Dr. Bülent Uygun Proje Koordinatörü ve Denizli Sanayi Odası Genel Sekreteri 12

15 Doğru Zamanda, Güzel Bir Başlangıç 13

16 Denizli Tekstilinde Kadının Adı Var Denizli de Tekstil Var Ama Denizli de tekstil işkolunun geçmişi tarihin derinliklerine kadar uzanıyor. Antik kent Laodikya daki kazılar, birkaç bin yıllık geçmişe işaret ediyor. Parlak günlerinde dokumanın başkenti sayılan antik kent, aynı zamanda bir moda merkezi de olmuş. Dünyaya yünlü, ipekli giysilerini ihraç etmiş. Günümüzde ise evlerdeki el tezgahlarında, kadınların öncülüğünde başlayan dokumacılık, zaman içinde yerini modern tezgahlara ve konfeksiyon sektörüne bırakmış li yılların ikinci yarısından itibaren hızla yükselişe geçen tekstil ve konfeksiyon sektörü, Denizli yi Türkiye de parlayan yıldız konumuna yükseltirken, başta kadınlar olmak üzere binlerce kişi bu sektör sayesinde istihdam edilmiş. Çok değil kısa bir süre önce 50 binin üzerinde işçinin çalıştığı tekstil sektörü, son birkaç yıldır zorluklarla başa çıkmak için mücadele veriyor. Yaşanan sıkıntılarla birlikte fabrikalar, işçi sayısını azaltma yoluna gidiyor. İşini yitirenler arasında kadınlar, özellikle dikkat çekiyor. Bunun anlamı şu: Denizli tekstilinde kadının adı eskisi kadar gür duyulmuyor. Mevcut Durum Eldeki verilere göre, tekstil ve konfeksiyon sektöründe faaliyet gösteren işletmeler, ekonomik güçlükler nedeniyle işçi çıkarmaya hız vermişler. Aralık 2006 da 53 bin 557 kişi sektörde istihdam edilirken, bu sayı Aralık 2007 de 50 bin 10 a gerilemiş. 3 bin 457 kişilik bu net istihdam kaybının yüzde 38,17 sini erkekler oluştururken, kadınlardaki gerileme oranı yüzde 61,83 ü bulmuş yılında sektörde çalışanların yüzde 50,05 i kadın iken, 2007 de bu oran yüzde 49,21 e inmiş. Aynı dönemde işini kaybeden kadınlar arasında, yaştakilerin sayısı 510. Oysa aynı sayılar, erkekler bakımından tam tersi bir görüntü ortaya koyuyor. Aynı dönemde yaş arası erkek istihdamında 225 kişilik bir artış yaşanmış. Benzer eğilimler, günümüzde de devam ediyor. Denizli tekstil ve konfeksiyon sektöründe istihdam edilenler, Temmuz 2009 itibarıyla 37 binin de altına gerilemiş durumda de her 2 çalışandan biri tekstil ve konfeksiyon sektöründe istihdam edilirken, günümüzde bu rakam neredeyse her 4 çalışandan bire kadar düşmüş. Bütün bunlar, istihdam azalışının en çok kadınları, özellikle de genç kadınları etkilediğini gösteriyor. Ne Yapmalı? Fikirler insana bazen bir şimşek çakımında, bazen de göz göre göre olgunlaşarak gelir. Kadın istihdamı projesi fikrini, ikinci kategoride değerlendirebiliriz. Projeyi kaleme almaya karar verdiğimizde yararlandığımız araştırmalar ve sayısal veriler, Denizli de, tekstilde tehlike çanlarının özellikle kadınlar için çalmaya başladığını gösteriyordu. Yaşanan her türlü sıkıntı, öncelikle kadını vuruyordu. Evde olduğu gibi işte de ikinci planda kalan kadın, istihdam daralmasından etkilenenler listesinde başı çekiyordu. Bunda, kadın işgücünün görece niteliksiz oluşunun ve kadına yüklenen geleneksel rollerin payı oldukça büyüktü. Stratejik planlamasında kadın konusuna özel bir önem veren, her alanda kadın - erkek eşitliğini savunan Denizli Sanayi Odası (DSO), tekstil ve konfeksiyon sektöründeki kadın istihdamının azalışı karşısında bir şeyler yapmalı, bu konuda örnek ve öncü olmalıydı. 14

17 Eğitimli Kadınlar Ayakta Kalır Tekstilde kadının ön plana çıktığına vurgu yapan Denizli Sanayi Odası Meclis Başkanı Mehmet Tosunoğlu, şunları belirtiyordu: Ama kriz nedeniyle işten çıkarılanlar da, yine kadınlarımızdır. Burada önemli olan, vasıfsız olanların işsiz kaldığı gerçeğidir. Eğitimli insanlar mevcut pozisyonlarını korumuşlardır. Biz bu projede kadınlarımızı tasarım ve kalite kontrol konusunda eğittik ve onlara yeni nitelikler kazandırdık. Tekstilimizin böyle kalifiye ve yetişmiş işgücüne ihtiyacı vardır. Bu proje istihdam edilmenin yolunu açacaktır. Tekstil sektörü eğitimli kadınlar ile ayakta kalacaktır. Bir amaç uğruna yola çıktık ve biz bu eğitimlere devam edeceğiz. Bugün tekstilde üretimi de yapan, tüketimi de yapan kadınlardır. Denizli de tekstilin var olması için kadınlarımızın yüzde yüz bu işin içerisinde yer alması gerekiyor. Bu proje ile 30 kadınımızı hem mesleki anlamda hem de kişisel gelişim anlamında eğittik. Tekstilimizin sorunu vasıfsız eleman ve tabii ki eğitim eksikliğidir. Bu tür projeler ile söz konusu sorunlar ortadan kalkmış olacaktır. Projede emeği geçen herkesi kutluyor ve bu tür projelerin artarak devam etmesini canı gönülden diliyorum. Sorumluluğumuz Var Denizli Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Müjdat Keçeci nin sözleriyle mevcut durum, oda olarak kendilerine sorumluluk yüklüyordu: Denizli ekonomisinin belkemiği olan tekstil ve konfeksiyon sektörü, 2 yıldan beri yeni istihdam yaratmak bir yana var olan kapasitesini bile koruyamamaktadır. Bu olumsuzluktan kadınlar, erkeklere göre daha fazla etkilenmektedir. İstihdam, üretim, ihracat ve ekonomik büyüme başta Denizi Sanayi Odası olmak üzere bütün odaların en önemli gündem maddeleridir. Denizli gerçeklerini temel alan odamız, kadın istihdamına özel bir önem vermekte ve kadınların iş ve toplumsal yaşamda daha çok rol almalarını ve etkili görevler üstlenmelerini desteklemektedir. Denizli tekstil ve konfeksiyon sektöründe işgücü kaybı ve özellikle kadın istihdamının azalması, DSO nun ilgi alanına giren önemli bir sorundur. Çünkü Denizli tekstilinde neredeyse her iki çalışandan birinin kadın olması, oda olarak bize ayrı bir sorumluluk yüklüyor diye düşünüyoruz. En başta iş yaşamında kadın - erkek eşitliğinin sağlanması, nitelikli kadın işgücü için eğitim programlarıyla sektördeki kadın istihdamının artırılması için teşvik ve örnek olmamız gerekiyor. Bunun için kadınlar yararına projeler üretmek ve kadın konusuna özel bir önem vermek zorundayız. Son yıllarda sektördeki kadın istihdamındaki azalma, ciddi kaygılar doğuruyor. Ekonomik krizde en çok etkilenen kadınlarımız oldu. Kadın istihdamı için ileride tehlike oluşturabilecek mevcut durum, bize bir ışık yaktı ve kadınlarımızın tekstilde hak ettikleri yeri alması için kendimize sorular sormaya başladık. Yetişmiş, dalında uzmanlaşmış elemanlara sanayide her daim ihtiyaç duyulmaktadır. Bunu sağlayacak mesleki eğitim, sanayi ve sanayici için olmazsa olmazdır. Yalnızca tekstilde değil bütün iş kollarında nitelikli işgücüne ihtiyaç var. İstihdamı yukarı çekecek bu tür meslek edindirme programlarına, her kurumun daha fazla ağırlık ve destek vermesi gerekiyor. 15

18 Fikrim Geldi!.. Denizli Tekstilinde Kadının Adı Var projesi işte böyle ortaya çıktı. Denizli Sanayi Odası stratejik planının önceliklerine uygun olarak, tekstilde kadın istihdamındaki azalışın önüne geçmek, eğitimsizlikle mücadele etmek ve dikkati bu alana çekmek için araştırmalara başladı. Merkezi Finans ve İhale Birimi (MFİB) tarafından yapılan kadın ve genç istihdamının desteklenmesi ile ilgili proje çağrısı, tam bu zamanda, var olan soruna çözüm yaratabilmek için iyi fırsat olarak ortaya çıktı. DSO Genel Sekteri Dr. Bülent Uygun bu konuda çalışmalara başlamış, projenin adını koymuştu bile: Denizli Tekstilinde Kadının Adı Var. Projemiz toplumumuzun dezavantajlı kesimlerinden birini oluşturan kadınlarımızı, iş yaşamına kazandırmayı amaçlıyor diye açıklıyordu Dr. Uygun: Yapacağımız bu pilot proje, yalnızca Denizli için değil Türkiye için de örnek bir çalışma ve bir iyi uygulama olmalıydı. Projede öncelikli hedefimiz, genç kadın işsizleri eğiterek, onlara Denizli işgücü piyasasının ihtiyaç duyduğu nitelikleri kazandırmak, iş piyasasının değişen taleplerine yeni beceriler geliştirerek karşılık vermelerini sağlamak olmalıydı. Nitekim projemizin hedef grubunu, işsizlikten en olumsuz etkilenen genç kadınlar oluşturacaktı. Hedef grup içinde son bir yılda işini kaybetmiş olanlara ve bunlar arasında ilk iş deneyimlerinde işinden olanlara özel bir önem vermeliydik. Projenin nihai faydalanıcıları da, işte bu hedef kitlenin içinden seçilecek otuz genç kadın işsiz olacaktı. Bu otuz genç kadın, teknik ve işbaşı eğitimlerinin ardından işgücü piyasasının taleplerine uygun beceriler elde edecek, istihdam edilme fırsatı yakalayacaktı. Denizli Tekstilinde Kadının Adı Var projesi ile başaracağımız şey, tam da bu olacaktı: Genç kadın işsizlerimize, yetenek ve becerilerini yeniden yapılandırabilecekleri eğitim imkân ve fırsatını tanımak. Onların özgüvenlerini yükseltmeliydik. Hayata karşı takınacakları olumlu tutum ile geleceğe yönelik umut ve beklentilerini boşa çıkarmamalıydık. Biz sorunun değil, çözümün bir parçası olmak için bu projeyi kaleme almıştık. Bizim projemiz pek çok bakımdan özgündü. Ama hiç kuşkusuz onu farklı kılan en önemli unsur, sahip olduğu benzersiz insani yaklaşım dı. Kadınlık durumu diye bir meseleyi, daha başında kavramış ve kendimize dert edinmiştik. Onların geleneksel rollere mahkum olmamaları için elimizden geleni yapacağımızı, kafaya koymuştuk bir kere. Ne yapıp edip, kadının konumunu güçlendirmeli, kadın erkek eşitliğine katkıda bulunmalıydık. Kadınlarımızın eğitilerek istihdam edilme imkanlarının çoğaltılması, bunun en başta gelen yollarından biriydi. Deneyimlerimiz gösteriyor ki, eğitimli kadınlarımızın özgüveni de yüksek oluyordu. Aslında mesleki eğitim, kadınlarımızın kendi ayakları üzerinde durmalarının önünü açan bir araçtan başka bir şey değildi. Esas olan kadınımızın ekonomik ve toplumsal yaşama, en az erkeklerimiz kadar katılmasıydı. Bizim için önemli olan buydu. Öyle de yaptık. Ben ve ekibim, ruhu olan bir proje ye imza attık. Tam bir profesyonellik sergileyerek, odamızda kalıcı bir kapasite inşa ettik. Otuz genç kadınımızın ortaya koyduğu büyük gayret, eğitmenlerimiz ve proje ekibimizin gösterdiği çizgi ötesi performansla birleşince, gerçek bir başarı öyküsü yazdık. Hiç mütevazı olmayacağız: Gururluyuz. Elbette haklı olarak. 16

19 Denizli Tekstilinde Kadının Adı Var 17

20 Projenin Adı Projeye Denizli Tekstilinde Kadının Adı Var isminin verilmesi bir tesadüf değildi elbet. İşin aslı, kadın tekstilde binlerce yıldır vardı. Dahası, geçmişte olduğu gibi gelecekte de var olmaya devam edecekti. Geçmişte kadın emeği üzerinde yükselen ve halen kadının dokunuşunun yoğun olarak hissedildiği bu sektörde, kadın istihdamı önündeki engellerin kaldırılması, kadın işgücünün yeniden yapılandırılması ve eğitilmiş işgücü olarak sektörde kendine güçlü bir yer edinmesi gerekiyordu. Bunun için projenin adı Denizli Tekstilinde Kadının Adı Var oldu. Bu ad aynı zamanda, DSO ya gelecekle ilgili bir misyon yüklüyordu. Amaç Açık Amaç açıktı: Genç kadın işsizleri eğiterek, onlara Denizli işgücü piyasasının ihtiyaç duyduğu nitelikleri kazandırmak. İş piyasasının değişen taleplerine yeni beceriler geliştirerek karşılık vermelerini sağlamaktı. Bunu yaparken de son bir yıl içinde işini kaybetmiş olanlara özel bir önem vererek, nihai faydalanıcıların çoğunun projenin tamamlanmasının ardından kısa vadede istihdam edilmesini başarmaktı. Kimler Olmalıydı? Projenin hedef grubu, işsizlikten en olumsuz şekilde etkilenen genç kadınlar olmalıydı. Özellikle son bir yılda işini kaybetmiş olanlara özel bir önem verilmeliydi. Ama ilk iş deneyimlerinin daha birinci yılında işini kaybeden kadınlar, belki de hedef grubun en umutsuzlar ı idi. Yaşadıkları bu travmatik deneyim, kayda değer bölümünün işgücü piyasasından bir daha dönmemek üzere çekilmesine de yol açabiliyordu. İşte bu son kesim, üzerine titrememiz gerekenleri oluşturuyordu. Hazırlıklar Başlıyor MFİB Aktif İstihdam Tedbirleri 2008 kapsamında proje çağrısına çıkar çıkmaz, DSO da düğmeye basıldı. Oda nın deneyimli mühendisleri ve AB Bilgi Bürosu temsilcileri kolları sıvadı. Denizli istihdam verileri bir bir masaya yatırıldı ve özellikle tekstil ve konfeksiyon sektöründeki azalışın nedenleri araştırıldı. Söz konusu istihdam alanı ile ilgili tüm veri tabanları taranarak, Denizli deki kadın istihdamı ile ilgili sorunu ortaya koyan bütün veriler de elden geçirildi. Böylece genç kadın işsizlere istihdam fırsatı yaratmak ve örnek bir proje oluşturmak için ön hazırlıklar kısa sürede tamamlandı. 18

21 İlk Girişimler Bu arada Denizli de kadın istihdamı ile ilgili tüm taraflardan randevu alınarak tek tek görüşüldü. Proje ortakları olarak Denizli Soroptimist Kulübü Derneği ve Denizli Halk Eğitim Merkezi ve Akşam Sanat Okulu ile yola çıkmaya karar verildi. Sonradan Denizli Vali Vefki Ertür Kız Meslek ve Anadolu Kız Meslek Lisesi de projeye dahil oldu. Ortaklarımız Denizli Halk Eğitim Merkezi ve Akşam Sanat Okulu Projenin bir mesleki eğitim projesi olması nedeniyle Halk Eğitim Merkezi uygun bir ortaktı. Müfredatın hazırlanması ve mesleki eğitimin yürütülmesinde projeye katkı sağlayacaktı. Denizli Vali Vefki Ertür Kız Meslek ve Anadolu Kız Meslek Lisesi Projemizin ortakları arasında yer almayan, ancak bu projeye sonradan dahil olan Kız Meslek Lisesi projeye derslikleri, öğretmen kadrosu ve atölyeleriyle destek verecekti. Nitekim Vali Vefki Ertür Kız Meslek Lisesi Müdür Yardımcısı Nihal Güngör Kılınç, bu projede seve seve yer aldıklarını anlatıyordu: Denizli Tekstilinde Kadının Adı Var projesine bir eğitim kurumu olarak dahil olmaktan dolayı son derece mutluyuz. Mesleki eğitimin içeriğini öğrenince, bu eğitimi, okulumuzun kapasite ve tecrübesi göz önünde bulundurulduğunda en doğru bizim vereceğimiz sonucuna vardık. Eğitmenlerimiz, kadınlarımız ile son derece iyi diyalog kurdular ve sektöre hazırlanmalarında her zaman yardımcı olmaya çalıştılar. Haftanın dört günü okulumuzda sıkı bir tempoda geçen üç aylık eğitim boyunca biz, kadınlarımızın son derece istekli ve öğrenmeye açık olduklarını gözlemledik. Biz Vali Vefki Ertür Kız Meslek Lisesi olarak genç kadınlarımızın iş hayatına kazandırılmalarını destekleyen böyle bir projede, eğitim konusunda katkı sağlamış olmaktan son derece mutluyuz. Denizli Soroptimist Kulübü Derneği Soroptimist Kulübü, iş ve meslek kadınlarının oluşturduğu dünya çapında bir kadın kuruluşuydu. Mevcut ilişkiler ağı ile genç kadın adaylara ulaşılmasını sağlayacak, gelişim ve oryantasyon eğitiminin yürütülmesine de katkı verecekti Denizli Soroptimist Kulübü Dönem Başkanı Bilge Başöz ün sözleriyle, derneğin amaçlarından biri de zaten buydu: 1984 yılında kurulan, amacı, kadınlar ve kız çocukları için farkındalık yaratarak, onların haklarını savunmak ve bu alanlarda etkinlikler göstererek, kadınlar için daha iyi bir dünya oluşturmak olan Denizli Soroptimist Kulübü, bugüne kadar pek çok yararlı projeye imza attı. Kadın konusunda çok olumlu bir projeyle gelen Denizli Sanayi Odası nın yaptığı başvuru, yönetim kurulu tarafından bu nedenle kabul gördü. Bu projenin derneğimizin amaç ve ilkeleriyle bu kadar güzel örtüşmesi nedeniyle böyle yararlı, anlamlı bir projede ortak olarak yer aldık. Bu proje ayrıca beni, dönem başkanı olarak çok heyecanlandırdı. Projede üstleneceğimizi rolü, bir işveren olarak toplumumuzda eksikliğini tespit ettiğim, kişisel gelişim eğitimleri olarak belirledik ve yönetim kuru- 19

22 Denizli Tekstilinde Kadının Adı Var lumuzca onaylayarak hayata geçirdik. Eğitim konularını Proje Koordinatörü, danışmanlar, ortaklar ve iştirakçilerle yaptığımız toplantılarda tartışarak belirledik. Denizli Soroptimist Kulübü, farklı meslek kadınlarından oluşan, içeriği zengin ve donanımlı bir dernek olarak bu görevi üstlendi. Psikolog üyemiz Şebnem Dal Üzülmez başkanlığında kurduğumuz komisyon, kişisel gelişim ve oryantasyon konularında bir düzine dolayında ders başlığı oluşturdu. Derneğimiz üyesi doktor, avukat, öğretim üyesi arkadaşlarımız ve derneğimizin dışarıdan tedarik ettiği uzmanlar, proje süresince verdikleri bu eğitimlerle kadınlarımızın nitelik ve niceliğini geliştirerek, çalışma hayatındaki şansını artırmıştır. Projede kişisel gelişim başlığı adı altında verilen bu önemli eğitimler, kendini geliştirmek isteyen veya çalışanının bu eksiğini hisseden işverenler tarafından dışarıdan satın alınan eğitimlerdir. Aslında toplumumuzdaki herkesin bilmesi gereken konularda, özellikle genç kadınlarımızın eğitim alması, eğitimin çarpan etkisi göstermesi açısından önemlidir. Bu da bu projenin önemini bir kez daha vurgulamaktadır. Sanayiciler Devrede Projenin bir mesleki eğitim projesi olması nedeniyle eğitim bir yandan planlanırken, diğer yandan da sektöre yön veren tekstil firmalarıyla işbirliği arayışına girildi. Asil Nakış San. ve Tic. AŞ, Ender Tekstil San. ve Tic. Ltd. Şti., Troya Tekstil San. ve Tic. Ltd. Şti., Turkuaz Tekstil San. ve Tic. AŞ, Tümteks Tekstil San. ve Tic. AŞ ile bire bir görüşmeler yapıldı. İleride projenin iştirakçileri olacak bu firmalar, projenin şekillendirilmesine katkı sağladı. Projenin iştirakçisi şirketler mesleki eğitimlerini tamamlamış nihai faydalanıcıları, fabrikalarında işbaşı eğitimi yapma imkanı tanıyacak ve onların kısa vadede istihdam edilmelerine yardımcı olacaktı. İştirakçilerden Ömer Faruk İlgeri onlardan biri. Katkısını küçük bulsa da, duyduğu kıvanç çok büyük olmuş: Ümitli Değildim Ama Denizli Tekstilinde Kadının Adı Var... Bu proje ismini ve ayrıntılarını ilk duyduğumda açıkçası pek fazla ümitli değildim. Özellikle son bir yılda yaşanan global ekonomik krizin etkileri ilimizde fazlasıyla hissedilirken, böyle bir projenin amacına ulaşabileceğini zannetmiyordum. Ama bu düşüncelerimde yanılmış olduğumu anlamam çok uzun sürmedi. Başta Bülent Bey ve Cansun Hanım ın insanüstü çabaları olmak üzere, ortaklar ve iştirakçiler heyetinin verdiği mesailerin, bu projenin başarısında çok büyük bir rol oynadığını düşünüyorum. Türkiye de daha önce örneği bulunmayan bu çalışma inanıyorum ki, bundan sonra bu konuda yapılacak her türlü çalışmaya kılavuz olacak. Benim de bu başarılı çalışmada küçük bir katkım olduğu için kıvanç duyuyorum. Denizli Sanayi Odası nı ve çalışanlarını, böyle güzel bir projeyi hazırladığı için kutluyorum. Firmamızı da bu projede iştirakçi olarak tercih ettiği ve Denizli sanayisine sağladığı bütün katkılardan ötürü kendilerine teşekkürlerimi sunmayı bir borç kabul ediyorum. 20

23 Sinerji ve Değer Zincirinin Başlangıç Noktası: Proje Ekibi Proje Koordinatörü Dr. Bülent Uygun DSO Genel Sekreteri Projenin yönetimi, ödemelerin onayı ve kritik kararların verilmesinden sorumlu. Dr. Uygun, aynı zamanda proje sahibi olan Denizli Sanayi Odası nın projedeki en üst düzey temsilcisi. Proje Muhasebe Elemanı Ömer Kırboz DSO Muhasebe Sorumlusu Proje ile ilgili mali işlemler, banka transferleri ile bütçelemeye destek vermekten sorumlu. Proje Koordinatör Yardımcısı Cansun Özdülger DSO AB Bilgi Bürosu Koordinatörü Projenin yürütülmesi, nihai faydalanıcıların eğitimlere devamlılığının sağlanması, proje ile ilgili yazışmaların gerçekleştirilmesi, eğitmenlerin organizasyonu, ortaklar arası iletişim ve bütçenin izlenmesi ile kontrolünden sorumlu. Proje Sekreteri İlknur Koç DSO Sekreteri Projenin sekretaryası. Yazışmaların ve duyuruların yapılması ile eğitim notlarının hazır olmasından sorumlu. Seçme ve Değerlendirme Uzman Danışmanı Yrd. Doç. Dr. Handan Kumaş PAÜ Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Öğretim Üyesi Nihai faydalanıcıların seçimine yardımcı olmanın yanında onların memnuniyetlerini ölçülmesi ile eğitmenler ve işverenlerin değerlendirmelerinin alınmasından sorumlu. Yazışmalar Yazışmalar Aktif İstihdam Tedbirleri 2008 başlığı altında kadın ve gençlerin istihdamının desteklenmesi proje teklif çağrısına başvuru yapma kararıyla birlikte, bir dizi yazışma başladı. Tabii öncelikle proje metninin kaleme alınması gerekiyordu. Daha sonraki süreç, bütçenin oluşturulması, ortaklar ve iştirakçilerden beyannamelerin alınması gibi işlemleri kapsayacaktı. Belki birkaç saniyede söylenen bu hazırlıklar, günlerce, haftalarca sürdü, saatler boyunca çalışıldı. Her bir yazışmaya titizlik gösterildi. Ciddi emek harcandı. Hazırlık sırasında bir takım gibi çalışıldı. Proje başvurusunu DSO Genel Sekreteri Dr. Bülent Uygun yazarken, Odanın AB Bilgi Bürosu çalışanları Ayda Yücel Koçak ve Cansun Özdülger de dosyanın hazırlanmasına, mühendisler İsmail Tillem ve Cihan Deligöz ise istatistiki çalışmaları yaparak gerekli veri setinin oluşturulmasına katkıda bulundular. Yorucu, ama bir o kadar keyifli bir çalışma gerçekleşti. Yoğun bir çaba sonucu hazırlanan proje dosyası, 25 Nisan 2008 tarihinde, DSO görevlisi Sali Ayhan tarafından MFİB ye Ankara da elden teslim edildi. 21

24 ...ve Proje Kabul Edildi İyi bir iş çıkarılmıştı. Ekip mutlu ve heyecanlıydı. Yedi ayı aşan bekleme süresi, yıllar gibi gelse de, sonunda tüm yorgunluklara değmişti in Kasım ayında MFİB, toplam başvuru arasından yaptığı değerlendirmede Denizli Tekstilinde Kadının Adı Var projesini başarılı bulmuştu. Projemiz Türkiye çapında hibe almaya hak kazanan 101 projeden biriydi. Ege Bölgesinden yalnızca 20 proje elemeyi geçebilmişti. Denizli den ise, DSO nunki dışında hibe almaya hak kazanan başka bir proje yoktu. Sıra hibe sözleşmesinin imzalanmasına gelmişti. Gerekli evrakların tamamlanmasının ardından Genel Sekreter Dr. Bülent Uygun ve Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı İsmail Yılmaz Ankara ya, MFİB ye giderek sözleşmeyi imzaladılar. İsmail Yılmaz, bulunduğu konum gereği ta başlangıcından beri projenin içinde yer almıştı. Duyduğu ilk günden itibaren projeden etkilenmiş, özellikle hedefin çok iyi seçildiğine inanmıştı: Proje, Beni Heyecanlandırdı Ben tekstilciyim. Tekstil sektörünün içinde bulunduğu konum, bugün pek parlak değil. Sektör sıkıntılı. Bu durumdan olumsuz olarak hem işveren, hem de işçiler etkileniyor. diyordu Yılmaz, Denizli Tekstilinde Kadının Adı Var projesi bu anlamda önemli bir yere parmak basıyor. Sektörde kadının içinde bulunduğu durumu görüyor ve çözüm öneriyor. Projenin mimarı Genel Sekreterimiz Dr. Bülent Uygun dur. Ben yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı olmam sıfatıyla içerden biriydim. Gerek projenin içeriği, gerek hedefi beni çok heyecanlandırdı. Özellikle genç kadınların istihdam meselesine yaklaşımı ve onlarda yeni beceriler geliştirmeyi hedeflemesi, projeyi benim açımdan çok önemli kılıyordu. Projenin içinde bulunmaktan ve fiili olarak çalışmaktan memnuniyet duydum. Ankara ya Bülent Uygun la birlikte gittik. Projemiz, daha doğrusu projelerimiz kabul edilmişti. İkiz Projeleri Yürütmenin Mutluluğu Denizli Sanayi Odası nda çifte mutluluk yaşanıyordu. Çünkü bir değil, iki proje birden kabul görmüştü. AB - Türkiye Odaları Ortaklık Hibe Programı kapsamında başvurulan Kadın Girişimciliğini Geliştirmek için Denizli ve Stockholm Odaları İşbirliği projesi de, hibeye hak kazanmıştı. Aynı anda iki kadın temalı projesi kabul gören DSO, bu alandaki başarısının tadını çıkarıyor, haklı olarak gururlanıyordu. 22

25 Satırbaşlarıyla Proje Projenin Sahibi Denizli Sanayi Odası Projenin Ortakları Denizli Halk Eğitim Merkezi ve Akşam Sanat Okulu Denizli Soroptimist Kulübü Derneği Proje İştirakçileri Asil Nakış San. ve Tic. AŞ Ender Tekstil San. ve Tic. Ltd. Şti Troya Tekstil San. ve Tic. Ltd. Şti Turkuaz Tekstil San. ve Tic. AŞ Tümteks Tekstil San. ve Tic. AŞ Proje Bütçesi ,61 Avro Proje Hibe Tutarı ,25 Avro Projenin Toplam Süresi 12 ay 23

26 Neden Heyet? Sıra projenin Ortaklar ve İştirakçiler Heyeti ni oluşturmaya gelmişti. Neden Heyet sorusuna gelince: Demokratik, paylaşımcı ve katılımcı olabilmek; paydaşları olabildiğince kavramak; birlikte öğrenmek ve üretmek için elbette. Bu sayede geleceğe dönük sağlam bir işbirliği ve birlikte çalışma deneyimi yaratılacak, farklı ve yenilikçi fikirlerle uzlaşma sağlayacaktı. Projenin izleme ve yönlendirme organı olan Heyet, proje ortakları ve iştirakçilerden birer temsilcinin katılımıyla, 26 Aralık taki ilk proje toplantısında kuruldu. Proje iştirakçilerinden Asil Nakış San. ve Tic. AŞ den Ömer Faruk İlgeri; Ender Tekstil San. ve Tic. Ltd. Şti. den Ömer Gök; Troya Tekstil San. ve Tic. Ltd. Şti. den Faruk Akyürek; Tümteks Tekstil San. ve Tic. AŞ den Cüneyt Öner; Turkuaz Tekstil San. ve Tic. AŞ den İlhan Yaşar; proje ortaklarından Denizli Soroptimist Kulübü Başkanı Şebnem Dal Üzülmez; Halk Eğitim Merkezi Müdür Yardımcısı Şule Yüksel Bal; PAÜ Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Handan Kumaş; ve Sanayi Odası Genel Sekteri Dr. Bülent Uygun heyetin üyeleri arasında yerini aldı. 24

27 Bize Takım Ruhu Lazım Heyet üyelerinin belirlenmesinden sonra sıra, heyete bir takım ruhu aşılanmasına gelmişti. Bunun için de takım çalışması eğitimine ihtiyaç vardı. Takım geliştirme uzmanı olarak Prof. Dr. Tanıl Kılınç, katkıda bulunmayı kabul etti. Tanıl Hoca heyettekilere, 9-11 Ocak tarihleri arasında 3 günlük bir eğitim programı hazırladı. DSO da gerçekleşen bu program, öğretici olduğu kadar keyifli geçti. Heyettekiler hem eğlendi, hem de öğrendi. Yürüttüğü takım çalışması eğitimiyle daha başlangıçta projenin ruhuna ciddi katkılar yapan Prof. Dr. Tanıl Kılınç, izlenimlerini şöyle aktarıyordu: Denizli Tekstilinde Kadının Adı Var projesinin ekonomik kriz nedeni ile tekstil sektöründe istihdamın büyük ölçüde azalmış olduğu bir dönemde, sektöre nitelikli kadın çalışanlar kazandırmaya yönelik içeriği ile gurur verici bir proje olduğunu düşünüyorum. Projenin gerek eğitim içeriği, gerek uygulamaya yönelik öğrenmeye odaklanması ve gerekse programı bitiren adayların istihdamını amaçlaması bakımlarından hem Denizli sanayisi hem de katılımcılar açısından son derece yararlı bir proje olduğunu düşünüyorum. Özellikle proje katılımcılarının proje çerçevesinde almış oldukları eğitimin sadece iş yaşamlarında değil, tüm yaşamları boyunca kendilerine önemli bir katkı sağlayacağına inanıyorum. Dolayısıyla projeyi Denizli kentine kazandıran ve hayata geçiren tüm yetkililere, tebriklerimi ve teşekkürlerimi sunuyorum. 25

28 Seçim Kriterleri Belirleniyor Projenin hayata geçmesi için başvuruda bulunacak onlarca kadın arasından bir seçim yapmak gerekiyordu. Bunun için bazı nitelikler belirlenmeliydi. Heyet, seçme ve değerlendirme uzmanı yardımıyla genç kadın işsizler arasından seçilecek otuz kadın için çeşitli kriterler belirledi. Projenin seçme ve değerlendirme uzmanı Yrd. Doç. Dr. Handan Kumaş a göre proje, suya atılan bir taş gibiydi ve çok çabuk yayılacaktı. Hedef grubu seçmek için belirlenen kriterler ise sektör temsilcileriyle görüştükten sonra netleştirildi. Suya Atılan Bir Taş Gibi Proje yaşama geçirilmeden önce, Denizli de hedef grubun hangi meslekten olması halinde talep olacağına ilişkin araştırma yapıldı. Bu saptama, çalışma yaşamının aktörleri ile birlikte kararlaştırıldı. Görüşmeler sonunda, otuz kişiden oluşan hedef gurubun, tekstil sektöründe nitelik veya meslek kazanacakları alanların tasarım ve kalite kontrol olmasına karar verildi. Hedef grubun, öncelikli özellikleri yaş arası, bir yıl ve daha uzun süreli genç kadın işsizlerdi. Diğer özellikler tekstil ve konfeksiyonla ilgili alanlardan mezun ve Denizli de ikamet ediyor olmak olarak belirlendi. Projenin temel amacı genç, kadın ve uzun süreli işsizlere nitelik kazandırma yolu ile istihdam fırsatı sağlamaktı. Denizli Sanayi Odası, Denizli Tekstilinde Kadının Adı Var projesi ile sorunun değil, çözümün bir tarafı olmak istediğini aktif olarak gösterdi. Aslında bu proje suya atılan bir taş gibi tüm olumlu çıktıları ile etkisi genişleyecek ve çözümün bir parçası olmak isteyenleri de cesaretlendirecek bir başlangıç. Proje Açılış Toplantısı Proje Heyetinin çatısı kurulmuş, seçim kriterleri saptanmıştı. Neredeyse her şey tamamlanmıştı. Şimdi sıra, projenin kamuoyuna tanıtılmasına gelmişti. Bunun için 5 Şubat ta Denizli Sanayi Odası nda Proje Açılış Toplantısı yapıldı. Proje ekibi ve Heyet üyelerinden Ömer Faruk İlgeri, Ömer Gök, Faruk Akyürek, Cüneyt Öner, İlhan Yaşar, Psikolog Şebnem Dal Üzülmez, Şule Yüksel Bal, Proje Uzman Danışmanı Yrd. Doç. Dr. Handan Kumaş ve Denizli Sanayi Odası Genel Sekteri Dr. Bülent Uygun basının karşısına çıktı. Gazeteciler o gün Denizli Tekstilinde Kadının Adı Var projesiyle ilk kez tanıştı. Dr. Uygun projeyi tanıtıcı bir sunum yaptı. Toplantı başarılı geçmişti. Proje henüz başlıyordu ve gazete ve televizyon muhabirlerinin yoğun ilgi gösterdiği toplantıların arkası gelecekti. 26

29 Logolarımız Hazır Tüm bu çalışmalar sürdürülürken, projenin kurumsal kimliği ile ilgili özel bir adım atıldı: Projenin pembe logosu tasarlanarak, kullanılmaya başlandı. Bununla birlikte kadın istihdamı konusunda farkındalık yaratmak için Kadın İstihdamı Dostu logosu da, projenin görsellikleri arasındaki yerini aldı. Duyduk Duymadık Demeyin Projede yer alacak otuz kadını seçmek için en geniş kitleye erişmek, çok sayıda kadına ulaşmak, duymadım, görmedim diyen hiç kimse bırakmamak için televizyonlara, gazetelere ilanlar verildi. Yazılı afişler, duyuru ilanları hazırlanarak, şehrin en önemli noktalarına asıldı. 27

30 Web Sitemiz Yayında İnternet üzerinden kamuoyunun proje hakkında dinamik bir biçimde bilgilendirilmesi amacıyla projenin web sitesi olan mart ayının ilk günlerinde faaliyete geçti. Sitede Denizli Tekstilinde Kadının Adı Var projesiyle ilgili ayrıntılı bilgiler yer alıyordu: Proje sahibi ve ortağı, faaliyetler, duyuruların yanı sıra basında çıkan haberler, projeye ilişkin çok sayıda görüntü sitenin içeriğinden birkaçıydı. İzleyen dönemde proje için bir facebook sayfası da açılacaktı. Sosyal ağ portalı Facebook ta, projemiz için Denizli Tekstilinde Kadının Adı Var adlı bir grup oluşturuldu. Grubun içinde yer alan tartışma panosu, etkinlik duyuruları, fotoğraf ve video paylaşma bölümleri grup üyeleri için işlevsel ve yararlıydı. Gerçek bir networking faaliyetiydi. Grupta projenin ortaklarından nihai faydalanıcılara, proje ekibinden eğitmenlere kadar pek çok üye bulunuyordu. Belli başlı etkinliklerin duyurulması, nihai faydalanıcılar ile proje ekibi arasındaki bağlantının sürdürülmesinde projenin Facebook sayfası, önemli rol oynuyor. 28

31 İstihdamda Özne Oldular İlanlar, afişler ve basına yapılan duyurular sonuç vermeye başlamıştı. Dokuz günlük sürede kadınlar İşkur a bizzat giderek, bir kısmı da internet üzerinden başvurdu. Yapılan ön elemede kriterlere uygun olan toplam 78 genç kadının başvurusu kabul edildi. Elemeler için adaylar DSO ya çağrıldı. Heyet üyesi Yrd. Doç. Dr. Handan Kumaş, bu 78 kadını istihdamda özne olarak tanımlayacaktı: İşkur a 78 genç kadın başvurdu. Evet, istihdamda özne olmaya aday bu kadınları kutlamak gerekiyordu. Çünkü onlar işsizlikten kurtulmak için aktif olarak iş arıyorlardı. İş için bir fırsat doğmuştu ve onlar bu fırsatı değerlendirmişlerdi. İstek ve cesaretlerinden dolayı proje ekibinden ilk olumlu puanı da almışlardı. Paralel süreçte projenin diğer bir çarpan etkisi, proje ekibinin hafta içi veya sonu gözetmeksizin, saatlerce süren toplantıları sonunda ortaya çıkmıştı. Milli Eğitim Bakanlığı müfredatına uygun ama güncellenmiş ve işverenlerin talebine uyumlu hale getirilmiş bir eğitim içeriği oluşturulmuştu. Eğer eğitim içeriği ve çalışma yaşamının talepleri arasında uyumlu eşleşme sağlanırsa, proje eğitim içeriği, bundan sonraki resmi eğitim ve tüm projeler için bir model olabilecekti. Nasıl Bir Seçim Yöntemi İzlendi? Seçim sürecinde Proje Heyeti mülakat türü hakkında tartıştı ve iki yöntemin uygulanması konusunda görüş birliğine vardı. Bu amaçla bir form oluşturuldu. Tüm seçme kurulu üyeleri, her bir aday için belirli bir puan verecek ve görüşmelerin sonunda, belirlenen taban puanın altında kalanlar elenecekti. Öte yandan kalite kontrol kursu adaylarına kurul görüşmesi uygulanmasına ve görüşme sırasında adayların işe yatkınlıklarının gözlenebilmesi amacıyla tekstil sektöründen örnek ürünler ile kalite kontrolü yaptırılmasına karar verildi. Tasarım grubu için iki ayrı seçme ölçütü belirlendi. Birincisi yetenek testi. Adaylar kendilerine verilecek objeyi çizeceklerdi. Kız Meslek Lisesi öğretmenleri, iştirakçiler ve tasarımcılar, adayların çizimlerini değerlendirme formuna puanlayacaktı. Tasarım grubu için ikinci seçme ölçütü, kalite kontrol grubu gibi kurul görüşmesi olarak belirlendi. Başvuruların tamamlanmasının ardından, her başvuru sahibi tek tek aranarak, kendilerine seçmelere katılma gün ve saati bildirildi. Elemeler Yapılıyor Birinci Gün Heyet üyeleri, proje ekibi ve seçme ve değerlendirme uzman danışmanından oluşan seçim jürisi hazırdı. Elemeler 20 ve 21 Şubat günleri arasında, ikişer seans halinde yapıldı. İlk gün Sabah 9.00 ile akşam 21.00, ikinci gün ise 9.00 ile arasındaki zaman diliminde 78 kadın ile görüşülecekti. Jüri, ilk gün tasarım grubu kursiyerlerine çizim yaptırdı, kalite kontrol grubuna ise teknik soruların olduğu bir sınav uyguladı. 29

32 İkinci Gün İkinci gün ön elemeden geçenler mülakata alındı. Adaylar tek tek seçme kurulu karşısına çıktı. Mülakatlar yoğundu ve kurul üyeleri için yorucuydu. Ancak asıl zor olan, genç kadınların içinde bulundukları imkansızlıklar ve çaresizlikleri bire bir hissetmekti. Duygusal anlar hiç eksik değildi. Kurul için belki de en dokunaklı olanı bu anlardı. Adaylar kurulun soruları karşısında genelde bunalıyorlar, yanıt vermekte zorlanıyorlardı. Projede yer almayı çok istiyorlardı. Doğal olarak hepsinin çalışmak, ücretli bir iş bulmak, ekonomik olarak ferahlamak, kendi ayakları üzerinde durmak gibi istekleri vardı. Şartları tutmayan, seçilme kriterlerine sahip olmadığı için kabul edilmeyen adaylar çok üzgündü. Kuruldakilerin gözlemleriyle söylemek gerekirse, İki gün boyunca mülakatlarda zaman zaman ağlatan, zaman zaman da güldüren anlar yaşandı. İki zorlu günün sonunda kurul, kalite kontrol grubu için 15 ve tasarım grubu için 15 olmak üzere 30 nihai faydalanıcı belirledi. Mazaretim Var, Asabiyim Ben 18 ile 29 yaş arasındaki bu kadınlara, Psikolog Şebnem Dal Üzülmez tarafından kişilik testi uygulandı. Kadınların çoğunun gelecekten endişeli olduğu görüldü. Bu testler bir veri olarak dosyalarına yerleştirildi. Uzun süren işsizlik, ekonomik sıkıntı, gelecek endişesi kadınların ruhsal durumlarına yansımıştı. Oldukça tedirgin ve gergindiler. Bu durumu en iyi kadın Psikolog Üzülmez anlıyordu: Karşımızda birbirinden farklı otuz genç hanım vardı. Yaşları farklı, kendileri farklıydı. Kimi evli çocuklu, kimi bekardı. Eğitimleri lise ile lisans arasında değişiyordu. Ortak bir yanları vardı ki, hepsinin gözleri kaygıyla bakıyordu. Mutsuzlardı. Hatta içlerinde depresyonda olanlar bile vardı. Oysa hepsi çok genç, pırıl pırıldı. Onları bir araya getiren şey işsizlikti. Bu proje onlar için adeta son umuttu. O kadar güvenlerini yitirmiş durumdalardı ki, projeye seçildiklerine inanamıyorlardı. Son derece savunmacı bir iletişim içindeydiler. Kendilerini hiçbir şekilde ifade edemiyorlardı. Kendilerine, beklentilerine, projeye ait bir şeyler söylemeleri gerektiğinde ya öfkeyle başlıyorlar konuşmaya ya gözleri doluyor ve gözyaşları içinde konuşuyorlardı. Zaten tamamına yakını kalabalıkta konuşmaktan rahatsızdı. Bir kısmı konuşmayı hiç denemiyordu bile. Onlara projeyi anlatıyoruz. Ne yapacağımızı, nasıl yapacağımızı ve neden yapmak istediğimizi. Onları sadece bir işe yerleşme fikri ve bunun için de işi öğrenme gereği ilgilendiriyordu. Hepsi birbirini kendinden daha şanslı rakip olarak algılıyordu. Bu daha öfkeli bir tutum içine girmelerine neden oluyordu. Kişisel gelişim ve oryantasyon eğitimleri verecek olmamızla ilgilenmiş değiller aslında. Ama bunu söyleyecek cesaret ve güvenleri yoktu. Çaresiz girecekler eğitimlere, çünkü sonu iş ve istihdam demekti. Otuz genç hanımla Tekstilde Kadının Adı Var projesine işte böyle başladık. 30

33 Kadınlar Bizim Kadınlarımız Yetmiş sekiz kadın aday arasından projeye seçilen otuz kadının önünde bir umut kapısı aralanmıştı. İçinde bulundukları duruma karşı öfkelerini dizginlenmek, çok çalışmak ve önlerine çıkan bu şansı iyi kullanmak istiyorlardı. Proje sahibi, ortaklar, iştirakçiler ve otuz kadının yolları bu dönemeçte kesişmişti ve bundan böyle yola uzun süre birlikte devam edeceklerdi. Birbirinden farklı bu otuz kadın, üç ay sürecek eğitim maratonunda ilk adımı atmaya hazırlanıyordu. Ne Olacak? Nasıl Olacak? 2 Mart 2009 tarihi, uzun süren hazırlık aşamasının bittiğini ve artık projenin sahaya indiğini haber veriyordu. Proje heyeti eğitim programını fazlasıyla önemsemişti. Çünkü sadece bir işi yapıyor olmak yeterli değildi. İş yaşamında başarılı olmak için kişisel özellikler de çok şey ifade ediyordu. Teknik eğitimin ikinci bölümünü oluşturan kişisel gelişim ve oryantasyon eğitimi kadınlarımıza kendi gelişimini önemsemek, kendini ifade etmek gibi özellikler kazandıracaktı. Bununla birlikte mesleki eğitim ise işlerini daha becerikli ve nitelikli yapmalarını sağlayacaktı. Kadınlar sabırsızdı. Heyecanlıydı. Vali Vefki Ertürk Kız Meslek Lisesi nin kapısından içeriye atılan ilk adımla hayatlarına yeni bir başlangıç yaptıklarını onlar da biliyordu. Gelecek günlerin getireceklerini merak ederken, tedirginliklerini de yenemiyorlardı. Ne olacaktı? Nasıl olacaktı? İşte bu sorularla başladı o birinci gün. Öğrenmek, kendini yetiştirmek, iş dünyasının sert rekabet koşullarıyla mücadele etmek ve gelecekleri üzerinde söz sahibi olmak isteyen kadınların bu heyecan ve kaygıları anlaşılır bir durumdu. Çok geçmeden tüm bu kaygılarını atacaklardı. Ama bunun için henüz erkendi. İlk gün uygulanan beklenti anketi de bunu gösteriyordu zaten. Projeye dahil olan kadınların yarıya yakını öncelikle kendi ayakları üzerinde durma, özgüven kazanma, toplumla iyi ilişkiler kurma gibi psikolojik beklentiler içindeydi. Ayrıca kariyer sahibi olmayı ve meslekleri konusunda teknik bilgiye sahip olmayı da istiyorlardı. 31

34 Meslek Öğreniyoruz Üç ay sürecek eğitim programı, kalite kontrol ve tasarım olarak iki ayrı modüle dayanıyordu. 30 kadının 15 i tasarım, 15 i kalite kontrol konusunda yetiştirilmek üzere mesleki eğitime başladı. Tasarım grubu, Vali Vefki Ertür Kız Meslek Lisesi öğretmenlerinden Cevriye Keçe ve H. Bahtiyar Paköz ün derslerine girmeye başladı. Nihai faydalanıcılar, bilgisayarda kalıp çıkarmadan kesim makinelerinin tanınmasına; Denizli de üretilen tekstil ürünlerinin tanınmasından atlet ve şort pastal çizimlerine; temel beden modellerinin çizilmesine; kesilen parçaların kontrolüne; penssiz bluz ve yaka kalıplarına; tişört, pantolon, bornoz, kapüşon kalıp ve yaka çizimlerine; yöresel giysilerden, ev tekstil ürünlerine; spor giysileri, insan bedeni ölçümü, gecelik ve sabahlık tasarımlarına; günlük giysi çizimlerine kadar birçok konuda eğitim gördüler. Kalite kontrol grubu ise, Vali Vefki Ertür Kız Meslek Lisesi öğretmenlerinden Hülya Hakan ve Ülkü Tıpırdamaz ın derslerine devam etti. Bu grup Denizli tekstilinde kullanılan malzemelerden iş şeması tanımı hazırlama ve iş talimatlarına; konfeksiyon ve ev tekstilinden nihai ürün kontrolüne; satış standartlarına uygunluktan; iplik dokuma, boya ve terbiyeden konfeksiyon standardına; son kontrol raporlamaya kadar çok sayıda ders aldılar. Mesleki eğitim hafta içi 4 gün ve 5 saat olmak üzere toplam 255 saat sürdü. 32

35 Mesleki eğitimlerde yer alan eğitmenler ve konuları şöyleydi: Kalite Kontrol Eğitimi C. Hülya Hakan Malzeme Tanıma C. Hülya Hakan Ürün Tanıma C. Hülya Hakan Standartların Ürüne Uygulanması Ülkü Tıpırdamaz Kalite Standartları / Kalite Talimatları C. Hülya Hakan İş Planı ve Akışı C. Hülya Hakan Ürün Kontrolü Ülkü Tıpırdamaz Raporlama Tasarım Eğitimi Cevriye Keçe Cevriye Keçe Cevriye Keçe Cevriye Keçe Cevriye Keçe Cevriye Keçe Cevriye Keçe Malzeme ve Ürün Tanıma Temel İnsan Bedeni ve Model Çizimleri Temel Kalıp Temel Kalıp Üzerinde Model Uygulama Bilgisayarda Kalıp Çıkarma ve Serilendirme Pastal Çizimi Kesim ve Kesilmiş Ürünlerin Kontrolü H. Bahtiyar Paköz Moda Resmi Eğitimi H. Bahtiyar Paköz Kreasyon ve Numune Hazırlama Murat Durmaz Photoshop Eğitimi 33

36 Kişisel Gelişim Başlıyor Teknik eğitim iki sütun üzerinde yükseldi. Birinci sütun kadınların mesleki olarak eğitilmeleri, ikinci sütun kişisel gelişimleri ve oryantasyonlarıydı. Bunun için iki eğitim eş zamanlı olarak yürütüldü. Mesleki eğitimin başlamasından hemen sonra 4 Mart ta kadınlar, DSO da Denizli Soroptimist Kulübü tarafından organize edilen kişisel gelişim ve oryantasyon derslerine başladı. Bu dersler onların mesleki gelişimin yanında kişisel gelişimlerini de sağlayacak, önlerine yeni ufuklar açacak, hayatı farklı açılardan görmelerine yardımcı olacaktı. Aralarında Avukat M. Bedia Karababa, Yaşam Koçu Uğur Timurçin, Eğitim Yönetim Danışmanı Petek Üzülmez, Psikolog Şebnem Dal Üzülmez, Öğretim Görevlisi Huriye Demirhan, Tasarımcı Aliye Türköz Fırat, Dr. Filiz Özhan, Dr. Meltem Akşit, Öğretim Üyesi Yrd. Doç Dr. Firdevs Savi Çakar ın olduğu eğitim kadrosu, haftada bir gün düzenli olarak kişisel gelişim derslerine girdiler. Nihai faydalanıcılar kadın ve insan hakları, dikkat geliştirme, cinsel yolla bulaşan hastalıklar, insan davranışı ve hiyerarşi, ilk yardım, kent yaşamına uyum, örgütsel davranış ve tutum geliştirme, iş güvenliği, stres yönetimi, takımdaşlık, kendini tanıma, ikili ilişkiler, kadın sağlığı, öfke kontrolü gibi konularda toplam 64 saat kişisel gelişim ve oryantasyon dersi aldılar. 34