CARF FINANSAL VERI TABANI DELFI ORTAMINDA, NESNE PROGRAMLAMA UYGULAMASI

Transkript

1 CARF FINANSAL VERI TABANI DELFI ORTAMINDA, NESNE PROGRAMLAMA UYGULAMASI Attila Odabasi Arastirma Raporu: Sosyal Bilimler Enstitusu, Bogazici Universitesi,

2 CARF FINANSAL VERI TABANI DELFI ORTAMINDA, NESNE PROGRAMLAMA UYGULAMASI 1. GIRIS CARF finansal veri tabani Türkiye sermaye piyasalarina ait finansal verileri barindirmayi amaçlayan PC bazli bir veri tabani uygulamasidir. Bogaziçi Üniversitesi Finansal Uygulama ve Arastirma Merkezinde (FUAM) 1994 sonunda baslatilan bir projenin ilk ara ürünüdür. Projenin ana amaci hisse senedi ve bono-tahvil piyasalarina yönelik arastirma yapmak isteyen akademisyen ve profesyonellerin dogru ve eksiksiz verilere kolayca ulasmalarini saglamaktir. Belirtilen amaca ulasmak için problem kisimlar halinde ele alinmis, ilk etapta hisse senedi piyasasinin ihtiyaçlarina yönelinmistir. Dünyanin dikkati çeken gelismekte olan menkul kiymetler borsalarindan biri haline gelen Istanbul Menkul Kiymetler Borsasi (bundan böyle IMKB) faaliyete basladigi 1986 yilindan bugüne sürekli bir gelisim içinde olmustur. Sözkonusu gelisme, IMKB nda islem gören hisse senedi sayisinin ve bu senetlerin günlük islem miktarlarinin hizla artmasi seklinde kendini göstermektedir. Dolayisiyla IMKB verileri diye adlandiracagimiz, gerek hisse senetlerinin günlük alim-satimina, gerekse hisse senetlerinin ait olduklari firmalara ait mali tablolara iliskin verilerin hacmi hizla büyümektedir. Bu veriler bir veri tabaninda toplanmadigi sürece bu piyasaya yönelik arastirma yapmak isteyen arastirmacilar zaman içinde gittikçe büyüyen veri sorunuyla karsilasacaklardir. Su anda bile IMKB na yönelik uygulamali arastirma yapmak isteyenleri en fazla zorlayan arastirma asamasi, gerekli verileri dogru ve eksiksiz toplayabilmektir. Yukarida ifade edilen ana amaç dogrultusunda bu proje, ilk asamada, IMKB verilerini toplamak, yanlislari düzeltmek, özetlemek, düzenlemek, saklamak ve gerektiginde raporlamak suretiyle akademik ve profesyonel finans dünyasina büyük bir yarar saglamistir. Buna en güzel örnek Bogaziçi Üniversitesi Isletme Bölümü ögretim üyelerinin ve lisans üstü ögrencilerinin CARF verileriyle yapmis olduklari veya halen devam eden uygulamali 2

3 arastirmalardir (Odabasi, 1996a; Cebeci, 1996a,b; Okay, 1996). Bu gelisme hizlanarak devam edecektir. CARF finansal veri tabanindan yararlanmak için çok fazla bilgisayar veya veri tabani teknolojisi bilgisi gerekmemektedir. Veri tabani yazilimi kullaniciya yol gösteren bir menü sistemiyle çalismaktadir. Bu nedenle bilgisayar konusunda temel bir fikri olan herkes CARF finansal veri tabanini rahatlikla kullanabilmektedir. Finansal veri tabaninin analiz ve tasariminda yapilandirilmis sistem analiz ve tasarim yöntemleri uygulanmistir (Odabasi, 1996b). Veri tabaninin tasarimi yapilirken kavramsal, islevsel ve fiziksel veri modelleri gelistirilmis, daha sonra da yazilim gelistirme safhasina geçilmistir. Windows ortaminda Delphi yazilimi kullanilarak gelistirilen veri tabaninin Beta testleri halen devam etmektedir. CARF veri tabani uygulamasini kullanabilmek için minimum donanim ve yazilim gereksinimleri sunlardir: 486 mikro islemci, 8 MB RAM, 300 MB sabit disk kapasitesi, ve Windows 3.1 programi. 2. VERI MODELI Finansal veri tabani projesinin temel taslarindan bir tanesi veri modelidir. Kullanicinin çesitli menü ekranlari yardimiyla okuyabildigi, sorgulayabildigi ve raporlayabildigi finansal verilerin, veri tabani içindeki organizasyonunu bu veri modeli belirlemektedir. Iliskisel bir veri tabani yönetim platformunda, birbirleriyle iliskili veriler tablolar (dosyalar) halinde guruplandirilir. Sözkonusu veri modeli varlik-iliski diyagrami yardimiyla sekil X1 de tanitilmistir. Bu sekilde yer alan dikdörtgenler dosyalari gösterir. Herhangi iki dosya arasindaki iliski ise bu dosyalari birlestiren çizgiyle temsil edilir. Sekil X1 de yer alan dosyalarin içerikleri (veri elemanlari) ise asagida verilmistir. Sekil X1 Iliskisel veri modeli Her dosya adinin altinda üç türlü bilgi verilmektedir. Ilk sütunda veri elemanin adi bulunmaktadir. Ikinci sütunda ise veri elemanin tipi açiklanmaktadir. Örnegin Menkul kodu 3

4 veri elemaninin karsisindaki Alpha kelimesi bu veri elemaninin alfanümerik karakterle ifade edilebilen degerler alabilecegini ifade etmektedir. Üçüncü sütunda ise, bazi veri elemanlarinin hizasinda key kelimesi yer almaktadir ki, bu dosya kayitlarinin ilgili veri elemani üzerinden endekslenebilecegini gösterir. Veri elemanlari tip açiklamalari için Ek 1 e bakiniz. 4

5 2.1. Finansal veri modeli dosyalari ve veri elemanlari Sirket Menkul kodu Alpha 5 (key) Firma adi Alpha 50 Pazar kodu Short Sektor kodu Short Kurulus tarihi Date Borsaya giris tarihi Date Araci kurum Alpha 75 Borsadaki orani Adresi Memo Telefonu Alpha 50 Faksi Alpha 50 Personel sayisi Long Subeler Memo Istirakler Memo Ortaklar Menkul Kodu Alpha 5 (key) Tarih Date (key) Açiklama Memo Anasözlesme Menkul Kodu Alpha 5 (key) Tarih Date (key) Anasözlesme Memo Temettü Menkul kodu Alpha 5 (key) Temettü tarihi Date (key) Eski yüzde Yeni yüzde Sermaye Menkul kodu Alpha 5 (key) RHK tarihi Date (key) HSD tarihi Date (key) RHK fiyati (key) Bedelli yüzdesi (key) 5

6 Bedelsiz yüzdesi (key) Sektör Sektor kodu Short (key) Sektor adi Alpha 55 Pazar Pazar kodu Short (key) Pazar adi Alpha 15 Fiyat Menkul kodu Alpha 5 (key) Tarih Date (key) Pazar Kodu Short (key) Sektor Kodu Short Kapanis fiyati En düsük fiyat En yüksek fiyat Islem miktari Islem hacmi Sözlesme sayisi Short Mod fiyat Mod sözlesme Short Mod miktar Ag_ort_fiyat Düz_ag_ort_fiyat Düz_kapanis_fiyati Ser_düz_ag_ort_fiyat Ser_düz_kapanis_fiyati Ag_ort_getiri Kapanis_getiri Ser_ag_ort_getiri Ser_kapanis_getiri H_Fiyat Menkul kodu Alpha 5 (key) Pazar Kodu Short (key) Yil Short (key) Ay Short (key) Hafta Short (key) Ilk_gün Date (key) 6

7 Son_gün Date (key) Sektor Kodu Short H_kapanis_fiyati H_en_düsük_fiyat H_en_yüksek_fiyat H_islem_miktari H_islem_hacmi H_sözlesme_sayisi Short Mod fiyat Mod sozlesme Short Mod miktar H_ag_ort_fiyat H_düz_ag_ort_fiyat H_düz_kanis_fiyati H_ser_düz_ag_ort_fiyat H_ser_düz_kapanis_fiyati H_ag_ort_getiri H_kapanis_getiri A_Fiyat Menkul kodu Alpha 5 (key) Pazar kodu Short (key) Yil Short (key) Ay Short (key) Ilk_gün Date (key) Son_gün Date (key) Sektör_kodu Short A_kapanis_fiyati A_en_düsük_fiyat A_en_yüksek_fiyat A_islem_miktari A_islem_hacmi A_sözlesme_sayisi Short Mod fiyat Mod sözlesme Short Mod miktar A_ag_ort_fiyat A_düz_ag_ort_fiyat A_düz_kapanis_fiyati A_ser_düz_ag_ort_fiyat A_ser_düz_kapanis_fiyati A_ag_ort_getiri A_kapanis_getiri 7

8 Sekrpr Sektör kodu Short (key) Tarih Date (key) Sek_ag_ort_getiri Sek_kapanis_getiri H_Sekrpr Sektör kodu Short (key) Yil Short (key) Ay Short (key) Hafta Short (key) Ilk_gun Date (key) Son_gün Date (key) H_sek_ag_ort_getiri H_sek_kapanis_getiri A_Sekrpr Sektör kodu Short (key) Yil Short (key) Ay Short (key) Ilk_gün Date (key) Son_gün Date (key) A_sek_ag_ort_getiri A_sek_kapanis_getiri Endeks Tarih Date (key) IMKB_bilesik IMKB_mali IMKB_sinai CARF_EAGT CARF_EAG CARF_IHAGT CARF_IHAG IMKB_bilesik_getiri IMKB_mali_getiri IMKB_sinai_getiri CARF_EAGT_getiri CARF_EAG_getiri CARF_IHAGT_getiri CARF_IHAG_getiri 8

9 H_Endeks Yil Short (key) Ay Short (key) Hafta Short (key) Ilk_gün Date (key) Son_gün Date (key) H_IMKB_bilesik H_IMKB_mali H_IMKB_sinai H_CARF_EAGT H_CARF_EAG H_CARF_IHAGT H_CARF_IHAG H_IMKB_bilesik_getiri H_IMKB_mali_getiri H_IMKB_sinai_getiri H_CARF_EAGT_getiri H_CARF_EAG_getiri H_CARF_IHAGT_getiri H_CARF_IHAG_getiri A_Endeks Yil Short (key) Ay Short (key) Ilk_gün Date (key) Son_gün Date (key) A_IMKB_bilesik A_IMKB_mali A_IMKB_sinai A_CARF_EAGT A_CARF_EAG A_CARF_IHAGT A_CARF_IHAG A_IMKB_bilesik_getiri A_IMKB_mali_getiri A_IMKB_sinai_getiri A_CARF_EAGT_getiri A_CARF_EAG_getiri A_CARF_IHAGT_getiri A_CARF_IHAG_getiri 9

10 Haberler Ilgili kodu Short (key) Tarih Date (key) Haber kaynagi Alpha 50 (key) Haber metni Text Fir_Haber Menkul kodu Alpha 5 (key) Tarih Date (key) Haber kaynagi Alpha 50 (key) Haber metni Text Haber_Kay Haber kaynagi Alpha 50 (key) Haber kaynagi açiklama Alpha 50 Takvim Tarih Date (key) Tür Short Karsilik Date Hafta Yil Short (key) Ay Short (key) Hafta Short (key) Ilk_gün Date Son_gün Date Tür Short Ay Yil Short (key) Ay Short (key) Ilk_gün Date Son_gün Date Gün_Türü Tür Short (key) Açiklama Alpha 50 10

11 T_Katsayi Menkul kodu Alpha 5 (key) Pazar kodu Alpha 1 (key) Tarih Date (key) No Autoinc (key) Ilk_tarih Date Ag_ort_katsayi Kapanis_katsayi S_Katsayi Menkul kodu Alpha 5 (key) Pazar kodu Alpha 1 (key) Tarih Date (key) No Autoinc (key) Ilk_tarih Date Ag_ort_katsayi Kapanis_katsayi Fiyat_Kayit_Araligi Menkul Kodu Alpha 5 (key) Baslangiç Date Bitis Date Sirket_Bilançosu Menkul kodu 1 Bilanço_satir_no 1 Hesap_adi 1 Bilanço_satir_tipi 1 Dönem_no_1 1 Dönem_no_ Dönem_no_N 1 Sektör kodu 1 Sirket_Özet_Bilançosu Menkul kodu * 1 Öz_bilanço satir no * 1 Öz_hesap adi 1 Öz_bilanço satir tipi 1 11

12 Dönem_no_1 1 Dönem_no_ Dönem_no_N 1 Sektör kodu 1 Sektör_Bilançosu Sektör kodu 1 Sek_bilanço_satir_no 1 Sek_hesap_adi 1 Sek_bilanço_satir_tipi 1 Dönem_no_1 1 Dönem_no_ Dönem_no_N 1 Borsa_Bilançosu Bor_bilanço_satir_no 1 Bor_hesap_adi 1 Bor_bilanço_satir_tipi 1 Dönem_no_1 1 Dönem_no_ Dönem_no_N 1 Sirket_Kâr_Zarar_Tablosu Menkul kodu 1 KZ_satir_no 1 KZ_hesap_no 1 KZ_satir_tipi 1 KZ_dönem_no_1 1 KZ_dönem_no_ KZ_dönem_no_N 1 Sektör_Kâr_Zarar_Tablosu Sektör kodu 1 Sek_KZ_satir_no 1 Sek_KZ_hesap_no 1 12

13 Sek_KZ_satir_tipi 1 KZ_dönem_no_1 1 KZ_dönem_no_ KZ_dönem_no_N 1 Borsa_Kâr_Zarar_Tablosu Bor_KZ_satir_no 1 Bor_KZ_hesap_no 1 Bor_KZ_satir_tipi 1 KZ_dönem_no_1 1 KZ_dönem_no_ KZ_dönem_no_N 1 Sirket_Mali_Göstergeleri Menkul kodu 1 Gösterge_satir_no 1 Gösterge_adi 1 Gös_satir_tipi 1 Gös_dönem_no_1 1 Gös_dönem_no_ Gös_dönem_no_N 1 Sektör kodu 1 Sektör_mali_göstergeleri Sektör kodu 1 Sek_gösterge_satir_no 1 Sek_gösterge_adi 1 Bor_gös_satir_tipi 1 Gös_dönem_no_1 1 Gös_dönem_no_ Gös_dönem_no_N 1 Borsa_Kâr_Zarar_Tablosu Bor_gösterge_satir_no 1 13

14 Bor_gösterge_adi 1 Bor_gös_satir_tipi 1 Gös_dönem_no_1 1 Gös_dönem_no_ Gös_dönem_no_N 1 14

15 2.2. Finansal veri elemanlarinin tanitimi Menkul kodu Hisseleri IMKB nda islem gören firmalari tanitici kod. Halen bes haneli kodlar kullanilmaktadir. Her firmanin tek bir menkul kodu vardir ve hisse senedinin islem gördügü pazardan veya sektörden bagimsizdir. Bir firmanin menkul kodu degistiginde geçmise dönük olarak o firmanin veri tabanindaki menkul kodu degistirilir. Degisiklige ait bilgi Fir_Haber dosyasina kaydedilir. Firma adi Firmanin ticari ve resmi adidir. Bir firmanin adi degistiginde sirket dosyasindaki eski adi yenisiyle degistirilir. Degisiklige ait bilgi Fir_Haber dosyasina kaydedilir. Pazar kodu Hisse senedinin islem gördügü pazari belirtir. Bir hisse senedi ayni günde tek bir pazarda islem görebilir. Ancak zaman içinde bir pazardan diger bir pazara IMKB tarafindan geçirilebilir. Her gün için her hissenin pazar kodu kaydi tutulur. Bir firmanin pazar kodu hafta veya ay içinde degismisse, haftalik ve aylik fiyat dosyalarinda degisikligin meydana geldigi dönemde yeni pazar kodu yer alir. IMKB nda var olan pazarlar ve kodlari için Ek 2 ye bakiniz. Kurulus tarihi Firmanin (günümüzdeki tüzel kisiligiyle) kuruldugu tarihtir. Borsaya giris tarihi Firma hisse senetlerinin borsada islem görmeye basladigi tarihtir. Firmanin halka açildigi tarih olarakta tanimlanabilir. Araci kurum 15

16 Firmanin ilk kez halka açilisinda aracilik eden araci kurum veya bankadir. Eger bir firmayi bir konsorsiyum halka açmissa, ana araci kurum veya bankayi gösterir. Halka açiklik orani Firmanin borsada islem gören hisselerinin toplam nominal degerinin sermayesine oranidir. Resmi kaynaklara dayanilarak belirlenen günümüzde geçerli orandir. Bu oranda meydana gelen degisiklikler Fir_Haber dosyasina kaydedilir. Ortaklik yapisi Firmanin ortaklik yapisini, yani ortaklari ve ortaklarin sermayedeki paylarini yüzde olarak belirtir. Ortaklik yapisindaki degisiklerin tarihçesi (kurulusundan bugüne) kayitlarda tutulur. Ana sözlesme Firmanin ana sözlesmesindeki önemli maddeleri gösterir. Ana sözlesmede yapilan degisikliklerin tarihçesi (kurulusundan bugüne) kayitlarda tutulur. Temettü tarihi ilk günüdür. Firmanin, eski ve/veya yeni hisse senedi sahiplerine nakden temettü dagittigi dönemin Eski yüzde Firmanin eski hisse senedi (eger o dönemde yeni hisse senedi yoksa hisse senedi diye okunmalidir) sahiplerine hisse basina dagitilan nakit temettünün hisse nominal degerine (1000 TL) orani. Yeni yüzde Firmanin yeni hisse senedi (eger varsa) sahiplerine hisse basina dagitilan nakit temettünün hisse nominal degerine (1000 TL) orani. 16

17 RHK tarihi Rüçhan hakki, ortakliklarin bedelli sermaye artirimlarina mevcut ortaklarin öncelikle katilma hakkidir. Rüçhan hakki kullanma tarihi, bir firma bedelli sermaye artirimi yaptiginda, mevcut ortaklarin bedelli sermaye artirimina istirak süresinin ilk günüdür. RHK tarihi alanina bir tarih girilmisse, o tarihte bedelli yüzdesi alanina da bir kayit girilmis olmasi gerekir. Ayni anda bedelsiz sermaye artirimi da yapiliyorsa, o tarihte bedelsiz yüzdesi alaninda da bir kayit olmasi gerekir. RHK fiyati Bedelli sermaye artirimina katilacak mevcut ortaklarin satin alacaklari bir yeni hisseye ödeyecekleri fiyattir. Genellikle bu fiyat nominal degere esit olup 1000 TL dir. Ancak primli satislara da rastlanmaktadir. HSD tarihi Bir firma bedelsiz sermaye artirimi yaptiginda, ve/veya hisse senedi olarak temettü dagittiginda sözkonusu artirim ve/veya dagitim döneminin ilk gününü gösterir. Bedelli yüzdesi Bedelli sermaye artirimi, anonim ortakliklarin artirdiklari sermaye karsiligi çikardiklari hisse senetlerini ortaklarina belirli bir bedeli nakden alarak dagitmaliridir. Bedelli yüzdesi, bedelli sermaye artiriminin yüzde olarak ifade edilmis oranidir. Diger bir deyimle, toplam bedelli sermaye artirim miktarinin, sermaye artirimindan önceki sermaye miktarina oranidir. Negatif deger alamaz. Bedelli yüzdesi alaninda sifirdan farkli bir deger varsa, bu alana tekabül eden rüçhan hakki kullanma tarihi alaninda da bir tarih kaydi bulunmasi gerekir. Bulunmadigi hallerde, bedelli sermaye artiriminin ortaklara kisitli bir sermaye artirimi oldugu anlasilmalidir. Halka ilk açilislar genellikle bu özelligi tasirlar. Bedelsiz yüzdesi 17

18 Bedelsiz sermaye artirimlari, anonim ortakliklarin iç kaynaklardan yaptiklari sermaye artirim karsiligi çikardiklari hisse senetlerini bir bedel almaksizin ortaklarina dagitarak gerçeklestirdikleri sermaye artirimlaridir. Bedelsiz yüzdesi, bedelsiz sermaye artirim yüzdesini gösterir. Toplam bedelsiz sermaye artirim miktarinin, sermaye artirimindan önceki sermaye miktarina oranidir. Negatif deger alamaz. Hisse senedi dagitimi seklinde gerçeklestirilen temettü dagitimlarida bedelsiz sermaye artirimi gibi islem gördügünden, bu alan ayni zamanda bu tür temettü dagitimlarinin oraninin da gösterir. Bedelsiz yüzdesi alaninda sifirdan farkli bir deger varsa, bu alana tekabül eden hisse senedi dagitim tarihi alaninda da bir tarih kaydi bulunmasi gerekir. Sektör kodu Bir firmanin mesguliyet konusu itibariyle ait oldugu sektörü gösterir. Veri tabaninda kullanilan sektör kodlari CARF tarafindan belirlenmistir. Sektör adi Sektör kodunun belirttigi sektörü gösterir. Kullanilan sektör kodlari ve sektör adlari Ek 3 de verilmistir. Kapanis fiyati Bir hisse senedinin belli bir borsa çalisma gününde, gün sonu kapanis fiyatini gösterir. Düzeltilmemis fiyattir. Iki borsa seansinin yapildigi günlerde, ikinci seansin kapanis fiyatini gösterir. Belli bir borsa çalisma gününde eger bir hisse islem görmemisse, o günün kapanis fiyati olarak bir önceki günün kapanis fiyati girilir. Ancak bu durumda, hissenin o günkü kayitlarinda en düsük fiyat, en yüksek fiyat, islem miktari, islem hacmi, sözlesme sayisi, mod fiyat, mod sözlesme ve mod miktar alanlari bos kalacaktir. Eger hisse herhangi bir nedenle kapatildigi için islem görmemisse, kapanis fiyati degeri alani bos birakilir. Benzer sekilde, hissenin o günkü kayitlarinda en düsük fiyat, en yüksek fiyat, islem miktari, islem hacmi, sözlesme sayisi, mod fiyat, mod sözlesme, mod miktar, ve agirlikli ortalama fiyat alanlari bos kalacaktir. Böylece herhangi bir günde, bir 18

19 hissenin islem görüp görmedigini veya isleme kapatilmis olup olmadigini ayirt edebiliriz. Kapanis fiyati sifir veya negatif olamaz. Agirlikli ortalama fiyat??? Bir hisse senedinin belli bir borsa çalisma gününde, gün içindeki alim-satimlarinin agirlikli ortalama fiyatini gösterir. Düzeltilmemis fiyattir. Iki borsa seansinin yapildigi günlerde, iki seansin agirlikli ortalama fiyatini gösterir.??? Belli bir borsa çalisma gününde eger bir hisse islem görmemisse, o günün agirlikli ortalama fiyati olarak bir önceki günün agirlikli ortalama fiyati girilir.??? Ancak bu durumda, hissenin o günkü kayitlarinda en düsük fiyat, en yüksek fiyat, islem miktari, islem hacmi, sözlesme sayisi, mod fiyat, mod sözlesme ve mod miktar alanlari bos kalacaktir. Eger hisse herhangi bir nedenle kapatildigi için islem görmemisse, agirlikli ortalama fiyat alani bos birakilir. Benzer sekilde, hissenin o günkü kayitlarinda en düsük fiyat, en yüksek fiyat, islem miktari, islem hacmi, sözlesme sayisi, mod fiyat, mod sözlesme, ve mod miktar alanlari bos kalacaktir. En düsük fiyat Bir hisse senedinin gün içinde islem gördügü en düsük fiyattir. Düzeltilmemis fiyattir. Çift seansli günlerde, her iki seansin endüsük islem fiyatini gösterir. En yüksek fiyat Bir hisse senedinin gün içinde islem gördügü en yüksek fiyattir. Düzeltilmemis fiyattir. Iki borsa seansinin yapildigi günlerde, her iki seansin en yüksek islem fiyatini gösterir. Islem Miktari Bir firmanin gün içinde el degistiren hisse senedi sayisini gösterir. Islem hacmi 19

20 Bir firmanin gün içinde el degistiren hisse senetlerinin cari alim-satim fiyatlariyla hesaplanmis TL cinsinden degerini gösterir. Islem hacmi hesaplanirken sermaye artirimlari ve temettü dagitimlarindan dogan hisse senedi sayisi ve fiyattaki degisiklikler göz önüne alinmistir. Sözlesme sayisi Bir firmanin gün içinde el degistiren hisse senetlerinin toplam kaç sözlesmeyle alinip satildigini gösterir. Mod fiyat gösterir. Bir firmanin gün içinde el degistiren hisse senetlerinin en çok islem gördügü fiyati Mod sözlesme??? Gün içinde bir firmanin hisse senedine ait sözlesmeler içinde en çok yazilan sözlesmenin büyüklügünü hisse senedi adedi cinsinden gösterir. Mod miktar??? (?) Düzeltilmis kapanis fiyati Bir hisse senedinin, sermaye artirimi ve temettü ödemesi gibi arz ve talep sartlari disinda ortaya çikan fiyat degisikliklerinin etkilerinin giderilmesiyle elde edilen düzeltilmis kapanis fiyatidir. Bir i firmasi t gününde bedelli sermaye artirimi ve/veya bedelsiz sermaye artirimi yaptigi, ve/veya nakit temettü dagittigi hallerde, i hisse senedinin geçmis günlerdeki kapanis fiyatlari, t-1 günündeki kapanis fiyatindan baslayarak geriye dogru asagidaki genel formülden yola çikilarak düzeltilir, Düz F i,t-1 = (F i,t-1 + (R i * BDL i ) - T i ) / (BDL i + BDZ i + 1) 20

21 burada, F i,t-1 = i senedinin t-1 günündeki kapanis fiyati, BDL i = i senedinin her hissesine karsilik alinan bedelli hisse adedi, BDZ i = i senedinin her hissesine karsilik alinan bedelsiz hisse adedi, R i = i senedinin rüçhan hakki kullanma fiyati, T i = i senedinin hisse basina dagitilan nakit temettü miktari, olarak ifade edilmektedir. Yukaridaki formül uygulanirken, hisse senedi verilerek yapilan temettü dagitimlarinin bedelsiz sermaye artirimi gibi degerlendirildigine dikkat ediniz. Kapanis fiyatinda oldugu gibi, düzeltilmis kapanis fiyati alani hissenin isleme kapatildigi günlerde bos kalacaktir. Düzeltilmis agirlikli ortalama fiyat Bir hisse senedinin, sermaye artirimi ve temettü ödemesi gibi arz ve talep sartlari disinda ortaya çikan fiyat degisikliklerinin etkilerinin giderilmesiyle elde edilen düzeltilmis agirlikli ortalama fiyatidir. Bir i firmasi t gününde bedelli sermaye artirimi ve/veya bedelsiz sermaye artirimi yaptigi, ve/veya nakit temettü dagittigi hallerde, i hisse senedinin geçmis günlerdeki agirlikli ortalama fiyatlari, t-1 günündeki agirlikli ortalama fiyatindan baslayarak geriye dogru asagidaki genel formülden yola çikilarak düzeltilir, Düz_AOF i,t-1 = (AOF i,t-1 + (R i * BDL i ) - T i ) / (BDL i + BDZ i + 1) burada, AOF i,t-1 = i senedinin t-1 günündeki agirlikli ortalama fiyati, BDL i = i senedinin her hissesine karsilik alinan bedelli hisse adedi, BDZ i = i senedinin her hissesine karsilik alinan bedelsiz hisse adedi, R i = i senedinin rüçhan hakki kullanma fiyati, T i = i senedinin hisse basina dagitilan nakit temettü miktari, olarak ifade edilmektedir. Yukaridaki formül uygulanirken, hisse senedi verilerek yapilan temettü dagitimlarinin bedelsiz sermaye artirimi gibi degerlendirildigine dikkat ediniz. 21

22 Agirlikli ortalama fiyatinda oldugu gibi, düzeltilmis agirlikli ortalama fiyati alani isleme kapatilmis hisse senetleri için bos birakilacaktir. Sermayeye göre düzeltilmis kapanis fiyati Bir hisse senedinin, sermaye artirimi gibi arz ve talep sartlari disinda ortaya çikan fiyat degisikliklerinin etkilerinin giderilmesiyle elde edilen düzeltilmis kapanis fiyatidir. Bir i firmasi t gününde bedelli sermaye artirimi ve/veya bedelsiz sermaye artirimi yaptigi hallerde, i hisse senedinin geçmis günlerdeki kapanis fiyatlari, t-1 günündeki kapanis fiyatindan baslayarak geriye dogru asagidaki genel formülden yola çikilarak düzeltilir, Ser_düz_F i,t-1 = (F i,t-1 + (R i * BDL i )) / (BDL i + BDZ i + 1) burada, F i,t-1 = i senedinin t-1 günündeki kapanis fiyati, BDL i = i senedinin her hissesine karsilik alinan bedelli hisse adedi, BDZ i = i senedinin her hissesine karsilik alinan bedelsiz hisse adedi, R i = i senedinin rüçhan hakki kullanma fiyati, olarak ifade edilmektedir. Yukaridaki formül uygulanirken, hisse senedi verilerek yapilan temettü dagitimlarinin bedelsiz sermaye artirimi gibi degerlendirildigine dikkat ediniz. Kapanis fiyatinda oldugu gibi, sermayeye göre düzeltilmis kapanis fiyati alani isleme kapatilmis hisse senetleri için bos birakilacaktir. Sermayeye göre düzeltilmis agirlikli ortalama fiyati Bir hisse senedinin, sermaye artirimi gibi arz ve talep sartlari disinda ortaya çikan fiyat degisikliklerinin etkilerinin giderilmesiyle elde edilen düzeltilmis agirlikli ortalama fiyatidir. Bir i firmasi t gününde bedelli sermaye artirimi ve/veya bedelsiz sermaye artirimi yaptigi hallerde, i hisse senedinin geçmis günlerdeki agirlikli ortalama fiyatlari, t-1 günündeki agirlikli ortalama fiyatindan baslayarak geriye dogru asagidaki genel formülden yola çikilarak düzeltilir, Ser_düz_AOF i,t-1 = (AOF i,t-1 + (R i * BDL i )) / (BDL i + BDZ i + 1) 22

23 burada, AOF i,t-1 = i senedinin t-1 günündeki agirlikli ortalama fiyati, BDL i = i senedinin her hissesine karsilik alinan bedelli hisse adedi, BDZ i = i senedinin her hissesine karsilik alinan bedelsiz hisse adedi, R i = i senedinin rüçhan hakki kullanma fiyati, olarak ifade edilmektedir. Yukaridaki formül uygulanirken, hisse senedi verilerek yapilan temettü dagitimlarinin bedelsiz sermaye artirimi gibi degerlendirildigine dikkat ediniz. Agirlikli ortalama fiyatinda oldugu gibi, sermayeye göre düzeltilmis agirlikli ortalama fiyati alani isleme kapatilmis hisse senetleri için bos birakilacaktir. Kapanis getiri Bir hisse senedinin sermaye artirimlarina ve temettü dagitimlarina göre düzeltilmis kapanis fiyatlariyla hesaplanmis günlük getirisini gösterir ve asagidaki formülle hesaplanir, Kap_get i,t = (Düz_F i,t - Düz_F i,t-1 ) / Düz_F i,t-1 Agirlikli ortalama getiri Bir hisse senedinin sermaye artirimlarina ve temettü dagitimlarina göre düzeltilmis agirlikli ortalama fiyatlariyla hesaplanmis günlük getirisini gösterir ve asagidaki formülle hesaplanir, Ag_ort_get i,t = (Düz_AOF i,t - Düz_AOF i,t-1 ) / Düz_AOF i,t-1 Sermaye kapanis getiri Bir hisse senedinin sermayeye göre düzeltilmis kapanis fiyatlariyla hesaplanmis günlük getirisini gösterir ve asagidaki formülle hesaplanir, Ser_düz_get i,t = (Ser_düz_F i,t - Ser_düz_F i,t-1 ) / Ser_düz_F i,t-1 23

24 Sermaye agirlikli ortalama getiri Bir hisse senedinin sermayeye göre düzeltilmis agirlikli ortalama fiyatlariyla hesaplanmis günlük getirisini gösterir ve asagidaki formülle hesaplanir, Ser_düz_ag_ort_get i,t = (Ser_düz_AOF i,t - Ser_düz_AOF i,t-1 ) / Ser_düz_AOF i,t-1 Haftalik kapanis fiyati CARF finansal veri tabaninda bir hafta, ilk günü Pazartesi, son günü ise Cuma olan bes çalisma günü olarak tanimlanmistir. Eger IMKB bir haftanin yukarida belirtilen bes çalisma gününün belli bir bölümünde tatil edilmisse, o haftanin geri kalan çalisma günleri söz konusu haftayi olusturur. Söz konusu haftanin ilk ve son gün tarihlerine bakilarak IMKB nin o hafta içinde hangi günlerde ve toplam kaç gün çalistigi çikarilabilir. Ayrica, IMKB tüm bir hafta boyunca tatil edilmisse, veri tabaninda o haftaya ait bir kayit bulunmayacaktir. Asagidaki ve diger tüm haftalik veri degiskenleri bu bilgiler çerçevesinde degerlendirilmelidir. Haftalik kapanis fiyati, bir hisse senedinin herhangi bir haftanin son günündeki kapanis fiyatini gösterir. Eger hisse senedi Cuma günü isleme kapatilmissa, haftalik kapanis fiyati alani o hafta için bos birakilir. Hisse senedinin Cuma günü islem görmemesi halinde ise Persembe gününün kapanis fiyati haftalik kapanis fiyati olarak tanimlanir. Ancak, bir hisse senedi tüm bir hafta boyunca islem görmemisse veya isleme kapatilmissa, o hafta için bu alan bos kalacaktir. Bu durum asagidaki haftalik veriler için de geçerlidir. Haftalik agirlikli ortalama fiyat fiyatini gösterir. Bir hisse senedinin herhangi bir hafta içindeki alim-satimlarinin agirlikli ortalama Haftalik en düsük fiyat Bir hisse senedinin herhangi bir haftada gördügü en düsük islem fiyatini gösterir. 24

25 Haftalik en yüksek fiyat Bir hisse senedinin herhangi bir haftada gördügü en yüksek islem fiyatini gösterir. Haftalik islem miktari Bir firmanin herhangi bir hafta içinde el degistiren hisse senedi sayisini gösterir. Haftalik islem hacmi Bir firmanin herhangi bir hafta içinde el degistiren hisse senetlerinin cari alim-satim fiyatlariyla hesaplanmis TL cinsinden degerini gösterir. Haftalik sözlesme sayisi Bir firmanin herhangi bir hafta içinde el degistiren hisse senetlerinin toplam kaç sözlesmeyle alinip satildigini gösterir. Haftalik mod fiyat Bu alan her zaman bos kalacaktir. Haftalik mod sözlesme Bu alan her zaman bos kalacaktir. Haftalik mod miktar Bu alan her zaman bos kalacaktir. Haftalik düzeltilmis kapanis fiyati fiyatidir. Bir hisse senedinin herhangi bir haftanin son gününe tekabül eden düzeltilmis kapanis Haftalik düzeltilmis agirlikli ortalama fiyat Bir hisse senedinin herhangi bir haftanin son gününe tekabül eden düzeltilmis agirlikli ortalama fiyattir. 25

26 Haftalik sermayeye göre düzeltilmis kapanis fiyati Bir hisse senedinin herhangi bir haftanin son gününe tekabül eden sermayeye göre düzeltilmis kapanis fiyatidir. Haftalik sermayeye göre düzeltilmis agirlikli ortalama fiyat Bir hisse senedinin herhangi bir haftanin son gününe tekabül eden sermayeye göre düzeltilmis günlük agirlikli ortalama fiyatidir. Haftalik kapanis getiri Bir hisse senedinin herhangi bir haftadaki haftalik kapanis getirisi, o haftanin düzeltilmis kapanis fiyatiyla bir önceki haftanin düzeltilmis kapanis fiyati arasindaki farkin bir önceki haftanin düzeltilmis kapanis fiyatina bölünmesiyle elde edilir. Asagidaki formülle hesaplanir, H_kap_get i,h = (Düz_F i,h,t - Düz_F i,h-1,t ) / Düz_F i,h-1,t burada, Düz_F i,h,t = i senedinin h haftasinin t son gününe ait düzeltilmis dünlük kapanis fiyati, Düz_F i,h-1,t = i senedinin h-1 haftasinin t son gününe ait düzeltilmis günlük kapanis fiyati, olarak ifade edilir. Haftalik agirlikli ortalama getiri Bir hisse senedinin h haftasindaki haftalik agirlikli ortalama getirisi, o haftanin düzeltilmis agirlikli ortalama fiyatiyla bir önceki haftanin düzeltilmis agirlikli ortalama fiyati arasindaki farkin bir önceki haftanin düzeltilmis agirlikli ortalama fiyatina bölünmesiyle elde edilir. Asagidaki formülle hesaplanir, 26

27 Haf_ag_ort_get i,h = (Düz_AOF i,h,t - Düz_AOF i,h-1,t ) / Düz_AOF i,h-1,t burada, Düz_AOF i,h,t = i senedinin h haftasinin t son gününe ait düzeltilmis dünlük agirlikli ortalama fiyati, Düz_AOF i,h-1,t = i senedinin h-1 haftasinin t son gününe ait düzeltilmis günlük agirlikli ortalama fiyati, olarak ifade edilir. Haftalik sermaye kapanis getiri Bir hisse senedinin h haftasindaki haftalik sermaye kapanis getirisi, o haftanin sermayeye göre düzeltilmis kapanis fiyatiyla bir önceki haftanin sermayeye göre düzeltilmis kapanis fiyati arasindaki farkin bir önceki haftanin sermayeye göre düzeltilmis kapanis fiyatina bölünmesiyle elde edilir. Asagidaki formülle hesaplanir, H_ser_kap_get i,h = (Ser_düz_F i,h,t - Ser_düz_F i,h-1,t ) / Ser_düz_F i,h-1,t burada, Ser_düz_F i,h,t = i senedinin h haftasinin t son gününe ait sermayeye göre düzeltilmis dünlük kapanis fiyati, Ser_düz_F i,h-1,t = i senedinin h-1 haftasinin t son gününe ait sermayeye göre düzeltilmis günlük kapanis fiyati, olarak ifade edilir. Haftalik sermaye agirlikli ortalama getiri Bir hisse senedinin h haftasindaki haftalik sermaye agirlikli ortalama getirisi, o haftanin sermayeye göre düzeltilmis agirlikli ortalama fiyatiyla bir önceki haftanin sermayeye göre düzeltilmis agirlikli ortalama fiyati arasindaki farkin bir önceki haftanin sermayeye göre düzeltilmis agirlikli ortalama fiyatina bölünmesiyle elde edilir. Asagidaki formülle hesaplanir, 27

28 H_ser_ag_ort_get i,h = (Ser_düz_AOF i,h,t - Ser_düz_AOF i,h-1,t )/Ser_düz_AOF i,h-1,t burada, Ser_düz_AOF i,h,t = i senedinin h haftasinin t son gününe ait düzeltilmis dünlük agirlikli ortalama fiyati, Ser_düz_AOF i,h-1,t = i senedinin h-1 haftasinin t son gününe ait düzeltilmis günlük agirlikli ortalama fiyati, olarak ifade edilir. Aylik kapanis fiyati CARF finansal veri tabaninda takvim aylarina sadik kalinarak, bir yil için oniki ay tanimlanmistir. Dolayisiyla, her ay bir takvim ayina tekabül etmektedir. Bir ayin ilk ve son günleri, söz konusu ayin sirasiyla ilk ve son çalisma günlerini gösterir. Eger IMKB bir ayin belli bir bölümünde tatil edilmisse, o ayin geri kalan çalisma günleri söz konusu ayi olusturur. Ilk ve son gün tarihlerine bakilarak IMKB nin o ay içinde hangi günlerde ve toplam kaç gün çalistigi çikarilabilir. Ayrica, IMKB tüm bir ay boyunca tatil edilmisse (çok ufak bir olasilik), veri tabaninda o aya ait bir kayit bulunmayacaktir. Asagidaki ve diger tüm aylik veri degiskenleri bu bilgiler çerçevesinde degerlendirilmelidir. Aylik kapanis fiyati, bir hisse senedinin herhangi bir ayin son gününe tekabül eden kapanis fiyatini gösterir. Aylik en düsük fiyat Bir hisse senedinin herhangi bir ay süresince gördügü en düsük islem fiyatini gösterir. Aylik en yüksek fiyat gösterir. Bir hisse senedinin herhangi bir ay süresince gördügü en yüksek islem fiyatini 28