PEK ANAOKULU GÜLEN YÜZLER GRUBU NİSAN AYI EĞİTİM PLANI. Bugünün küçükleri, yarının büyükleridir.

Transkript

1 PEK ANAOKULU GÜLEN YÜZLER GRUBU NİSAN AYI EĞİTİM PLANI Bugünün küçükleri, yarının büyükleridir.

2 AYIN ÜNLÜSÜ SABİHA GÖKÇEN Sabiha Gökçen, 1935'te Türkkuşu'nun açılış töreninde yapılan planör gösterilerinden etkilenerek havacılığa ilgi duydu. Atatürk ün de destek vermesi ile 1935'te Türk Hava Kurumu'nun Türk Kuşu Sivil Havacılık Okulu'na girdi, Ankara'da yüksek planörcülük brövelerini aldı. Gökçen, yedi erkek öğrenciyle birlikte Kırım'a gönderilerek altı aylık yüksek planörcülük eğitimini Koktebel Yüksek Planör Okulu'nda tamamladı. Moskova'ya motorlu uçak okuluna gitmeyi planlıyordu. Ancak manevi kız kardeşi Zehra'nın ölüm haberini alınca bu düşünceden vazgeçerek ülkesine döndü. Bir süre dünyaya küsen Sabiha, Atatürk'ün ısrarları ile yeniden çalışmalara başladı. Eskişehir Havacılık Okulu nda Savmi Uçan ve Muhittin Bey den özel uçuş eğitimi aldı. 25 Şubat 1936'da ilk defa motorlu uçak ile uçmaya başladı. Gökçen'in, uçuş eğitimde gösterdiği başarılardan dolayı, Atatürk kendisine şunları söyledi: [1] Beni çok mutlu ettin Şimdi artık senin için planladığım şeyi açıklayabilirim Belki de dünyada ilk askerî kadın pilot olacaksın Bir Türk kızının dünyadaki ilk askerî kadın pilot olması ne iftihar edici bir olaydır, tahmin edersin değil mi? Şimdi derhal harekete geçerek seni Eskişehir deki Tayyare Mektebi ne göndereceğim. Orada özel bir eğitim göreceksin O yıllarda kızlar askerî okullara alınmadığı için özel bir üniforma giydirilerek Eskişehir Uçuş Okulu nda, döneminde 11 ay boyunca özel eğitim aldı. Bu eğitim sırasında kendisine ilkokul öğretmeni Nüveyre Uyguç eşlik etti. Gökçen, brövesini aldıktan sonra Eskişehir deki 1. Hava Alayı nda altı ay görev yaptı, bu sırada Trakya ve Ege manevralarına katıldı.

3 İLK UÇAK İCADI İnsanların kuşlar gibi uçma arzusu çok uzun yıllar öncesine dayanıyor. Ne var ki tarih boyu sayısız uçma girişiminde bulunan insanoğlu, uçağı kullanmayı ancak 20. yüzyılda başarabildi. Kuşların kanat yapıları, uçma hayali kuran insanoğlunun en büyük yol göstericisi oldu. Uçağın mucidi olarak bilinen Wright kardeşler, uçaklarını tasarlarken akbabanın kanatlarını incelerler. Uçak nasıl uçar sorusunun cevabı ise esas olarak uçağın kanatlarında saklıdır. Bugün artık biliyoruz ki bir uçağı havada tutan, uçağın motoru değil, kanadıdır. Uçağın kaldırma kuvveti kanatlarla sağlanır. Motor öndeki havayı alır ve arkaya doğru iter. Bu, bir itme gücü sağlar ve bu güç sayesinde uçak ileri doğru hareket eder. Uçak ileri doğru hareket ederken kanadının yapısından dolayı kanadın alt yüzeyinde yukarı doğru bir kaldırma kuvveti doğar. Bu aradada hava, içinde ileri doğru hareket eden uçağa karşı bir direnç gösterir. Uçağın sürati arttıkça kanadın kaldırma kuvveti de artar. Ve uçak yerden havalanır İlk uçaklar saatte km gibi bir uçuş hızına sahipken, 1935 li yıllardan sonra çok daha hızlı uçan uçaklar geliştirilir. Uçakların ağırlığı da zaman içinde değişir. Önceleri hafif uçaklar yapılırken, sonraları çok daha ağır ve büyük uçaklar yapılmaya başlar

4 AYIN HAYVANI KELEBEKLER Vücutları kiremit dizilişi şeklinde renkli gözle zor görüle bilen pullarla örtülüdür. Pullar uçları yassılaşarak genişlemiş kıllardır. Emici tipteki ağız parçaları hortum şeklindedir. Kullanılmadığı zamanlar bu hortum başın alt tarafında helezon biçiminde kıvrılır. Balözü emerler. Çiçeklerin balözünün tadını ayaklarıyla alırlar. Tat alma cisimcikleri ayaklarına yerleşmiştir. Ayaklarıyla çiçeğin suyunu kontrol ederler. Beğendikleri takdirde kıvrılı duran hortumlarını uzatarak emerler. Kelebeklerde çoğalma yumurta ile olur. Yumurtadan çıkan larvalara tırtıl adı verilir. Dişi kelebekler yumurtlarken özellikle tırtılların beslendiği bitki türlerinin üzerine veya yakınına yumurtalarını bırakırlar. Oburca beslenen tırtıllar 4-5 defa deri değiştirirler. Normal iriliğe ulaşınca ipek salgısı ile kendilerine koza örerler. Koza içinde erginin şekillendiği pupa durumuna geçer. Bir müddet sonra pupa kabuğunu yırtar ve kozadan genç ergin yeni kelebek ortaya çıkar. Fakat hemen uçamaz. Kanatlarındaki damarların kanla dolması ve kuruyarak güçlenmesi için birkaç saat beklemesi gerekir.

5 KONULARIMIZ KAVRAMLARIMIZ GÖRSEL SANATLAR MÜZİK ETKİNLİĞİ FEN VE MATEMATİK OYUNLARIMIZ *TAŞITLAR(KARA TAŞITLARI) Renk * 3 BOYUTLU ARABA ŞARKILARIMIZ *BALON DENEYİ *YENGEÇ KUMDA DUR *TAŞITLAR(DENİZ TAŞITLARI) *AÇIK YEŞİL *BİSİKLET ÇALIŞMASI *23 NİSAN KUTLU OLSUN * RENKLERİN BİRBİRİNE KARIŞIMI *7 ADIM DANSLI OYUN *TAŞITLAR(HAVA TAŞITLARI *KAPALI YEŞİL *BASKI ÇALIŞMALARI *ORF VE RİTM ÇALIŞMALARI AYIN ÜLKESİ *HIZLI YAVAŞ *23 NİSAN ULUSAL EGEMNELİK *KAHVERENGİ *SERBEST RESİM ÇALIŞMASI *İZMİRİN DAĞLARINDA ÇİÇEKLER *AMERİKA *KARA VE DENİZ VE ÇOCUK BAYRAMI Şekil *MOTOR SINIRLI BOYAMA AÇAR PARTİ *HOPLAYALIM ZIPLAYALIM SORGULAMA HATLARIMIZ *DÖRTGEN ÇALIŞMASI *MÜZİĞİN RİTMİNE GÖRE DANS *23 NİSAN ULUSAL EGEMENLİK VE *BALONCU AMCA *KARA TAŞITLARI NELERDİR? *YILDIZ *3 BOYUTLU UÇAK ÇALIŞMASI ETME ÇALIŞMALARI ÇOCUK BAYRAMI *SICAK SOĞUK *DENİZ TAŞITLARI NELERDİR? Sayı *ROKET ÇALIŞMASI *TAŞITLAR ŞARKISI BEDEN EĞİTİMİ *ELMA KURDU *HAVA TAŞITLARI NELERDİR? *SAYI SAYMA *UÇAN BALON ÇALIŞMASI *SANKİ HER TARAFTA VAR BİR * FARKLI YÖN VE TEMPOLARDA *SANDALYE KAPMACA *TAŞITLAR OLMASAYDI NE *MEKÂNDA KONUM *GEMİ ÇALIŞMASI DÜĞÜN KOŞMA ÇALIŞMALARI *FASULYE TORBASINI BULMA OLURDU? *SINIFLANDIRMA SIRALAMA *YELKENLİ ÇALIŞMASI REHBERLİK VE DÜŞÜNME *PARKUR OYUNLARI *EŞİNİ BUL *SEN BİR TAŞIT OLSAYDIN *ÇİZGİ TAMAMLAMA *ATATÜRK ÇALIŞMASI BECERİLERİ *TAKLA ATMA ÇALIŞMALARI *KANAT ALTINDAN GEÇME HANGİ DENİZ TAŞITI OLMAK *SAYI KOPYALAMA ÇALIŞMASI *23 NİSAN PROJE ÇALIŞMASI *GÖRSELE BAKARAK ŞEKİL *TEK AYAK/ÇİFT AYAK SIÇRAMA İSTERDİN? Zıt kavramlar: *ÇERÇEVE ÇALIŞMASI TAMAMLAMA ÇALIŞMALARI *SEN BİR TAŞIT İCAT ETMEK *UZAK VE YAKIN *KİL HAMURU İLE ÖZGÜN *LABİRENT ÇALIŞMALARI *BACAK AÇMA/KAPAMA İSTESEYDİN NASIL BİR TAŞIT İCAT *HIZLI VE YAVAŞ ÇALIŞMALAR *FARK BULMA ÇALIŞMALARI ÇALIŞMALARI EDERDİN? *EN AZ VE EN ÇOK *SULU BOYA ÇALIŞMASI *EKSİK TAMAMLAMA *23 NİSAN NE DEMEKTİR? *ISLAK VE KURU *TAŞITLAR PROJE ÇALIŞMASI ÇALIŞMALARI *23 NİSAN KİMLERE ARMAĞAN EĞİTİCİ OYUN *KAZIMA TEKNİĞİ ÇALIŞMASI AYIN HAYVANI EDİLMİŞTİR? *MEMORY *KELEBEKLER SOSYAL BECERİLER *MANDALA AYIN KİŞİSİ *ÇEMBER ZAMANI *TANGRAM *SABİHA GÖKÇEN *İLETİŞİM OYUNLARI DEĞERLER EĞİTİMİ GEMS PROGRAMI BELİRLİ GÜN VE HAFTALAR *BAŞARILI OLMAK *KELEBEKLERİ İNCELEME *DÜNYA KİTAP GÜNÜ *DOĞRULUK *YAŞAM ALANLARI *ULUSAL EGEMENLİK VE ÇOCUK *BESLENME ŞEKİLLERİ BAYRAMI

6 SPOR/DANS: MÜZİK EŞLİĞİNDE BEDEN EGZERSİZLERİ KONU: TAŞITLAR(KARA TAŞITLARI) KARA TAŞITLARI NELERDİR? EĞİTİCİ OYUN SAATİ: TANGRAM SANAT ÇALIŞMASI:3 BOYUTLU ARABA KİTAP ÇALIŞMASI: EĞİTİM SETİ RENK: AÇIK YEŞİL TÜRKÇE DİL ETKİNLİĞİ: EVDEN GETİRDİĞİMİZ HİKÂYE KİTAPLARINI OKUYORUZ. KİTAP ÇALIŞMASI: RENKLER VE ŞEKİLLER GRUP OYUNLARI: KARA VE DENİZ GRUP OYUNUNU SANAT ÇALIŞMASI: BİSİKLET SPOR/DANS: TAKLA ATIYORUZ. AYIN ÜLKESİ: AMERİKA TÜRKÇE DİL ETKİNLİĞİ: AMERİKA HAKKINDA SOHBET EDİYORUZ. FEN VE DOĞA ÇALIŞMASI: BALON DENEYİ HAREKETLİ OYUN:7 ADIM DANSI OYUNUNU REHBERLİK/DÜŞÜNME BECERİLERİ: GÖRSELE BAKARAK ŞEKİL TAMAMLAMA ÇALIŞMALARI SANAT ETKİNLİĞİ: BASKI ÇALIŞMALARI VE SULU BOYA ÇALIŞMALARI MATEMATİK: SAYI SAYMA ÇALIŞMALARI OYUN SAATİ: OYUN ODASINDA İLGİ KÖŞELERİNDE OYUNLAR ANADİLİ ETKİNLİĞİ: TREN PARMAK OYUNUNU KİTAP ÇALIŞMASI: GÖRSEL ALGI VE DİKKAT ÇALIŞMALARI KURALLI OYUN: HOPLAYALIM ZIPLAYALIM KURALLI OYUNUNU SANAT ETKİNLİĞİ: KOLAJ ÇALIŞMASI BİLİŞSEL ÇALIŞMA: UZAK_YAKIN KAVRAM ÇALIŞMASI KAVRAM: UZAK_YAKIN 08/ AİLE KATILIMI *ARTIK MATERYALLER KULLANARAK ARABA YAPABİLİRSİNİZ. VE MÜZİK OYUNCAK GÜNÜ VE DRAMA KİTAP GÜNÜ DANS GÖSTER ANLAT GÜNÜ SPOR/DANS: BACAK AÇMA KAPAMA ÇALIŞMALARI HAFTANIN KONUSU: TAŞITLAR(DENİZ TAŞITLARI) TÜRKÇE DİL ETKİNLİĞİ: DENİZ TAŞITLARI NELERDİR? SANAT ETKİNLİĞİ: MOTOR SINIRLI BOYAMA ÇALIŞMASI KİTAP ÇALIŞMASI: EĞİTİM SETİ EĞİTİCİ OYUN: MANDALA ÇALIŞMASI SPOR/DANS: TEK AYAK ÜZERİNDE SIÇRAMA HAREKETLERİ SANAT ÇALIŞMASI: SERBEST RESİM ÇALIŞMASI GRUP OYUNU: KANAT ALTINDAN GEÇME GRUP OYNUNU CÜMLE TAMAMLAMA: YARIM BIRAKILAN CÜMLEYİ TAMAMLAMA ÇALIŞMALARI KAVRAM: ISLAK-KURU DEĞERLER EĞİTİMİ: BAŞARILI OLMAK VE DOĞRULUK KİTAP ÇALIŞMASI: ÇİZGİ ÇALIŞMALARI EĞİTİCİ OYUN: MEMORY SERBEST OYUN: SPOR ODASINDA TOP HAVUZUNDA OYUN RENK: KOYU YEŞİL TÜRKÇE DİL ETKİNLİĞİ: SEN BİR TAŞIT OLSAYDIN HANGİ DENİZ TAŞITI OLURDUN? REHBERLİK/DÜŞÜNME BECERİLERİ: LABİRENT ÇALIŞMALARI SANAT ETKİNLİĞİ: KİL HAMURU İLE ÖZGÜN ÇALIŞMALAR MATEMATİK: MEKÂNDA KONUM ÇALIŞMALARI ŞEKİL: DÖRTGEN ANADİL ETKİNLİĞİ: TEKERLEME, PARMAK OYUNU VE BİLMECE ÖĞRENİYORUZ. KİTAP ÇALIŞMASI: OLAY SIRALAMA ÇALIŞMALARI KURALLI OYUN: SANDALYE KAPMACA OYUNUNU SANAT ETKİNLİĞİ: 3 BOYUTLU YELKENLİ DRAMA ÇALIŞMASI: DENİZ TAŞITLARININ SESLERİNİ TAKLİT EDİYORUZ. 15/ AİLE KATILIMI *ORİGAMİ TEKNİĞİ İLE UÇAK YAPABİLİRSİNİZ. VE MÜZİK OYUNCAK GÜNÜ VE DRAMA KİTAP GÜNÜ GEZİ GÜNÜ: UÇURTMA MÜZESİ VE DANS GÖSTER ANLAT GÜNÜ

7 KONU:23 NİSAN ULUSAL EGEMENLİK VE ÇOCUK BAYRAMI TÜRKÇE DİL ETKİNLİĞİ:23 NİSAN NE DEMEKTİR, KİMLERE ARMAĞAN EDİLMİŞTİR? SANAT ETKİNLİĞİ: 23 NİSAN PROJE ÇALIŞMASI KİTAP ÇALIŞMASI: EĞİTİM SETİ OYUN SAATİ: SPOR ODASINDA SERBEST OYUN GÖRSEL OKUMA ETKİNLİĞİ: KARTLARA BAKARAK GÖRSEL OKUMA ÇALIŞMALARI GRUP OYUNU: ELMA KURDU GRUP OYUNUNU SANAT ETKİNLİĞİ: 23 NİSAN KONULU RESİM ÇALIŞMASI KAVRAM: EN AZ_EN ÇOK TÜRKÇE DİL ETKİNLİĞİ: 23 NİSAN ÇOCUK BAYRAMININ ÖNEMİ HAKKINDA SOHBET EDİYORUZ. GRUP OYUNU: FASULYE TORBASINI BULMA OYUNUNU SANAT ETKİNLİĞİ: ATATÜRK RESMİ ÇALIŞMASI RENK: KAHVERENGİ SANAT ÇALIŞMASI: ÇERÇEVE ÇALIŞMASI MÜZİK ETKİNLİĞİ: 23 NİSAN ŞARKISINI ÖĞRENİYORUZ. MATEMATİK ÇALIŞMASI: SAYI KOPYALAMA ÇALIŞMASI REHBERLİK/DÜŞÜNME BECERİLERİ: EKSİK TAMAMLAMA ÇALIŞMALARI NİSAN ULUSAL EGEMENLİK VE ÇOCUK BAYRAMI KUTLAMASI 22/ AİLE KATILIMI *23 NİSAN ULUSAL EGEMENLİK VE ÇOCUK BAYRAMI KUTLAMALARINA KATILABİLİRSİNİZ. VE MÜZİK OYUNCAK GÜNÜ VE DRAMA KİTAP GÜNÜ VE DANS GÖSTER ANLAT GÜNÜ KONU: TAŞITLAR(HAVA TAŞITLARI) TÜRKÇE DİL ETKİNLİĞİ: HAVA TAŞITLARI NELERDİR? SANAT ETKİNLİĞİ: UÇAN BALON ÇALIŞMASI KİTAP ÇALIŞMASI: EĞİTİM SETİ OYUN SAATİ: OYUN ODASINDA SERBEST OYUN OYUN: BALONCU AMCA GRUP OYUNUNU AYIN ÜNLÜSÜ: SABİHA GÖKÇEN SPOR/DANS: ÇEŞİTLİ BEDEN EGZERSİZLERİ TÜRKÇE DİL ETKİNLİĞİ: HAVA TAŞITLARINDAN UÇAK NASIL ÇALIŞIR SOHBET EDİYORUZ. SANAT ETKİNLİĞİ: 3 BOYUTLU UÇAK ÇALIŞMASI GRUP OYUNU: HIZLI YAVAŞ GRUP OYUNUNU KAVRAM: HIZLI YAVAŞ FEN VE DOĞA ETKİNLİĞİ: RENKLERİN BİRBİRİNE KARIŞIMI DENEYİNİ SANAT ÇALIŞMASI: ROKET ÇALIŞMASI OYUN: SPOR ODASINDA TOP HAVUZUNDA SERBEST OYUN AYIN HAYVANI: KELEBEKLER (KELEBEKLER İLE İLGİLİ EĞİTİCİ SLAYT İZLİYORUZ)YAŞAM ALANLARI NELERDİR ÖĞRENİYORUZ SANAT ÇALIŞMASI: KAZIMA TEKNİĞİ İLE SANAT ÇALIŞMASI MÜZİK ETKİNLİĞİ: İZMİRİN DAĞLARINDA ÇİÇEKLER AÇAR ŞARKISINI ÖĞRENİYORUZ. MATEMATİK ÇALIŞMASI: SINIFLANDIRMA VE SIRALAMA ÇALIŞMALARI REHBERLİK/DÜŞÜNME BECERİLERİ: EKSİK TAMAMLAMA ÇALIŞMALARI DİL GELİŞMİNİ DESTEKLEYİCİ ÇALIŞMALAR: TEKERLEMELER, ŞARKILAR VE PARMAK OYUNLARI ÖĞRENİYORUZ. KİTAP ÇALIŞMASI: ÇİZGİ ÇALIŞMALARI KURALLI OYUN: SICAK SOĞUK OYUNUNU SANAT ETKİNLİĞİ: TAŞITLAR PROJE ÇALIŞMASI ŞEKİL: YILDIZ AİLE KATILIMI *ÇOCUĞUNUZ İLE KELEBEKLER HAKKINDA SOHBET EDEBİLİRSİNİZ. VE MÜZİK OYUNCAK GÜNÜ VE DRAMA KİTAP GÜNÜ VE DANS GÖSTER ANLAT GÜNÜ

8 MERVE GÜL Yeni bir sɑyfɑyɑ güzel hikâyeler yazman dileğiyle. İyi ki doğdun

9 KONUŞMA BOZUKLUĞU KONUŞMA BOZUKLUĞU Çocukların çevreleriyle iletişimi, doğdukları andan itibaren, ağlama ve insan sesini tanıma davranışlarıyla başlar ve bir yaşam boyu değişerek, gelişerek devam eder. Dil ve konuşmaysa ancak yaşamın birinci yılının sonuna doğru belirir. İnsanlar arasında iletişimi sağlayan ve yalnızca insan türüne özgü olan en önemli araç konuşma eylemidir. Düşünceler ses denilen sembollere dönüştürülerek konuşma aracılığı ile iletilir. Bu beceri de vücutta uyumlu çalışan birçok sistemin kontrolü altındadır. Konuşma, dildeki seslerin, konuşma organlarının (dil, dudak, yumuşak damak, çene, ses telleri, vb.) hareketi sayesinde üretilmesidir. Konuşma, organların, kasların, sinirlerin yapı ve işlevleriyle ilgili motor bir süreçtir. Dolayısıyla kişiler, dilin kuralları bilgisine sahip olup, duydukları ve okuduklarını anlayabildikleri halde, yapısal ve işlevsel yetersizlikler nedeniyle konuşmalarında sorun yaşayabilirler. KONUŞMANIN GELİŞİMİ Konuşulan lisan özelliklerine bağlı olarak önemsiz farklar görülebilirse de konuşmanın gelişim basamakları aşağı yukarı her çocukta aynıdır. Bir yaşına kadar olan döneme lisan öncesi dönemdir. Bu dönemde anlama becerisi, ifade becerisinden daha hızlı gelişir. İlk 6 aylık dönemde sese karşılık verme başlar; altı aydan sonra "seçici dinleme" gelişir; bazı sesler seçilip diğerleri ihmal edilebilir. İlk 4 ay boyunca sesler giderek tepkiselden daha amaçlı hale gelir; sonraki aylarda bebeğin ses mekanizması üzerindeki kontrolü artar, seslerle oynama başlar. * 8 12 aylık dönemde ilk anlamlı kelimeler duyulur. * yaş arası dönemde iki kelimeli aşama başlar ve cümle kurma becerisi gözlenir. * 3-4 yaşlar arasında hızlı bir gramer gelişimi varken, 4 6 yaşlar arasında kazanılan bütün beceriler pekişir. * 2 yaşında iken seslendirmenin %50'si, 3 yaşında % 75'i, 4 yaşında % 95'i anlaşılır. İlk yılın sonuna kadar basit cümleler kavranabilir; 2 yaşında yaklaşık 25 kelime kullanılır ve basit emirler anlaşılabilir. * 3 yaşında karmaşık emirler, anlam grupları kavranabilir, * 4 yaşında basit hikayeler anlatılır. * 5 yaşında özetleme becerisi gözlenir ve gramer hataları oldukça azalmıştır. Çocuk 8 yaşına geldiğinde erişkinlere özgü gramer yapısı tamamlanmıştır. Belirtilen gelişim seyrini zamanında ve uygun olarak başaramayan veya çok geç başaran çocuğun konuşma becerisinde problem olduğu düşünülmelidir. KONUŞMA PROBLEMİNE GENEL BAKIŞ Konuşma becerisi ilk yıllarda çok hızlı geliştiği için konuşma problemleriyle de en sık çocukluk çağında karşılaşılır. Çocuğun konuşmasında sorun olup olmadığını fark etmek için öncelikle gelişimini iyi izlemek gerekmektedir.

10 Konuşmada sorun olduğunu düşündüren sebepler: 1) Yaş, cinsiyet ve fiziksel gelişiminden beklenen düzeyde akıcı ve anlaşılır konuşamama, 2) Konuşmanın zor duyulması ya da zor anlaşılması, 3) Kulağa hoş gelmeyen bir konuşma tarzının olması, 4) Ses tonu ve kelime vurgularında uygunsuzluk, 5) Sesleri tam ve uygun olarak çıkaramama, 6) Konuşmanın akıcılığında bozukluğun veya konuşmada eksikliklerin olması, 7) Kelimeleri anlamına uygun ve yerinde kullanamama, 8) Daha önceden ulaşılan konuşma düzeyinde dikkati çekecek ölçüde gerileme olması, 9) İsteklerini konuşma yoluyla anlatamama, diyalog başlatmakta ve sürdürmekte başarısızlık, 10) İlk haftalarda çevreden gelen seslere, tepki vermeme, 8. aya kadar anlamsız ve bebeksi sesleri çıkaramama, ilk yılın sonuna kadar anlamlı kelimeleri söylemeye başlayamama, 1.5 yaşına kadar iki kelimeyi bağlayamama ve 2 yaşına kadar anlamlı cümle kuramama, 3 yaşından sonra da sesleri uygun çıkarma, gramer becerisi ve kelime hazinesinin yaşıtlarının gerisinde kalması. KONUŞMA PROBLEMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 1) Öncelikle çocuğun çevresiyle olan sözel iletişimi değerlendirilmelidir. Çocuğun gelişiminde sorun olmayabilir ancak, çevresiyle sözel iletişimi uyaran eksikliğine bağlı olarak desteklenmiyor olabilir; gördüğü bakım ve ilgi yetersiz olabilir; önemli noktalarda konuşma gelişimini aksatabilecek sıkıntılarla karşılaşmış olabilir. Bütün bu durumlar çocuğun doğal gelişimini aksatabilecek sosyal engellerdir. 2) Çocuğun ne tür bir konuşma problemi yaşadığı gözlemlenmelidir. Konuşma hiç başlamamış olabilir, çok yavaş (geç) gelişiyor olabilir; sesler uygun çıkmayabilir; konuşma akıcılığı bozuk olabilir; kelimelerin kullanımı uygunsuz, cümle kuruluşları bozuk olabilir. Konuşma becerisi tam olsa bile düşünüleni ifade etmekte, diyalog başlatmakta ve sürdürmekte beceriksizlik görülebilir. 3) İşitmenin olmaması ya da zayıf olması konuşma becerisinin sağlıklı gelişimine engeldir. 4) Ağız, diş ve çene yapısını, solunum kaslarını etkileyebilecek yarık damak gibi yapısal anormallikler, diyafram kusurları, diş oklüzyonları konuşmanın anlaşılmasını zorlaştırabilir. 5) Konuşma dışı alanlarda da gelişiminin yaşa uygun olup olmadığına bakılmalıdır. KEKEMELİK Kekemelik, ses, hece ve kelimelerin tekrarı, uzatılması ya da konuşmanın akışını kesen duraklamalar şeklinde kendisini gösteren bir konuşma bozukluğudur. Kekemelik genelde iki farklı şekilde görülmektedir.

11 1.) 2-6 yaş grubu okul öncesi çocuklarda, konuşmaya başladığı dönemlerde ortaya çıkar. Çocuğun konuşmasındaki tutulma, duraksama veya tekrarlama, dinleyenler tarafından fark edilir; fakat çocuk bunun farkında değildir. Çünkü, bu yaş çocuklarındaki düşünme hızı, konuşma hızından fazladır. Çocukların kelime dağarcığı yeterli olmadığından, konuşmalarında mm, şey, eee gibi sesler kullanılabilmektedir. Bu dönemdeki kekemelik geçicidir. Anne-baba çocuğun bu tür konuşmalarına müdahale etmemeli ve çocuğun düzgün konuşması için üzerinde baskı kurmamalıdır. 2.) Çocuğun konuşmasındaki duraksama, tutulma, uzatma ve tekrarlamalardan başka, bir takım yüz, el, kol ve vücut hareketlerinde meydana gelen durumlardır. Burada çocuğun ne söylediğine değil, nasıl söyleyeceğine dikkat edilir. Konuşma anında dudakların gerilmesi ya da çarpılması, burun deliklerinin büyümesi, alt çenenin normalden farklı hareketi, göz kırpmaları, kol ve ellerin gerilmesi vb. bedensel hareketler görülür. Kekemeliğin oluşmasında ve gelişmesinde, aile içi sorunlar, anne-baba tutumları, kayıp, ayrılık, travma tik yaşantılar ve korkular etkili faktörlerdir. Sık sık fiziksel şiddete uğrama veya yanlış bir şey yaptığı zaman anne-baba tarafından çocuğun korkutulması, kekemeliğin başlamasındaki etkenlerdendir. Örneğin; korkutmak için sokağa atmakla tehdit etme, evde yalnız bırakılma, kötü söz söylediği için ağzına biber koyma gibi. Aşırı titiz ve kuralcı ailelerde de kekeme çocuklara rastlanmaktadır. Çünkü, anne-babaların çocuklarından beklentileri çok yüksektir. Çocuğu denetim altında tutmaktadırlar, konuşmasına çok önem verirler. Efendim ve Lütfen li konuşmaları için zorlamaktadırlar. Çocuktan yaşının üstünde davranmasını beklerler ve sık sık eleştirilerde bulunmaktadırlar. Okul Öncesi Dönemde, Konuşma Gelişimini Desteklemek İçin Yapılabilecekler; * Konuşma sorunlarının öncelikli tedavisi konuşma terapisidir. Eğer çocuk, yaşından beklenen düzeyde akıcı ve uygun konuşmakta geç kalmışsa bir uzmana danışmalısınız. * Günün her etkinliğini sözel olarak ifade etmelisiniz. Ne yapmakta olduğunuzu karşınızda akranınız varmışçasına kendi ifade ve kelimelerinizle anlatmalısınız. Bol bol, özellikle resimli hikâye kitapları okumalısınız. Sonrasında çocuğunuzun anlatabilmesi için cesaretlendirmeli ve sabırla dinlemelisiniz. Basit çocuk şarkıları, tekerlemeler, şiirler söylemelisiniz. Eşlik etmesi ya da tekrar etmesi için teşvik etmelisiniz. Gördüğünüz her nesneyi ya da olayı isimlendirmeli ve tekrarlamasını istemelisiniz. Anlamayacağını ya da hatırlamayacağını düşünmemelisiniz. Hiç düşünmediğiniz bir noktada nesneyi ya da olayı isimlendirebilir. Ses tonunuzda değişiklikler yaparak oyunlar oynamalısınız. Olabildiğince yüksek ya da olabildiğince yumuşak sesle konuşarak tekrar etmesini beklemelisiniz. Bu çalışmalarda müzik aletleri de kullanabilirsiniz. Ses kontrolü konuşmanın kazanılmasında önemli bir etkendir. Çocuğa peşi sıra 3-4 emir içeren cümleler söylemeli ve hatırlamasını, aynı sırayla yerine getirmesini beklemelisiniz. Hafıza etkinlikleri de konuşmayı kazanmada etkilidir. Televizyon, CD izlerken interaktif bir ortam yaratmalısınız. Gördüklerinizi anlatmalı ve anlatmasını istemelisiniz. İletişim araçlarını bu şekilde kullanarak olumsuz etkileri azaltılmış olur, aksine konuşma gelişimi için materyal haline dönüştürebilirsiniz.

12 Tekrar oyunları oynamalısınız. Peşi sıra 3 4 rakam söyleyip tekrar etmesini bekleyebilirsiniz. Zamanla rakam sayılarını arttırın. Basit fıkralar anlatabilirsiniz. Kendisinin anlatması için cesaretlendirip böylece mizah duygusunun gelişimi için de fırsat yaratmış olursunuz. Akşam yemeklerinde sırayla gün içinde yaşadıklarınızı anlatabilirsiniz. Anlatmaya her zaman için siz başlayıp sıra çocuğunuza geldiğinde anlatmasını isteyip, onu sabırla dinlemelisiniz. Anlatmak istemezse zorlamamalısınız. Tamamlama oyunları oynamalısınız. Bildiğiniz hikaye, şarkı ya da tekerlemelerin bir kısmını siz ifade etmeli, kalanını tamamlaması için teşvik etmelisiniz. Zaman kavramlarından bahsederek geçmiş ve gelecek arasında bağlantı kurabilmesine, dün-bugün-yarın gibi kavramları cümle içinde doğru anlamlarıyla kullanabilmesine yardımcı olabilirsiniz. Gelişimsel kekemelik durumlarında çocuğun konuşmasına aşırı titizlik gösterilmemeli, endişeden uzak olunmalıdır. Çocuğun konuşması bitene kadar sabırla dinlenmelidir. Konuşurken dur, acele etme yeniden başla gibi uyarılarda bulunulmamalıdır. Çocuğunuz konuşurken dudak devinimlerine değil gözlerine bakılmalıdır. Çevredeki herkesten denk tutumlar benimsemeleri istenmeli, çocuğun durumu hakkında yanında konuşmaktan kaçınılmalıdır. Konuşmanın normal nitelikler taşıması için en önemli unsurlardan biri çocuğun kendisine güvenmesidir. Çocuğunuza sorumluluklar verin ve aldığı sorumlulukları yerine getirebilmesi için destek olun. Gelişimin her evresinde olduğu gibi konuşma gelişiminde de sevgi en önemli faktördür. KAYNAKLAR Karatepe., Okulöncesi Dönemde Konuşma Bozukluğu Olan Çocuklar, Karatepe Yay. Nar, E., Anne, Baba ve Öğretmenim Beni Anlayın!, Babıali Kültür Yay. Yörükoğlular., Çocuk Ruh Sağlığı, Özgür Yay.