KRDAE TÜRKİYE DEPREM AĞININ GELİŞİMİ: BÜTÜNLEŞİK SİSMİK AĞ TASARIMI

Transkript

1 KRDAE TÜRKİYE DEPREM AĞININ GELİŞİMİ: BÜTÜNLEŞİK SİSMİK AĞ TASARIMI D. Kalafat 1, M. Suvarıklı 1, Z. Öğütcü 1, K. Kekovalı 1, Y. Güneş 1 M. Yılmazer 1, M. Çomoğlu 1, S. Tunç 1 ve Ö. Çok 1 1 Doktor, Ulusal Deprem İzleme Merkezi, Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve DAE., Çengelköy- İstanbul kalafato@boun.edu.tr ÖZET: Depremlerin sonuçlarının kontrol altına alınabilmesi için depremlerin sürekli ve eş zamanlı olarak gözlenmesi çok önemlidir. Hasara ve can kaybına neden olabilen büyük depremlerin yerinin ve büyüklüğünün en kısa zamanda ve en doğru şekilde belirlenmesi, ilgili kurumlara ivedi olarak iletilmesi afet ve acil durum yönetimi açısından çok önemlidir. Türkiye de her gün ortalama 60 adet hasar yaratmayan ancak ve her gün birkaç tane insanlar tarafından hissedilebilen deprem meydana gelmektedir. Bu depremlerin de konum ve büyüklüklerinin sağlıklı olarak belirlenmesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü (KRDAE) nün ve Enstitüye bağlı Ulusal Deprem İzleme Merkezi (UDİM) in temel faaliyetlerinden birisini oluşturmaktadır. KRDAE, özellikle 1999 depremlerinde yaşanan olumsuzlukları ve konu ile ilgili olarak dünya çapındaki gelişmeleri dikkate alarak, ülke çapında Deprem Ağını geliştirmiş, deprem istasyon sayısını arttırmış ve mevcut istasyonları günün teknolojisine uygun olarak modernize etmiştir ve bu çalışmalarına yoğun bir şekilde devam etmektedir. Modern deprem bilgi sistemlerinin amacı, deprem parametrelerini (oluş zamanı, lokasyonu ve büyüklüğünü) ve yer hareketini karakterize eden parametrelerin dağılımlarının (ivme, hız, deplasman, spektral genlik ve olası hasar ve can kayıplarının) çok çabuk belirleyerek acil yardımın en gerekli olduğu yerleri değerlendirmek ve bu değerlendirmeleri karar verici kurumlara çok çabuk iletmektir. Bu sistemler, aynı zamanda, deprem olan bölgede hızlı yeniden yapılanma ve iyileştirme çalışmaları için nelerin/hangi kaynakların gerekli olacağını belirlemedeki süreci kısaltmaya yardım ve katkıda bulunmaktadır. Bu hedef doğrultusunda Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü (KRDAE) Ulusal Deprem İzleme Merkezi (UDİM) 2012 yılı sonuna kadar çağdaş teknoloji kullanılarak ülke çapında zayıf hareket (WM) ve kuvvetli hareket (SM) deprem istasyonlarının kurulmasına ve ağ yoğunluğunun arttırılmasına yönelik çalışmalarına devam etmiştir. İstasyonlardan gelen veriler merkezde eş zamanlı kaydedilmekte ve değerlendirilmektedir. Bugün kurumun çalıştırdığı geniş bantlı (BB) deprem istasyonu sayısı 135 adettir. KRDAE Doğu Avrupa nın en gelişmiş deprem ağına sahip kurumlarından birisidir ve istasyonlarının büyük çoğunluğu uydu bağlantılı, geniş-bantlı olarak ileri teknoloji ile hizmet vermektedir. 30 ü kıyılarımızda olmak üzere 80 kuvvetli yer hareketi (SM) istasyonunun kurulumu 2012 yılı içerisinde tamamlamıştır ve bu istasyonların kurulmasına ülke çapında devam edilmektedir. Son yıllarda özellikle Orta, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde meydana gelen deprem etkinliklerinin izlenmesinde, önemli depremlerin kaynak parametrelerinin hesaplanmasında yeni kurulan zayıf ve kuvvetli hareket istasyonlarının büyük katkısı olmaktadır. KRDAE-UDİM in Bütünleşik Sismik Ağ Tasarımında gerçekleştirdiği ve temel aldığı ana hedefler; 1- Gerçek-zamanlı (Real-time) gözlem yapmak, 1

2 2- Depremin kaynağı, oluş mekanizması ile ilgili fiziksel bilgiler edinmeye ve bilimsel çalışma yapmaya yönelik gözlem yapmak, 3- Kritik yapıların yer seçimi konusunda katkı sağlamak, 4- Depremden hemen sonra Deprem Yer Hareketi Dağılım ve Kayıp haritalarını (ShakeMap/ Loss Map) üretmek 5- WM ve SM Deprem Kayıt İstasyonlarının teknolojik olarak gelişmini sağlamak, 6. Deprem veri sorgulamasına yönelik Veri Bankası oluşturmak, ANAHTAR KELİMELER: Deprem ağı, zayıf hareket, kuvvetli hareket, gerçek-zamanlı, veri bankası. AMAÇ Depremlerin önceden belirlenmesi bugünkü teknolojik olanaklarla mümkün değildir. Ancak, depremlerin sonuçlarının kontrol altına alınabilmesi için depremlerin sürekli ve gerçek zamanlı olarak gözlenmesi bugün için tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de çok önem arzetmektedir. Hasara ve can kaybına neden olabilen büyük depremlerin yerinin ve büyüklüğünün en kısa zamanda ve en doğru şekilde belirlenmesi, ilgili kurumlara ivedi olarak iletilmesi afet ve acil durum yönetimi açısından çok önemlidir. Türkiye de 2011 yılında mevcut deprem ağı kullanılarak her gün ortalama 30 adet hasar yaratmayan ancak insanlar tarafından hissedilebilen deprem meydana gelmekte iken, deprem şebekesinin gelişmesi ile birlikte bu yıl günde 60 adet depremin kaydedilmesine olanak sağlanmıştır. Bu depremlerin konum ve büyüklüklerinin daha sağlıklı olarak belirlenmesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü (KRDAE) nün ve Enstitüye bağlı Ulusal Deprem İzleme Merkezi (UDİM) in faaliyetlerinden birisini oluşturmaktadır. KRDAE, özellikle 1999 depremlerinde yaşanan olumsuzlukları ve dünya çapındaki gelişmeleri dikkate alarak, ülke çapında Deprem Şebekesini geliştirmekte, deprem istasyon sayısını arttırmaktadır ve mevcut istasyonları günün teknolojisine uygun olarak modernize etmektedir. Modern deprem bilgi sistemlerinin amacı, deprem parametrelerini (oluş zamanı, lokasyonu ve magnitüdünü) ve yer hareketini karakterize eden parametrelerin dağılımlarının (ivme, hız, deplasman, spektral genlik ve olası hasar ve can kayıplarının) çok çabuk belirleyerek acil yardımın en gerekli olduğu yerleri değerlendirmek ve bu değerlendirmeleri karar verici kurumlara çok çabuk iletmektir. Bu sistemler, aynı zamanda, deprem olan bölgede hızlı yeniden yapılanma ve iyileştirme çalışmaları için nelerin / hangi kaynakların gerekli olacağını belirlemedeki süreci kısaltmaya yardım ve katkıda bulunmaktadır. Özellikle sanayileşmiş bölgelerde, depremden sonraki acil müdahale zamanını minimize etmek, can ve mal kaybını azaltmayı hedefleyen arama ve kurtarma faaliyetleri açısından çok önemlidir. Bu acil müdahale sürecini daha da azaltmak, ulaşım, iletişim, finansal şirketler, ticari ve lokal endüstriler için kritik bir öneme sahiptir. Türkiye de Kocaeli (1999) ve Düzce (1999) depremleri ve dünyada yakın zamanda meydana gelmiş depremlerde benzer sistemlerin gerekliliğini açık bir şekilde göstermiştir. Eğer bu sistemlerin hedeflediği bilgiler üretilmiş olsaydı (şiddet haritaları, kayıp haritaları, hasar haritaları vb.) hem acil müdahale zamanı kısaltılabilirdi ve imkanlar gerektiği kadarı ile sağlık, kurtarma ekiplerinin ve ihtiyaçların doğru yerlere gönderilebilmesi sağlanabilirdi. Örneğin 1995 Kobe depremi esnasında sismik ağlar ve iletişim sistemleri, kuvvetli sarsıntı nedeniyle çöktüğünden meydana gelen hasarın genişliği ve büyüklüğü çok saatler sonrasına kadar Tokyo merkezi hükümetince bilinememiştir. 2

3 Deprem sonrası meydana gelen ağır ekonomik kayıplar, iletişim ve ulaşımın durması, doğalgaz santrallerinin servo sistemlerinin olmaması ve bunun sonucu oluşan yangınlar can kaybının ve ağır hasarın artmasına neden olmuştur. Aynı şey 1999 Kocaeli depreminde de yaşanmış ve depremin yarattığı hasar ve daha da önemlisi depremin aletsel dış merkezinin Kocaeli yakınları olmasına rağmen, iletişimin kesilmesi ve Kocaeli-Gölcük ten ilk birkaç saat bilgi alınamaması, ve aynı zamanda depremin Avcılar civarında da ağır hasara neden olması depremin merkezi konusunda tereddütler oluşturmuş ve saatler sonrasına kadar bu belirsizlik devam etmiş ve ağır can kaybı ve hasar ile ilgili net bilgi oluşturulamamış dolayısıyla arama ve kurtarma faaliyetleri ancak biriki gün sonra başlayabilmiştir. Bugün gelinen noktada gerçek zamanlı sistemler deprem ve yer hareketi ile ilgili parametrik bilgileri dakikalar içinde belirleyebilmektedirler. Hatta, yakın gelecekte, bu bilgiler on saniyeler içinde belirlenebilecek, deprem dalgalarının özellikle hasar yaratıcı etkisi olan S- ve yüzey dalgaları, hasara maruz kalacak olan bölgeye varmadan bu bölgedeki önemli-kritik yapılar (elektrik, doğalgaz, nükleer santraller, hızlı tren, metro vb.) uyarılarak otomatik kapatma (shutdown) sistemleri devreye sokulabilecektir. Çok yönlü deprem kayıt istasyonlarından oluşan yoğun sismik ağlar (zayıf hareket ve kuvvetli hareket) kurulmasından sağlanabilecek belki de en büyük yarar, depremde oluşacak yer hareketinin çok daha iyi bilinecek-anlaşılacak olması ve dolayısıyla da yer hareketi dağılımının çok daha iyi tahmin edilebilecek olmasıdır. Bu bağlamda KRDAE özellikle Marmara Bölgesinde Erken Uyarı ve Hızlı Müdahale Sistemini aktif olarak çalıştırmaktadır. Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Ulusal Deprem İzleme Merkezi (UDİM) 2013 yılı ilk altı ayı içerisinde çağdaş teknoloji kullanılarak ülke çapında geniş-bantlı ve kuvvetli hareket deprem istasyonlarının kurulmasına ve şebeke yoğunluğunun arttırılmasına yönelik çalışmalarına devam etmiştir. İstasyonlardan gelen veriler merkezde eş zamanlı kaydedilmekte ve değerlendirilmektedir. Bugün kurumun çalıştırdığı geniş bantlı deprem istasyonu sayısı 135 adettir. KRDAE Doğu Avrupa nın en gelişmiş Deprem Şebekesine sahip kurumlarından biri olmuştur ve istasyonlarının büyük çoğunluğu uydu bağlantılı, geniş-bantlı olarak ileri teknoloji ile hizmet vermektedir. Ayrıca çoğunluğu kıyılarımız boyunca olmak üzere 80 adet kuvvetli hareket istasyonunun kurulumunu bu süre içerisinde tamamlamıştır. Özellikle son yıllarda meydana gelen önemli depremler ve bu yörelerin depremselliğinin izlenmesine yönelik olarak Simav ve çevresinde, Van ve çevresinde deprem istasyonları kurulmuş, ayrıca Doğu Anadolu da meydana gelen yoğun aktivitenin izlenmesine yönelik olarak da Bingöl-Karlıova, Muş-Malazgirt, Erzurum- Pasinler, Van-Gevaş, Çayeli, Tunceli, Akkuyu-Mersin geniş bantlı deprem istasyonları faaliyete geçirilmiştir. Bu yılın ilk altı ayı içerisinde ülke çapında kurulmuş olan toplam istasyon sayısı 15 olup, istatistiksel dağılımı aşağıda verilmiştir. Yıllar İstasyon tipi İstasyon tipi Toplam İstasyon Sayısı Zayıf Hareket Kuvvetli Hareket ilk 6 ay

4 2. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı Ülkemizde yoğun deprem etkinliğinin gözlendiği yörelerde özellikle Doğu Anadolu da Van ve çevresinde geniş bantlı deprem istasyonları faaliyete geçirilmiştir. Türkiye Deprem İstasyonları Şebekesi kapsamında kurulan geniş-bantlı istasyonların güncel dağılımı. Bunun yanında özellikle büyük depremlerde çok değerli bilgi sağlayan kuvvetli yer hareketi (SMA) istasyonlarının kurulumuna bu yılın ilk altı ayında devam edilmiş ve 9 adet SM istasyonunun bu dönem içerisinde kurulumu tamamlanmıştır. 4

5 2. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı Türkiye Deprem İstasyonları Şebekesi kapsamında kurulan kuvvetli yer hareketi istasyonların güncel dağılımı Türkiye Deprem İstasyonları Şebekesi kapsamında kurulan geniş bantlı (BB) ve kuvvetli yer hareketi istasyonlarının (SM) yıllara göre artışı ve artışı KRDAE Bütünleşik Sismik Ağ Tasarımında gerçekleştirdiği ve temel aldığı ana hedefler; 5

6 1. GERÇEK-ZAMANLI (REAL-TİME) GÖZLEM YAPMAK Amaç tüm deprem istasyonlarından gelen gerçek-zamanlı, sürekli verinin hemen işlenip değerlendirilerek çok kısa bir zaman içinde ülkemizde veya bölgemizde olan depremlerle ilişkili deprem parametrelerini, kamuoyuna ve ilgili uluslararası sismoloji merkezlerine ivedi bir şekilde göndermektir. Bu parametreler: a. Depremin oluş zamanı ve her bir istasyonun ayrı ayrı varış zamanları, b. Depremin dış merkezinin (epicenter) coğrafi koordinatları, c. Deprem odak derinliğini, d. Depremin yeri (lokasyonunu), e. Depremin büyüklüğü (magnitüd), f. Depremin şiddeti vb. bilgiler Burada KRDAE nün en önemli işlevi deprem bilgilerinin süratle ilgili birimlere bildirilmesi, depremin yaratabileceği olası tahribat ve can kaybı hakkında kamu ile ilgili birimlere bir ön bilgi verilmesi ve bu birimlerin deprem sonrası arama-kurtarma ve yardım gibi konulardaki alacakları kararlara ve ön planlamaya ışık tutmaktır. Örneğin; büyük bir deprem sonrası ilgili sağlık, ilk yardım, sivil savunma vb. kuruluşların deprem yöresine ivedi bir şekilde intikal etmesi bu bilginin çok kısa bir zamanda ve sağlıklı olarak verilmesi ile sağlanmaktadır. 2. DEPREMİN KAYNAĞI, OLUŞ MEKANİZMASI İLE İLGİLİ FİZİKSEL BİLGİLER EDİNMEYE VE BİLİMSEL ÇALIŞMA YAPMAYA YÖNELİK GÖZLEM YAPMAK Burada amaç depremin bilimsel açıdan yorumlanması için gerekli olan sayısal kayıtların temini ve bu kayıtlar üzerinde sismolojik çalışmalar yapmaktır. Bunun için proje kapsamında kurulmuş ve kurulmakta olan geniş bantlı deprem istasyonlarının önemi çok değerli katkısı olmuştur ve çoğaltılması gerekmektedir. Bu yüzden KRDAE bu tür deprem istasyonlarının sayısını sürekli arttırmayı hedeflemektedir. Bu tür deprem istasyon verileri ile çok çeşitli bilimsel çalışmalar yapılabilmektedir. Sayısal ortamda data arşivlenebilmekte ve uluslararası sismoloji kuruluşları arasında verinin paylaşımı sağlanmaktadır. 6

7 2. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı Avrupa da hızlı moment tensör çözümü yapabilen merkezler (KOERI Kandilli Rasathanesi ve DAE. göstermektedir) 3. KRİTİK YAPILARIN YER SEÇİMİ KONUSUNDA KATKI SAĞLAMAK Burada amaç özellikle barajlar, tüneller, petrol ve doğalgaz boru hatları geçiş güzergahları, Nükleer santral yer tespiti, hızlı tren yolları geçiş güzergahları, termik santraller vb. büyük mühendislik yapılarının yer tespit çalışmaları için gerekli fay aktivite bilgilerini sağlamak. Bu kapsamda özellikle Akkuyu ve çevresi çok hassas bir şekilde KRDAE tarafından gerçek-zamanlı olarak izlenmektedir. Böylece bölgedeki mikro-deprem etkinliği izlenerek, bölgenin bilinen tektonik yapısının yeni veriler ışığında tekrar değerlendirimesine olanak sağlanmaktadır. Konu ile ilgili olarak Enstitümüz Akkuyu Nükleer Santral alanının Mikro-depremselliğinin ortaya çıkarılmasına yönelik olarak bölgede 13 istasyondan oluşan yoğun bir yerel sismik ağ kurmuştur. Bu sayede Nükleer Santral yapılmadan önce bölgedeki deprem aktivitesi gözlem altına alınmış ve gerçek zamanlı izlenmeye başlanmıştır. 4. DEPREMDEN HEMEN SONRA DEPREM YER HARİTALARINI (SHAKEMAP / LOSS MAP) ÜRETMEK HAREKETİ DAĞILIM VE KAYIP Amaç, depremden çok kısa bir zaman sonra etkilenen yerleşim yerleri, buralardaki tahmini hasarlı bina, ölü ve yaralı tahmini, acil barınma ve beslenme ihtiyacı hakkında harita ve bilgi üretmektir. Bu bilgiler gerek internet ve gerekse diğer acil iletişim vasıtaları ile ilgili makamlara özellikle Türkiye Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı na ve Kızılay a bildirilecektir. Tüm bilgiler aynı zamanda olası sigorta hasar talepleri ile ilgili hazırlık çalışmalarının yapılması için Doğal Afetler Sigorta Kurumu na da (DASK) da aktarılacaktır. 7

8 Ülkemizde son yıllarda meydana gelmiş bazı depremler için hazırlanmış Deprem Yer Hareketi Dağılım ve Kayıp haritaları (ShakeMap/ Loss Map) bu konudaki çalışmalara örnek olarak verilebilir. 15 HAZİRAN 2013 GİRİT ADASI-AKDENİZ DEPREMİ (M=6.0) Şiddet Dağılım Haritası (ShakeMap) RT ELER Depremden hemen sonrası otomatik olarak üretilen şiddet dağılım haritası 8

9 08 OCAK 2013 KUZEY EGE DENİZİ DEPREMİ Şiddet Dağılım Haritası (ShakeMap) Enstitümüz Ulusal Deprem İzleme Merkezi tarafından yapılan hızlı faylanma mekanizması çözümü depremin KD-GB gidişli bir fay doğrultu atımlı bir parçasının kırılması sonucu meydana geldiğini ortaya koymuştur. 9

10 Depremin Faylanma Mekanizması Çözümü ve artçı depremlerin dağılımı Kuzey Ege Denizi (Ml= 6.2) Depreminin Marmara Deniz Tabanı Sismometrelerindeki dalga biçimleri ve maximum ivme değerleri. 10

11 11

12 16 MAYIS 2013 ULA (MUĞLA) DEPREMİ (Ml=4.6) Depremin Faylanma Mekanizması Çözümü 12

13 17 Şubat 2009, Kütahya Depremi Büyüklük: 5 (KOERI) Derinlik:7.3 km Enlem-Boylam: K D 17 Şubat 2009 Kütahya Depremi (M=5.0) Deprem Yer Hareketi Dağılım Haritası (ShakeMap) Tahmini Hasar Sonuçları Yıkık Bina (D5) = 0 Ağır Hasar (D4) = 2 Orta Hasar (D3) = 47 13

14 Bu tür haritaların üretilmesinde Kuvveti Yer hareketi Kayıtçıları tüm ülke sathına yaygın olarak konuşlandırılması çok önem arz etmektedir. İvme ölçer kayıtçılarına bugün dinamik menzilleri ve hassasiyetleri geniş-bantlı (broad-band BB) kayıtçılarına yaklaşmış bulunmaktadır. Ölçülen değerler doğrudan ivme olduğu için gerek kalibrasyonları ve gerekse veri değerlendirmesi daha kolay olmaktadır. Çünkü son yıllarda ülkemizde meydana gelen önemli depremlerde özellikle geniş-bantlı istasyonların genliklerinin tıraşlandığı görülmüştür. Bu tür olumsuzlukların yaşanmaması ve özellikle bir büyük deprem sonrası Afet ve Acil Durum Yönetimi ve acil yardım, kurtarma ile ilgili birimlerin hızlı müdahalesinde çok önemli olan hızlı ve güvenilir bilgiler sağlamak çok önemli olmaktadır. Olası depremin dış merkezi, yıkık-hasarlı bina sayısı, can kaybı, tahmini şiddet ve ivme haritalarının elde edilmesinde proje kapsamında satın alınmış olan yüksek hassasiyetli ivme ölçerlerin katkısı büyük olmaktadır. 5. DEPREM KAYIT İSTASYON ŞEBEKESİ İLE İLGİLİ GELİŞMELER Sismik şebekelerde Kuvvetli Hareket Kayıtçılarının önemi büyüktür. Enstitümüz özellikle Zayıf Hereket (WM) ve Kuvvetli Hareket (SM) cihazlarının aynı istasyonda kullanılmasına bu yıl başlamıştır. Böylece gerek mühendislik açısından, gerekse bilimsel açıdan çoklu veri sağlanmasına olanak sağlanmıştır. Yapılmış bulunan planlama ile satın alınan zayıf hareket ve kuvvtli hareket-ivme ölçer cihazlarını birlikte kullanarak tüm ülke sathına ve başta deprem etkinliği yüksek bölgelerde şebeke yoğunluğunu arttırmak amacı ile kurmaya başlamıştır. Halen 15 yeni sitasyonun ekipmanları alınmış, yer seçimi işlemler başlatılmış ve Ağustos ayı içerisinde kurulumlarının tamamlanması hedeflenmektedir. Proje kapsamında önümüzdeki ay kurulacak olan zayıf hareket ve kuvvetli hareket deprem istasyonlarının dağılımı aşağıda gösterilmiştir; 1. Uzunköprü-Edirne 2. Başmakçı-Afyon 3. Kırka-Eskişehir 4. Seydişehir-Konya 5. Kıbrıscık-Bolu 6. Hotamış-Konya 7. Çamardı-Niğde 8. Gümüşhacıköy-Amasya 9. Kozaklı-Nevşehir 10. Altınyayla-Sivas 11. Çelikhan-Adıyaman 12. Akçakale-Şanlıurfa 13. Lice-Diyarbakır 14. Refahiye-Erzincan 15. Şemdinli-Hakkari 14

15 2. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı 2013 yılı sonuna kadar kurulması planlanan WM-SM deprem istasyonlarının dağılımı Mevcut Ağın Performansı Tüm istasyonların teknik bakımları onarımları ve verimli çalışmaları için ihale açılmış, böylece istasyonların periyodik bakım ve kontrollerinin yapılması, arızalı cihazların onarımının yapılması ve istasyonların kesintisiz olarak çalışması sağlanmıştır. Böylece personelin ofis ve laboratuvar ortamında daha verimli çalışması olanağı sağlanmıştır. Mevcut Deprem ağının yıl içerisindeki verimlilik performansı uluslararası kriterler göz önünde tutulduğunda başarılı olup, verimlilik ortalama % 80 civarındadır. Kurulan istasyon sayısı arttıkça mevcut sismik ağın deprem algılama eşiği de düşmektedir. Bu ise ülke çapındaki depremleri izleme kapasitesinin attığını göstermektedir. Her bir istasyondan bilgi transferi gerçek zamanlı olarak yapılmakta ve merkeze uydu aracılığı ile sayısal formda, güvenli ve kaliteli olarak aktarılmaktadır. Bugün KRDAE-UDİM de deprem sonrası bilgi dağıtımı otomatik olarak SMS, e-faks, , telsiz, Özel Deprem Hattı, twitter, akıllı telefonlara Android ve Ipone vb. yöntemlerle gerçek zamanlı olarak yapılmaktadır. Ülkemizde afet konusunda görev yapan kurumlara, afete ivedi müdahalenin yapılması yönelik deprem bilgisi UDİM tarafından gönderilmektedir. Ayrıca bu yıl Cep telefonu ve tablet kullanıcıları için Mobil Deprem Bilgi Sistemi (MDBS) adını taşıyan yeni bir bilgisayar programını hizmete sunmuştur. Tüm Android telefon, tablet, iphone ve ipad lere yüklenebilecek olan bu uygulamanın amacı, Türkiye ve yakın çevresinde gerçekleşen depremler hakkında 15

16 kullanıcıları bilgilendirmek, Türkiye nin depremsellik verilerine ulaşılması ve verilerin harita üzerinde görüntülenmesini sağlamaktır. Uygulamayı cep telefonu veya tabletlerine kurmuş olan kullanıcılara, bir deprem olduğunda depremi nasıl hissettiklerini Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü ne iletme imkânını da sunmaktadır. Bu sayede herhangi bir deprem olduğunda o depremin nerede, nasıl hissedildiği ve depremin etkilediği alanın belirlenmesi mümkün olacaktır. Çalışma ülkemizin depremselliğinin ve aktif fayların çok sağlıklı olarak izlenebilmesine olanak sağlamıştır. Aynı zamanda özellikle yer bilimleri alanında Üniversitelerin veri ihtiyaçları karşılanarak Üniversitelerin öğrenci tezleri ve akademisyenlerin bilimsel çalışmaları yapmalarına katkı sağlanmıştır. Özellikle son meydana gelen 23 Ekim 2011 Van Depremi ile ilgili yapılan ulusal ve uluslararası yayınların % 95 i KRDAE-UDIM veri bankasını ve buradan temin edilen verileri kullanmışlardır. Son yıllarda özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde meydana gelen deprem etkinliklerinin izlenmesinde, önemli depremlerin kaynak parametrelerinin hesaplanmasında yeni kurulan geniş bantlı (BB) ve kuvvetli yer hareketi deprem istasyonlarının büyük katkısı olmaktadır. B.Ü. KRDAE özellikle Yer Bilimleri ve deprem konusunda diğer üniversite ve kurumlara bilimsel ve teknik anlamda katkı vermeye devam etmektedir. Bunlara örnek olarak Süleyman Demirel Üniversitesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Çanakkale Üniversitesi, Eskişehir Anadolu Üniversitesi, Sakarya Üniversitesi Üniversitesi verilebilir. Aynı zamanda çeşitli kamu kurumlarıyla da deneyimlerini paylaşmaktadır. 6. DEPREM VERİ BANKASI OLUŞTURMAK Hedeflenen deprem konusunda üniversiteleri ve araştırmacıları destekleyen bir alt yapı ve interaktif gerçek zamanlı bilgi bankasını oluşturmak ve kapasitesini arttırmaktır. Bu konudaki özellikle kapasite, depolama ve yayınlama çalışmalarını 2004 yılından beri her yıl geliştirerek sürdürmektedir. KRDAE-UDİM Uluslararası sismoloji merkezleri ile eş-zamanlı veri değişimi yapan, paylaşan bir merkezdir. Ulusal Deprem İzleme Merkezi nde oluşturulan deprem bilgi bankasında biriken sayısal veriler özel bir internet sunucusu ile ulusal ve uluslararası kullanıcıların hizmetine otomatik olarak sunulmaktadır. Bugün KRDAE toplam 24 TB lık bir veri depolama ünitesine sahiptir, ve tüm deprem verilerini yakın eş zamanlı bir şekilde web tabanlı interaktif programlar ile araştırmacıların ve kurumların hizmetine sunmaktadır. Aynı zamanda tüm veriler yedekli olarak geniş kapasiteli HD lere depolanmaktadır. Ayrıca veri depolama kapasitesi DPT projesinden alınan kaynak ile her yıl kapasitesini arttırmaktadır. Ülkemizde Deprem konusunda en geniş kapasiteye sahip veri bankası merkezimiz tarafından işletilmektedir. Gerek ulusal gerekse uluslararası alanda deprem konusu ile ilgili veri istekleri mevcut olan veri bankası aracılığı ile interaktif olarak karşılanmaktadır. KRDAE, Dünyadaki benzer enstitüler gibi 200 den fazla istasyonun verisine DRS (data request system) aracılığıyla yakın eşzamanlı ve ücretsiz olarak ulaşım sağlamaktadır. KRDAE-UDİM, ayrıca ISC, EMSC, USGS, ORFEUS, GFZ gibi uluslararası deprem merkezlerine de veri sağlamakta ve bunu ülkemiz adına özellikle son 8 yıldır başarı ile sürdürmektedir. 16