Sunuş...5. Önsöz...7. Giriş...11 BİRİNCİ KISIM: KRONİK AĞRI NEDİR? Ağrının etkisini anlamak ve değişiklikler yapmak...33

Transkript

1 İçindekiler Sunuş...5 Önsöz...7 Giriş...11 BİRİNCİ KISIM: KRONİK AĞRI NEDİR? Ağrının etkisini anlamak ve değişiklikler yapmak Kronik ağrıyı ve ağrı sistemlerini anlamak Ağrı için yapılan tetkikleri anlamak Sağlık uzmanlarının rolünü anlamak İlaçları anlamak ve daha iyi kullanmak...84 İKİNCİ KISIM: KRONİK AĞRININ ÜSTESİNDEN GELMEK Giriş Hedef Koymak Kendinizi ödüllendirmek Tempoyu ayarlamak Daha zinde ve daha aktif olmak Sorun-çözmeyi anlamak Uyku ve uyku sorunlarını anlamak

2 12. Gevşeme Ağrı, iletişim ve ilişkiler Depresyon, kaygı ve öfkeyle baş etme Kabullenme İlerlemeyi sürdürmek ve kötüleşmelerle baş etmek Geleceğe bakmak ve işinizi kotarmak Sözlük Ek Teşekkür Yazarlar Hakkında Dizin

3 Sunuş İnsanlar genellikle ağrıdan kaçmaya çalışır. Ancak kronik ağrısı olanlar kaçamayabilir. Neyse ki elinizdeki Üstesinden Gelmek dizisinin Kronik Ağrı kitabı ağrı çeken insanları ağrı yöneticilerine dönüştüren yollar, beceriler öğretmektedir. Ağrı çeken insanlar ondan kaçmak yerine ona kulak vererek kendi ağrı modellerini keşfedebilir, anlayabilirler. Ağrıyı gidermek için atılacak ilk adım onu anlamaktır. Okuyucular burada basit ve dolambaçsız yollar halinde verilen ağrı yönetimini öğrendikleri zaman bir rahatlama yaşayacaklardır. Bu kitap, öğrenme konusunda akademik danışmanlık yapan Hazel Howden-Leach le ekip halinde çalışan üç ağrı uzmanının Frances Cole (aynı zamanda Bilişsel Davranış Psikoterapisti olan bir pratisyen hekim), Helen Macdonald (Bilişsel Davranış Psikoterapisti ve ruh sağlığı hemşiresi) ve Cartherine Carus (psikoterapist)- bilgisini ve bilgeliğini bir araya getirmektedir. Ağrı çeken yüzlerce hastadan gelen geribildirimden yararlanan yazarlar, okuyuculara kişisel ağrı modellerinin haritasını nasıl çıkartacaklarını ve ağrının en kötü yanlarıyla başa çıkmakta yardımcı olacak becerileri anlatıyor ve gösteriyor. Bu becerileri kullanan okurlar zaman içinde rahatlayabilir, fiziksel olarak zindeleşebilir ve daha iyi sorun çözme stratejileri geliştirebilirler. Ayrıca, genellikle ağrıya eşlik eden depresyon, kaygı, öfke ve uyku sorunlarını nasıl hafifleteceklerini öğreten bölümler de yer almaktadır. Kendi kendine yardım etmek isteyen okurların karşısındaki en büyük zorluk öğretilen becerileri uygulamaktır. Ne kadar yararlı olursa olsun, rafta kalan bir kitabın pek faydası olmaz. Bu nedenle, kitaptaki bölümler kısa tutulmuştur. On dakikalık bir okuma bile yararlı bilgiler verebilir. Verilen egzersizlerin çoğu çabuk 5

4 öğrenilebilir ve dakikalık bölümler halinde uygulanabilir. Okuyucular hızlarını kendilerine göre ayarlayabilir ve kitabı günlük planlarına uygun zaman dilimlerinde kullanabilirler. Kronik ağrısı olanlar çoğunlukla ağrı yönetimi konusunda son birkaç yılda kat edilen ilerlemeden habersizdir. Bazı sağlık çalışanları bile bu kitabın içerdiği bilgilerden haberdar değildir. Kronik Ağrı en güncel tekniklerin genel bir özetini vermektedir. Kitap, ağrıdan muzdarip pek çok insanın kullandığı ve araştırmalarla doğrulanmış becerilerin ve değerlendirmelerin altını çizmektedir. Mesela, ruh halinin yönetimi konusundaki bölümler, araştırmaların depresyon ve kaygı konusunda çok etkili olduğu anlaşılan Bilişsel Davranış Terapisinin görüş ve deneyimlerinden yararlanmaktadır. Uyku ile ilgili bölümde araştırmalara dayanan uyku sağlığı çalışmaları öğretiliyor. Daha Zinde ve Daha Aktif Olma bölümü zindelik prensiplerini ağrı konusundaki araştırmalarla birleştiriyor. Onun için okuyucular bu kitabın önerilerinin sadece yazarların özel fikirleri olmadığına güvenebilirler. Bunlar, kronik ağrıyı anlamak ve yönetmek konusundaki mevcut en iyi bilgi ve uygulamaların bir özetidir. Kronik ağrı kişinin hayatını her yönden etkileyebilir. Bu tür bir ağrının tek bir yolla ve beceriyle yönetilebilmesi pek olası değildir. İyi haber ise şudur ki, belli bir grup halindeki becerilerin kronik ağrıları yönetmekte çok etkili olduğudur. Bu kitap ağrınızla başa çıkmanıza en çok yardımcı olacak yolları, yöntemleri, becerileri seçmenizi ve öğrenmenizi sağlayacaktır. Becerilerinizi geliştirdikçe ilerlemenizi ölçebilir, günlük ve sosyal faaliyetleriniz açısından gerçekleşen olumlu değişiklikleri görebilirsiniz. Başlangıçta bu değişiklikler küçük görünebilir. Fakat bir programa sadık kalanlar, ağrının yol açtığı sıkıntı dağlarını yerinden oynatabilirler. Kitabın yazarlarıyla birlikte kendi ağrı yönetimi programınızı oluşturmanızda hepinize başarılar diliyorum. 6 Christine A. Padesky

5 Önsöz Neden bilişsel davranış? Bu kitabı, bilişsel davranış ve sistemik terapi gibi psikolojik bir terapinin kronik ağrınızın üstesinden gelmenize nasıl yardım edebileceğinden emin olmadan seçmiş olabilirsiniz. Bu iki bileşenin birincisi olan Bilişsel Davranış Terapisi (BDT) ilk olarak depresyonun tedavisi için geliştirilmiş ve bu terapide kullanılan tekniklerin kumar, uyuşturucu ve alkol bağımlılığı da dâhil olmak üzere çok çeşitli sorunlar üstünde son derece etkili olduğu görülmüştür. Öyleyse BDT nedir ve nasıl işliyor? 1950 lerde ve 1960 larda, yaygın biçimde davranış terapisi olarak adlandırılan bir dizi teknik geliştirildi. Bu tekniklerin paylaştığı iki temel özellik vardı. Birincisi, geçmişten gelen, derinlerde yatan nedenlerden ziyade (geleneksel olarak bu Sigmund Freud ve takipçilerinin geliştirdiği yaklaşım olan psikoanalizin odağıydı) semptomların (kaygı gibi) üstesinden gelerek, onları ortadan kaldırmayı hedeflemeleriydi. İkincisi ise, bunların genel olarak laboratuar psikologlarının bulduğu sınanma potansiyeline sahip ya da ağrı çekenlere pratik bir fayda sağladığı ispatlanmış olan öğrenme mekanizmalarıyla bağlantılı teknikler olmasıydı. Gerçekten de, davranış terapisi uygulayanlar faydası kanıtlanmış tekniklere veya en kötü olasılıkla, sınanma potansiyeline sahip bir modelin tekniklerine bağlıydılar. Bu tekniklerin en faydalı olduğu kanıtlanan alan kaygı bozuklukları, özellikle genel olarak kabul gördüğü üzere, geleneksel psikoterapileri kullanarak tedavi etmenin 7

6 zor olduğu bilinen fobilerin (hayvan korkusu veya yükseklik korkusu gibi) ve agorafobinin tedavisiydi. Başlangıçtaki coşkuyu, davranış terapisine yönelik bir hoşnutsuzluk izledi. Bunun birkaç nedeni vardı; bunların içinde önemli birisi davranış terapisinin hastaların yaşadığı sıkıntının merkezinde yer aldığı açık olan içsel düşünceleri ele almamasıydı. Davranış terapisinin özellikle depresyonun tedavisinde yetersiz olduğu ispatlandı.1960 ların sonları ile 1970 lerin başlarında depresyon için bilişsel terapi denilen bir tedavi geliştirildi. Bu girişimin öncüsü, insanların bunalımlı düşünme tarzlarının öneminin altını çizen bir depresyon teorisi geliştirmiş olan Profesör Aaron T. Beck ti. Beck ayrıca yeni bir terapi şekli de ortaya koydu. Beck in çalışmalarının sadece depresyon bağlamında değil, bir dizi psikolojik sorun bağlamında da psikoterapinin doğasını değiştirdiğini söylemek abartı olmaz. Beck in ortaya koyduğu bilişsel teknikler ile davranış terapistlerinin daha önce geliştirmiş olduğu teknikler birleştirilerek bilişsel davranış terapisi olarak bilinen bir terapi yöntemi ortaya çıktı. Bu terapi son derece sıkı bilimsel testlere tabi tutuldu ve depresyon vakalarının önemli bir bölümünde çok başarılı olduğu görüldü. Beck in belirlediği belli düşünme kalıplarının çok çeşitli psikolojik sorunlarla bağlantılı olduğu ve bunlara yönelen tedavilerin çok başarılı olduğu artık netlik kazanmıştır. Böylece, panik bozukluk, genel kaygı bozukluğu, özgül fobiler (yani basit fobi olarak da bilinen, bazı durum ve nesnelerden duyulan mantık dışı aşırı korku) ve sosyal fobi, obsesif kompulsif bozuklukları ve hipokondri (hastalık hastası) kadar, aşırı yeme bozukluğu ve bulimiya nervoza gibi yeme bozuklukları ve kumar, alkol ve uyuşturucu bağımlılığı gibi pek çok durum için de belli bilişsel davranış tedavileri geliştirildi. Aslına bakılırsa, bilişsel davranış teknikleri psikolojik bozuklukların dar kategorisinin ötesinde geniş bir uygulama alanına sahiptir. Bu teknikler, mesela özsaygısı düşük 8

7 kişilere, evlilik veya kilo sorunları olanlara, sigarayı bırakmak isteyenlere ve bu kitaptaki gibi, kronik ağrıyla yaşayanlara yardım etmek için de etkili bir şekilde uygulanmıştır. BDT nin başlangıç noktası, düşünme, hissetme ve davranış şeklimizin birbiriyle yakından bağlantılı olduğu ve kendimiz, deneyimlerimiz ve etrafımızdaki dünya hakkında düşünme şeklimizi değiştirmenin hislerimizi ve yapabileceklerimizi de değiştirdiğidir. Böylece, depresyondaki birinin otomatik depresif düşüncelerini saptayıp bunları sorgulamasına yardım ederek, bu depresif duygu ve düşünce döngüsünden bir çıkış yolu bulunabilir. Aynı şekilde, bir duygu, düşünce ve davranış ağı alışkanlık tarzında tepkilere yol açabilir. Ve bu kitapta da göreceğiniz gibi, davranışın bilişsel olarak kontrol altına alınması için bir vasıta sunan BDT bu tepkilerin zayıflamasını ve farklı bir yaşamın mümkün olmasını sağlar. Çok çeşitli sorunlar için etkili BDT tedavileri geliştirilmiş olsa da geniş kitleler bunlara ulaşamamakta ve insanlar kendi kendilerine yardım etmeye çalıştığı zaman genellikle durumu daha da kötüleştirmektedir. Son yıllarda bilişsel davranış terapistleri topluluğu bu duruma müdahale etti ve belli sorunlara yönelik bilişsel davranış terapisi tekniklerini ve prensiplerini el kitapları veya psikolojik rehber kitaplar olarak sundular. Bu kitaplarda hastaya yaşadığı zorlukları alt etmek için etraflıca incelemesi önerilen sistematik bir tedavi programı ayrıntılı olarak açıklanmaktadır. Bu şekilde, yararı kanıtlanmış olan bilişsel davranış terapisi teknikleri olabildiğince geniş kitleler için ulaşılabilir hale getirilmiştir. Bu tür psikolojik rehber veya el kitapları ya da kişisel gelişim kitapları hiçbir zaman terapistlerin yerini almayacaktır. Pek çok insanın uzman bir terapistten bireysel tedavi alması gerekecektir. Ayrıca, bilişsel davranış terapisinin geniş kapsamlı başarısına rağmen bazı insanlar ona yanıt vermeyecek ve diğer tedavilerden birine ihtiyaç duyacaktır. Bununla birlikte, bu kitapların kullanımı konusundaki araştırmalar henüz erken 9

8 bir safhada olmasına rağmen, bugüne kadar yapılan çalışmalar çok sayıda insanın profesyonel yardım almadan sorunlarının üstesinden gelmeleri için yeterli olduklarını göstermektedir. Pek çok insan yıllarca sessizce ve gizlice ıstırap çekiyor. Bazen arasalar bile uygun yardımı bulamıyorlar. Bazen sorunlarını bir başkasına açamayacak kadar utanıyor veya suçluluk duyuyorlar. Bu insanların çoğu için bilişsel davranış rehber kitapları iyileşmelerini ve daha iyi bir geleceğe kavuşmalarını sağlayacak bir can simidi olacaktır. Profesör Peter Cooper Reading Üniversitesi,

9 Giriş Bu kitap, uzun süreli veya kronik ağrılarınızı yönetmenize yardım etmek amacıyla kaleme alınmıştır. Pek çok insan farklı nedenlerle kronik ağrılar çekmektedir. Mesela: kemiklerdeki, eklemlerdeki veya diğer dokulardaki bir hasar iyileştikten sonra bir ameliyattan sonra diyabet gibi durumlarda üçlü nevralji veya periferik nöropati gibi sinir bozukluklarında zona gibi viral bir enfeksiyonda osteoartrit veya romatoid artrit gibi farklı eklem rahatsızlıklarında Bu ağrı, sırt ağrısı veya fibromiyalji gibi yavaş yavaş veya belli bir nedeni olmadan aniden başlamış olabilir. Kronik ağrının genellikle belirli bir nedenden ziyade birkaç nedeni vardır. Kronik ağrı, kişinin hayatının her alanını ve ayrıca çevresindeki insanları da etkiler. Bu kitap ağrıyı ve onun bedeniniz üstündeki etkilerini anlamanıza yardım etmeyi amaçlıyor ve ayrıca tıbbi araştırmaları ve ilaç tedavilerini de ele alıyor. Kitap, faaliyet düzeyinizi ayarlamanın, günlük sorunlarınızı çözmenin, ruhsal durumunuzdaki değişikliklerin ve yararsız düşünme kalıplarının üstesinden gelmenin, uykusuzlukla baş etmenin ve gevşeme tekniklerini kullanmanın yollarını da kapsıyor. 11

10 Bu kitaptan kimler faydalanabilir? kronik bir ağrıyla baş etmeyi öğrenenler ve hayatlarını daha iyi yönetme konusunda daha çok güven kazanmak isteyenler ağrılarına rağmen olabildiğince zinde ve aktif olmak isteyenler ağrı konusunda araştırmalar ve tedaviler yapılırken veya yapılması beklenirken yardım etmek isteyenler muhtemelen başka hiçbir tıbbi tedavinin yardımcı olmayacağını keşfedenler belli dozda düzenli ilaç kullananlar kendi başlarına veya destek alarak rehber kitaplarını kullanmak isteyenler. Kronik ağrı ne demek? Kronik ağrı çok yaygın bir sorundur. Britanya da yetişkinlerin yaklaşık yüzde 10 u herhangi bir zamanda bedenlerinin farklı bölgelerinde ağrı yaşamaktadır. Eğer kronik ağrınız varsa, bunun bedendeki sıkıntı verici bir duyumsamadan çok daha fazlası olduğunu keşfetmişsinizdir. Ağrı, duygularınız, düşünmeniz, faaliyetleriniz, çalışma hayatınız, ev hayatınız, ilişkileriniz ve hobileriniz de dahil olmak üzere bir bütün olarak yaşam tarzınızı etkileyebilir. Ağrı genellikle gerçek veya potansiyel bir doku hasarı nedeniyle ortaya çıkan veya böyle bir hasar bağlamında ifade edilen tatsız bir duyusal ve hissi deneyim olarak tanımlanır. Kronik ağrı genellikle en az üç ay devam eden ağrı anlamına gelir. Bazen sağlık uzmanları uzun süreli, uzun dönemli veya dirençli ağrı gibi farklı sözcükler kullanır. Bazen altı ay 12

11 veya daha uzun süre devam eden ağrı kronik ağrı olarak tanımlanır. Bütün bu terimler aynı anlama geldiği için kafa karıştırıcı olabilir. Bu kitapta üç ay veya daha uzun süre devam eden ağrı tanımı kullanılmaktadır. Kronik ağrıda bazen ağrı mesajını taşıyan sinirler değiştirilmesi zor bir ağrı belleği geliştirmiş olabilir. Bu biraz kendinizi bütün gün mırıldanmaktan alamadığınız rahatsız edici bir melodi gibidir. Bazen pek çok test ve tarama yapıldığı zaman bile bu ağrının nedenleri bulunamaz. Kronik ağrı bazı insanlar için hayat tarzlarında hafif kısıtlanmalar anlamına gelir. Bazıları içinse bu bağımsızlıklarını ve güvenlerini büyük ölçüde kaybetmelerine yol açabilir. Ağrıyı veya eğer biliniyorsa nedenlerini ortadan kaldırma çabalarına rağmen, ağrı uzun süreli hale gelebilir. Ağrı sorunu olan insanlar sıklıkla bunun yaşam tarzları ve gelecekleri bağlamında ne anlama geldiği konusunda kaygılanırlar. Ağrı yüzünden kısıtlanmak zor ve moral bozucu olabilir, özellikle eğer çaresi yoksa. Bu da bazı insanlarda kaygıya veya endişeye ve depresyona yol açabilir. Bilişsel Davranış Terapisi nedir? Bilişsel Davranış Terapisi (BDT) bir konuşma terapisidir. Eğitimli bir BDT terapistiyle konuşmak mevcut sorunları saptamanıza ve anlamanıza yardım eder. Bu yaklaşım bedensel semptomlar, düşünceler, duygular ve davranışlar arasındaki bağlantıları ve bunun günlük hayatınızı nasıl etkilediğini anlamanızı sağlar. Bilişsel terimi düşünce ve inançlarla ilişkili anlamına gelir; davranış ne yaptığımız veya ne yapmadığımızla, edimlerimizle ilgilidir. BDT Profesör Aaron Beck tarafından, ortamı değiştirerek ve ödüllendirerek insanların daha başarılı bir şekilde işlevde bulunmasına yardım edilebildiğini gösteren önceki araştırmalara dayanarak 1970 lerde geliştirilmiştir. Bu, davranış terapilerinin temeliydi. Profesör Beck BDT nin kaygı ve depresyon 13

12 da dâhil olmak üzere birtakım sorunlara yönelik başarılı bir tedavi olabileceğini göstermiştir. BDT aynı zamanda geniş kapsamlı kronik ağrı, kronik yorgunluk sendromu, uyku sorunları, endişe ve panik atak, öfke ve yılgınlık, şiddetli anjin ve diğer sağlık problemleri ile ilişki sorunların üstesinden gelinmesinde de yararlıdır. BDT konusundaki araştırmalar ve klinik deneyimler kronik ağrısı olanların yaşamlarını daha iyi yönetmelerine yardım edebildiğini göstermiştir. Bir kitap nasıl yardımcı olabilir? Ağrınızı yönetmek için pek çok farklı yöntem denemiş ve hayatınıza yaptığı etkiyle nasıl baş edeceğiniz konusunda pek çok fikir edinmiş olabilirsiniz. Ya da kendinizi tümüyle bunalmış ve çıkmazda hissedebilirsiniz. Veya sadece birkaç önerinin işe yarayacağını düşünebilirsiniz. Şimdiki durumunuz ne olursa olsun, bu kitabın amacı size kronik ağrınızı yönetmek için ihtiyacınız olan araçları sunmaktır. Pek çok insana ağrının bir tedavisi veya çaresi olmadığı ve onunla birlikte yaşamayı öğrenmeleri gerekeceği söylenir. Fakat eğer ihtiyacınız olan becerilere ve bilgiye sahip değilseniz bu zor olabilir. Bu kitap çökkünlüğün ve kaybetme ve yılgınlık duygusunun üstesinden gelmenin yollarını anlatıyor. Kaygı ve endişeyi azaltma, kronik ağrı hakkındaki yararsız düşünce ve inançlarla baş etme becerilerini arttırmaya yardım ediyor. Sorunlarınızı yakınlarınızla konuşup paylaşmanın yollarını gösteriyor. Pratik bir şekilde sorun çözmek yaşam kalitenizi arttırmanıza yardım edebilir. Mesela, yapılması gereken şeyleri yaptırmanın ve keyifli faaliyetlerde bulunmanın yollarını keşfedebilirsiniz. Hedefler koyabilir ve bunlara kademeli olarak ulaşmanın yollarını planlayabilirsiniz. Aynı zamanda faaliyet ile dinlenmeyi dengelemek için temponuzu ayarlama becerilerini de öğrenebilirsiniz. Bu beceriler, zindeliğinizi aşırıya kaç- 14

13 madan ve bir kötüleşmeye yol açmadan arttırmanızı sağlayarak kademeli biçimde daha çok şey yapmanızı sağlayacaktır. Ağrının etkisini azaltmak için yeni beceriler öğrenilebilir ki, elinizdeki kitap size bu konuda yardımcı olacaktır. Keyfiniz ve kendinize güveniniz artacak, yılgınlığınız ve endişeniz azalacaktır. Bir Bilişsel Davranış Terapisti, bir Pratisyen Hekim ve bir Psikoterapist, kronik ağrısı olan özgüvenli pek çok insandan gelen fikir ve destekle birlikte bu kitabı ortak kaleme aldı. Kronik ağrı bölümlerinde, insanların ağrıyı yönetme konusunda beceri kazanmasını sağlamak için çoğunlukla farklı sağlık uzmanları bir ekip olarak çalışırlar. Bu kitaptan en iyi nasıl yararlanabilirim? Ağrı çok kişisel bir şeydir. Onun nasıl bir his verdiğini ve hayatınızı nasıl etkilediğini sadece siz bilirsiniz. Onun için bu kitabı kendi kişisel durumunuz bağlamında en yararlı görünen şekilde kullanabilirsiniz. Mesela: Kitap etraflıca düşünmenize ve bu fikirleri kendi durumunuza uygulamanıza yardım etmek için pek çok soru içermektedir. Eğer elinizin altında bir defter bulundurarak yanıtlarınızı yazarsanız, ilerlemenizin yazılı bir kaydını da tutmuş olursunuz. Kitabı baştan sona hızla okuyup bazı yararlı ipuçlarını seçebilir veya daha yavaş bir şekilde sizin için uygun olan bir hızda- inceleyebilirsiniz. Nüksetme veya kötüleşme görüldüğü zaman bazı bölümleri tekrar incelemek ve uygulanacak daha çok teknik veya yeni ipuçları öğrenmek yararlı olabilir. 15

14 Muhtemelen bu kitaptan en iyi şekilde yararlanma biçimlerinden biri haftada en fazla bir bölüme odaklanmaktır. Ağrı yönetimi üstünde çalışmaya her gün zaman ayırın -20 ile 30 dakika yeterli olabilir. Bunu yapacak zamanı ve enerjiyi bulmak zor olabilir. Fakat bu zamanı uzun vadede ağrınızı daha iyi yönetmek amacıyla harcadığınız için buna değer. Bazı bölümler üstünde bir arkadaşınız, eşiniz veya bir sağlık uzmanıyla birlikte çalışmak isteyebilirsiniz. Sizi destekleyip teşvik edecek birinin olması gerçekten iyi olur ama mutlaka gerekli değildir. Bölümler neler içeriyor? Kitabın Birinci Kısmı Kronik Ağrı Nedir? başlığını taşıyor ve 1 den 5 e kadar olan bölümleri kapsıyor. Bu bölümler ağrının etkisini anlamanıza yardım edecek ve kronik ağrının akut ağrıdan nasıl ayrıldığını açıklayacak. Bu bölümlerde ayrıca sağlık uzmanlarının, tetkiklerin, ilaçların ve ağrıyı yönetme yöntemlerinin rolü de ele alınacak. Kronik Ağrının Üstesinden Gelme ismini taşıyan İkinci Kısım 6 dan 17 ye kadar olan bölümleri içeriyor. Kendi kendine yardıma odaklanmış bu pratik bölümler size ağrıyla yaşamanın yeni yollarını uygulama fırsatının yanı sıra, bu konuda düşünmeniz için yeni yaklaşımlar da sunacaktır. Daha özgüvenli bir şekilde ağrıyla birlikte yaşamayı öğrenmenize yardım edecektir. 1. BÖLÜM: AĞRININ ETKISINI ANLAMAK VE DEĞIŞIKLIKLER YAPMAK Bu bölüm kitabın geri kalanı için önemli bir giriştir. Kronik ağrının hayatınızın her alanını nasıl etkilediğini ayrıntılı ola- 16

15 rak anlamanız diğer bölümleri daha iyi kullanmanıza ve kendi durumunuza uygulamanıza yardım edecektir. 2. BÖLÜM: KRONIK AĞRIYI VE AĞRI SISTEMLERINI ANLAMAK Bu bölüm hâlihazırda ağrı ve ağrı sistemlerinin bedende nasıl işlediği konusunda ne anladığımızı açıklıyor. Kronik ağrısı olan pek çok insan ağrısını ve ağrının etkisini daha iyi yönetmek konusunda kendi kendilerinin uzmanı olmak için bu bilgileri kullanabildiğini keşfetmiştir. 3. BÖLÜM: AĞRI İÇIN YAPILAN TETKIKLERI ANLAMAK Muhtemelen ağrınız için tetkikler yaptırmışsınızdır. Bunlar kan testlerini, röntgen veya daha karmaşık incelemeleri içerebilir. Bu bölüm en yaygın tetkikleri ve bunların sağlık uzmanlarına ve uzun süreli ağrısı olan kişilere nasıl yardımcı olduğunu açıklıyor. 4. BÖLÜM: SAĞLIK UZMANLARININ ROLÜNÜ ANLAMAK Bu bölüm kronik ağrısı olan insanlar için sağlık uzmanlarının rolünü açıklıyor. Yaşadığınız yerde çeşitli hizmetlerden yararlanmanıza yardım edecektir. 5. BÖLÜM: İLAÇLARI ANLAMAK VE DAHA İYI KULLANMAK Bu bölüm hangi ilaçların ağrı için faydalı olduğunu anlamanıza yardım ediyor. İlaçlardan en iyi nasıl yararlanılacağına göz atıyor. Ayrıca eğer ilacınızın dozunu azaltmayı veya hepten kesmeyi seçerseniz bunu güvenli bir şekilde yapmanız için önerilerde bulunuyor. 6. BÖLÜM: HEDEFLER KOYMAK Bu bölüm hayatınızın değişik alanlarında hedefler koymanıza ve onlara ulaşmanıza yardım ediyor. 17

16 7. BÖLÜM: KENDINIZI ÖDÜLLENDIRMEK Bu bölüm gösterdiğiniz çabalar ve ilerleme için ödülleri nasıl kullanacağınızı anlamanıza yardım ediyor. 8. BÖLÜM: TEMPOYU AYARLAMAK Bu bölüm her gün faaliyetlerinizi nasıl planlayacağınızı ve tempoyu nasıl ayarlayacağınızı açıklıyor. Bunlar öğrenilmesi gereken kilit noktadaki becerilerdir. 9. BÖLÜM: DAHA ZINDE VE DAHA AKTIF OLMAK Bu bölüm daha aktif olmanın önemini ve kademeli olarak nasıl daha zinde hale gelineceğini açıklıyor. Bu, esnekliğin yanı sıra, gücün ve dayanıklılığın artmasına da yardım eder, böylece ağrı faaliyetlerinizi daha az sınırlar. 10. BÖLÜM: SORUN-ÇÖZMEYI ANLAMAK Bu bölüm her gün karşılaşılan zorluklara göz atmanın ve onları çözmenin pratik yollarını gösteriyor. 11. BÖLÜM: UYKU VE UYKU SORUNLARINI ANLAMAK Bu bölüm insanların ne tür uyku sorunlarıyla karşı karşıya kalabileceğini ele alıyor. Ağrıya rağmen daha iyi uyumaya yardım edecek pratik tavsiyeler ve fikirler veriyor. 12. BÖLÜM: GEVŞEME Gevşemek, ağrısı olan insanlar için önemli bir beceridir. Bu bölüm gevşemenin nasıl yardım edebileceği ve nasıl öğrenileceği konularını kapsıyor. 13. BÖLÜM: AĞRI, İLETIŞIM VE İLIŞKILER Bu bölüm ağrının ilişkileri nasıl etkileyebileceğine göz atıyor. Ağrı yüzünden yaşanan cinsel sorunlar da dâhil olmak üzere, bu zorluklarla baş etmek için öneriler sunuyor. 18

17 14. BÖLÜM: DEPRESYON, KAYGI VE ÖFKEYI YÖNETMEK Bu bölüm yararsız düşünme kalıplarını anlamanın ve kotarmanın yolları kadar, depresyon, kaygı ve öfkeyi azaltmaya çalışmanın yollarını da gösteriyor. 15. BÖLÜM: KABULLENME Uzun süreli ağrısı olan pek çok kişi bunu kabullenmekte zorlanır. Bu bölüm sağlık ve yaşam şartları konusundaki değişikliklere uyum sağlamakta kullanılabilecek bazı fikirler veriyor. 16. BÖLÜM: İLERLEMEYI SÜRDÜRMEK VE KÖTÜLEŞMELERLE BAŞ ETMEK Bu bölüm ağrıyla ve kötüleşmelerle daha iyi baş etmek için öğrenmiş olduğunuz beceriler konusunda daha çok güven kazanmanıza yardım ediyor. 17. BÖLÜM: GELECEĞE BAKMAK VE İŞINIZI KOTARMAK Bu bölüm yeni rollerin veya yeni yaşam yollarının ortaya çıkmasını, mesela çalışma hayatına geri dönmeyi, yeni bir işe veya eğitime başlamayı ele alıyor. Aynı zamanda özgüveninizi arttırmak için, ağrıya rağmen hayatınızı idare etmekteki başarınızın kanıtlarını nasıl toplayacağınızı da gösteriyor. Bu kitabı kullanmaya nasıl başlayacağım? Bu Giriş bölümünden sonra, kitaptaki bütün bölümlerin rolünü açıklayan bir Kronik Ağrının Üstesinden Gelme Rehberi yer alıyor. Rehberden sonra, ağrının dört kişinin hayatını nasıl farklı şekillerde etkilediğini gösteren dört Vaka Hikâyesi anlatılıyor. Bu vaka hikâyelerindeki insanlardan başka bölümlerde de bahsediliyor mesela, Razia 8. Bölümde temposunu ayarlama becerilerini öğreniyor ve Jim 14. Bölümde kaygı konusundaki endişeleriyle baş etmeye çalışıyor. 19