Yeraltı krom işletmesinde risk analizine yönelik bir uygulama Ahmet Mahmut Kılıç* 1, Esma Kahraman 1, Mustafa Tosun 1

Transkript

1 1st International Mediterranean Science and Engineering Congress (IMSEC 2016) Çukurova Unirsity, Congress Center, October 26-28, 2016, Adana / TURKEY Pages: , Paper ID:789 Yeraltı krom işletmesinde risk analizine yönelik bir uygulama Ahmet Mahmut Kılıç* 1, Esma Kahraman 1, Mustafa Tosun 1 1 Çukurova Ünirsite, Mühendislik Mimarlık Fakülte, Maden Mühendisliği Bü, Adana, Türkiye; kilicm@cu.edu.tr Özet İş sağlığı iş günliği çalışmalarının amacı, iş kazalarından çalışanları korumak daha sağlıklı bir ortamda çalışmalarını sağlamaktır. Bunu sağlamak için riskler önceden öngörülmeli değerlendirilmelidir. Bu çalışmada, Hatay da bulunan bir yeraltı krom işletmesindeki iş sağlığı günliği uygulamalarına yer rilmiş olup olası riskler değerlendirilmiştir. Anahtar Kelimeler: İş Sağlığı, Risk, Yeraltı, Krom. An practice on the risk analysis in the underground chrome operating Abstract The purpose of the occupational health and safety studies is to protect employees and provide in a healthy work environment. Therefore, risks in the workplace should be foreseen and previously evaluated. In this study, occupational health and safety applications ha been presented and risk assessment has been done in a Chrome Mine in Hatay. Keywords: Occupational Health, Risk, Underground, Chrome. 1. GİRİŞ İsçi sağlığı is günliği günümüzde bir bilim dalı haline gelmiştir. Üretim sürecindeki toplum yaşamındaki değişimlere bağlı olarak gelişim göstermektedir. İnsanlığın doğa ile savaşımı ile başlayan değişik aşamalardan geçen çalışma yaşamındaki gelişmeler, isçi sağlığı is günliği sorunlarının da gündeme gelmesine yol açmıştır. üretim yöntemlerindeki değişim dönüşümler nda çalışanların sağlık günlik sorunları da çoğalmış giderek önem kazanmaya başlamıştır. Tarih boyunca çalışma yaşamındaki gelişmeler, isçi sağlığı is günliği konusundaki gelişmelere de kaynaklık etmiştir [1]. Bir işletmede olabilecek iş kazalarının önceden tahmin edilebilmesi sonuçlarının oluşturacağı etkilerin büyüklüğü de dikkate alınarak yapılacak iyileştirme faaliyetlerinin öncelik sıralamalarının yapılması gerekir. Risklerin analizi değerlendirilmesi iş kazalarının önlenmesi çalışmaları gerçekçi yaklaşımlarla yapıldığında iş günliği çalışmaları için iyi bir yol haritası oluşturmaktadır. Oluşturulan risk değerlendirmesi iş günliği sorumlularının çalışmalarına ışık tutacaktır. Zira risklerin değerlendirilmesi önceliklerinin belirlenmesi iyileştirme faaliyetlerinde de öncelikli risklere yönelik çalışmalara ağırlık rilmesini sağlayacaktır. Risklerin Değerlendirilmesi; işletme dahilinde tüm faaliyetlerin, alanların, ekipman kullanımının sağlık günlik üzerindeki etkilerinin sistematik olarak incelenmesini içerir [2]. Maden işletmeleri sağlık günlik açısından çok çeşitli tehlikelerin bulunduğu ortamlardır. Bundan dolayı iş sağlığı günliği büyük önem taşımaktadir. İş sağlığı çalışmalarının amacı çalışanların sağlığını korumak günce altına almaktır. İşçi sağlığı iş günliği, tehlikelerin önlenmesinin yanı sıra risklerin öngörülmesi, değerlendirilmesi bu risklerin tamamen ortadan kaldırılması çalışmalarıdır. 3070

2 Madencilik Sektöründe meydana gelen iş kazaları incelendiğinde kazaların büyük çoğunluğunun yeraltı madenlerinde olduğu gözlenmiştir. Dolayısıyla can kayıpları da yeraltı işletmelerinde daha fazladır. İş kazalarını önlemek daha sağlıklı bir çalışma ortamı sunmak iş sağlığı günliğine yeterince önem rmekle mümkündür. Olası riskleri önceden belirlemek tehlikeleri ortadan kaldırmak temel prensip haline gelmelidir. Bu çalışmada; Hatay da bulunan yeraltı krom işletmesindeki iş sağlığı günliği uygulamalarına yer rilmiş, olası tehlikeler belirlenmiş bu tehlikeler için risk değerlendirmeleri yapılmıştır. 2. İşletme hakkında genel bilgiler İşletme, Hatay iline bağlı Gülderen Köyünün Kazıklı Yaylasında yer almakta, Şehir merkezine yaklaşık 29 km mesafededir yılında işletme faaliyetine başlamış ortalama 500 ton/ay üretim kapasitesiyle çalışmalarına devam etmektedir. İşletmede kapalı açık işletme yöntemleri uygulanmakta fakat çoğunlukla kapalı işletme yöntemi tercih edilmektedir. İşletmede 17 personel üretimde görev almaktadır. İşletmede kat arası blok göçertme yöntemi ile cevher üretimi yapılmaktadır. Bu yöntem iki ana aşamayı içermektedir. Bunlardan ilki, hazırlık aşamasıdır. Hazırlık aşamasında cevher bloğuna spiral şeklinde inilen anayol ile taban tavan arasında nakliye hattı oluşturulur. Cevher bloğunda belirlenen ekonomik değeri yüksek olan cevher noktalarına bu spiral üzerinden galeriler (tüneller) sürülerek cevherin son noktasına kadar ilerleme yapılır. İlerleme bittikten sonra cevher içerisinde stoplar açılarak hazırlık aşaması sonuçlandırılır. Hazırlık aşamasının bitmesi nda ana üretim kat arası göçertmeye başlanılır. İkinci aşamada ise sürülen tünellerin belirlenen noktalarından, bir üst kata delinen dik deliklerin patlatılmasıyla üretim gerçekleştirilir. Kazanılan cevher üretim noktalarından belirlenen diğer noktalara yeraltı kamyonlarıyla taşınır. Üretim mekanizasyon gerektiren bir yöntemdir. Delici makine tünel kesitini istenen ölçülerde, istenen eğimle istenen açıyla dönüşleri rebilecek şekilde pozisyon alarak delme işlemine başlar. Aynanın patlatmaya elrişli olup olmadığının kontrol edilir ayna patlatmaya elrişliyse patlatma ekibi gelerek patlayıcıları deliklere şarj edilip patlatılır. Pasa içerisin ilerleme yapılıyorsa malzeme döküm sahasına taşınarak alana dökülür. Cevher ya da pasanın nakliyesi tamamlandıktan sonra kazı yapılan alanın günliğinin sağlanması gerekmektedir. Bu amaçla bir sonraki aşamada tahkimat işleri yapılır. 3. Risk değerlendirilmesi İşletmede madencilik faaliyetleri sırasında ortaya çıkabilecek iş kazaları meslek hastalıklarının risk durumlarını belirlemek için risk analizi yapılmıştır. Risk analizi ekibi (, İş Günliği Uzmanı, Hekimi, Çalışan Temsilcisi, Destek Eleman) tarafından saha sağlık gözetimi nda elde edilen riler toplanıp yine aynı ekip tarafından değerlendirilmiştir. İşletmede risk değerlendirmesi (risk analizi) yönetiminde riskler 5 adımda izlenmiş 5x5 MATRİS sistemi ile riskler değerlendirilmiştir Risk Değerlendirme Karar Matrisi Değerlendirilen risklerin, risk matrisi üzerindeki yerine bakılır. Riskin kabul edilebilirliği konusunda karar rilir. Kabul edilemez riskler uygun önlemler alınarak risk koruma seviyesi indirgenmeye çalışılır. Risk Değerlendirme Karar Matrisi: En sık kullanılan yaklaşımlardan biri olan risk değerlendirme karar matrisi, Amerika Birleşik Devletleri Askeri standardı olan MIL_STD_882-D olarak da bilinen sistem günlik program gereksinimi karşılamak maksadıyla geliştirilmiştir. Matris diyagramları iki ya daha fazla değişken arasındaki ilişkiyi sebep sonuç ilişkisine dayanarak analiz etmekte kullanılan bir değerlendirme aracıdır. L Tipi Matris: 5x5 Matris diyagramı (L Tipi Matris) özellikle sebep-sonuç ilişkilerinin değerlendirilmesinde kullanılır. Bu metot basit olması dolayısıyla tek başına risk analizi yapmak zorunda olan analistler için idealdir, ancak değişik prosesler içeren ya birbirinden çok farklı akım şemasına sahip işlerin hepsi için tek başına yeterli değildir analistin birikimine göre metodun başarı oranı değişir. Bu tür işletmelerde özellikle aciliyet gerektiren biran evl önlem alınması gerekli olan tehlikelerin tespitinin yapılabilmesi için kullanılmalıdır. Bu metot ile öncelikle bir olayın gerçekleşme ihtimali ile gerçekleşmesi takdirinde nun derecelendirilmesi ölçümü yapılır. Risk skoru ihtimal zarar derecesinin çarpımından elde edilen eşitlik kullanılarak belirlenir. 3071

3 3.1. Maden İşletmesinde Risk Değerlendirme Aşamaları Risk değerlendirmesi (risk analizi) yapılırken izlenen aşamalar aşağıda özetlenmiştir. 1.Adım: Tehlikelerin Tespit Edilmesi: Tehlikeler tespit edilirken özellikle iş ekipmanları sistemler, binalar tehlikenin kaynağı olarak görülmeli bu kaynaktan hangi yolla zarar oluşacağı sorusu sorulmalıdır. Bu sorunun cevapları o kaynaktan oluşacak tehlikeleri ortaya çıkaracaktır. Bu yolla bir kaynaktan birden fazla tehlikenin oluşacağı tespit edilebilecektir. Yani bir kaynaktan birden fazla tehlike oluşur, her bir tehlikeden de bir den fazla risk oluşur. Bu sistematik yaklaşım içerisinde bir işyerinde tehlikeler geçmiş kayıtları inceleyerek, mevcut durumu inceleyerek, mevzuat literatürü inceleyerek belirlenebilir. 2. Adım: Risklerin Belirlenmesi Derecelendirmesi: Risk değerlendirmesinin 2. adımında tehlikelerden kaynaklanan risklerin ne ya da neler olabileceğine karar rilir. Bir tehlikeden birden fazla risk oluşabileceği düşünülür. Risklerin belirlenmesi aşamasından sonra tercih edilen nicel ya nitel yöntemlerle risklerin derecelendirilmesine geçilir. Bu değerlerde en klasik temel risk değerlendirme modeli olan MATRİS sistemi 5 li, matris olarak esas alınmıştır. Bu çalışmada risklerin hesaplanmasında Tablo 1 ile Tablo 2 deki bilgiler kullanılmıştır. Sonuçların değerlendirilmesi için oluşturulan risk matrisi Tablo 3 de rilmiştir. Oluşturulan risk matrisine göre kabul edilebilirlik, yasal şartlar, yerel özellikleri işyeri şartları dikkate alınarak Tablo 4 deki şekilde tanımlanmıştır. Olabilirlik 1-Çok Küçük 2-Küçük 3-Orta 4-Yüksek 5-Çok Yüksek Şiddet Olabilirlik Şiddet 1-Çok Hafif 2-Hafif 3-Orta 4-Ciddi 5-Çok Ciddi Tablo 1. Tehlike olabilirliği Ortaya çıkma sıklığı / frekans için derecelendirme basamakları Yılda Bir Üç Ayda Bir Ayda Bir Haftada Bir Her Gün Tablo 2. Olası sonuçlar zararın şiddeti Tablo 3. Risk matrisi Derecelendirme (İnsana Yönelik) İş saati kaybı yok İş günü kaybı yok Hafif yaralanma, Uzuv kaybı Birden çok Çok hafif seviye Risk 1 Risk 2 Risk 3 Risk 4 Risk 5 Risk 2 Risk 4 Risk Risk 3 Risk Risk Yüksek seviye Risk 16 Yüksek seviye Risk 20 Risk Yüksek seviye Risk 20 Çok yüksek seviye Risk Bölge (Kabul Edilebilir Riskler): İhtimal şiddeti düşük bölge, risk skoru küçük olan risklerdir. Bu bölgede yer alan riskler genellikle Kabul edilebilir riskler olarak tanımlanmaktadır inceleme anında kontrolü yeterli olup, gerçekleşmesi halinde işletme için önemli bir zarar doğurmayacak risklerdir. 3072

4 Tablo 4. Sonuç eylem skalası Sonuç Eylem 16, 20, 25 Kabul Edilemez Risk Bu risklerle ilgili hemen çalışma yapılmalı 8, 9, 10, 12, 15 Dikkate Değer Risk Bu risklere çok çabuk müdahale edilmeli 1, 2, 3, 4, 5, 6 Kabul Edilebilir Risk tedbir gerektirmeyebilir 2. Bölge Transferi Gereken Riskler: İhtimali Düşük - Şiddeti Yüksek bölge risk skoru orta bu bölgede yer alan riskler genellikle transfer edilmesi gerekli riskler olarak tanımlanmaktadır. 3. Bölge Azaltılabilir Riskler: İhtimali yüksek - Şiddeti düşük bölge Risk Skoru orta bu bölgede yer alan riskler genellikle Azaltılması gerekli riskler olarak tanımlanmaktadır. 4. Bölge Kabul Edilemez Riskler: İhtimali Şiddeti Yüksek bölge Risk Skoru yüksek bu bölgede yer alan riskler Kabul edilemez riskler olarak tanımlanmaktadır. 3. Adım: Kontrol Tedbirlerine Karar rmek: Bu adımda özellikle kabul edilemez düzeyde bulunan risklerin kabul edilebilir düzeye indirilmesi için gerekli olan kontrol tedbirlerine karar rilir. Risk değerlendirmesinin en önemli adımlarından biri olan bu adımda risk kontrol önlemlerinin neler olacağı bu önlemlerin belirlenmesinde ne tür bir öncelik tercihinde bulunacağı belirlendi. 4. Adım: Kontrol Tedbirlerini Tamamla: Bu adımda seçilen kontrol tedbirleri işyerinde uygulanarak tamamlanır. Kontrol tedbirler; çalışma yöntemlerinin geliştirilmesi, iletişim, eğitim öğretimin sağlanması, denetim bakımdan ibarettir. 5. Adım: İzle Tekrar Et: Son adım tedbirlerin etkinliğinin izlenmesi tekrar edilerek gözden geçirilmesidir. Bu çalışma nda ilk etapta olasılık şiddetin yüksek risk oluşturduğu görülmüştür. Bu nedenle işletme bünyesindeki risk analizi ekibi tarafında risk analizi tarafından olasılık şideti düşürmek amacıyla sistemli çalışmalar yapılmış, bazı durumlarda belirli sürelerle işletmedeki faaliyetler durdurularak iyileştirmeler yapılmıştır. Bütün bunların nda tekrar düzeltici önleyici faaliyetler kapsamında değerlendirilmeler yapılarak riskin olasılık şiddet derecesi düşürülmüştür. Risk değerlendirme sonuçlarının bir kısmı Tablo 5 de rilmiştir. S. No 1 2 Alt Bölge Durum Durum Tehlike Tanımı Çıkış Kapı Yoların Belirtme Çıkış Kapı Yolları Belirtme Tablo 5. Risk değerlendirme tablosu Risk Tanımı Durumda Panik-Telaş-İzdiham - Yaralanma Durumda Panik-Telaş-İzdiham - Yaralanma Mevcut Durumlar Kapılar kafi değil saha çevrilmeli. Saha girişi kontrol edilmeli. İşletme çıkış kapısı yolu, çıkış kapısı olarak kullanılıyor Ne Olurken Revize Değerlen Alınması dirme Termime Değerlendir- Gereken Sorumlu Önlemler O Ş R O Ş R Tehlikede, çalışanlar işyerini derhal günli şekilde terk edilmelidir. çıkış yol kapıları uygun yerlere konulmalı işaretlenmeli. ya 3073

5 3 Durum Çıkış Kapı Yolların Belirtme Durumda Panik-Telaş-İzdiham - Yaralanma İşletme çıkış kapısı yolu çıkış kapısı olarak kullanılıyor çıkış yol kapısı elektrik kesintisi için yedek aydınlatma sistemi olmalıdır. 4 Durum Çıkış Kapı Yollunu kapama Durumda Panik-Telaş-İzdiham - Yaralanma Çıkış kapılarının yollarının önünde engel yok. İşaretler eksik. çıkış yol kapıları kullanılır dışarı açılmalı, yolda açık olmalı Önlemi Yetersiz Koğuş eklenti kullanımı Savunma önlemleri alarm,vs. yetersiz Olası Bir ın Büyümesi Sonucu Hasar-Yaralanma- ndeki söndürme cihazları uygun yerde yeterli sayıda yönetmeliğe uygun yerleştirilmeli. * eylem planına göre tüpleri *Elektrikli aletler kontrol edilmeli. Olası Bir ın Büyümesi Sonucu Hasar- -Yaralanma 6331 İş Sağlığı Günliği Kanunu Yükümlüğüne göre önlem alınmalı. Şaniye ofis galeri tünel vb. yerlerde alarm sistemi tedbirleri Yeterli sayıda söndürücü yoktur. söndürücülerle ilgili tedbirler alınmalıdır Elektrikli araçların konumu belirtilmeli, Kaçak akım rölesi olmalı, Elektrikli ekipmanlar kontrol edilmeli. alarmları kontrol edilmeli. Yeterli söndürme tüpü 2*2m. yanmaz örtü olmalı. 8 Savunma Önlemler Yetersiz söndürücü uygunsuz Olası Bir ın Büyümesi Sonucu Hasar-Yaralanma- söndürücülerle ilgili tedbirler kısa sürede yönetmelikteki gibi söndürücü altı ayda bir kontrol edilmeli, yılda bir yenilenmeli. Çalışanlar, ı söndürmede bilgilenmeli 15 Gün

6 9 Eğitimli Ekibinin Olmaması Olası Bir ın Büyümesi Sonucu Hasar- Yaralan- ma- söndürme ekibinin bir an önce kurulması, gerekli tatbikatların yapılmalıdır. Çalışanlar söndürme, dan korunma, o anda yapılacaklar için eğitilmeli, altı ayda bir tatbikat yapılmalı Uygun nitelikte söndürme dolabı olmalı, kolay ulaşılmalı, periyodik kontrol yapılmalıdır.. Eğitimlerde Şev üst diplerinde yemek yemek, istirahat etmek için yanaşılmayacağı anlatılmalıdır. Önlemi, dolabı Yetersiz Dar alanda fazla makine çalışması Kazı şev dibinde bekleme Olası Bir ın Büyümesi Sonucu Hasar- Yaralan- ma- Araçların araca-çalışana çarpması hasar Yaralan- ma- dolapları ile ilgili tedbirler Araçlar; makine emniyet yönetmeliğine göre yerleştirilmeli. Kazı alanında Heyelan yada taş düşmesi Hasar, Yaralanma, İş makinasının çevresinde çalışanlara çarpması, yaralanma Şev diplerinde gerekli emniyet tedbirleri alınmadan çalışma yapılmamalıdır. Araçlar; ilgili yönetmeliğe göre yerleştrilmeli, bakımı yapılmalı, günlik levhası konulmalı. Kazıda iş makinası ehliyetsiz kullanımı Yapı İşlerinde İş Sağlığı Günliği Ek 4,B İş makinelerinin yetkili/belgeli operatörlerin kullanılmasının sağlanması 15 Gün Yükleme için Kademeye paralel yanaşmış araçlar Heyelen yada taş düşmesi maddi hasar, Yaralanma Operatörler yükleme noktalarına kademeye dik olarak araçları yerleştirmelidir Eğitimde; Yüklemede Kademeye paralel yanaşılmanın sakıncaları anlatılmalı. 3075

7 15 İş makinesimanevra hareketi İş makinesi manevra hareket esnasında insanlara çarpması, yaralanma Yapı İşlerinde İş Sağlığı Günliği Ek 4, B *İş makinelerinin hareket, manevrada manevracı bulundurmalı *Tüm makinelere geri vites ikaz sistemi takılmalıdır. 16 yolunun kaygan olması Araçların kayıp kaza, yaralanma lere sebebiyet rir Yapı İşlerinde İş Sağlığı Günliği Ek 4, B Özellikle yağışlı havalarda yolların kayganlığı, çamuru önlenmeli, uygun yollar yapılmalı yolları eğiminin yüksek olması yollarının dar olması Araçların Hatalı Sollama Yapması Aracın iniş çıkış da zorlanma, fren tutmamasından kaza, yaralanma, Karşılıklı gelen araç geçişlerde sorun yaşaması kaza, yaralanma, Hatalı sollama Araç kazası, Yaralanma, Yapı İşlerinde İş Sağlığı Günliği Ek 4, B Yapı İşlerinde İş Sağlığı Günliği Ek 4, B Operatör Şoförler hatalı sollama yapmaması için uyarılmalıdır. yollu eğimi yüklü araçların kolay çalışabileceği eğimde (max:%7 eğimde) olmalı. yollarının standartlara uygun olarak yeterli genişlikte yapılması gerekir. Yol boyunca sollama yasağı işaretleri konulmalıdır. 20 Yükleme Çarpışma Devrilme Makine kullanmada başka şeyle ilgilenme kaza,, Yaralanma, Operatörler yüklemede başka şey ile ilgilenmemesi konusunda uyarılmalı. Makina kullanırken başka şeyle ilgilenmek, Yükleme işlemleri talimatlandırılmalı. 3076

8 21 El Aletleri ile Çalışma yapımı gazı ışığıdan; Toza dumana bağlı rahatsızlıklar, Göz ağrısı yapılan yere cebri havalandırma yapılmalı açık alanda rüzgarı arkasına alınmalı. yapılan yere cebri havalandırma döşenmeli Maskesiz kaynak yapılaması yasaklanmalıdır El Aletleriyle Çalışma El Aletleri ile Çalışma Dolum yaptırılan firmadan oksijen tüpleri kontrolünün yapıldığına dair belge Basınçlı Tüpler Kıvılcımları Esnasında Kullanılan Elektrik Oksijen Tüpü kullanımı LPG tüplerinde Gaz sızıntısı Bir yerin ya da vücudun bir yerinin yanması Küçük orta derece yanık oluşumu Yüksek konsantrasyonda havasız kalma Yaralanma çılara yanmaz önlük rilmelidir. yapılan ortamda tutuşabilecek bir şeyin bulunmamalı. El Aletleriyle Çalışma Elektrik çarpması ağır yaralanmaların oluşumu, Elektrik çarpması, Ağır yaralanma, ciddi yanık oluşumuna sebep olmayacak ortam sağlanmalı. Basınçlı gaz tüplü patlaması hasar, Yaralanma, ta kullanılan basınçlı tüplerin periyodik kontrolleri yapılmalıdır. çılara yanmaz önlük rilmeli, kaynak yapılan ortamda tutuşabilecek bir şey bulunmamalı. Kablolar topraklı eksiz olmalı, kaynak makinesi metal kısımları, pense yalıtımlı günilir olmalıdır. LPG tüpünden gaz sızıntısından boğulmaya zehirlenmeye karşı önlem Tüp contaları sürekli değiştirilmeli, Gaz kaçağı olduğunda ortam havalandırılmalıdır. 3077

9 26 bar göstergesi arızalı olması Emniyet valfinin açılmaması patlama, yaralanma, lerin bakımı yetkili servisce yapılacak, sayaç kalibresi akredite kuruluşca yapılmalı dosyalanmalıdır. lerin periyodik bakımı yetkili servislerce yapılacak, sayaçların kalibreleri akredite kuruluşca yapılacak dosyalanacaktır Periyodik kontrol bakımının yapımı Oksijenle LPG nin kontrolsuz Buluşması Ciddi yaralanma, bakım periyodik kontrolleri yetkili firmalarca yönetmelikteki süreler de yapılmalı. günlik tertibatı olmaması Patlama yaralanma Basınçlı Tüpler Oksijenle LPG nin kontrolsuz Buluşması Yaralanma, İş Ekipmanının Kullanımında Sağlık Günlik Şartları Ek2 İşçi Sağlığı İş Günliği Tüzüğü, Madde 240 Oksijenle LPG nin kontrolsuz buluşmasından olabilecek patlama önlenmeli. basıncı ayarlanmış basınca ulaşınca, motor durmalı durma gecikince, basınçlı havayı boşa recek günlik tertibatı bulunmalı. Tüplerde şalomada alev geri tepme valfi takıllmalı çalışmaya başlarken vanalar yavaş yavaş açılmalı. 30 Basınçlı Tüpler Tüpleri yağlı elle tutma patlama yaralanma. -patlama oluşacak yaralanma, lü kazaların önlemleri Tüplere yağlı elle dokunulmaması için uyarı işaretleri bulundurulmalı gerekli eğitimler rilmelidir. 3078

10 Tablo 5 de risk değerlendirme tablosunun bir kısmı rilmiştir. Risk değerlendirilmesi iş yeri genelin kapsayan 100 ü geçkin maddeden oluşmaktadır. Bunun sadece 30 maddesi burada rilmiştir. İş yerindeki iş kazalarını önlemek, yaralanma oranlarını azaltmak için kapsamlı olarak risk analizi yapılmalı bu değerlendirme iş sağlığı günliği açısından çalışanlara ışık tutacaktır. 5. Sonuç Ülkemiz iş kazaları açısında Dünya Avrupa da ön sıralarda yer almaktadır. Bu bağlamda birçok yasa yönetmelik tebliğler yayınlanmış buna rağmen iş kazaları önlenememiştir. İş kazalarının %88 i tehlikeli hareketlerden, %10 u tehlikeli durumlardan, %2 si kaçınılmaz sebebi bilinmeyen hareketlerden oluşmaktadır. Yapılan risk analizi risk değerlendirmeleri ile Hatay da bulunan Krom işletmesi içerisinde normal olarak görülen ama iş günliği sağlığı açısından risk oluşturan faktörler belirlenmiş, risk analizleri yapılmış risk değerlendirme tablolarına yer rilmiştir. İşletmede Risk Analizi hazırlamak amacıyla gerçekleştirilmiş olan çalışmalar neticesinde iş sağlığı günliği açısından bazı olumsuz durumlara rastlanmış, olasılık şiddet değerleri yüksek olan riskler, işletmede alınan önlemler yerinde yapılan eğitimlerle risk değerleri kabul edilebilir seviyelere indirilmesi amaçlanmıştır. Maden işletmesinde iş kazaları meslek hastalıklarının önlenebilmesi kabul edilebilir düzeylere indirilmesi için aşağıdaki önlem çalışmaların yapılması yerinde olacaktır. Çalışanlar için işyeri günlik kuralları işbaşı eğitimleri, yani çalışma öncesi günlük konuşma ile tehlikeli davranışlar asgariye indirilmelidir. Çalışma sahasında gerekli olan yerlere uyarı levhaları eksiksiz konulmalıdır. Yol kenarlarına işren tarafından bariyerler konulmalıdır. Çalışma sahasında uygun kişisel koruyucu ekipmanlar sağlanarak işin sürdürülmesinin yapılması gerekmektedir. Kullanılacak iş makinalarının bakımlarının önceden yapılması sağlanmalıdır. İşyerlerinde kaza önleme politikası uygulanması gerekmektedir. Her kademede çalışan yönetim elemanları İSG yi üretimin bir parçası olarak kabul etmeli bunu kararları, davranışları ile OHSAS deki uygulamalar ile desteklemelidir. Mevzuat yükümlülüklerinin karşılanmasına paralellik göstererek OHSAS standartları uygulanmalı prosedür uygulamayı benimsemelidir. İşletmede günlik politikası ya kurallarının uygulanmasında çaba gösterilmelidir. Kontrol denetlemenin etkili yeterli bir şekilde yapılması gerekmektedir. Eğitimler gerektiği gibi rilerek bunların uygulanması gerekmektedir. Risk Analizlerinin Eylem Planlarının yapılması değerlendirilmesi ile işletme için sorunların çözülmüş anlamına gelmediğinin farkına varılması sürekli gelişen teknoloji iş ortamında oluşan ya oluşabilecek yeni risklerin belirlenmesi, önlemlerin alınması gerekmektedir. REFERanslar [1] Fişek, A.,G., (1999). İsçi Sağlığı İş Günliğinde Güncel Değerlendirme, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı 44, Ankara [2] Tosun M., (2015) Piramit Maden Hatay Krom İşletmesindeki İş Günliği Uygulamalari, Risk Değerlendirmesi Durum Planlari, Çukurova Ünirsitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 170s., Adana. 3079