Antrenörlük Pedagojisi: Antrenör Öğretmen İkilemi mi?

Transkript

1 Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yüksekokulu 5. Antrenman Bilimleri Kongresi Beytepe / Ankara 2 4 Temmuz Antrenörlük Pedagojisi: Antrenör Öğretmen İkilemi mi? Dr. Hüseyin Coşkun Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yüksekokulu

2 Sunum Akışı Antrenman ve Yapısı Antrenman ortamında antrenör davranışları Sporcuların tercih ettikleri antrenör davranışları Sporculara göre zayıf antrenör davranışları Zihinsel faaliyetler Bilinçli düşünme süreci Saha onların yaşama alanı

3 Tanım= Antrenman Antrenman, sporcunun mümkün olan en yüksek performans düzeyine ulaşmasını sağlayan bir süreçtir (Bompa, 2009).

4 Antrenmanın Amaçları 1. Çokyönlü fiziksel gelişim. 2. Spor-Özelinde fiziksel gelişim. 3. Teknik beceriler. 4. Taktik gelişim. 5. Psikolojik faktörler. 6. Sağlığın korunması ve devamlılğı. 7. Sakatlığa karşı dayanıklılık. 8. Teorik bilgi. Bompa, T.O., & Haff, G.G. (2009). Periodization: Theory and Methodology of Training. Human Kinetics:IL

5 Antrenmanın Amaçları Teknik beceriler. Taktik gelişim (Yarışma stratejisi). Teorik bilgi. Spor dalı ile ilgili kural ve düzenlemeler. Tekniklerin bilimsel temeller üzerinde incellenmesi ve anlaşılması. Sporcunun hareketi analiz etmesi ve doğru tekniği geliştirmesi ve böylece sakatlık riskini azaltmasına olanak sağlayacak temel biomekanik bilgileri anlaması. Biomotor yetilerin bilimsel ve metedolojik temelleri ile ilgili bilgiye sahip olması. Yarışmalara hazırlanmak için antrenmanın planlanması ve periotlamasının nasıl yapıldığı ile ilgili bilgiye sahip olması. Antrenmana bağlı olarak meydana gelen fizyolojik uyumla ilgili bilgiye sahip olması. Sakatlıklarının nedenleri, önleme yötemleri, temel tedaviler ileilgili bilgiye sahip olması. Spor sosyolojisi. Grup içi ilişkiler. Pisikolojik beceriler: iletişim becerileri, davranış uyarlamaları, stres yönetimi, gevşeme teknikleri ile ilgili. Beslenmenin antranman uyumuna etkisi ve diyet uygulamalarını antenman ve yarışma öncesinde esnasında ve sonrasında nasıl kullanacağı ile ilgili. Bompa, T.O., & Haff, G.G. (2009). Periodization: Theory and Methodology of Training. Human Kinetics:IL

6 Antrenman Sisteminin Öğeleri Antrenman Sistemi Ana Faktörler Destek Faktörler Antrenman Değerlendirme İdari ve Ekonomik Koşullar Mesleki ve yaşama tarzı Eğitim Teknik Taktik Planlama Fiziksel Antrenman Fonksiyonel Potansiyeli Arttırma Biomotor Yetilerin geliştirilmesi Bilimsel Değer. Test ve standartlar Tıbbi kontrol Görselişitsel Antrenman Günlüğü Bireysel değerlendirme İdare Kulüp Organiza syonu Bütçe Yarışmaların Orgaizasyonu Tesis Malzeme Kıyafet Destek spor tesisleri Mesleki eğitim tatmini Planlı günlük program Dinlenme Diyet İçki ve Sigara yok Temiz havada aktivite Bompa, T.O., & Haff, G.G. (2009). Periodization: Theory and Methodology of Training. Human Kinetics:IL

7 Antrenman Kalitesini etkileyen faktörler (Sporcu Performansını etkileyen faktörler) Sporcunun Performansı Antrenörün Bilgisi ve Kişiliği Destek bilim dallarından Oluşan bulgular Antrenmanın Niteliği Tesis ve Malzeme Yarışmalar Kalıtım Sporcunun Yetileri Motivasyon Bompa, T.O., & Haff, G.G. (2009). Periodization: Theory and Methodology of Training. Human Kinetics:IL

8 Destek Bilim Dalları Anatomi Egzersiz Fizyoloji Biomekanik İstatistik Testler ve ölçümler Spor Tıbbı Antrenman Metedolojisi ve Teorisi Pisikoloji Motor Öğrenme PEDAGOJİ Beslenme Tarih Sosyoloji Bompa, T.O., & Haff, G.G. (2009). Periodization: Theory and Methodology of Training. Human Kinetics:IL

9 Antrenman Kalitesini etkileyen faktörler (Sporcu Performansını etkileyen faktörler) Sporcunun Performansı Antrenörün Bilgisi ve Kişiliği Destek bilim dallarından Oluşan bulgular Antrenmanın Niteliği Tesis ve Malzeme Yarışmalar Kalıtım Sporcunun Yetileri Motivasyon Bompa, T.O., & Haff, G.G. (2009). Periodization: Theory and Methodology of Training. Human Kinetics:IL

10 Antrenman ortamında neler oluyor? Antrenör ve Sporcu arasındaki ilişkinin içeriğinde belirleyici olan ne? Antrenörün üstlenmiş olduğu rol ve sorumluluğun sınırlarını ne belirliyor?

11 Antrenman ortamında Antrenör Davranışı 20 yıl, Profesyonel Antrenör İngiliz ulusal 1. ligi Premier Ligin 1 alt ligi. Profesyonel futbolcu kariyeri Potrac, P., Jones, R., & Armour, K. ( 2010). It s all about getting respect: The coaching behaviors of an expert english soccer coach.sport, Education and Society. Atrenör Davranışı % İlk ismi kullanma Ön açıklama Çalışma esnasında açıklama Çalışma sonrasında açıklama Sorgulama 2.97 Fiziksel yönlendirme 0 Olumlu modelleme 2.95 Olumsuz modelleme 0.40 Sporcuyu ateşleme 2.60 Övgü Hoşnutsuzluk 0.33 İdari 7.30 Kodlanmayan 1.64 Sessizlik 13.19

12 Antrenman ortamında Antrenör Davranışı 12 antrenör A1 A2 ulusal ligide görev yapan Voleybol antrenörü Zetou, E., Amprasi, E., Michalopoulou, M., Aggelousis ( 2011). Volleyball coaches behavior assessment through systematic observation. Journal of Human Sport & Exercise.. Atrenör Davranışı % Teknik açıklamalar Taktik açıklamalar Genel açıklamalar Motivasyon Ödül ve cesaretlendirme Yorum 8.67 Sözsüz ceza 1.53 Eleştiri 5.5 Gösterme 8.26 Sözsüz ödüllendirme 3.1 Espiri 3.21 Kodlanmayan davranış 2.52

13 Antrenman ortamında Antrenör Davranışı Öğretme davranışı % % Öğretme ve öğrenmeyi destekleme davranışı % % Konuyla ilgili diğer araştırmalar da bu sonuçları desteklemektedir. Nash, C., Martindale, R., Collins, D., Martindale, A., (2012); Potrac, P., Jones, R., & Armour, K. (2010); Zetou, E., Amprasi, E., Michalopoulou, M., Aggelousis ( 2011); Tharp & Gallimore (2004);

14 Antrenman ortamında Antrenör Davranışı Eğitim Teknikleri Açıklama Dönüt Sorgulama Gözlem Olumlu modelleme Olumsuz modelleme Fiziksel yönlendirme Yorum yapma Eleştirme Nash, C., Martindale, R., Collins, D., Martindale, A., (2012); Potrac, P., Jones, R., & Armour, K. (2010); Zetou, E., Amprasi, E., Michalopoulou, M., Aggelousis ( 2011); Tharp & Gallimore (2004);

15 Sporcuların Tercih ettikleri Antrenör Davranışları Antrenör Davranışı Boyutu N Ortalama Olumlu Dönüt 4.24 Antrenman ve Açıklamalar 3.96 Demokratik davranış Sosyal Destek Davranışı 2.88 Otokratik davranış =Asla 2= Bazen 3=Arasıra 4=Sıklıkla 5= Herzaman Sherman, C. A., & Fuller, R. (2000) Gender Comparisins of Prefered Coaching Behaviors in Australian Sports. Journal of Sport Behavior. Vol.23, N.4

16 Zayıf/Etkisiz Antrenörlük Öğretememesi : Teknik, taktik, zihinsel, moral değerler, hayat dersi. 1.Açıklamalar yapmaması: Spor dalı ile ilgili becerilere ilişkin yeterli açıklama yapmıyordu. 2.Bireysel olmaması: herbir sporcunun ihtiyaçlarını karşılayacak öğrenme ortamı yaratmıyordu. 3.Bilgili olmaması: Etkili öğretmek için gerekli olan becerilere ve niteliğe sahip değildi. n = 33 sporcu; Basebol, Basketbol, Amerikan Futbolu, Futbol, Softball (17 tane baş antrenör; 9 tane yardımcı antrenör) Kolej ligi, profesyonel, yarı-profesyonel. Gearity, B., T. (2012). Poor teaching by the coach: a phenomenological description from athletes experience of poor coaching. Physical Education and Sport Pedagogy. Vol. 17. No

17 Zayıf/Etkisiz Antrenörlük Öğretememesi : 1.Açıklamalar yapmaması: Ne yapılacağına ve nasıl yapacağına ilişkin açık bilgi vermeme. Çalışılan beceri hakkında etkisiz dönüt kullanma. Sorunu çözecek desteği sağlamama. Açıklamaların basit ve yetersiz olması. Açıklamaların zamanlamasının zayıf ve uygun olmaması. Maç esnasında etkili kararlar ve yönlendirmeler yapmaması (taktik, Strateji). Gearity, B., T. (2012). Poor teaching by the coach: a phenomenological description from athletes experience of poor coaching. Physical Education and Sport Pedagogy. Vol. 17. No

18 Zayıf/Etkisiz Antrenörlük Öğretememesi: 2. Bireysel Olmaması: Herbir sporcunun ihtiyaçlarını karşılayacak öğrenme ortamı yaratmıyordu. Teknikleri uygularken bireysel farklılıkları dikate almaz. Hersporcuyu motive etmek için aynı şekilde yaklaşır. İletişim becerileri hep aynı. Her sporcunun en iyi nasıl öğrendiğini önemsemez. Gearity, B., T. (2012). Poor teaching by the coach: a phenomenological description from athletes experience of poor coaching. Physical Education and Sport Pedagogy. Vol. 17. No

19 Zayıf/Etkisiz Antrenörlük Öğretemiyordu: 3. Bilgili olmaması: Etkili öğretmek için gerekli olan becerilere ve niteliğe sahip değildi. Spor dalı ile ilgili gerekli bilgiye ve anlayışa sahip olmaması ve bunun için çaba sarfetmemesi. Spor dalı yarışmasının sınırlarını bilmemesi. Antrenörlük için hazır olmamak, tembel olmak. Tekniklerle ilgili güncel bilgiye sahip olmama. Teknik ve taktik becerileri öğretmekte yetersiz olmak. Sporcu öğrenmesini başarılı kılacak yöntem ve ilitişim becerilerine sahip olamama. Gearity, B., T. (2012). Poor teaching by the coach: a phenomenological description from athletes experience of poor coaching. Physical Education and Sport Pedagogy. Vol. 17. No

20 Verdasco X Nadal maç görüntüleri

21 Nadal vs Verdasco Yarı Final Maçı Australia Open, 2009 Süre: 27 sn Vuruş Sayısı: 18 (9 Verdasco; 9 Nadal) Bir Tenis maçı: 5 saatten fazla

22 ANTRENMANLARDA FARKLI ÖĞRENME KOŞULLARI YARATILAMAZ MI? Öğrenme zihinsel bir süreçtir Mosston, M. & Ashworth, S. (2007).

23 Bilinçli Düşünme Akış Modeli U K Ç T U = Uyarıcı K = Bilişsel Kargaşa durumu (Bilme ihtiyacı) Ç = Çözümleme (Araştırma) T = Tepki ( Cevap veya çözüm) Mosston, M. & Ashworth, S. (2007). Teaching Physical Education. First Online Edition.

24 Zihinsel Faaliyetler Hatırlama Önceden öğrenilmiş bir bilgiyi hatırlama. Keşfetme Öceden bilinmeyen bir bilgiyi bulma. Yaratma Bilinmeyen veya öncellenmemiş bir bilgiyi ortaya koyma. Mosston, M. & Ashworth, S. (2007). Teaching Physical Education. First Online Edition.

25 Futbol Basketbol Hentbol Voleybol Sutopu -Tenis Taktiksel Problem Topsuz Hareketler Topla Hareketler Hücum (Gol Atma / Sayı yapma) Toba sahip olma Hedefe Hücum etmek Hücumda alan yaratmak Hücumda alanı kullanmak Savunma (Golü Önlemek/ Sayıyı önleme) Oyunu yeniden Başlatma Alanı Savunma Kaleyi Savunma Topu Kazanma Taç atışı Hücum ve savunma Korner atışı-hücum ve savunma Serbest Atış-Hücum ve savunma

26 Bilinçli Düşünme Akış Modeli U K Ç T U = Uyarıcı K = Bilişsel Kargaşa durumu (Bilme ihtiyacı) Ç = Çözümleme (Araştırma) T = Tepki ( Cevap veya çözüm) Mosston, M. & Ashworth, S. (2007). Teaching Physical Education. First Online Edition.

27 Bilinçli Düşünme Akış Modeli U K Ç T Zihinsel Faaliyetler Hatırlama Keşfetme Yaratma Soru? Durum? Soru? Durum? Soru? Durum? Mosston, M. & Ashworth, S. (2007). Teaching Physical Education. First Online Edition.

28 Tanım = Pedagoji Öğretme öğrenme süreci (planlama, uygula ve değerlendirme) (Jones, 2007). Bireyin kendi yaşama alanında verimli ve etkin yaşama becerilerinin geliştirilmesi.

29 Tanım = Antrenörlük Pedagojisi Antrenörlüğün özü sporcuların öğrenmelerine ve gelişmelerine yardımcı olmak ve böylece, onların performanslarını geliştirmektir (Jones, 2007).

30 Spor Sahası Sporcuların Yaşama Alanıdır Spor Dalları Amaç Kurallar Saha Zaman Malzeme Tesis Teknik Taktik Strateji Yarışma Yetenek Atrenman Her spor dalı birbirinden farklı, kendine ait bir yaşama ortamı ve koşulları sunar.

31 Spor Sahası Sporcuların Yaşama Alanıdır Antrenmanlar, spor yarışmaları için hazırlanılan ve durumların test edildiği öğrenme ve gelişme ortamlarıdır. Spor Dalları ANTRENMAN Sporcuları, gerçek yarışma ortamına hazırlar. Gerçek yarışma ortamında karşılaşacakları problematik durumları nasıl çözeceklerini burada öğrenirler. Beklenmedik durumlar karşısında sahip olmaları gereken tutum, düşünce, anlayış ve davranışları yapılandırmasını antrenmanlarda öğrenirler.

32 Spor Sahası Sporcuların Yaşama Alanıdır Spor Dalları Spor Dalları ANTRENMAN YARIŞMA

33 Hatırlama, keşfetme ve yaratma becerilerini aktive eden koşullar ve öğretim yöntemleri kümelerini ne ayırır? Modelin Tekrarı Yeniden Üretme A B C D E F G H I J K Hatırlama Keşif Yaratma Keşif Eşiği Keşif ve Yaratma Eşiği Mosston, M. & Ashworth, S. (2007). Teaching Physical Education. First Online Edition.

34 Sonuçlar 1. Öğretme ve öğrenme (Pedagoji) süreci antrenmanın özünü oluşturmaktadır. 2. Antrenman (Öğretme ve ğrenme süreci) sporcunun maç içinde iş yapabilme kapasitesini arttıracak, onun bütüncül gelişimini sağlayacak, farklı öğretim yöntem ve tekniklerini kullanacak şekilde organize edilmeli, 3. Sporcu merkezli yaklaşımlar ön plana çıkmalı.