BÖLÜM I.A PROJENİN TANIMI VE AMACI a) Tanımı:

Transkript

1 BÖLÜM I.A PROJENİN TANIMI VE AMACI a) Tanımı: Proje konusu faaliyet Ankara İli, Çankaya İlçesi, Yakup Abdal Köyü sınırları içerisinde yer alan Tahir Aydoğdu ya ait İR: nolu 10,2 hektarlık sahanın 7,438 hektarlık kısmında açık ocak işletmeciliği yöntemi ile kalker üretilmesi planlanmıştır. Ruhsatlı alan çıplak kaya ve molozlardan meydana gelmekte olup, Milli Emlak Genel Müdürlüğü nün hüküm ve tasarrufu altındadır. Söz konusu saha ile ilgili olarak 1997 yılında T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Maden İşleri Genel Müdürlüğü nden 25,65 hektar için İR: 3845 nolu işletme ruhsatı alınmıştır. İR: 3845 nolu sahanın 18,213 hektarlık ( m 2 ) kısmında açık ocak işletmeciliği yöntemi ile Kalker Ocağı ve kırma-eleme tesisi işletmesi 15/12/2004 tarihinde Ankara Valiliği İl Çevre ve Orman Müdürlüğü tarafından Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir kararı verilmiştir. Fakat daha sonra ruhsat faaliyet sahibi tarafından 2 parçaya bölünerek Proje Tanıtım Dosyasına konu olan alanında içinde bulunduğu 10,02 hektar için İR: nolu ruhsat alınmıştır. Bu yeni ruhsatlı alanın yaklaşık 2,6 hektarlık kısmı 115/12/2004 yılında ÇED Gerekli Değildir kararı alınan saha içerisinde kaldığından söz konusu Proje Tanıtım Dosyası 7,438 hektar için hazırlanmıştır. Fakat Ankara Valiliği İl Çevre ve Orman Müdürlüğü nün 3/8/2006 tarihli yazısında ÇED Gereklidir kararı verilmiştir. Sahada açık ocak işletmeciliği yöntemi ile çalışılacaktır. Kalker ocağında üretime başlanmadan önce o yılki çalışma alanında bitkisel toprak sıyrılarak alınacak ve üretim sonrası arazi ıslah çalışmalarında kullanılmak üzere depolanacaktır. Bitkisel toprak sıyrıldıktan sonra delme, patlatma işlemi yapılacak, ekskavatör yardımıyla malzeme yerinden sökülecek, kamyonlara yüklenerek yine faaliyet sahibine ait olan yaklaşık 300 metre kadar uzaklıktaki Kırma-Eleme Tesisine nakledilecektir. Kalker ocağı delme patlatma yöntemiyle işletilecektir. Bir patlatmada 6 delik açılacaktır. Delikler arası mesafe 3 m, dilim mesafesi 2,8 m, delik boyları 11 m, basamak yükseklikleri 10 m olacaktır. Patlayıcıların yerleştirilmesi için 89 mm çapında delikler açılacak, delik başına 46,6 kg olmak üzere 6 deliğe toplam 279,6 kg patlayıcı (dinamit+amonyum nitrat) yerleştirilecektir. Bir patlatma işleminde 1.310,4 ton malzeme alınacaktır. Patlayıcı yerleştirilen delikler çok iyi sıkılama yapılacak ve parça savrulma riskini önlemek amacıyla deliklerin üzeri örtülecektir. Patlatma esnasında çevreyi rahatsız edecek taş, kayaç vb. nin fırlamasını engelleyecek şekilde önlemler alınacaktır. İşletmede patlatmalardan kaynaklanacak olan vibrasyon etkisi 544 metrenin altında kalacaktır. En yakın yerleşim birimi olan 1,25 km mesafedeki Yakup Abdal Köyü ne herhangi bir olumsuz etkinin olması söz konusu değildir. İşletme alanında şantiye binası yapılmayacak olup, personelin yemek içmek vb. sosyal ihtiyaçları ise 400 metre güneyde mevcut olan şantiye alanındaki sosyal tesislerden sağlanacaktır. 1

2 Kalker Ocağı Bitkisel Toprağın Alınması Vagondrille delik delme patlayıcı şarjı Patlatma Patlatma sonucu, Kompresör, ekskavatör ve yükleyici yardımıyla malzemenin yerinden sökülmesi Kırma-Eleme Tesisine Nakliyat Şekil 1. Kalker Ocağı İş Akım Şeması Kalker Ocağı Üretim Planı Yıllık Üretim Miktarı : ton ( ton/2,6 ton/m 3 = m 3 ) Aylık Üretim Miktarı : ton ( ton/2,6 ton/m 3 =3.846,1 m 3 ) Günlük Üretim Miktarı : 385 ton (385 ton/2,6 ton/m 3 =148,1 m 3 ) Saatlik Üretim Miktarı : 48 ton (48 ton/2,6 ton/m 3 = 18,5 m 3 ) Vardiya Sayısı : 1 (8 saat) Çalışma Süreleri : 10 ay/yıl, 26 gün/ay, 260 gün/yıl, 8 saat/gün b) Ömrü: İşletme alanında görünür rezerv miktarı ton olup, ekonomik ömrü ton/ ton/yıl = 35 yıldır. İşletme ruhsatının süresi 10 yıldır. 10 yılın sonunda, o zamanki şartlara, sanayideki arz ve talep durumuna göre işletme ruhsatının süresi uzatılacaktır. 2

3 BÖLÜM 1.B ÇIKARILACAK MALZEMENİN FİZİKSEL, KİMYASAL VE MİNERALOJİK ÖZELLİKLERİ VE KULLANIM AMAÇLARI İşletme alanındaki kalkerin fiziksel özellikleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 1. Kalkerin Fiziksel Özellikleri Renk Krem-Kirli Beyaz Sertlik 3 Yoğunluk 2,6 gr/cm 3 Süreksizlik Çok kırıklı Bozunma derecesi Taze (bozunmamış) Dayanım Dayanıklı Kütle geçirgenliği Az geçirgen Söz konusu işletme alanına bitişik sahada yapılan analiz raporuna göre sahadaki kalker krem-kirli beyaz renkli, iri taneli 2 mm ye ulaşan kalsit damarlı, masif ve köşeli kırılmalıdır. Mikroskop altında kayaç, orta taneli sparitik kalsitten oluşan bir hamur içinde bol mikro ve makro fosil taneleri ve mikritik paletler içerir. Kalker milonitik dokulu ve yoğun breşleşmelidir. Kalsit taneleri yer yer deformasyon ikizlenmesi sunarlar. Örnekte çok az miktarda kuvars ve seyrek opak minerali gözlenmiştir. Kaya içerisinde yer alan ve 0,08-20 mm arasında değişen kalınlığa sahip çatlaklar, orta taneli, yeniden kristallenmiş 0,3-0,5 mm büyüklükte çoğunlukla kalsit ve daha az olarak dolomit kristalleri tarafından doldurulmuştur. Yine aynı analiz raporunda kimyasal bileşim aşağıdaki gibidir Tablo 2. Kalkerin Kimyasal Bileşimi Mineral Oranı (%) Kalsit 91 Dolomit 6 Kuvars 1 Opak Mineral 2 Kullanım Amaçları: Sahada üretilecek olan kalker kamyonlara yüklenerek işletme alanının bitişiğindeki sahanın içerisinde yer alan 300 metre güneybatıdaki Kırma-Eleme Tesisine nakledilecektir. Burada kırma-eleme işleminden geçen malzeme yol yapımında, hazır beton tesisinde v.b. alanlarda hammadde olarak kullanılacaktır. Kireçtaşlarının kullanım alanları genel olarak aşağıda gibidir. İnşaat ve Yapı: Birçok ülkede kireçtaşının ana kullanım sahası % oranıyla inşaat ve yapı sektörüdür. Kireçtaşı bu sektörde beton harcında agrega (= mıcır) olarak ve yol yapımında agrega/dolgu maddesi olarak kullanılır. Bu amaçla kullanılacak olan kireçtaşı; temiz, kuru, kübik formda, yüksek aşınma mukavemetine ve sertliğe sahip olmalıdır. 3

4 Daha ince (75 mikron 5 mm) gradasyonlu bazı kireçtaşı (kalker) kumları ise, beton ve inşaat harcına katılır. İnşaat ve yapı endüstrisinde kullanılan yıllık mıcır miktarı, dünyada yaklaşık 1.5 milyar ton/yıl; Türkiye de ise yaklaşık 180 milyon ton/yıl civarındadır. Bu değer, Türkiye deki toplam kireçtaşı üretiminin %74 üne karşılık gelmektedir. Çimento: Kireçtaşının ikinci büyük kullanım alanı Portland çimentosu (CaO + SiO 2 + Al 2 O 3 + Fe 2 O 3 ) yapımıdır. Çimentonun ana hammadde girdisi % 80 e varan oranlarla düşük magnezyumlu (en fazla % 5) kireçtaşıdır. Bir ton çimento üretimi için yaklaşık bir ton kireçtaşına ihtiyaç vardır. Dünyada Portland çimentosu üretimi yaklaşık 1.4 milyar ton/yıl olup Türkiye de bu miktar 45 milyon ton/yıl civarındadır. Diğer bir deyişle toplam kireçtaşı üretiminin % 21 ü bu amaçla tüketilmektedir. Kireç üretimi: Sönmemiş kireç üretimi için kullanılan yıllık kireçtaşı miktarının dünyada 750 milyon ton olduğu tahmin edilmektedir. Türkiye de ise bu miktar kabaca 10 milyon ton/yıl civarında olup, toplam kireçtaşı üretiminin % 4 üne tekabül eder. Metalürji: Bilhassa yüksek fırınlarda demir rafinasyonu için cüruflaştırıcı olarak çok miktarda kireçtaşı kullanılır. Türkiye de bu amaçla tüketilen yıllık kireçtaşı miktarı 1 milyon ton/yıl civarındadır. Bu alandaki tüketimin toplam tüketim içindeki payı %0.45 oranına ulaşmaktadır. Tarım: Öğütülmüş kireçtaşı asidik toprakların ph değerini yükseltmekte yaygın olarak kullanılmakta olup ayrı yeten suni gübre ve hayvan yemi üretiminde de yeri vardır. Türkiye de tarımsal alanların ıslahında kullanılan toz kireçtaşı miktarı yılda yaklaşık ton/yıl civarındadır. Baca gazı arıtımı: Büyük ölçekli desülfürizasyon tesislerinde (örneğin kömür kullanan termik santrallar) gittikçe artan miktarlarda öğütülmüş kireçtaşı kullanılmaktadır. Türkiye de termik santrallerde kullanılan kireçtaşı miktarı ise çok düşük olup, ton/yıl mertebesindedir. Diğer endüstriyel kullanım alanları: Cam sanayi, soda sanayi, şeker sanayi, kağıt sanayi, lastik plastik-kauçuk sanayi; boya imalatı gibi sektörlerde de kireçtaşı kullanılmaktadır. 4

5 BÖLÜM II. PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU Proje yer seçimi (İlgili Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu onanmış olan yerin, Onanlı Çevre Düzeni veya İmar Planı sınırları içinde ise bu alan üzerinde, değil ise mevcut arazi kullanım haritası üzerinde koordinatları ile birlikte gösterimi) Proje konusu kalker ocağı işletme alanı Ankara İli, Çankaya İlçesi, Yakup Abdal Köyü sınırları içerisinde kalmaktadır. İşletme alanı 1/ ölçekli İ29 b3 paftasında bulunan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından Tahir Aydoğdu ya verilmiş İR: nolu 10,02 hektarlık sahada bulunmaktadır. Bu alanın 7,438 hektarlık kısmında kalker üretimi yapılacaktır. Faaliyet alanına ait Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdürlüğü'nün İşletme Ruhsatı EK 5.'de verilmiştir. İşletme alanının 300 metre kadar kuzeybatısında yine faaliyet sahibine ait olan Kırma-Eleme Tesisi, 400 ve hemen kuzey sınırında ise ruhsatların ayrılmadan önceki kısmı için ÇED Gerekli Değildir Belgesi alınan kalker ocağı işletmesi bulunmaktadır. İşletme alanında şantiye binası yapılmayacak olup, personelin yemek içmek vb. sosyal ihtiyaçları ise 400 metre güneyde mevcut olan şantiye alanındaki sosyal tesislerden sağlanacaktır. İşletme alanının içerisine kadar stabilize yol mevcut olup, bu yoldan Yakup Abdal Köyü ne ulaşılmaktadır. Yakup Abdal Köyü ise işletme alanı sınırının 1,5 km batısında bulunmaktadır. Ruhsat alanı ve işletme alanına ait koordinatlar aşağıdaki gibidir. Tablo 3. İR: Nolu Ruhsatlı Alan Koordinatları Nokta No Sağa (Y) Yukarı (X) Alan: 10,02 hektar ( m 2 ) Tablo 4. İR: Nolu İşletme Alan Koordinatları Nokta No Sağa (Y) Yukarı (X) Alan: 7,438 hektar ( m 2 ) 5

6 BÖLÜM III. PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI III.1. Projenin Zamanlama Tablosu Kalker Ocağı ile ilgili olarak zamanlama tablosu aşağıdaki gibidir. Tablo 5. Zamanlama tablosuı 2006 Aylar ÇED Aşaması (Proje Tanıtım ve ÇED) X X X X X X X 2007 Aylar ÇED Aşaması X ÇED Sonrası Gerekli İzinlerin X X Alınması Üretime Geçiş X III.2. Projenin Fayda-Maliyet Analizi Kalker ocağında bitişik sahadaki ocaktaki üretim maliyetleri baz alınarak maliyetler aşağıda çıkartılmıştır. İşçilik Giderleri: Ocakta yıllık 10 ay çalışılacaktır fakat personelin ücreti 12 ay üzerinden verilecektir. O nedenle ücretler 12 ay üzerinden hesaplanmıştır. Şantiye şefinin ücreti YTL olup, ocakta 1 şantiye şefi olup ücreti = 1 kişi X YTL/kişi X 12 ay/yıl= /yıl Operatör ve kamyon şoförlerinin aylık ücreti 650 YTL ise ocakta toplam 7 adet kamyon şoförü ve operatörün ücreti = 7 kişi X 650 YTL/kişi X 12 ay/yıl= /yıl Teknik personelin aylık ücreti YTL ise ocakta 1 adet teknik personelin ücreti = 1 kişi X YTL/kişi X 12 ay/yıl = YTL/yıl Vasıfsız elemanın ücreti 500 YTL olup, ocakta 1 adet vasıfsız elemanın ücreti = 1 kişi X 500 YTL/kişi X 12 ay/yıl= /yıl O halde toplam personel ücreti = YTL/yıl YTL/yıl YTL/yıl YTL/yıl = YTL/yıl olur. Yakıt Giderleri: Ocak sahasında yakıt tüketim miktarı yükleyici ve ekskavatörlerde 25 lt/gün dür. Ocakta 2 adet yükleyici ve 1 adet ekskavatör olup, günlük = 3 araç X 25 lt/araç/1-gün = 75 lt/gün olur. Kamyonlarda yakıt tüketimi 5 lt/gün olup, 4 kamyonun günlük = 4 araç X 5 lt/araç/1-gün = 20 lt/gün olur. 6

7 O halde ocakta toplam 75 lt + 20 lt = 95 lt/gün yakıt tüketimi olacaktır. Motorin fiatı 2,2 YTL/lt olup, Yıllık yakıt maliyeti = Günlük yakıt miktarı X Yakıt Fiatı X işgünü/yıl = 95 lt/gün X 2,2 YTL/lt X 260 gün/yıl = YTL/yıl olur. Yemek Giderleri: Bitişik sahadaki ocakta yemek gideri 0,0569 YTL/ton olup, yıllık yemek gideri = Yemek gideri X yıllık üretim miktarı = 0,0569 YTL/ton X YTL/yıl = YTL/yıl olur. Elektrik Giderleri: Bitişik sahadaki ocakta elektrik gideri 0,22 YTL/ton olup, yıllık elektrik gideri = Elektrik gideri X yıllık üretim miktarı = 0,22 YTL/ton X YTL/yıl = YTL/yıl olur. Patlayıcı Giderleri: Bitişik sahadaki ocakta patlayıcı gideri 0,15 YTL/ton olup, yıllık patlayıcı gideri = Patlayıcı gideri X yıllık üretim miktarı = 0,15 YTL/ton X YTL/yıl = YTL/yıl olur. Bakım-Onarım Giderleri: Bitişik sahadaki ocakta bakım-onarım giderleri 0,24 YTL/ton olup, bakım-onarım gideri = Bakım-onarım gideri X yıllık üretim miktarı = 0,24 YTL/ton X YTL/yıl = YTL/yıl olur. Amortsiman Giderleri: Bitişik sahadaki ocakta amortisman giderleri 0,124 YTL/ton olup, yıllık amortisman gideri = Amortsiman gideri X yıllık üretim miktarı = 0,124 YTL/ton X YTL/yıl = YTL/yıl olur. Genel Giderler: Bitişik sahadaki ocakta bakım-onarım giderleri 0,4 YTL/ton olup, yıllık genel gider (kırtasiye, etüt proje, yedek parça, v.b) = Genel gider X yıllık üretim miktarı = 0,4 YTL/ton X YTL/yıl = YTL/yıl olur. Yatırım Tutarları ve İşletme Giderleri Harcama Türü Tutar (YTL) İşçilik Giderleri Yakıt+yağ giderleri Yemek Gideri Elektrik giderleri İşletme ruhsatı Makine Tesisat Mevcut İnşaat İşleri Mevcut şantiye kullanılacaktır. Bakım-Onarım Amortismanlar Patlayıcı Genel Giderler (PTT, Kırtasiye, yedek parça, etüt proje v.b.) Toplam

8 İşletme Gelirleri: Maden piyasasında fiyatlar arz-talep doğrultusunda değişmekte olup yıllarında kalker madeninin ocak satış fiyatı ortalama 3,5 YTL/ton civarındadır. Kalker ocağında yılda ton malzeme üretimi planlanmıştır. Buna göre; Yıllık Hasılat = ton X 3,5 YTL/ton = YTL Ocaktaki kar = İşletme Geliri İşletme Gideri = YTL/yıl YTL = YTL/yıl olur. III.3. Diğer Hususlar Açıklanması gereken başka herhangi bir husus bulunmamaktadır. 8

9 BÖLÜM IV. PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN VE PROJENİN ETKİ ALANININ ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ IV.1. Fiziksel ve Biyolojik Çevrenin Özellikleri ve Doğal Kaynakların Kullanımı IV.1.1. Meteorolojik ve iklimsel özellikler Ankara Meteoroloji İstasyonundan alınan 17 yıllık ( ) Ortalama ve Ekstrem Kıymetler Meteoroloji Bülteni incelenerek çıkartılmıştır. Toz modellemesinde kullanılan meteorolojik veriler aşağıda verilmiştir. Tablo 6. Ankara Meteorolojik Elemanlar Tablosu ( ) METEROLOJİK ELEMANLAR Rasat A Y L A R Süresi Yıllık Uzun Yıllar Basınç Ort (Bar) , ,1 911,8 911, ,6 914,3 916,4 915,7 915,4 913,3 Ortalama Sıcaklık (0C) 17 0,4 1,6 5,7 11,2 15,7 19,7 22,8 22,8 18,9 12,8 5,8 2 11,6 Ortalama Yüksek Sıcaklık (0C) 17 4,5 6,2 11,3 17,2 21,9 26,2 29,4 29,8 26, ,1 5,9 17,5 Ortalama Düşük Sıcaklık (0C) ,5 0,7 5,6 9,4 12,7 15,5 15,5 11,8 7,2 1,8-1,1 6,1 En Yüksek Sıcaklık (0C) 17 16,6 19,9 24,6 30, , ,2 30, ,0 En Düşük Sıcaklık (0C) ,5-19,2-4,4-1,6 5 6,8 7,2 2,8-1,2-8,8-11,2-21,5 Ortalama Buharlaşma (mm) 17 3,3 4,6 6 7,4 7 5,3 2,9 1,5 4,8 Ortalama Nispi Nem (%) 17 76,2 71,2 65,4 60,6 58,2 53,9 48,6 46,1 47,8 60,1 71,6 76,8 61,4 Ortalama Bulutluluk (0-10) 17 6,6 6,1 5,6 5,7 5,1 3,7 2,7 2,2 2 3,8 5,8 6,9 4,7 Ortalama Yağış Miktarı (mm) 17 2,5 2,2 2,8 3,3 3,2 3 3,3 3,1 2,6 3,7 3,5 2,6 3,0 Toplam yağış (mm) , ,3 770,7 805,3 550,1 335,3 211, ,9 656,7 581,7 519,8 Maksimum Günlük Yağış (mm) Maksimum Rüzgar Hızı (m/sn) 17 27,9 26,9 22, ,7 62,6 35,6 32,2 25, ,7 62, ,6 19,1 19,6 20,2 22,2 24,1 17, ,6 17, ,1 Ortalama Rüzgar Hızı (m/s) 17 1,6 1,7 1,8 1,7 1,9 1,8 2,2 2,1 1,6 1,5 1,4 1,5 1,7 Ortalama 5 cm Toprak Sıcaklığı (0C) 17 0,9 2 6,4 12,6 18,3 23,2 26,6 26,8 22,3 14,3 6,1 2,2 13,5 9

10 Tablo 7. Ankara Esme Sayılarına Göre Rüzgar Verileri ( ) AYLAR N NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK TOPLAM Tablo 8. Ankara hızlarına göre rüzgar verileri ( ) AYLAR N NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW OCAK 1,4 1,5 1,9 2 1,9 1,6 1,9 2,1 2,5 1,9 1,7 1,6 1,4 1,6 1,5 1,8 ŞUBAT 1,9 1,9 1,9 2,1 2 2,3 1,7 3,1 2,2 1,7 1,9 2,1 1,7 1,9 1,5 1,7 MART 1,6 1,9 2 2,1 1,9 2,4 2,2 2,6 1,9 2,1 1,9 2,1 1,9 2,1 1,8 2,6 NİSAN 1,2 1,8 1,8 2 1,8 1,5 2,1 2,4 1,7 2 2,1 2,3 2,1 2,1 1,9 2,1 MAYIS 1,9 2,3 2,3 2,3 1,8 2,2 2 2,3 1,8 1,5 1,7 2,1 2,2 2 1,7 2,1 HAZİRAN 1,8 1,9 2,2 2,2 1,7 2 2,1 1,6 1,6 1,3 1,5 2,1 2,1 2,1 2,1 2,1 TEMMUZ 1,9 2,6 2,6 2,6 2 2,4 2,1 2 1,7 1,7 1,6 2 1,7 2,1 2 2,2 AĞUSTOS 1,6 2,3 2,3 2,6 2 1,8 2,6 1,5 1,6 1,5 1,6 1,9 1,9 2 1,6 2,1 EYLÜL 1,1 1,9 1,8 2,1 1,7 1,9 1,8 1,9 1,2 1,4 1,5 1,9 1,9 1,8 1,8 1,8 EKİM 1 1,6 1,8 2,2 1,5 2,1 1,5 1,2 1,1 1,4 1,5 1,9 1,7 1,5 1,4 1,4 KASIM 1,4 1,5 1,7 2,1 1,6 1,5 1,1 2 1,9 2,2 1,7 1,8 1,5 1,4 1,9 1,9 ARALIK 1,4 2,3 1,8 2,1 1,6 1,5 1,8 2,4 1,9 1,6 1,7 1,5 1,7 1,6 1,7 2,4 ORT. 1,5 2,0 2,0 2,2 1,8 1,9 1,9 2,1 1,8 1,7 1,7 1,9 1,8 1,9 1,7 2,0 TOPLAM 18,2 23,5 24,1 26,4 21,5 23,2 22,9 25,1 21,1 20,3 20,4 23,3 21,8 22,2 20,9 24,2 10

11 ESME SAYILARINA GÖRE RÜZGAR GÜLÜ DİYAGRAMI 4000 N NNW NNE NW WNW NE ENE W 0 E WSW SW SSW S SE SSE ESE Şekil 2.Esme Sayılarına Göre Rüzgar Gülü Diyagramı Şekil 1. Esme Sayılarına Göre Rüzgar Gülü Diyagramı HIZLARINA GÖRE RÜZGAR GÜLÜ DİYAGRAM I NN N W W WN W W 2, 2, 5 1, 0 1, 5 0, 0 0, 5 0 N NN E N E EN E E WS W S W SS W S SS E S E ES E Şekil 3.Hızlarına Göre Rüzgar Gülü Diyagramı 11

12 IV.1.2. Jeolojik özellikler a) Bölge jeolojisi (ilgili kesitler ve haritalar) Bölgede yüzeylenen birimler yaşlıdan gence doğru aşağıdaki gibidir. Epimetamorfik Şistler (Pşm): Serisit şist, killi şist, kalkşist, fillit ve kalk-klorit şistlerden meydana gelmiştir. Genellikle ince tabakalı olup, tabaka kalınlığı Tane boyları ile orantılı olarak değişmektedir. Yer yer Kalker ve kuvars damarları ile kesilmiştir. Birim genel olarak gri, kahve, mavimsi gri ve gri renklidir. Kıvrımlanma ve şistozite gösterir. Epimatamorfik Şistler Paleozoyik yaşlıdır. Karışık Seri (Grovak, Kumtaşı, Kiltaşı (Ks): genel olarak grovak, konglomeratik kumtaşı ve kiltaşlarından meydana gelmiştir. İçerisinde spilit, diyabaz, tüf ekzotik bloklar halinde bol fosilli Permiyen ve Triyas yaşlı kireçtaşları içerir.grovak ve konglomeratik kumtaşları genellikle kahve renkli, kiltaşları ise mavimtrak ve kızıldır. Tabakalanma iyi görünmekte, genellikle çok kırıklı ve parçalanmış masif görünümde olup, Kalker ve kuvars damarcıkları ile kesilmiştir. Karışık Seri Üst Triyas-Alt Liyas yaşlıdır. Spilit ve Diyabazlar (b2): Karışık seri içinde bazı bölgelerde grovaklara nazaran spilit ve diyabazlar hakim durumdadır. Spilitler camsı hamur içinde bulunan klinozoizite, epidozite ve Kalkerize albit fenokristalleri, albit mikrolitleri ve opak minerallerinden meydana gelmiştir. Diyabazlar, genellikle albit-diyabaz şeklinde olup, albit, klorit, ojit ve opak mineraller içerirler. Çatlak ve boşluklar klorit, Kalker ve demir hidroksit ile dolmuştur. Permokarbonifer Yaşlı Kireçtaşları (pk): Karışık seri içinde çökelme esnasında bu seri içinde taşınmış bloklar halinde (Olistolit) kireçtaşları bulunur. Bu kireçtaşı blokları bazen kilometrelerce alanı kaplamaktadır. Faaliyet alanından böyle bir blok üzerinde yer almaktadır. Birim koyu ve açık gri, pembemsi ve beyazımsı renkte olup, genellikle masif ve çok kırıklıdır. Açık renkli kısımlar koyu renkli kısımlara nazaran daha fazla kristalize olmuşlardır. Andezit, Tüf ve Aglomeralar (a, t, t6): Andezitler kırmızı, pembe, mor, beyaz yeşilimsi ve siyah renkli oldukça dayanıklıdır. Yer yer altere olmuştur. Tüfler gri ve beyaz renkli, çok ince tanelidir. Tüfler genellikle andezit parçalarından meydana gelmiştir. Aglomeralar andezit aglomerası şeklinde olup, genellikle tüflerle beraberdir. Gri, kırmızı, mor, beyaz ve siyah renkli andezit parçalarından meydana gelmiştir. Alüvyon (Qal): Kendinden yaşlı birimlerin üzerinde uyumsuz olarak yer alan birim, kil, kum, çakıllardan meydana gelmiştir. Kuvaterner yaşlı birim bazen dere yataklarını doldurmuş, bazende taraçalar halindedir. İşletme alanı ve yakın çevresine ait jeolojik harita EK 3 de verilmiştir. 12

13 Depremsellik: Faaliyet alanı ve yakın çevresi tarih ve 96/8109 sayılı kararı ile belirlenen Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası nda 3. Derece Deprem Bölgesi içerisinde kalmaktadır. (: 4). Faaliyet alanı ve yakın çevresinde sel, heyelan, kaya yuvarlanması gibi bir durum söz konusu değildir. b) Çalışma alanı ve jeolojisi (ilgili kesitler ve haritalar) Ruhsatlı alan ve yakın çevresinde Permokarbonifer Yaşlı Kireçtaşları (pk): yüzeylenmektedir. İşletme alanındaki kireçtaşları masif ve kırıklı bir yapı göstermekte olup, renkleri krem-kirli beyazdır. Faaliyet alanı içerisinde yer alan kireçtaşları kırık ve çatlaklı bir yapı halinde olup, sahanın yaklaşık %70 kadarında mostra vermekte, geriye kalan %30 kadarının üzerinde ise ortalama 5 cm civarında toprak örtüsü bulunmaktadır. IV.1.3. Hidrojeolojik özellikler (ilgili harita ve kesitleri) a) Sahanın genel karakteri Bölgede en önemli yeraltı suyu içeren birim Kuvaterner yaşlı Alüvyonlardır. Alüvyonların kum ve çakıl seviyelerinde iyi kalitede yeraltı suları bulunmaktadır. Bunun dışında Neojen yaşlı birimlerin kum ve çakıl seviyelerinde de iyi kalitede yer altı suyu mevcuttur. Bölgede kireçtaşları kırık ve çatlaklı bir yapı göstermektedir. Bu nedenle kireçtaşları yer altı suyu depolamaya uygun değildirler. Ancak kırık ve çatlaklarında yüzey sularının beslenimine bağlı olarak az seviyede yer altı suyu içermektedirler. Bu kırık ve çatlaklar vasıtasıyla yer altı sularını alt katmanlara geçirmektedirler. Bölgedeki yeraltı sularının beslenimi; yağışlar, akarsularla olmaktadır. Yeraltı sularının boşalımı ise; kaynaklarla ve yöre halkı tarafından içme ve kullanma amaçlı açılan kuyularla, akarsulara olmaktadır. b) Yer altı su seviyesi İşletme alanı ve yakın çevresinde akifer özelliğine sahip jeolojik birim bulunmamaktadır. Faaliyet alanı ve yakın çevresinde bulunan kireçtaşlarının kırık ve çatlaklarında azda olsa yer altı suyu bulunmaktadır. Fakat bölgedeki kireçtaşları yer altı sularını depolamaya uygun değildirler. Yakup Abdal Köyü civarında yer altı suları kırık ve çatlaklardan ve formasyon sınırlarından kaynaklar vasıtasıyla yüzeye çıkmaktadır. Bu kaynakların işletme alanına uzaklığı 1,25 km-1,5 km civarındadır. 13

14 c) Yer altı suyundan faydalanma durumu (mevcut her türlü keson, derin, artezyen v.b. kuyu) Yukarıda da bahsedildiği bahsedildiği gibi işletme alanı ve yakın çevresinde yer altı suyu içeren jeolojik birim bulunmamaktadır. Kireçtaşlarında kırık ve çatlaklarında bulunan yer altı suları kaynaklar vasıtasıyla yüzeye çıkmaktadır. Bu kaynak suları köy halkı tarafından içme ve kullanma suyu olarak kullanılmaktadır. IV.1.4. Hidrolojik özellikler (ilgili harita ve kesitleri) a) Projenin göl, baraj, gölet akarsu ve diğer sulak alanlara göre konumu Ruhsat alanı ve etki alanı içerisinde sürekli akış gösteren dere, göl, baraj, gölet ve diğer sulak alanlar bulunmamaktadır. En yakın sürekli akarsu işletme alanının 7 km kadar batısında Sazlık Deresi ve 12 km kadar batısında Eymir Gölü bulunmaktadır. İşletme alanının 500 metre kadar doğusunda yer alan Araplı Deresi ise kuru dere niteliğinde olup, şiddetli yağışlarda su içermektedir. İşletme aşamasında, yakın çevrede bulunan kuru derelerin mevcut yatakları korunacak olup, bu kuru derelere hiçbir şekilde, pasa, sıvı ve katı atık atılmayacaktır. Eymir Gölü: İşletme alanının 12 km kadar batısında yer alan göl Çankaya İlçesi nin tek gölüdür. Göl Ortadoğu Teknik Üniversitesi arazisi içerisinde yer almaktadır. Gölün normal su kotunda alanı 1,25 km 2, normal su seviyesinde göl hacmi m 3 tür. Ortalama derinliği ise 6-10 metre arasında değişmektedir. Ayrıca işletme süresi boyunca tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 1380 sayılı Su Ürünleri Kanununun Madde 7 - (Değişik: 15/5/ /3 md.) Genel, katma ve özel bütçeli idareler ile Devletin ve kamu iktisadi teşebbüslerinin hüküm ve tasarrufu altında bulunan su ürünleri üreme ve istihsal yerlerinin doldurulması, kurutulması, kısmen veya tamamen şeklinin değiştirilmesi veya buralardan kum, çakıl, taş çıkarılması, taş, toprak, moloz ve benzeri maddelerin dökülmesi gibi üreme ve istihsale olumsuz tesir edebilecek teşebbüslerde bulunulmadan önce Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığının mütalaasına dayalı olarak ilgili mercilerden izin alınması zorunludur. denilmektedir. Söz konusu işletme alanı ve etki alanı içerisinde su ürünleri üreme ve istihsal sahası bulunmamaktadır. Bu nedenlerden dolayı yukarıdaki kanun gereğince su ürünleri üreme ve istihsal sahaları ile ilgili olarak izin alınmasına gerek duyulmamaktadır. Fakat istenilmesi durumunda gerekli izinler alınacaktır. b) İçme, kullanma, sulama amaçlı kullanım durumları Yukarıda sözü edilen Eymir Gölü gelen ziyaretçiler tarafından dinlenme ve mesire yeri olarak kullanılmakta aynı zamanda gölde olta ile balıkta avlanmaktadır. İşletme alanı ve yakın çevresindeki kuru derelerin herhangi bir kullanımı bulunmamaktadır. İşletme alanındaki su ihtiyacı ise Yakup Abdal Köyü nden sağlanacaktır (EK 15). 14

15 IV.1.5. Toprak özellikleri a) Toprak yapısı ve arazi kullanım kabiliyet sınıfı Ankara İli Arazi Varlığı Haritasında İşletme alanı ve yakın çevresindeki araziler çıplak kaya ve moloz vasfında görülmektedir. Ayrıca işletme sahasının etki alanı içerisinde tarım arazisi, yerleşim yeri, sulak alan v.b. bulunmamaktadır. Ayrıca Ankara Tarım İl Müdürlüğü nün yazısında 19 Temmuz 2005 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanununun 13.Maddesi gereğince; 7,438 hektarlık alanın marjinal tarım arazisi olması nedeniyle yörede yapılan tarımsal faaliyetlere zarar vermeyecek gerekli tedbirlerin alınması ayrıca hazineye ait arazilerin 4342 sayılı Mera Kanununun 5. Maddesinin (b) bendi hükmü gereğince incelenmesi şartıyla tarım dışı amaçla kullanılması uygun görülmüştür. denilmektedir (EK 16). b) Yamaç stabilitesi Alan kayalık ve topoğrafik eğimi fazladır. İşletme alanında çok dik meyilde, çok sığ derinlikte (0-5 cm.) taşlılık kayalık problemi arz eden yerinde oluşmuş topraklarla örtülüdür. Arazinin büyük bölümünde ana kaya yüzeyde bulunmaktadır. Saha içerisinde sürekli akış gösteren yüzeysel su kaynağı da bulunmamaktadır. Dolayısıyla işletme alanı içerisinde yamaç stabilitesi açısından herhangi bir tehlikeli durum söz konusu değildir. Ayrıca işletme sonrası arazi ıslah çalışmalarında yamaç duraylılığını sağlamak amacıyla basamaklardaki nihai şev açıları 45 dereceye kadar indirilecektir. c) Sahanın erozyon açısından durumu İşletme alanındaki eğimin fazla olmasından dolayı rüzgar erozyonu görülme ihtimali vardır. Fakat kalker oluşumlarının büyük çoğunlu yüzeyde olup, üzerinde bitkisel toprak örtüsü bulunmamaktadır. Çok az kısmında ise ortalama kalınlığı 5 cm bitkisel toprak örtüsü bulunmaktadır. İşletme sonrası arazi ıslah çalışmalarında bitkisel toprak basamaklardaki düzlüklere serilerek erozyondan korunacaktır. İşletme alanı ve yakın çevresinde akarsu, göl, gölet, baraj v.b. su kaynakları bulunmamaktadır. Buna bağlı olarak ta işletme alanı içerisinde taşkın, sellenme v.b. gibi su erozyonu söz konusu değildir. Her ihtimale karşı yağmur sularının işletme alanına gelmesini engellemek için en üst kotlarda %0,5-10 eğimli kanallar yapılacaktır. Ayrıca basamaklar basamaklardaki suların şevlere doğru hareket etmesi amacıyla basamaklara şevlere doğru aynı şekilde %0,5-10 eğimli olarak yapılacaktır. Yukarıda bahsedilen işlemlerin yapılmasıyla işletme alanındaki su erozyonu tamamen engellenmese bile en az seviyede tutulacaktır. 15

16 d) Doğal bitki örtüsü olarak kullanılan mera, çayır v.b. İşletme alanı ve çevresi çıplak kayalık ve molozlardan meydana gelmektedir. İşletme alanı ve etki alanı içerisinde çayır ve mera kullanımlı arazi mevcut değildir. IV.1.6. Tarım ve hayvancılık a) Tarımsal gelişim proje alanları Çankaya İlçesi ve Faaliyet alanı çevresinde tarımsal gelişim proje alanları bulunmamaktadır. b) Sulu ve kuru tarım arazilerinin büyüklüğü Ankara da daha çok kuru tarım yapılmaktadır. Ankara İli sulu ve kuru tarım arazilerinin dağılımı aşağıdaki gibidir. Tablo: 9. Ankara İli Sulu ve Kuru Tarım Arazilerinin Dağılımı (2004) Cinsi Alan (hektar) Ekili Tarla Alanı Sebze Alanı Uzun Ömürlü Bitki Alanı Bağ Alanı Meyve Ağaçlıklı Alan Yem Bitkileri Nadas Toplam Tarım Alanı (Devlet İstatistik Enstitüsü Web sitesi, ( 2007) Tablo: 10. Ankara Tarım Arazilerinin Dağılımı (2004) Cinsi Alan (hektar) Buğday Çavdar Arpa Mısır (dane) 404 Pirinç 182 Patates Yeşil Mısır Kuru Baklagiller Şekerpancarı Ayçiçeği Soya 9 Meyveler Üzüm (Devlet İstatistik Enstitüsü Web sitesi, ( 2007) Çankaya İlçesi nde tarım alanları yok denecek kadar azdır. Faaliyet alanının içerisinde yer aldığı Yakup Abdal Köyü nde dönüm civarında tarım arazisi bulunmaktadır. Bu arazilerin tamamına yakını kuru tarım arazileri olup, daha çok tahıl ürünleri üretilmektedir (Erol Yılmaz, Yakup Abdal Köyü Muhtarı Ocak-2007). 16

17 c) Ürün desenleri ve bunların yıllık üretim miktarları Ankara İli nde daha çok kuru tarım ürünleri üretilmektedir. Tablo: 11. Ankara Tarım Arazilerinin Dağılımı (2004) Cinsi Üretim Miktarı (ton) Verim (kg/hektar) Buğday Çavdar Arpa Mısır (dane) Pirinç Patates Yeşil Mısır Kuru Baklagiller Şekerpancarı Ayçiçeği Soya Meyveler Üzüm (Devlet İstatistik Enstitüsü Web sitesi, ( 2007) Faaliyet alanının içerisinde yer aldığı Yakup Abdal Köyü nde tarım ürünleri olarak daha çok arpa, buğday v.b. ürünler üretilmektedir. Bunun dışında çok az miktarda elma, armut, ayva gibi meyve ürünleri üretilmektedir (Erol Yılmaz, Yakup Abdal Köyü Muhtarı Ocak-2007). d) Hayvancılık türleri, adetleri ve beslenme alanları Ankara İli nde 2004 yılı itibarı ile hayvan mevcudiyeti ve hayvansal üretim miktarları aşağıdaki gibidir. Tablo: 12. Ankara İli Hayvan Mevcudiyeti (2004) Cinsi Miktarı (adet) İnek Manda 900 Koyun Keçi Kümes hayvanları (Devlet İstatistik Enstitüsü Web sitesi, ( 2007) Tablo: 13. Ankara İli Hayvansal Üretim Miktarları (2004) Cinsi Üretim Miktarı (ton) Beyaz et Kırmızı et İnek sütü Manda sütü 412 Koyun sütü Keçi sütü Yumurta adet Deri adet Bal 676 (Devlet İstatistik Enstitüsü Web sitesi, ( 2007) 17

18 Çankaya İlçesi nde hayvancılık yok denecek kadar azdır. Faaliyet alanının içerisinde bulunduğu Yakup Abdal Köyü nde hayvancılık pek yaygın değildir. Hayvancılıkla uğraşanlar ise kendi ihtiyaçlarını karşılayacak derecede yapılmaktadır. Köyde 5000 adet küçük baş (koyun ve keçi), 400 adet büyükbaş ve 1500 adet kümes hayvanları mevcuttur. Hayvansal ürün olarak et (kırmızı ve beyaz et), yumurta, deri v.b. üretilmektedir. Köyde hayvancılık ahır hayvancılığı şeklinde yapılmaktadır (Erol Yılmaz, Yakup Abdal Köyü Muhtarı Ocak-2007). Ankara da kırsal kesimlerde hayvancılık daha çok ahır hayvancılığı şeklinde yapılmakta olup, yaz aylarında meralarda otlatılmaktadır. IV.1.7. Flora ve fauna a) Türler, endemik türler, yaban hayatı türleri ve biyotoplar, ulusal ve uluslar arası mevzuatla koruma altına alınan türler Flora İnceleme alanı Grid Kareleme sistemine göre A4 karesinde ve İran-Turan Floristik Bölgesinin etkisinde kalmaktadır. Söz konusu sahada halen devam etmekte olan faaliyet nedeniyle alanın floristik yapısı bozulmuştur. Yapılan çalışmalarında faaliyet alanının taşlı-step, tepe şeklinde arazi yapısında olduğu ve faaliyet alanı çevresinin çayır, otlak yapısı sergilediği tespit edilmiştir. Söz konusu işletme alanında Temmuz-2006 tarihinde Biyolog Osman Altınok tarafından arazi çalışmaları yapılmıştır. Yapılan arazi çalışmaları ve literatür sonucu faaliyet alanı ve yakın çevresinde tespit edilen türler: BİLİMSEL ADI TÜRKÇE ADI HABİTAT END. R.D. BERN ELEMENT RANUNCULACEAE Nigella arvensis L. var. glauca Boiss. - Step, Boş Yer, - - -? Consolida regalis S.F. Gray ssp. paniculata (Host) Soo var. Paniculata - Bozuk Step - - -? BRASSICACEAE Crambe orientalis L. var. orientalis - Nadas Tarla, Kurak Yamaç İran-Turan Boreava orientalis Jaub. et Spach Sarı ot Yol Kenarı - - -? Alyssum linifolium Steph. ex Willd. var. teheranicum Bornm. - Gevşek Çakıl, Step - - -? CISTACEAE Helianthemum canum (L.) Baumg. - Çıplak Yamaç, Step, Moloz - - -? POLYGALACEAE Polygala anatolica Boiss. et Heldr. Süt otu Yamaç - - -? CARYOPHYLLACEAE Gypsophila pilosa Hudson Çöven Yol Kenarları, Step İran-Turan CHENOPODIACEAE Chenopodium botrys L. Sirken Atriplex lasiantha Boiss. - Salsola ruthenica Iljin - Çorak Taşlı Yerler, Yol Kenarları Kuru Step, Tarlalarda Çorak Yerler Çorak Yerlerdeki Araziler - - -? - - -? - - -? 18

19 BİLİMSEL ADI TÜRKÇE ADI HABİTAT END. R.D. BERN ELEMENT LINACEAE Linum mucronatum Bertol. ssp. armenum (Bord2.) Davis Keten otu step, kayalık yamaçlar, tarlalar, çağıllıklar İran-Turan FABACEAE Trifolium purpureum Lois. var. tarlalar, taşlı yerler, Yonca purpureum yolkenarları - - -? Melilotus officinalis (L.) Desr. Eşek Yoncası Tahrip Edilmiş Yerler - - -? Coronilla varia L. ssp. varia APIACEAE Eryngium campestre L. Link Scandix iberica Bieb DIPSACACEAE Scabiosa argentea L. ASTERACEAE Tussilago farfara L. var. virens Anthemis cretica L. ssp. tenuiloba (Dc.) Grierson Körigen Boğa dikeni Atkişnek otu Uyuz otu Kabalak Papatya Anthemis tinctoria L. tinctoria Papatya Onopordum acanthium L. Cichorium intybus L. Taraxacum serotinum (Waldst. et Kit.) Poriet PRIMULACEAE Eşek dikeni Hindiba Androsace maxima L. - Anagallis arvensis L. var. caerulea (L.) Gouan LAMIACEAE Thymus longicaulis C. Presl ssp. longicaulis var. longicaulis taşlı yerler ve yaprak döken koruluklar ve çalılık, ekilmiş yerler orman açıklığı, taşlı tepe yanları, bozulmuş step, nadas tarlalar, kumullar kireçtaşı yamaçlar, step, meşe veya ardıç çalılıkları, otlu yamaçlar, ekili alanlar kıraç yerler, tarlalar, step, taşlı yamaçlar boş ve kumlu alanlar, nemli alanlar step, yolkenarı, nehir kenarı step, tarla, kireçtaşı kenarları, çalılıklar arası kayalık yamaç, çağıllık, temizlenmiş orman, yolkenarı, tarla ekili tarla, çayırlık, boş alan - - -? - - -? - - -? - - -? Avrupa-Sibirya - - -? - - -? - - -? - - -? Kara hindiba kurak alan, step, tarla - - -? Fare kulağı Kekik kireçtaşı veya volkanik kayalıklar ve hareketli kayalık, çakıllı kum veya kili bozkır deniz kıyısı, ekilmiş arazi, kireçtaşı kayalık yamaçlar, çalılardaki killi ve kumlu toprak seyrek koruluk, kayalık yamaçlar, kuru otlaklar - - -? - - -? - - -? EUPHORBIACEAE Euphorbia ledebourii Boiss. Sütleğen Step, Kayalık Alanlar - - -? RUBIACEAE Galium incanum Sm. ssp. elatius (Boiss.) Ehrend. - kireçtaşı kayalar, kayalık yamaçlar İran-Turan 19

20 BİLİMSEL ADI TÜRKÇE ADI HABİTAT END. R.D. BERN ELEMENT POACEAE orman açıklığı, kayalık Aegilops markgrafii (Greuter) yamaçlar, kuru nehir - Hammer kenarları, step, Akdeniz ekilmemiş araziler kaba habitatlar, çimenli Bromus sterilis L. Brom yamaçlar, tarım arazilerinde arsız bitki - - -? Alopecurus myosuroides Hudson var. myosuroides HUDSON Cynodon dactylon (L.) Pers.var. villosus Regel Tilkikuyruğu Domuz ayrığı yaprak döken orman, sulu çayırlıklar, işlenmiş alanlar, yol kıyıları, volkanik yamaçlar, step, meralar, tuzlu göl kenarları, kumlu nehir kıyıları, çakıllar Avrupa- Sibirya - - -? Faaliyet alanı florası tespit edilirken 9 ciltlik Flora of Turkey kayıtları, DONNER,J. in Verbreitungskarten Zu P.H.DAVIS Flora of Turkey 1-9 adlı eserlerden yararlanılmıştır. TÜRKÇE İSİM/YÖRESEL İSİM: Bitki listeleri içinde verilmiş olup, Türkçe Bitki Adları Sözlüğü Prof. Dr. Turhan Baytop, Türk Dil Kurumu Yayınına göre değerlendirilmiştir. Ancak bazı türlerin Türkçe isim veya yöresel ismine rastlanılmamaktadır. Bu nedenle bitki türleri binomial yazım kurallarına göre bilim dili olan latince olarak değerlendirilmektedir. HABİTAT SINIFLARI: Bitki listeleri içinde türlerin habitatları belirtilmiştir. ENDEMİZM: Faaliyet alanında yapılan arazi ve literatür çalışmalarında endemik herhangi bir türe rastlanmamıştır. BERN SÖZLEŞMESİ İLE KORUMA ALTINA ALINAN TÜRLER: Flora listesinde yer alan türler Bern Sözleşmesi ve Sekretaryasının son düzenlemelerine göre gözden geçirilmiş olup, bu sözleşmeye göre koruma altına alınmış tür bulunmamaktadır. Fauna: Faaliyet alanının faunası, literatür araştırması sonucunda belirlenmiştir. Faaliyet alanının dahil olduğu bölgede yaşaması muhtemel/tespit edilen yaban hayatı grupları aşağıdaki listelerde belirtilmiştir: 20

21 Amphıbıa=İki Yaşamlılar LATİNCE İSMİ TÜRKÇE İSMİ HABİTAT END. BERN SÖZ. IUCN BUFONIDAE Bufo viridis Gece kurbağası Açık arazilerde taş altları - II - Reptılıa=Sürüngenler LATİNCE İSMİ TÜRKÇE İSMİ HABİTAT END. Av K. BERN SÖZ. IUCN LACERTIDAE Lacerta parva Lacerta trilineata Ophisops elegans COLUBRIDAE Cüce kertenkele İri yeşil kertenkele Tarla kertenkelesi Taşlık, topraklı ve az bitkili stepler Step özelliğindeki ekili tarlalarda, yol kenarında bitkisi bol yerlerde Az bitkili açık ve taşlık step arazi - 1 II II II - Eirenis modestus Uysal yılan Az bitkili taşlık kısımlar - 1 III - Elaphe quatuorlineata Sarı yılan Taşlık yerler ve tarlalar - 1 II - Aves=Kuşlar LATİNCE İSMİ TÜRKÇE İSMİ İNGİLİZCE İSMİ HABİTAT END. AV K. IUCN BERN RED D. STATUS ALAUDIDAE Melanocorypha calandra Boğmaklı Toygar Calandra Lark Tarım alanları II - Y Melanocorypha bimaculata Küçük Boğmaklı Bozkır, gevşek Bimaculated Lark Toygar kullanılan tarım alanları II - Y,G Calandrella brachydactyla Bozkır Toygarı Short Toed Lark Taşlı arazi, bozkır, tarım alanları II A.3 G Calandrella rufescens Çorak Toygarı Lesser Short Toed Lark Taşlı arazi II A.3 Y,G Bozulmuş alanlar, Galerida cristata Tepeli Toygar Crested Lark yerleşim yeri ve çevresinde işlenmemiş III - Y alanlar HIRUNDINIDAE Hirundo rustica Kır Kırlangıcı Swallow İnsan yerleşimleri II - G MOTACILLIDAE Anthus campestris Kır Incirkuşu Tawny Pipit Kurak bozulmuş alanlar II A.3 G TURDIDAE Oenanthe oenanthe Kuyrukkakan Northern Wheatear CORVIDAE Pica pica Saksağan Magpie Gevşek kullanılan tarım alanları, taşlı yamaçlar, açık ve kuru arazi Tektük ağaç ve çalılar olan açık arazi, seyrek olarak yerleşim birimleri II A.3 G Y 21

22 LATİNCE İSMİ TÜRKÇE İSMİ İNGİLİZCE İSMİ HABİTAT END. AV K. IUCN BERN RED D. STATUS CORVIDAE Corvus corone Leş Kargası Hooded Crow Çoğunlukla tarım alanlarına yakın her türlü ağaçlıklar, ayrıca insan yerleşimleri Y içinde PASSERIDAE Passer domesticus Serçe House Sparrow İnsan yerleşimleri Y FRINGILLIDAE Carduelis carduelis Saka Goldfinch Bozulmuş arazi II A.4 Y EMBERIZIDAE Miliaria calandra Tarla Kirazkuşu Corn Bunting Tarımsal arazi, çayırlar, çalılar olan kurak yamaçlar III - Y Mammalıa=Memeliler LATİNCE İSMİ TÜRKÇE İSMİ HABİTAT END. AV K. IUCN BERN SÖZ. LEPORIDAE Lepus europeaus Yabani Tavşan Her türlü habitat III CRICETIDAE Microtus guentheri - Her türlü kültür arazisi ve step - - LR/nt - SPALACIDAE Spalax leucodon Körfare Tarla, çayır - - VU - Mus musculus Ev faresi Meskun yer ve çevresi, açık arazi CANIDAE Vulpes vulpes Tilki Her türlü habitat Faaliyet alanlarının faunası belirlenirken Prof.Dr.Ali DEMİRSOY un Memeliler, Amfibiler ve Sürüngenler (1997) ile Genel ve Türkiye Zoocoğrafyası, Prof.Dr.Mustafa KURU nun Omurgalı Hayvanlar (1994) Devlet Planlama Teşkilatı ve TÜBİTAK tarafından desteklenen Türkiye Faunası Veritabanı Projesi nin bir ürünü olan Türkiye Omurgalılar Tür Listesi (1996), C.S.Roselaar ın Taxonomy, morphology, and distribution of the Songbirds of Turkey: an atlas of biodiversity of Turkish passerine birds (1995) adlı eserlerden yararlanılmıştır. Faaliyet alanı faunasını oluşturan türler IUCN, Merkez Av Komisyonu kararı ve Bern sözleşmesi ve Sekreteryasına göre incelenmiş olup, ayrıca kuşlar için Red Data ve Türkiye de bulunma statüleri belirtilmiştir. Orman Bakanlığı Milli Parklar ve Av-Yaban Hayatı Genel Müdürlüğünün Merkez Av Komisyonu nun Av Dönemi kararına göre aşağıdaki tabloda gösterilen kategoriler sınıflandırılmıştır. 22

23 Ek Liste 1 Ek Liste 2 Ek Liste 3 Çevre ve Orman Bakanlığı nca koruma altına alınan yaban hayvanları Merkez Av Komisyonu nca koruma altına alınan av hayvanları Merkez Av Komisyonu nca avına belli edilen sürelerde izin verilen av hayvanları Bern Sözleşmesine göre koruma altına alınan fauna türleri iki kategoriye ayrılmıştır. II III Kesin olarak koruma altına alınan türler Korunan türler II- Kesin Olarak Koruma Altına Alınan Türler Her türlü kasıtlı yakalama ve alıkoyma, kasıtlı öldürme şekilleri, Üreme veya dinlenme yerlerine kasıtlı olarak zarar vermek veya buraları tahrip etmek, Yabani faunayı bu sözleşmenin amacına ters düşecek şekilde özellikle üreme, geliştirme ve kış uykusu dönemlerinde kasıtlı olarak rahatsız etmek, Yabani çevreden yumurta toplamak veya kasten tahrip etmek veya boş dahi olsa bu yumurtaları alıkoymak, Fauna türlerinin canlı veya cansız olarak elde bulundurulması ve iç ticareti yasaktır. III- Korunan Fauna Türleri Yabani faunayı yeterli popülasyon düzeylerine ulaştırmak amacıyla uygun durumlarda geçici veya bölgesel yasaklama. Kapalı av mevsimleri ve diğer ulusal esaslar (Merkez Av Komisyonu kararları). IUCN e göre koruma altına alınan fauna türleri şu şekilde sınıflandırılmıştır: EX (EXTINCT) CR (CRITICALLY ENDANGERED) EN (ENDANGERED) VU (VULNERABLE) LR/nt (LOWER RISK/Near Threatened) LR/lc (LOWER RISK/Least Concern) Nesli Tükenmiş olan takson. Şiddetli tehdit altında olan takson.bu kategorideki türlerin nesilleri yakın gelecekte yok olma tehlikesi ile karşı karşıyadır. Nesli tehlike altında olan takson. Bu kategorideki türlerin nesilleri şiddetli tehdit altında değildir, ancak yakın gelecekte yok olma tehlikesi sinyalleri vermektedir. Zarar görebilir. Düşük risk, nesli tehlike altında olmayan takson. Düşük risk, nesli gelecekte de tehlike altında olmayan takson. Türkiye nin Kuşları (KİZİROĞLU, 1989) adlı esere dayanarak Ulusal ve Uluslararası Mevzuatla Koruma Altına Alınan ve proje alanı çevresinde tanımlanan bazı kuş türleri Red Data Book (ERZ, 1977; HEINWALD et all., 1981; BAYERISCHE STAATSMINISTEIUM 1982 a and b; GEEP 1984) kategorilerine göre şu şekilde sınıflandırılmıştır: A.1 Nesli tehlikede olanlar A.2 Şiddetli tehdit altında olanlar A.3 Tehdit altındakiler A.4 Potansiyel olarak tehlike sinyali verenler B Kategorileri Geçici-Transit türler Yine aynı adlı esere göre bu kuş türlerinin Türkiye de bulundukları statüler ise şöyle sınıflandırılmıştır; 23

24 G Y T KZ Göçmen türler Yerli türler Transit göçer türler Kış ziyaretçisi türler b) Nadir ve nesli tehlikeye düşmüş türler ve bunların yaşama ortamları, bunlar için belirlenen koruma kararları Söz konusu faaliyet alanında endemik, nadir veya nesli tehlike altında, Bern Sözleşmesi ile koruma altında bulunan herhangi bir bitki türü bulunmamaktadır. Faaliyetin işletme aşamasında Bern Sözleşmesi hükümlerine ve Merkez Av Komisyonu Kararlarına uyulacaktır. c) Av hayvanları ve bunların popülasyonu ile yaşama ortamları Gerek arazi gözlemleri gerekse literatür ile tespit edilen Av hayvanları ve bunların yaşama ortamları ile bunların bulundukları bölgedeki (İç Anadolu) populasyon yoğunlukları fauna listelerinde belirtilmiştir. Söz konusu faaliyette av hayvanları için alınan Merkez Av Komisyonu kararlarına uyulacaktır. IV.1.8. Koruma alanları (Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri, Doğal Sit Ve Anıtlar, Arkeolojik Tarihi, Kültürel Sitler, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Koruma Alanları, Turizm Bölgeleri) Söz konusu faaliyet alanı ve yakın çevresinde Milli, Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri, Doğal Sit Ve Anıtlar, Arkeolojik Tarihi, Kültürel Sitler, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Koruma Alanları Turizm Bölgeleri bulunmamaktadır. IV.1.9. Orman alanları a) Ağaç türleri ve miktarları veya kapladığı alan büyüklükleri İşletme alanı ve etki alanı içerisinde orman, koru v.b. ağaçlık alanlar bulunmamaktadır. b) Ormanın teknik özellikleri (kapalılığı, cari artım, hektardaki servet) İşletme alanı ve etki alanı içerisinde orman mevcut değildir. c) Ocak yerinin işlendiği meşçere haritası ve yorumu İşletme alanı ve etki alanı içerisinde orman mevcut değildir. Buna bağlı olarak işletme alanına ait meşçere haritası bulunmamaktadır. d) Saha döküm tablosu İşletme alanı ve etki alanı içerisinde orman mevcut olmadığından orman alanlarına ait saha döküm tablosu verilmemiştir. 24

25 e) Sahanın yangın görüp görmediği İşletme alanı ve etki alanı içerisinde orman mevcut değildir. Daha önceki yıllarda da orman alanı olmayıp, saha içerisinde yangın olmamıştır. IV Devletin yetkili organlarının hüküm ve tasarrufu altında bulunan araziler (askeri yasak bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar, 7/16349 sayılı bakanlar kurulu kararı ile sınırlandırılmış alanlar v.b.) Ruhsatlı alanın çıplak kaya ve molozlardan meydana gelmekte olup Milli Emlak Genel Müdürlüğünün hüküm ve tasarrufu altında kalmaktadır. Bunun haricinde Devletin yetkili organlarının hüküm ve tasarrufu altında bulunan araziler (askeri yasak bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar, 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile sınırlandırılmış alanlar v.b.) bulunmamaktadır. IV Peyzaj değeri yüksek yerler ve rekreasyon alanları İşletme alanı ve yakın çevresinde peyzaj değeri yüksek yerler ve rekreasyon alanları mevcut değildir. IV Diğer özellikler Açıklanması gereken başka herhangi bir özellik bulunmamaktadır. IV.2. Sosoyo-Ekonomik Çevrenin Özellikleri IV.2.1. Ekonomik özellikler (yörenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca sektörler) Çankaya İlçesi nde nüfusun çoğu geçimini esnaflık, işçilik ve memuriyetten sağladığı gelirle idame ettirmektedir. Çankaya daha çok, sanayi, ticaret ve hizmetlerin yoğunlaştığı bir kent özelliğindedir. İlçede Devletin en üst düzey yöneticisinden en alt birimindeki hizmetliye kadar binlerce kişi Kamu Hizmetlerinde çalışmaktadır. Çankaya da tarım ve hayvancılık yok denecek kadar azdır. Faaliyet alanının içerisinde yer aldığı Yakup Abdal Köyü nde de tarım ve hayvancılık faaliyetleri azalmış, halkın büyük çoğunluğu, yakın çevredeki taş ocaklarında ve Ankara daki diğer sanayi iş kollarında çalışmaktadır. IV.2.2. Nüfus (yöredeki kentsel ve kırsal nüfus) Çankaya İlçesi nin toplam nüfusu 1990 yılında iken 2000 yılı genel nüfus sayımında olarak tespit edilmiştir. Çankaya İlçesi 2000 yılı nüfus sayımına göre kentsel ve kırsal nüfus dağılımı aşağıdaki gibidir. 25

26 Tablo 14. Çankaya İlçesi Kentsel ve Kırsal Nüfus Dağılımı (2000 yılı) Nüfus Türü Adedi (Kişi) Toplam Nüfusa Oranı (%) Kentsel Nüfus ,59 Kırsal Nüfus ,41 Toplam (Devlet İstatistik Enstitüsü Web sitesi, ( 2007) Bugün Çankaya nüfusunun 1 milyon, iş saatinde ise 2 milyon olduğu tahmin edilmektedir. Faaliyet alanının sınırları içerisinde yer aldığı Yakup Abdal Köyü nüfusu civarındadır (Erol Yılmaz, Yakup Abdal Köyü Muhtarı Ocak-2007). IV.2.3. Yöredeki sosyal altyapı hizmetleri (eğitim, sağlık, kültür hizmetleri) Eğitim: Ankara İli nde okul, öğrenci ve öğretmen dağılımı aşağıdaki gibidir. Tablo 15. Ankara İli Okul, Öğrenci Öğretmen Dağılımı (2006 yılı) Okul Türü Okul Sayısı Öğrenci Sayısı (adet) Öğretmen Sayısı (adet) Okul Öncesi , İlköğretim , Genel Ortaöğretim Mesleki ve Teknik Ortaöğretim (D.İ.E., 2000 Yılı Genel Nüfus Sayımı Sonuçları) Çankaya İlçesi nde eğitim ve öğretim kurumu olarak 166 ilköğretim okulu, 35 lise, 8 üniversite ve 2 akademi bulunmaktadır. Yakup Abdal Köyü nde eğitim kurumu olarak Mehmet Hikmet Aytemiz İlköğretim Okulu ve Aziz Altınpınar Lisesi bulunmaktadır. Mehmet Hikmet Aytemiz İlköğretim Okulu nda 690 öğrenci öğrenim görmekte olup, 23 öğretmen görev yapmaktadır. Aziz Altınpınar Lisesi nde 70 öğrenci öğrenim görmekte olup, 12 öğretmen görev yapmaktadır. Köyde öğrenim çağındaki çocuklar Ankara içerisindeki değişik okullarda da öğrenim görmektedir (Erol Yılmaz, 2007, Yakup Abdal Köyü Muhtarı) 26

27 Sağlık: Çankaya İlçesi nde 11 hastane bulunmaktadır. Bunun dışında yer alan sağlık kuruluşları aşağıdaki gibidir; Yakup Abdal Köyü nde sağlık kuruluşu olarak Yakup Abdal Sağlık Ocağı bulunmaktadır. Sağlık ocağında 1 doktor, 1 hemşire, 1 ebe ve 1 sağlık memuru görev yapmaktadır. Köyde yaşayanlar Ankara daki diğer sağlık kuruluşlarından da (hastane, poliklinik, v.b.) istifade etmektedir. Kültür: Çankaya İlçesi nde uluslararası kültürel ve sanatsal etkinliklerin merkezi durumundadır. İlçede sinema salonları, tiyatro salonları, kütüphaneler Çankaya İlçesi ni cazibe merkezi haline getirmektedir. Çankaya İlçesi nin başlıca turistik yerleri: Anıtkabir, Atatürk Müzesi, Atatürk Anıtı (Zafer Anıtı-Sıhhıye), M.T.A Genel Müdürlüğü Tabiat Tarihi Müzesi, Güvenlik Anıtı, Oyuncak Müzesi (Cebeci-Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi), Hitit Anıtı, Atakule, TBMM İlçemizin başlıca turistik yerlerindendir. Elmadağ Kayak Tesisleri, Ahlatlıbel Spor ve Eğlence Merkezi, Eğmir Gölü, ODTÜ arazi içerisindedir. IV.2.4. Sağlık (bölgede mevcut endemik hastalıklar) Bölgede herhangi bir endemik hastalık mevcut değildir. IV.2.5. Diğer özellikler Açıklanması gereken başka herhangi bir özellik bulunmamaktadır. 27