1. Basım Mart 2017 ISBN:

Transkript

1

2

3 1. Basım Mart 2017 ISBN: Türk Metal Sendikası Araştırma ve Eğitim Merkezi Kumrular Caddesi Sümer 2 Sokak No:23 Kat: Çankaya/Ankara Tel: 0 (312) arastirma@turkmetal.org.tr Prodüksiyon: KARATAHTA Oğuzlar Mahallesi, Çetin Emeç Bulvarı, 1364 Sokak, No: 2/1 Balgat, Çankaya/ANKARA Tel: 0 (312) Baskı: Ziraat Gurup Matbaacılık Tel: 0 (312)

4 ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ İlgili Kanunlar İlgili Yönetmelikler Basın Açıklamaları Cayma Dilekçesi Örnekleri Türk Metal Sendikası Araştırma ve Eğitim Merkezi Yayınları-8 Ankara/ 2017

5

6 İÇİNDEKİLER Zorunlu Bireysel Emeklilik Sistemi Hakkında Notlar Sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu...9 Bireysel Emeklilik Sistemi Hakkında Yönetmelik...44 Bireysel Emeklilik Sistemi Hakkında Yönetmelik Ekleri Sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun...85 Bireysel Emeklilik Sistemi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik...89 Bireysel Emeklilik Sistemi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Ekleri Bireysel Emeklilik Sisteminde Devlet Katkısı Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı Otomatik Katılım Sistemine İlişkin Basın Açıklaması T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı Basın Açıklaması Çalışanların İşverenleri Aracılığıyla Otomatik Olarak Emeklilik Planına Dahil Edilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik Cayma Dilekçesi Örnekleri İnsan Kaynakları Müdürlüğüne Yazılan Cayma Dilekçesi Örneği Sigorta Genel Müdürlüğüne Yazılan Cayma Dilekçesi Örneği...136

7

8 ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ HAKKINDA NOTLAR 1. T.C. vatandaşı olup, 45 yaşını doldurmamış çalışanlar (işçiler, memurlar ve sözleşmeli personel) EMEKLİLİK PLANINA dâhil edilecek. 2. İşverenler, çalışanlarının OTOMATİK OLARAK bireysel emeklilik sistemine girmelerini (düzenlediği işveren grup emeklilik sözleşmesi ile) sağlayacak. n İşveren grup emeklilik sözleşmesi; bir istihdam ilişkisine dayalı olarak bir işveren ile Bireysel Emeklilik Şirketi (BEŞ) arasında imzalanan ve katılımcı adına işveren tarafından katkı payı ödenen emeklilik sözleşmesidir. n Emeklilik sözleşmesi, yapılan ilk ödemenin BEŞ hesabına nakden intikal ettiği tarihte yürürlüğe girer. n İşverenin seçeceği BEŞ, çalışan adına katkı payının yatırıldığı günü takip eden iş günü, çalışana emeklilik planına dâhil edildiğini posta yoluyla veya güvenli elektronik iletişim araçlarıyla duyuracak. n İşveren, katkı payını ücret ödeme gününü takip eden iş günü BEŞ in hesabına yatıracak. n Birden fazla işveren ile iş akdi bulunan çalışanlar, her bir işveren tarafından sunulan emeklilik planına AYRI AYRI dâhil edilecek. n İşveren, işyerindeki çalışanlarını FARKLI EMEKLİLİK PLAN- LARINA dâhil edebilecek. n İşverenin yükümlülüklerini yerine getirip getirmediğini Emeklilik Gözetim Merkezi takip edecek. 3. İşveren HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI nca uygun görülmüş aşağıda ismi yazılı BEŞ lerden birini seçecek. Aegon Emeklilik ve Hayat A.Ş. Allianz Hayat ve Emeklilik A.Ş. Allianz Yaşam ve Emeklilik A.Ş. Anadolu Hayat ve Emeklilik A.Ş. Asya Emeklilik ve Hayat A.Ş. Avivasa Emeklilik ve Hayat A.Ş. Axa Hayat ve Emeklilik A.Ş. BNP Paribas Cardif Emeklilik A.Ş. 1

9 2 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ Cigna Finans Emeklilik ve Hayat A.Ş. Fiba Emeklilik ve Hayat A.Ş. Garanti Emeklilik ve Hayat A.Ş. Groupama Emeklilik A.Ş. Halk Hayat ve Emeklilik A.Ş. NN Hayat ve Emeklilik A.Ş. Katılım Emeklilik ve Hayat A.Ş Metlife Emeklilik ve Hayat A.Ş Vakıf Emeklilik A.Ş. Ziraat Hayat ve Emeklilik A.Ş. 4. BAKANLAR KURULU, emeklilik planına dâhil edilecek işyerleri ile çalışanları ve bu kapsamdaki uygulama esaslarını belirlemeye yetkilidir. 5. Çalışan, prime esas kazancının (5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu na göre) yüzde 3 ü kadar katkı payı yatıracak. n BAKANLAR KURULU, bu oranı yüzde 6 ya çıkarmaya; yüzde 1 e indirmeye yetkilidir. n İşveren, çalışanların katkı paylarının yönlendirileceği fonların FAİZ İÇEREN veya FAİZ İÇERMEYEN nitelikte olmasını çalışanına soracak. Çalışanın tercihi yoksa kararı işveren verecek. n Bireysel emeklilik hesabındaki birikimin ve katkı paylarının fonlar arasındaki dağılım oranları veya tutarları, bir yılda en çok altı kez değiştirilebilecek. n Katkı payını yatırmayan veya geç yatıran işveren çalışanın kaybından sorumlu olacak. n Çalışan, dilerse katılım payını daha yüksek tutabilecek. 6. Cayma Hakkı Çalışan, sisteme katıldığının kendisine bildirildiği tarihten itibaren İKİ AY içinde cayma hakkını kullanarak sistemden çıkabilecek. n Cayma hakkı işverene devredilemez. n Cayma hakkını kullanmak isteyen çalışan, cayma talebini posta yoluyla veya güvenli elektronik iletişim araçlarıyla ilgili emeklilik sözleşmesi hükümlerine göre işverene veya BEŞ e bildirecek.

10 n Cayma bildiriminin işveren veya BEŞ e ulaşmasını takiben on iş günü içinde ödenen katkı payları, varsa yatırım gelirleri ve giriş aidatı çalışana iade edilecek. n BEŞ, cayma hakkını kullanan çalışanın yatırılandan az almamasından sorumlu olacak. 7. Ara Verme Çalışan, katkı payı ödemesine ara vermeyi talep edebilir. n Bu talep, talep tarihinden itibaren en çok 3 aylık süre için yapılabilir. n Çalışan, ara verme süresinin bitiminden önce veya bitimini müteakip tekrar ara verme talebinde bulunabilir. n Çalışanın ödemeye ara vermesi halinde, çalışanın birikiminden ek yönetim gideri kesintisi yapılamayacak. n Çalışan, ara verme talebini en geç ödeme gününden 3 iş günü öncesine kadar işverene veya BEŞ e iletir. Bu tarihten sonra iletilen talepler, ancak bir sonraki aya ilişkin ücret ödemesinden itibaren dikkate alınır. n Ara verme süresinin bitimini müteakip ücret üzerinden yapılan katkı payı kesintisine işveren tarafından devam edilecek. 8. Çalışanın işyeri değişirse, yeni işyerinde bu kanun uyarınca bir emeklilik planı varsa, çalışanın BEŞ teki birikimi yeni işyerindeki emeklilik sistemine aktarılacak. 9. Çalışanın işyeri değişirse, yeni işyeri sisteme dâhil değilse çalışan talep ederse, önceki işyerinde düzenlenmiş sözleşme kapsamında Müsteşarlıkça belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde en az ilgili takvim yılının ilk altı ayında uygulanacak asgari brüt ücretin yüzde 3 ü oranında katkı payı ödemeye devam edebilecek. n Çalışan, katkı payı ödemeye devam etmeyi talep etmezse emeklilik sözleşmesi sona erecek. n Çalışan, tercihini işyeri değişikliğini izleyen ay sonuna kadar BEŞ e bildirecek. 10. Çalışma ilişkisi sona eren çalışan katkı ödemeye devam etmeyi talep etmezse, emeklilik sözleşmesinden ayrılacak. Çalışan birden fazla işverenle iş ilişkisi içindeyse bu iş sözleşmelerinden biri sona erdiğinde, bu sözleşmeye ait birikim ve devlet katkısı hesabındaki tutarlar yürürlükte bulunan sözleşmelerinden tercih ettiğine aktarılacak. 3

11 4 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ 11. Katkı payının yüzde 25 i kadar DEVLET katkı yapacak (4632 ek madde 1). 12. Bir katılımcı için bir hesaplama döneminde ödenen ve devlet katkısı tutarının hesaplanmasına esas teşkil eden katkı paylarının toplamı, ilgili takvim yılı için belirlenen asgari brüt ücret tutarını aşamaz. 13. Devlet, sisteme girişte bir defaya mahsus olmak üzere cayma hakkının dolduğu ayı takip eden hesap döneminde TL DEVLET katkısı yapacak. n Cayma hakkını kullananlar bundan yararlanamayacak. n BAKANLAR KURULU TL yi; TL ye çıkarmaya, 500 TL ye indirmeye yetkilidir. 14. HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI isterse, çalışanın katkı payının BEŞ e ait takip ve tahsil sorumluluğunu başka bir kuruluşa verebilecek. 15. Devlet katkısının hesaplanması için gerekli verileri kamu kuruluşları ve bankalar EMEKLİLİK GÖZETİM MERKEZİ ile takip ve tahsil ile sorumlu kılınan kuruluşa aktaracak. 16. Bu verilerden kişisel nitelikte olanlar veri sahibinin açık rızası aranmadan ilgili kuruluşlar arasında kullanılabilecek ve bu uygulama mevzuata aykırı sayılmayacak. 17. BEŞ, (4632 md.7) fon işletim gideri dışında bir kesinti yapamayacak. 18. BEŞ ten çalışan alacakları haciz ve iflas yoluyla takip bakımından imtiyazlı alacak sayılacak. 19. İşverenleri, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB) denetleyecek. İşverenden, her bir ihlal için 100 TL para cezası alınacak. 20. BAŞBAKAN, devlet katkısına ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir. 21. BAŞBAKAN bu kanun uyarınca kurulacak fonların içeriğini belirlemeye ve fonlara sayı sınırı getirmeye yetkilidir. 22. Bu kanun uyarınca yapılacak bildirimler, HAZİNE MÜSTE- ŞARLIĞI nın belirleyeceği usul ve esaslar çerçevesinde güvenli elektronik iletişim araçları ile de yapılabilecek. 23. İşveren BEŞ seçiminde hizmet kalitesini ve avantajları dikkate alacak.

12 24. Sistemden Ayrılma Çalışan, emeklilik sözleşmesini emekliliğe hak kazanmadan veya emeklilik hakkını kazanmış olduğu halde bu hakkı kullanmadan sona erdirmesi halinde, sona erdirilen sözleşme bakımından bireysel emeklilik sistemine giriş tarihinden kaynaklanan süreye ilişkin haklarını kaybeder. Çalışanın, ayrılma talep formunu imzalayarak faks veya posta ile BEŞ e göndermesi halinde, bireysel emeklilik hesabındaki birikim ve devlet katkısı hesabındaki varsa hak kazanılan tutarlar, formun şirkete ulaştığı tarihten itibaren yirmi iş günü içinde katılımcının belirttiği hesaba ödenir. Daha sonra intikal eden devlet katkısı tutarlarından çalışanın varsa hak kazandığı tutarlar da intikal tarihini takip eden beş iş günü içinde katılımcının belirttiği hesaba ödenir. Çalışanın maluliyet hali nedeniyle sistemden ayrılma talebinde bulunabilmesi için sosyal güvenlik mevzuatına göre maluliyet gelirine hak kazandığına dair belgeyi veya sosyal güvenlik mevzuatında belirlenen koşullara göre maluliyet halinin oluştuğunu gösteren, resmi sağlık kuruluşlarından alınmış bir belgeyi BEŞ e vermesi gerekir. Maluliyet halinin her durumda emeklilik sözleşmesi yürürlüğe girdikten sonra oluşmuş olması şarttır. Çalışanın vefat etmesi halinde birikimleri ve varsa devlet katkısı hesabındaki tutar, tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla varsa emeklilik sözleşmesinde belirtilen lehtarlara veya kanunî mirasçılarına ödenir. Çalışanın talebi halinde, emeklilik hakkı kazanılmış olmakla birlikte bu hak kullanılmadan sözleşmenin sonlandırılması mümkündür. Bu durumda sistemden ayrılmaya ilişkin hükümler uygulanır. Sistemden ayrılma işlemi gerçekleştiren çalışanlar, Müsteşarlığın belirleyeceği esaslar dâhilinde 2 YILDA BİR TEKRAR OTO- MATİK OLARAK SİSTEME DÂHİL EDİLEBİLİRLER. Müsteşarlık bu süreyi 1 yıla kadar azaltmaya ve 3 yıla kadar artırmaya yetkilidir. 25. Devlet Katkısına Hak Kazanma Çalışanın sistemde en az 3 yıl kalması halinde hesabındaki devlet katkısı tutarının yüzde 15 ine hak kazanacak. n Çalışanın sistemde en az 6 yıl kalması halinde hesabındaki devlet katkısı tutarının yüzde 35 ine hak kazanacak. 5

13 6 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ n Çalışanın sistemde en az 10 yıl kalması halinde hesabındaki devlet katkısı tutarının yüzde 60 ına hak kazanacak. n Çalışanın emeklilik sözleşmesi uyarınca EMEKLİLİK HAK- KINI kullanması ya da VEFAT veya MALULİYET halinde ise devlet katkısının tümüne hak kazanacak. 26. Emekliliğe Hak Kazanma ve Birikimin Ödenmesi n Çalışan, bireysel emeklilik sistemine giriş tarihinden itibaren en az on yıl sistemde bulunmak koşuluyla 56 yaşını tamamladıktan sonra emekliliğe hak kazanır. n Emekliliğine hak kazanan çalışan, TOPLU PARA, PROG- RAMLI GERİ ÖDEME ya da YILLIK GELİR SİGORTASI seçeneklerinden birini seçer veya hesabındaki tutarını belirtilen seçenekler arasında paylaştırabilir. n Emeklilik hakkının kullanılması halinde, bireysel emeklilik hesabında bulunan birikimini EN AZ 10 YIL SÜRELİ YILLIK GELİR SİGORTASI sözleşmesi kapsamında almayı tercih eden çalışana birikiminin yüzde 5 i karşılığı ek DEVLET KATKISI olarak ödenecek. n Yıllık gelir sigortası sözleşmesine göre belirlenen emeklilik maaşı, aylık, üçer aylık, altı aylık veya yıllık olarak ödenebilecek. n Birden fazla emeklilik sözleşmesi bulunan katılımcı, bu sözleşmelerden biri üzerinden emeklilik hakkını kazandığında tüm sözleşmelere ilişkin tüm hesapları birleştirmek suretiyle emeklilik hakkını kullanır. 27. Çalışanların Sisteme Dâhil Edilmesine İlişkin Takvim n Çalışan sayısı ve üzerinde olan bir işverene bağlı olarak özel sektörde çalışanlar tarihinden itibaren, n Çalışan sayısı arasında olan bir işverene bağlı olarak özel sektörde çalışanlar tarihinden itibaren, n Çalışan sayısı arasında olan bir işverene bağlı olarak özel sektörde çalışanlar tarihinden itibaren, n Çalışan sayısı arasında olan bir işverene bağlı olarak özel sektörde çalışanlar tarihinden itibaren, n Çalışan sayısı arasında olan bir işverene bağlı olarak özel sektörde çalışanlar tarihinden itibaren, n Çalışan sayısı 5-9 arasında olan bir işverene bağlı olarak özel sektörde çalışanlar tarihinden itibaren, işverenle-

14 ri aracılığıyla bireysel emeklilik sistemine otomatik olarak dâhil edileceklerdir. n 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu nun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerine göre, tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu nun eki (I), (II), (III) ve (IV) sayılı cetvellerde yer alan kamu idarelerinde tarihi itibarıyla mevcut çalışanlar tarihinden itibaren, n 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu nun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) betlerine göre, diğer kamu idarelerinde tarihi itibarıyla mevcut çalışanlar tarihinden itibaren emeklilik planına dâhil edileceklerdir. Çalışan sayısının belirlenmesinde, birden fazla işyeri olan işverenler için bütün işyerlerindeki çalışanların yaşlarına bakılmaksızın toplamı göz önünde bulundurulacaktır. Ayrıca, yine çalışan sayısının tespitinde, kapsama alınma tarihleri itibarıyla en güncel Sosyal Güvenlik Kurumu verileri dikkate alınacaktır. 7 NOT: Detaylı bilgi ve cevabını bulamadığınız sorular için ekteki mevzuata bakılmalıdır.

15

16 9 BİREYSEL EMEKLİLİK TASARRUF VE YATIRIM SİSTEMİ KANUNU Kanun Numarası : 4632 Kabul Tarihi : 28/3/2001 Yayımlandığı R. Gazete : Tarih : 7/4/2001 Sayı : Yayımlandığı Düstur : Tertip : 5, Cilt : 40 BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Tanımlar Amaç ve kapsam Madde 1 Bu Kanunun amacı, kamu sosyal güvenlik sisteminin tamamlayıcısı olarak, bireylerin emekliliğe yönelik tasarruflarının yatırıma yönlendirilmesi ile emeklilik döneminde ek bir gelir sağlanarak refah düzeylerinin yükseltilmesi, ekonomiye uzun vadeli kaynak yaratarak istihdamın artırılması ve ekonomik kalkınmaya katkıda bulunulmasını teminen, gönüllü katılıma dayalı ve belirlenmiş katkı esasına göre oluşturulan bireysel emeklilik sisteminin düzenlenmesi ve denetlenmesidir. Bu Kanunun kapsamı, emeklilik şirketlerinin kuruluş, çalışma, yönetim ve denetimine, kişilerin sisteme katılma, ayrılma ve emeklilik koşullarına, emeklilik yatırım fonlarının kuruluşuna, katkıların bu fonlarda toplanmasına ve değerlendirilmesine, aracılık hizmetlerine, kamuya açıklanacak bilgilerin kapsamına ve bireysel emeklilikle ilgili diğer hususlara ilişkin esas ve usulleri düzenlemektir. Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde sermaye piyasası ve sigortacılık mevzuatının ilgili hükümleri ve genel hükümler uygulanır. Tanımlar Madde 2 Bu Kanunda geçen deyimlerden; a) Bakan veya Bakanlık : Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan veya Bakanlığı, b) Müsteşarlık : Hazine Müsteşarlığını, c) Kurul : Sermaye Piyasası Kurulunu, d) Katılımcı : Emeklilik sözleşmesine kendi ad ve hesabına taraf olan gerçek kişiyi,

17 10 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ e) Katkı payı : Emeklilik sözleşmesi hükümlerine göre ödenmesi gereken tutarı, f) Şirket : Emeklilik şirketini, g) Fon : Emeklilik yatırım fonunu, h) Portföy yöneticisi : Kuruldan portföy yöneticiliği yetki belgesi almış ve Kurulca uygun görülen portföy yönetim şirketini, ı) Saklayıcı : Emeklilik yatırım fonu portföyündeki varlıkların saklandığı ve Kurulca uygun görülen saklama kuruluşunu, j) Bireysel emeklilik hesabı : Emeklilik sözleşmesi çerçevesinde katılımcı ad ve hesabına ödenen katkılar ve bu katkılara ilişkin her türlü getirinin katılımcı bazında izlendiği hesabı, k) Birikim : Bireysel emeklilik hesabındaki katkılar ile bunların getirilerinin toplamını, l) (Değişik: 3/6/ /41 md.) Bireysel emeklilik aracıları: Emeklilik şirketlerinin emeklilik sözleşmelerine aracılık eden veya bunları emeklilik şirketi adına yapan kişileri, İfade eder. İKİNCİ BÖLÜM Bireysel Emeklilik Danışma Kurulu Yapısı ve görevleri Madde 3 Bireysel emeklilik politikalarını belirlemek ve bunların gerçekleştirilmesi için alınması gerekli önlemler konusunda önerilerde bulunmak üzere Bireysel Emeklilik Danışma Kurulu kurulmuştur. Bireysel Emeklilik Danışma Kurulu, Hazine Müsteşarının başkanlığında Maliye Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı ve Sermaye Piyasası Kurulu tarafından görevlendirilecek en az genel müdür düzeyinde birer temsilciden oluşur. Bireysel Emeklilik Danışma Kurulu en az üç ayda bir Müsteşarlıkça önerilen tarih ve gündemle toplanır. Bireysel Emeklilik Danışma Kurulunun sekretarya hizmetleri Müsteşarlık tarafından yürütülür. Bireysel Emeklilik Danışma Kurulunun çalışma esas ve usulleri Bireysel Emeklilik Danışma Kurulunun uygun görüşü alınarak Müsteşarlıkça bir yönetmelikle düzenlenir.

18 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Emeklilik Sözleşmesi Emeklilik sistemine katılma ve emeklilik sözleşmesi Madde 4 (Değişik: 13/6/ /16 md.) Bireysel emeklilik sistemine fiil ehliyetine sahip kişiler katılabilir. Sisteme katılmak için şirket ile emeklilik sözleşmesi akdedilir. Emeklilik sözleşmesi; şirket nezdinde bireysel emeklilik hesabı açılması, hesaba katkı payı ödenmesi, ödenen katkı paylarının tercih edilen fonlarda yatırıma yönlendirilmesi ve hesapta biriken paraların hak sahiplerine ödenmesine ilişkin esas ve usuller ile tarafların bu kapsamdaki diğer hak ve yükümlülüklerini düzenleyen sözleşmedir. Emeklilik sözleşmesi, katılımcı ile bireysel emeklilik sözleşmesi şeklinde veyahut bir istihdam ilişkisine dayalı olarak veya katılımcı adına bir kuruluş ile grup emeklilik sözleşmesi şeklinde yapılabilir. Emeklilik sözleşmesine ve emeklilik sözleşmesinde bulunacak hususlara ilişkin esas ve usuller Kurulun görüşü alınarak Müsteşarlık tarafından belirlenir. Katılımcının ve şirketin hak ve yükümlülükleri Madde 5 (Değişik birinci fıkra: 13/6/ /17 md.) Emeklilik sözleşmesinde belirtilen esaslar dahilinde, şirket nezdinde katılımcı adına açılan bireysel emeklilik hesabına katkı yapılır. Şirket, katkı paylarını, en geç şirkete intikalini takip eden ikinci iş gününde yatırıma yönlendirmek zorundadır. Katılımcı, emeklilik sözleşmesinde yer alan şartlar çerçevesinde, katkı payını birden fazla fon arasında paylaştırabilir. Katılımcı, bireysel emeklilik hesabındaki birikimlerinin başka bir emeklilik şirketine aktarılmasını talep edebilir. Aktarım talebinde bulunulması halinde şirket, bildirimin ulaşmasından itibaren en geç on iş günü içinde talebi yerine getirmekle ve birikimlerle birlikte hesaba ilişkin bilgi ve belgeleri aktarmakla yükümlüdür. Başka bir şirkete aktarım talebinde bulunulabilmesi için şirkette en az bir yıl süreyle kalınmış olması gereklidir. Müsteşarlık, bu süreyi üç yılı aşmamak üzere yeniden belirlemeye yetkilidir. Aktarıma, aktarım talebine ve şirkette kalınması gereken süreye ilişkin esas ve usuller Kurulun görüşü alınarak Müsteşarlık tarafından belirlenir. 11

19 12 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ (Değişik ikinci fıkra: 13/6/ /17 md.) Bu maddede öngörülen paylaştırma, aktarım ve yatırıma yönlendirme yükümlülüklerini belirlenen süreler içinde gereği gibi yerine getirmeyen şirket, fon birim pay fiyatı değişikliklerini dikkate alarak bu işlemden dolayı varsa katılımcının birikiminde oluşan parasal kaybı hesaplar ve katılımcının hesabına öder. Katılımcının hesabının bulunmadığı durumlarda ise ödeme doğrudan katılımcıya yapılır. (Değişik üçüncü fıkra: 3/6/ /41 md.) Grup emeklilik sözleşmesinin akdedilmesine taraf olan dernek, vakıf, tüzel kişiliği haiz bir meslek kuruluşu veya sair kuruluş yahut grup ile işverenler tarafından çalışanları veya üyeleri hesabına kısmen veya tamamen katkı payı ödenmesi halinde, bu katkılar ile getirileri bireysel emeklilik hesaplarında ayrı olarak takip edilir ve bu hesaplardaki birikimlere ilişkin hakların kullanımı ve yükümlülükler Müsteşarlıkça belirlenen esas ve usûller çerçevesince grup emeklilik sözleşmesinde belirlenir. Katılımcının bu birikimlere hak kazanma süresi her halde katılımcının grup emeklilik sözleşmesine giriş tarihinden itibaren yedi yılı aşamaz. (1) Emekli olma ve emeklilik seçenekleri Madde 6 (Değişik birinci fıkra: 13/6/ /18 md.) Katılımcı, sisteme giriş tarihinden itibaren en az on yıl sistemde bulunmak koşulu ile ellialtı yaşını tamamladıktan sonra emekli olmaya hak kazanır. Emekliliğe hak kazanan katılımcı, bireysel emeklilik hesabındaki birikimlerinin bir program dahilinde ödenmesini, tamamının defaten ödenmesini ya da yapacağı yıllık gelir sigortası sözleşmesi çerçevesinde kendisine maaş bağlanmasını talep edebilir. Katılımcının bu madde kapsamında birikimlerin ödenmesini talep etmesi veya başka bir şirket veya hayat sigorta şirketi ile yıllık gelir sigortası sözleşmesi yapması halinde şirket, katılımcının hesabındaki birikimleri bildirimin ulaşmasından itibaren en geç on iş günü içinde katılımcıya öder veya ilgili şirkete aktarır. (1) 13/6/2012 tarihli ve 6327 sayılı Kanunun 17 nci maddesiyle, bu fıkranın son cümlesinde yer alan beş ibaresi yedi olarak değiştirilmiştir.

20 Yıllık gelir sigortası, toplu veya belirli süreler içinde yapılan katkılara göre sigortalının yaşaması halinde hemen veya belli bir süre sonra başlayan, sigortalıya veya lehdarlarına ömür boyu veya belirli süreler için yapılan düzenli ödemelerdir. Yıllık gelir sigortası sözleşmesine göre belirlenen emeklilik maaşı, aylık, üçer aylık, altı aylık veya yıllık olarak ödenebilir. Yıllık gelir sigortası sözleşmelerinde, yıllık gelir sigortası genel şartları çerçevesinde ilgili şirketin üstlenmiş olduğu rizikonun, tazminat yükümlülüğünün türü ve kapsamının, tarafların hak ve yükümlülüklerinin, ödeme dönemlerinin, sözleşme süresi ve sözleşmeyi sona erdiren hallerin ve ilgili diğer hususların belirtilmesi zorunludur. (Değişik üçüncü fıkra: 13/6/ /18 md.) Emeklilik sözleşmesi süresi içinde, katılımcının vefat etmesi halinde lehdarı, malûliyet durumunun ortaya çıkması halinde ise katılımcı, bireysel emeklilik hesabındaki birikimlerin kendisine ödenmesini talep edebilir. Katılımcının emekliliğe hak kazanmadan sistemden ayrılma talebinde bulunması halinde şirket, bildirimin ulaşmasından itibaren yirmi iş günü içinde katılımcının birikimlerini tamamen öder. Ancak Müsteşarlıkça belirlenen hallerde katılımcıya sistemden ayrılmadan kısmen ödeme de yapılabilir. Kısmen ödemeye konu olabilecek birikim oranı ile bu madde kapsamında şirketlerce yapılacak ödemelere ilişkin diğer esas ve usuller Müsteşarlık tarafından belirlenir. (Değişik dördüncü fıkra: 13/6/ /18 md.) Bu maddede öngörülen aktarma ve ödeme yükümlülüklerini belirlenen süreler içinde gereği gibi yerine getirmeyen şirket, fon birim pay fiyatı değişikliklerini dikkate alarak bu işlemden dolayı varsa katılımcının birikiminde oluşan parasal kaybı hesaplayarak katılımcının hesabına öder. Katılımcının hesabının bulunmadığı durumlarda ise ödeme katılımcının kendisine yapılır. Emeklilik sözleşmesi veya yıllık gelir sigortası sözleşmesi hükümlerine göre, hak sahiplerine ödenmesi gereken tutar, ödemeyi gerektiren tarihten itibaren on yıl içinde hak sahipleri tarafından aranmamış ise, onuncu yılı takip eden yılbaşından itibaren altı ay içerisinde hak sahiplerinin adı, soyadı ve hak kazandıkları para miktarını gösterir şekilde tanzim edilecek bir cetvel ile Müs- 13

21 14 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ teşarlık emrine Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına aktarılır. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına yatırılan bu paralar iki yıl içinde sahipleri tarafından aranmadığı takdirde Hazineye gelir kaydedilir. (Değişik fıkra: 3/6/ /41 md.) Emeklilik planlarına ilişkin uygulama esasları ile yıllık gelir sigortasına ilişkin tarife ve teknik esaslar serbestçe belirlenir. Bakan, gerekli gördüğü hallerde uygulama esasları ile tarife ve teknik esasları Müsteşarlığın onayına tâbi kılabilir. Bu madde kapsamında hak sahiplerinin bulunması için şirket ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından yapılması gereken araştırmalara, söz konusu tutarın on yıllık süre içerisinde şirketçe ve iki yıllık süre içerisinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca değerlendirilmesine ilişkin esas ve usûller Kurulun uygun görüşü alınarak Müsteşarlık tarafından belirlenir. (Ek fıkra: 13/6/ /18 md.) Müsteşarlık, 5 inci madde ile bu maddede belirtilen işlem sürelerini, sunulan fonların içerdiği yatırım araçlarının vade yapısı ve fiyatlama sürelerini dikkate alarak altı aya kadar uzatmaya yetkilidir. Giriş aidatı, yönetim ve fon işletim giderleri Madde 7 Şirket, katılımcının sisteme ilk kez katılması sırasında ve yeni bir bireysel emeklilik hesabı açtırması halinde giriş aidatı talep edebilir. Söz konusu giriş aidatları bireysel emeklilik hesabına ödenen katkılardan ayrı olarak azamî bir yıl içerisinde taksitler halinde de ödenebilir. Katkı payı, fon varlıkları veya fon gelirleri üzerinden yönetim gideri ve fon işletim masrafı kesintisi yapılabilir. Bireysel emeklilik hesaplarından yapılacak her türlü kesintilerin ve giriş aidatlarının emeklilik sözleşmesinde ve yapılacak ilan ve reklamlarda açık olarak belirtilmesi zorunludur. Giriş aidatı, yönetim ve fon işletim giderleri miktar ya da oranları ve bunlara ilişkin esas ve usuller Kurulun uygun görüşü alınarak Müsteşarlık tarafından belirlenir.

22 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Emeklilik Şirketine İlişkin Düzenlemeler Kuruluş esasları ve kuruluş izni Madde 8 Emeklilik şirketi, bu Kanuna göre kurulan ve bireysel emeklilik sisteminde faaliyet göstermek üzere bu Kanun ile ihdas edilen emeklilik branşında ruhsat almış şirketi ifade eder. Şirket, tarihli ve 7397 sayılı Sigorta Murakabe Kanunu hükümlerine göre hayat ve ferdi kaza sigortaları branşlarında da ruhsat alabilir. Şirketin emeklilik branşı dışında başka bir branşta da faaliyet göstermesi halinde her bir branşa ait hesaplar ayrı tutulur. Şirket kuruluş izni Bakan tarafından verilir. Kurulacak şirketin ticaret unvanında emeklilik ibaresinin bulunması zorunludur. Kuruluş izni için Müsteşarlığa başvuruda bulunulur. Kurulacak şirketin; a) Anonim şirket şeklinde kurulması, b) Faaliyet konusunun bu Kanunda belirtilen faaliyetlerle sınırlandırılmış olması, c) Sermayesinin yirmi trilyon liradan az olmaması ve ödenmiş sermayesinin asgarî on trilyon olması ve kalanının üç yıl içerisinde ödenmesinin taahhüt edilmesi, d) Hisse senetlerinin nakit karşılığı çıkarılması ve tamamının nama yazılı olması, e) Ana sözleşmesinin bu Kanun hükümlerine uygun olması, f) İş planı ve sistem tasarımı ile yapılabilirlik raporlarının sunulması, g) Kurucularının; 1. Tasfiyeye tâbi tutulan bankerler, bankalar, sigorta şirketleri ile para ve sermaye piyasalarında faaliyet gösteren diğer kurumlarda doğrudan ve dolaylı yüzde on veya daha fazla bir oranda pay sahibi olmaması, 2. İlgili mevzuat çerçevesinde faaliyetlerinin tamamen veya belirli faaliyet alanları itibariyle sürekli veya başvuru tarihinden önceki bir yıl içerisinde bir ay veya daha fazla süreyle geçici süreyle durdurulma kararı verilmemiş olması, 15

23 16 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ 3. (Değişik: 23/1/ /485 md.) Müflis veya konkordato ilan etmiş olmaması, Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı beş yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, ( ) (1) zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, bilişim sistemini engelleme, bozma, verileri yok etme veya değiştirme, banka veya kredi kartlarının kötüye kullanılması, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, terörün finansmanı,kaçakçılık, vergi kaçakçılığı veya haksız mal edinme suçlarından mahkûm olmaması, (1)(2) 4. Emeklilik şirketi olmanın gerektirdiği malî güç ve itibara sahip olması, Gerekir. Sermayenin en az yüzde ellibirinin malî piyasalar konusunda yeterli bilgi ve tecrübeye sahip tüzel kişilere ait olması ve tüzel kişi kurucuların yönetim ve denetimine sahip gerçek kişilerin, bu maddenin dördüncü fıkrasının (g) bendinin (4) numaralı alt bendi hariç kurucularda aranan şartları taşımaları gerekir. Kuruluş izni için gerekli sermaye tutarı, Devlet İstatistik Enstitüsü Toptan Eşya Fiyat Endeksinin iki katının gerektirdiği miktar ve sınırları aşmamak üzere Müsteşarlık tarafından artırılabilir. Faaliyet ruhsatı Madde 9 Kuruluş izni alan şirketin faaliyete geçebilmesi için emeklilik branşında faaliyet ruhsatı alması zorunludur. Emeklilik branşı faaliyet ruhsatı Müsteşarlık tarafından verilir. Faaliyet ruhsatı almak üzere Müsteşarlığa yapılan başvurularda; a) İki yıl içinde en az yüzbin katılımcıya hizmet verecek biçimde gerekli her türlü planlamanın yapılmış olması, b) İş planı ve sistem tasarımında öngörülen düzenlemelerin yapılmış olması, c) Fiziksel mekan, teknik ve idarî alt yapı ile insan kaynakları uyumunun sağlanmış olması, (1) Bu alt bentte yer alan milli savunmaya karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, bölümü, Anayasa Mahkemesi nin 25/2/2010 tarihli ve E.: 2008/17, K.: 2010/44 sayılı Kararı ile iptal edilmiştir. (2) 13/6/2012 tarihli ve 6327 sayılı Kanunun 19 uncu maddesiyle, bu alt bentte yer alan malvarlığı değerlerini aklama, ibaresinden sonra gelmek üzere terörün finansmanı, ibaresi eklenmiştir.

24 Şartları aranır. Kuruluşa ilişkin verilen izin, izin tarihinden itibaren bir yıl içinde emeklilik branşı faaliyet ruhsatı almak üzere başvurunun yapılmamış veya gerekli belgelerin süresi içinde tamamlanmamış olması halinde kendiliğinden geçersiz olur. Emeklilik branşında faaliyet ruhsatı alan şirketin, ruhsatın veriliş tarihinden itibaren en geç üç ay içerisinde fon kurmak amacıyla Kurula başvurması gerekir. Şirketin fon kurma başvurusunun Kurula zamanında yapılmaması veya başvurusunun reddedilmesi halinde, verilmiş olan kuruluş izni ve faaliyet ruhsatı kendiliğinden geçersiz olur. Kuruluş izni ve faaliyet ruhsatı başvurularında istenecek bilgi ve belgeler ile diğer esas ve usuller Kurulun uygun görüşü alınarak Müsteşarlıkça belirlenir. Emeklilik ile ilgili kavramların kullanımı, ilan, reklam ve açıklanacak bilgiler Madde 10 Kanunla kurulmuş sosyal güvenlik kurumları, tarihli ve 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesi kapsamında kurulan sandıklar ve tarihli ve 903 sayılı Kanun ile değişik 743 sayılı Türk Kanunu Medenîsi hükümleri kapsamında kurulan vakıflar hariç olmak üzere, bu Kanun kapsamında bulunmayan gerçek ve tüzel kişiler bu Kanunda düzenlenen faaliyetlerde bulundukları izlenimini verecek şekilde Emeklilik, Emeklilik Planı, Emeklilik Fonu ve Emeklilik Yatırım Fonu gibi kavramları veya aynı işlevi gören ifadeleri kullanamazlar. Şirket ve bireysel emeklilik aracıları, katılımcılara, üçüncü kişilere ve kuruluşlara karşı gerçeğe aykırı, yanıltıcı ve aldatıcı beyanda bulunamazlar ve ilan, reklam ve broşürleri ile bu amaca yönelik her türlü faaliyetlerinde bu nitelikteki ifadelere yer veremezler. Bireysel emeklilik sisteminde katılımcılara veya kamuya açıklanacak bilgiler, açıklanma dönemleri ve süreleri ile ilan ve reklamlara ilişkin esas ve usuller Kurulun uygun görüşü alınarak Müsteşarlıkça belirlenir. Şirketin sorumlulukları ve bireysel emeklilik aracıları Madde 11 Şirket; a) Emeklilik sözleşmelerine ilişkin Müsteşarlığın belirleyeceği esaslara göre bankalardan hizmet almakla, b) Emeklilik sözleşmesi çerçevesinde tahsil edilen katkıların 17

25 18 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ fona yönlendirilmesini sağlamak ve bireysel emeklilik hesaplarının ve ilgili diğer kayıtların güncelleştirilmesi işlemlerini gerçekleştirmekle, c) Portföy yöneticilerinin, şirketin genel fon yönetim stratejisine ve kararlarına göre fon portföyünü yönetmesini sağlamakla, d) Katılımcılarının bireysel emeklilik hesaplarına ait günlük bilgilere erişimine olanak sağlamakla, e) Fon portföyünde yer alan varlıklar, fonun performansı, malî tabloları gibi konularda katılımcılara düzenli bilgi verilmesini sağlamakla, f) Müsteşarlık ve Kurul tarafından istenecek bilgi, belge ve tablolar ile bireysel emeklilik kayıt sisteminin belirlenecek esas ve usullere göre hazırlanmasını sağlamakla, g) Müsteşarlığın belirleyeceği esas ve usuller çerçevesinde şirketin, Kurulun belirleyeceği esas ve usuller çerçevesinde de fonun iç denetimini sağlamakla, h) Bireysel emeklilik hesaplarının ve emeklilik faaliyetlerinin sürekliliğini ve fon varlıklarının korunmasını sağlamak üzere, kayıtların ve varlıkların saklanması konusunda gerekli tedbirleri almakla, ı) (Ek: 13/6/ /20 md.) Katılımcıların hak ve menfaatleri ile bireysel emeklilik sisteminin işleyişini tehlikeye sokabilecek hareketlerden kaçınmakla, mevzuat ve işletme planı esaslarına uygun faaliyette bulunmakla, uygun tavsiyede bulunmakla, iyiniyet kurallarına uygun hareket etmekle ve bireysel emeklilik aracılarının bu esaslara uygun hareket etmesini sağlayacak tedbirleri almakla Sorumludur. (Değişik ikinci fıkra: 13/6/ /20 md.) Bireysel emeklilik aracıları, Müsteşarlıkça belirlenen esaslar dahilinde emeklilik gözetim merkezince tutulan Bireysel Emeklilik Aracıları Siciline kaydolmak zorundadır. Bireysel emeklilik aracılarında aranacak nitelik ve şartlara, faaliyetlerine, yapamayacakları işlere, sicile kaydetme ve silmeye ve diğer hususlara ilişkin esas ve usuller Müsteşarlıkça düzenlenir.

26 (Ek fıkra: 13/6/ /20 md.) Bireysel emeklilik aracıları; a) Mesleğin icaplarına, iyiniyet kurallarına ve mevzuata uygun faaliyette bulunmakla, b) Katılımcıların hak ve menfaatleri ile bireysel emeklilik sisteminin işleyişini tehlikeye sokabilecek hareketlerden kaçınmakla, c) Katılımcının yaşı ve beklentilerine göre, sistemin uzun vadeli yapısını ve vergi düzenlemelerini de göz önünde bulundurarak katılımcıya uygun tavsiyede bulunmakla, d) Meslekî yeterliliğe ilişkin tamamlayıcı eğitim programına katılmakla, sorumludur. (Ek fıkra: 13/6/ /20 md.) Müsteşarlıkça, bu madde hükmüne aykırı hareket ettiği belirlenen bireysel emeklilik aracısının işlenen fiilin ağırlığına göre satış yetkisi geçici süreyle durdurulur yahut lisansı iptal edilir. Aracılarda aranan nitelik ve şartları kaybeden bireysel emeklilik aracılarının lisansları Müsteşarlıkça iptal edilir. Lisansı iptal edilen aracıların kayıtları Bireysel Emeklilik Aracıları Sicilinden silinir. Şirketin teşkilât ve organları Madde 12 Şirketin yönetim kurulu beş kişiden az olamaz. Şirket genel müdürü ve yokluğunda vekili yönetim kurulunun doğal üyesidir. Yönetim kurulu üyelerinin salt çoğunluğunun bu maddede genel müdür için öngörülen meslekî deneyim süresi hariç diğer şartları haiz olması gerekir. Denetim kurulu üyelerinin, genel müdürün, genel müdür yardımcılarının ve başka unvanlarla istihdam edilseler dahi yetki ve görevleri itibariyle genel müdür yardımcısına denk veya daha üst konumlarda imza yetkisini haiz diğer yöneticilerin, bu maddenin üçüncü fıkrasında öngörülen şartları haiz olmaları, en az lisans düzeyinde öğrenim görmüş olmaları ve sigortacılık veya işletmecilik alanında meslekî deneyime sahip olmaları şarttır. Asgarî meslekî deneyim süresi, genel müdür için on yıl, genel müdür yardımcıları ve başka unvanlarla istihdam edilseler dahi yetki ve görevleri itibariyle genel müdür yardımcısına denk veya daha üst konumlarda imza yetkisini haiz diğer yöneticiler için yedi yıldır. 19

27 20 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ Genel müdür ve genel müdür yardımcısı olarak atanacakların, bu maddede aranan şartları taşıdıklarını gösteren belgelerle birlikte Müsteşarlığa bildirilmesi gerekir. Bunların atanmaları, bildirimin alındığı tarihten itibaren on iş günü içerisinde Müsteşarlıkça olumsuz görüş bildirilmediği takdirde yapılabilir. Herhangi bir nedenle görevden ayrılan genel müdür ve genel müdür yardımcılarının, görevden ayrılma nedenleri şirket ve görevden ayrılan tarafından, ayrılış tarihinden itibaren on iş günü içerisinde Müsteşarlığa bildirilir. Bu Kanun hükümlerine aykırı hareketlerinden dolayı hapis veya bir defadan fazla ağır para cezası ile cezalandırılanlar ile durumları bu Kanunun 8 inci maddesinin dördüncü fıkrasının (g) bendinin 4 numaralı alt bendi hariç olmak üzere (g) bendine uymayanlar, hiç bir şirkette yönetim kurulu üyesi, denetim kurulu üyesi, genel müdür, genel müdür yardımcısı veya birinci derecede imza yetkisini haiz görevli olarak çalıştırılamazlar. Şirket, bu gibi kişilerin imza yetkilerini derhal kaldırmak zorundadır. Yapılan denetlemeler sonucunda, bu Kanun veya ilgili diğer mevzuat hükümlerini ihlal ettikleri ve şirketin emin bir şekilde çalışmasını tehlikeye düşürdükleri tespit edilen şirket yöneticileri ve görevlilerinin, haklarında kanunî kovuşturma istenmesini müteakip Müsteşarlığın talebi üzerine geçici olarak imza yetkilerinin kaldırılması zorunludur. Bu kimseler Müsteşarlığın izni olmadıkça imza yetkisini haiz personel olarak hiç bir şirkette çalıştırılamazlar. Anasözleşme değişiklikleri, hisse ve malvarlıklarının devri ve şirket birleşmeleri Madde 13 Şirketlerin anasözleşmelerinin değiştirilmesinde Müsteşarlığın uygun görüşü aranır. Müsteşarlıkça uygun görülmeyen değişiklik tasarıları genel kurulda görüşülemez. Sicil memuru, Müsteşarlığın uygun görüşü olmaksızın anasözleşme değişikliklerini Ticaret Siciline tescil edemez. Bir gerçek veya tüzel kişinin, şirketin sermayesinin doğrudan veya dolaylı olarak yüzde on veya fazlasını temsil eden payları edinmesi ile bir ortağa ait payların şirket sermayesinin yüzde onunu, yüzde yirmisini, yüzde otuzüçünü ya da yüzde ellisini aş-

28 ması sonucunu doğuran hisse edinimleri ile bir ortağa ait payların söz konusu oranların altına düşmesi sonucunu doğuran hisse devirleri Bakanlığın iznine tâbidir. Oy hakkı edinilmesi ile hisselerin rehnedilmesinde de bu hüküm uygulanır. Yönetim ve denetim kurullarına üye belirleme imtiyazı veren veya intifa hakkı tanınan hisse senetlerinin devri, yukarıdaki oransal sınırlara bakılmaksızın Müsteşarlığın iznine tâbidir. (1) Şirketin tüm aktif ve pasiflerini diğer bir emeklilik şirketine devretmesi ya da bir veya birkaç emeklilik şirketi ile birleşmesi Müsteşarlığın iznine tâbidir. (1) Şirket sermayesinin yüzde on ve daha fazlasına sahip olan tüzel kişilerin sermayesinin doğrudan veya dolaylı olarak bu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen oranlar veya esaslar dahilinde el değiştirmesi Müsteşarlığın iznine tâbidir. İzin devralan ortağın kurucularda aranan şartları taşıması kaydıyla verilebilir. Bu fıkra hükmü tüzel kişi ortağın yönetim ve denetimini belirleyen sermaye paylarının bir başka tüzel kişiye ait olması halinde, gerçek kişi ortak ya da ortaklara ulaşıncaya kadar uygulanır. (1) Bu madde hükümlerine aykırı olarak yapılan tescil işlemleri hükümsüzdür. Şirkette hisse edinilmesine ve devrine, şirketin malvarlıklarının devrine, şirket ortaklarının bu Kanunda aranan nitelikleri kaybetmeleri halinde temettü hakkı hariç ortağa ait hakların kullanımına, dolaylı pay sahipliğine, şirketlerin birleşmesine ve diğer hususlara ilişkin esas ve usuller Kurulun uygun görüşü alınarak Müsteşarlıkça belirlenir. Malî bünyenin güçlendirilmesi ve şirket uygulamalarının iyileştirilmesi (2) 21 (1) 13/6/2012 tarihli ve 6327 sayılı Kanunun 21 inci maddesiyle, bu maddenin ikinci, üçüncü ve dördüncü fıkralarında yer alan Bakanlığın ibareleri Müsteşarlığın olarak değiştirilmiştir. (2) Bu madde başlığı Malî bünyenin güçlendirilmesi iken,13/6/2012 tarihli ve 6327 sayılı Kanunun 22 nci maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.

29 22 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ Madde 14 (Değişik birinci fıkra: 13/6/ /22 md.) Şirketin, katılımcıların hak ve menfaatlerini tehlikeye sokabilecek uygulamalar yaptığının, sözleşmelerden doğan yükümlülüklerini yerine getiremediğinin veya malî bünyesinin katılımcıların hak ve menfaatlerini tehlikeye düşürecek düzeyde zayıflamakta olduğunun tespiti hallerinde Bakan, şirketin yönetim kurulundan; a) Şirketin iş süreçlerinin, teknik altyapısının ve uygulamalarının iyileştirilmesine yönelik gerekli tedbirlerin alınmasını, b) Sermayenin artırılmasını, ödenmemiş kısmının ödenmesini, sermayeye mahsuben ödeme yapılması için ortaklara çağrıda bulunulmasını veya kâr dağıtımının durdurulmasını, c) İştiraklerin ve sabit değerlerin kısmen veya tamamen elden çıkarılmasını veya elden çıkarılmasının durdurulmasını, yeni iştirak ve sabit değerler edinilmemesini, d) Serbest varlıkların gösterilecek bir bankada bloke edilmesini ve bu varlıklar üzerinde izinsiz tasarruf edilmemesini, e) Şirketin malî bünyesini düzeltmeye yönelik diğer tedbirlerin alınmasını, isteyebilir. Şirket, alınması talep edilen tedbirlerin bildiriminden itibaren on iş günü içerisinde iyileştirme planını hazırlayıp Müsteşarlığa göndermek zorundadır. İyileştirme planında öngörülen önlemlerin zamanında alınmaması veya bu tedbirlerin uygulanmasına rağmen bu maddenin birinci fıkrasında belirlenen hususların devam etmesi ya da şirketin malî bünyesindeki zayıflamanın bu maddenin birinci fıkrasında yer alan safhaların uygulanması durumunda dahi şirketin malî durumunun düzeltilmesine imkân bulunmadığının tespit edilmesi hallerinde Bakan, şirketin; a) Yeni sözleşme akdetme ve temdit yetkisini kaldırmaya, b) Yönetim kurulu üyelerinin tamamını veya bir kısmını görevden alarak veya üye sayısını artırarak yönetim kuruluna üye atamaya, c) Fonları ve varsa diğer branşlara ait portföylerini belirlenecek esaslar dahilinde diğer şirketlere devretmeye, d) Faaliyet ruhsatlarını iptal etmeye, e) İflasını istemeye, f) Gerekli görülen diğer tedbirleri almaya, Yetkilidir

30 BEŞİNCİ BÖLÜM Emeklilik Yatırım Fonuna İlişkin Düzenlemeler Emeklilik yatırım fonu ve fon içtüzüğü Madde 15 Fon, şirket tarafından emeklilik sözleşmesi çerçevesinde alınan ve katılımcılar adına bireysel emeklilik hesaplarında izlenen katkıların, riskin dağıtılması ve inançlı mülkiyet esaslarına göre işletilmesi amacıyla oluşturulan malvarlığıdır. Fonun tüzel kişiliği yoktur. Fon, bu Kanunda yer alan amaçlar dışında kullanılamaz ve kurulamaz. Şirketin, fon içtüzüğü, emeklilik sözleşmesi ve Kurulca belirlenecek diğer belgelerle birlikte, fon kurmak üzere Kurula başvurması zorunludur. Kuruluş izni almak üzere yapılacak başvurularda istenilecek şartlara ilişkin esas ve usuller Müsteşarlığın uygun görüşü alınarak Kurul tarafından belirlenir. Fon içtüzüğü, katılımcı ile şirket, saklayıcı ve portföy yöneticisi arasında fon portföyünün inançlı mülkiyet esaslarına göre saklanmasını ve vekalet akdi hükümlerine göre yönetimini konu alan ve genel işlem şartlarını içeren iltihaki bir sözleşmedir. (Değişik ikinci cümle: 13/6/ /23 md.) Kurul tarafından uygun görülen fon içtüzüğü, izin belgesi tarihini takip eden altı iş günü içinde şirketin merkezinin bulunduğu yerin ticaret siciline tescil edilir ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilan olunur. Fon içtüzüğüne yönelik esas ve usuller Müsteşarlığın uygun görüşü alınarak Kurul tarafından belirlenir. Fonun faaliyete geçmesine ilişkin esaslar Madde 16 Şirket, fon kuruluş izni tarihinden itibaren en geç altı ay içerisinde Kurul tarafından belirlenen belgelerle birlikte katılma belgelerinin kayda alınması talebiyle Kurula başvurmak zorundadır. Bu süre içerisinde Kurula başvuru yapılmaması halinde, fon içtüzüğü şirket tarafından ticaret sicilinden terkin ettirilir ve buna ilişkin belgeler terkini takip eden altı iş günü içerisinde Kurula gönderilir. Fonun kayda alınma başvurusunun Kurulca değerlendirilebilmesi için; a) Fon içtüzüğünün şirketin merkezinin bulunduğu yerin ticaret siciline tescil ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edilmiş olması, b) Yeterli mekân, teknik donanım ve örgütlenmenin sağlan- 23

31 24 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ mış, fon hizmet biriminin ve fon kurulunun oluşturulmuş, iç denetim sisteminin kurulmuş, personelin buna uygun görev ve sorumluluklarının belirlenmiş olması ve bu konularda gerekli belgelerin hazırlanmış olması, c) Muhasebe kayıt ve belge sistemi ile düzenli iş akışı ve haberleşmeyi sağlayacak teknik alt yapının kurulmuş olması, d) Fonlara ilişkin insan kaynaklarının belirlenmiş olması, e) En az bir portföy yöneticisi ile portföy yönetim sözleşmesinin imzalanmış olması, f) Şirketin bu Kanunda öngörülen kuruluş şartlarını kaybetmemiş olması, Zorunludur. Kurulca yapılacak değerlendirme sonucu uygun görülen ve fon içtüzüğünde yer alan, kurulacak olan asgari üç fonun her biri için ayrı ayrı olmak üzere, şirketin ödenmiş sermayesinin asgari yirmide biri tutarındaki fon miktarına karşılık gelen pay sayısı Kurul kaydına alınır ve fon portföyleri öncelikle bu paylara karşılık gelen tutar ile oluşturulur. Katılımcılardan toplanan katkılar karşılığında verilecek payların fon içtüzüğünde öngörülen tutara karşılık gelen payları aşması halinde, yeni pay sayısının artırılması ve artırılan payların Kurul kaydına alınması talebiyle Kurula başvurulur. (Değişik üçüncü fıkra: 13/6/ /24 md.) Kurul tarafından, Müsteşarlığın uygun görüşü alınmak kaydıyla, üçer aylık dönemlerin son iş günü itibarıyla fon net varlık değerinin yüzbinde beşini aşmamak üzere kayda alma ücreti alınır ve üçer aylık dönemleri izleyen on iş günü içinde tahsil edilir. Şirkete ve katılımcılara ait fondaki pay adedi, fon miktarı, fonun faaliyet ilke ve esasları, örgüt yapısı, muhasebe, belge ve kayıt düzeni, katılımcıların bilgilendirilmesi ve bunlara ilişkin esas ve usuller Müsteşarlığın uygun görüşü alınarak Kurul tarafından belirlenir. Fonun malvarlığına, fon portföyüne ve fon varlıklarının saklanmasına ilişkin ilkeler Madde 17 Fonun malvarlığı, şirketin bu Kanundan, tarihli ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunundan, emeklilik sözleşmesinden, fon içtüzüğünden ve ilgili mevzuattan doğan

32 yükümlülüklerini yerine getirmesi ve sorumluluğunu karşılaması dışında hiçbir amaçla kullanılamaz. (Değişik son cümle: 13/6/ /25 md.) Fon malvarlığı rehnedilemez, portföye ilişkin olarak yapılan işlemler haricinde teminat gösterilemez, üçüncü şahıslar tarafından haczettirilemez ve iflas masasına dahil edilemez. (Ek fıkra: 3/6/ /41 md.) Bireysel emeklilik hesabındaki fon paylarından, katılımcının sistemde bulunduğu ay sayısı ile asgarî ücret tutarının çarpımına karşılık gelen birikim tutarı ve bu Kanunun 6 ncı maddesi kapsamında bireysel emeklilik sisteminden emekli olanlara yapılan yıllık gelir sigortası ödemelerinin aylık ödemeye isabet eden miktarının nafaka borçları hariç olmak üzere asgarî ücret tutarına kadar olan kısmı haczedilemez, rehnedilemez, iflas masasına dahil edilemez. Bu fıkradaki hükümlerin uygulanmasında rehin, haciz veya iflas tarihinde geçerli brüt asgarî ücret tutarı esas alınır. (Değişik üçüncü fıkra: 13/6/ /25 md.) Şirket, Kurul tarafından belirlenen türlerden olmak üzere para ve sermaye piyasası araçlarından, kıymetli madenlerden veya Kurul tarafından belirlenen diğer yatırım araçlarından oluşan farklı portföy yapılarına sahip en az üç fon kurmak zorundadır. Fon kuruluşuna, şirketlerin katılımcılarına diğer şirketlerin fonlarını sunmasına ve fon portföy sınırlamalarına ilişkin ilkeler ile fon portföyündeki varlıkların değerlendirilmesine ilişkin esas ve usuller Müsteşarlığın uygun görüşü alınarak Kurul tarafından belirlenir. (Ek fıkra: 13/6/ /25 md.) Kurul, fon payı alım satımının Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından günlük alım satım kurları ilan edilen yabancı paralar üzerinden yapılmasına izin verebilir. Bu kapsamda yapılacak izin başvurularının değerlendirilmesinde Müsteşarlığın ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının görüşü alınır. Fon portföyündeki varlıklar saklayıcı nezdinde saklanır. Katılımcıların sahip oldukları ve fondaki katkılarını gösteren pay adedi de, saklayıcı nezdinde katılımcı bazında ve katılımcıların erişebileceği şekilde izlenir. 25

33 26 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ Fon portföyünün yönetimi Madde 18 Fon portföyü, portföy yöneticileri tarafından yönetilir. Portföy yöneticileri, portföyü bu Kanun, 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu, fon içtüzüğü, emeklilik sözleşmesi ve ilgili mevzuat hükümlerine göre yönetmekle yükümlüdür. Alınacak portföy yönetim hizmetine ilişkin esaslar bu konuda şirket ve portföy yöneticileri arasında yapılacak portföy yönetim sözleşmesi ile belirlenir. (Değişik son cümle: 3/6/ /41 md.) Portföy yönetim sözleşmelerinin Kurulca belirlenen asgarî unsurlara uygun olması zorunludur. Şirket, portföy yöneticilerinin, fon yönetiminde gerekli özen ve basireti göstermemeleri, Kurulun portföy yöneticiliğine ilişkin ilkelerine aykırı hareket etmeleri, malî bünyelerinin zayıfladığının tespit edilmesi gibi durumlarda, portföy yönetim sözleşmesini feshedip, Kurulca uygun görülen başka portföy yöneticileri ile portföy yönetim sözleşmesi imzalayabilir. Yukarıdaki koşulların varlığı halinde Kurul da portföy yöneticilerinin değişmesini isteyebilir. Portföy yönetim sözleşmesine ilişkin esas ve usuller Müsteşarlığın uygun görüşü alınarak Kurul tarafından belirlenir. Fonların birleştirilmesi ve devri Madde 19 Aynı şirkete ait fonlar, şirketin talebi üzerine veya re sen Kurul tarafından birleştirilebilir. Fon, ancak başka bir emeklilik yatırım fonu ile birleştirilebilir. Söz konusu birleştirmelere yönelik esas ve usuller Müsteşarlığın uygun görüşü alınarak Kurul tarafından belirlenir. Fon süresiz olarak kurulur. Kurul; a) Şirketin bir yıl öncesinden fesih ihbarında bulunması, b) Şirketin fon kurmaya ilişkin şartlarını kaybetmesi, c) Şirketin malî bünyesinin zayıflaması nedeniyle bu Kanunun 14 üncü maddesi kapsamına alınması, Hallerinde, fon malvarlığını bir başka şirkete Müsteşarlığın uygun görüşünü alarak devredebilir. Devir işlemlerine ilişkin esas ve usuller Müsteşarlığın uygun görüşü alınarak Kurul tarafından belirlenir.

34 ALTINCI BÖLÜM Denetim ve Bağımsız Dış Denetim Denetim Madde 20 (Mülga birinci fıkra: 13/6/ /26 md.) Şirketin bu Kanun çerçevesinde yürütülen emeklilik faaliyetleri ile sigortacılık faaliyetleri Müsteşarlığın denetimine tâbidir. Şirketin fonlarına, portföy yöneticilerine ve saklayıcılara ilişkin hesap ve işlemleri ise Kurulun denetimine tâbidir. Denetimlere ilişkin raporlar, konularına göre Müsteşarlık veya Kurul tarafından değerlendirilir ve sonuçlandırılır. Emeklilik gözetim merkezi Madde 20/A (Ek: 3/6/ /42 md.) Müsteşarlık, bireysel emeklilik sisteminin güvenli ve etkin biçimde işletilmesini sağlamak, katılımcıların hak ve menfaatlerini korumak amacıyla şirketlerin ve bireysel emeklilik aracılarının faaliyetlerinin gözetim ve denetimine yönelik alt yapı oluşturulmasına, bireysel emeklilik hesaplarına, emeklilik planlarına, işlemlerin konsolidasyonuna, katılımcılara ait bilgilerin saklanmasına, kamunun ve katılımcıların bilgilendirilmesine, istatistik üretimine, bireysel emeklilik aracıları siciline ve bireysel emeklilik aracıları sınavına ilişkin işlemlerin yapılması ile hayat sigortaları ve diğer sigorta branşlarına ilişkin verilebilecek diğer görevleri yerine getirmek üzere özel hukuk hükümlerine göre kurulmuş bir tüzel kişiyi emeklilik gözetim merkezi olarak görevlendirebilir. Emeklilik gözetim merkezinin ana sözleşmesinde yer alması gereken hususlar Müsteşarlıkça belirlenir ve bu ana sözleşmede yapılacak değişikliklerde Müsteşarlığın uygun görüşü aranır. Emeklilik şirketleri, Müsteşarlığın uygun görmesi halinde hayat branşında faaliyet gösteren sigorta şirketleri ile diğer kurum ve kuruluşlar emeklilik gözetim merkezine ortak olabilir. Emeklilik gözetim merkezi, Müsteşarlığın denetimine tâbidir. Bu Kanun kapsamındaki şirket, kurum, kuruluş ve kişiler, bu Kanuna istinaden verilen görevlerin yerine getirilmesini teminen talep edilen bilgi ve belgeleri emeklilik gözetim merkezine aktarır. Emeklilik gözetim merkezinin çalışma esas ve usûlleri Müsteşarlık tarafından belirlenir. 27

35 28 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ Bağımsız dış denetim Madde 21 (Değişik: 13/6/ /27 md.) Şirketin yıl sonu malî tablolarının bağımsız denetim kuruluşları tarafından denetlenmesi zorunludur. Fonların hesap ve işlemleri ayrıca yılda en az bir defa bağımsız dış denetime tabidir. YEDİNCİ BÖLÜM Ceza Hükümleri İdarî yaptırımlar (1) Madde 22 (Değişik: 23/1/ /486 md.) Konularına göre Müsteşarlık veya Kurul kararıyla ve gerekçesi belirtilmek suretiyle bu Kanuna tâbi gerçek ve tüzel kişilere, bu Kanunun; a) 4 üncü maddesi hükümlerine aykırı emeklilik sözleşmesi düzenlenmesi halinde üçbin Türk Lirası, b) 5 inci maddesinde öngörülen aktarma yükümlülüğüne aykırılık halinde ikibin Türk Lirası, c) (Değişik: 13/6/ /28 md.) 5 inci maddesinde öngörülen paylaştırma ve yatırıma yönlendirme yükümlülüğüne aykırılık halinde ikibin Türk Lirası, d) 6 ncı maddesinde öngörülen ödeme veya aktarma yükümlülüğüne aykırılık halinde ikibin Türk Lirası, e) 6 ncı maddesinin son fıkrasında öngörülen tasdik yükümlülüğünün yerine getirilmeden sözleşmelerin uygulamaya konulması halinde üçbin Türk Lirası, f) 7 nci maddesinde öngörülen katılımcı tarafından ödenecek giderler veya ücretler konusunda bilgilendirme yükümlülüğüne aykırılık halinde ikibin Türk Lirası, g) 10 uncu maddesinin birinci fıkrası hükümlerine aykırı olarak belirtilen kavramların kullanılması halinde yedibinbeşyüz Türk Lirası, h) 10 uncu maddesinin ikinci fıkrası hükümlerine aykırı olarak ilan ve reklam faaliyetinde bulunulması halinde onbeşbin Türk Lirası, ı) 10 uncu maddesinin ikinci fıkrasında öngörülen katılımcılara bilgi verilmesi yükümlülüğüne aykırılık halinde ikibin Türk Lirası, j) (Değişik: 13/6/ /28 md.) 11 inci maddesinin birinci

36 ve üçüncü fıkralarında öngörülen sorumlulukların yerine getirilmemesi halinde üçbin Türk Lirası, k) 11 inci maddesinin ikinci fıkrası hükümlerine aykırı olarak aracılık faaliyetinde bulunulması veya aracılık hizmeti sağlanması hallerinde altıbin Türk Lirası, l) 12 nci maddesinin birinci fıkrası hükümlerine aykırı olarak belirtilen nitelikleri haiz olmayan kişilerin çalıştırılması halinde onbeşbin Türk Lirası, m) 12 nci maddesinin ikinci fıkrasında öngörülen bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi halinde üçbin Türk Lirası, n) 12 nci maddesinin üçüncü fıkrası hükümlerine aykırı olarak belirtilen kişilerin yasaklanan görevlerde çalıştırılması halinde onbeşbin Türk Lirası, o) 13 üncü maddesinin birinci fıkrası hükümlerine aykırı olarak anasözleşme değişikliklerinin tescil edilmesi halinde onbeşbin Türk Lirası, p) 13 üncü maddesinin üçüncü fıkrası hükümlerine aykırı olarak malvarlıklarının devri veya bir başka şirketle birleşilmesi halinde onbeşbin Türk Lirası, r) 21 inci maddesinde öngörülen bağımsız dış denetim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi halinde onbeşbin Türk Lirası, s) Bakanlık, Müsteşarlık ve Kurul tarafından alınan kararlara, çıkarılan yönetmelik ve tebliğler ile yapılan diğer düzenlemelere uyulmaması halinde, yukarıdaki fıkralarda, sigortacılık mevzuatı ve sermaye piyasası mevzuatında öngörülmüş bir cezanın olmadığı hallerde ikibin Türk Lirası, idarî para cezası verilir. Yukarıda belirtilen idarî para cezalarının uygulanmasından önce ilgili kuruluş veya kişilerin savunmaları alınır. Savunma istendiğine ilişkin yazının tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde savunma verilmemesi halinde savunma hakkından feragat edildiği kabul edilir. 29 (1) Bu madde başlığı İdarî suç ve cezalar iken, 23/1/2008 tarihli ve 5728 sayılı Kanunun 486 ncı maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.

37 30 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ İdarî para cezalarının verilmesini gerektiren fiillerin tekrarı halinde, verilen para cezası iki katı, izleyen tekrarlarda üç katı artırılarak uygulanır. Bu cezaların verildiği tarihten itibaren iki yıl içinde idarî para cezasının verilmesini gerektiren aynı fiil işlenmediği takdirde önceki cezalar tekrarda esas alınmaz. Bu Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasında öngörülen suçu işleyenler hakkında kanunî kovuşturmaya geçilmekle birlikte, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Müsteşarlığın talebi üzerine valiliklerce bunların işyerleri geçici olarak kapatılır; ilan ve reklamları durdurulur ya da toplatılır. Ceza sorumluluğu (1) Madde 23 (Değişik: 23/1/ /487 md.) Bu Kanuna göre gereken izinleri almaksızın emeklilik faaliyetinde bulunan veya ticaret unvanları ve her türlü belgeleri ve ilan ve reklamları ve kamuoyuna yaptıkları açıklamalarda bu Kanunda belirtilen kuruluşların adını kullanan ya da 10 uncu madde hükümlerine aykırı olarak bu Kanunda düzenlenen faaliyetlerde bulundukları izlenimini yaratacak söz ve deyimleri kullanan gerçek kişiler ile tüzel kişilerin görevlileri üç yıldan beş yıla kadar hapis ve üçyüz günden ikibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Ayrıca idarî tedbir olarak bu faaliyetlerin yürütülmesine mani olunur. Şirketin yönetim kurulu başkanı ve üyeleri ile imza yetkisini haiz mensupları, portföy yönetim şirketinin yönetim kurulu başkanı ve üyeleri ile imza yetkisini haiz mensupları, görevleri dolayısıyla kendilerine tevdi olunan veya muhafazaları, denetimleri ve sorumlulukları altında bulunan şirkete ait para veya diğer varlıkları zimmetine geçirirlerse, Türk Ceza Kanununun, zimmet suçuna ilişkin hükümlerine göre verilecek ceza beşte bir oranında artırılır. (1) Bu madde başlığı Adlî suç ve cezalar iken, 23/1/2008 tarihli ve 5728 sayılı Kanunun 487 nci maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.

38 Bu Kanunda gösterilen yetkili mercilerin ve denetim görevlilerinin istedikleri bilgi ve belgeleri vermeyen ya da denetim görevlilerinin görevlerini yapmalarına engel olan gerçek kişilerle tüzel kişilerin görevli ve ilgilileri bir yıldan üç yıla kadar hapis ve yüz günden az olmamak üzere adlî para cezası ile cezalandırılır. Bu Kanuna tâbî gerçek ve tüzel kişilerin bu Kanunda gösterilen merciler ile denetim görevlilerine, mahkemelere ve diğer resmi dairelere hitaben düzenledikleri veya yayımladıkları belgelerde yapılan gerçeğe aykırı beyanlarından dolayı bunları veya bunların düzenlenmesine esas olan her türlü belgeleri imzalayanlar hakkında, Türk Ceza Kanununun belgede sahtecilik suçuna ilişkin hükümlerine göre verilecek ceza bir kat artırılır. Bu Kanuna tâbî kuruluşların itibarını kırabilecek veya servetine zarar verebilecek bir hususa kasten sebep olan ya da bu yolda asılsız haber yayanlar, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bu fiilin basın ve yayın yoluyla işlenmesi halinde verilecek ceza yarı oranında artırılır. İsimleri belirtilmese dahi bu Kanuna tâbi kuruluşların güvenilirliği konusunda kamuoyunda tereddüte yol açarak bu kuruluşların malî bünyelerinin olumsuz etkilenmesine neden olabilecek nitelikte asılsız haberleri yukarıda belirtilen araçlarla yayınlayanlar dörtyüz günden üçbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Bu Kanunun uygulanmasında ve uygulanmasının denetiminde görev alanlar, görevleri sırasında bu Kanun kapsamında faaliyet gösteren gerçek ve tüzel kişiler, bunların iştirakleri ve kuruluşları ile katılımcıya ait öğrendikleri sırları, bu Kanuna ve özel kanunlarına göre yetkili olanlardan başkasına açıklayamazlar ve kendi yararlarına kullanamazlar. Bu yükümlülük bu kişilerin görevden ayrılmalarından sonra da devam eder. Bu yükümlülüğe uymayan kimseler Türk Ceza Kanununun 239 uncu maddesine göre cezalandırılır. Bu Kanuna tâbi kuruluşların mensupları ve diğer görevlileri, sıfat ve görevleri dolayısıyla bu Kanuna tâbi kuruluşlara veya emeklilik sözleşmesi ile ilgili kişilere ait öğrendikleri sırları bu konuda kanunen açıkça yetkili kılınan mercilerden başkasına açıklayamazlar. Bu yükümlülük görevden ayrılmalarından sonra da 31

39 32 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ devam eder. Bu madde hükmüne aykırı davrandığı tespit edilen kişiler Türk Ceza Kanununun 239 uncu maddesine göre cezalandırılır. Bu maddenin altıncı ve yedinci fıkralarında yazılı kişiler, öğrendikleri sırları kendileri ya da başkaları için yarar sağlamak amacıyla açıklarlarsa, haklarında Türk Ceza Kanununun 239 uncu maddesine göre verilecek ceza yarı oranında artırılır. Soruşturma ve kovuşturma usulü (1) Madde 24 (Değişik: 23/1/ /488 md.) Bu Kanunda belirtilen suçlara ilişkin soruşturma ve kovuşturma yapılması, konularına göre Müsteşarlık veya Kurul tarafından Cumhuriyet başsavcılığına yazılı başvuruda bulunulmasına bağlıdır. Bu başvuru muhakeme şartı niteliğindedir. Cumhuriyet savcıları kovuşturmaya yer olmadığına karar verirlerse, Müsteşarlık veya Kurul, Ceza Muhakemesi Kanununa göre kendisine tebliğ edilecek bu kararlara karşı itiraza yetkilidir. Bu fıkra uyarınca yapılan soruşturmalar neticesinde açılan kamu davalarında, Müsteşarlık veya Kurulun başvuruda bulunması hâlinde, bunlar başvuru tarihinde katılan sıfatını kazanırlar. Genel hükümlerin saklılığı Madde 25 Bu Kanuna göre suç teşkil eden hareket ve fiiller başka kanunlara göre de cezayı gerektirdiği takdirde failleri hakkında en ağır cezayı gerektiren kanun maddesi uygulanır. (1) Bu madde başlığı Kovuşturma usulü iken, 23/1/2008 tarihli ve 5728 sayılı Kanunun 488 inci maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.

40 33 SEKİZİNCİ BÖLÜM Diğer Hükümler Yönetmelikler Madde 26 Bu Kanunda Bakanlığın, Müsteşarlığın ve Kurulun belirlemeye yetkili kılındığı hususlar yönetmeliklerle düzenlenir. Bu Kanun kapsamında çıkarılacak yönetmelikler, Kanunun yayımı tarihinden itibaren en geç altı ay içerisinde çıkarılır. Devlet katkısı (2) Ek Madde 1 (Ek: 13/6/ /29 md.) İşveren tarafından ödenenler hariç katılımcı adına bireysel emeklilik hesabına ödenen katkı paylarının yüzde yirmibeşine karşılık gelen tutar, şirketler tarafından emeklilik gözetim merkezine iletilen bilgiler esas alınarak Devlet katkısı olarak emeklilik gözetim merkezince hesaplanır. Devlet katkısı, Müsteşarlık bütçesine konulan ödenekten katılımcıların ilgili hesaplarına şirketler aracılığıyla aktarılmak üzere emeklilik gözetim merkezine ödenir. Şu kadar ki, bir katılımcı için bir takvim yılında ödenen ve Devlet katkısı tutarının hesaplanmasına esas teşkil eden katkı paylarının toplamı ilgili takvim yılına ait hesaplamaya ilişkin dönemin sona erdiği tarihte geçerli brüt asgari ücretin hesaplama dönemine isabet eden toplam tutarını aşamaz. Bu ödenekten bütçenin diğer kalemlerine hiçbir şekilde aktarma yapılamaz. Devlet katkısı, katkı payı ödemelerinden ayrı olarak takip edilir ve Müsteşarlıkça belirlenen yatırım araçlarında yatırıma yönlendirilir. Katılımcılardan bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra; a) En az üç yıl sistemde kalanlar Devlet katkısı hesabındaki tutarın yüzde onbeşine, b) En az altı yıl sistemde kalanlar Devlet katkısı hesabındaki tutarın yüzde otuzbeşine, (2)3/4/2013 tarihli ve 6456 sayılı Kanunun 34 üncü maddesiyle, bu maddede yer alan Devlet katkısı ve varsa getirilerinin ibareleri Devlet katkısı hesabındaki tutarın şeklinde, Devlet katkısı ve getirilerinden ibareleri Devlet katkısı hesabındaki tutarlardan şeklinde, Devlet katkısına ilişkin hesabındaki varsa hak kazanılmayan birikim tutarı ibaresi Devlet katkısı hesabındaki varsa hak kazanılmayan tutarlar şeklinde, Devlet katkısı ve getirileri ibaresi Devlet katkısı hesabındaki tutarlar şeklinde değiştirilmiştir.

41 34 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ c) En az on yıl sistemde kalanlar Devlet katkısı hesabındaki tutarın yüzde altmışına, hak kazanır. Bu sürelerin hesabında emeklilik sözleşmesi esas alınır. Bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat veya malûliyet nedeniyle ayrılanlar Devlet katkısı hesabındaki tutarın tamamına hak kazanır. Devlet katkısı hesabındaki tutarlardan hak kazanılan tutarlar sistemden ayrılma veya emeklilik durumunda katılımcıya ödenir. Vefat veya malûliyet hariç sistemden emekli olmadan ayrılan katılımcıların Devlet katkısı hesabındaki varsa hak kazanılmayan tutarlar genel bütçeye gelir kaydedilir veya katılımcılara yapılacak Devlet katkısı ödemesine mahsup edilebilir. Hak kazanılmayan tutarlarla ilgili mahsuplaşma işlemleri ile bu işlemlerin gerçekleştirilme sürelerine ilişkin esas ve usuller Maliye Bakanlığının görüşü alınarak Müsteşarlıkça belirlenir. (Ek iki cümle: 3/4/ /34 md.) Ödenmediği veya eksik ödendiği tespit edilen tutarlar, ödenmesi gereken tarihten itibaren 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen gecikme zammı oranına göre hesaplanan faiziyle birlikte 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre tahsil edilmek üzere emeklilik gözetim merkezi tarafından ilgili vergi dairesine bildirilir. Tahsil edilen tutarlar genel bütçeye gelir kaydedilir ve tahsilata ilişkin bilgi, vergi dairesince Müsteşarlığa iletilir. Devlet katkısının hesaplanmasına, ilgili hesaba ve hak sahiplerine ödenmesine, yatırıma yönlendirilmesine, ödeme ve yatırıma yönlendirme işlemlerinin yerine getirileceği sürelere ve bu madde uyarınca yapılacak diğer işlemlere ilişkin esas ve usuller Müsteşarlıkça belirlenir. Devlet katkısı hesabındaki tutarlardan hak sahiplerince aranmayan kısımların zamanaşımına uğramasına ilişkin olarak 6 ncı madde hükmü uygulanır. (Değişik altıncı fıkra: 3/4/ /34 md.) Katılımcıların Devlet katkısına esas teşkil eden katkı paylarının doğru hesaplanmasından şirketler sorumludur. Haksız olarak yapıldığı tespit edilen Devlet katkısı, ödeme tarihinden itibaren 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen gecikme zammı oranına göre hesaplanan faiziyle birlikte 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre tahsil edilmek üzere emeklilik gözetim merkezi tarafından ilgili

42 şirketin bağlı olduğu vergi dairesine bildirilir. Tahsil edilen tutarlar genel bütçeye gelir kaydedilir ve tahsilata ilişkin bilgi, vergi dairesince Müsteşarlığa iletilir. Devlet katkısı hesabındaki tutarlar haczedilemez, rehnedilemez, iflas masasına dâhil edilemez. (Ek fıkra: 3/4/ /34 md.) Bu madde kapsamında; Devlet katkısının Müsteşarlıkça emeklilik gözetim merkezine, emeklilik gözetim merkezince şirketlere, şirketlerce katılımcıların hesaplarına ödenmesi yahut hak kazanılmayan tutarların şirketlerce geri ödenmesi için Müsteşarlıkça tanımlanan azami ikişer iş günlük işlem süreleri için emeklilik gözetim merkezi ve şirketlerden nema talep edilmez. Emeklilik gözetim merkezi tarafından gerçekleştirilen işlemler için Müsteşarlıkça emeklilik gözetim merkezine ücret ödenmez. (Ek fıkra: 18/1/ /17 md.) Katkı payının şirket hesaplarına nakden intikal ettiği tarihten önceki bir tarihte Devlet katkısı hesaplamasına konu edilmesi nedeniyle erken ödenen Devlet katkısı tutarlarına, Devlet katkısının Müsteşarlıkça fiilen ödendiği tarih ile ödenmesi gereken tarih arasındaki süre için, emeklilik gözetim merkezi tarafından 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen gecikme zammı oranı esas alınarak gecikme bedeli hesaplanır. Hesaplanan bedelin, Devlet katkısının Müsteşarlıkça ödenmesi gereken tarihten şirketin ödeme yaptığı tarihe kadar 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen gecikme zammı oranına göre hesaplanan faiziyle birlikte ilgili vergi dairesine ödenmesi gerektiği hususu emeklilik gözetim merkezi tarafından şirkete ve 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre gerekli takibatın yapılması amacıyla durum şirketin bağlı olduğu vergi dairesine bildirilir. Çalışanların otomatik olarak bir emeklilik planına dâhil edilmesi (1) 35 (1) 10/8/2016 tarihli ve 6740 sayılı Kanunun 3 üncü maddesiyle bu maddenin 1/1/2017 tarihinde yürürlüğe gireceği hüküm altına alınmıştır.

43 36 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ Ek Madde 2- (Ek: 10/8/ /1 md.) (Değişik birinci cümle: 18/1/ /18 md.) Türk vatandaşı veya 29/5/2009 tarihli ve 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 28 inci maddesi kapsamında olup kırk beş yaşını doldurmamış olanlardan; 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerine göre çalışmaya başlayanlar ile 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesi kapsamında kurulmuş olan sandıkların iştirakçisi olarak çalışmaya başlayanlar, işverenin bu Kanun hükümlerine göre düzenlediği bir emeklilik sözleşmesiyle emeklilik planına dâhil edilir. İşveren, çalışanını ancak otomatik katılım için emeklilik planı düzenleme konusunda Müsteşarlıkça uygun görülen şirketlerden birinin sunacağı emeklilik planına dâhil edebilir. Bakanlar Kurulu, bu madde uyarınca emeklilik planına dâhil edilecek işyerleri ile çalışanları ve bu kapsamdaki uygulama esaslarını belirlemeye yetkilidir. Çalışan katkı payı, çalışanın 5510 sayılı Kanunun 80 inci maddesi çerçevesinde belirlenen prime esas kazancının yüzde üçüne karşılık gelen tutardır. (Ek cümle: 18/1/ /18 md.) 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesi kapsamında kurulmuş olan sandıkların iştirakçisi olan çalışanlar için bu çalışanların bağlı bulunduğu sandığa, katılım payı, kesenek veya diğer adlar altında ödediği tutarların hesaplanmasına esas kazancının yüzde üçüne karşılık gelen tutardır. Bu oranı iki katına kadar artırmaya, yüzde bire kadar azaltmaya veya katkı payına maktu limit getirmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir. Bu tutar, en geç çalışanın ücretinin ödeme gününü takip eden iş günü, bu Kanun hükümleri uyarınca işveren tarafından şirkete aktarılır. İşveren bu madde uyarınca katkı payını zamanında şirkete aktarmaz veya geç aktarırsa çalışanın 5 inci maddedeki hesaplama yöntemi uyarınca varsa birikiminde oluşan parasal kaybından sorumludur. Çalışan, otomatik katılıma ilişkin emeklilik sözleşmesinde belirlenen tutardan daha yüksek bir tutarda kesinti yapılmasını işverenden talep edebilir. Çalışan, emeklilik planına dâhil olduğunun kendisine bildirildiği tarihi müteakip iki ay içinde sözleşmeden cayabilir. Cayma

44 hâlinde, ödenen katkı payları, varsa hesabında bulunan yatırım gelirleri ile birlikte on iş günü içinde çalışana iade edilir. Şirket, cayma süresince ödenen katkı paylarının değer kaybetmemesini sağlayacak şekilde fon yönetiminden sorumludur. Cayma hakkını kullanmayan çalışan Müsteşarlıkça belirlenen hâllerde katkı payı ödemesine ara verilmesini talep edebilir. Bu madde kapsamında bir emeklilik sözleşmesi bulunan çalışanın işyerinin değişmesi hâlinde, yeni işyerinde bu madde kapsamında bir emeklilik planı var ise çalışanın birikimi ve sistemde kazandığı emekliliğe esas süresi yeni işyerindeki emeklilik sözleşmesine aktarılır. Yeni işyerinde emeklilik planının bulunmaması hâlinde çalışan, talep ederse önceki işyerinde düzenlenmiş sözleşme kapsamında katkı payı ödemeye devam edebilir, talep etmezse bu madde kapsamındaki emeklilik sözleşmesi sonlandırılır. Çalışan bu yöndeki talebini, işyeri değişikliğini izleyen ayın sonuna kadar şirkete bildirmek zorundadır. Çalışan adına bireysel emeklilik hesabına ödenen katkı payları üzerinden ek 1 inci maddedeki usul ve esaslara göre bu madde uyarınca ayrıca Devlet katkısı sağlanır. Çalışanın bu madde kapsamında cayma hakkını kullanmaması hâlinde, sisteme girişte bir defaya mahsus olmak üzere, ek 1 inci maddedeki Devlet katkısı hak etme ve ödeme koşuluna tabi olmak kaydıyla, bin Türk lirası tutarında ilave Devlet katkısı sağlanır. Bakanlar Kurulu, bu tutarı yarısına kadar artırmaya veya yarısına kadar azaltmaya yetkilidir. Emeklilik hakkının kullanılması hâlinde, hesabında bulunan birikimi en az on yıllık, yıllık gelir sigortası sözleşmesi kapsamında almayı tercih eden çalışana, birikiminin yüzde beşi karşılığı ek Devlet katkısı ödemesi yapılır. Bu madde hükmüne göre çalışan katkı payının takip ve tahsil sorumluluğu şirkete aittir. Müsteşarlık takip ve tahsil sorumluluğunun bu amaçla yetkilendirilecek bir kuruluşça yerine getirilmesine karar verebilir. Bankalar, Sosyal Güvenlik Kurumu, 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesi kapsamındaki sandıklar ile bunların ilgili bulundukları kuruluşlar ve ilgili diğer kamu kurumları, çalışan katkı payının takip ve tahsili ile Devlet katkısının hesaplanması için ihtiyaç duyulan verileri, Müsteşarlıkça belirlenen usul ve esaslara göre 37

45 38 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ emeklilik gözetim merkezi ile bu maddeye göre takip ve tahsil sorumluluğu ile yetkilendirilecek kuruluşa aktarır. Emeklilik gözetim merkezi ile bu maddeye göre yetkilendirilecek kuruluş, söz konusu verileri şirketler ile paylaşabilir. Bu verilerden kişisel nitelikte olanlar, veri sahibinin açık rızasının alınmasına gerek olmaksızın ilgili kuruluşlar arasında paylaşılabilir ve veri paylaşımı, kişisel verilerin korunmasına ilişkin mevzuat hükümlerine aykırılık teşkil etmez. (1) Bu madde kapsamında sunulan emeklilik planları kapsamında şirketlerce 7 nci madde uyarınca fon işletim gideri kesintisi dışında başka bir kesinti yapılamaz. Çalışan katkı payı, işverenin taraf olduğu 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu kapsamındaki haciz ve iflas yoluyla takip bakımından işçi alacağı niteliğinde imtiyazlı bir alacaktır. İşverenler bu madde kapsamındaki yükümlülükleri bakımından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından denetlenir. İşverenin bu madde kapsamındaki yükümlülüklerine ve bu madde uyarınca yürürlüğe konulan düzenlemelere uymaması hâlinde, her bir ihlal için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yüz Türk lirası idari para cezası uygulanır. Bakan, belirleyeceği esaslar dâhilinde bu Kanun kapsamındaki Devlet katkısının ilgililerin hesaben takip edebilmesini sağlayacak şekilde taahhüt olarak hesaplanmasına ve taahhüt edilen tutarların ödenmesine karar vermeye ve mevcut katılımcıların Devlet katkılarının değerlendirilmesine ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir. Bakan, bu Kanun uyarınca kurulacak fonların içeriğini belirleyebilir ve fonlara sayı sınırı getirebilir. Bu Kanun uyarınca yapılacak bildirimler, Müsteşarlığın belirleyeceği usul ve esaslar çerçevesinde güvenli elektronik iletişim araçları ile de yapılabilir. (1) 18/1/2017 tarihli ve 6770 sayılı Kanunun 18 inci maddesiyle bu fıkrada yer alan Bankalar, Sosyal Güvenlik Kurumu ibaresinden sonra gelmek üzere, 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesi kapsamındaki sandıklar ile bunların ilgili bulundukları kuruluşlar ibaresi eklenmiştir.

46 Çalışanın işvereni aracılığıyla bir emeklilik planına dâhil olması, işveren tarafından şirket ve plan belirlenmesinde göz önünde bulundurulacak kriterler, katkı paylarının yatırıma yönlendirileceği fonlar, işverenin şirket ile yapacağı sözleşme, cayma hakkı, çalışanın işyerinin değişmesi hâlinde işverenin çalışanı bir emeklilik planına dâhil etmesi, işyeri değişikliğinde birikimin aktarılması, çalışma ilişkisi sona eren çalışanın talebi üzerine ilgili emeklilik planına ödeme yapması, ara verme, sistemden ayrılma, Devlet katkısının ödenmesi ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer usul ve esaslar Müsteşarlık tarafından belirlenir. Geçici Madde 1 Bu Kanunda belirtilen yönetmelik ve tebliğler yürürlüğe girinceye kadar, yürürlükteki mevzuatın bu Kanuna aykırı olmayan hükümleri uygulanır. Bu Kanunun yayımı tarihinden önce, hayat branşında faaliyet gösteren ve yeni poliçe akdetme yetkisi olan sigorta şirketleri, bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren beş yıl içerisinde başvurmak ve Kanunun 8 inci maddesinde öngörülen şartları yerine getirmekle emeklilik şirketine dönüşürler. Söz konusu şirketlere emeklilik branşında ruhsat verilebilmesi için, bu Kanunun 9 uncu maddesinde öngörülen şartların yerine getirilmesi ve emeklilik branşı dışında kalan branşlara ilişkin yasal yükümlülüklerin tamamını karşılayacak yeterli teminatın gösterilmiş olması gerekir. Ayrıca, bu şirketlerin hastalık sigortası portföyünün, sigortalıların tüm hak ve yükümlülüklerinin korunarak, emeklilik ruhsatının verildiği tarihten itibaren iki yıl içerisinde devredilmesi şarttır. Hayat sigorta şirketlerinin sigorta şirketi statüsünden emeklilik şirketi statüsüne geçişine, bu şirketlere faaliyet ruhsatı verilmesinde aranılacak şartlara, portföy devri yükümlülüklerine ve diğer hususlara ilişkin esas ve usuller Müsteşarlıkça belirlenir. Bu maddenin ikinci fıkrası kapsamında emeklilik şirketine dönüşen şirketler ile hayat branşında faaliyet gösteren ve yeni poliçe akdetme yetkisi olan sigorta şirketlerinden kurulacak emeklilik şirketine asgari yüzde on payla kurucu ortak olanlar, mevcut birikimli hayat sigortalılarının talep etmeleri ve sigortalıların bu Kanunda öngörülen şartları haiz olmaları halinde, Müsteşarlıkça belirlenecek esas ve usullere göre, sigortalıla- 39

47 40 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ rının birikimlerini tüm hak ve yükümlülükleri ile birlikte bireysel emeklilik sistemine aktarırlar. Söz konusu birikimlerin aktarımı, aktarım işleminin bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren beş yıl içerisinde gerçekleştirilmesi şartıyla, her türlü vergi, resim ve harçtan müstesna olup, intibak ettirilen ve emeklilik sözleşmesi imzalamış katılımcılardan sisteme giriş aidatı alınmaz ve masraf kesintileri yapılmaz. Bu Kanunun yayımı tarihinden önce 7397 sayılı Kanuna göre tasdik edilmiş hayat sigortası tarifeleri ile bunlara ilişkin tablo, ilan, reklam ve broşürlerde bu Kanunun 10 uncu maddesinde öngörülen kavramların yer alması halinde, söz konusu ifadelerin bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren bir yıl içerisinde değiştirilmesi zorunludur. Gerek görüldüğü takdirde bu süre Müsteşarlıkça bir yıldan fazla olmamak üzere artırılabilir. Söz konusu değişikliklerin yapılmaması halinde, bu tarifelere istinaden yeni sözleşme akdedilemez ve bunlara ilişkin tablo, ilan, reklam ve broşürler kullanılamaz. (Ek fıkra: 3/6/ /41 md.; Değişik beşinci fıkra: 13/6/ /30 md.) Yetkili organlarınca karar alınması kaydıyla, üyelerine veya çalışanlarına emekliliğe yönelik taahhütte bulunan dernek, vakıf, sandık, tüzel kişiliği haiz meslek kuruluşu veya sair ticaret şirketleri nezdinde 16/4/2012 tarihi itibarıyla mevcut bulunan emeklilik taahhüt planları kapsamındaki yurt içi ya da yurt dışındaki birikimler ve taahhütlere ilişkin tutarlar (plan esaslarına göre aktarım tarihine kadar mutat yapılan ödemeler nedeniyle oluşanlar dahil), 31/12/2017 tarihine kadar kısmen veya tamamen bireysel emeklilik sistemine aktarılabilir. Belirlenmiş katkı esasına göre yürütülen emeklilik taahhüt planlarından yapılan aktarımlarda ilgili kuruluşun yetkili organlarınca karar alınması şartı aranmayabilir. (1) (1) 25/12/2015 tarihli ve 6655 sayılı Kanunun 4 üncü maddesiyle, bu fıkrada yer alan 31/12/2015 ibaresi 31/12/2017 şeklinde değiştirilmiştir.

48 (Ek fıkra: 3/6/ /41 md. ; Değişik altıncı fıkra: 13/6/ /30 md.) Beşinci fıkra kapsamında bireysel emeklilik sistemine aktarılan tutarlar gelir vergisinden müstesnadır. (Ek cümle: 3/4/ /35 md.) Müsteşarlıkça uygun görülen programlı geri ödeme tutarları hariç, aktarım tarihinden itibaren üç yıl içinde katılımcı tarafından malûliyet ve ölüm haricindeki bir nedenle, aktarılan birikimlerin bir kısmının veya tamamının alınarak sistemden çıkılması durumunda, aktarım nedeniyle istisnadan yararlanılan tutar üzerinden yüzde 3,75 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılır. Aktarım yapan üyelerin sistemde kazanacakları süreye ve üyelerden sosyal güvenlik sistemi ve tabi olduğu vakıf senedi kapsamında emeklilik hakkı kazanmış olanların aktarım sonrası sistemde emeklilik hakkı kazanacağı yaşa ilişkin esas ve usuller Müsteşarlıkça belirlenir. (Ek fıkra: 13/6/ /30 md.) Bireysel emeklilik sistemine aktarılan tutarlar, gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerince daha önce gider kaydedilmemişse, aktarıldığı yılın ticari kazancının tespitinde dikkate alınır. (Ek fıkra: 13/6/ /30 md.) Beşinci fıkrada belirtilen aktarımın yapılması amacıyla gerçekleştirilen taşınmaz veya iştirak hissesi satışından doğacak kazancın, bu kapsamda aktarılan kısma isabet eden tutarı kurumlar vergisinden müstesnadır. (Ek fıkra: 13/6/ /30 md.) Beşinci fıkra kapsamında yapılan işlemler her türlü harçtan, düzenlenen kâğıtlar damga vergisinden, lehe alınan paralar banka ve sigorta muameleleri vergisinden müstesnadır. Şu kadar ki, bu istisna aktarılacak tutarla sınırlı olarak uygulanır. (Ek fıkra: 13/6/ /30 md.) Bu madde kapsamında emeklilik sözleşmesi akdetmiş olan katılımcılardan, aktarıma ilişkin olarak giriş aidatı dahil herhangi bir kesinti yapılmaz. (Ek fıkra: 13/6/ /30 md.) Bu kapsamda aktarılan tutarlar aktarım sonrasında 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun bireysel emeklilik sistemine ilişkin hükümleri çerçevesinde vergilendirilir. Bu madde kapsamında yapılacak aktarıma ve bireysel emeklilik sisteminde hak kazanılacak süreye ilişkin usul ve esasları belirlemeye Müsteşarlık yetkilidir. (Ek fıkra: 13/6/ /30 md.) Üyelerine veya çalışanlarına emekliliğe yönelik taahhütte bulunan dernek, vakıf, sandık, tüzel kişiliği haiz meslek kuruluşu veya sair ticaret şirketinin 41

49 42 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ emekliliğe yönelik faaliyetlerinin aktüeryal denetimini Müsteşarlık yapar. Geçici Madde 2- (Ek: 10/8/ /2 md.) (1)(2) Bu maddeyi ihdas eden Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte kırk beş yaşını doldurmamış olan çalışanlar ile 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesi kapsamında kurulmuş olan sandıkların iştirakçisi olarak çalışanlardan Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte kırk beş yaşını doldurmamış olanlar, ek 2 nci madde hükümleri çerçevesinde otomatik olarak emeklilik planına dâhil edilir. (2) Geçici Madde 3- (Ek: 18/1/ /20 md.) 1/1/2013 ila bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih arasındaki sürede, katkı payının şirket hesaplarına nakden intikal ettiği tarihten önceki bir tarihte Devlet katkısı hesaplamasına konu edilmesi nedeniyle, erken ödenen Devlet katkısı tutarlarına Devlet katkısının Müsteşarlıkça fiilen ödendiği tarih ile ödenmesi gereken tarih arasındaki süre için, emeklilik gözetim merkezi tarafından 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen gecikme zammı oranı esas alınarak gecikme bedeli hesaplanır. Hesaplanan bedelin, Devlet katkısının Müsteşarlıkça ödenmesi gereken tarihten şirketin ödeme yaptığı tarihe kadar 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen gecikme zammı oranına göre hesaplanan faiziyle birlikte ilgili vergi dairesine ödenmesi gerektiği hususu emeklilik gözetim merkezi tarafından şirkete ve 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre gerekli takibatın yapılması amacıyla durum ilgili şirketin bağlı olduğu vergi dairesine bildirilir. 1/1/2013 ila bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih arasındaki sürede, erken ödenen Devlet katkısı tutarları kapsamında, ilgili dönemde gerçekleştirilmiş olan iade işlemleri geçerliliğini korur. Yürürlük Madde 27 Bu Kanun yayımı tarihinden altı ay sonra yürürlüğe girer. Yürütme Madde 28 Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür. (1) 10/8/2016 tarihli ve 6740 sayılı Kanunun 3 üncü maddesiyle bu maddenin 1/1/2017 tarihinde yürürlüğe gireceği hüküm altına alınmıştır. (2) 18/1/2017 tarihli ve 6770 sayılı Kanunun 19 uncu maddesiyle bu maddede yer alan kırk beş yaşını doldurmamış olan çalışanlar ibaresinden sonra gelmek üzere ile 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesi kapsamında kurulmuş olan sandıkların iştirakçisi olarak çalışanlardan Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte kırk beş yaşını doldurmamış olanlar ibaresi eklenmiştir.

50 SAYILI KANUNA EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN MEVZUATIN VEYA ANAYASA MAHKEMESİ TARAFINDAN İPTAL EDİLEN HÜKÜMLERİN YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHİNİ GÖSTERİR LİSTE Değiştiren Kanunun/ İptal Eden Anayasa Mahkemesinin Kararının Numarası 4632 sayılı Kanunun değişen veya iptal edilen maddeleri , 5, 6, 17, 18, 20/A, Geçici Madde 1 Yürürlüğe Giriş Tarihi 14/6/ , 22, 23, 24 8/2/2008 Anayasa Mah. nin E.: 2008/17, K.: 2010/44 sayılı Kararı 6327 Geçici Madde 1 4, 5, 6, 8, 11, 13, 14, 15, 17, 20, 21, 22, Ek Madde 1 8 1/12/ /6/2012 1/1/ Ek Madde 1, Geçici Madde 1 18/4/ Geçici Madde 1 1/1/ Ek Madde 2, Geçici Madde 2 1/1/2017 Ek Madde 1, Geçici Madde 3 27/1/ Ek Madde 2, Geçici Madde 2 1/1/2017 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 27/1/2017

51 44 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ Resmi Gazete Tarihi: Resmi Gazete Sayısı: BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ HAKKINDA YÖNETMELİK BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç ve kapsam MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı, kişilerin bireysel emeklilik sistemine girmesine, emeklilik sözleşmesinin düzenlenmesinden sona ermesine kadar geçen süreçte emeklilik sözleşmesine taraf olanların hak ve yükümlülüklerine ve bireysel emeklilik sisteminin işleyişine ilişkin esas ve usulleri düzenlemektir. Dayanak MADDE 2 (1) Bu Yönetmelik 28/3/2001 tarihli ve 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununa dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 3 (Değişik:RG-17/12/ ) (2) (1) Bu Yönetmelikte geçen; a) Bakan: Müsteşarlığın bağlı olduğu Bakanı, b) Bireysel emeklilik hesabı: Emeklilik sözleşmesi çerçevesinde katılımcı ad ve hesabına ödenen katkılar ve bu katkılara ilişkin her türlü getirinin sözleşme bazında izlendiği hesabı, c) Birikim: Devlet katkısı ve buna ilişkin getiriler hariç, katılımcının bireysel emeklilik hesabında bulunan toplam tutarı, ç) Çalışan: Kanunun Ek 2 nci ve Geçici 2 nci maddeleri kapsamında bir emeklilik planına dâhil edilen gerçek kişiyi, d) Devlet katkısı: Bireysel Emeklilik Sisteminde Devlet Katkısı Hakkında Yönetmelikte tanımlanan devlet katkısını, e) Devlet katkısı hesabı: Bireysel Emeklilik Sisteminde Devlet Katkısı Hakkında Yönetmelikte tanımlanan devlet katkısı hesabını, f) Düzensiz ödeme: Müsteşarlıkça belirlenecek usul ve esaslara göre düzenli olmadığı tespit edilen katkı payı ödemelerini, g) Emeklilik gözetim merkezi: Müsteşarlıkça emeklilik gözetim merkezi olarak görevlendirilen tüzel kişiyi, ğ) Emeklilik planı: Emeklilik sözleşmesinin uygulama biçimini belirleyen teknik esasları,

52 h) Emeklilik sözleşmesi: Şirket nezdinde bireysel emeklilik hesabı açılması, hesaba katkı payı ödenmesi, ödenen katkı paylarının tercih edilen fonlarda yatırıma yönlendirilmesi ve hesapta biriken paraların hak sahiplerine ödenmesine ilişkin esas ve usuller ile tarafların bu kapsamdaki diğer hak ve yükümlülüklerini düzenleyen sözleşmeyi, ı) Fon: Emeklilik yatırım fonunu, i) Fona ilişkin zorunlu giderler: Fonun olağan faaliyetleri çerçevesinde ödenmesi zorunlu olan ve giderin gerçekleştirilmesinden kaçınılması mümkün bulunmayan; tescil ve ilan giderleri, saklama hizmeti giderleri, bağımsız denetim giderleri, Kamuyu Aydınlatma Platformu giderleri, portföy yönetim ücretleri, fon portföyüne yapılan işlemler için katlanılan aracılık komisyonları ve endeks lisans ücretleri ile Müsteşarlıkça zorunlu olduğu belirlenen diğer giderleri, j) Giriş bilgi formu: Bireysel emeklilik sisteminin işleyişine ilişkin önemli hususlar hakkında katılımcıya, işverene veya sponsora bilgi vermek için hazırlanan ve içeriği Müsteşarlıkça belirlenen formu, k) Güvenli elektronik iletişim aracı: Kısa mesaj, elektronik posta, internet, telefon, faks gibi saklanabilir her türlü iletişim yöntemini, l) İşveren: 31/05/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamındaki işveren ve işveren vekillerini, m) İşyeri: 31/05/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamındaki işyerini, n) Kalıcı veri saklayıcısı: Katılımcının kendisine gönderilen bilgiyi, bu bilginin amacına uygun olarak makul bir süre incelemesine elverecek şekilde kaydedilmesini ve değiştirilmeden kopyalanmasını sağlayan ve bu bilgiye aynen ulaşılmasına imkân veren kısa mesaj, elektronik posta, internet, CD, DVD, hafıza kartı ve benzeri her türlü araç veya ortamı, o) Kanun: 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununu, ö) Katılımcı: Emeklilik sözleşmesine göre ad ve hesabına şirket nezdinde bireysel emeklilik hesabı açılan gerçek kişiyi, 45

53 46 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ p) Katılımcı ad ve hesabına ödeme yapan kişi: Bireysel veya gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesi kapsamında ilgili bireysel emeklilik hesabına katılımcı ad ve hesabına katkı payı ödemesi yapan kişiyi, r) Katkı payı: Emeklilik sözleşmesine göre şirkete ödenen, giriş aidatı hariç, tasarrufa yönelik tutarı, s) Kurul: Sermaye Piyasası Kurulunu, ş) Mesafeli satış: Şirketin internet sitesi, şirketin çağrı merkezi, şirketçe yetkilendirilen çağrı merkezi, şirketçe yetkilendirilen kuruluşun internet sitesi veya Müsteşarlıkça uygun görülen diğer yöntemler aracılığıyla ilgisine göre katılımcı, sponsor veya işveren ile karşı karşıya gelinmeksizin yapılan emeklilik sözleşmesi satışlarını, t) Müsteşarlık: Hazine Müsteşarlığını, u) Sponsor: Bir gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesine göre katılımcı adına katkı payı ödeyen veya katkı payının ödenmesine aracılık eden işveren harici kişiyi, ü) Şirket: 4632 sayılı Kanuna göre kurulmuş emeklilik şirketini, v) Teklif formu: Emeklilik planına, plan kapsamında sunulan fonlara, yapılan kesintilere, katkı payı tutarına, emeklilik sözleşmesinin taraflarına ve katılımcının yatırım tercihlerine ilişkin hususlar ile benzeri bilgileri içeren formu, y) Ücret: 31/05/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentleri kapsamında sigortalı sayılanlara ödenen net tutarı, ifade eder. İKİNCİ BÖLÜM Emeklilik Sözleşmesi ve Bireysel Emeklilik Sistemine Giriş Emeklilik sözleşmesi türleri ve tarafları MADDE 4 (Başlığı ile Birlikte Değişik:RG-17/12/ (2) (1) Emeklilik sözleşmesi bireysel veya grup emeklilik sözleşmesi olarak yapılabilir. Grup emeklilik sözleşmesi, işveren grup emeklilik sözleşmesi olarak veya bu maddenin üçüncü fıkrası

54 dâhilinde yer alan kategorilere göre gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesi olarak düzenlenir. Mümeyyiz küçükler ve kısıtlıların adına emeklilik sözleşmesi düzenlenmesi ve bu sözleşmeler kapsamında işlem yapılması 11/01/2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun ve 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun fiil ehliyetine ilişkin hükümlerine tabidir. (2) Bireysel emeklilik sözleşmesi, bireysel emeklilik planına bağlı olarak düzenlenen ve şirket ile katılımcının taraf olarak yer aldığı emeklilik sözleşmesidir. (3) Gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesi; a) Kanunun Ek 2 nci ve Geçici 2 nci maddeleri kapsamında şirket ile işverenin düzenlediği emeklilik sözleşmesi, b) Bir grup emeklilik planına bağlı olarak düzenlenen ve şirket ile katılımcının taraf olarak yer aldığı emeklilik sözleşmesi, c) Katılımcılardan bizzat veya yetkili organları vasıtasıyla onay alan sponsorun katılımcılar adına katkı payı ödediği veya katkı payının ödenmesine aracılık ettiği ve katılımcılar adına sponsor ile şirketin taraf olarak yer aldığı emeklilik sözleşmesi kategorilerinde düzenlenebilir. (4) İşveren grup emeklilik sözleşmesi, bir istihdam ilişkisine dayalı olarak bir işveren ile şirket arasında imzalanan ve katılımcı adına işveren tarafından katkı payı ödenen emeklilik sözleşmesidir. (5) Bireysel ve gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmelerinde, işverenler bu sözleşmeler kapsamında yalnızca katkı payı ödemelerine ilişkin operasyonel işlemlerde aracılık yapabilir. (6) Emeklilik gelir sözleşmesi, emeklilik hakkını kullanan ve bireysel emeklilik hesabındaki tutarların tamamını veya bir kısmını bireysel emeklilik sistemi dâhilinde programlı geri ödeme seçeneği ile almayı tercih eden katılımcılar için plan değişikliği yolu ile emeklilik sözleşmesinin tadil edilmiş şeklidir. Bilgilendirme, teklif ve sözleşmenin düzenlenmesi MADDE 5 (1) Şirket, bireysel emeklilik sistemine girmek isteyenlere, sisteme girme kararını etkileyebilecek hususlar hakkında bilgi verir; dürüstlük ilkeleri çerçevesinde, emeklilik sözleşmesinin müzakeresi ve düzenlenmesi sırasında katılımcıya veya 47

55 48 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ varsa (Değişik ibare:rg-17/12/ ) (2) sözleşmeyi düzenleyen sponsora veya işverene sistemin işleyişine ilişkin teknik konularda yardımcı olur, tarafların hak ve yükümlülüklerine ilişkin gerekli her türlü bilgiyi sağlar, yanıltıcı her türlü hâl ve davranıştan kaçınır. (Ek cümle:rg-17/12/ ) (2) Müsteşarlık ilgililere yapılacak bilgilendirmenin asgari içeriğini ve yöntemini belirler. (2) Şirket, kişinin emekliliğe yönelik beklentilerine, gelir düzeyine ve yaşına uygun bir emeklilik planı teklifi sunar. (Mülga cümle:rg-17/12/ ) (2) (...) (Mülga cümle:rg-17/12/ ) (2) (...) (3) (Değişik:RG-17/12/ ) (2) İlgisine göre katılımcı, sponsor veya işveren Müsteşarlıkça belirlenen belgeleri doldurup imzalar veya güvenli elektronik iletişim araçları ile onaylar. Belgelerin birer örneği ilgilinin tercihi doğrultusunda matbu olarak veya güvenli elektronik iletişim araçları ile derhal iletilir. Şirket, ilgili belgeleri katılımcı bazında matbu olarak veya elektronik ortamda muhafaza eder. (4) (Değişik:RG-17/12/ ) (2) İşveren grup emeklilik sözleşmesinde, Müsteşarlıkça belirlenen belgeler işveren tarafından doldurulup imzalanır veya güvenli elektronik iletişim araçları ile onaylanır. İşveren tarafından tüm katılımcılar için ortak bir fon veya fon dağılımı belirlenebilir. Katılımcının kendi adına gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesi açması için işverene yetki verdiğinin işveren tarafından şirkete belgelendirilmesi durumunda katılımcıdan herhangi bir imza veya güvenli elektronik iletişim araçları ile onay alınmadan da işveren grup emeklilik sertifikası ile aynı koşulları haiz 4 üncü maddenin üçüncü fıkrasının (b) bendi kapsamında gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesi açılabilir. (5) Şirket, mesafeli satış yoluyla düzenlediği sözleşmeler dahil tüm emeklilik sözleşmeleriyle ilgili olarak mevzuatta belirtilen bilgilendirmenin usulüne uygun olarak yapıldığını ispatla yükümlüdür. (6) Emeklilik sözleşmesinin akdedilmesine aracılık edecek kişilerin, geçerli bir bireysel emeklilik aracılığı lisansının bulunması zorunludur.

56 (7) (Ek:RG-17/12/ ) (2) Müsteşarlığın belirleyeceği usul ve esaslar dâhilinde katılımcı belirli bir süre için sözleşmede ve fonlarda devam etmeyi sözleşmede taahhüt edebilir. Mesafeli satış yoluyla sözleşme düzenlenmesi MADDE 6 (1) (Mülga fıkra:rg-17/12/ ) (2) (2) (Değişik:RG-17/12/ ) (2) Mesafeli satışta şirket, ilgisine göre katılımcı, sponsor veya işvereni 5 inci madde hükümlerine uygun şekilde bilgilendirir ve uygun bir emeklilik planı teklifi sunar. Teklif aşamasında ilgisine göre katılımcı, sponsor veya işverene standart fona ve diğer fonlara ilişkin bilgi verilir ve tercihine göre işlem yapılır. Herhangi bir tercihte bulunulmaması durumunda birikim standart fonda yatırıma yönlendirilir. İlgisine göre katılımcı, sponsor veya işveren, emeklilik sözleşmesine, emeklilik planına ve sisteme ilişkin gerekli bilgilerin kendisine verildiğini teyit ederek teklifi güvenli elektronik iletişim araçları ile onaylar ve bu şekilde emeklilik sözleşmesi akdedilmiş olur. Onay işlemi gerçekleşmemiş tekliflere dayanılarak düzenlenen sözleşmeler yürürlüğe girmez ve şirketçe bunlar için hiçbir tahsilat yapılamaz. Şirket, onay işleminden hemen sonra Müsteşarlıkça belirlenen belgeleri ilgisine göre katılımcı, sponsor veya işverenin tercihi doğrultusunda matbu veya kalıcı veri saklayıcısı olarak ilgilinin erişimine sunar ve internet sitesinde güvenli alandan erişimine imkân sağlar. Katılımcının standart fondan ayrılmayı talep etmesi halinde 10 uncu madde hükümleri çerçevesinde, sonucu bağlayıcı olmamak kaydıyla risk profil anketi sunulur. (3) (Değişik:RG-17/12/ ) (2) Müsteşarlıkça uygun görülmeyen sözleşme türleri, emeklilik planları ve fonlar mesafeli satışa konu edilemez. Sözleşmenin yürürlüğe girmesi ve cayma hakkı MADDE 7 (Değişik:RG-17/12/ ) (2) (1) Emeklilik sözleşmesi şirket tarafından reddedilmediği takdirde, varsa blokaj süresinin tamamlanmasını müteakip, katkı payı olarak yapılan ilk ödemenin şirket hesaplarına nakden intikal ettiği tarihte yürürlüğe girer. Şirket tarafından katılımcının hesabına yapılan ödemeler katkı payı olarak dikkate alınmaz ve ancak sözleşme yürürlüğe girdikten sonra gerçekleştirilebilir. 49

57 50 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ Teklifin şirket tarafından reddedilmesi halinde, verilen ödeme talimatları iptal ettirilir ve varsa yapılan tüm ödemeler hiçbir kesinti yapılmadan beş iş günü içinde ödeyene iade edilir. Sözleşme, yürürlüğe girmediği sürece şirketçe reddedilebilir. (2) Emeklilik gelir sözleşmeleri, Kanunun Geçici 1 inci maddesi kapsamında yapılan aktarımlarla kurulan sözleşmeler, başka şirketten aktarımla kurulan sözleşmeler ile hak kazanılan birikimin transfer yoluyla aktarılması işlemleri hariç, ilgisine göre katılımcı, sponsor veya işveren, Müsteşarlıkça belirlenen belgelerin imzalanmasını veya onaylanmasını müteakip iki ay içinde cayma hakkına sahiptir. Cayma halinde durum, güvenli elektronik iletişim araçlarıyla yahut postayla şirkete bildirilir. Cayma bildiriminin şirkete ulaştığı tarih itibarıyla cayma hakkı kullanılmış sayılır. En geç cayma bildiriminin şirkete ulaşmasını takip eden iş günü verilen ödeme talimatları iptal ettirilir ve katılımcının bireysel emeklilik hesabında bulunan birikim bildirimin şirkete ulaşmasını müteakip on iş günü içinde ödeyene iade edilir. Bu kapsamda, şirketçe fon toplam gider kesintisi haricinde yapılan diğer tüm kesintiler de aynı süre içinde ilgiliye iade edilir. Ödemenin geciktirilmesi durumunda doğan zararlar 04/12/1984 tarihli ve 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanunun 2 nci maddesi çerçevesinde belirlenen ticari işler için uygulanacak temerrüt faizi de yürütülerek karşılanır. (3) Katılımcının sisteme giriş tarihi, yürürlükte bulunan sözleşmeleri arasında, sisteme giriş tarihi açısından 4 üncü maddenin üçüncü fıkrasının (a) bendine göre kurulanlar hariç en eski tarihli sözleşme dikkate alınarak belirlenir. İşveren grup emeklilik sözleşmesinde, gruba sonradan dâhil olan ve başka bir emeklilik sözleşmesi bulunmayan katılımcının sisteme giriş tarihi, ilgili grup emeklilik planına göre katılımcı ad ve hesabına katkı payı olarak yapılan ilk ödemenin şirket hesaplarına nakden intikal ettiği tarihtir. Bireysel emeklilik sistemine hayat sigortalarından yapılanlar dâhil Kanunun Geçici 1 inci maddesi kapsamında yapılan aktarımlarda katılımcının sisteme giriş tarihi, aktarım tarihinden aktarılan süre kadar geçmişe gidilerek bulunan tarih olarak düzenlenir.

58 (4) Şirket, emeklilik sözleşmesini, sözleşmenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren on iş günü içinde ilgisine göre katılımcının, sponsorun veya işverenin tercihi doğrultusunda kalıcı veri saklayıcısı ile veya matbu halde katılımcıya yahut varsa sponsora veya işverene gönderir. İşveren grup emeklilik sözleşmesinde şirket, işveren grup emeklilik sertifikasını, sertifikanın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren on iş günü içinde işverenin tercihi doğrultusunda kalıcı veri saklayıcısı ile veya matbu halde ilgisine göre katılımcıya, sponsora veya işverene gönderir. İşveren grup emeklilik sertifikası, grup emeklilik planının genel esasları ile sistemin işleyişine ilişkin temel bilgileri içerir. Şirket, emeklilik sözleşmesinin ve işveren grup emeklilik sertifikasının belirtilen süre içinde ve usulüne uygun olarak gönderildiğini ispatla yükümlüdür. Emeklilik planı MADDE 8 (1) Emeklilik planı, plan kapsamında katılımcıya sunulan fonlara, giriş aidatına, yönetim gider kesintilerine ve fon toplam gider kesintilerine dair bilgileri, bunlara ilişkin hesaplamaları ve emeklilik sözleşmesinin uygulanmasına dair diğer teknik esasları içerir. Emeklilik planı, bireysel emeklilik planı (Değişik ibare:rg-17/12/ ) (2),grup emeklilik planı veya emeklilik hakkını kullanmak isteyen katılımcılara sunulan emeklilik gelir planı olarak düzenlenebilir. (Ek cümle:rg-17/12/ ) (2) Emeklilik gelir planlarında ayrıca programlı geri ödemeye ilişkin bilgilere yer verilir. (2) Müsteşarlık, emeklilik planında mevzuata aykırı bulunan veya katılımcının ve varsa (Değişik ibare:rg-17/12/ ) (2) sponsorun veya işverenin hak ve menfaatlerinin korunması açısından uygulanmasında sakınca görülen hususların değiştirilmesini isteyebilir; emeklilik planına ek olarak, harcama ve kârlılık analizleri ile benzeri diğer bilgilerin Müsteşarlığa gönderilmesini talep edebilir. (3) Emeklilik planları emeklilik gözetim merkezi nezdinde işletilen elektronik plan tanımlama (e-plan) sisteminde kayıt altına alınır. (Ek cümle:rg-17/12/ ) (2) 01/07/2017 tarihinden sonra satışa konu olan bireysel ve grup emeklilik planları, toplamda 30 adedi geçemez. 51

59 52 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ Katkı payının yatırıma yönlendirilmesi MADDE 9 (1) Katkı payı, şirket hesaplarına nakden intikalini takip eden en geç ikinci iş gününde (Değişik ibare:rg-17/12/ ) (2) sözleşme kapsamında tanımlı fonlar için gerekli talimatlar verilerek yatırıma yönlendirilir. (2) Şirket hesaplarına intikal etmekle birlikte, kime ait olduğu tespit edilemeyen ödemeler, intikal tarihini müteakip iki iş günü içinde kaynağına iade edilir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Emeklilik Sözleşmesi Taraflarının Hakları ve Yükümlülükleri Fon dağılımı ve değişikliği MADDE 10 (Başlığı ile Birlikte Değişik:RG-17/12/ (2) (1) Fon dağılımı ilgisine göre katılımcının, sponsorun veya işverenin tercihine göre belirlenir. Sözleşme kuruluş aşamasında herhangi bir tercihte bulunulmaması durumunda birikim öncelikle standart fonlarda yatırıma yönlendirilir. Standart fondan ayrılmayı tercih eden katılımcılara sonucu bağlayıcı olmamak kaydıyla, risk profil anketi sunulur. Müsteşarlık, geçici 3 üncü madde hükümlerine göre risk profil anketinin asgari içeriğini, sunulma sıklığını ve zamanını belirler. (2) İlgisine göre katılımcı, sponsor veya işveren ilgili sözleşme için fon tercih ve fon dağılım değişikliği hakkını şirket aracılığıyla Kurul tarafından portföy yöneticiliği yapmak üzere yetkilendirilmiş kuruluşlara devredebilir. Müsteşarlık bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirler. (3) Bireysel emeklilik hesabındaki birikimin ve ödenen katkı paylarının fonlar arasındaki dağılım oranları veya tutarları, bir yılda azami altı kez değiştirilebilir. Fon tercih ve fon dağılım değişikliği hakkının şirket aracılığıyla portföy yönetim şirketine devredilmesi durumu hariç olmak üzere değişiklik talebi, şirkete yazılı olarak veya şirketin çağrı merkezinden yahut şirketin internet sitesinde katılımcı, sponsor veya işveren adına oluşturulan güvenli sayfadan veya diğer güvenli elektronik iletişim araçları ile yapılır ve şirket değişiklik talebini, talebin ulaştığı tarihi müteakip iki iş günü içinde gerekli talimatları vermek suretiyle gerçekleştirir.

60 Fon dağılım değişikliği talebi talep sahibince Müsteşarlıkça belirlenecek esaslara göre iptal edilebilir. Bu kapsamda iptal edilen talepler için katılımcının fon dağılım değişikliği hakkı kullanılmış sayılmaz. Fon dağılım değişikliği talebine ilişkin olarak fonlarla ilgili devam eden alım-satım hareketi olan kayıtlarda fon dağılım değişikliği işlemi alım-satım işlemlerinin tamamlandığı tarihten sonra başlar. (4) Şirket, fon dağılımı değişikliği işleminin mümkün olan en kısa sürede gerçekleştirilmesini teminen, alışı yapılacak fonların alım talimatı tarihlerini, satışı yapılacak fonların nakde dönüştürülme sürelerini dikkate alarak belirler. Değişiklik işlemleri değişikliğe konu fonlardan valör süresi en uzun olana göre belirlenen tarihte tamamlanır. Şirket, katkı paylarının fonlar arasında paylaştırılması sırasında ortaya çıkan artık değeri en aza indirmek üzere gerekli tedbirleri alır. Emeklilik planı değişikliği MADDE 11 (1) Emeklilik planı bir yılda azami dört kez değiştirilebilir. Bu yöndeki değişiklik talebi, şirkete yazılı olarak veya şirketin çağrı merkezinden yahut şirketin internet sitesinde katılımcı (Ek ibare:rg-17/12/ ) (2), sponsor veya işveren adına oluşturulan güvenli sayfadan yapılır. (Değişik cümle:rg-17/12/ ) (2) Şirketin uygun görmesi halinde yeni emeklilik planına, plan değişiklik talebinin şirkete ulaşmasını müteakip on iş günü içinde geçiş yapılır ve tadil edilen emeklilik sözleşmesi on iş günü içinde katılımcıya veya varsa sponsora veya işverene, tercihleri doğrultusunda kalıcı veri saklayıcısı ile veya matbu olarak gönderilir. İşveren grup emeklilik sözleşmesinde ise gruba dahil olan katılımcılara tadil edilen işveren grup emeklilik sertifikası gönderilir. Birikimin aktarımı MADDE 12 (1) Bir şirketle, başka şirketten aktarımla düzenlenenler hariç, akdedilmiş bir emeklilik sözleşmesi kapsamındaki birikimin (Ek ibare:rg-17/12/ ) (2) ve devlet katkısı hesabındaki tutarların başka bir şirkete aktarılabilmesi için sözleşmenin, yürürlük tarihinden itibaren en az iki yıl süreyle şirkette kalması gerekir. Başka şirketten aktarımla düzenlenmiş sözleş- 53

61 54 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ menin tekrar aktarıma konu olabilmesi için ise ilgili şirkette en az bir yıl kalması gerekir. Aktarım, birikimin ve devlet katkısı hesabına ilişkin tutarın tamamını kapsayacak şekilde yapılır. 19 uncu maddeye göre yapılan transfer yoluyla aktarımlarda bu fıkra hükmü uygulanmaz. (2) (Değişik:RG-17/12/ ) (2) Aktarım talebi, 13 üncü madde hükümlerine göre ilgisine göre katılımcı, sponsor veya işveren tarafından yapılır. (3) (Değişik:RG-17/12/ ) (2) Şirket, aktarım talebinde bulunana beş iş günü içinde Müsteşarlıkça belirlenen belgeleri gönderir. Şirket, talep sahibinin ilgili belgeleri, şirketin internet sitesinde kendi adına oluşturulan güvenli sayfadan alabilmesi için gerekli düzenlemeyi yapar. Talep sahibi, ilgili belgeler ile birlikte aktarım yapılacak şirkete başvurur. Aktarım yapılacak şirket, talebi uygun bulması halinde bir plan önerir ve planda öngörülen kesintilere ilişkin bilgi verir. Talep sahibi, ilgili planı tercih etmesi durumunda, aktarım işlemi için düzenlenmiş belgeleri imzalar veya güvenli elektronik iletişim araçları ile onaylar. (4) (Değişik:RG-17/12/ ) (2) Talep sahibi imzaladığı veya güvenli elektronik iletişim araçları ile onayladığı belgeleri aktarım yapılacak şirkete gönderir. Usulüne uygun olarak düzenlenmeyen belgeler kapsamındaki aktarım talepleri işleme alınmaz. Aktarım yapılacak şirket en geç talebin kendisine ulaştığı tarihi takip eden iş günü aktarımı yapacak şirkete başvurur. Aktarımı yapacak şirket, bu talebin şirkete ulaştığı tarihten itibaren on işgünü içinde birikimi, devlet katkısı hesabına ilişkin tutarlarla birlikte aktarım yapılacak şirkete aktarır. Ödemenin geciktirilmesi durumunda doğan zararlar 04/12/1984 tarihli ve 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanunun 2 nci maddesi çerçevesinde belirlenen ticari işler için uygulanacak temerrüt faizi de yürütülerek karşılanır. Katılımcının hesabına henüz intikal etmemiş devlet katkısı bulunması halinde, bu tutarlara ilişkin olarak bireysel emeklilik sisteminde devlet katkısı hakkındaki mevzuat hükümleri uygulanır. Katılımcının bireysel emeklilik hesabına ilişkin bilgi ve belgeler eş zamanlı olarak elektronik ortamda aktarım yapılacak şirkete gönderilir. Katılımcıya ait gerekli

62 bilgilerin eksiksiz olarak ve uygun şekilde aktarılmasından aktarım yapacak şirket sorumludur. Gerekli bilgilerin şirketler arası eksiksiz ve uygun şekilde aktarılamamasından doğan katılımcı zararları aktarım yapan şirket tarafından karşılanır. Şirket, satışı yapılacak fonların nakde dönüştürülme sürelerini dikkate alarak aktarım işlemini süresi içinde tamamlamak üzere gerekli tedbirleri alır. (5) (Değişik:RG-17/12/ ) (2) Aktarım yapılan şirketteki emeklilik sözleşmesi, birikimin aktarıldığı tarihte birikimlerin bulunmaması halinde ise 7 nci madde hükümlerine göre yürürlüğe girer ve yürürlüğü müteakip on iş günü içinde yeni emeklilik sözleşmesi katılımcının veya varsa sponsorun veya işverenin tercihi doğrultusunda posta adresine gönderilir veya güvenli elektronik iletişim araçları ile iletilir. Yeni emeklilik sözleşmesi için giriş aidatı alınmaz. Katılımcının bireysel emeklilik sistemine giriş tarihinden kaynaklanan süreye ilişkin hakları ile varsa hak kazanma sürelerine ilişkin hakları aktarım yapılan şirkette aynen korunur. Aktarım ile gelen tutarlar ilgili tutarın şirket hesaplarına intikalini takip eden iki iş günü içerisinde yatırıma yönlendirilir. (6) (Mülga cümle:rg-17/12/ ) (2) (,,,) Katılımcıların aktarım sürecinde doğru bilgilendirildiğini ve katılımcıların bilinçli tercih yaptığını teyit etmek amacıyla emeklilik gözetim merkezi tarafından kontrol aramaları yapılabilir. Bu aramaların sonuçları emeklilik gözetim merkezi tarafından Müsteşarlığa raporlanır. Hakların kullanımı MADDE 13 (1) Bireysel emeklilik sözleşmesinde ve gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesinde, sözleşmeden doğan haklar kural olarak katılımcı tarafından kullanılır. Bu sözleşmelerde, sistemden ayrılma ve emeklilik hakkı hariç diğer hakların katılımcı ad ve hesabına katkı payı ödeyen kişiler (Ek ibare:rg-17/12/ ) (2),sponsor veya işveren tarafından kullanılması kararlaştırılabilir. (Ek cümle:rg-17/12/ ) (2) Mümeyyiz küçükler ile kısıtlıların taraf oldukları emeklilik sözleşmelerinin düzenlenmesinde ve bireysel emeklilik mevzuatında belirtilen hakların kullanılmasında 11/01/2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu ile 22/11/2001 tarihli 4721 sayılı Türk 55

63 56 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ Medeni Kanunu hükümleri uygulanır. (2) İşveren grup emeklilik sözleşmesinde, fon dağılımı değişikliği, emeklilik planı değişikliği ve birikimin aktarımı hakları, 18 inci maddeye göre belirlenen hak kazanma süresi sonuna kadar kural olarak (Değişik ibare:rg-17/12/ ) (2) işveren tarafından kullanılır. Emeklilik sözleşmesinde belirtilmesi koşuluyla, (Değişik ibare:rg-17/12/ )(2) işveren, fon dağılımı değişikliği hakkının kullanımını katılımcıya devredebilir. Katılımcının kabul etmesi durumunda, bu fıkrada belirtilen haklar, hak kazanma süresi tamamlandıktan sonra da (Değişik ibare:rg-17/12/ ) (2) işveren tarafından kullanılabilir. (Ek cümle:rg-17/12/ ) (2) Hak kazanma süresi kararlaştırılmamış ise sözleşmeden doğan haklar katılımcı tarafından kullanılır. Katkı payının değiştirilmesi ve ödemeye ara verme MADDE 14 (1) Emeklilik sözleşmesi süresi içinde katkı payı tutarı ve ödeme dönemi değiştirilebilir. (2) Emeklilik sözleşmesine göre ödenmesi öngörülen katkı paylarının vadesinde ödenmesi esastır. Ancak, emeklilik sözleşmesi süresi içinde katkı payı ödenmesine ara verilebilir. Vadesinde ödenmeyen katkı payının ödeme tarihini müteakip üç ay içinde, ilgili hesaba herhangi bir ödeme yapılmaması durumunda, ilgili sözleşmede ödemeye ara verildiği kabul edilir. (Mülga cümle:rg-17/12/ ) (2 ) ( ) Sistemden ayrılma MADDE 15 (Değişik:RG-17/12/ ) (2) (1) Emeklilik sözleşmesini emekliliğe hak kazanmadan veya emeklilik hakkını kazanmış olduğu halde bu hakkı kullanmadan sona erdirmesi halinde katılımcı, sona erdirilen sözleşme bakımından bireysel emeklilik sistemine giriş tarihinden kaynaklanan süreye ilişkin haklarını kaybeder. (2) Şirket, ayrılma amacı ile yapılan başvurunun kendisine ulaştığı tarihten itibaren beş iş günü içinde, ayrılma bilgi ve talep formu ile hesap özetini güvenli elektronik iletişim araçları ile katılımcının erişimine sunar. Şirket, isteyen katılımcının ayrılma bilgi ve talep formu ile hesap özetini şirketin internet sitesinde kendi

64 adına oluşturulan güvenli sayfadan alabilmesi için gerekli düzenlemeyi yapar. Katılımcının, ayrılma talep formunu imzalayarak faks veya posta ile şirkete göndermesi halinde, bireysel emeklilik hesabındaki birikim ve devlet katkısı hesabındaki varsa hak kazanılan tutarlar, formun şirkete ulaştığı tarihten itibaren yirmi iş günü içinde katılımcının belirttiği hesaba ödenir. Daha sonra intikal eden devlet katkısı tutarlarından katılımcının varsa hak kazandığı tutarlar da intikal tarihini takip eden beş iş günü içinde katılımcının belirttiği hesaba ödenir. Yirmi iş günü olarak belirlenen süre ise katılımcı tarafından ilgili mevzuat düzenlemelerine uygun olarak temin edilmesi gereken tüm evrakların tamamlanması ile başlar. Katılımcının sözleşmesine ait fon paylarına ilişkin son satım talimatının verildiği tarih, sözleşmenin sonlandığı tarih olarak kabul edilir. Katılımcının hesabında herhangi bir fon payı bulunmaması durumunda ayrılma talebinin şirkete ulaştığı tarihi takip eden iş günü ilgili sözleşme sonlanmış kabul edilir. (3) Mesafeli satış yoluyla düzenlenen sözleşmelerde, ilgisine göre katılımcının, sponsorun veya işverenin, sözleşmenin tesis edilmesini sağlayan yöntemle ayrılma işlemlerini gerçekleştirebilmesi esastır. Ancak, ayrılmaya ilişkin tüm işlemler ilgilinin bu Yönetmelik kapsamında tercih ettiği yöntemle de yürütülebilir. (4) Katılımcının maluliyet hali nedeniyle sistemden ayrılma talebinde bulunabilmesi için sosyal güvenlik mevzuatına göre maluliyet gelirine hak kazandığına dair belgeyi veya sosyal güvenlik mevzuatında belirlenen koşullara göre maluliyet halinin oluştuğunu gösteren, resmi sağlık kuruluşlarından alınmış bir belgeyi şirkete vermesi gerekir. Maluliyet halinin her durumda emeklilik sözleşmesi yürürlüğe girdikten sonra oluşmuş olması şarttır. (5) Katılımcının vefat etmesi halinde birikimleri ve varsa devlet katkısı hesabındaki tutar, 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla varsa emeklilik sözleşmesinde belirtilen lehdarlara veya kanunî mirasçılarına ödenir. (6) Katılımcının talebi halinde, emeklilik hakkı kazanılmış olmakla birlikte bu hak kullanılmadan sözleşmenin sonlandırılması mümkündür. Bu durumda sistemden ayrılmaya ilişkin hükümler uygulanır. 57

65 58 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ (7) Bu madde kapsamında yapılacak işlemlerde, katılımcının devlet katkısı hesabındaki hak kazanılmayan tutarlara ve varsa katılımcının hesabına henüz intikal etmemiş devlet katkısına ilişkin olarak bireysel emeklilik sisteminde devlet katkısı hakkındaki mevzuat hükümleri uygulanır. (8) Sistemden ayrılma işlemlerinin geciktirilmesinden kaynaklanan varsa fon birim fiyatında düşüş gerçekleşmesi sonucu oluşan katılımcı zararı, şirket tarafından fon getiri kaybı hesaplanarak karşılanır. Bununla birlikte, fon birim fiyatında düşüş gerçekleşmesine bağlı olmaksızın her türlü ödemenin geciktirilmesi durumunda doğan zararlar 04/12/1984 tarihli ve 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanunun 2 nci maddesi çerçevesinde belirlenen ticari işler için uygulanacak temerrüt faizi de yürütülerek karşılanır. Emekliliğe hak kazanma ve birikimin ödenmesi MADDE 16 (Değişik:RG-17/12/ ) (2) (1) Katılımcı, bireysel emeklilik sistemine giriş tarihinden itibaren en az on yıl sistemde bulunmak koşuluyla 56 yaşını tamamladıktan sonra emekliliğe hak kazanır. Emeklilik gelir sözleşmesine dönüştürülen sözleşmelerde geçirilmiş süreler ile emeklilik gelir sözleşmesinde geçirilen süreler emekliliğe esas süre hesaplamasında dikkate alınmaz. (2) Emekliliğe hak kazanan ve bu hakkı kullanarak bireysel emeklilik hesabındaki birikimini ve devlet katkısı hesabındaki tutarları almak isteyen katılımcı, toplu para, programlı geri ödeme ya da yıllık gelir sigortası seçeneklerinden birini seçer veya hesabındaki tutarı belirtilen seçenekler arasında paylaştırabilir. Şirket, katılımcının faks veya posta aracılığıyla şirkete ilettiği emeklilik talep formundaki tercihi doğrultusunda işlem yapar. (3) Şirket, emekliliğe hak kazanan ve bu hakkı kullanarak birikimini almak için başvuran katılımcıyı emeklilik seçenekleri hakkında bilgilendirir ve emeklilik bilgi ve talep formunu ve hesap özetini, katılımcıya posta adresine veya güvenli elektronik iletişim araçları ile başvurunun şirkete ulaşmasından itibaren beş iş günü içinde gönderir. Şirket, isteyen katılımcının emeklilik bilgi ve talep formu ile hesap özetini şirketin internet sitesinde

66 kendi adına oluşturulan güvenli sayfadan alabilmesi için gerekli altyapıyı hazırlar. Emeklilik bilgi formu, sistemde kalma ve emekli olma seçeneklerine ilişkin bilgiler ile örnek mali projeksiyonları içerir; formda katılımcının sistemden emeklilik hakkını kullanabilmesi için tüm sözleşmelerine ilişkin hesaplarını birleştirmesi gerektiği belirtilir. Kanunun Ek 2 nci ve Geçici 2 nci maddeleri kapsamında sisteme dâhil edilen sözleşmeler hesap birleştirme işlemine dâhil edilmez. Emeklilik tercihine ilişkin örnek mali projeksiyonlara Emeklilik Gözetim Merkezinin internet sitesi üzerinden erişilebilir. (4) Katılımcının diğer şirketlerde sözleşmesi olup olmadığı bilgisi Emeklilik Gözetim Merkezinden edinilir. Diğer şirketlerde emeklilik sözleşmesi bulunmayan katılımcılar için şirket, emeklilik seçenekleri konusunda bilgilendirdiği katılımcının, birikiminin ve devlet katkısı hesabındaki tutarların tamamının kendisine ödenmesini talep etmesi halinde, bu talebi, talebin şirkete ulaşmasından itibaren on iş günü içinde yerine getirir. Katılımcının hesabına henüz intikal etmemiş devlet katkısı bulunması halinde, bu tutarlara ilişkin olarak bireysel emeklilik sisteminde devlet katkısı hakkındaki mevzuat hükümleri uygulanır. (5) Birikimini ve devlet katkısı hesabındaki tutarları programlı geri ödeme yoluyla almak isteyen katılımcı, emeklilik gelir sözleşmesi kapsamında hazırlanacak bir program çerçevesinde hesabından kendisine aylık, üç aylık, altı aylık veya yıllık dönemlerde düzenli ödeme yapılmasını talep edebilir. Bu şekilde belirlenen ödeme dönemleri veya ödeme tutarları yılda en fazla iki kez değiştirilebilir. Katılımcının hesabında kalan tutarın tamamını istediği anda alma hakkı saklıdır. Birikimini bu şekilde almaya başlayan katılımcının, ilgili bireysel emeklilik hesabına başka bir emeklilik gelir sözleşmesinden aktarım, hesap birleştirme ve ek fayda ödemesi durumları haricinde herhangi bir para girişi yapılamaz. Ancak katılımcı, hesabında kalan tutar için fon dağılımını değiştirebilir ve başka bir şirkete aktarım hakkını kullanabilir. (6) Katılımcının aynı veya farklı şirkette birden fazla emeklilik sözleşmesi bulunması halinde, katılımcının sisteme giriş tarihi, yürürlükte bulunan sözleşmeleri arasından sisteme giriş tarihi 59

67 60 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ açısından 4 üncü maddenin üçüncü fıkrasının (a) bendine göre kurulanlar hariç en eski tarihli sözleşme dikkate alınarak belirlenir. Bu durumda katılımcının tüm sözleşmelerinden emekliliğe hak kazanması için en az birinden bu hakkı kazanması ve hesaplarını birleştirmesi gerekir. Hesap birleştirme işlemi yalnızca emeklilik hakkını kullanma talebinde bulunan katılımcılar için gerçekleştirilir. Bu kapsamda, hesap birleştirme yapılmış sözleşmeye katkı payı ödemesi yapılmaya devam edilemez. (7) Birden fazla emeklilik sözleşmesi bulunan katılımcı, emeklilik hakkını elde ettiği tarih itibarıyla yürürlükte bulunan sözleşmelerinin bulunduğu şirketlerden birine talepte bulunarak ve diğer sözleşmelerine ilişkin hesaplarını talepte bulunduğu şirketteki sözleşmesine ilişkin hesapları ile birleştirmek suretiyle emeklilik hakkını kullanır. Kendisine katılımcı tarafından başvuruda bulunulan şirket, emeklilik seçenekleri konusunda bilgilendirdiği katılımcının birikimini ve devlet katkısı hesabındaki tutarları toplu ödeme, programlı geri ödeme ya da yıllık gelir sigortası şeklinde almayı talep etmesi halinde, talebin şirkete ulaşmasından itibaren iki iş günü içinde hesap birleştirme işlemi için katılımcının sözleşmelerinin bulunduğu diğer şirketlere Emeklilik Gözetim Merkezinden aldığı bilgi kapsamında başvurur. Kendisine bu şekilde başvurulan şirketler, başvurudan itibaren beş iş günü içinde hesap birleştirme işlemlerini gerçekleştirmek üzere başvuruda bulunan şirkete katılımcının birikimini ve devlet katkısı hesabındaki tutarlarını aktarır. Şirket, hesap birleştirme işleminin tamamlandığı tarihi müteakip, emeklilik talep formunun kendisine ulaştığı tarihten itibaren on iş gününü aşmayacak şekilde emeklilik işlemlerini tamamlar. Bu şekilde yapılan hesap birleştirme işlemlerinde 12 nci maddede belirtilen şirkette kalma süresine ilişkin kısıtlamalar uygulanmaz. Hesap birleştirme işlemlerinin geciktirilmesinden kaynaklanan varsa fon birim fiyatında düşüş gerçekleşmesi sonucu oluşan katılımcı zararı, hesap birleştirme işleminin geciktirilmesinden sorumlu şirket tarafından fon getiri kaybı hesaplanarak karşılanır. Bununla birlikte, fon birim fiyatında düşüş gerçekleşmesine bağlı olmaksızın her türlü ödemenin geciktirilmesi durumunda doğan zararlar 04/12/1984

68 tarihli ve 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanunun 2 nci maddesi çerçevesinde belirlenen ticari işler için uygulanacak temerrüt faizi de yürütülerek karşılanır. (8) Emeklilik hakkını kullanan katılımcının, başka bir şirketten aktarımla düzenlenenler hariç, yeni bir emeklilik sözleşmesi akdetmesi durumunda, bu sözleşmeden emeklilik hakkını kullanabilmesi için yeni sözleşmenin en az on yıl sistemde bulunması gerekir. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Grup Emeklilik Katkı paylarının takip edileceği hesaplar MADDE 17 (1) (Değişik ibare:rg-17/12/ ) (2) İşveren tarafından bir işveren grup emeklilik sözleşmesine dayanarak (Değişik ibare:rg-17/12/ ) (2) katılımcıların ad ve hesabına ödenen katkı payları ile bunların getirileri, işveren grup emeklilik sözleşmesine bağlı olarak açılan katılımcılara ait bireysel emeklilik hesaplarında takip edilir. (Mülga cümle:rg-17/12/ ) (2) (...) Katılımcının ödediği katkı payları ile bunların getirileri, gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesine göre açılan bireysel emeklilik hesabında takip edilir. (2) (Değişik:RG-17/12/ ) (2) İşveren grup emeklilik sözleşmesine yalnızca işveren sıfatıyla katkı payı ödemesi yapılabilir. (3) (Değişik ibare:rg-17/12/ ) (2) Bu Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin üçüncü fıkrasının (b) ve (c) bentleri kapsamında açılan bir grup emeklilik planına dahil olan katılımcı tarafından ödenen katkı payları ile bunların getirileri, gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesine göre açılan bireysel emeklilik hesabında takip edilir. (4) (Ek:RG-17/12/ ) (2) Bireysel ya da gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesi olarak açılan ve sözleşme süresi içinde katkı payının katılımcı dışındaki bir kişi tarafından ödendiği sözleşmelerde, katılımcı ile katılımcı ad ve hesabına ödeme yapan kişiden, söz konusu iki taraf arasında istihdam ilişkisi bulunmadığına dair beyan alınması zorunludur. İstihdam ilişkisinin oluş- 61

69 62 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ ması halinde, bu durum işveren tarafından derhal şirkete bildirilir. İstihdam ilişkisinin oluştuğu tarihten itibaren işveren tarafından katılımcı adına yapılacak ödemeler işveren grup emeklilik sözleşmesi kapsamında açılacak hesapta takip edilir. Hak kazanma süresi ve hak kazanılan birikim MADDE 18 (Değişik:RG-17/12/ ) (2) (1) Hak kazanma süresi, işveren tarafından ödenen katkı payları ile bunların getirilerinin tamamına veya bir kısmına katılımcı tarafından hak kazanılması için işveren grup emeklilik sözleşmesinde belirlenen süredir. Bu süre yedi yıldan fazla olamaz. (2) İşveren grup emeklilik sözleşmesinde ve sponsorun katılımcı adına katkı payı ödemesi yaptığı grup emeklilik sözleşmelerinde, yıllara göre uygulanacak hak kazanma oranları Ek-1 deki tabloya uygun olarak belirlenir. (3) İşveren tarafından bu kuruluştaki işine haklı nedenle fesih haricinde son verilmesi veya katılımcının 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununa göre haklı nedenle işinden ayrılması veya maluliyet gibi zorunlu nedenlerle işinden ayrılması yahut işverenin aktarım durumu hariç işveren grup emeklilik sözleşmesini feshetmesi veya iflas yahut konkordato ilan etmesi halinde katılımcı, işveren tarafından kendi ad ve hesabına ödenen katkı payları ile bunların getirilerinin tümüne, hak kazanma süresinin tamamlanmasını beklemeksizin hak kazanır. Katılımcının vefatı halinde bu şekildeki birikim, hak kazanma süresinin tamamlanmasını beklemeksizin 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla varsa emeklilik sözleşmesinde belirtilen lehdarlara veya kanunî mirasçılarına ödenir. (4) Hak kazanma süresi, 4 üncü maddenin üçüncü fıkrasının (c) bendine göre katılımcılar adına ödeme yapan sponsorlar tarafından ödenen katkı payları ile bunların getirilerinin tamamına veya bir kısmına katılımcı tarafından hak kazanılması için gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmelerinde de belirlenebilir. Bu süre ve hak kazanmaya ilişkin esaslar bu madde hükümlerine tabidir. Hakların kullanımına ilişkin esaslar bu Yönetmeliğin 13 üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan hükümlere tabidir.

70 Hak kazanılan birikimin transfer yoluyla aktarılması ve ödenmesi MADDE 19 (Değişik:RG-17/12/ ) (2) (1) Emeklilik sözleşmesinde belirtilen hak kazanma oranı yüzde yüze ulaştıktan sonra, işveren grup emeklilik sözleşmesi kapsamında işveren tarafından veya gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesi kapsamında sponsor tarafından katılımcı adına katkı payı ödemesi yapılmaya devam edildiği süre zarfında, hesabında bulunan birikim katılımcının bu sözleşmeye bağlı hesabında kalır. (2) Sözleşme yılı sonu itibarıyla asgari hak kazanma oranı yüzde yüze ulaşan sözleşmeler çerçevesinde, işveren veya sponsor tarafından katılımcı adına katkı payı ödenmesine son verilmesi halinde bireysel emeklilik hesabında bulunan tutarlar katılımcının hesabında kalmaya devam eder veya yazılı talebi doğrultusunda katılımcının aynı veya başka bir şirkette yürürlükte olan veya yeni düzenlenen bireysel veya 4 üncü maddenin üçüncü fıkrasının (a) bendi kapsamında kurulanlar hariç gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesine transfer yoluyla aktarılabilir. Transfer yoluyla aktarım işlemlerinde, bireysel emeklilik hesabında bulunan tutarlar ile birlikte sistemde geçirilen süre bilgisi de ilgili şirkete iletilir. Katılımcının sistemden ayrılmak istemesi halinde bu şekildeki birikim kendisine ödenir. (3) Katılımcının hak kazanma süresi tamamlanmadan önce işinden veya bu Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin üçüncü fıkrasının (c) bendine göre kurulan sözleşmesinden ayrılması durumunda, ilgisine göre işveren veya sponsor tarafından katılımcı ad ve hesabına ödenen katkı payları ve bunların getirilerinden 18 inci maddeye göre katılımcının hak ettiği tutar, katılımcının aynı veya başka bir emeklilik şirketinde mevcut bulunan veya yeni düzenlenen bireysel veya 4 üncü maddenin üçüncü fıkrasının (a) bendi kapsamında kurulanlar hariç gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesine transfer yoluyla aktarılabilir yahut doğrudan katılımcıya ödenir. Katılımcı istediği takdirde, ilgili grup emeklilik planı çerçevesinde katkı payı ödediği gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesini devam ettirebilir. (4) 18 inci maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen sebepler ha- 63

71 64 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ ricinde herhangi bir sebeple işten ayrılma veya grup emeklilik planından çıkarılma durumunda, katılımcı tarafından hak kazanılmayan tutarlar, ilgisine göre sponsora veya işverene ödenir. BEŞİNCİ BÖLÜM Kesintiler Giriş aidatı MADDE 20 (Değişik:RG-17/12/ ) (2) (1) Katılımcının, bireysel emeklilik sistemine ilk defa katılması sırasında veya farklı bir şirkette ilk defa emeklilik sözleşmesi akdetmesi halinde, ilgisine göre katılımcıdan, sponsordan veya işverenden, giriş aidatı alınabilir. (2) Giriş aidatı peşin ya da aktarım veya sistemden çıkış tarihine ertelenmiş olarak tahsil edilebilir. (3) Emeklilik sözleşmesinden ölüm veya maluliyet nedeniyle yahut emeklilik hakkını kullanarak ayrılanlardan ertelenmiş şekildeki giriş aidatı tahsil edilemez. (4) Giriş aidatı, katkı paylarından ayrı olarak takip ve tahsil edilir. Ancak katılımcının sistemden ayrılması veya başka bir şirkete aktarım talebinde bulunması durumunda şirket, varsa ertelenmiş giriş aidatını katılımcının bireysel emeklilik hesabındaki birikiminden indirebilir. (5) Katılımcının aynı şirkette birden fazla bireysel emeklilik sözleşmesi veya gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesi bulunması halinde, bu sözleşmelerden sadece ilki için giriş aidatı alınabilir. 4 üncü maddenin üçüncü fıkrasının (a) bendi kapsamında kurulan sözleşmeler bu kapsamda ilk sözleşmenin belirlenmesinde dikkate alınmaz. (6) Katılımcının, teklifin imzalandığı veya onaylandığı tarihten sonra cayma hakkını kullanarak sözleşmeyi sonlandırması halinde varsa tahsil edilmiş giriş aidatı iade edilir. Yönetim gider kesintisi MADDE 21 (1) (Değişik fıkra:rg-25/5/ ) (1) Bireysel emeklilik hesabına ödenen katkı payları ile katılımcının birikimi üzerinden yönetim gider kesintisi alınabilir. Ayrıca 14 üncü maddeye göre ödemeye ara verilmesi halinde ara verme süresi

72 boyunca katılımcının birikiminden ek yönetim gideri kesintisi alınabilir. (2) 14 üncü madde kapsamında bir yıldan fazla ödemeye ara verme durumunda, bireysel emeklilik hesabına ilişkin olarak emeklilik gözetim merkezine şirket tarafından ödenen sabit giderler, emeklilik planında belirtilmek kaydıyla katılımcının bireysel emeklilik hesabındaki birikiminden indirilebilir. (3) Bu maddeye göre birikimden alınacak kesintilerin hesaptaki birikimin sıfır Türk Lirasının altına düşmesine yol açacağı durumlarda, bu kesintinin, birikimin bu tutarın altına düşmesine yol açacak kısmı tahsil edilmez. Fon toplam gider kesintisi ve performans kesintisi MADDE 22 (1) (Değişik:RG-17/12/ ) (2) Fona ilişkin giderlerin karşılanması için fondan gider kesintisi yapılabilir. Bu kapsamda yapılacak toplam kesinti, fon işletim giderine ilişkin kesinti dahil, ilgisine göre ek-2 de fon grubu bazında belirtilen veya Bakan tarafından belirlenen azami oranları aşmayacak şekilde fon içtüzüğünde belirlenir. Fon içtüzüğünde belirlenen günlük kesinti oranın aşılıp aşılmadığı şirket tarafından günlük olarak kontrol edilir. Şirket tarafından yapılan kontrolde fon içtüzüğünde günlük oranların günlük ortalama fon net varlık değerine göre birikimli bir şekilde hesaplanmış halinin aşıldığının tespiti halinde, aşan tutar fon birim pay fiyatına yansıtılacak şekilde günlük olarak fon kayıtlarına alınır. İlgili takvim yılının sonunda varsa fon içtüzüğünde belirlenen oranları aşan kısım ilgili dönemi takip eden beş iş günü içinde şirketçe fona iade edilir. (2) Ek-2 deki tabloya göre II. ve III. grupta bulunan fon türleri için, karşılaştırma ölçütünün üzerindeki getiri üzerinden performans kesintisi yapılabilir. Bu kesintiyi uygulamak isteyen şirketlerin, gerekli operasyon alt yapısını kurmuş olmaları gerekir. Bu kesintinin uygulanmasına ilişkin esas ve usuller Müsteşarlığın uygun görüşü alınarak Kurulca belirlenir. (3) Emeklilik sözleşmesine, performans kesintisi ve fon toplam gider kesintisi azami oranlarında değişen koşullara göre Müsteşarlıkça yapılabilecek değişikliğin, değişiklik oranını aşmamak üzere sözleşmede belirtilen kesinti oranlarına yansıtılabileceğine ilişkin hüküm konulabilir. 65

73 66 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ Kesintilere ilişkin hükümler MADDE 22/A (Ek:RG-25/5/ ) (1) (1) (Değişik cümle:rg-17/12/ ) (2) Sözleşmenin ilk beş yılında her yıl için Yönetmeliğin 20 nci ve 21 inci maddeleri kapsamında yapılabilecek toplam kesinti tutarı Ek-3 teki tabloda yer alan maktu tutarı aşamaz. Sözleşmenin altıncı yılı ve sonrası için bu fıkrada belirtilen Yönetmelik maddeleri kapsamında kesinti yapılamaz. (2) 20, 21 ve 22 nci maddeler kapsamında sözleşmenin yürürlük tarihinden itibaren yapılabilecek toplam kesinti tutarı, sözleşmenin altıncı yılı ve sonrası için, (Değişik ibare:rg-17/12/ ) (2) Yönetmelik eki (Ek-3) tabloda yer alan tutarı aşamaz. (3) 22 nci madde kapsamında yapılan fon toplam gider kesintisi şirketçe, sözleşmenin 6 ncı yılından itibaren yıllık olarak Ek-4 teki tabloda belirtilen oranlarda, ilgisine göre katılımcıya veya katılımcının bireysel emeklilik hesabına iade edilir. (4) Müsteşarlıkça Kurulun uygun görüşü alınarak belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde, 22 nci maddenin ikinci fıkrası kapsamındaki fon türleri için yapılacak performans kesintisi ve fona ilişkin zorunlu giderlerin karşılanmasına yönelik kesintiler, bu maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen iade işleminin dışındadır. Müsteşarlık, Kurulun uygun görüşünü alarak fona ilişkin zorunlu giderlerin karşılanmasına yönelik kesintilere üst sınır getirmeye yetkilidir. (5) Bu maddenin birinci ve ikinci fıkralarında yer alan sınırlamaların aşılıp aşılmadığı şirket tarafından, ilgisine göre her sözleşme yılı sonunda veya sözleşmenin sonlandırılması anında kontrol edilir. (Değişik cümle:rg-17/12/ ) (2) Limitler dâhilinde yapılan kesintiler esas olarak belirtilen sınırları aşamaz, ancak şirket tarafından yapılan kontrolde ilgili sınırlamaların aşıldığının tespiti halinde, aşan tutar takip eden beş iş günü içinde ilgisine göre katılımcıya veya katılımcının bireysel emeklilik hesabına iade edilir. İadenin katılımcının bireysel emeklilik hesabına yapılması durumunda, iade edilen tutarın iade tarihi itibariyle katılımcının bireysel emeklilik planlarında belirtilen fon dağılım oranları dikkate alınarak ilgili fonlara aktarımı sağlanır. İadelerin gecikmesinden kaynaklanan zararlar şirketçe karşılanır.

74 (6) (Değişik:RG-17/12/ ) (2) Müsteşarlık, belirleyeceği usul ve esaslar çerçevesinde, Ek-3 ve Ek-4 teki tutarlar ve oranları, izleyen takvim yılının başından itibaren geçerli olmak üzere, %50 sine kadar (%50 dâhil) artırmaya veya azaltmaya yetkilidir. ALTINCI BÖLÜM (3) Çalışanların İşverenleri Aracılığıyla Kanunun Ek 2 nci Maddesi Kapsamında Bireysel Emeklilik Sistemine Dâhil Edilmesi İşvereni aracılığıyla sisteme dâhil edilecek çalışanlar MADDE 22/B (1) Çalışanlar, Kanunun Ek 2 nci maddesi hükmü çerçevesinde işverenin akdetmiş olduğu bir gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesi kapsamında, ilgili emeklilik planına dâhil edilir. Birden fazla işveren ile iş akdi bulunan çalışanlar her bir işveren tarafından sunulan emeklilik planına ayrı ayrı dâhil edilir. (2) 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) veya (c) bentleri kapsamında olmamakla beraber, 5510 sayılı Kanunun ilgili maddeleri uyarınca anılan Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) veya (c) bentlerine göre sigortalı sayılanlar, bu bölüm kapsamında sisteme dâhil edilmez. (3) İşveren, ilgili döneme ait ödeme gününe kadar bireysel emeklilik hesabı açılmasına dair yatırım tercihine ilişkin bilgiler dâhil tüm bilgileri eksiksiz iletmekle yükümlüdür. Şirket iletilen bilgilere istinaden bireysel emeklilik hesabı açar. Çalışan, 7 nci madde hükümleri kapsamında plana dâhil edilmiş olur. (4) İşveren, çalışanlarının sisteme dâhil edilmesine, katkı payı hesaplanması ve şirkete aktarılması ile bu Yönetmelik kapsamında diğer işlemlere ilişkin yetkili birimlerini veya yöneticilerini belirler. İşverenin emeklilik sözleşmesi yapacağı şirketin belirlenmesinde dikkate alacağı kriterler MADDE 22/C (1) İşveren, şirket seçiminde hizmet kalitesini ve çalışana sağlanan avantajları dikkate alır. İşveren, şirket seçimi sebebiyle şirketten komisyon dâhil hiçbir şekilde maddi menfaat sağlayamayacağı gibi, şirket de işverene bu şekilde bir teklifte bulunamaz. 67

75 68 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ (2) İşveren, işyerindeki çalışanlarını farklı emeklilik planlarına dâhil edebilir. (3) Müsteşarlık, aynı işverene bağlı olarak tek bir hizmet akdi veya birden fazla hizmet akdi kapsamında çalışanların emeklilik planlarına dâhil edilmesine ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir. Katkı payının takip ve tahsili MADDE 22/Ç (1) Çalışanın ücretinden kesilmesine rağmen şirkete aktarılmayan veya eksik aktarılan bu bölüm hükümlerine tabi katkı payının ve varsa getirilerinin takip ve tahsilini Emeklilik Gözetim Merkezi yapar. Bu surette yapılan tahsilatlar çalışanın hesabına aktarılır ve bu Yönetmeliğin 9 uncu maddesi hükümleri çerçevesinde şirket tarafından yatırıma yönlendirilir. Müsteşarlık, bu maddenin uygulanmasına ilişkin esasları belirler. Emeklilik sözleşmesinin asgari içeriği MADDE 22/D (1) Bu bölüm kapsamındaki emeklilik sözleşmesinde tarafların hak ve yükümlülükleri yer alır, bu bölümün uygulanmasına esas olmak üzere ücret ödeme günü ve mutabakat süreci belirlenir, ilgililere yapılacak iade ve ödeme esasları, çalışana ait güncel verilerin tutulması ve ilgililere yapılacak bildirimlerin usulü belirlenir. Bu sözleşme ile şirket seçimi ve katkı payının işveren tarafından şirkete aktarılması hariç bu bölüm kapsamındaki yükümlülüklerin şirketlerce yerine getirilmesi kararlaştırılabilir. (2) Bu madde kapsamında çalışana ait kişisel veriler, veri sahibinin açık rızasının alınmasına gerek olmaksızın şirketle paylaşılabilir ve veri paylaşımı, kişisel verilerin korunmasına ilişkin mevzuat hükümlerine aykırılık teşkil etmez. Cayma hakkı MADDE 22/E (1) İlgili emeklilik planına göre çalışanın ücretinden kesilmek suretiyle yapılan ilk katkı payının şirket hesaplarına nakden intikal ettiği tarihi takip eden işgünü emeklilik planına dâhil edildiği şirket tarafından çalışana posta yoluyla veya güvenli elektronik iletişim araçları ile bildirilir. Çalışan, bu bildirimi müteakip iki ay içinde cayma hakkını kullanabilir. Cayma süresinden sonra da çalışan dilediği zaman sistemden ayrılabilir.

76 Cayma talebi, çalışan tarafından posta yoluyla veya güvenli elektronik iletişim araçlarıyla ilgili emeklilik sözleşmesi hükümlerine göre işverene veya şirkete bildirilir. Cayma bildiriminin ulaşmasını müteakip on iş günü içinde ödenen katkı payları, varsa hesabında bulunan yatırım gelirleri ile birlikte çalışana iade edilir. Ödemenin geciktirilmesi durumunda doğan zararlar 4/12/1984 tarihli ve 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanunun 2 nci maddesi çerçevesinde belirlenen ticari işler için uygulanacak temerrüt faizi de yürütülerek karşılanır. Çalışan katkı payı ve katkı payının işveren tarafından şirkete aktarılması MADDE 22/F (1) 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte 5434 sayılı Kanuna tabi iştirakçi iken, bu tarih itibarıyla 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamına alınanlar ile 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi olarak çalışmış olup 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine tabi olarak yeniden çalışmaya başlayanlar için ödenecek katkı payı tutarı, Kanunun Ek 2 nci maddesi hükmü gereğince çıkarılan yönetmelik ile belirlenen oran esas alınarak emeklilik keseneğine esas aylık üzerinden hesaplanır ve bu tutarın altında katkı payı ödemesi yapılamaz. Bu Yönetmelikte, 5510 sayılı Kanundaki prime esas kazanca yapılan atıflar, bu kapsamdaki çalışanlar için 5434 sayılı Kanunda yer alan emeklilik keseneğine esas aylık olarak uygulanır. Sosyal güvenlik mevzuatına göre tanınan süre içinde ilgisine göre prime esas kazançta veya emeklilik keseneğine esas kazançta işveren tarafından değişiklik yapılması durumunda; eksik katkı payı ödemesi yapılmışsa münhasıran bu değişime bağlı farka tekabül eden ek katkı payı ödemesi bir sonraki dönem ücretinden kesilmek suretiyle yapılır, fazla katkı payı ödemesi yapılmışsa bir sonraki dönem mahsuplaşma sağlanacak şekilde ödeme yapılır. (2) Birinci fıkra kapsamındaki sebepler harici durumlarda fazla katkı payı ödemesi yapılmışsa fazladan kesilen tutar Müsteşarlıkça belirlenen esaslar çerçevesinde çalışana iade edilir. (3) Çalışan, birinci fıkrada belirlenenden daha yüksek bir oran- 69

77 70 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ da ödeme yapmak istediğini işverene bildirebilir. Bu şekilde katkı payı oranını artıran bir çalışan Kanunun Ek 2 nci maddesi hükmü gereğince çıkarılan yönetmelik ile belirlenen oranın altında kalmamak kaydıyla katkı payı oranını işverenden talepte bulunarak azaltabilir. Çalışanlar bu taleplerini ilgili ayın ücret hesaplaması tamamlanmadan önce bildirmekle yükümlüdürler. Ücret hesaplaması tamamlandıktan sonra gelen talepler bir sonraki ödeme döneminden itibaren gerçekleştirilir. (4) Katkı payı ücretten kesilmek suretiyle gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesi kapsamında çalışan adına açılan bireysel emeklilik hesabına aktarılır. Bu hesaplara bu şekilde ödenen katkı payları, ek faydalar, birinci fıkra kapsamındaki ek katkı payı ödemeleri, bu kapsamdaki sözleşmelerden aktarım yoluyla gelen tutarlar veya gecikmeli veya hatalı işlemler kapsamında yapılan ödemeler dışında herhangi bir para girişi yapılamaz. Çalışanın işyerinden ayrılması ile yeni bir işyerinde çalışmaya başlaması ve yeni işyerinde çalışanlara sunulan bir emeklilik planı bulunmaması durumlarına mahsus olmak üzere katkı payı ödemeleri çalışan tarafından belirlenen yöntemle de yapılabilir. (5) Bireysel emeklilik katkı payı kesintisinde 5510 ve 5434 sayılı Kanunun prime esas kazanç veya emeklilik keseneği ve kurum karşılığının tahsiline ilişkin hükümleri dikkate alınır. Çalışanların prime esas kazançlarını veya emeklilik keseneğini etkileyen her türlü sebep katkı payı kesintisinin hesaplanmasında dikkate alınır ve 5434 sayılı Kanunda sayılan haller nedeniyle prime esas kazanç veya emeklilik keseneğine göre hesaplanan katkı payının oluşmaması durumunda madde 22/I hükümleri kapsamında ara verme kısıtları uygulanmaz. (6) Katkı payı, en geç madde 22/D hükümleri kapsamında belirlenen ücret ödeme gününü takip eden işgünü, banka aracılığıyla şirketçe bildirilen tek bir hesaba aktarılır. Aylık işlemlerini Maliye Bakanlığının (Muhasebat Genel Müdürlüğü) bilişim sistemleri üzerinden yürüten harcama birimlerinin katkı payları, şirketin aynı hesabına ödenir. Katkı payının, Maliye Bakanlığı (Muhasebat Genel Müdürlüğü) bilişim sistemlerinin herhangi bir nedenle geçici olarak hizmet dışı kalması sonucu emeklilik sözleşmesinde

78 belirlenen ödeme gününde şirkete ödenememesi halinde, Maliye Bakanlığınca da bu durumun teyit edilmesi halinde işverene veya muhasebe birimine herhangi bir sorumluluk yüklenemez. (7) Ücret ödeme ve hesaplanmasına ilişkin diğer bilişim sistemlerinin de herhangi bir nedenle geçici olarak hizmet dışı kalması sonucu belirlenen ödeme gününde katkı payının şirkete ödenememesi halinde işverene herhangi bir sorumluluk yüklenemez. (8) Katkı payı, şirket tarafından 9 uncu madde hükümleri çerçevesinde yatırıma yönlendirilir. (9) Çalışma ilişkisi sona eren çalışan, Müsteşarlıkça belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde en az ilgili takvim yılının ilk altı ayında uygulanacak asgari brüt ücretin yüzde üçü oranında katkı payı ödemeye devam edebilir. Çalışan katkı payı ödemeye devam etmeyi talep etmezse ilgili emeklilik sözleşmesinden ayrılma işlemi gerçekleştirilir. Çalışan katkı payı ödemeye yönelik talebini, işten ayrılma tarihini izleyen ayın sonuna kadar şirkete bildirmek zorundadır. Müsteşarlık, bu kapsamdaki sözleşmeden ayrılma işlemlerine ilişkin esasları belirler. (10) Müsteşarlık, bu madde çerçevesindeki uygulama esaslarını belirlemeye ve tereddütleri gidermeye yetkilidir. İşveren katkı payı MADDE 22/G (1) İşveren tercih etmesi durumunda 17 nci madde kapsamında çalışan ad ve hesabına katkı payı ödemesinde bulunabilir. Kanunun Ek 2 nci maddesi kapsamında çalışanlara sunulabilecek fonlar MADDE 22/Ğ (1) Bu bölüm kapsamı dışındaki fonlar ilgili mevzuatta aranan şartları taşımak koşuluyla Bakanın belirleyeceği esaslar dâhilinde bu bölüm kapsamında sunulabilir. (2) Çalışanın yatırım tercihine uygun fon sunumu başta olmak üzere şirket diğer şirketler ile iş ortaklığı kurabilir. Çalışanın işyerinin değişmesi MADDE 22/H (1) Daha önce bu bölüm kapsamında bireysel emeklilik sistemine dâhil edilen ve işyerinin değiştiği tarih itibarıyla sistemde bulunan bir çalışanın bireysel emeklilik hesa- 71

79 72 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ bındaki birikimi ile varsa ödenen devlet katkısı, yeni işyerinde çalışanlara sunulan bir emeklilik planı bulunması halinde, yeni işyerindeki plana aktarılır ve çalışanın sistemde kazandığı emekliliğe esas süresi ile devlet katkısının hak edilmesine esas süresi yeni işyerindeki planda aynen korunur. Yeni plana aktarma şirket değişikliği gerektirmesi halinde aktarım, şirket değişikliği gerektirmemesi halinde ise plan değişikliği süreçleri Müsteşarlıkça belirlenen esaslar çerçevesinde gerçekleştirilir. İşyeri değişikliği sebebiyle çalışanın birikiminin ve devlet katkısının başka bir şirkete aktarılmasının gerektiği hallerde, 12 nci maddede belirtilen şirkette kalma süresine ilişkin kısıtlamalar uygulanmaz. İşyeri değişikliği sebebiyle şirket değişikliği gerekmeyen hallerde 11 inci madde kapsamındaki bir yıl içinde yapılabilecek plan değişikliği limiti dikkate alınmaz. (2) Daha önce bu bölüm kapsamında bireysel emeklilik sistemine dâhil edilen ve işyerinin değiştiği tarih itibarıyla sistemde bulunan bir çalışan, yeni işyerinde çalışanlara sunulan bir emeklilik planı bulunmaması halinde, önceki işyerinde dâhil olduğu emeklilik planı kapsamında Müsteşarlıkça belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde en az ilgili takvim yılının ilk altı ayında uygulanacak asgari brüt ücretin yüzde üçü oranında katkı payı ödemeye devam edebilir. Yeni işyerinin kapsama alınması halinde, çalışan, işvereni tarafından 22/B maddesi hükümleri kapsamında yeni işyeri kapsamındaki emeklilik planına dâhil edilir. Çalışanın yeni işyeri kapsamındaki emeklilik planına dâhil edilmesi, şirket değişikliği gerektirmesi halinde aktarım, şirket değişikliği gerektirmemesi halinde ise plan değişikliği süreçleri Müsteşarlıkça belirlenen esaslar çerçevesinde gerçekleştirilir. İşyeri değişen çalışanın yeni işyerinde çalışanlara sunulan bir emeklilik planı bulunmaması ve çalışanın katkı payı ödemeye devam etmeyi talep etmemesi durumunda ilgili emeklilik sözleşmesinden ayrılma işlemi gerçekleştirilir. Çalışan katkı payı ödemeye yönelik talebini, işyeri değişikliğini izleyen ayın sonuna kadar şirkete bildirmek zorundadır. Müsteşarlık, bu madde çerçevesindeki sözleşmeden ayrılma işlemlerine ilişkin esasları belirler. (3) Bu bölüm kapsamında birden fazla sözleşmeye ödeme ya-

80 pan çalışanın hizmet akdinin sonlanması sebebiyle, sonlanan akit uyarınca açılan sözleşme kapsamındaki birikim ve devlet katkısı hesabındaki tutarlar bu bölüm kapsamında yürürlükte bulunan sözleşmelerinden tercih ettiğine aktarılır veya Müsteşarlıkça belirlenen esaslar çerçevesinde ilgili sözleşmeden ayrılma işlemi gerçekleştirilir. Bu kapsamdaki aktarım Müsteşarlıkça belirlenen esaslar çerçevesinde yürütülür ve 12 nci maddede belirtilen şirkette kalma süresine ilişkin kısıtlamalar uygulanmaz. Ara verme MADDE 22/I (1) Çalışan katkı payı ödemeye ara vermeyi talep edebilir. Bu talep, talep tarihinden itibaren azami 3 aylık süre için yapılabilir. Bu sürenin bitiminden önce veya bitimini müteakip tekrar ara verme talebinde bulunulması mümkündür. Çalışanın ara verme talebini iletmesi üzerine çalışana ödenen ücretten katkı payı kesintisi yapılamaz. Çalışan ara verme talebini en geç ücret ödeme gününden üç işgünü öncesine kadar iletir. Bu tarihten sonra iletilen talepler, ancak bir sonraki aya ilişkin ücret ödemesinden itibaren dikkate alınır. (2) Çalışanın ödemeye ara vermesi halinde bu Yönetmeliğin 21 inci maddesi kapsamında ara vermeye ilişkin olarak çalışanın birikiminden ek yönetim gideri kesintisi yapılamaz. (3) Ara verme süresinin bitimini müteakip ücret üzerinden yapılan katkı payı kesintisine işveren tarafından devam edilir. (4) Bu madde kapsamındaki ödemeye ara verme hakkı yalnızca çalışan tarafından kullanılabilir. Söz konusu hak işverene devredilemez. Fon dağılımı ve değişikliği MADDE 22/İ (1) Katkı payı iki aylık cayma süresinde, ilgisine göre çalışan veya işverence tercih edilen başlangıç fonunda yatırıma yönlendirilir. Şirket, cayma süresince ödenen katkı paylarının değer kaybetmemesini sağlayacak şekilde fon yönetiminden sorumludur. (2) Şirket, cayma hakkını kullanmayan çalışanın birikimlerini iki aylık cayma süresinin sona erdiği tarihi müteakip Bakan tarafından belirlenen sürenin sonuna kadar ilgisine göre çalışan ya da işverence tercih edilen başlangıç fonunda yatırıma yönlendir- 73

81 74 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ meye devam eder. Çalışanın birikimi Bakan tarafından belirlenen sürenin bitimini müteakip ilgisine göre çalışan veya işverence tercih edilen standart fonda yatırıma yönlendirilir. (3) Çalışan cayma süresinin tamamlanmasını müteakip başlangıç fonundan veya standart fondan ayrılma talebinde bulunabilir. Bu çalışanlara 10 uncu madde hükümleri çerçevesinde sonucu bağlayıcı olmamak kaydıyla, risk profil anketi sunulur, katkı payı ve birikim çalışanın tercihi doğrultusunda yatırıma yönlendirilir. Müsteşarlık, risk profil anketinin asgari içeriğini, sunulma sıklığını ve zamanını belirler. (4) Fon dağılım değişikliği hakkı çalışana aittir, ancak tercih etmeleri halinde bu hak portföy yönetim şirketine devredilebilir. Söz konusu talep portföy yönetim şirketine iletilmek üzere şirkete yapılır. (5) Çalışanların fon dağılım değişikliğine ilişkin diğer işlemleri de 10 uncu madde hükümlerine tabidir. (6) Bakan bu madde kapsamındaki fonların içeriğini ve bu maddenin uygulama esaslarını belirler. Emeklilik planı MADDE 22/J (1) Çalışana sunulacak planlar 8 inci madde kapsamındaki limite dâhil değildir. Bu kapsamdaki planlar, Müsteşarlıkça belirlenecek usul ve esaslara göre sunulur. (2) Bu kapsamdaki plan değişiklikleri yalnızca işverenlerce yapılır. Çalışanlarca işyeri değişikliği veya faiz içeren veya faiz içermeyen yatırım aracı tercihi değişikliği harici plan değişikliği yapılamaz. İşverenlerce yapılan plan değişikliği işlemleri ile çalışanların yatırım tercihi değişikliği nedeniyle gerçekleştirdikleri plan değişiklikleri 11 inci madde hükümleri kapsamında gerçekleştirilir. Çalışanın işyeri değişikliği sebebiyle gerçekleştirilen plan değişikliklerinde 11 inci madde kapsamındaki bir yıl içinde yapılabilecek plan değişikliği limiti dikkate alınmaz. Kesintiler MADDE 22/K (1) Bu bölüm kapsamında sunulan emeklilik planları çerçevesinde şirketlerce fon işletim gider kesintisi dışında başka bir kesinti yapılamaz. Söz konusu kesintiler Bakan tarafından belirlenen oranları aşmayacak şekilde fon içtüzüğünde

82 belirlenir. Bakan, kesinti yapısını ve oranlarını yeniden belirlemeye yetkilidir. (2) Bakan, belirleyeceği esaslar dâhilinde performans eşiklerinin aşılması durumunda ek fon işletim gider kesintisi yapılmasına karar verebilir. (3) Bakan tarafından belirlenen performans eşiklerinin altında kalınması durumunda ise Müsteşarlık, Kurulun uygun görüşünü alarak ilgili fonu yöneten portföy yönetim şirketinin değiştirilmesini şirketten talep edebilir. (4) Ek 4 te tanımlanan fon toplam gider kesintisi iadesine ilişkin işlemler bu bölüm kapsamındaki sözleşmeler için uygulanmaz. (5) Fon içtüzüğünde belirlenen günlük kesinti oranının aşılıp aşılmadığı şirket tarafından günlük olarak kontrol edilir. Şirket tarafından yapılan kontrolde fon içtüzüğünde günlük oranların günlük ortalama fon net varlık değerine göre birikimli bir şekilde hesaplanmış halinin aşıldığının tespiti halinde, aşan tutar fon birim pay fiyatına yansıtılacak şekilde günlük olarak fon kayıtlarına alınır. İlgili takvim yılının sonunda varsa fon içtüzüğünde belirlenen oranları aşan kısım ilgili dönemi takip eden beş iş günü içinde şirketçe fona iade edilir. Fon danışma kurulu MADDE 22/L (1) Kanun kapsamında sunulacak fonların sayısı ve içeriği ile portföy yönetim şirketlerinin performans kriterleri hakkında istişari nitelikte değerlendirmelerde bulunmak üzere, Müsteşarlık, Kurul, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği, Türkiye Sermaye Piyasası Birliği temsilcilerini teşkil olunan danışma kurulu Müsteşarlığın talebi ve belirlediği gündeme göre toplanır. Birikimin aktarımı MADDE 22/M (1) İşyeri değişikliği durumunda, yeni işyerinde plan sunulması durumunun şirket değişikliği gerektirmesi ile bu Yönetmeliğin 22/H maddesinin üçüncü fıkrasındaki hizmet akdi sonlanması durumlarında gerçekleştirilen aktarım işlemleri hariç şirketler arası aktarım talebi yalnızca işverenlerce yapılabi- 75

83 76 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ lir. Müsteşarlık bu madde çerçevesindeki aktarıma ilişkin esasları belirler. Sistemden ayrılma ve emeklilik hakkının kullanılması MADDE 22/N (1) Çalışanın sistemden ayrılmaya ilişkin işlemleri 15 inci madde hükümleri kapsamında gerçekleştirilir. (2) Çalışanın emeklilik hakkını kullanarak sistemden ayrılmayı talep etmesi halinde, bu bölüm kapsamında açılan tüm sözleşmeleri 16 ncı madde hükümleri kapsamında hesap birleştirme işlemine tabi tutulur. Çalışanın aynı veya farklı şirkette bu bölüm kapsamında kurulan birden fazla sözleşmesi bulunması halinde, çalışanın sisteme giriş tarihi, yürürlükte bulunan bu sözleşmeler kapsamında dâhil olunan planlar arasından en eski plan girişi tarihi dikkate alınarak belirlenir. Bu durumda çalışanın bu kapsamdaki tüm sözleşmelerinden emekliliğe hak kazanması için en az birinden bu hakkı kazanması ve hesaplarını birleştirmesi gerekir. Hesap birleştirme ve bu talebe ilişkin diğer tüm işlemler 16 ncı madde hükümleri kapsamında gerçekleştirilir. (3) Sistemden ayrılma işlemi gerçekleştiren çalışanlar Müsteşarlığın belirleyeceği esaslar dâhilinde 2 yılda bir tekrar otomatik olarak sisteme dâhil edilebilirler. Müsteşarlık bu süreyi 1 yıla kadar azaltmaya ve 3 yıla kadar artırmaya yetkilidir. Veri paylaşımı MADDE 22/O (1) Sistemde katkı paylarının ödenmesine ilişkin her türlü verinin kontrolü Sosyal Güvenlik Kurumu ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü ile Emeklilik Gözetim Merkezi arasında imzalanan bir veri paylaşım protokolü ile sağlanır. Sosyal Güvenlik Kurumu ile Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğünden alınan verilerin Emeklilik Gözetim Merkezine iletilmesinden sonra şirketlerle paylaşılmasını gerektiren durumlarda paylaşılan verinin güvenliğinden ilgili şirket sorumludur. Çalışana verilecek bilgi, belge ve formlar MADDE 22/Ö (1) Bu bölüm kapsamında çalışanlara sunulacak bilgi, belge, form ve bildirimlere ilişkin usul ve esaslar Müsteşarlıkça belirlenir.

84 YEDİNCİ BÖLÜM Diğer Hükümler Katılımcıya verilecek bilgi, belge ve formlar MADDE 23 (Değişik:RG-17/12/ ) (2) (1) Giriş aidatı, yönetim gider kesintileri, fon toplam gider kesintileri ve bunların uygulanma şekli teklif formunda ve emeklilik sözleşmesinde açıkça belirtilir. (2) Şirket, emekliliğe hak kazanılmadan asgari iki yıl önce, birikiminin mali piyasalardaki risklerden daha az etkilenmesini sağlamak amacıyla katılımcının, düşük risk düzeyine sahip fonlara geçişi ile ilgili değerlendirme yapmasını sağlamak üzere katılımcıya öneride bulunur. Öneri katılımcının tanımlı elektronik posta adresine veya faksına, bunlar yoksa posta adresine gönderilir. (3) Sponsorun veya işverenin ödemesi gereken bir katkı payını ödeme tarihinden itibaren otuz gün içinde ödememesi halinde, bu durum şirket tarafından, katılımcının tanımlı elektronik posta adresine, tanımlı cep telefonuna kısa mesaj yoluyla veya faksına, bunlar yoksa posta adresine beş iş günü içinde bildirilir. Sponsorun veya işverenin ödemelerin tamamının durdurulduğuna ilişkin bildirim yapması halinde şirket tarafından bir defaya mahsus olmak üzere bu bildirimin yapılması yeterli kabul edilir. (4) Şirket her hesap dönemini müteakip on iş günü içinde hesap bildirim cetveli ile birlikte emeklilik planında yer alan parametrelerdeki ve mevzuattaki önemli değişikliklere ilişkin bilgi notunu katılımcının tanımlı elektronik posta adresine veya faksına, bunlar yoksa posta adresine gönderir. (5) Katılımcıların fon tercihlerini bilinçli bir şekilde yapabilmesini teminen şirket, takvim yılının her üç aylık döneminde elektronik postayla ve kendi İnternet sitesi aracılığıyla katılımcılara bilgilendirme yapar. Bu bilgilendirmede asgari olarak; yatırım araçlarına ilişkin genel bilgilere, finansal piyasalardaki güncel gelişmelere, sunulan fonlara ilişkin yatırım ve performans bilgilerine, katılımcıların maruz kalabileceği yatırım riskine ve diğer finansal risklere ilişkin konulara yer verilir. (6) Müsteşarlık, bu Yönetmelikte belirtilen bilgi, belge, formlar 77

85 78 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ ile her türlü bildirimlerin şekil ve içeriğini, gönderilme süreleri ile şeklini ve hesaplama dönemlerini değiştirmeye, güvenli elektronik iletişim araçları ile yapılmasına karar vermeye ve gerekli gördüğü hallerde bunlara ek olarak yeni bilgi, belge ve formlar istemeye yetkilidir. Emeklilik yatırım fonları MADDE 23/A (Ek:RG-17/12/ ) (2) (1) Kanun kapsamında sunulan fonların sayısı, içeriği, portföy yönetim şirketinin belirlenmesine ilişkin esaslar Bakan tarafından belirlenir. (2) Şirketler, fonların katılımcının hak ve menfaatlerini koruyacak şekilde yönetecek portföy yönetim şirketlerinin seçilmesinden sorumludur. Portföy yönetim şirketi seçilme esasları ile bu fıkranın uygulamasına ilişkin usul ve esaslar Kurulun uygun görüşü alınarak Müsteşarlıkça belirlenebilir. Sözleşmelerin numaralandırılması MADDE 24 (1) Katılımcı, bireysel emeklilik sisteminde Müsteşarlıkça belirlenen esaslar dahilinde tanımlanır. Her bir emeklilik sözleşmesi, Müsteşarlığın belirlediği esaslara göre verilmiş olan numarayı alır. Bu numara sözleşme yürürlükte kaldığı sürece sabit kalır ve aktarım olması durumunda önceki sözleşme numarası olarak aktarım yapılan şirket tarafından saklanır. Kayıtların saklanması MADDE 25 (1) Katılımcının, fon dağılımı değişikliği, emeklilik planı değişikliği, birikimin aktarımı, yatırım tercihinin yönlendirilmesi ve benzeri işlemler ile ilgili olarak şirketin çağrı merkezini veya İnternet sitesini kullanarak yaptığı tüm işlemler dahil olmak üzere verdiği talimatlar şirket tarafından en az beş yıl süreyle saklanır. (Ek cümleler:rg-17/12/ ) (2) Şirket, teklif formu ile emeklilik sözleşmesini ve sözleşmede sonradan yapılan değişiklikleri en az 10 yıl süreyle ve her durumda sözleşme devam ettiği müddetçe saklamakla yükümlüdür. Şirketin bu yükümlülüğü, sözleşme sona erdikten sonra 2 yıl daha devam eder. Kayıtların saklanması matbu veya güvenli elektronik ortamda gerçekleştirilir.

86 Fon paylarına ilişkin tedbirler MADDE 26 (1) Katılımcının sistemde bulunduğu ay sayısı ile haciz, rehin veya iflas tarihinde geçerli brüt asgari ücret tutarının çarpımına karşılık gelen birikim tutarının üzerindeki tutar nafaka borcu alacaklılarının hakkı saklı kalmak kaydıyla haczedilebilir, rehnedilebilir ve iflas masasına dahil edilebilir. Emekliliğe hak kazanan katılımcının bireysel emeklilik hesabındaki birikimi ile yaptırdığı yıllık gelir sigortası çerçevesinde kendisine maaş bağlanması veya programlı geri ödeme çerçevesinde düzenli ödeme yapılması halinde, bu şekildeki ödemelerin aylık ödemeye isabet eden miktarının aylık brüt asgari ücret tutarının üzerinde kalan kısmı nafaka borcu alacaklılarının hakkı saklı kalmak kaydıyla haczedilebilir, rehnedilebilir, iflas masasına dahil edilebilir. (2) Katılımcı olan borçlunun aynı şirkette veya farklı şirketlerde birden çok bireysel emeklilik hesabı olması halinde, haczedilemeyecek tutar, tüm hesaplardaki toplam tutar üzerinden hesaplanır. (3) Haciz bildiriminin yapılması üzerine şirket katılımcının mevcut birikimi üzerinden ve bu maddede belirtilen hükümlere göre hesaplanan haczedilemeyecek kısım düşüldükten sonra bakiyeyi, alacağa karşılık gelen kısmına kadar olmak üzere, derhal öder. (4) Birinci ve üçüncü fıkra uyarınca yapılan işlemler şirketçe emeklilik gözetim merkezine bildirilir. Emeklilik gözetim merkezi, bildirilen işlemleri katılımcı bazında kaydeder. (5) İşveren grup emeklilik sözleşmesine bağlı olarak açılan bireysel emeklilik hesaplarına uygulanacak hacizlerde, emeklilik sözleşmesine hak kazanma süresi koşulunun konulmuş olması halinde, hak kazanma süresi sonunda katılımcının hak kazandığı birikim tutarı bu hesaplamaya dahil edilir. (6) Bu maddede geçen hacze ilişkin hükümler rehin, iflas ve ihtiyati haciz durumunda da kıyasen uygulanır. Haciz uygulamasında, alacaklar ve üçüncü şahıslar elinde haczedilen mallara dair 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu (Ek ibare:rg-17/12/ ) (2), 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine göre işlem yapılır. 79

87 80 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ (7) Devlet katkısı ve getirileri haczedilemez, rehnedilemez, iflas masasına dâhil edilemez. (8) (Ek:RG-17/12/ ) (2) Katılımcıların bireysel emeklilik hesabındaki fon paylarına ilişkin tedbir, haciz, iflas, rehin ve benzeri her türlü idari ve adli talepler münhasıran şirketler tarafından yerine getirilir. Yürürlükten kaldırılan yönetmelik MADDE 27 (1) 9/4/2008 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Bireysel Emeklilik Sistemi Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır. Geçiş hükümleri GEÇİCİ MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin yürürlük tarihinden önce yürürlüğe girmiş olan emeklilik sözleşmeleri ve emeklilik planları için herhangi bir değişikliğe gerek olmaksızın bu Yönetmelik hükümleri uygulanır. (Mülga cümle:rg-17/12/ ) (2) ( ) (2) (Değişik fıkra:rg-25/5/ ) (1) 1/1/2016 tarihinden önce yürürlüğe girmiş olan ve bu tarih itibarıyla halen yürürlükte bulunan sözleşmelerde yer alan giriş aidatına ilişkin hükümler, Ek-3 teki tabloda yer alan ertelenmiş giriş aidatına ilişkin tutar ile sınırlı olmak kaydıyla sözleşme sona erene kadar geçerliliğini korur. (3) (Mülga:RG-17/12/ ) (2) (4) (Mülga:RG-17/12/ ) (2) (5) Bu Yönetmeliğin yürürlük tarihinden önce işveren grup emeklilik sözleşmesine dahil olmuş katılımcılar için, bu tarihten önce geçerli mevzuata göre belirlenmiş olan hak kazanma süreleri ve oranları uygulanmaya devam edilir. Kesintilere ilişkin üst sınır kontrolüne ve iade işlemine ilişkin geçiş hükümleri GEÇİCİ MADDE 2 (Ek:RG-25/5/ ) (1) (1) Ek-3 teki tabloda belirtilen, Devlet katkısı ile ilişkilendirilen kesintiye ilişkin üst sınır kontrolü ile Ek-4 teki tabloda belirtilen, fon toplam gider kesintisine ilişkin iade işlemi 1/1/2021 tarihinden itibaren uygulanır.

88 Mevcut fonların yeni hükümlere uygulanması GEÇİCİ MADDE 3 (Ek:RG-17/12/ ) (2) (1) Bu maddenin yayımı itibarıyla mevcut bulunan fonlar, 1/7/2017 tarihinden itibaren Bakan tarafından belirlenen kategorilere göre tasnif edilir. Yürürlük MADDE 28 (1) Bu Yönetmeliğin 22 nci maddesinin ikinci fıkrası 1/1/2014 tarihinde, diğer hükümleri 1/1/2013 tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 29 (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan yürütür. 81 Yönetmeliğin Yayımlandığı Resmî Gazete nin Tarihi Sayısı 9/11/ Yönetmelikte Değişiklik Yapan Yönetmeliklerin Yayımlandığı Resmî Gazetelerin Tarihi Sayısı 1 25/5/ /12/ (1) 25/5/2015 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Yönetmelik değişikliği 1/1/2016 tarihinde yürürlüğe girer. (2) Bu değişiklik 1/1/2017 tarihinde yürürlüğe girer. (3) 17/12/2016 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Yönetmelik değişikliği ile Yönetmeliğe 22/A maddesinden sonra gelmek üzere bölüm eklenmiş ve diğer bölüm buna göre teselsül ettirilmiştir.

89 82 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ (Bu değişiklik 1/1/2017 tarihinde yürürlüğe girer.) (Değişik:RG-17/12/ ) Ek-1 Yıllara Göre Asgari Hak Kazanma Oranları Tablosu Sözleşmede Belirlenen Hak Kazanma Süresi (Yıl) Sözleşme Yılı Sonu İtibarıyla Asgari Hak Kazanma Oranı (%) < (Bu değişiklik 1/1/2017 tarihinde yürürlüğe girer.) (Değişik:RG-17/12/ ) Ek-2 Azami Fon Toplam Gider Kesintisi Oranları ile 22/K Maddesi Kapsamında Fon İşletim Gider Kesintisi Oranları Grup* Emeklilik Yatırım Fonları Azami günlük oran Azami yıllık oran (%) I Para Piyasası Fonları - Kıymetli Madenler Fonu Değişken (Muhafazakar/Temkinli) Yüz binde 3 1,09 II Borçlanma Araçları Fonu - Standart Fon - Endeks Fonu - Değişken (Dengeli) Yüz binde 5,25 1,91 III Hisse Senedi Fonu - Katılım Fonu - Karma Fon - Fon Sepeti Fonu - Değişken Fon - Yaşam Döngüsü/Hedef Fon - Değişken (Atak/Dinamik Büyüme) - Değişken (Agresif) Yüz binde 6,25 2,28 * Kurul, Müsteşarlığın uygun görüşünü alarak fonlara ilişkin gruplandırmayı değiştirmeye yetkilidir.

90 (Ek:RG-25/5/ ) (Değişik:RG-17/12/ ) (Bu değişiklik 1/1/2017 tarihinde yürürlüğe girer.) Ek-3 Kesintilere İlişkin Sınırlamalar Sözleşme Yılı 0-5 yıl için 6. yıl ve sonrası için Kesintilere İlişkin Üst Sınırlar Yönetim Gider Kesintisi ve Giriş Aidatının toplam tutarı için; Her Yıl İçin Aylık Brüt Asgari Ücretin %8,5 ine Karşılık Gelen Maktu Tutar a Toplam kesinti tutarı için; Sözleşme Kapsamında Devlet Katkısı Hesabında Bulunan Tutarın Belli Bir Oranına Karşılık Gelen Tutar b a) Her yıl için, ilgili takvim yılının ilk altı ayında uygulanacak aylık brüt asgari ücret tutarı esas alınır. Emeklilik hakkının kullanılması veya vefat, maluliyet yahut şirketin tasfiyesi gibi zorunlu nedenlerle ayrılma durumları haricinde, 5 yıllık sözleşme süresi dolmadan şirketten ayrılma durumunda, bu maktu tutarın ilgili sözleşmenin beşinci yılı sonuna kadar olan süreye karşılık gelen ve ayrılma tarihine kadar şirketçe tahsil edilmemiş olan kısmı, şirketçe katılımcının bireysel emeklilik hesabındaki birikiminden ertelenmiş giriş aidatı şeklinde indirilebilir. Bu hesaplama yapılırken, çıkış işleminin yapıldığı takvim yılının ilk altı ayında uygulanacak aylık brüt asgari ücret tutarı dikkate alınır. b) Her bir sözleşme bazında, ilgili sözleşmenin yürürlük tarihinden, sözleşme sonlanma tarihine kadar şirketçe yapılacak kesintilerin toplam tutarı, sonlanma tarihinde sözleşme kapsamında varsa Devlet katkısı hesabında bulunan tutar üzerinden aşağıdaki tabloda yer alan oranlar kullanılarak hesaplanacak tutarı geçemez. Bu kontrolde, 1/1/2016 tarihi itibarıyla mevcut bulunan birikimler ve bunların getirileri üzerinden kontrol tarihine kadar yapılan kesintiler dikkate alınmaz. Sözleşme Yılı Kontrolde Kullanılacak Oran 6 %60 7 %70 8 %80 9 % %100 83

91 84 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ Kontrol tarihi itibarıyla toplam birikim tutarı yıllık brüt asgari ücretin on katını aşan sözleşmeler ile bu Yönetmelik çerçevesinde kontrol tarihi itibarı ile düzensiz ödeme statüsünde olan sözleşmeler için bu kontrol uygulanmaz. Bu kontrolde, ilgili takvim yılının ilk altı ayında uygulanacak aylık brüt asgari ücret tutarı esas alınır. Azami kesinti tutarlarının hesaplanmasında sözleşmenin bireysel emeklilik sisteminde fiilen geçirdiği süre esas alınır. (Ek:RG-25/5/ ) (Değişik:RG-17/12/ ) (Bu değişiklik 1/1/2017 tarihinde yürürlüğe girer.) Ek-4 Fon Toplam Gider Kesintisine İlişkin İade Oranı a Sözleşme Yılı İade Oranı 6. yıl için %2,5 b a) İade, şirket tarafından her sözleşme yılı sonunu ve sözleşmenin sonlandırılma tarihini takip eden beş iş günü içinde ilgisine göre katılımcıya veya katılımcının bireysel emeklilik hesabına yapılır. İadenin gecikmesinden kaynaklanan zararlar şirketçe karşılanır. İadenin katılımcının bireysel emeklilik hesabına yapılması durumunda, iade edilen tutarın iade tarihi itibariyle katılımcının bireysel emeklilik planlarında belirtilen fon dağılım oranları dikkate alınarak ilgili fonlara aktarımı sağlanır. b) 7 nci ve 14 üncü yıllar arasındaki oranlar, her yıl için bir önceki yılda geçerli olan iade oranının 2,5 puan artırılması suretiyle uygulanır. 15 inci yıl ve sonrası için sabit olarak % 25 oranı uygulanır. İade oranı belirlenirken, 1/1/2013 tarihinden itibaren sözleşmede geçirilen tüm süreler dikkate alınır. Kesintinin hesaplama tarihi itibarıyla mevcut bulunan birikimin %1,1 inin altında kalan kısmı için iade uygulanmaz. İade sonrası kalan kesinti tutarının birikimin %1,1 inin altında kalmasına neden olacak kesinti tutarı iadeye konu edilmez.

92 Resmî Gazete Tarihi: Resmî Gazete Sayı : BİREYSEL EMEKLİLİK TASARRUF VE YATIRIM SİSTEMİ KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN Kanun No Kabul Tarihi: 10/08/2016 MADDE 1-28/3/2001 tarihli ve 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununa aşağıdaki ek madde eklenmiştir. Çalışanların otomatik olarak bir emeklilik planına dâhil edilmesi EK MADDE 2- Türk vatandaşı veya 29/5/2009 tarihli ve 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 28 inci maddesi kapsamında olup kırk beş yaşını doldurmamış olanlardan 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerine göre çalışmaya başlayanlar, işverenin bu Kanun hükümlerine göre düzenlediği bir emeklilik sözleşmesiyle emeklilik planına dâhil edilir. İşveren, çalışanını ancak otomatik katılım için emeklilik planı düzenleme konusunda Müsteşarlıkça uygun görülen şirketlerden birinin sunacağı emeklilik planına dâhil edebilir. Bakanlar Kurulu, bu madde uyarınca emeklilik planına dâhil edilecek işyerleri ile çalışanları ve bu kapsamdaki uygulama esaslarını belirlemeye yetkilidir. Çalışan katkı payı, çalışanın 5510 sayılı Kanunun 80 inci maddesi çerçevesinde belirlenen prime esas kazancının yüzde üçüne karşılık gelen tutardır. Bu oranı iki katına kadar artırmaya, yüzde bire kadar azaltmaya veya katkı payına maktu limit getirmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir. Bu tutar, en geç çalışanın ücretinin ödeme gününü takip eden iş günü, bu Kanun hükümleri uyarınca işveren tarafından şirkete aktarılır. İşveren bu madde uyarınca katkı payını zamanında şirkete aktarmaz veya geç aktarırsa çalışanın 5 inci maddedeki hesaplama yöntemi uyarınca varsa birikiminde oluşan parasal kaybından sorumludur. Çalışan, otomatik katılıma ilişkin emeklilik sözleşmesinde belirlenen tutardan daha yüksek bir tutarda kesinti yapılmasını işverenden talep edebilir. Çalışan, emeklilik planına dâhil olduğunun kendisine bildirildiği tarihi müteakip iki ay içinde sözleşmeden cayabilir. Cayma 85

93 86 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ hâlinde, ödenen katkı payları, varsa hesabında bulunan yatırım gelirleri ile birlikte on iş günü içinde çalışana iade edilir. Şirket, cayma süresince ödenen katkı paylarının değer kaybetmemesini sağlayacak şekilde fon yönetiminden sorumludur. Cayma hakkını kullanmayan çalışan Müsteşarlıkça belirlenen hâllerde katkı payı ödemesine ara verilmesini talep edebilir. Bu madde kapsamında bir emeklilik sözleşmesi bulunan çalışanın işyerinin değişmesi hâlinde, yeni işyerinde bu madde kapsamında bir emeklilik planı var ise çalışanın birikimi ve sistemde kazandığı emekliliğe esas süresi yeni işyerindeki emeklilik sözleşmesine aktarılır. Yeni işyerinde emeklilik planının bulunmaması hâlinde çalışan, talep ederse önceki işyerinde düzenlenmiş sözleşme kapsamında katkı payı ödemeye devam edebilir, talep etmezse bu madde kapsamındaki emeklilik sözleşmesi sonlandırılır. Çalışan bu yöndeki talebini, işyeri değişikliğini izleyen ayın sonuna kadar şirkete bildirmek zorundadır. Çalışan adına bireysel emeklilik hesabına ödenen katkı payları üzerinden ek 1 inci maddedeki usul ve esaslara göre bu madde uyarınca ayrıca Devlet katkısı sağlanır. Çalışanın bu madde kapsamında cayma hakkını kullanmaması hâlinde, sisteme girişte bir defaya mahsus olmak üzere, ek 1 inci maddedeki Devlet katkısı hak etme ve ödeme koşuluna tabi olmak kaydıyla, bin Türk lirası tutarında ilave Devlet katkısı sağlanır. Bakanlar Kurulu, bu tutarı yarısına kadar artırmaya veya yarısına kadar azaltmaya yetkilidir. Emeklilik hakkının kullanılması hâlinde, hesabında bulunan birikimi en az on yıllık, yıllık gelir sigortası sözleşmesi kapsamında almayı tercih eden çalışana, birikiminin yüzde beşi karşılığı ek Devlet katkısı ödemesi yapılır. Bu madde hükmüne göre çalışan katkı payının takip ve tahsil sorumluluğu şirkete aittir. Müsteşarlık takip ve tahsil sorumluluğunun bu amaçla yetkilendirilecek bir kuruluşça yerine getirilmesine karar verebilir. Bankalar, Sosyal Güvenlik Kurumu ve ilgili diğer kamu kurumları, çalışan katkı payının takip ve tahsili ile Devlet katkısının hesaplanması için ihtiyaç duyulan verileri, Müsteşarlıkça belirlenen usul ve esaslara göre emeklilik gözetim merkezi ile bu maddeye göre takip ve tahsil sorumluluğu ile yetkilendirilecek kuruluşa aktarır. Emeklilik

94 gözetim merkezi ile bu maddeye göre yetkilendirilecek kuruluş, söz konusu verileri şirketler ile paylaşabilir. Bu verilerden kişisel nitelikte olanlar, veri sahibinin açık rızasının alınmasına gerek olmaksızın ilgili kuruluşlar arasında paylaşılabilir ve veri paylaşımı, kişisel verilerin korunmasına ilişkin mevzuat hükümlerine aykırılık teşkil etmez. Bu madde kapsamında sunulan emeklilik planları kapsamında şirketlerce 7 nci madde uyarınca fon işletim gideri kesintisi dışında başka bir kesinti yapılamaz. Çalışan katkı payı, işverenin taraf olduğu 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu kapsamındaki haciz ve iflas yoluyla takip bakımından işçi alacağı niteliğinde imtiyazlı bir alacaktır. İşverenler bu madde kapsamındaki yükümlülükleri bakımından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından denetlenir. İşverenin bu madde kapsamındaki yükümlülüklerine ve bu madde uyarınca yürürlüğe konulan düzenlemelere uymaması hâlinde, her bir ihlal için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yüz Türk lirası idari para cezası uygulanır. Bakan, belirleyeceği esaslar dâhilinde bu Kanun kapsamındaki Devlet katkısının ilgililerin hesaben takip edebilmesini sağlayacak şekilde taahhüt olarak hesaplanmasına ve taahhüt edilen tutarların ödenmesine karar vermeye ve mevcut katılımcıların Devlet katkılarının değerlendirilmesine ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir. Bakan, bu Kanun uyarınca kurulacak fonların içeriğini belirleyebilir ve fonlara sayı sınırı getirebilir. Bu Kanun uyarınca yapılacak bildirimler, Müsteşarlığın belirleyeceği usul ve esaslar çerçevesinde güvenli elektronik iletişim araçları ile de yapılabilir. Çalışanın işvereni aracılığıyla bir emeklilik planına dâhil olması, işveren tarafından şirket ve plan belirlenmesinde göz önünde bulundurulacak kriterler, katkı paylarının yatırıma yönlendirileceği fonlar, işverenin şirket ile yapacağı sözleşme, cayma hakkı, çalışanın işyerinin değişmesi hâlinde işverenin çalışanı bir emeklilik planına dâhil etmesi, işyeri değişikliğinde birikimin aktarılması, çalışma ilişkisi sona eren çalışanın talebi üzerine ilgili emeklilik planına ödeme yapması, ara verme, sistemden ayrılma, Devlet katkısının ödenmesi ve bu maddenin uygulanmasına iliş- 87

95 88 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ kin diğer usul ve esaslar Müsteşarlık tarafından belirlenir. MADDE sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir. GEÇİCİ MADDE 2- Bu maddeyi ihdas eden Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte kırk beş yaşını doldurmamış olan çalışanlar, ek 2 nci madde hükümleri çerçevesinde otomatik olarak emeklilik planına dâhil edilir. MADDE 3- Bu Kanun 1/1/2017 tarihinde yürürlüğe girer. MADDE 4- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür. 24/08/2016

96 Resmî Gazete Tarihi: Resmî Gazete Sayı : Başbakanlık (Hazine Müsteşarlığı) tan: BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ HAKKINDA YÖNETMELİKTE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK MADDE 1 9/11/2012 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Bireysel Emeklilik Sistemi Hakkında Yönetmeliğin 3 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. MADDE 3 (1) Bu Yönetmelikte geçen; a) Bakan: Müsteşarlığın bağlı olduğu Bakanı, b) Bireysel emeklilik hesabı: Emeklilik sözleşmesi çerçevesinde katılımcı ad ve hesabına ödenen katkılar ve bu katkılara ilişkin her türlü getirinin sözleşme bazında izlendiği hesabı, c) Birikim: Devlet katkısı ve buna ilişkin getiriler hariç, katılımcının bireysel emeklilik hesabında bulunan toplam tutarı, ç) Çalışan: Kanunun Ek 2 nci ve Geçici 2 nci maddeleri kapsamında bir emeklilik planına dâhil edilen gerçek kişiyi, d) Devlet katkısı: Bireysel Emeklilik Sisteminde Devlet Katkısı Hakkında Yönetmelikte tanımlanan devlet katkısını, e) Devlet katkısı hesabı: Bireysel Emeklilik Sisteminde Devlet Katkısı Hakkında Yönetmelikte tanımlanan devlet katkısı hesabını, f) Düzensiz ödeme: Müsteşarlıkça belirlenecek usul ve esaslara göre düzenli olmadığı tespit edilen katkı payı ödemelerini, g) Emeklilik gözetim merkezi: Müsteşarlıkça emeklilik gözetim merkezi olarak görevlendirilen tüzel kişiyi, ğ) Emeklilik planı: Emeklilik sözleşmesinin uygulama biçimini belirleyen teknik esasları, h) Emeklilik sözleşmesi: Şirket nezdinde bireysel emeklilik hesabı açılması, hesaba katkı payı ödenmesi, ödenen katkı paylarının tercih edilen fonlarda yatırıma yönlendirilmesi ve hesapta biriken paraların hak sahiplerine ödenmesine ilişkin esas ve usuller ile tarafların bu kapsamdaki diğer hak ve yükümlülüklerini düzenleyen sözleşmeyi, ı) Fon: Emeklilik yatırım fonunu, i) Fona ilişkin zorunlu giderler: Fonun olağan faaliyetleri çerçevesinde ödenmesi zorunlu olan ve giderin gerçekleştirilme- 89

97 90 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ sinden kaçınılması mümkün bulunmayan; tescil ve ilan giderleri, saklama hizmeti giderleri, bağımsız denetim giderleri, Kamuyu Aydınlatma Platformu giderleri, portföy yönetim ücretleri, fon portföyüne yapılan işlemler için katlanılan aracılık komisyonları ve endeks lisans ücretleri ile Müsteşarlıkça zorunlu olduğu belirlenen diğer giderleri, j) Giriş bilgi formu: Bireysel emeklilik sisteminin işleyişine ilişkin önemli hususlar hakkında katılımcıya, işverene veya sponsora bilgi vermek için hazırlanan ve içeriği Müsteşarlıkça belirlenen formu, k) Güvenli elektronik iletişim aracı: Kısa mesaj, elektronik posta, internet, telefon, faks gibi saklanabilir her türlü iletişim yöntemini, l) İşveren: 31/05/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamındaki işveren ve işveren vekillerini, m) İşyeri: 31/05/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamındaki işyerini, n) Kalıcı veri saklayıcısı: Katılımcının kendisine gönderilen bilgiyi, bu bilginin amacına uygun olarak makul bir süre incelemesine elverecek şekilde kaydedilmesini ve değiştirilmeden kopyalanmasını sağlayan ve bu bilgiye aynen ulaşılmasına imkân veren kısa mesaj, elektronik posta, internet, CD, DVD, hafıza kartı ve benzeri her türlü araç veya ortamı, o) Kanun: 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununu, ö) Katılımcı: Emeklilik sözleşmesine göre ad ve hesabına şirket nezdinde bireysel emeklilik hesabı açılan gerçek kişiyi, p) Katılımcı ad ve hesabına ödeme yapan kişi: Bireysel veya gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesi kapsamında ilgili bireysel emeklilik hesabına katılımcı ad ve hesabına katkı payı ödemesi yapan kişiyi, r) Katkı payı: Emeklilik sözleşmesine göre şirkete ödenen, giriş aidatı hariç, tasarrufa yönelik tutarı, s) Kurul: Sermaye Piyasası Kurulunu, ş) Mesafeli satış: Şirketin internet sitesi, şirketin çağrı merke-

98 zi, şirketçe yetkilendirilen çağrı merkezi, şirketçe yetkilendirilen kuruluşun internet sitesi veya Müsteşarlıkça uygun görülen diğer yöntemler aracılığıyla ilgisine göre katılımcı, sponsor veya işveren ile karşı karşıya gelinmeksizin yapılan emeklilik sözleşmesi satışlarını, t) Müsteşarlık: Hazine Müsteşarlığını, u) Sponsor: Bir gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesine göre katılımcı adına katkı payı ödeyen veya katkı payının ödenmesine aracılık eden işveren harici kişiyi, ü) Şirket: 4632 sayılı Kanuna göre kurulmuş emeklilik şirketini, v) Teklif formu: Emeklilik planına, plan kapsamında sunulan fonlara, yapılan kesintilere, katkı payı tutarına, emeklilik sözleşmesinin taraflarına ve katılımcının yatırım tercihlerine ilişkin hususlar ile benzeri bilgileri içeren formu, y) Ücret: 31/05/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentleri kapsamında sigortalı sayılanlara ödenen net tutarı, ifade eder. MADDE 2 Aynı Yönetmeliğin 4 üncü maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. Emeklilik sözleşmesi türleri ve tarafları MADDE 4 (1) Emeklilik sözleşmesi bireysel veya grup emeklilik sözleşmesi olarak yapılabilir. Grup emeklilik sözleşmesi, işveren grup emeklilik sözleşmesi olarak veya bu maddenin üçüncü fıkrası dâhilinde yer alan kategorilere göre gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesi olarak düzenlenir. Mümeyyiz küçükler ve kısıtlıların adına emeklilik sözleşmesi düzenlenmesi ve bu sözleşmeler kapsamında işlem yapılması 11/01/2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun ve 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun fiil ehliyetine ilişkin hükümlerine tabidir. (2) Bireysel emeklilik sözleşmesi, bireysel emeklilik planına bağlı olarak düzenlenen ve şirket ile katılımcının taraf olarak yer aldığı emeklilik sözleşmesidir. (3) Gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesi; 91

99 92 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ a) Kanunun Ek 2 nci ve Geçici 2 nci maddeleri kapsamında şirket ile işverenin düzenlediği emeklilik sözleşmesi, b) Bir grup emeklilik planına bağlı olarak düzenlenen ve şirket ile katılımcının taraf olarak yer aldığı emeklilik sözleşmesi, c) Katılımcılardan bizzat veya yetkili organları vasıtasıyla onay alan sponsorun katılımcılar adına katkı payı ödediği veya katkı payının ödenmesine aracılık ettiği ve katılımcılar adına sponsor ile şirketin taraf olarak yer aldığı emeklilik sözleşmesi kategorilerinde düzenlenebilir. (4) İşveren grup emeklilik sözleşmesi, bir istihdam ilişkisine dayalı olarak bir işveren ile şirket arasında imzalanan ve katılımcı adına işveren tarafından katkı payı ödenen emeklilik sözleşmesidir. (5) Bireysel ve gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmelerinde, işverenler bu sözleşmeler kapsamında yalnızca katkı payı ödemelerine ilişkin operasyonel işlemlerde aracılık yapabilir. (6) Emeklilik gelir sözleşmesi, emeklilik hakkını kullanan ve bireysel emeklilik hesabındaki tutarların tamamını veya bir kısmını bireysel emeklilik sistemi dâhilinde programlı geri ödeme seçeneği ile almayı tercih eden katılımcılar için plan değişikliği yolu ile emeklilik sözleşmesinin tadil edilmiş şeklidir. MADDE 3 Aynı Yönetmeliğin 5 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan sponsor kuruluşa ibaresi sözleşmeyi düzenleyen sponsora veya işverene olarak değiştirilmiş, aynı fıkranın sonuna Müsteşarlık ilgililere yapılacak bilgilendirmenin asgari içeriğini ve yöntemini belirler. cümlesi eklenmiş, aynı maddenin ikinci fıkrasının ikinci ve üçüncü cümleleri yürürlükten kaldırılmış, üçüncü ve dördüncü fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir. (3) İlgisine göre katılımcı, sponsor veya işveren Müsteşarlıkça belirlenen belgeleri doldurup imzalar veya güvenli elektronik iletişim araçları ile onaylar. Belgelerin birer örneği ilgilinin tercihi doğrultusunda matbu olarak veya güvenli elektronik iletişim araçları ile derhal iletilir. Şirket, ilgili belgeleri katılımcı bazında matbu olarak veya elektronik ortamda muhafaza eder. (4) İşveren grup emeklilik sözleşmesinde, Müsteşarlıkça be-

100 lirlenen belgeler işveren tarafından doldurulup imzalanır veya güvenli elektronik iletişim araçları ile onaylanır. İşveren tarafından tüm katılımcılar için ortak bir fon veya fon dağılımı belirlenebilir. Katılımcının kendi adına gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesi açması için işverene yetki verdiğinin işveren tarafından şirkete belgelendirilmesi durumunda katılımcıdan herhangi bir imza veya güvenli elektronik iletişim araçları ile onay alınmadan da işveren grup emeklilik sertifikası ile aynı koşulları haiz 4 üncü maddenin üçüncü fıkrasının (b) bendi kapsamında gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesi açılabilir. (7) Müsteşarlığın belirleyeceği usul ve esaslar dâhilinde katılımcı belirli bir süre için sözleşmede ve fonlarda devam etmeyi sözleşmede taahhüt edebilir. MADDE 4 Aynı Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin birinci fıkrası yürürlükten kaldırılmış, ikinci ve üçüncü fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. (2) Mesafeli satışta şirket, ilgisine göre katılımcı, sponsor veya işvereni 5 inci madde hükümlerine uygun şekilde bilgilendirir ve uygun bir emeklilik planı teklifi sunar. Teklif aşamasında ilgisine göre katılımcı, sponsor veya işverene standart fona ve diğer fonlara ilişkin bilgi verilir ve tercihine göre işlem yapılır. Herhangi bir tercihte bulunulmaması durumunda birikim standart fonda yatırıma yönlendirilir. İlgisine göre katılımcı, sponsor veya işveren, emeklilik sözleşmesine, emeklilik planına ve sisteme ilişkin gerekli bilgilerin kendisine verildiğini teyit ederek teklifi güvenli elektronik iletişim araçları ile onaylar ve bu şekilde emeklilik sözleşmesi akdedilmiş olur. Onay işlemi gerçekleşmemiş tekliflere dayanılarak düzenlenen sözleşmeler yürürlüğe girmez ve şirketçe bunlar için hiçbir tahsilat yapılamaz. Şirket, onay işleminden hemen sonra Müsteşarlıkça belirlenen belgeleri ilgisine göre katılımcı, sponsor veya işverenin tercihi doğrultusunda matbu veya kalıcı veri saklayıcısı olarak ilgilinin erişimine sunar ve internet sitesinde güvenli alandan erişimine imkân sağlar. Katılımcının standart fondan ayrılmayı talep etmesi halinde 10 uncu madde hükümleri çerçevesinde, sonucu bağlayıcı olmamak kaydıyla risk profil anketi sunulur. 93

101 94 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ (3) Müsteşarlıkça uygun görülmeyen sözleşme türleri, emeklilik planları ve fonlar mesafeli satışa konu edilemez. MADDE 5 Aynı Yönetmeliğin 7 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. MADDE 7 (1) Emeklilik sözleşmesi şirket tarafından reddedilmediği takdirde, varsa blokaj süresinin tamamlanmasını müteakip, katkı payı olarak yapılan ilk ödemenin şirket hesaplarına nakden intikal ettiği tarihte yürürlüğe girer. Şirket tarafından katılımcının hesabına yapılan ödemeler katkı payı olarak dikkate alınmaz ve ancak sözleşme yürürlüğe girdikten sonra gerçekleştirilebilir. Teklifin şirket tarafından reddedilmesi halinde, verilen ödeme talimatları iptal ettirilir ve varsa yapılan tüm ödemeler hiçbir kesinti yapılmadan beş iş günü içinde ödeyene iade edilir. Sözleşme, yürürlüğe girmediği sürece şirketçe reddedilebilir. (2) Emeklilik gelir sözleşmeleri, Kanunun Geçici 1 inci maddesi kapsamında yapılan aktarımlarla kurulan sözleşmeler, başka şirketten aktarımla kurulan sözleşmeler ile hak kazanılan birikimin transfer yoluyla aktarılması işlemleri hariç, ilgisine göre katılımcı, sponsor veya işveren, Müsteşarlıkça belirlenen belgelerin imzalanmasını veya onaylanmasını müteakip iki ay içinde cayma hakkına sahiptir. Cayma halinde durum, güvenli elektronik iletişim araçlarıyla yahut postayla şirkete bildirilir. Cayma bildiriminin şirkete ulaştığı tarih itibarıyla cayma hakkı kullanılmış sayılır. En geç cayma bildiriminin şirkete ulaşmasını takip eden iş günü verilen ödeme talimatları iptal ettirilir ve katılımcının bireysel emeklilik hesabında bulunan birikim bildirimin şirkete ulaşmasını müteakip on iş günü içinde ödeyene iade edilir. Bu kapsamda, şirketçe fon toplam gider kesintisi haricinde yapılan diğer tüm kesintiler de aynı süre içinde ilgiliye iade edilir. Ödemenin geciktirilmesi durumunda doğan zararlar 04/12/1984 tarihli ve 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanunun 2 nci maddesi çerçevesinde belirlenen ticari işler için uygulanacak temerrüt faizi de yürütülerek karşılanır. (3) Katılımcının sisteme giriş tarihi, yürürlükte bulunan sözleşmeleri arasında, sisteme giriş tarihi açısından 4 üncü maddenin üçüncü fıkrasının (a) bendine göre kurulanlar hariç en eski

102 tarihli sözleşme dikkate alınarak belirlenir. İşveren grup emeklilik sözleşmesinde, gruba sonradan dâhil olan ve başka bir emeklilik sözleşmesi bulunmayan katılımcının sisteme giriş tarihi, ilgili grup emeklilik planına göre katılımcı ad ve hesabına katkı payı olarak yapılan ilk ödemenin şirket hesaplarına nakden intikal ettiği tarihtir. Bireysel emeklilik sistemine hayat sigortalarından yapılanlar dâhil Kanunun Geçici 1 inci maddesi kapsamında yapılan aktarımlarda katılımcının sisteme giriş tarihi, aktarım tarihinden aktarılan süre kadar geçmişe gidilerek bulunan tarih olarak düzenlenir. (4) Şirket, emeklilik sözleşmesini, sözleşmenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren on iş günü içinde ilgisine göre katılımcının, sponsorun veya işverenin tercihi doğrultusunda kalıcı veri saklayıcısı ile veya matbu halde katılımcıya yahut varsa sponsora veya işverene gönderir. İşveren grup emeklilik sözleşmesinde şirket, işveren grup emeklilik sertifikasını, sertifikanın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren on iş günü içinde işverenin tercihi doğrultusunda kalıcı veri saklayıcısı ile veya matbu halde ilgisine göre katılımcıya, sponsora veya işverene gönderir. İşveren grup emeklilik sertifikası, grup emeklilik planının genel esasları ile sistemin işleyişine ilişkin temel bilgileri içerir. Şirket, emeklilik sözleşmesinin ve işveren grup emeklilik sertifikasının belirtilen süre içinde ve usulüne uygun olarak gönderildiğini ispatla yükümlüdür. MADDE 6 Aynı Yönetmeliğin 8 inci maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesinde yer alan veya grup emeklilik planı ibaresi, grup emeklilik planı veya emeklilik hakkını kullanmak isteyen katılımcılara sunulan emeklilik gelir planı olarak değiştirilmiş, aynı fıkranın sonuna Emeklilik gelir planlarında ayrıca programlı geri ödemeye ilişkin bilgilere yer verilir. cümlesi eklenmiş, ikinci fıkrasında yer alan sponsor kuruluşun ibaresi sponsorun veya işverenin olarak değiştirilmiş, üçüncü fıkrasının sonuna 01/07/2017 tarihinden sonra satışa konu olan bireysel ve grup emeklilik planları, toplamda 30 adedi geçemez. cümlesi eklenmiştir. MADDE 7 Aynı Yönetmeliğin 9 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan katılımcı veya varsa sponsor kuruluş tarafından belirlenen ibaresi sözleşme kapsamında tanımlı olarak değiştirilmiştir. 95

103 96 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ MADDE 8 Aynı Yönetmeliğin 10 uncu maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. Fon dağılımı ve değişikliği MADDE 10 (1) Fon dağılımı ilgisine göre katılımcının, sponsorun veya işverenin tercihine göre belirlenir. Sözleşme kuruluş aşamasında herhangi bir tercihte bulunulmaması durumunda birikim öncelikle standart fonlarda yatırıma yönlendirilir. Standart fondan ayrılmayı tercih eden katılımcılara sonucu bağlayıcı olmamak kaydıyla, risk profil anketi sunulur. Müsteşarlık, geçici 3 üncü madde hükümlerine göre risk profil anketinin asgari içeriğini, sunulma sıklığını ve zamanını belirler. (2) İlgisine göre katılımcı, sponsor veya işveren ilgili sözleşme için fon tercih ve fon dağılım değişikliği hakkını şirket aracılığıyla Kurul tarafından portföy yöneticiliği yapmak üzere yetkilendirilmiş kuruluşlara devredebilir. Müsteşarlık bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirler. (3) Bireysel emeklilik hesabındaki birikimin ve ödenen katkı paylarının fonlar arasındaki dağılım oranları veya tutarları, bir yılda azami altı kez değiştirilebilir. Fon tercih ve fon dağılım değişikliği hakkının şirket aracılığıyla portföy yönetim şirketine devredilmesi durumu hariç olmak üzere değişiklik talebi, şirkete yazılı olarak veya şirketin çağrı merkezinden yahut şirketin internet sitesinde katılımcı, sponsor veya işveren adına oluşturulan güvenli sayfadan veya diğer güvenli elektronik iletişim araçları ile yapılır ve şirket değişiklik talebini, talebin ulaştığı tarihi müteakip iki iş günü içinde gerekli talimatları vermek suretiyle gerçekleştirir. Fon dağılım değişikliği talebi talep sahibince Müsteşarlıkça belirlenecek esaslara göre iptal edilebilir. Bu kapsamda iptal edilen talepler için katılımcının fon dağılım değişikliği hakkı kullanılmış sayılmaz. Fon dağılım değişikliği talebine ilişkin olarak fonlarla ilgili devam eden alım-satım hareketi olan kayıtlarda fon dağılım değişikliği işlemi alım-satım işlemlerinin tamamlandığı tarihten sonra başlar. (4) Şirket, fon dağılımı değişikliği işleminin mümkün olan en kısa sürede gerçekleştirilmesini teminen, alışı yapılacak fonların alım talimatı tarihlerini, satışı yapılacak fonların nakde dönüştürülme sürelerini dikkate alarak belirler. Değişiklik işlemleri deği-

104 şikliğe konu fonlardan valör süresi en uzun olana göre belirlenen tarihte tamamlanır. Şirket, katkı paylarının fonlar arasında paylaştırılması sırasında ortaya çıkan artık değeri en aza indirmek üzere gerekli tedbirleri alır. MADDE 9 Aynı Yönetmeliğin 11 inci maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesine katılımcı ibaresinden sonra gelmek üzere, sponsor veya işveren ibaresi eklenmiş ve üçüncü cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. Şirketin uygun görmesi halinde yeni emeklilik planına, plan değişiklik talebinin şirkete ulaşmasını müteakip on iş günü içinde geçiş yapılır ve tadil edilen emeklilik sözleşmesi on iş günü içinde katılımcıya veya varsa sponsora veya işverene, tercihleri doğrultusunda kalıcı veri saklayıcısı ile veya matbu olarak gönderilir. MADDE 10 Aynı Yönetmeliğin 12 nci maddesinin birinci fıkrasına emeklilik sözleşmesi kapsamındaki birikimin ibaresinden sonra gelmek üzere ve devlet katkısı hesabındaki tutarların ibaresi eklenmiş, ikinci fıkrası Aktarım talebi, 13 üncü madde hükümlerine göre ilgisine göre katılımcı, sponsor veya işveren tarafından yapılır. şeklinde; üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve altıncı fıkrasının ilk cümlesi yürürlükten kaldırılmıştır. (3) Şirket, aktarım talebinde bulunana beş iş günü içinde Müsteşarlıkça belirlenen belgeleri gönderir. Şirket, talep sahibinin ilgili belgeleri, şirketin internet sitesinde kendi adına oluşturulan güvenli sayfadan alabilmesi için gerekli düzenlemeyi yapar. Talep sahibi, ilgili belgeler ile birlikte aktarım yapılacak şirkete başvurur. Aktarım yapılacak şirket, talebi uygun bulması halinde bir plan önerir ve planda öngörülen kesintilere ilişkin bilgi verir. Talep sahibi, ilgili planı tercih etmesi durumunda, aktarım işlemi için düzenlenmiş belgeleri imzalar veya güvenli elektronik iletişim araçları ile onaylar. (4) Talep sahibi imzaladığı veya güvenli elektronik iletişim araçları ile onayladığı belgeleri aktarım yapılacak şirkete gönderir. Usulüne uygun olarak düzenlenmeyen belgeler kapsamındaki aktarım talepleri işleme alınmaz. Aktarım yapılacak şirket en geç talebin kendisine ulaştığı tarihi takip eden iş günü aktarımı 97

105 98 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ yapacak şirkete başvurur. Aktarımı yapacak şirket, bu talebin şirkete ulaştığı tarihten itibaren on işgünü içinde birikimi, devlet katkısı hesabına ilişkin tutarlarla birlikte aktarım yapılacak şirkete aktarır. Ödemenin geciktirilmesi durumunda doğan zararlar 04/12/1984 tarihli ve 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanunun 2 nci maddesi çerçevesinde belirlenen ticari işler için uygulanacak temerrüt faizi de yürütülerek karşılanır. Katılımcının hesabına henüz intikal etmemiş devlet katkısı bulunması halinde, bu tutarlara ilişkin olarak bireysel emeklilik sisteminde devlet katkısı hakkındaki mevzuat hükümleri uygulanır. Katılımcının bireysel emeklilik hesabına ilişkin bilgi ve belgeler eş zamanlı olarak elektronik ortamda aktarım yapılacak şirkete gönderilir. Katılımcıya ait gerekli bilgilerin eksiksiz olarak ve uygun şekilde aktarılmasından aktarım yapacak şirket sorumludur. Gerekli bilgilerin şirketler arası eksiksiz ve uygun şekilde aktarılamamasından doğan katılımcı zararları aktarım yapan şirket tarafından karşılanır. Şirket, satışı yapılacak fonların nakde dönüştürülme sürelerini dikkate alarak aktarım işlemini süresi içinde tamamlamak üzere gerekli tedbirleri alır. (5) Aktarım yapılan şirketteki emeklilik sözleşmesi, birikimin aktarıldığı tarihte birikimlerin bulunmaması halinde ise 7 nci madde hükümlerine göre yürürlüğe girer ve yürürlüğü müteakip on iş günü içinde yeni emeklilik sözleşmesi katılımcının veya varsa sponsorun veya işverenin tercihi doğrultusunda posta adresine gönderilir veya güvenli elektronik iletişim araçları ile iletilir. Yeni emeklilik sözleşmesi için giriş aidatı alınmaz. Katılımcının bireysel emeklilik sistemine giriş tarihinden kaynaklanan süreye ilişkin hakları ile varsa hak kazanma sürelerine ilişkin hakları aktarım yapılan şirkette aynen korunur. Aktarım ile gelen tutarlar ilgili tutarın şirket hesaplarına intikalini takip eden iki iş günü içerisinde yatırıma yönlendirilir. MADDE 11 Aynı Yönetmeliğin 13 üncü maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesine katılımcı ad ve hesabına katkı payı ödeyen kişiler ibaresinden sonra gelmek üzere, sponsor veya işveren ibaresi eklenmiş, birinci fıkraya son cümle olarak Mümeyyiz küçükler ile kısıtlıların taraf oldukları emeklilik sözleşmelerinin

106 düzenlenmesinde ve bireysel emeklilik mevzuatında belirtilen hakların kullanılmasında 11/01/2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu ile 22/11/2001 tarihli 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu hükümleri uygulanır. cümlesi eklenmiş, aynı maddenin ikinci fıkrasında yer alan sponsor kuruluş ibareleri işveren olarak değiştirilmiş ve aynı fıkranın sonuna Hak kazanma süresi kararlaştırılmamış ise sözleşmeden doğan haklar katılımcı tarafından kullanılır. cümlesi eklenmiştir. MADDE 12 Aynı Yönetmeliğin 14 üncü maddesinin ikinci fıkrasının son cümlesi yürürlükten kaldırılmıştır. MADDE 13 Aynı Yönetmeliğin 15 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. MADDE 15 (1) Emeklilik sözleşmesini emekliliğe hak kazanmadan veya emeklilik hakkını kazanmış olduğu halde bu hakkı kullanmadan sona erdirmesi halinde katılımcı, sona erdirilen sözleşme bakımından bireysel emeklilik sistemine giriş tarihinden kaynaklanan süreye ilişkin haklarını kaybeder. (2) Şirket, ayrılma amacı ile yapılan başvurunun kendisine ulaştığı tarihten itibaren beş iş günü içinde, ayrılma bilgi ve talep formu ile hesap özetini güvenli elektronik iletişim araçları ile katılımcının erişimine sunar. Şirket, isteyen katılımcının ayrılma bilgi ve talep formu ile hesap özetini şirketin internet sitesinde kendi adına oluşturulan güvenli sayfadan alabilmesi için gerekli düzenlemeyi yapar. Katılımcının, ayrılma talep formunu imzalayarak faks veya posta ile şirkete göndermesi halinde, bireysel emeklilik hesabındaki birikim ve devlet katkısı hesabındaki varsa hak kazanılan tutarlar, formun şirkete ulaştığı tarihten itibaren yirmi iş günü içinde katılımcının belirttiği hesaba ödenir. Daha sonra intikal eden devlet katkısı tutarlarından katılımcının varsa hak kazandığı tutarlar da intikal tarihini takip eden beş iş günü içinde katılımcının belirttiği hesaba ödenir. Yirmi iş günü olarak belirlenen süre ise katılımcı tarafından ilgili mevzuat düzenlemelerine uygun olarak temin edilmesi gereken tüm evrakların tamamlanması ile başlar. Katılımcının sözleşmesine ait fon paylarına ilişkin son satım talimatının verildiği tarih, sözleşmenin sonlandığı tarih olarak kabul edilir. Katılımcının hesabında herhangi bir fon payı 99

107 100 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ bulunmaması durumunda ayrılma talebinin şirkete ulaştığı tarihi takip eden iş günü ilgili sözleşme sonlanmış kabul edilir. (3) Mesafeli satış yoluyla düzenlenen sözleşmelerde, ilgisine göre katılımcının, sponsorun veya işverenin, sözleşmenin tesis edilmesini sağlayan yöntemle ayrılma işlemlerini gerçekleştirebilmesi esastır. Ancak, ayrılmaya ilişkin tüm işlemler ilgilinin bu Yönetmelik kapsamında tercih ettiği yöntemle de yürütülebilir. (4) Katılımcının maluliyet hali nedeniyle sistemden ayrılma talebinde bulunabilmesi için sosyal güvenlik mevzuatına göre maluliyet gelirine hak kazandığına dair belgeyi veya sosyal güvenlik mevzuatında belirlenen koşullara göre maluliyet halinin oluştuğunu gösteren, resmi sağlık kuruluşlarından alınmış bir belgeyi şirkete vermesi gerekir. Maluliyet halinin her durumda emeklilik sözleşmesi yürürlüğe girdikten sonra oluşmuş olması şarttır. (5) Katılımcının vefat etmesi halinde birikimleri ve varsa devlet katkısı hesabındaki tutar, 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla varsa emeklilik sözleşmesinde belirtilen lehdarlara veya kanunî mirasçılarına ödenir. (6) Katılımcının talebi halinde, emeklilik hakkı kazanılmış olmakla birlikte bu hak kullanılmadan sözleşmenin sonlandırılması mümkündür. Bu durumda sistemden ayrılmaya ilişkin hükümler uygulanır. (7) Bu madde kapsamında yapılacak işlemlerde, katılımcının devlet katkısı hesabındaki hak kazanılmayan tutarlara ve varsa katılımcının hesabına henüz intikal etmemiş devlet katkısına ilişkin olarak bireysel emeklilik sisteminde devlet katkısı hakkındaki mevzuat hükümleri uygulanır. (8) Sistemden ayrılma işlemlerinin geciktirilmesinden kaynaklanan varsa fon birim fiyatında düşüş gerçekleşmesi sonucu oluşan katılımcı zararı, şirket tarafından fon getiri kaybı hesaplanarak karşılanır. Bununla birlikte, fon birim fiyatında düşüş gerçekleşmesine bağlı olmaksızın her türlü ödemenin geciktirilmesi durumunda doğan zararlar 04/12/1984 tarihli ve 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanunun 2 nci maddesi çerçevesinde belirlenen ticari işler için uygulanacak temerrüt faizi de yürütülerek karşılanır.

108 101 MADDE 14 Aynı Yönetmeliğin 16 ncı maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. MADDE 16 (1) Katılımcı, bireysel emeklilik sistemine giriş tarihinden itibaren en az on yıl sistemde bulunmak koşuluyla 56 yaşını tamamladıktan sonra emekliliğe hak kazanır. Emeklilik gelir sözleşmesine dönüştürülen sözleşmelerde geçirilmiş süreler ile emeklilik gelir sözleşmesinde geçirilen süreler emekliliğe esas süre hesaplamasında dikkate alınmaz. (2) Emekliliğe hak kazanan ve bu hakkı kullanarak bireysel emeklilik hesabındaki birikimini ve devlet katkısı hesabındaki tutarları almak isteyen katılımcı, toplu para, programlı geri ödeme ya da yıllık gelir sigortası seçeneklerinden birini seçer veya hesabındaki tutarı belirtilen seçenekler arasında paylaştırabilir. Şirket, katılımcının faks veya posta aracılığıyla şirkete ilettiği emeklilik talep formundaki tercihi doğrultusunda işlem yapar. (3) Şirket, emekliliğe hak kazanan ve bu hakkı kullanarak birikimini almak için başvuran katılımcıyı emeklilik seçenekleri hakkında bilgilendirir ve emeklilik bilgi ve talep formunu ve hesap özetini, katılımcıya posta adresine veya güvenli elektronik iletişim araçları ile başvurunun şirkete ulaşmasından itibaren beş iş günü içinde gönderir. Şirket, isteyen katılımcının emeklilik bilgi ve talep formu ile hesap özetini şirketin internet sitesinde kendi adına oluşturulan güvenli sayfadan alabilmesi için gerekli altyapıyı hazırlar. Emeklilik bilgi formu, sistemde kalma ve emekli olma seçeneklerine ilişkin bilgiler ile örnek mali projeksiyonları içerir; formda katılımcının sistemden emeklilik hakkını kullanabilmesi için tüm sözleşmelerine ilişkin hesaplarını birleştirmesi gerektiği belirtilir. Kanunun Ek 2 nci ve Geçici 2 nci maddeleri kapsamında sisteme dâhil edilen sözleşmeler hesap birleştirme işlemine dâhil edilmez. Emeklilik tercihine ilişkin örnek mali projeksiyonlara Emeklilik Gözetim Merkezinin internet sitesi üzerinden erişilebilir. (4) Katılımcının diğer şirketlerde sözleşmesi olup olmadığı bilgisi Emeklilik Gözetim Merkezinden edinilir. Diğer şirketlerde emeklilik sözleşmesi bulunmayan katılımcılar için şirket, emeklilik seçenekleri konusunda bilgilendirdiği katılımcının, birikiminin ve devlet katkısı hesabındaki tutarların tamamının kendisine

109 102 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ ödenmesini talep etmesi halinde, bu talebi, talebin şirkete ulaşmasından itibaren on iş günü içinde yerine getirir. Katılımcının hesabına henüz intikal etmemiş devlet katkısı bulunması halinde, bu tutarlara ilişkin olarak bireysel emeklilik sisteminde devlet katkısı hakkındaki mevzuat hükümleri uygulanır. (5) Birikimini ve devlet katkısı hesabındaki tutarları programlı geri ödeme yoluyla almak isteyen katılımcı, emeklilik gelir sözleşmesi kapsamında hazırlanacak bir program çerçevesinde hesabından kendisine aylık, üç aylık, altı aylık veya yıllık dönemlerde düzenli ödeme yapılmasını talep edebilir. Bu şekilde belirlenen ödeme dönemleri veya ödeme tutarları yılda en fazla iki kez değiştirilebilir. Katılımcının hesabında kalan tutarın tamamını istediği anda alma hakkı saklıdır. Birikimini bu şekilde almaya başlayan katılımcının, ilgili bireysel emeklilik hesabına başka bir emeklilik gelir sözleşmesinden aktarım, hesap birleştirme ve ek fayda ödemesi durumları haricinde herhangi bir para girişi yapılamaz. Ancak katılımcı, hesabında kalan tutar için fon dağılımını değiştirebilir ve başka bir şirkete aktarım hakkını kullanabilir. (6) Katılımcının aynı veya farklı şirkette birden fazla emeklilik sözleşmesi bulunması halinde, katılımcının sisteme giriş tarihi, yürürlükte bulunan sözleşmeleri arasından sisteme giriş tarihi açısından 4 üncü maddenin üçüncü fıkrasının (a) bendine göre kurulanlar hariç en eski tarihli sözleşme dikkate alınarak belirlenir. Bu durumda katılımcının tüm sözleşmelerinden emekliliğe hak kazanması için en az birinden bu hakkı kazanması ve hesaplarını birleştirmesi gerekir. Hesap birleştirme işlemi yalnızca emeklilik hakkını kullanma talebinde bulunan katılımcılar için gerçekleştirilir. Bu kapsamda, hesap birleştirme yapılmış sözleşmeye katkı payı ödemesi yapılmaya devam edilemez. (7) Birden fazla emeklilik sözleşmesi bulunan katılımcı, emeklilik hakkını elde ettiği tarih itibarıyla yürürlükte bulunan sözleşmelerinin bulunduğu şirketlerden birine talepte bulunarak ve diğer sözleşmelerine ilişkin hesaplarını talepte bulunduğu şirketteki sözleşmesine ilişkin hesapları ile birleştirmek suretiyle emeklilik hakkını kullanır. Kendisine katılımcı tarafından başvuruda bulunulan şirket, emeklilik seçenekleri konusunda bil-

110 103 gilendirdiği katılımcının birikimini ve devlet katkısı hesabındaki tutarları toplu ödeme, programlı geri ödeme ya da yıllık gelir sigortası şeklinde almayı talep etmesi halinde, talebin şirkete ulaşmasından itibaren iki iş günü içinde hesap birleştirme işlemi için katılımcının sözleşmelerinin bulunduğu diğer şirketlere Emeklilik Gözetim Merkezinden aldığı bilgi kapsamında başvurur. Kendisine bu şekilde başvurulan şirketler, başvurudan itibaren beş iş günü içinde hesap birleştirme işlemlerini gerçekleştirmek üzere başvuruda bulunan şirkete katılımcının birikimini ve devlet katkısı hesabındaki tutarlarını aktarır. Şirket, hesap birleştirme işleminin tamamlandığı tarihi müteakip, emeklilik talep formunun kendisine ulaştığı tarihten itibaren on iş gününü aşmayacak şekilde emeklilik işlemlerini tamamlar. Bu şekilde yapılan hesap birleştirme işlemlerinde 12 nci maddede belirtilen şirkette kalma süresine ilişkin kısıtlamalar uygulanmaz. Hesap birleştirme işlemlerinin geciktirilmesinden kaynaklanan varsa fon birim fiyatında düşüş gerçekleşmesi sonucu oluşan katılımcı zararı, hesap birleştirme işleminin geciktirilmesinden sorumlu şirket tarafından fon getiri kaybı hesaplanarak karşılanır. Bununla birlikte, fon birim fiyatında düşüş gerçekleşmesine bağlı olmaksızın her türlü ödemenin geciktirilmesi durumunda doğan zararlar 04/12/1984 tarihli ve 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanunun 2 nci maddesi çerçevesinde belirlenen ticari işler için uygulanacak temerrüt faizi de yürütülerek karşılanır. (8) Emeklilik hakkını kullanan katılımcının, başka bir şirketten aktarımla düzenlenenler hariç, yeni bir emeklilik sözleşmesi akdetmesi durumunda, bu sözleşmeden emeklilik hakkını kullanabilmesi için yeni sözleşmenin en az on yıl sistemde bulunması gerekir. MADDE 15 Aynı Yönetmeliğin 17 nci maddesinin birinci fıkrasının birinci cümlesinde yer alan Sponsor kuruluş ibaresi İşveren, çalışanlarının ibaresi katılımcıların olarak değiştirilmiş, ikinci cümlesi yürürlükten kaldırılmış, ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, üçüncü fıkrasında yer alan Sponsor kuruluşu olmayan ibaresi Bu Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin üçüncü fıkrasının (b) ve (c) bentleri kapsamında açılan olarak değiştirilmiş ve aynı maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

111 104 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ (2) İşveren grup emeklilik sözleşmesine yalnızca işveren sıfatıyla katkı payı ödemesi yapılabilir. (4) Bireysel ya da gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesi olarak açılan ve sözleşme süresi içinde katkı payının katılımcı dışındaki bir kişi tarafından ödendiği sözleşmelerde, katılımcı ile katılımcı ad ve hesabına ödeme yapan kişiden, söz konusu iki taraf arasında istihdam ilişkisi bulunmadığına dair beyan alınması zorunludur. İstihdam ilişkisinin oluşması halinde, bu durum işveren tarafından derhal şirkete bildirilir. İstihdam ilişkisinin oluştuğu tarihten itibaren işveren tarafından katılımcı adına yapılacak ödemeler işveren grup emeklilik sözleşmesi kapsamında açılacak hesapta takip edilir. MADDE 16 Aynı Yönetmeliğin 18 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. MADDE 18 (1) Hak kazanma süresi, işveren tarafından ödenen katkı payları ile bunların getirilerinin tamamına veya bir kısmına katılımcı tarafından hak kazanılması için işveren grup emeklilik sözleşmesinde belirlenen süredir. Bu süre yedi yıldan fazla olamaz. (2) İşveren grup emeklilik sözleşmesinde ve sponsorun katılımcı adına katkı payı ödemesi yaptığı grup emeklilik sözleşmelerinde, yıllara göre uygulanacak hak kazanma oranları Ek-1 deki tabloya uygun olarak belirlenir. (3) İşveren tarafından bu kuruluştaki işine haklı nedenle fesih haricinde son verilmesi veya katılımcının 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununa göre haklı nedenle işinden ayrılması veya maluliyet gibi zorunlu nedenlerle işinden ayrılması yahut işverenin aktarım durumu hariç işveren grup emeklilik sözleşmesini feshetmesi veya iflas yahut konkordato ilan etmesi halinde katılımcı, işveren tarafından kendi ad ve hesabına ödenen katkı payları ile bunların getirilerinin tümüne, hak kazanma süresinin tamamlanmasını beklemeksizin hak kazanır. Katılımcının vefatı halinde bu şekildeki birikim, hak kazanma süresinin tamamlanmasını beklemeksizin 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla varsa emeklilik sözleşmesinde belirtilen lehdarlara veya kanunî mirasçılarına ödenir.

112 105 (4) Hak kazanma süresi, 4 üncü maddenin üçüncü fıkrasının (c) bendine göre katılımcılar adına ödeme yapan sponsorlar tarafından ödenen katkı payları ile bunların getirilerinin tamamına veya bir kısmına katılımcı tarafından hak kazanılması için gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmelerinde de belirlenebilir. Bu süre ve hak kazanmaya ilişkin esaslar bu madde hükümlerine tabidir. Hakların kullanımına ilişkin esaslar bu Yönetmeliğin 13 üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan hükümlere tabidir. MADDE 17 Aynı Yönetmeliğin 19 uncu maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. MADDE 19 (1) Emeklilik sözleşmesinde belirtilen hak kazanma oranı yüzde yüze ulaştıktan sonra, işveren grup emeklilik sözleşmesi kapsamında işveren tarafından veya gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesi kapsamında sponsor tarafından katılımcı adına katkı payı ödemesi yapılmaya devam edildiği süre zarfında, hesabında bulunan birikim katılımcının bu sözleşmeye bağlı hesabında kalır. (2) Sözleşme yılı sonu itibarıyla asgari hak kazanma oranı yüzde yüze ulaşan sözleşmeler çerçevesinde, işveren veya sponsor tarafından katılımcı adına katkı payı ödenmesine son verilmesi halinde bireysel emeklilik hesabında bulunan tutarlar katılımcının hesabında kalmaya devam eder veya yazılı talebi doğrultusunda katılımcının aynı veya başka bir şirkette yürürlükte olan veya yeni düzenlenen bireysel veya 4 üncü maddenin üçüncü fıkrasının (a) bendi kapsamında kurulanlar hariç gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesine transfer yoluyla aktarılabilir. Transfer yoluyla aktarım işlemlerinde, bireysel emeklilik hesabında bulunan tutarlar ile birlikte sistemde geçirilen süre bilgisi de ilgili şirkete iletilir. Katılımcının sistemden ayrılmak istemesi halinde bu şekildeki birikim kendisine ödenir. (3) Katılımcının hak kazanma süresi tamamlanmadan önce işinden veya bu Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin üçüncü fıkrasının (c) bendine göre kurulan sözleşmesinden ayrılması durumunda, ilgisine göre işveren veya sponsor tarafından katılımcı ad ve hesabına ödenen katkı payları ve bunların getirilerinden 18 inci maddeye göre katılımcının hak ettiği tutar, katılımcının aynı veya başka bir emeklilik şirketinde mevcut bulunan veya yeni

113 106 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ düzenlenen bireysel veya 4 üncü maddenin üçüncü fıkrasının (a) bendi kapsamında kurulanlar hariç gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesine transfer yoluyla aktarılabilir yahut doğrudan katılımcıya ödenir. Katılımcı istediği takdirde, ilgili grup emeklilik planı çerçevesinde katkı payı ödediği gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesini devam ettirebilir. (4) 18 inci maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen sebepler haricinde herhangi bir sebeple işten ayrılma veya grup emeklilik planından çıkarılma durumunda, katılımcı tarafından hak kazanılmayan tutarlar, ilgisine göre sponsora veya işverene ödenir. MADDE 18 Aynı Yönetmeliğin 20 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. MADDE 20 (1) Katılımcının, bireysel emeklilik sistemine ilk defa katılması sırasında veya farklı bir şirkette ilk defa emeklilik sözleşmesi akdetmesi halinde, ilgisine göre katılımcıdan, sponsordan veya işverenden, giriş aidatı alınabilir. (2) Giriş aidatı peşin ya da aktarım veya sistemden çıkış tarihine ertelenmiş olarak tahsil edilebilir. (3) Emeklilik sözleşmesinden ölüm veya maluliyet nedeniyle yahut emeklilik hakkını kullanarak ayrılanlardan ertelenmiş şekildeki giriş aidatı tahsil edilemez. (4) Giriş aidatı, katkı paylarından ayrı olarak takip ve tahsil edilir. Ancak katılımcının sistemden ayrılması veya başka bir şirkete aktarım talebinde bulunması durumunda şirket, varsa ertelenmiş giriş aidatını katılımcının bireysel emeklilik hesabındaki birikiminden indirebilir. (5) Katılımcının aynı şirkette birden fazla bireysel emeklilik sözleşmesi veya gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesi bulunması halinde, bu sözleşmelerden sadece ilki için giriş aidatı alınabilir. 4 üncü maddenin üçüncü fıkrasının (a) bendi kapsamında kurulan sözleşmeler bu kapsamda ilk sözleşmenin belirlenmesinde dikkate alınmaz. (6) Katılımcının, teklifin imzalandığı veya onaylandığı tarihten sonra cayma hakkını kullanarak sözleşmeyi sonlandırması halinde varsa tahsil edilmiş giriş aidatı iade edilir. MADDE 19 Aynı Yönetmeliğin 22 nci maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

114 107 (1) Fona ilişkin giderlerin karşılanması için fondan gider kesintisi yapılabilir. Bu kapsamda yapılacak toplam kesinti, fon işletim giderine ilişkin kesinti dahil, ilgisine göre ek-2 de fon grubu bazında belirtilen veya Bakan tarafından belirlenen azami oranları aşmayacak şekilde fon içtüzüğünde belirlenir. Fon içtüzüğünde belirlenen günlük kesinti oranın aşılıp aşılmadığı şirket tarafından günlük olarak kontrol edilir. Şirket tarafından yapılan kontrolde fon içtüzüğünde günlük oranların günlük ortalama fon net varlık değerine göre birikimli bir şekilde hesaplanmış halinin aşıldığının tespiti halinde, aşan tutar fon birim pay fiyatına yansıtılacak şekilde günlük olarak fon kayıtlarına alınır. İlgili takvim yılının sonunda varsa fon içtüzüğünde belirlenen oranları aşan kısım ilgili dönemi takip eden beş iş günü içinde şirketçe fona iade edilir. MADDE 20 Aynı Yönetmeliğin 22/A maddesinin birinci fıkrasının ilk cümlesi Sözleşmenin ilk beş yılında her yıl için Yönetmeliğin 20 nci ve 21 inci maddeleri kapsamında yapılabilecek toplam kesinti tutarı Ek-3 teki tabloda yer alan maktu tutarı aşamaz. şeklinde, ikinci fıkrasında yer alan Ek-3 teki ibaresi Yönetmelik eki (Ek-3) şeklinde, beşinci fıkrasının ikinci cümlesi Limitler dâhilinde yapılan kesintiler esas olarak belirtilen sınırları aşamaz, ancak şirket tarafından yapılan kontrolde ilgili sınırlamaların aşıldığının tespiti halinde, aşan tutar takip eden beş iş günü içinde ilgisine göre katılımcıya veya katılımcının bireysel emeklilik hesabına iade edilir. şeklinde ve altıncı fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. (6) Müsteşarlık, belirleyeceği usul ve esaslar çerçevesinde, Ek-3 ve Ek-4 teki tutarlar ve oranları, izleyen takvim yılının başından itibaren geçerli olmak üzere, %50 sine kadar (%50 dâhil) artırmaya veya azaltmaya yetkilidir. MADDE 21 Aynı Yönetmeliğe 22/A maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki bölüm eklenmiş, diğer bölüm buna göre teselsül ettirilmiştir.

115 108 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ ALTINCI BÖLÜM Çalışanların İşverenleri Aracılığıyla Kanunun Ek 2 nci Maddesi Kapsamında Bireysel Emeklilik Sistemine Dâhil Edilmesi İşvereni aracılığıyla sisteme dâhil edilecek çalışanlar MADDE 22/B (1) Çalışanlar, Kanunun Ek 2 nci maddesi hükmü çerçevesinde işverenin akdetmiş olduğu bir gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesi kapsamında, ilgili emeklilik planına dâhil edilir. Birden fazla işveren ile iş akdi bulunan çalışanlar her bir işveren tarafından sunulan emeklilik planına ayrı ayrı dâhil edilir. (2) 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) veya (c) bentleri kapsamında olmamakla beraber, 5510 sayılı Kanunun ilgili maddeleri uyarınca anılan Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) veya (c) bentlerine göre sigortalı sayılanlar, bu bölüm kapsamında sisteme dâhil edilmez. (3) İşveren, ilgili döneme ait ödeme gününe kadar bireysel emeklilik hesabı açılmasına dair yatırım tercihine ilişkin bilgiler dâhil tüm bilgileri eksiksiz iletmekle yükümlüdür. Şirket iletilen bilgilere istinaden bireysel emeklilik hesabı açar. Çalışan, 7 nci madde hükümleri kapsamında plana dâhil edilmiş olur. (4) İşveren, çalışanlarının sisteme dâhil edilmesine, katkı payı hesaplanması ve şirkete aktarılması ile bu Yönetmelik kapsamında diğer işlemlere ilişkin yetkili birimlerini veya yöneticilerini belirler. İşverenin emeklilik sözleşmesi yapacağı şirketin belirlenmesinde dikkate alacağı kriterler MADDE 22/C (1) İşveren, şirket seçiminde hizmet kalitesini ve çalışana sağlanan avantajları dikkate alır. İşveren, şirket seçimi sebebiyle şirketten komisyon dâhil hiçbir şekilde maddi menfaat sağlayamayacağı gibi, şirket de işverene bu şekilde bir teklifte bulunamaz. (2) İşveren, işyerindeki çalışanlarını farklı emeklilik planlarına dâhil edebilir. (3) Müsteşarlık, aynı işverene bağlı olarak tek bir hizmet akdi veya birden fazla hizmet akdi kapsamında çalışanların emeklilik planlarına dâhil edilmesine ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.

116 109 Katkı payının takip ve tahsili MADDE 22/Ç (1) Çalışanın ücretinden kesilmesine rağmen şirkete aktarılmayan veya eksik aktarılan bu bölüm hükümlerine tabi katkı payının ve varsa getirilerinin takip ve tahsilini Emeklilik Gözetim Merkezi yapar. Bu surette yapılan tahsilatlar çalışanın hesabına aktarılır ve bu Yönetmeliğin 9 uncu maddesi hükümleri çerçevesinde şirket tarafından yatırıma yönlendirilir. Müsteşarlık, bu maddenin uygulanmasına ilişkin esasları belirler. Emeklilik sözleşmesinin asgari içeriği MADDE 22/D (1) Bu bölüm kapsamındaki emeklilik sözleşmesinde tarafların hak ve yükümlülükleri yer alır, bu bölümün uygulanmasına esas olmak üzere ücret ödeme günü ve mutabakat süreci belirlenir, ilgililere yapılacak iade ve ödeme esasları, çalışana ait güncel verilerin tutulması ve ilgililere yapılacak bildirimlerin usulü belirlenir. Bu sözleşme ile şirket seçimi ve katkı payının işveren tarafından şirkete aktarılması hariç bu bölüm kapsamındaki yükümlülüklerin şirketlerce yerine getirilmesi kararlaştırılabilir. (2) Bu madde kapsamında çalışana ait kişisel veriler, veri sahibinin açık rızasının alınmasına gerek olmaksızın şirketle paylaşılabilir ve veri paylaşımı, kişisel verilerin korunmasına ilişkin mevzuat hükümlerine aykırılık teşkil etmez. Cayma hakkı MADDE 22/E (1) İlgili emeklilik planına göre çalışanın ücretinden kesilmek suretiyle yapılan ilk katkı payının şirket hesaplarına nakden intikal ettiği tarihi takip eden işgünü emeklilik planına dâhil edildiği şirket tarafından çalışana posta yoluyla veya güvenli elektronik iletişim araçları ile bildirilir. Çalışan, bu bildirimi müteakip iki ay içinde cayma hakkını kullanabilir. Cayma süresinden sonra da çalışan dilediği zaman sistemden ayrılabilir. Cayma talebi, çalışan tarafından posta yoluyla veya güvenli elektronik iletişim araçlarıyla ilgili emeklilik sözleşmesi hükümlerine göre işverene veya şirkete bildirilir. Cayma bildiriminin ulaşmasını müteakip on iş günü içinde ödenen katkı payları, varsa hesabında bulunan yatırım gelirleri ile birlikte çalışana iade edilir. Ödemenin geciktirilmesi durumunda doğan zararlar 4/12/1984

117 110 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ tarihli ve 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanunun 2 nci maddesi çerçevesinde belirlenen ticari işler için uygulanacak temerrüt faizi de yürütülerek karşılanır. Çalışan katkı payı ve katkı payının işveren tarafından şirkete aktarılması MADDE 22/F (1) 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte 5434 sayılı Kanuna tabi iştirakçi iken, bu tarih itibarıyla 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamına alınanlar ile 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi olarak çalışmış olup 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine tabi olarak yeniden çalışmaya başlayanlar için ödenecek katkı payı tutarı, Kanunun Ek 2 nci maddesi hükmü gereğince çıkarılan yönetmelik ile belirlenen oran esas alınarak emeklilik keseneğine esas aylık üzerinden hesaplanır ve bu tutarın altında katkı payı ödemesi yapılamaz. Bu Yönetmelikte, 5510 sayılı Kanundaki prime esas kazanca yapılan atıflar, bu kapsamdaki çalışanlar için 5434 sayılı Kanunda yer alan emeklilik keseneğine esas aylık olarak uygulanır. Sosyal güvenlik mevzuatına göre tanınan süre içinde ilgisine göre prime esas kazançta veya emeklilik keseneğine esas kazançta işveren tarafından değişiklik yapılması durumunda; eksik katkı payı ödemesi yapılmışsa münhasıran bu değişime bağlı farka tekabül eden ek katkı payı ödemesi bir sonraki dönem ücretinden kesilmek suretiyle yapılır, fazla katkı payı ödemesi yapılmışsa bir sonraki dönem mahsuplaşma sağlanacak şekilde ödeme yapılır. (2) Birinci fıkra kapsamındaki sebepler harici durumlarda fazla katkı payı ödemesi yapılmışsa fazladan kesilen tutar Müsteşarlıkça belirlenen esaslar çerçevesinde çalışana iade edilir. (3) Çalışan, birinci fıkrada belirlenenden daha yüksek bir oranda ödeme yapmak istediğini işverene bildirebilir. Bu şekilde katkı payı oranını artıran bir çalışan Kanunun Ek 2 nci maddesi hükmü gereğince çıkarılan yönetmelik ile belirlenen oranın altında kalmamak kaydıyla katkı payı oranını işverenden talepte bulunarak azaltabilir. Çalışanlar bu taleplerini ilgili ayın ücret hesaplaması tamamlanmadan önce bildirmekle yükümlüdürler. Ücret hesap-

118 111 laması tamamlandıktan sonra gelen talepler bir sonraki ödeme döneminden itibaren gerçekleştirilir. (4) Katkı payı ücretten kesilmek suretiyle gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesi kapsamında çalışan adına açılan bireysel emeklilik hesabına aktarılır. Bu hesaplara bu şekilde ödenen katkı payları, ek faydalar, birinci fıkra kapsamındaki ek katkı payı ödemeleri, bu kapsamdaki sözleşmelerden aktarım yoluyla gelen tutarlar veya gecikmeli veya hatalı işlemler kapsamında yapılan ödemeler dışında herhangi bir para girişi yapılamaz. Çalışanın işyerinden ayrılması ile yeni bir işyerinde çalışmaya başlaması ve yeni işyerinde çalışanlara sunulan bir emeklilik planı bulunmaması durumlarına mahsus olmak üzere katkı payı ödemeleri çalışan tarafından belirlenen yöntemle de yapılabilir. (5) Bireysel emeklilik katkı payı kesintisinde 5510 ve 5434 sayılı Kanunun prime esas kazanç veya emeklilik keseneği ve kurum karşılığının tahsiline ilişkin hükümleri dikkate alınır. Çalışanların prime esas kazançlarını veya emeklilik keseneğini etkileyen her türlü sebep katkı payı kesintisinin hesaplanmasında dikkate alınır ve 5434 sayılı Kanunda sayılan haller nedeniyle prime esas kazanç veya emeklilik keseneğine göre hesaplanan katkı payının oluşmaması durumunda madde 22/I hükümleri kapsamında ara verme kısıtları uygulanmaz. (6) Katkı payı, en geç madde 22/D hükümleri kapsamında belirlenen ücret ödeme gününü takip eden işgünü, banka aracılığıyla şirketçe bildirilen tek bir hesaba aktarılır. Aylık işlemlerini Maliye Bakanlığının (Muhasebat Genel Müdürlüğü) bilişim sistemleri üzerinden yürüten harcama birimlerinin katkı payları, şirketin aynı hesabına ödenir. Katkı payının, Maliye Bakanlığı (Muhasebat Genel Müdürlüğü) bilişim sistemlerinin herhangi bir nedenle geçici olarak hizmet dışı kalması sonucu emeklilik sözleşmesinde belirlenen ödeme gününde şirkete ödenememesi halinde, Maliye Bakanlığınca da bu durumun teyit edilmesi halinde işverene veya muhasebe birimine herhangi bir sorumluluk yüklenemez. (7) Ücret ödeme ve hesaplanmasına ilişkin diğer bilişim sistemlerinin de herhangi bir nedenle geçici olarak hizmet dışı kalması sonucu belirlenen ödeme gününde katkı payının şirkete

119 112 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ ödenememesi halinde işverene herhangi bir sorumluluk yüklenemez. (8) Katkı payı, şirket tarafından 9 uncu madde hükümleri çerçevesinde yatırıma yönlendirilir. (9) Çalışma ilişkisi sona eren çalışan, Müsteşarlıkça belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde en az ilgili takvim yılının ilk altı ayında uygulanacak asgari brüt ücretin yüzde üçü oranında katkı payı ödemeye devam edebilir. Çalışan katkı payı ödemeye devam etmeyi talep etmezse ilgili emeklilik sözleşmesinden ayrılma işlemi gerçekleştirilir. Çalışan katkı payı ödemeye yönelik talebini, işten ayrılma tarihini izleyen ayın sonuna kadar şirkete bildirmek zorundadır. Müsteşarlık, bu kapsamdaki sözleşmeden ayrılma işlemlerine ilişkin esasları belirler. (10) Müsteşarlık, bu madde çerçevesindeki uygulama esaslarını belirlemeye ve tereddütleri gidermeye yetkilidir. İşveren katkı payı MADDE 22/G (1) İşveren tercih etmesi durumunda 17 nci madde kapsamında çalışan ad ve hesabına katkı payı ödemesinde bulunabilir. Kanunun Ek 2 nci maddesi kapsamında çalışanlara sunulabilecek fonlar MADDE 22/Ğ (1) Bu bölüm kapsamı dışındaki fonlar ilgili mevzuatta aranan şartları taşımak koşuluyla Bakanın belirleyeceği esaslar dâhilinde bu bölüm kapsamında sunulabilir. (2) Çalışanın yatırım tercihine uygun fon sunumu başta olmak üzere şirket diğer şirketler ile iş ortaklığı kurabilir. Çalışanın işyerinin değişmesi MADDE 22/H (1) Daha önce bu bölüm kapsamında bireysel emeklilik sistemine dâhil edilen ve işyerinin değiştiği tarih itibarıyla sistemde bulunan bir çalışanın bireysel emeklilik hesabındaki birikimi ile varsa ödenen devlet katkısı, yeni işyerinde çalışanlara sunulan bir emeklilik planı bulunması halinde, yeni işyerindeki plana aktarılır ve çalışanın sistemde kazandığı emekliliğe esas süresi ile devlet katkısının hak edilmesine esas süresi yeni işyerindeki planda aynen korunur. Yeni plana aktarma şirket değişikliği gerektirmesi halinde aktarım, şirket değişikliği ge-

120 113 rektirmemesi halinde ise plan değişikliği süreçleri Müsteşarlıkça belirlenen esaslar çerçevesinde gerçekleştirilir. İşyeri değişikliği sebebiyle çalışanın birikiminin ve devlet katkısının başka bir şirkete aktarılmasının gerektiği hallerde, 12 nci maddede belirtilen şirkette kalma süresine ilişkin kısıtlamalar uygulanmaz. İşyeri değişikliği sebebiyle şirket değişikliği gerekmeyen hallerde 11 inci madde kapsamındaki bir yıl içinde yapılabilecek plan değişikliği limiti dikkate alınmaz. (2) Daha önce bu bölüm kapsamında bireysel emeklilik sistemine dâhil edilen ve işyerinin değiştiği tarih itibarıyla sistemde bulunan bir çalışan, yeni işyerinde çalışanlara sunulan bir emeklilik planı bulunmaması halinde, önceki işyerinde dâhil olduğu emeklilik planı kapsamında Müsteşarlıkça belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde en az ilgili takvim yılının ilk altı ayında uygulanacak asgari brüt ücretin yüzde üçü oranında katkı payı ödemeye devam edebilir. Yeni işyerinin kapsama alınması halinde, çalışan, işvereni tarafından 22/B maddesi hükümleri kapsamında yeni işyeri kapsamındaki emeklilik planına dâhil edilir. Çalışanın yeni işyeri kapsamındaki emeklilik planına dâhil edilmesi, şirket değişikliği gerektirmesi halinde aktarım, şirket değişikliği gerektirmemesi halinde ise plan değişikliği süreçleri Müsteşarlıkça belirlenen esaslar çerçevesinde gerçekleştirilir. İşyeri değişen çalışanın yeni işyerinde çalışanlara sunulan bir emeklilik planı bulunmaması ve çalışanın katkı payı ödemeye devam etmeyi talep etmemesi durumunda ilgili emeklilik sözleşmesinden ayrılma işlemi gerçekleştirilir. Çalışan katkı payı ödemeye yönelik talebini, işyeri değişikliğini izleyen ayın sonuna kadar şirkete bildirmek zorundadır. Müsteşarlık, bu madde çerçevesindeki sözleşmeden ayrılma işlemlerine ilişkin esasları belirler. (3) Bu bölüm kapsamında birden fazla sözleşmeye ödeme yapan çalışanın hizmet akdinin sonlanması sebebiyle, sonlanan akit uyarınca açılan sözleşme kapsamındaki birikim ve devlet katkısı hesabındaki tutarlar bu bölüm kapsamında yürürlükte bulunan sözleşmelerinden tercih ettiğine aktarılır veya Müsteşarlıkça belirlenen esaslar çerçevesinde ilgili sözleşmeden ayrılma işlemi gerçekleştirilir. Bu kapsamdaki aktarım Müsteşarlıkça belirlenen

121 114 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ esaslar çerçevesinde yürütülür ve 12 nci maddede belirtilen şirkette kalma süresine ilişkin kısıtlamalar uygulanmaz. Ara verme MADDE 22/I (1) Çalışan katkı payı ödemeye ara vermeyi talep edebilir. Bu talep, talep tarihinden itibaren azami 3 aylık süre için yapılabilir. Bu sürenin bitiminden önce veya bitimini müteakip tekrar ara verme talebinde bulunulması mümkündür. Çalışanın ara verme talebini iletmesi üzerine çalışana ödenen ücretten katkı payı kesintisi yapılamaz. Çalışan ara verme talebini en geç ücret ödeme gününden üç işgünü öncesine kadar iletir. Bu tarihten sonra iletilen talepler, ancak bir sonraki aya ilişkin ücret ödemesinden itibaren dikkate alınır. (2) Çalışanın ödemeye ara vermesi halinde bu Yönetmeliğin 21 inci maddesi kapsamında ara vermeye ilişkin olarak çalışanın birikiminden ek yönetim gideri kesintisi yapılamaz. (3) Ara verme süresinin bitimini müteakip ücret üzerinden yapılan katkı payı kesintisine işveren tarafından devam edilir. (4) Bu madde kapsamındaki ödemeye ara verme hakkı yalnızca çalışan tarafından kullanılabilir. Söz konusu hak işverene devredilemez. Fon dağılımı ve değişikliği MADDE 22/İ (1) Katkı payı iki aylık cayma süresinde, ilgisine göre çalışan veya işverence tercih edilen başlangıç fonunda yatırıma yönlendirilir. Şirket, cayma süresince ödenen katkı paylarının değer kaybetmemesini sağlayacak şekilde fon yönetiminden sorumludur. (2) Şirket, cayma hakkını kullanmayan çalışanın birikimlerini iki aylık cayma süresinin sona erdiği tarihi müteakip Bakan tarafından belirlenen sürenin sonuna kadar ilgisine göre çalışan ya da işverence tercih edilen başlangıç fonunda yatırıma yönlendirmeye devam eder. Çalışanın birikimi Bakan tarafından belirlenen sürenin bitimini müteakip ilgisine göre çalışan veya işverence tercih edilen standart fonda yatırıma yönlendirilir. (3) Çalışan cayma süresinin tamamlanmasını müteakip başlangıç fonundan veya standart fondan ayrılma talebinde bulunabilir. Bu çalışanlara 10 uncu madde hükümleri çerçevesinde so-

122 115 nucu bağlayıcı olmamak kaydıyla, risk profil anketi sunulur, katkı payı ve birikim çalışanın tercihi doğrultusunda yatırıma yönlendirilir. Müsteşarlık, risk profil anketinin asgari içeriğini, sunulma sıklığını ve zamanını belirler. (4) Fon dağılım değişikliği hakkı çalışana aittir, ancak tercih etmeleri halinde bu hak portföy yönetim şirketine devredilebilir. Söz konusu talep portföy yönetim şirketine iletilmek üzere şirkete yapılır. (5) Çalışanların fon dağılım değişikliğine ilişkin diğer işlemleri de 10 uncu madde hükümlerine tabidir. (6) Bakan bu madde kapsamındaki fonların içeriğini ve bu maddenin uygulama esaslarını belirler. Emeklilik planı MADDE 22/J (1) Çalışana sunulacak planlar 8 inci madde kapsamındaki limite dâhil değildir. Bu kapsamdaki planlar, Müsteşarlıkça belirlenecek usul ve esaslara göre sunulur. (2) Bu kapsamdaki plan değişiklikleri yalnızca işverenlerce yapılır. Çalışanlarca işyeri değişikliği veya faiz içeren veya faiz içermeyen yatırım aracı tercihi değişikliği harici plan değişikliği yapılamaz. İşverenlerce yapılan plan değişikliği işlemleri ile çalışanların yatırım tercihi değişikliği nedeniyle gerçekleştirdikleri plan değişiklikleri 11 inci madde hükümleri kapsamında gerçekleştirilir. Çalışanın işyeri değişikliği sebebiyle gerçekleştirilen plan değişikliklerinde 11 inci madde kapsamındaki bir yıl içinde yapılabilecek plan değişikliği limiti dikkate alınmaz. Kesintiler MADDE 22/K (1) Bu bölüm kapsamında sunulan emeklilik planları çerçevesinde şirketlerce fon işletim gider kesintisi dışında başka bir kesinti yapılamaz. Söz konusu kesintiler Bakan tarafından belirlenen oranları aşmayacak şekilde fon içtüzüğünde belirlenir. Bakan, kesinti yapısını ve oranlarını yeniden belirlemeye yetkilidir. (2) Bakan, belirleyeceği esaslar dâhilinde performans eşiklerinin aşılması durumunda ek fon işletim gider kesintisi yapılmasına karar verebilir. (3) Bakan tarafından belirlenen performans eşiklerinin altında

123 116 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ kalınması durumunda ise Müsteşarlık, Kurulun uygun görüşünü alarak ilgili fonu yöneten portföy yönetim şirketinin değiştirilmesini şirketten talep edebilir. (4) Ek 4 te tanımlanan fon toplam gider kesintisi iadesine ilişkin işlemler bu bölüm kapsamındaki sözleşmeler için uygulanmaz. (5) Fon içtüzüğünde belirlenen günlük kesinti oranının aşılıp aşılmadığı şirket tarafından günlük olarak kontrol edilir. Şirket tarafından yapılan kontrolde fon içtüzüğünde günlük oranların günlük ortalama fon net varlık değerine göre birikimli bir şekilde hesaplanmış halinin aşıldığının tespiti halinde, aşan tutar fon birim pay fiyatına yansıtılacak şekilde günlük olarak fon kayıtlarına alınır. İlgili takvim yılının sonunda varsa fon içtüzüğünde belirlenen oranları aşan kısım ilgili dönemi takip eden beş iş günü içinde şirketçe fona iade edilir. Fon danışma kurulu MADDE 22/L (1) Kanun kapsamında sunulacak fonların sayısı ve içeriği ile portföy yönetim şirketlerinin performans kriterleri hakkında istişari nitelikte değerlendirmelerde bulunmak üzere, Müsteşarlık, Kurul, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği, Türkiye Sermaye Piyasası Birliği temsilcilerini teşkil olunan danışma kurulu Müsteşarlığın talebi ve belirlediği gündeme göre toplanır. Birikimin aktarımı MADDE 22/M (1) İşyeri değişikliği durumunda, yeni işyerinde plan sunulması durumunun şirket değişikliği gerektirmesi ile bu Yönetmeliğin 22/H maddesinin üçüncü fıkrasındaki hizmet akdi sonlanması durumlarında gerçekleştirilen aktarım işlemleri hariç şirketler arası aktarım talebi yalnızca işverenlerce yapılabilir. Müsteşarlık bu madde çerçevesindeki aktarıma ilişkin esasları belirler. Sistemden ayrılma ve emeklilik hakkının kullanılması MADDE 22/N (1) Çalışanın sistemden ayrılmaya ilişkin işlemleri 15 inci madde hükümleri kapsamında gerçekleştirilir. (2) Çalışanın emeklilik hakkını kullanarak sistemden ayrılmayı talep etmesi halinde, bu bölüm kapsamında açılan tüm sözleşmeleri 16 ncı madde hükümleri kapsamında hesap birleştirme

124 117 işlemine tabi tutulur. Çalışanın aynı veya farklı şirkette bu bölüm kapsamında kurulan birden fazla sözleşmesi bulunması halinde, çalışanın sisteme giriş tarihi, yürürlükte bulunan bu sözleşmeler kapsamında dâhil olunan planlar arasından en eski plan girişi tarihi dikkate alınarak belirlenir. Bu durumda çalışanın bu kapsamdaki tüm sözleşmelerinden emekliliğe hak kazanması için en az birinden bu hakkı kazanması ve hesaplarını birleştirmesi gerekir. Hesap birleştirme ve bu talebe ilişkin diğer tüm işlemler 16 ncı madde hükümleri kapsamında gerçekleştirilir. (3) Sistemden ayrılma işlemi gerçekleştiren çalışanlar Müsteşarlığın belirleyeceği esaslar dâhilinde 2 yılda bir tekrar otomatik olarak sisteme dâhil edilebilirler. Müsteşarlık bu süreyi 1 yıla kadar azaltmaya ve 3 yıla kadar artırmaya yetkilidir. Veri paylaşımı MADDE 22/O (1) Sistemde katkı paylarının ödenmesine ilişkin her türlü verinin kontrolü Sosyal Güvenlik Kurumu ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü ile Emeklilik Gözetim Merkezi arasında imzalanan bir veri paylaşım protokolü ile sağlanır. Sosyal Güvenlik Kurumu ile Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğünden alınan verilerin Emeklilik Gözetim Merkezine iletilmesinden sonra şirketlerle paylaşılmasını gerektiren durumlarda paylaşılan verinin güvenliğinden ilgili şirket sorumludur. Çalışana verilecek bilgi, belge ve formlar MADDE 22/Ö (1) Bu bölüm kapsamında çalışanlara sunulacak bilgi, belge, form ve bildirimlere ilişkin usul ve esaslar Müsteşarlıkça belirlenir. MADDE 22 Aynı Yönetmeliğin 23 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. MADDE 23 (1) Giriş aidatı, yönetim gider kesintileri, fon toplam gider kesintileri ve bunların uygulanma şekli teklif formunda ve emeklilik sözleşmesinde açıkça belirtilir. (2) Şirket, emekliliğe hak kazanılmadan asgari iki yıl önce, birikiminin mali piyasalardaki risklerden daha az etkilenmesini sağlamak amacıyla katılımcının, düşük risk düzeyine sahip fonlara geçişi ile ilgili değerlendirme yapmasını sağlamak üzere katılımcıya öneride bulunur. Öneri katılımcının tanımlı elektronik posta adresine veya faksına, bunlar yoksa posta adresine gönderilir.

125 118 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ (3) Sponsorun veya işverenin ödemesi gereken bir katkı payını ödeme tarihinden itibaren otuz gün içinde ödememesi halinde, bu durum şirket tarafından, katılımcının tanımlı elektronik posta adresine, tanımlı cep telefonuna kısa mesaj yoluyla veya faksına, bunlar yoksa posta adresine beş iş günü içinde bildirilir. Sponsorun veya işverenin ödemelerin tamamının durdurulduğuna ilişkin bildirim yapması halinde şirket tarafından bir defaya mahsus olmak üzere bu bildirimin yapılması yeterli kabul edilir. (4) Şirket her hesap dönemini müteakip on iş günü içinde hesap bildirim cetveli ile birlikte emeklilik planında yer alan parametrelerdeki ve mevzuattaki önemli değişikliklere ilişkin bilgi notunu katılımcının tanımlı elektronik posta adresine veya faksına, bunlar yoksa posta adresine gönderir. (5) Katılımcıların fon tercihlerini bilinçli bir şekilde yapabilmesini teminen şirket, takvim yılının her üç aylık döneminde elektronik postayla ve kendi İnternet sitesi aracılığıyla katılımcılara bilgilendirme yapar. Bu bilgilendirmede asgari olarak; yatırım araçlarına ilişkin genel bilgilere, finansal piyasalardaki güncel gelişmelere, sunulan fonlara ilişkin yatırım ve performans bilgilerine, katılımcıların maruz kalabileceği yatırım riskine ve diğer finansal risklere ilişkin konulara yer verilir. (6) Müsteşarlık, bu Yönetmelikte belirtilen bilgi, belge, formlar ile her türlü bildirimlerin şekil ve içeriğini, gönderilme süreleri ile şeklini ve hesaplama dönemlerini değiştirmeye, güvenli elektronik iletişim araçları ile yapılmasına karar vermeye ve gerekli gördüğü hallerde bunlara ek olarak yeni bilgi, belge ve formlar istemeye yetkilidir. MADDE 23 Aynı Yönetmeliğe 23 üncü maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki madde eklenmiştir. Emeklilik yatırım fonları MADDE 23/A (1) Kanun kapsamında sunulan fonların sayısı, içeriği, portföy yönetim şirketinin belirlenmesine ilişkin esaslar Bakan tarafından belirlenir. (2) Şirketler, fonların katılımcının hak ve menfaatlerini koruyacak şekilde yönetecek portföy yönetim şirketlerinin seçilmesinden sorumludur. Portföy yönetim şirketi seçilme esasları ile bu fıkranın uygulamasına ilişkin usul ve esaslar Kurulun uygun görüşü alınarak Müsteşarlıkça belirlenebilir.

126 119 MADDE 24 Aynı Yönetmeliğin 25 inci maddesinin sonuna Şirket, teklif formu ile emeklilik sözleşmesini ve sözleşmede sonradan yapılan değişiklikleri en az 10 yıl süreyle ve her durumda sözleşme devam ettiği müddetçe saklamakla yükümlüdür. Şirketin bu yükümlülüğü, sözleşme sona erdikten sonra 2 yıl daha devam eder. Kayıtların saklanması matbu veya güvenli elektronik ortamda gerçekleştirilir. cümleleri eklenmiştir. MADDE 25 Aynı Yönetmeliğin 26 ncı maddesinin altıncı fıkrasına İcra ve İflas Kanunu ibaresinden sonra gelmek üzere, 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ibaresi eklenmiş ve aynı maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir. (8) Katılımcıların bireysel emeklilik hesabındaki fon paylarına ilişkin tedbir, haciz, iflas, rehin ve benzeri her türlü idari ve adli talepler münhasıran şirketler tarafından yerine getirilir. MADDE 26 Aynı Yönetmeliğin geçici 1 inci maddesinin birinci fıkrasının son cümlesi, üçüncü ve dördüncü fıkraları yürürlükten kaldırılmıştır. MADDE 27 Aynı Yönetmeliğe aşağıdaki geçici madde eklenmiştir. Mevcut fonların yeni hükümlere uygulanması GEÇİCİ MADDE 3 (1) Bu maddenin yayımı itibarıyla mevcut bulunan fonlar, 1/7/2017 tarihinden itibaren Bakan tarafından belirlenen kategorilere göre tasnif edilir. MADDE 28 Aynı Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek-1, Ek-2, Ek-3 ve Ek-4 ekteki şekilde değiştirilmiştir. MADDE 29 Bu Yönetmelik 1/1/2017 tarihinde yürürlüğe girer. MADDE 30 Bu Yönetmelik hükümlerini Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan yürütür. Yönetmeliğin Yayımlandığı Resmî Gazete nin Yönetmelikte Değişiklik Yapan Yönetmeliğin Yayımlandığı Resmî Gazete nin Tarihi Sayısı 9/11/ /5/

127 120 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ Yönetmelik

128 Yönetmelik 121

129 122 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ Yönetmelik

130 123 Resmî Gazete Tarihi: Resmî Gazete Sayı : Başbakanlık (Hazine Müsteşarlığı) tan: BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİNDE DEVLET KATKISI HAKKINDA YÖNETMELİKTE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK MADDE 1 5/2/2016 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Bireysel Emeklilik Sisteminde Devlet Katkısı Hakkında Yönetmeliğin 1 inci maddesine katılımcıların ibaresinden sonra gelmek üzere ya da çalışanların ibaresi eklenmiştir. MADDE 2 Aynı Yönetmeliğin 2 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. MADDE 2 (1) Bu Yönetmelik, 28/3/2001 tarihli ve 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununun ek 1 inci, ek 2 nci ve geçici 2 nci maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır. MADDE 3 Aynı Yönetmeliğin 3 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. MADDE 3 (1) Bu Yönetmelikte geçen; a) Bakan veya Bakanlık: Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan veya Bakanlığı, b) Birikim: Devlet katkısı hesabındaki tutarlar hariç, katılımcının bireysel emeklilik hesabında bulunan toplam tutarı, c) Çalışan: Kanunun Ek 2 nci ve Geçici 2 nci maddeleri kapsamında bir emeklilik planına dahil edilen gerçek kişiyi, ç) Devlet katkısı: 4632 sayılı Kanunun ek 1 inci maddesine göre Devlet tarafından katılımcının bireysel emeklilik hesabına ödenen tutarı veya Kanunun ek 2 nci maddesinin yedinci fıkrası uyarınca taahhüt edilen tutarı, d) Devlet katkısı hesabı: Münhasıran devlet katkısına ilişkin tutarların izlendiği, katılımcının bireysel emeklilik hesabı kapsamındaki alt hesabı, e) Emeklilik gözetim merkezi: 4632 sayılı Kanuna göre Müsteşarlıkça emeklilik gözetim merkezi olarak görevlendirilen tüzel kişiyi, f) Fon: Emeklilik yatırım fonunu, g) Hak kazanılmayan devlet katkısı: Kanunun ek 1 inci maddesine göre, sistemden ayrılan katılımcının devlet katkısı hesabındaki, genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere şirketlerce iade edilmesi gereken tutarı,

131 124 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ ğ) Haksız devlet katkısı: Ödenmemesi gerekirken ödenmiş olduğu tespit edilen devlet katkısı tutarını, h) İşveren: 5510 sayılı Kanun kapsamında tanımlanan işveren ve işveren vekillerini, ı) Kanun: 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununu, i) Katılımcı: Emeklilik sözleşmesine kendi ad ve hesabına taraf olan gerçek kişiyi, j) Katkı payı: Emeklilik sözleşmesine göre şirkete ödenen, giriş aidatı hariç, tasarrufa yönelik tutarı, k) Müsteşarlık: Hazine Müsteşarlığını, l) Sözleşme: 4632 sayılı Kanun kapsamında yapılan emeklilik sözleşmesini, m) Şirket: 4632 sayılı Kanuna göre kurulmuş emeklilik şirketini, ifade eder. MADDE 4 Aynı Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin yedinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir. (7) Emeklilik gözetim merkezi, kayıt kesinleştirmeyi müteakip on iş günü içinde, ilgisine göre katılımcı veya çalışan bazında hesapladığı devlet katkısı bilgilerini ve 4/B maddesi kapsamında hesaplanan ek devlet katkısı bilgilerini ilgili şirkete, ayrıca bu bilgileri şirket bazında hesap formları ile birlikte Müsteşarlığa gönderir. Hesap formlarında yer alacak hususlar Müsteşarlıkça belirlenir. (10) Bakan, belirleyeceği esaslar dâhilinde devlet katkısının ilgililerin hesaben takip edebilmesini sağlayacak şekilde taahhüt olarak hesaplanmasına ve taahhüt edilen tutarların ödenmesine karar vermeye ve mevcut katılımcıların devlet katkılarının değerlendirilmesine ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir. MADDE 5 Aynı Yönetmeliğe 4 üncü maddeden sonra gelmek üzere aşağıdaki maddeler eklenmiştir. Başlangıç devlet katkısının hesaplanması MADDE 4/A (1) Çalışanın Kanunun ek 2 nci maddesi kapsamında cayma hakkını kullanmaması halinde, cayma hakkı-

132 125 nın dolduğu ayı takip eden hesap döneminde, sisteme girişte bir defaya mahsus olmak üzere, TL tutarında başlangıç devlet katkısı hesaplanır. (2) Hak edilen başlangıç devlet katkısının hesaplanmasına ilişkin iş ve işlemlerde 4 üncü madde hükümleri esas alınır. Ek devlet katkısının hesaplanması MADDE 4/B (1) Emeklilik hakkının kullanılması halinde, bireysel emeklilik hesabında bulunan birikimini en az on yıl süreli yıllık gelir sigortası sözleşmesi kapsamında almayı tercih eden çalışana, Kanunun ek 2 nci maddesi kapsamında birikiminin %5 i karşılığı ek devlet katkısı olarak ödenir. (2) Vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenler hariç olmak üzere, on yıl tamamlanmadan tek primli yıllık gelir sigortasının sonlandırılması halinde, yapılan ek devlet katkısı ödemesinin iki misli, hak kazanılmayan devlet katkısının tabi olduğu usullere göre genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere iade edilir. Bununla birlikte, iade edilecek hak kazanılmayan devlet katkısı tutarı, çalışanın 10 yıldan önce yıllık gelir sigortasını sonlandırması karşılığında ilgili emeklilik şirketinden alacağı iştira tutarı ile sınırlıdır. MADDE 6 Aynı Yönetmeliğin 5 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan on altı yaşından büyükler için ibaresi yürürlükten kaldırılmış ve aynı maddeye aşağıdaki fıkralar eklenmiştir. (5) Bir çalışan için ödenecek ek devlet katkısının azami limiti birinci fıkrada belirtilen sistemde kalınan süre boyunca yıllık limitlerin toplamı esas alınarak belirlenir. Bir çalışan için bir hesaplama döneminde ödenen ve ek devlet katkısı tutarının hesaplanmasına esas teşkil eden katkı paylarının toplamı, ilgili takvim yılı için belirlenen yıllık toplam brüt asgari ücret tutarını aşamaz. (6) Aşağıda yer alan devlet katkılarından her birinin limiti ayrı olarak hesaplanır ve takip edilir. a) Kanunun ek 1 inci maddesi kapsamında ödenen devlet katkısı, b) Kanunun ek 2 nci maddesi kapsamında otomatik katılım ile kurulan emeklilik sözleşmelerine ödenen devlet katkısı, c) Kanunun ek 2 nci maddesi kapsamında ödenen başlangıç devlet katkısı, ç) Kanunun ek 2 nci maddesi kapsamında ödenen ek devlet katkısı.

133 126 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ MADDE 7 Aynı Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin birinci fıkrasında yer alan hesaplanan devlet katkısını ibaresi hesaplanan devlet katkısı ile Ek Devlet katkısı tutarını olarak, hesap formuna ibaresi ise hesap formlarına olarak değiştirilmiştir. MADDE 8 Aynı Yönetmeliğin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının birinci cümlesinde yer alan 9/11/2012tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan ibaresi yürürlükten kaldırılmıştır. MADDE 9 Aynı Yönetmeliğin 8 inci maddesinin birinci fıkrasına Katılımcının ibaresinden sonra gelmek üzere ya da çalışanın ibaresi eklenmiştir. MADDE 10 Aynı Yönetmeliğin 11 inci maddesinin üçüncü fıkrasındaki Takasbank ibaresi organize olarak değiştirilmiş, altıncı fıkrasındaki 13/3/2013 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan ibaresi yürürlükten kaldırılmış ve aynı maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir. (9) Bu Yönetmelik kapsamında sunulan fonların kesinti yapısı ve oranları, sayısı, içeriği ve portföy yönetim şirketinin belirlenmesine ilişkin esaslar Bakan tarafından yeniden belirlenebilir. MADDE 11 Aynı Yönetmeliğin 12 nci maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. (1) Emeklilik sözleşmesinin emeklilik hakkının kullanılarak ya da vefat veya maluliyet nedeniyle sonlandırılması durumunda katılımcı ya da çalışan, hesaplanan devlet katkısı tutarlarının tümüne hak kazanır. MADDE 12 Aynı Yönetmeliğin 14 üncü maddesinin birinci fıkrasına benzeri nedenlerle katılımcıya ibaresinden sonra gelmek üzere veya çalışana ibaresi eklenmiş, aynı fıkrada yer alan katılımcının devlet katkısı hesabına ibaresi ilgili hesaba olarak değiştirilmiş, şirket tarafından katılımcının ibaresinden sonra gelmek üzere veya çalışanın ibaresi eklenmiş ve aynı maddenin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. (2) Bir katkı payının şirket hesaplarına nakden intikal ettiği ayın sonunu müteakip bir yıllık süre geçtikten sonra, ödenmesi gereken bir devlet katkısı bulunduğunun tespiti halinde, bu tutar ve bunun gecikme dönemine ilişkin getirisi şirket tarafından ilgilisine göre katılımcının veya çalışanın bireysel emeklilik hesabına

134 127 ödenerek birikimlerine ilave edilir. Katılımcının veya çalışanın ya da işverenin sözleşmeye ilişkin bilgilerindeki herhangi bir değişikliği şirkete geç bildirmesi nedeniyle şirket tarafından karşılanacak olan zararın hesaplamasında, katılımcının veya çalışanın ya da işverenin ilgili bilgileri şirkete bildirim tarihi gecikme döneminin başlangıç tarihi olarak alınır. MADDE 13 Bu Yönetmelik 1/1/2017 tarihinde yürürlüğe girer. MADDE 14 Bu Yönetmelik hükümlerini Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan yürütür.

135 128 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ Sayı: 2016/ ARALIK 2016 T.C. BAŞBAKANLIK HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI OTOMATİK KATILIM SİSTEMİNE İLİŞKİN BASIN AÇIKLAMASI 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü maddesine göre, kamu ve özel sektörde çalışan 45 yaşını doldurmamış mevcut çalışanlar ile işe başlayan 45 yaşını doldurmamış çalışanlar, tarihinden itibaren işverenleri aracılığıyla bireysel emeklilik sistemine otomatik olarak dahil edilecektir. Çalışanlar tarafından ödenen katkı paylarına, mevcut bireysel emeklilik sistemi ile aynı koşullara tabi olarak %25 oranında Devlet katkısı teşviği verilecektir. Cayma süresi sonrasında sistemde devam etmeye karar veren çalışanlara, 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununa göre TL tutarında Devlet katkısı sağlanacaktır. Ayrıca, emeklilik halinde hesabındaki birikimi en az 10 yıl süreli yıllık gelir sigortası sözleşmesi kapsamında almayı tercih eden çalışana birikiminin %5 i oranında ek Devlet katkısı teşviği verilecektir. Çalışanların işverenleri aracılığıyla otomatik olarak bireysel emeklilik sistemine dahil edilmesi ile ilgili olarak, hem kamu kesimi işverenleri hem de özel sektör işverenleri tarafından yerine getirilmesi gereken bir takım yükümlülükler bulunmaktadır. İşverenler öncelikle, otomatik katılım için emeklilik planı düzenleme konusunda Hazine Müsteşarlığı tarafından yetkilendirilmiş en az bir emeklilik şirketi ile emeklilik sözleşmesi imzalamak zorundadır. Bu bağlamda, işverenlerin merkez ve/veya taşra birimleri adına emeklilik sözleşmesi imzalanmasına ilişkin olarak yetkili yöneticilerini belirlemesi de gerekmektedir. İşverenler sözleşme imzalayacağı şirketin seçiminde, hizmet kalitesi ve çalışanlara sunulan avantajları dikkate alacaklardır. Halihazırda sektörde faaliyette bulunan 18 emeklilik şirketi ile işverenlerin sözleşme imzalaması mümkün bulunmaktadır. Söz konusu şirketlerin isimlerine aşağıda yer verilmektedir. Aegon Emeklillik ve Hayat A.Ş. Allianz Hayat ve Emeklilik A.Ş. Allianz Yaşam ve Emeklilik A.Ş.

136 129 Anadolu Hayat ve Emeklilik A.Ş. Asya Emeklilik ve Hayat A.Ş. Avivasa Emeklilik ve Hayat A.Ş. Axa Hayat ve Emeklilik A.Ş. BNP Paribas Cardif Emeklilik A.Ş. Cigna Finans Emeklilik ve Hayat A.Ş. Fiba Emeklilik ve Hayat A.Ş. Garanti Emeklilik ve Hayat A.Ş. Groupama Emeklilik A.Ş. Halk Hayat ve Emeklilik A.Ş. NN Hayat ve Emeklilik A.Ş. Katılım Emeklilik ve Hayat A.Ş Metlife Emeklilik ve Hayat A.Ş Vakıf Emeklilik A.Ş. Ziraat Hayat ve Emeklilik A.Ş. Bununla birlikte, şirketlerin listesine adresinden de ulaşılması mümkün bulunmaktadır. Sistemin işleyişi kapsamında, işverenler tarafından yerine getirilecek en önemli yükümlülüklerden bir diğeri, çalışan tarafından sisteme ödenecek katkı paylarının çalışanın ücretinden kesilerek emeklilik şirketine aktarılmasıdır. İşveren katkı payını zamanında emeklilik şirketine aktarmaz veya geç aktarırsa çalışanın birikiminde oluşabilecek parasal kaybı telafi etmek zorundadır. Ayrıca işverenler, çalışanların katkı paylarının yönlendirileceği fonlara ilişkin olarak faiz içeren veya faiz içermeyen şeklinde tercihlerini almak, tercihte bulunmayanlar adına tercihte bulunmak, çalışan bilgilerini şirkete göndermek ve çalışanın sözleşmesi ile ilgili bir takım taleplerini şirkete iletmekle de yükümlü bulunmaktadırlar. Söz konusu yükümlülüklerin yerine getirilmesi işverenin sorumluluğunda olup yükümlülüklerini ifa etmeyen işverenlere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından idari para cezası uygulanması mümkün bulunmaktadır. Diğer taraftan, 4632 sayılı Kanun uyarınca çalışanların bireysel emeklilik sistemine otomatik olarak dahil edilmesinde kademeli bir geçiş öngörülmüştür. Bu kapsamda, Bakanlar Kurulu tarafından imzalanan Çalışanların İşverenleri Aracılığıyla Otomatik Olarak Emeklilik Planına Dahil Edilmesine İlişkin Usul ve Esaslar

137 130 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ Hakkında Yönetmelik te kamu ve özel sektör çalışanlarının bir takvim doğrultusunda sisteme dahil edilmesi düzenlenmiş bulunmaktadır. Bu çerçevede; n Çalışan sayısı ve üzerinde olan bir işverene bağlı olarak özel sektörde çalışanlar tarihinden itibaren, n Çalışan sayısı arasında olan bir işverene bağlı olarak özel sektörde çalışanlar ile 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun eki cetvellerde yer alan merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarında çalışanlar tarihinden itibaren, n Çalışan sayısı arasında olan bir işverene bağlı olarak özel sektörde çalışanlar tarihinden itibaren, n Çalışan sayısı arasında olan bir işverene bağlı olarak özel sektörde çalışanlar ile mahalli idareler ve kamu iktisadi teşebbüslerinde çalışanlar tarihinden itibaren, n Çalışan sayısı arasında olan bir işverene bağlı olarak özel sektörde çalışanlar tarihinden itibaren, n Çalışan sayısı 5-9 arasında olan bir işverene bağlı olarak özel sektörde çalışanlar tarihinden itibaren, işverenleri aracılığıyla bireysel emeklilik sistemine otomatik olarak dahil edileceklerdir. Çalışan sayısının belirlenmesinde, birden fazla işyeri olan işverenler için bütün işyerlerindeki çalışanların toplamı göz önünde bulundurulacaktır. Ayrıca, yine çalışan sayısının tespitinde, kapsama alınma tarihleri itibarıyla en güncel Sosyal Güvenlik Kurumu verileri dikkate alınacaktır. Diğer taraftan, anılan yönetmelik hükmüne göre çalışanların ücretinden kesilecek asgari katkı payı miktarı, ilgisine göre prime esas kazancın veya emeklilik keseneğine esas aylığın %3 ü oranında olacaktır. Bu bağlamda, Çalışanların İşverenleri Aracılığıyla Otomatik Olarak Emeklilik Planına Dahil Edilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik e Müsteşarlığımız gov.tr internet adresinde, Sigortacılık ve Özel Emeklilik başlığı altında bulunan, Yönetmelikler bağlantısından ulaşılması mümkün bulunmaktadır. Kamuoyuna duyurulur.

138 131 Sayı: 2016/ ARALIK 2016 T.C. BAŞKANLIK HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI BASIN AÇIKLAMASI Bilindiği üzere, 6740 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun uyarınca; Türk vatandaşı veya 29/5/2009 tarihli ve 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 28 inci maddesi kapsamında olup kırk beş yaşını doldurmamış olanlardan 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerine göre çalışmaya başlayanlar, işverenin bu Kanun hükümlerine göre düzenlediği bir emeklilik sözleşmesiyle emeklilik planına dâhil edilirler. 17/12/2016 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Bireysel Emeklilik Sistemi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 22/E maddesinin birinci fıkrası; İlgili emeklilik planına göre çalışanın ücretinden kesilmek suretiyle yapılan ilk katkı payının şirket hesaplarına nakden intikal ettiği tarihi takip eden işgünü emeklilik planına dâhil edildiği şirket tarafından çalışana posta yoluyla veya güvenli elektronik iletişim araçları ile bildirilir. Çalışan, bu bildirimi müteakip iki ay içinde cayma hakkını kullanabilir. Cayma süresinden sonra da çalışan dilediği zaman sistemden ayrılabilir. Cayma talebi, çalışan tarafından posta yoluyla veya güvenli elektronik iletişim araçlarıyla ilgili emeklilik sözleşmesi hükümlerine göre işverene veya şirkete bildirilir. Cayma bildiriminin ulaşmasını müteakip on iş günü içinde ödenen katkı payları, varsa hesabında bulunan yatırım gelirleri ile birlikte çalışana iade edilir. Ödemenin geciktirilmesi durumunda doğan zararlar 04/12/1984 tarihli ve 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanunun 2 nci maddesi çerçevesinde belirlenen ticari işler için uygulanacak temerrüt faizi de yürütülerek karşılanır. hükmünü amirdir. Bu çerçevede, çalışanların işverenleri aracılığıyla otomatik olarak emeklilik planına dahil edileceği otomatik katılım sisteminde cayma hakkı çalışana ait bir hak olup, bu hakkın bir başkasına veya işverene devri söz konusu değildir. İşverenlerin, cayma hakkını kullanma kararını çalışanlarının ad ve hesabına kullanmaları ve/ veya bu hakkın kullanımını teşvik edecek yönlendirmelerde bulunmaları mümkün bulunmamaktadır. Kamuoyuna duyurulur.

139 132 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ ÇALIŞANLARIN İŞVERENLERİ ARACILIĞIYLA OTOMATİK OLARAK EMEKLİLİK PLANINA DAHİL EDİLMESİNE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK Bakanlar Kurulu KararınınTarihi: 1/1/2017 No :2017/9721 Dayandığı Kanunun Tarihi : 28/3/2001 No :4632 Yayımlandığı R. GazeteninTarihi: 2/1/2017 No :29936 Yayımlandığı DüsturunTertibi: 5 Cilt :58 Amaç MADDE1-(1)BuYönetmeliğinamacı;çalışanlarınişverenleriaracılığıylaotomatik olarak emeklilik planına dahil edilmesi uygulaması kapsamında, emeklilik planına dahiledilecek işyerleri ile çalışanları, çalışanların ücretinden kesilecek çalışan katkı payı oranını vebukapsamdaki uygulama usul ve esaslarınıbelirlemektir. Kapsam MADDE2-(1)BuYönetmelik;Türkvatandaşıveya29/5/2009tarihlive5901sayılıTürk Vatandaşlığı Kanununun 28 inci maddesi kapsamında olup 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve GenelSağlık Sigortası Kanununun 4üncü maddesinin birinci fıkrasının (a)ve(c)bentlerine göre çalışanlardan;i şverenin kapsama alınma tarihi itibarıyla çalışmakta olan kırkbeşyaşını doldurmamış kişileri,ilgili işverene bağlı olarak işverenin kapsama alınmasından sonra işe başlayan ve işe başladığı tarihte kırkbeşyaşını doldurmamış kişileri ve bu çalışanları istihdam eden işverenleri kapsar. Dayanak MADDE 3- (1) Bu Yönetmelik, 28/3/2001 tarihli ve 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununun ek 2 nci ve geçici 2 nci maddelerinedayanılarakhazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 4- (1) Bu Yönetmeliğinuygulanmasında; a) Kamuidaresi:Milliİstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı hariç olmak üzere,5510 sayılı Kanunda tanımlanan kamuidarelerini, b) İşveren: İlgisine göre kamu idaresini ve/veya özel sektörişverenini,ifadeeder. Kamu idarelerinde çalışanların kapsama alınması MADDE 5- (1) Kamu idareleri, merkez ve/veya taşra birimleri adına bir veya birden fazla emeklilik şirketiyle emeklilik sözleşmesi imzalanmasına ilişkin olarak yetkiliyöneticilerinibelirler.

140 133 (2) 5510 sayılı Kanunun 4üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve(c)bentlerine göre, 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun eki (I), (II), (III)ve (IV) sayılı cetvellerde yer alan kamu idarelerinde 1/4/2017 tarihi itibarıyla mevcutçalışanlar 1/4/2017 tarihinden itibaren ilgili emeklilik planına dahiledilir. (3) 5510 sayılı Kanunun 4üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve(c)bentlerine göre, diğer kamu idarelerinde 1/1/2018 tarihi itibarıyla mevcut çalışanlar 1/1/2018 tarihinden itibaren ilgili emeklilik planına dahil edilir. (4) Bu maddenin ikinci ve üçüncü fıkralarında belirtilen tarihlerde veya bu tarihlerdendaha sonrailgili kamu idarelerinde işe başlayanlar, işe başladığı tarih itibarıyla kendiliğinden ilgili emeklilik planına dahiledilir. Özel sektörde çalışanların kapsama alınması MADDE 6- (1) Bu Yönetmelik kapsamında olup 5510 sayılı Kanunun 4üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre özelsektörde istihdam edilen çalışanlar, bu madde esaslarına göre, işverenin bir veya birden fazla emeklilik şirketi ile imzalamış olduğu sözleşme kapsamında ilgili emeklilik planına dahiledilir. (2) Bu çerçevede; a) Çalışan sayısı bin ve üzerinde olan bir işverene bağlı olarak çalışanlar1/1/2017tarihinden itibaren, b) Çalışan sayısı ikiyüzelli ve üzerinde ancak binden az olan bir işverene bağlı olarak çalışanlar 1/4/2017 tarihinden itibaren, c) Çalışan sayısı yüz ve üzerinde ancak ikiyüzelliden az olan bir işverene bağlı olarak çalışanlar 1/7/2017 tarihinden itibaren, ç) Çalışan sayısı elli ve üzerinde ancak yüzden az olan bir işverene bağlı olarak çalışanlar 1/1/2018 tarihinden itibaren, d) Çalışan sayısı on ve üzerinde ancak elliden az olan bir iş verene bağlı olarak çalışanlar 1/7/2018 tarihinden itibaren, e) Çalışan sayısı beş ve üzerinde ancak ondan az olan bir işverene bağlı olarak çalışanlar 1/1/2019 tarihinden itibaren, bu Yönetmelik kapsamında otomatik olarak emeklilik planına dahiledilir. (3) Bu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen tarihlerde veya bu tarihlerden daha sonra kapsama dahil işverenlere bağlı çalışmaya başlayanlar, hizmet akdinin yürürlüğe girmesiyle kendiliğinden emeklilik planına dahiledilir. (4) Bu madde kapsamında çalışan sayısının belirlenmesinde, birden fazla işyeri olan işverenler için bütün iş yerlerindeki çalışanların toplamı gözönünde bulundurulur.

141 134 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ (5) Bu madde kapsamında çalışan sayılarının tespitinde, ikinci fıkrada belirtilen kapsama alınma tarihleri itibarıyla geçerli Sosyal Güvenlik Kurumu verileri dikkate alınır. Kapsama alınma tarihini izleyen dönemler bakımından ise bu tarihi izleyen takvim yılı başları esas alınır. Bir defa kapsama alınan işverenin çalışan sayısında, kapsama alınma tarihini müteakip gerçekleşen azalmalar dikkate alınmaz. Çalışan katkı payınınhesaplanması MADDE 7- (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki çalışanların ücretinden işveren tarafından kesilecek çalışan katkıpayı tutarı, ilgisine göre primeesas kazancın veya emeklilik keseneğine esas aylığın yüzde üçü oranında hesaplanır. Bu şekilde hesaplanan çalışan katkı payı tutarının virgülden sonraki kısmı dikkate alınmaz. (2) 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununa tabi iştirakçi iken, bu tarih itibarıyla 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamına alınanlar ile 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi olarak çalışmış olup 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine tabi olarak yeniden çalışmaya başlayanlar için çalışan katkı payı tutarı, emeklilik keseneğine esas aylık üzerinden hesaplanır. (3) Bu maddeye göre hesaplanan çalışan katkı payı tutarı, ilgili işveren tarafından çalışanın ücretinden kesilerek ilgili emeklilik şirketine aktarılır. Çalışan katkı payı kesintisine tabi olmayacak ücret ödemeleri MADDE 8- (1) Çalışanın, kapsama alınma tarihinden önceki bir döneme ilişkin çalışması karşılığında, kapsama alınma tarihi ve sonrasında ödenen ücretlerinden çalışan katkı payı kesintisi yapılamaz. Ücreti peşin ödenen çalışanlara, kapsama alınma tarihinden önceki dönemde ödenen ücretlerinden çalışan katkı payı kesintisi yapılmaz. Yürürlük MADDE 9- (1) Sayıştayın görüşü alınarak hazırlanan bu Yönetmelik 1/1/2017 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 10- (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

142 İNSAN KAYNAKLARI MÜDÜRLÜĞÜNE YAZILAN CAYMA DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ İNSAN KAYNAKLARI MÜDÜRLÜĞÜNE 6740 Sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanun un Ek 2. Maddesi uyarınca otomatik bireysel emeklilik sistemine dahil edilmiş olduğum../../2017 tarihinde tarafıma.. yolu ile bildirilmiştir. Yasadan ve sözleşmeden kaynaklanan cayma hakkımı yasal süresi içinde kullanarak otomatik bireysel emeklilik sisteminden ayrılmak istiyorum. Bu kapsamda verilmiş olan ödeme talimatlarının iptali ile katkı payı adı altında yapılan tüm ödemelerin kesinti yapılmaksızın ve varsa yatırım gelirleriyle birlikte aşağıda belirttiğim hesap numarasına 10 iş günü içerisinde yatırılarak iadesi hususunda gereğinin yapılmasını talep ederim. Saygılarımla.././2017 Adres: Adı Soyadı İmza TC. No: IBAN No:

143 136 I ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ SİGORTA GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE YAZILAN CAYMA DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ SİGORTA GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE... adlı işyeri çalışanı olarak 6740 Sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanun un Ek 2. Maddesi uyarınca otomatik bireysel emeklilik sistemine dahil edilmiş olduğum../../ 2017 tarihinde tarafıma.. yolu ile bildirilmiştir. Yasadan ve sözleşmeden kaynaklanan cayma hakkımı yasal süresi içinde kullanarak otomatik bireysel emeklilik sisteminden ayrılmak istiyorum. Bu kapsamda verilmiş olan ödeme talimatlarının iptali ile katkı payı adı altında yapılan tüm ödemelerin kesinti yapılmaksızın ve varsa yatırım gelirleriyle birlikte aşağıda belirttiğim hesap numarasına 10 iş günü içerisinde yatırılarak iadesi hususunda gereğinin yapılmasını talep ederim. Saygılarımla. / /2017 Adres: Adı Soyadı İmza TC. No: IBAN No:

144

145

146