MALPRAKTİS DENİNCE NE ANLIYORUZ, GÜNLÜK PRATİKTE KENDİMİZİ NASIL KORUYABİLİRİZ?

Transkript

1 MALPRAKTİS DENİNCE NE ANLIYORUZ, GÜNLÜK PRATİKTE KENDİMİZİ NASIL KORUYABİLİRİZ? Prof. Dr. Hayri ERMİŞ İstanbul Tıp Fakültesi, Kadın Hast. Ve Doğum A.B.D. Perinatoloji B.D.

2 GÜNÜMÜZDE MALPRAKTİS ADI ALTINDA TÜM DOKTORLAR BİR PANİK İÇERİSİNDELER KADIN DOĞUM PLASTİK CERRAHİ ANESTEZİ MALPRAKTİS KOMPLİKASYON - HİZMET KUSURU

3 HİZMET KUSURU HİZMET KUSURU İDARENİN İFA İLE MÜKELLEF OLDUĞU HERHANGİ BİR AMME HİZMETİNİN KURULUŞUNDA, TANZİM VE TERTİBİNDE VEYA TEŞKİLATINDA, BÜNYESİNDE, PERSONELİNDE YAHUT İŞLEYİŞİNDE GEREKEN EMİR, DİREKTİF VE TALİMAT VERİLMEMESİ, NEZARET, MURAKEBE, TEFTİŞİN İCRA OLUNMAMASI, HİZMETE TASİS OLUNAN VASITALARIN KİFAYETSİZ, ELVERİŞSİZ, KÖTÜ OLMASI, İCAP EDEN TEDBİRLERİN ALINMAMASI, VAKİTSİZ HAREKET EDİLMESİ vb ŞEKLİNDE TECELLİ EDEN AKSAKLIK, AYKIRILIK, BOZUKLUK, İNTİZAMSIZLIK, EKSİKLİK, SAKATLIK ARZ ETMESİDİR. SARICA

4 HİZMET KUSURU KİME AİT DOKTORA MI? KURUMA MI? ÜLKEMİZDE KAMU SAĞLIK KURUMLARI ÖZEL SAĞLIK KURUMLARI 1982 ANAYASASININ 56 MD GÖRE SAĞLIK HİZMETİNİN DEVLET TARAFINDAN VERİLMESİ, DEVLETİN DE BU GÖREVİ KAMU VE ÖZEL SAĞLIK KURULUŞLARINDAN YARARLANARAK VE DENETLİYEREK YERİNE GETİRECEĞİ HÜKMÜ VARDIR.

5 BU ANLAMDA SAĞLIK HİZMETİ BİR KAMU HİZMETİDİR. BU GEREK İDARE HUKUKUNDA GEREKSE İDARE YARGI İÇTAHATLARINDA KABUL EDİLMEKTEDİR. AÇIKLAMASI YILLAR ÖNCE DAVALAR KURUMLARA AÇILMIŞ BUDA HAKİMLERİN DAVALARI İDARE HUKUKUNDA ÇÖZMEYE ÇALIŞMALARINA YOL AÇMIŞ BUDA İDARE HUKUKUNDA YARGI İÇTİHATLERİNİN OLUŞMASINA YOL AÇMIŞ

6 İDARE HUKUKUNDA SAĞLIK HİZMETİ KUSURU TAZMİNAT YAPTIRIMINA DÖNÜKTÜR ANAYASANIN 125. MADDESİ İDARE KENDİ EYLEM VE İŞLEMLERİNDEN KAYNAKLANAN ZARARI ÖDEMEKLE YÜKÜMLÜDÜR

7 İDAREYE KARŞI DAVA AÇILMASINA İLİŞKİN USULLER MEMUR KANUNUNDA BULUNMAKTA ANCAK SORUMLULUĞUN ŞARTLARI KONUSUNDA BİR DÜZENLEME YOK BU YÜZDEN BU ŞARTLAR İDARE HUKUKU İLKELERİ ALINARAK BELİRLENMİŞ VE GELİŞTİRİLMİŞTİR

8 KAMU PERSONELİNİN KUSURLARININ BULUNMASI HALİNDE BİLE DAVALARI İDARE MAHKEMESİNDE VE İDARE ALEYHİNE AÇILMAKTADIR. İDARENİN ÖDEMEK ZORUNDA KALDIĞI TAZMİNAT MİKTARINDAN ANCAK PERSONELİN SORUMLULUĞU ORANINDA RÜCU YAPILABİLECEĞİ BİLDİRİLMEKTEDİR. HUKUKİ SORUMLULUĞU SAPTANAN İDAREYE TAZMİNATIN OLUŞABİLMESİ İÇİN GERÇEKLEŞTİRİLEN TIBBİ MÜDAHALE VEYA DİĞER SAĞLIK HİZMETLERİ NETİCESİNDE BİR ZARARIN OLMASI GEREKMEKTEDİR.

9 SAĞLIK HİZMETİNDE KUSUR TÜRLERİ 1. SAĞLIK HİZMETİNİN KURULUŞ ve İŞLETİLMESİNDEKİ YETERSİZLİKLER YETERLİ SAYIDA UZMAN OLMAMASI YETERSİZ PERSONEL EKSİK DONANIM ZAMANINDA FENİLKETONÜRİ TARAMASI YAPILMAMASI ACİLE GETİRİLEN HASTAYA ZAMANINDA DESTEK SAĞLANAMAMASI AMELİYATA ANEZTEZİ TEKNİSYENİYLE GİRMEK AMELİYATHANE OLMAYAN YERDE DOĞUM YAPTIRMA KONSÜLTASYON AMACIYLA YAN BRANŞLAR vb

10 2. TIBBİ UYGULAMA HATASI DOKTORLARA AİT EN YAYGIN HİZMET KUSURU TIBBİ UYGULAMA HATALARI BİLGİSİZLİK, DENEYİMSİZLİK YADA İLGİSİZLİK NEDENİ İLE BİR HASTANIN ZARAR GÖRMESİ OLARAK TANIMLANMAKTADIR. HEKİMİN KENDİ GÖRDÜĞÜ EĞİTİMİN YADA UZMANLIKLA İLGİLİ BİLGİLERİNİ BİR HASTA TEDAVİSİNDE YETERİ KADAR GÖSTERMİYEREK ÜLKEDEKİ MEVCUT TIBBİ HİZMET STANDARTLARININ ALTINDA BİR HİZMET VERMESİ TIBBİ HATA OLARAK KABUL EDİLİR

11 TIBBİ UYGULAMA HATALARI EN SIK UZMANLIK SINIRININ AŞILMASI, BİLGİLENDİRME EKSİKLİĞİ, RIZA SINIRININ AŞILMASI, TANI HATASI, TEDAVİ HATASI ÖZEN EKSİKLİĞİDİR KOMPLİKASYONLAR TIBBİ UYGULAMA HATASI İÇİNE GİRMEZ.

12 UZMANLIK SINIRININ AŞILMASI BU DURUMDA HASTAYA MÜDAHALE KİŞİSEL KUSUR VE BUNA BAĞLI OLARAK ŞAHSİ SORUMLULUĞU OLUŞTURUR. BU DURUMDA HİZMET KUSURUNDAN BAHSEDİLEMİYECEĞİNDEN İDARENİN TAZMİN SORUMLULUĞUNUN KABULÜNE DE OLANAK BULUNMAMAKTADIR. SORUMLULUK DOKTORA AİTTİR JİNEKOLOJİK OP veya SCA SIRASINDA APPENDEKTOMİ

13 BİLGİLENDİRME EKSİKLİĞİ VE RIZA SINIRININ AŞILMASI BİLGİLENDİRME BORCU HERKESİN YAŞAMA, MADDİ VE MANEVİ VARLIĞINI KORUMA VE GELİŞTİRME HAKKINA SAHİPTİR HÜKMÜNÜ İÇEREN ANAYASA 17 MD VE TÜRK MEDENİ KANUNU İLGİLİ MADDEYE DAYANIR. TEDAVİNİN OLUMLU YADA OLUMSUZ YÖNLERİNİ BİLMEDEN RIZA GÖSTEREN BİR HASTA KENDİ İRADESİYLE KARAR VERMEMİŞ KABUL EDİLİR. SERBEST İRADEYE DAYANAN RIZA TIBBİ MÜDAHALENİN HUKUKA UYGUNSUZLUĞU AÇISINDAN VAZGEÇİLMEZ BİR ŞARTTIR.

14 HASTAYA AYDINLATILMIŞ ONAM FORMU İMZALATILMALIDIR. BİLGİLENDİRME YAPILACAK AÇIKLAMALAR HASTANIN KÜLTÜREL, TOPLUMSAL VE PSİKOLOJİK DURUMUNA UYGUN OLMASI VE HASTA TARAFINDAN ANLAŞILMASI GEREKİR. TABABET VE ŞUABATI SANATLARININ TARZI İCRASINA DAİR KANUNUN 70 MD GÖRE BÜYÜK CERRAHİ GİRİŞİMLERDE MUTLAKA ALINMALIDIR. BU ONAM FORMLARININ HAZIRLANMASI ve UYGULATILMASI KURUMUN SORUMLULUĞU ALTINDADIR

15 TEDAVİ HATASI MEVCUT TIBBİ BİLGİLERİNE GÖRE YAPILAN BİR TEDAVİDE TEDAVİ İSTENEN SONUCU VERMESE BİLE BU BİR HİZMET KUSURU SAYILMAZ. ANCAK SERUM YERİNE ALKOL VERİLMESİ, YANLIŞ İLAÇ VERİLMESİ EKSİK İLAÇ VERİLMESİ (inf. bulgularında AB verilmemesi) vb TEDAVİ HATASIDIR

16 ÖZEN EKSİKLİĞİ ÖZEN BORCU TIP BİLİMİNDEN, ETİK KURALLARDAN VE HUKUKUN GENEL İLKELERİNDEN DOĞAR. BU SORUMLULUK HEM HEKİME, HEM DE KURUMA AİTTİR. DOĞUM TAKİBİNDE BEBEĞİN ÖLMESİ DOĞUMU BAŞLIYAN GEBENİN AMBÜLANS YERİNE ARABAYLA YOLLANMASI VE DOĞUMU ARABADA YAPMASI PREOP. TETKİKLER YAPILMADAN OP. ALMA KÜRTAJ ÖNCESİ SCA ÖNCESİ NST

17 SIR SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ

18 GEREK KAMU, GEREKSE ÖZEL OLSUN TÜM SAĞLIK KURULUŞLARI SAĞLIK BAKANLIĞININ DENETİMİ ALTINDADIR. YİNE KAMU KURULUŞLARI BU HİZMET SIRASINDA BİR ÇOK SORUMLULUKLARI BULUNMAKTADIR. 1. BÜNYESİNDE BİLGİLİ UZMAN HEKİM VE SAĞLIK PERSONELİ ÇALIŞTIRMA ÇALIŞTIRILAN PERSONEL SEÇİMİNDE TİTİZLİK VE ÖZEN GÖSTERMEYEN KURUMLAR BU KİŞİLERİN DAVRANIŞINDAN SORUMLU OLURLAR

19 2. BÜNYESİNDE ARAÇ VE GEREÇLERİ BULUNDURMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ ÖRN: AMELİYAT MALZEMELERİNİN YETERSİZ OLMASI AMBÜLANS HİZMETİ OLMAMASI YOĞUN BAKIM HİZMETİ OLMAMASI 3. HASTA GÜVENLİĞİNİ SAĞLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ ÖRN: SEDYENİN KIRILARAK HASTANIN ZARAR GÖRMESİ SERVİSTE HIRSIZLIK vb.

20 4. HASTA KAYIT VE KABUL YÜKÜMLÜLÜĞÜ 5. KORUYUCU SAĞLIK HİZMETİ SUNMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ ÖRN: ÖLÜM NEDENİNİN TAM OLARAK ORTAYA KOYULAMAMASI HALİNDE OTOPSİNİN YAPILMAMASI (AİLE İSTEMESE BİLE) KURUMA AİT BİR HİZMET KUSURUDUR.

21 VEKALETEN SORUMLULUK NEDİR? BAŞTAKİ KİŞİ, YANİ DOKTOR ALTINDA ÇALIŞAN ASİSTAN VE SAĞLIK PERSONELİNİ YÖNETTİĞİNDEN, KÖTÜ BİR SONUÇ HALİNDE VEKALETEN SORUMLUDUR

22 HİZMET KUSURLARININ ÇOĞU YETERSİZ PERSONEL, HASTA BİLGİLERİNİN OLMAMASI, PERSONEL EĞİTİM YETERSİZLİĞİ, UYUM BOZUKLUĞU ÇEŞİTLİ İLETİŞİM GECİKMELERİ GİBİ KRONİK KURUMSAL SORUNLARA BAĞLANMIŞTIR. BU PROBLEMLERİN TEMELİNDE KURUMLARA AİT GEREKSİZ PROTOKOLLER, YÖNETİMİN GEREKSİZ MÜDAHALELERİ, YENİ PROSEDÜR VE PROTOKOLLERE ÇALIŞANLARIN DİRENÇ GÖSTERMESİ YATMAKTADIR

23 SABRINIZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM

24 KENDİNİZİ HUKUKEN KORUMANIZ AÇISINDAN BİRAZ ÖNCE BELİRTTİĞİM HUSUSLARDA HASSAS OLUN ÇALIŞTIĞINIZ YERDE KURUMA BAĞLI ORTAYA ÇIKABİLECEK HİZMET PROBLEMLERİNDE KENDİ KENDİNİZE ŞİKAYETÇİ OLMAK YERİNE BUNU HASTALARA ANLATIN Ör: Ameliyat malzemesi yok, ameliyat şartları uygun değil, yoğun bakım yok Ör: Kullanılan US cihazı yetersiz Burada gerekli tetkikler yapılamıyor Ameliyat sırasında olası bir komplikasyon halinde yardımcı yan uzmanlık dalı uzmanı yok Bir problem halinde sizi bir üst merkeze yollayacak ambülansımız yok BUNU KAMUOYUNA BİR ŞEKİLDE BİLDİRMEK GEREKLİ

25 MECBURİ SİGORTA KARŞILIĞI TL. AÇILAN MAHKEMELERDE TAZMİNAT MİKTARLARI TL YARGITAYIN VERDİĞİ KARAR SONUÇLARI %2-3 ÜNDE DOKTOR SUÇLU %97 LÜZÜMSUZ MAHKEME AÇILIYOR ANCAK BU DOKTOR ÜZERİNDE AŞIRI PSİKOLOJİK BASKI YAPIYOR ANCAK GEREK BAKANLIK GEREKSE MEDYA EN UFAK BİR PROBLEM HALİNDE SORUMLU OLANLARIN DOKTORLAR OLDUĞUNU İFADE EDEN BİR TUTUM İÇERİSİNDELER

26 BU KONULAR ÇOK YENİ OLDUĞUNDAN AVUKATLARDA BU KONULARA UZAKLAR DAVA KONUSU OLUNCA ONLARI SİZ YÖNLENDİRMEK ZORUNDA KALACAKSINIZ. BU YÜZDEN BU KONULARI ÖĞRENMEYE ÇALIŞIN BAKANLIK TARAFINDAN ÇIKARILAN YÖNETMELİKLERİ MUTLAKA OKUYUN VE GÜNLÜK PRATİĞİNİZDE BUNLARI UYGULAYIN

27 Borçlar Kanunu'nun 44. maddesinin ikinci fıkrası metni: Eğer, zarar kasden veya ağır ihmal veya tedbirsizlikle (Yani, tıbbi meslek kusurunu ifade eden malpraktisler sonucu) yapılmamış olduğu ve tazmini de borçluyu müzayakaya maruz bıraktığı (yani, zarar veren hekimi çok zor duruma düşürdüğü) takdirde, hakim, hakkaniyete tevfikan (uygulanan tedavi / ameliyatın özel koşullarına bağlı, somut olay adaletine uygun olarak) zarar ve ziyanı tenkis edebilir. (Tenkis edebilir ifadesi, yargıcın, doktor lehine tazmini gereken zararın tutarını azaltabilmesi yetkisi, her bir somut tıbbi olayın özel durum ve koşullarına göre kullanabileceği esnekleşebilen bir takdir yetkisidir). Doç. Dr. MEHMET DEMİR (AÜHF. Medeni Hukuk ABD.Öğretim Üyesi)

28 BÜTÜN BUNLAR NE ANLAMA GELİYOR? KİŞİLER UĞRADIKLARI ZARARLARDAN ÖTÜRÜ BU GÖREVLERİ YERİNE GETİREN PERSONEL ALEYHİNE DEĞİL, İLGİLİ KURUM ALEYHİNE DAVA AÇABİLİR. KURUM UĞRADIĞI ZARARI EĞER BU ZARAR ÇALIŞAN PERSONELDEN DOLAYI İSE O PERSONELE RÜCU EDEBİLİR

29

30

31

32 TÜRKİYE de SAĞLIK HUKUKU Tıbbi Müdahale Bağlamında Hukuki Sorunlar ve Çözüm Önerileri Raportör: Prof. Dr. Adem SÖZÜER Prof.Dr. Adem Sözüer İ.Ü Hukuk Fakültesi Dekanı Dr. Kenan ÖZDEMİR Kanunlar Dairesi Genel Müdürü Huriye TİBET Medical-Tribune Tıp Hukukunda Güncel Sorunlar 10:00-11:00: I. OTURUM - HUKUKİ YAKLAŞIM Oturum Yöneticisi: Prof. Dr. Adem SÖZÜER Tazminat Sorumluluğu, Yargıtay 4.Hukuk Dairesi Eski Bşk.-Mustafa KICALIOĞLU İdari Sorumluluk, İ.Ü Hukuk Fak. İdare Hukuku AD. - Doç. Dr. Melikşah YASİN Ceza Sorumluluğu ve Bilirkişilik İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fak. Adli Tıp AD. - Prof. Dr. Coşkun YORULMAZ Yargılamada Karşılaşılan Sorunlar Av. Nazlı SEZER

33 : II. OTURUM.- SEKTÖREL YAKLAŞIM Oturum Yöneticisi: Av. Mert VAN Hekimlerin Meslekleri İcra Zorlukları ve Sorunları Türk Tabipleri Birliği, Av. Ziynet Özçelik Hastaların Hizmet Almada Karşılaştıkları Sorunlar:,Hasta Hakları Derneği (HAKSAY) Başkanı-Yard. Doç. Dr. Yahya DERYAL Mesleki Sorumluluk Sigortası Açısından Karşılaşılan Sorunlar, Anadolu Sig.. Nakliyat ve Sorumluluk Sig.. Md. Kaptan Murat IŞIKLI Tedavi Yöntemlerin Belirlenmesi ve Temini: Araştırmacı İlaç Firmaları Der. Bşk. Yard. - Güldem BERKMAN

34 Öğleden Sonra Oturumları Çözüm Önerileri :. OTURUM Oturum Yöneticisi: Prof. Dr. Coşkun YORULMAZ Eğitim Aşamasına İlişkin Çözüm Önerileri: İ.Ü.,Sağlık Birimleri Fak.Dekanı - Prof. Dr. Haydar SUR Hasta ve Hekim Arasında Doğru İletişimin Sorunların Çözümünde Katkısı: İ.Ü. İletişim Fak. Prof. Dr. Ayla OKAY İhtisas Mahkemelerinin Kurulması Gereği: Dr. Av. Mert VAN Yargı Aşamasına İlişkin Çözüm Önerileri: T.C Adalet Bakanlığı Kanunlar GM - Dr. Kenan ÖZDEMİR Pratikte Çözüm Önerileri: Aile Hekimleri Dernekleri Federasyonu Bşk. Dr. Hasan ERAYDIN

35 15:45 16:45: II. OTURUM Oturum Yöneticisi: Prof. Dr. Halil AKKANAT Mesleğin İcrasını İyileştirmeye Yönelik Öneriler, Özel Hastaneler ve Sağlık Kuruluşları Dernek Gen. Sek Dr. Cevat ŞENGÜL Hizmetin Alımında Kalitenin Artırılmasına Yönelik Öneriler, Hasta Hakları Derneği (HAKSAY) Başkanı - Yard. Doç. Dr. Yahya DERYAL Sigorta Sektörünün Çözüm Önerileri, SGK-Sağlıktan Sorumlu İstanbul İl Md. Yard. - Mustafa YILMAZ 16:45 17:15: Tartışma 17:15 17:45: Sempozyum Raporu ve Kapanış: Prof. Dr. Adem SÖZÜER