Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Bölümü Mühendislik Etiği Dersi Ödevi(CRN 20687)

Transkript

1 Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Bölümü Mühendislik Etiği Dersi Ödevi(CRN 20687) Hazırlayanlar İbrahim KARA Atakan AYA Soru: Serbest çalışıyorsunuz. Bir kurum bir işi ihale yoluyla yaptırmak istiyor. Siz de işi almak istiyorsunuz. İhale bedelinin belirli bir oranını birilerine dağıtmanız durumunda, davet edilecek firmaları sizin belirleyebileceğiniz söyleniyor. Böylece de işi almanız kesinleşiyor. Teklifi kabul eder misiniz?

2 Adım-1: Olaydaki (problem, ikilem) anahtar olguları (fiil, vaka) belirleyiniz Problemdeki (ikilemdeki) en önemli bilinen olgular nelerdir? 1. İşi ihale yoluyla yaptırmak isteyen kurum. 2. İhaleyi kazanarak işi yapmak isteyen biz. 3. Yine bizimle aynı amaç ve gereksinimde bulunan yani işi ihale yoluyla kazanmak isteyen farklı kişiler veya kurumlar. Problemin tümünde daha iyi anlamak için başka neler bilinmelidir.? 1. Problemde birde açık olarak fark edilemeyen aslında olayı problem haline getiren gizli kişiler veya farklı bir tabirle gizli güçler bulunmaktadır. Adım-2:Büyük sorumlulukları (tarafları) belirleyiniz. Büyük taraflar Geçerli saydıkları değerleri Bekledikleri çıktılar 1.Problemde en büyük İhaleyi hakkıyla sorumluluk,teklifin Kişisel ahlak değerleri, mesleki kazanarak istenilen getirildiği,bizzat kendimize aittir. değerler. işi yapmak. 2.İşi ihale yoluyla yaptırmak isteyen kurum. 3.Teklifi veren illegal güçler 4.İhaleyi kazanma niyetinde bulunan diğer kişi veya kurumlar. Söz konusu ihaledeki adalet değerleri. Haksız kazanç, para, kaba kuvvet,zor kullanmak. Değişken. İşi en iyi, en verimli, en az maliyetli bir şekilde yaptırmak. Para aldıkları kişi veya kurumların ihaleyi kazanmaları. İhaleyi kazanarak işi yapmak. Adım-3: Belli başlı yönlendirici güçleri belirleyiniz. Büyük etken güç (motivasyon) 1.İhale bedelinin belli oranını alması karşılığında ihaleyi bize kazandırmayı vaadeden güçler. 2.Teklifi aldıktan sonra ihaleyi belkide hakkımızla kazanamayacağımızı düşündüren güdüler. Problemi nasıl oluşturur veya şiddetlendirir İhaleye girecek diğer kişi veya kuruluşları zor kullanarak ihaleden uzak tutacaklardır. Psikolojik baskı oluşturarak, ihaleyi kazanma gereksinimlerimizi kullanıp irade sınırları mızı zorlarlar. Gelecekte problemi önlemeye yardım edebilen değişimler nelerdir? Bu tip illegal güçlere olanak vermeden, gerekli kamu güvenlik kuruluşlarından yardım alarak bu güçleri topumdan silmek. Kişisel ahlak değerlerinin, etik kurallarının ve meslek onurunun bireylerde daha ön planda olması.

3 Adım-4: Geçerli temel değerleri ve etik ilkeleri önceliklendiriniz/belirleyiniz. Probleme ilşkin geçerli değerler Sıralama önceliği (en büyük 1) 1.İhaleyi kazanma isteği Hak kavramı 2.Para kazanmak Doğruluk 3.Kendini ispatlamak Kişisel onur 4.Haz duymak İhaleyi kazanma isteği Problemle ilgili etik ilkeler Para kazanmak 1.Hak kavramı (kimsenin hakkına engel Mesleki onur olmamak) 2.Doğruluk Kendini ispatlamak 3.Kişisel onur Haz duymak 4.Mesleki onur Adım-5: Karar verme sürecinin kimle ilgisi olması gerektiğini kararlaştırın. Bu karar ve etkinlik planında girdiye kim sahip olmalıdır? 1.İşini ihale yoluyla yaptırmak isteyen kurum 2.İhaleye girerek işi kazanmak isteyen biz. 3.Tarafsız bir ihaleye girecek olan diğer kişi veya kurumlar Bu girdi nasıl elde edilmelidir? Yaptırmak istediği işi, tüm gereksinimleriyle yani gerekli bilgi, donanım, tecrübeye sahip olan kişilere yaptırarak Gerçekten işi yapabilecek gereksinimlere sahipsek ihaleyi kazanarak. Yine ihaleyi kazanarak. Tavsiyeyi ve sonuç kararı kimin gerçekleştirmesi gerektiğini listeleyiniz. Tavsiye kararı ve etkinlik planı geliştirme kimleri içermelidir? 1.Teklifin sunulduğu kendimiz. 2.İhaleyi düzenleyen firma. 3.İhaleye katılma niyetinde olan tüm kişi veya kurumlar. 4.Teklifi sunan veya ihaleyi adil olmayan bir şekle getirebilecek kişiler. Gerçekten kim sonuç kararı ve eylem planını gerçekleştirmelidir? 1.Olayın direkt olarak sonucunu belirleyecek kararı verecek olan bizzat kendimiz. 2.İhaleyi düzenleyecek olan kurum

4 2. Aşama: Tüm olası alternatifleri belirleyiniz. Adım-6: Tüm geçerli alternatifleri (davranış alternatiflerini) belirleyiniz ve değerlendiriniz Alternatif-1: Teklifin bize sunulduğu andan itibaren ilgili kamu kuruluşlarından yardım isteyerek ve ihaleyi düzenleyen firmayı tekliften ve bu teklifin doğurabileceği sonuçlardan haberdar ederek adil, tarafsız bir ihale gerçekleşmesini sağlamak. Alternatif-2:Teklifi kabul ederek kendimize rakip olarak görmediğimiz yani ihaleyi kazanma ihtimali bulunmayan kişi ve kurumları ihaleye davet ederek ihaleyi kazanmak. Geçerli Alternatif: Teklifin bize sunulduğu andan itibaren ilgili kamu kuruluşlarından yardım isteyerek ve ihaleyi düzenleyen firmayı tekliften ve bu teklifin doğurabileceği sonuçlardan haberdar ederek adil, tarafsız bir ihale gerçekleşmesini sağlamak. Taraflar İhaleyi düzenleyen kurum Kendimiz Her bir taraf için alternatifin sonuçları Yaptırmak istediği işi gerçekten kendi çıkarları doğrultusunda yani tam anlamıyla istediği kriterleri sağladığını düşündüğü kişilere veya kurumlara yaptıracaktır. 1-Gerekli bilgi, donanım ve tecrübeye sahipsek ve bunları ispatlayabilirsek ihaleyi kazanabilir ardından işin bize kazandırdığı tüm mükafatlardan sindirilmiş bir şekilde yararlanabiliriz. 2-İhaleyi kaybedebiliriz. İllegal güçler Sözkonusu ihaleden beklentilerini alamamakla beraber yapmaya yeltenledikleri veya önceden benzer konularda yapmış oldukları kanunsuz işlerden dolayı gereken cezaya mahkum olacaklardır. 3. Aşama Uygunluk testi uygulayınız. Adım-7: Bir kötü durum senaryosu ile benimsenen alternatifin test edilmesi Geçerli Alternatif Kötü Senaryo Teklifin bize sunulduğu andan itibaren ilgili kamu kuruluşlarından yardım isteyerek ve ihaleyi düzenleyen firmayı tekliften ve bu teklifin doğurabileceği sonuçlardan haberdar ederek adil, tarafsız bir ihale gerçekleşmesini sağlamak. Olayda ilgili kamu güvenlik kurumlarına çok büyük bir sorumluluk düştüğü çok açık olarak görülmektedir. Savaş açtığımız illegal güçlerin güçlü bağlantılarından dolayı gereken güvenliğin devlet tarafından sağlanamadığı ve adil bir seçimin yapılamadığı bir ihale gerçekleşmesi. (Aynı teklifin başkalarınca kabul edildiğini varsayıyoruz) Taraflar Herbir taraf üzerindeki kötü senaryo sonuçları 1.İhaleyi İşi yapabilecek olan ve işe talip olmak isteyen tüm kişileri düzenleyen değerlendiremeyecektir. Aynı teklif sunulan ve bu teklifi kabul eden kurum başka kurumların yapacağı iyi veya kötü sonuçlara maruz kalacaktır. 2.Kendimiz İhaleyi kaybedeceğizdir. 3.İllegal İhaleden bekledikleri çıktıları alabileceklerdir. Çeşitli zor kullanmalagüçler rıyla ve tehditleriyle istedikleri kurumun ihaleyi kazanmasını sağlayıp paralarını alacaklardır.

5 Kötü senaryoda bahsedilen olayın benzer şekillerine geçmişte özellikle ülkemizde sık sık rastlanılmıştır. Fakat son yıllarda toplumun bu tip konulardan çıkarılan derslerin yardımıyla bilinçlendirilmesi ve ahlaksal, etiksel değerlerin günden güne toplumdaki önemi vurgulandıkça eskiye nazaran daha zayıf ihtimalle bu olayın gerçekleşeceği olasıdır. 4. Aşama: Probleme uygun düşünce geliştirin ve bir etkinlik planı yapınız. Adım-8: Bir kısa ve bir uzun süreli eylem planı tasarlayın ve oluşturun. Kısa ve orta vadede gerçekleştirilecek eylem adımları, çözüm kararları ve stratejiler 1. Bu tip problemlerde öncelikle insanların korkusuz ve cesur olmaları gerekir. 2. Olay hiçbir şekilde gizli bırakılmamalıdır. Ulaşılabilecek tüm bireylere, mevkilere, makamlara açıklanmalı ve yardım talebinde bulunulmalıdır. 3. Problemle direkt ilgili olan kişilerden veya kurumlardan özellikle daha hassasiyetli davranmalarını istemeliyiz. (İhaleyi düzenleyen kurum ve ihaleye girme niyetinde olan tüm kurumlarla bağlantı kurmalıyız). Uzun vadede gerçekleştirilecek eylem adımları, önleyici kararlar ve stratejiler 1. Toplumlarda etik ve ahlak değerlerinin nekadar önemli olduğu, toplu yaşam için çok büyük unsurlar olduğu insanlara empoze edilmelidir. 2. Etik ve ahlak değerleri ile ilgili seminerler, konferanslar düzenlenmelidir. 3. Örnek problemimizde ki gibi illegal işler yapan insanların köklerine inmek, asıl sorunlu kısımların nerde, nasıl başladığını araştırmak çözüme orda başlamak. 4. Çocuk yaşta etik ve ahlak değerlerinin kazanıldığını göz önünde tutarak ilgili derslerin ilk ve ortaöğretimlerde müfredata alınmasını sağlamak.

6 Adım-9: Etkin karar vermenin testi Tam değil Tamamen Evet Etkin karar verme testi İlgili bilgi testi: Bu problem için bir bilgilenmiş karar ve eylem planı yapmak için mümkün olduğu kadar çok bilgi bulduk mu? 2.Kapsama testi: çıktıya sahip olma hakkına sahip olanları veya bu kararı ve etkinlik planı yapmada gerçek içeriğe sahip olanları olabildiğince içeriyor mu? 3.Sonuçlar testi: onlar tarafından önemli derecede etkilenebilen herhangi kişiler konusunda kararların ve etkinlik planının sonuçlarını birbiriyle uyumlu hale getirmeye çabaladık mı? 4.Etik ilkeler testi: bu problemle ilgili düşündüğünüz etik ilkeler bu karar ve eylem planını onaylıyor mu? 5. Hakkaniyet testi: eğer bu problemdeki taraflardan iri olsaydık bu kararı ve eylem planını, verilen tüm koşullarda algılayabilir miydik? 6.Evrensellik testi: bu kararın ve eylem planının bizi de içeren tüm benzer durumlara uygulanabilir evrensel bir kanun olmasını isteyebilir miyiz? 7. Önleyicilik testi: bu karar ve etkinlik planı oluşmadan önce benzer problemleri önler veya azaltır mı? 8. Gün ışığı (veya 60dk. TV programı) testi: bizim kararımızı ve eylem planımızı etkinlikler konusundaki her şeyi herkesin bileceği kapsamlı bir toplumsal söyleme nasıl dönüştürebiliriz?