KÜRESEL GELİŞMELER, TÜRKİYE EKONOMİSİ VE İKLİMLENDİRME SEKTÖRÜ Prof. Dr. SADİ UZUNOĞLU

Transkript

1 KÜRESEL GELİŞMELER, TÜRKİYE EKONOMİSİ VE İKLİMLENDİRME SEKTÖRÜ Prof. Dr. SADİ UZUNOĞLU

2 Dünya Ekonomisinde Büyüme Performansı 02

3 03

4 04

5 Ekonomik Karmaşıklık 05 Ekonomik üretim yapılarının yetkinliği, gelişmişlik, rekabetçilik ve dolayısıyla büyüklük durumu için bir gösterge olan "ekonomik karmaşıklık", bir ülkenin üretim yelpazesinde ne kadar farklı bilgi ve yetkinlik kullanılarak oluşturulmuş ürünler olduğuyla ilgilenen, aslında ülkelerin ekonomik üretim yapılarının bileşenleri olan bilgi ve yetkinliği ölçmeyi hedefleyen bir metodoloji. Harvard Üniversitesi akademisyenleri Ricardo Hausmann ve César Hidalgo tarafindan 2000 lerin sonlarında geliştirilmiş olan bu yöntemin, bir ülkenin ihraç ürünleri gamının üretim yapısını yeterince yansıttığı varsayılmakta ve bu düzeyler birer endeks olarak hesaplanmakta. Bu düzeylere ulaşmak için birbiriyle bağlantılı iki ölçüt üzerinden gidiliyor: 1) Ülkelerin çeşitlendirilmişliği, yani bir ülkenin kaç farklı üründe asgari düzeyde ihracat yaptığını göstermesidir. Bu asgari düzey, bir ülkenin toplam ihracatı içinde belli bir ürünün payının, o ürünün dünyadaki toplam ihracat tutarının küresel toplam ihracat içindeki payına oranı olarak tanımlanan Açıklanmış Mukayeseli Üstünlük oranı ile belirleniyor. 2) Ürünün kaç ülke tarafından aynı asgari düzeyde - ihraç edildiğini gösteren yaygınlığı kavramı. Hesaplamaları yaparken üretim değil ihracat verileri temel alınıyor. Bunun nedeni ise bir ürün ihraç edilebiliyorsa bu durumun bir "nitelik", yani belli bir standardı sağladığının göstergesi olarak ele alınmasıdır. Eğer bir ürün yasal nedenler haricinde ihraç edilemiyorsa, zaten yeteri kadar iyi ve çok sayıda üretilemiyor şeklinde yorumlanmaktadır. Ülkelerin yalnızca mevcut üretim ve ihracat yapılarını koruyarak daha yüksek gelire ulaşmasının güç olduğu, ancak daha karmaşık ürünlerin üretimi ve ihracatının yüksek gelir için daha sağlıklı bir basamak olduğu savunulmaktadır. uzunoglusadi@gmail.com

6 Ekonomik Karmaşıklık 06 Ürün bazında bir ölçüt/ gösterge olan karmaşıklık düzeyi ise, bir ülkenin uluslararası ticarette fazla ve açık verdiği mamul ve sektörler anlamına geliyor. Ticarete konu ürünlerde karmaşıklık, "ticaret ürünlerinin, kendilerine uluslararası pazarda rekabet avantajı sağlayan ve gelişmiş teknolojik düzey, teknik emek, beceri, tedarik zincirleri ve yenilikçilik sistemlerini yansıtan özellikleri" olarak tanımlanıyor. Yüksek karmaşıklığa sahip mamuller, yüksek beceri, yoğun emek ve ileri teknoloji kullanılarak üretilmiş ürünler anlamına geliyor. Yüksek karmaşıklığa sahip mamullerde "farklılaşma" ve uluslararası rekabet gücü sağlanması ve böylelikle daha yüksek gelir elde edilmesi mümkün olabiliyor. Aşağıdaki tabloya göre Türkiye de ihracatın sektörel kompozisyonuna bakıldığında, toplam ihracat karmaşıklık düzeyi değerinde (EXPY) 4 ve 7 kodlu sektörlerin (sırasıyla plastik ve kimyasallar ile makine, elektronik ve ulaşım araçları) katkı açısından diğer ülkelerin gerisinde olduğu, 5 ve 6 kodlu sektörlerin katkısında ise (sırasıyla tekstil ve hazır giyim ile demir-çelik ve diğer metaller) en başta geldiğini görüyoruz. Oysa ülke nüfusu hesaba katıldığında Türkiye nin yakınsaması gereken ülkeler olarak düşünülebilecek Fransa ve Almanya da plastik ve kimyasallar ile makine, elektronik ve ulaşım araçları sektörlerinin toplam EXPY den aldığı pay sırasıyla %68 ve %72 iken, Türkiye de %48 dir. uzunoglusadi@gmail.com

7 07

8 08

9 09

10 10

11 11

12 FİRMALARIN NET DP (MİLYON USD) VARLIKLAR Mevduat Yurt İçi Bankalar Yurt Dışı Bankalar Menkul Kıymetler Devlet Borçlanma Senetleri Yurt İçinde İhraç Edilen Yurt Dışında İhraç Edilen Yurt Dışındaki Portföy Yatırımları İhracat Alacakları Yurtdışına Doğrudan Sermaye Yatırımları YÜKÜMLÜLÜKLER Nakdi Krediler Yurt İçinden Sağlanan Krediler Bankalar Döviz Kredileri Kısa Vadeli Uzun Vadeli Dövize Endeksli Krediler Kısa Vadeli Uzun Vadeli Banka Dışı Finansal Kuruluşlar Faktoring Şirketleri Tüketici Finansman Şirketleri Finansal Kiralama Şirketleri TMSF'ye Devrolunan Takipli Krediler Yurt Dışından Sağlanan Krediler Kısa Vadeli Uzun Vadeli Vadeye kalan süre 1 yıldan az Vadeye kalan süre 1 yıldan fazla İthalat Borçları Kısa Vadeli Uzun Vadeli Vadeye kalan süre 1 yıldan az Vadeye kalan süre 1 yıldan fazla Net Döviz Pozisyonu

13 13

14 14

15 15

16 16

17 17

18 18

19 19

20 20

21 21

22 22

23 Son Beş Yılda Split Klima 23

24 Son Beş Ylda VRF Klima 24

25 Son Beş Yılda Fan Coil 25

26 Son Beş Yılda Satışlar 26

27 SEKTÖRDE REKABET GÜCÜNÜ BELİRLEYEN FAKTÖRLER 27

28 ANKET: SEKTÖRDE YOĞUNLAŞMA (REKABET) 28

29 ANKET: SEKTÖRDE KAPASİTE KULLANIMI 29 0,35 32,73% 0,30 0,25 23,64% 0,20 0,15 0,10 9,09% 14,55% 10,91% 9,09% 0,05 0,00 % 50 az

30 Sektörün Sorunları 30

31 31 SEKTÖR BEKLENTİLER

32 En hızlı büyüyen piyasalar (Yıllık Ort. Büyüme ) 32

33 Küresel Klima Piyasası 33

34 GELECEK 34

35 AKILLI EV SİSTEMLERİNİN DEĞER OLARAK PİYASA PERFORMANSI ( ) 35

36 İklimlendirme Sektörünü Etkileyen Unsurlar 36 İnşaat Sektörünün Gelişimi Enerji Etkinliğini Sağlama Çevresel Etkiler Yasal Düzenlemeler (Zararlı Maddelerin Kullanımının Sınırlandırılması, Kimyasalların Kaydedilmesi, Değerlendirmesi, Onaylanması ve Sınırlandırılması, Elektronik Atık, Öneri 65 (1986 Güvenli İçme Suyu ve Toksik Yaptırımlar Kanunu), İhtilaflı Mineraller Ticareti Kanunu-ABD de Halka açık şirketler kalay, volfram, tantal ve altını Demokratik Kongo Cumhuriyeti veya çevresindeki dokuz ülkeden temin ettiklerinde, bunu kamuya açıklamak zorundadırlar. İklimlendirme sektöründe özellikle devre levhası, kapasitörler, rezistanslar, kablo konektörü ve ısıtıcı elemanlar olmak üzere tüm ekipmanları kapsamaktadır.- ) Hammadde Fiyatları Turizm sektöründeki gelişmeler

37 37

38 38

39 39

40 GELİŞMEKTE OLAN EKONOMİLERE YÖNELİK SERMAYE AKIMLARI 40

41 41

42 42

43 Cari Denge 2015 Milyon USD 43

44 TEŞEKKÜRLER Prof. Dr. Sadi UZUNOĞLU