FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ FEN BRANŞLARINA KARŞI TUTUMLARININ İNCELENMESİ

Transkript

1 FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ FEN BRANŞLARINA KARŞI TUTUMLARININ İNCELENMESİ Sibel AÇIŞLI 1 Ali KOLOMUÇ 1 1 Artvin Çoruh Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü Özet: Araştırmada fen bilgisi öğretmen adaylarının fen branşlarına (fizik, kimya ve biyoloji) yönelik tutumlarının cinsiyet, sınıf düzeyi ve mezun olunan lise türü değişkenlerine göre incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma eğitim öğretim yılı bahar döneminde Artvin Çoruh Üniversitesi Eğitim Fakültesi Fen Bilgisi öğretmenliğinde öğrenim görmekte olan 212 öğretmen adayı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak Bakırcı (2005) tarafından geliştirilen 15 i fizik, 15 i kimya ve 15 i biyoloji branşında olmak üzere 45 maddeden oluşan 5 li Likert tipi Fen Bilgisi Branşlarına Karşı Tutum Anketi kullanılmıştır. Ölçekte yer alan tutum maddeleri Kesinlikle aynı fikirdeyim 1 puan, Aynı fikirdeyim 2 puan, Kararsızım 3 puan, Aynı fikirde değilim 4 puan Kesinlikle aynı fikirde değilim 5 puan olacak şekilde puanlama yapılmıştır. Araştırmada betimsel tarama modeli kullanılmış olup ölçekten elde edilen veriler SPSS paket programı ile analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen verilerin analizinden öğretmen adaylarının fen branşlarına karşı tutumlarında farklılıklar tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Öğretmen Adayları, Fen Branşları, Cinsiyet, Sınıf Düzeyi 1. GİRİŞ 21. yüzyılın yaşandığı dünyamızda bilim ve teknoloji alanlarında çok hızlı bir değişim ve gelişim süreci yaşanmakta olup bu sürecin bir parçası olma yolunun eğitimden geçtiği çok açıktır. Eğitim ve öğretim sistemi, değişen ve gelişen teknolojiye ayak uydurabilmek için kendini sürekli yenilemek zorundadır. Bu yenilik çalışmalarında şüphesiz en önemli görev öğretmenlere düşmektedir. Temel eğitim olan ilköğretim seviyesinde öğrencilerin derse karşı tutum ve başarılarında en önemli faktör öğretmenlerdir. Bu yüzden öğrencinin başarı tutumlarının pozitif yönde gelişmesinde en önemli etken olan öğretmenlerin ve ileride öğretmen olacak olan öğretmen adaylarının tutumları öğretmelik mesleğini yerine getirecek olmalarından dolayı büyük öneme sahiptir. Çünkü araştırmacılara göre mesleğe yönelik tutum meslekteki başarıları etkileyen önemli bir unsurdur (Çakır, 2005; Aşkar ve Erden, 1987; Bloom, 1979; Berberoğlu, 1990; Saracaloğlu, 2000; Baykul, 1990). Fizik, kimya ve biyoloji derslerini içeren fen bilgisi dersi öğretmenlerinin bu derslerde yeterli bilgiye sahip olmaları gerekmektedir. Ama son yıllarda yapılan çalışmalarda fen bilgisi öğretmen adaylarının bu branşlardan en çok ilgi duydukları branştaki derse ağırlık verdikleri ve diğerlerini yüzeysel olarak geçtikleri belirtilmektedir. Bunda en önemli etkenin öğretmen adaylarının bu branşlara karşı tutumları olduğu düşünülmektedir. Akgün (1998) tarafından yapılan bir araştırmada farklı branşlardan mezun olduktan sonra, fen bilgisi öğretmeni olarak görev yapan öğretmenlerin kendi alanları dışındaki konuları anlatmada ve özellikle laboratuar uygulamalarını yapmada yetersiz oldukları anlaşılmıştır. Büyükkaragöz (1998) tarafından yapılan araştırmada, fen bilgisi öğretmenliği bölümünden mezun adayların fen bilgisi programında yer alan tüm konuları yeterli düzeyde veremedikleri veya programa kayıt olmadan önce ilgi duydukları branşta ki konulara ağırlık verdikleri, diğer konuları yüzeysel geçtiklerini belirtmektedir. Oğuzkan,(1985) e göre çağdaş eğitim ve öğretim ilkelerine göre görev yapan bir öğretmen sadece ders vermez aynı zamanda öğrencilerin tutumlarını da değiştirebilir. Bu nedenle ileride müfredatın uygulayıcısı olacak olan öğretmen adaylarının fen bilgisi branşlarına yönelik tutumlarının belirlenmesi ve bu tutumlara göre eğitim sistemi içinde gerekli düzenlemelerin yapılması son derece önemlidir. Son yıllarda fen bilgisi öğretmen adaylarının fen branşlarına karşı tutumlarını inceleyen birçok araştırma yapılmıştır (Cukrowska 1997; Çepni, Özsevgeç ve Bacanak, 2001a; Çepni, Küçük ve Ayvacı, 2001b). Tüm bu sebeplerden dolayı araştırmada fen bilgisi öğretmen adaylarının fen branşlarına (fizik, kimya ve biyoloji) yönelik tutumlarının cinsiyet, sınıf düzeyi ve mezun olunan lise türü değişkenlerine göre incelenmesi amaçlanmıştır. Belirtilen bu amaç doğrultusunda aşağıdaki araştırma sorularının yanıtları aranmıştır. 1. Fen bilgisi öğretmen adaylarının sınıf düzeyleri ile fen branşlarına yönelik tutumları arasında bir ilişki var mıdır? 2. Fen bilgisi öğretmen adaylarının mezun oldukları lise türleri ile fen branşlarına yönelik tutumları arasında bir ilişki var mıdır?

2 3. Fen bilgisi öğretmen adaylarının cinsiyetleri ile fen branşlarına yönelik tutumları arasında bir ilişki var mıdır? 2. YÖNTEM Araştırmada fen bilgisi öğretmen adaylarının fen branşlarına (fizik, kimya ve biyoloji) yönelik tutumlarının cinsiyet, sınıf düzeyi ve mezun olunan lise türü değişkenlerine göre incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma eğitim öğretim yılı bahar döneminde Artvin Çoruh Üniversitesi Eğitim Fakültesi Fen Bilgisi öğretmenliğinde öğrenim görmekte olan 220 öğretmen adayı ile gerçekleştirilmiştir Veri Toplama Aracı Araştırmada veri toplama aracı olarak Bakırcı (2005) tarafından geliştirilen 15 i fizik, 15 i kimya ve 15 i biyoloji branşında olmak üzere 45 maddeden oluşan 5 li Likert tipi Fen Bilgisi Branşlarına Karşı Tutum Anketi kullanılmıştır. Ölçekte yer alan tutum maddeleri Kesinlikle aynı fikirdeyim 1 puan, Aynı fikirdeyim 2 puan, Kararsızım 3 puan, Aynı fikirde değilim 4 puan Kesinlikle aynı fikirde değilim 5 puan olacak şekilde puanlama yapılmıştır. Ölçeğin güvenilirlik katsayısı araştırmacı tarafından 0,85 olarak bulunmuştur. Öğretmen adaylarının ölçeğe vermiş oldukları cevaplar dikkate alınarak tutum puanlarının ortalamaları hesaplanmıştır. Bu ortalamalar üzerinden öğretmen adaylarının fen branşlarına yönelik tutumları hakkında yorumlar yapılmıştır. Tutum puan ortalamaları 3 ten aşağı ise olumlu tutum geliştirdikleri, 3 ten yukarı ise olumsuz tutum geliştirdikleri kabul edilmiştir. Tutum ölçeği için aritmetik ortalamalar yorumlanırken 1,00-1,79 Kesinlikle aynı fikirdeyim, 1,80-2,59 Aynı fikirdeyim, 2,60-3,39 arasındakilerin Kararsızım, 3,40-4,19 arasındakiler Aynı fikirde değilim ve 4,20-5,00 Kesinlikle aynı fikirde değilim derecesinde değer taşıdığı kabul edilmiştir. 2.2.Verilerin İstatistiksel Analizi Araştırmada betimsel tarama modeli kullanılmış olup araştırmada elde edilen veriler SPSS (Statistical Package for Social Sciences) for Windows 17.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Verileri değerlendirilirken tanımlayıcı istatistiksel metotları (Sayı, Yüzde, Ortalama, Standart sapma) kullanılmıştır. Niceliksel verilerin karşılaştırılmasında iki grup arasındaki farkı t-testi, ikiden fazla grup durumunda parametrelerin gruplararası karşılaştırmalarında Tek yönlü (One way) Anova testi kullanılmıştır. Araştırmanın bağımlı ve bağımsız değişkenleri arasındaki ilişkiyi Pearson korelasyon analizi ile test edilmiştir. Ölçekler arasındaki korelasyon ilişkileri aşağıdaki kriterlere göre değerlendirilmiştir (Kalaycı, 2006, s.116); r İlişki 0,00-0,25 Çok Zayıf 0,26-0,49 Zayıf 0,50-0,69 Orta 0,70-0,89 Yüksek 0,90-1,00 Çok Yüksek Elde edilen bulgular %95 güven aralığında %5 anlamlılık düzeyinde değerlendirilmiştir. 3. BULGULAR Bu bölümde, araştırma probleminin çözümü için, araştırmaya katılan öğretmen adaylarından ölçek yoluyla toplanan verilerin analizi sonucunda elde edilen bulgular yer almaktadır. Elde edilen bulgulara dayalı olarak açıklama ve yorumlar yapılmıştır.

3 3.1. Örneklem Grubunun Demografik Özelliklerine İlişkin Bulgular Tablo 1. Örneklem Grubunun Cinsiyetlerine Göre Dağılımı Bayan ,5 Erkek 67 30,5 Örneklem grubunun cinsiyetlerine göre dağılımı Tablo 1'de incelenmiştir. Buna göre araştırmaya katılan öğretmen adaylarının 153'ü (%69,5) bayan, 67'si (%30,5) erkektir. Tablo 2. Örneklem Grubunun Yaşlarına Göre Dağılımı yaş 37 16, yaş ,5 23 yaş ve üstü 30 13,6 Örneklem grubunun yaşlarına göre dağılımı Tablo 2'de incelenmiştir. Buna göre araştırmaya katılan öğretmen adaylarının 37'si (%16,8) yaş, 153'ü (%69,5) yaş, 30'u (%13,6) 23 ve üstü yaş aralığındadır. Tablo 3. Örneklem Grubunun Mezun Olduğu Liselere Göre Dağılımı Anadolu Lisesi 18 8,2 Genel Lise ,7 Diğer 20 9,1 Örneklem grubunun mezun olduğu liselere göre dağılımı Tablo 3'de incelenmiştir. Buna göre araştırmaya katılan öğretmen adaylarının 18'inin (%8,2) Anadolu Lisesi, 182'sinin (%82,7) Genel Lise, 20'sinin (%9,1) diğer liselerden mezun olduğu görülmektedir. Tablo 4. Örneklem Grubunun Öğrenim Gördüğü Sınıflara Göre Dağılımı 1.sınıf 96 43,6 2.sınıf 73 33,2 3.sınıf 51 23,2 Örneklem grubunun öğrenim gördüğü sınıflara göre dağılımı Tablo 4'de incelenmiştir. Buna göre araştırmaya katılan öğretmen adaylarının 96 sının (%43,6) 1.sınıf, 73 ünün (%33,2) 2.sınıf, 51 inin (%23,2) 3.sınıfta öğrenim gördüğü görülmektedir Öğretmen Adaylarının Fen Branşlarına Yönelik Geliştirdikleri Tutumun Olumlu/Olumsuz Olma Durumuna Göre Dağılımı Tablo 5. Fizik Dersine Yönelik Tutumun Olumlu/Olumsuz Olma Durumuna Göre Dağılımı Olumlu tutum ,0 Olumsuz tutum 99 45,0 Örneklem grubunun fizik dersine yönelik tutumun olumlu/olumsuz olma durumuna göre dağılımı Tablo 5'de incelenmiştir. Buna göre araştırmaya katılan öğretmen adaylarının 121 inin (%55,0) fizik dersine yönelik olumlu tutum, 99 unun (%45,0) olumsuz tutum geliştirdikleri görülmektedir.

4 Tablo 6. Kimya Dersine Yönelik Tutumun Olumlu/Olumsuz Olma Durumuna Göre Dağılımı Olumlu tutum ,4 Olumsuz tutum 85 38,6 Örneklem grubunun kimya dersine yönelik tutumun olumlu/olumsuz olma durumuna göre dağılımı Tablo 6'da incelenmiştir. Buna göre araştırmaya katılan öğretmen adaylarının 135 inin (%61,4) kimya dersine yönelik olumlu tutum, 85 inin (%38,6) olumsuz tutum geliştirdikleri görülmektedir. Tablo 7. Biyoloji Dersine Yönelik Tutumun Olumlu/Olumsuz Olma Durumuna Göre Dağılımı Olumlu tutum ,7 Olumsuz tutum 49 22,3 Örneklem grubunun biyoloji dersine yönelik tutumun olumlu/olumsuz olma durumuna göre dağılımı Tablo 7'de incelenmiştir. Buna göre araştırmaya katılan öğretmen adaylarının 171 inin (%77,7) biyoloji dersine yönelik olumlu tutum, 49 unun (%22,3) olumsuz tutum geliştirdikleri görülmektedir Öğretmen Adaylarının Fen Branşlarına Yönelik Tutum Düzeylerinin Ortalamaları Tablo 8. Öğretmen Adaylarının Fen Branşlarına Yönelik Tutum Düzeylerinin Ortalamaları N Ort. S.s Min. Max. Fizik dersine yönelik tutum 220 3,017 0,336 1,667 4,067 Kimya dersine yönelik tutum 220 2,966 0,389 1,733 4,133 Biyoloji dersine yönelik tutum 220 2,789 0,399 1,600 4,000 Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının fen bilgisi derslerine yönelik tutum düzeylerinin ortalamaları incelendiğinde; fizik dersine yönelik tutumlarının ortalaması 3,017 ± 0,336; kimya dersine yönelik tutumlarının ortalaması 2,966 ± 0,389; biyoloji dersine yönelik tutumlarının ortalaması 2,789 ± 0,399 olarak bulunmuştur Öğretmen Adaylarının Fen Branşlarına Yönelik Tutumlarının Demografik Özelliklere Göre Farklılaşması Tablo 9. Fen Branşlarına Yönelik Tutumların Cinsiyet Değişkenine Göre Farklılaşması Grup N Ort Ss t p Fizik dersine yönelik tutum Bayan 153 3,054 0,340 2,474 0,014 Erkek 67 2,933 0,312 Kimya dersine yönelik tutum Bayan 153 2,946 0,390-1,175 0,241 Erkek 67 3,013 0,387 Biyoloji dersine yönelik tutum Bayan 153 2,756 0,401-1,829 0,069 Erkek 67 2,863 0,385 cinsiyet değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla yapılan t- testi sonucunda grup ortalamaları arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunmuştur (t=2,47; p=0,014<0,05). Ortalamalar arasındaki farka göre, bayan öğretmen adaylarının fizik dersine yönelik tutum puanları (x=3,054), erkek öğretmen adaylarının fizik dersine yönelik tutum puanlarından (x=2,933) yüksek bulunmuştur.

5 Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının kimya dersine yönelik tutum puanları ortalamalarının cinsiyet değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla yapılan t- testi sonucunda grup ortalamaları arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunmamıştır (t=-1,175; p=0,241>0,05). Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının biyoloji dersine yönelik tutum puanları ortalamalarının cinsiyet değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla yapılan t-testi sonucunda grup ortalamaları arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunmamıştır (t=-1,829; p=0,069>0,05). Tablo 10. Fen Branşlarına Yönelik Tutumların Yaş Değişkenine Göre Farklılaşması Grup N Ort Ss F p Fizik dersine yönelik tutum yaş 37 2,950 0,279 2,733 0, yaş 153 3,051 0, yaş ve üstü 30 2,924 0,272 Kimya dersine yönelik tutum yaş 37 2,838 0,442 2,498 0, yaş 153 2,996 0, yaş ve üstü 30 2,973 0,259 Biyoloji dersine yönelik tutum yaş 37 2,784 0,427 0,118 0, yaş 153 2,796 0, yaş ve üstü 30 2,758 0,318 yaş değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla yapılan tek yönlü varyans analizi (Anova) sonucunda grup ortalamaları arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunmamıştır (F=2,733; p=0,067>0,05). Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının kimya dersine yönelik tutum puanları ortalamalarının yaş değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla yapılan tek yönlü varyans analizi (Anova) sonucunda grup ortalamaları arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunmamıştır (F=2,498; p=0,085>0,05). Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının biyoloji dersine yönelik tutum puanları ortalamalarının yaş değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla yapılan tek yönlü varyans analizi (Anova) sonucunda grup ortalamaları arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunmamıştır (F=0,118; p=0,889>0,05). Tablo 11. Fen Branşlarına Yönelik Tutumların Mezun Olduğu Lise Değişkenine Göre Farklılaşması Grup N Ort Ss F p Fizik dersine yönelik tutum Anadolu Lisesi 18 3,033 0,321 0,289 0,749 Genel Lise 182 3,021 0,335 Diğer 20 2,963 0,367 Kimya dersine yönelik tutum Anadolu Lisesi 18 2,989 0,412 0,334 0,717 Genel Lise 182 2,971 0,377 Diğer 20 2,900 0,484 Biyoloji dersine yönelik tutum Anadolu Lisesi 18 2,767 0,483 0,446 0,640 Genel Lise 182 2,799 0,397 Diğer 20 2,713 0,341 mezun olduğu lise değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla yapılan tek yönlü varyans analizi (Anova) sonucunda grup ortalamaları arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunmamıştır (F=0,289; p=0,749>0,05). Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının kimya dersine yönelik tutum puanları ortalamalarının mezun olduğu lise değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla

6 yapılan tek yönlü varyans analizi (Anova) sonucunda grup ortalamaları arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunmamıştır (F=0,334; p=0,717>0,05). Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının biyoloji dersine yönelik tutum puanları ortalamalarının mezun olduğu lise değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla yapılan tek yönlü varyans analizi (Anova) sonucunda grup ortalamaları arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunmamıştır (F=0,446; p=0,640>0,05). Tablo 12. Fen Branşlarına Yönelik Tutumların Sınıf Değişkenine Göre Farklılaşması Grup N Ort Ss F p Fizik dersine yönelik tutum 1.sınıf 96 3,011 0,368 1,212 0,300 2.sınıf 73 3,060 0,321 3.sınıf 51 2,966 0,287 Kimya dersine yönelik tutum 1.sınıf 96 2,955 0,443 0,743 0,477 2.sınıf 73 3,009 0,376 3.sınıf 51 2,927 0,288 Biyoloji dersine yönelik tutum 1.sınıf 96 2,795 0,434 0,908 0,405 2.sınıf 73 2,824 0,397 3.sınıf 51 2,727 0,325 sınıf değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla yapılan tek yönlü varyans analizi (Anova) sonucunda grup ortalamaları arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunmamıştır (F=1,212; p=0,300>0,05). Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının kimya dersine yönelik tutum puanları ortalamalarının sınıf değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla yapılan tek yönlü varyans analizi (Anova) sonucunda grup ortalamaları arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunmamıştır (F=0,743; p=0,477>0,05). Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının biyoloji dersine yönelik tutum puanları ortalamalarının sınıf değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla yapılan tek yönlü varyans analizi (Anova) sonucunda grup ortalamaları arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunmamıştır (F=0,908; p=0,405>0,05) Öğretmen Adaylarının Fen Branşlarına Yönelik Tutum Düzeyleri Aralarındaki İlişkinin Korelasyon Analizi ile İncelenmesi Tablo 13. Tutum Düzeyleri Aralarındaki İlişkinin Korelasyon Analizi ile İncelenmesi Boyutlar Boyut N r p Kimya dersine yönelik tutum Fizik dersine yönelik tutum 220 0,349 0,000 Biyoloji dersine yönelik tutum Fizik dersine yönelik tutum 220 0,305 0,000 Biyoloji dersine yönelik tutum Kimya dersine yönelik tutum 220 0,472 0,000 Tablo 133 den anlaşılacağı üzere, kimya dersine yönelik tutum ile fizik dersine yönelik tutum arasındaki ilişkiyi belirlemek üzere yapılan korelasyon analizi sonucunda, puanlar arasında %34,9 düzeyinde pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur (r=0,349; p=0,000<0,05). Buna göre kimya dersine yönelik tutum puanı arttıkça fizik dersine yönelik tutum puanı da artmaktadır. Biyoloji dersine yönelik tutum ile fizik dersine yönelik tutum arasındaki ilişkiyi belirlemek üzere yapılan korelasyon analizi sonucunda, puanlar arasında %30,5 düzeyinde pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur (r=0,305; p=0,000<0,05). Buna göre biyoloji dersine yönelik tutum puanı arttıkça fizik dersine yönelik tutum puanı da artmaktadır. Biyoloji dersine yönelik tutum ile kimya dersine yönelik tutum arasındaki ilişkiyi belirlemek üzere yapılan korelasyon analizi sonucunda, puanlar arasında %47,2 düzeyinde pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur (r=0,472; p=0,000<0,05). Buna göre biyoloji dersine yönelik tutum puanı arttıkça kimya dersine yönelik tutum puanı da artmaktadır.

7 4. TARTIŞMA ve SONUÇ Fen bilgisi öğretmen adaylarının fen branşlarına (fizik, kimya ve biyoloji) yönelik tutumlarının cinsiyet, sınıf düzeyi ve mezun olunan lise türü değişkenlerine göre farklılaşıp farklılaşmadığının belirlenmesine yönelik yapılan analiz sonucunda, fen bilgisi öğretmen adaylarının branşlara karşı tutumları irdelendiğinde, öğretmen adaylarının 121 inin (%55,0) fizik dersine yönelik olumlu tutum, 99 unun (%45,0) olumsuz tutum geliştirdikleri, öğretmen adaylarının 135 inin (%61,4) kimya dersine yönelik olumlu tutum, 85 inin (%38,6) olumsuz tutum geliştirdikleri ve öğretmen adaylarının 171 inin (%77,7) biyoloji dersine yönelik olumlu tutum, 49 unun (%22,3) olumsuz tutum geliştirdikleri görülmektedir. Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının fen bilgisi derslerine yönelik tutum düzeylerinin ortalamaları incelendiğinde; fizik dersine yönelik tutumlarının ortalaması 3,017 ± 0,336; kimya dersine yönelik tutumlarının ortalaması 2,966 ± 0,389; biyoloji dersine yönelik tutumlarının ortalaması 2,789 ± 0,399 olarak bulunmuştur. Öğretmen adaylarının branşlara karşı farklı tutum sahibi olmalarında dersi yürüten öğretim elemanının etkisi olabileceği düşünülmektedir. Öğretim elemanlarının tutumları, öğretmen adaylarının tutumlarını etkileyebilir (Büyükkaragöz, 1998; Sözer, 1996). cinsiyet değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemeye yönelik analiz çalışması sonucunda bayan öğretmen adaylarının fizik dersine yönelik tutum puanları (x=3,054), erkek öğretmen adaylarının fizik dersine yönelik tutum puanlarından (x=2,933) yüksek bulunmuştur. Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının kimya ve biyoloji derslerine yönelik tutum puanları ortalamalarının cinsiyet değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemeye yönelik analiz çalışması sonucunda bayan ve erkek öğretmen adaylarının tutum puanları arasında istatistiksel açıdan anlamlı fark bulunmamıştır. Bu sonuç literatür de yer alan Durmaz ve Özyıldırım (2005) tarafından yapılan cinsiyet değişkenine göre öğretmen adaylarının kimya dersine karşı tutumlarını inceleyen çalışmanın sonuçları ile uyum halindedir. Hançer, Uludağ ve Yılmaz, (2007) tarafından yapılan fen bilgisi öğretmen adaylarının kimya dersine karşı tutumlarını cinsiyet açısından inceleyen çalışmanın sonuçları ile karşılaştırıldığında paralellik göstermediği görülmektedir. Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının fizik, kimya ve biyoloji derslerine yönelik tutum puanları ortalamalarının yaş değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemeye yönelik analiz çalışması sonucunda grup ortalamaları arasında istatistiksel açıdan anlamlı fark bulunmamıştır. Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının fizik, kimya ve biyoloji derslerine yönelik tutum puanları ortalamalarının mezun olduğu lise değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemeye yönelik analiz çalışması sonucunda grup ortalamaları arasındaki istatistiksel açıdan anlamlı fark bulunmamıştır. Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının fizik, kimya ve biyoloji derslerine yönelik tutum puanları ortalamalarının sınıf değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemeye yönelik analiz çalışması sonucunda grup ortalamaları arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunmamıştır. Çalışmada fen bilgisi öğretmen adaylarının fizik ve kimya branşlarına karşı tutum puan ortalamaları ikili olarak karşılaştırılmış olup analiz sonucunda kimya dersine yönelik tutum ile fizik dersine yönelik tutum puanları arasında %34,9 düzeyinde pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Buna göre kimya dersine yönelik tutum puanı arttıkça fizik dersine yönelik tutum puanı da artmaktadır. Biyoloji dersine yönelik tutum ile fizik dersine yönelik tutum arasındaki ilişkiyi belirlemek üzere yapılan analiz sonucunda, puanlar arasında %30,5 düzeyinde pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Buna göre biyoloji dersine yönelik tutum puanı arttıkça fizik dersine yönelik tutum puanı da artmaktadır. Biyoloji dersine yönelik tutum ile kimya dersine yönelik tutum arasındaki ilişkiyi belirlemek üzere yapılan analiz sonucunda, puanlar arasında %47,2 düzeyinde pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Buna göre biyoloji dersine yönelik tutum puanı arttıkça kimya dersine yönelik tutum puanı da artmaktadır.

8 5. ÖNERİLER Çalışmadan elde edilen verilerin değerlendirilmesiyle fen bilgisi öğretmen adaylarının fizik, kimya ve biyoloji derslerine karşı tutumlarının farklı olduğu görülmüştür. Fizik, kimya ve biyoloji derslerinin birleşiminden oluşan fen bilgisi dersini ileride öğretmen olduklarında yürütecek olan fen bilgisi öğretmen adaylarının bir alana karşı daha olumlu tutum içinde olmalarına rağmen fenin diğer branşlarına karşı aynı tutuma sahip olmadıkları belirlenmiştir. Bu veriler ışığında ileride müfredatın yürütücüsü olacak olan öğretmen adaylarının fizik, kimya ve biyoloji branşlarına karşı tutumlarının iyileştirilmesine yönelik çalışmalar yapılması önerilmektedir. KAYNAKLAR Aşkar, P. ve Erden, M. (1987). Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği. Çağdaş Eğitim, 121, Bakırcı, H. (2005). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının, Fizik, Kimya ve Biyoloji Branşlarına Karşı Tutumlarının İncelenmesi. Y. Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Fen Bilgisi Eğitimi Anabilim Dalı. Baykul, Y. (1990). "İlkokul Beşinci Sınıftan Lise ve Dengi Okulların Son Sınıflarına kadar Matematik Ve Fen Derslerine Karşı Tutumda Görülen Değişmeler ve Öğrenci Seçme Sınavındaki Başarı İle İlişkili Olduğu Düşünülen Bazı Faktörler", ÖSYM Yayınları, Ankara. Berberoğlu, G.(1990). "Kimyaya ilişkin Tutumların Ölçülmesi", Eğitim ve Bilim. 76, Bloom, S. B. (1979). İnsan Nitelikleri ve Okulda Öğrenme. (D.A. Özçelik Çev.). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları. Büyükkaragöz, S. (1998). Öğretmen Adayı Öğrencilerin Öğretmenlik Yeterlilik Düzeyleri ve 23. Mesleki Tutumları ile Bunlar Arsındaki İlişkiler. Eğitim Sempozyumu, D.E.Ü. Sabancı Kültür Sarayı, Nisan, İzmir. Cukrowska, E., Staskun, M. G. & Schoeman, H. S., Attitudes towards chemistry and their realionship to student achievement in introductory chemistry coruses South African Journal of Chemistry, 52 (1): Çakır, Ö. (2005). Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi İngilizce Öğretmenliği Lisans Programı ve Eğitim Fakülteleri İngilizce Öğretmenliği Lisans Programı Öğrencilerinin Mesleğe Yönelik Tutumları ve Mesleki Yeterlik Algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6, 9, Çepni, S., Küçük, M. ve Ayvacı, H. Ş. (2001b). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Fen Branşlarına Karşı Tutumlarının ve Temel Fen Kavramlarını Anlama Düzeylerinin Yıllara Göre Değişimi, X. Ulusal Eğitim Bilimler Kongresi, Bolu. Çepni, S., Özsevgeç, T. ve Bacanak, A. (2001a). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Fen Branşlarına Karşı Tutumları İle Fen Branşlarındaki Başarılarının İlişkisi, X.Ulusal Eğitim Bilimler Kongresi, Bolu. Durmaz, H. ve Özyıldırım, H., (2005). Fen Bilgisi ve Sınıf Öğretmenliği Öğrencilerinin Kimya Dersine Karşı Tutumları ve Çoklu Zeka Alanları İle Kimya ve Türkçe Derslerindeki Başarıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi, Cilt 6, Sayı 1,

9 Hançer, A.H., Uludağ, N., ve Yılmaz, A. (2007). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Kimya Dersine Yönelik Tutumlarının Çeşitli Değişkenlere Göre Değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 32, Oğuzkan, F. (1985). Orta Dereceli Okullarda Öğretim, Emel Matbaacılık, Ankara. Saracaloğlu, A.S. (2000). "Öğretmen Adaylarının Yabancı Dile Yönelik Tutumları İle Akademik Başarıları Arasındaki İlişki".Eğitim ve Bilim, Ankara. Sözer, E. (1996). Üniversitelerde Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları, Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (2): 7 21.