T.C. HONG KONG BAŞKONSOLOSLUĞU TİCARET ATAŞELİĞİ HONG KONG ÖZEL İDARE BÖLGESİ 2003 YILI ÜLKE RAPORU

Transkript

1 T.C. HONG KONG BAŞKONSOLOSLUĞU TİCARET ATAŞELİĞİ HONG KONG ÖZEL İDARE BÖLGESİ 2003 YILI ÜLKE RAPORU

2 I- Genel Bilgiler a) Çoğrafi Özellikler b) Nüfus Yapısı c) Tarihi d) Siyası ve İdari Yapısı İ Ç İ N D E K İ L E R II- Genel Ekonomik Gelişmeler a) Genel Durum i. Tüketici Gelirleri ii. Gayrı Safi Yurtiçi Hasıla iii. İstihdam iv. Gayrı Menkul Piyasası v. Finans Piyasası vi. Tüketici Fiyatları b) Dış Ticaret i. İhracat 1. Re-eksport 2. Yerel İhracat ii. İthalat iii. Hizmet İhracatı iv. Hizmet İthalatı v. Denge c) Yerel Ekonomi i. İç Talep ii. Parakende Satışlar iii. Tüketim Harcamaları iv. Yatırım Harcamaları v. Emlak Piyasası 1. Mesken Fiyatları 2. Mesken Kiraları 3. Ticari Bina Kiraları 4. Ticari Bina Fiyatları 5. Endüstriyel Gayrı Menkuller vi. Hizmetler Sektörü vii. Sanayi Sektörü viii. İstihdam 2

3 III- Dış Ticaret a) Genel b) İhracat ix. Yerel Elektrik Tüketimi x. Doğal Gaz Tüketimi i. Yerel İhracat 1. Mal 2. Hizmetler ii. İhracatın Bölgesel Dağılımı 1. ÇHC 2. ABD 3. Japonya 4. Almanya 5. Tayvan 6. Singapur 7. Güney Kore iii. Mal Gruplarına Göre İhracat iv. Re-eksport v. Hizmet İhracatı c) İthalat i. Mal İthalatı ii. İthalatın Bölgesel Dağılımı iii. Hizmet İthalatı d) Dış Ticaret Dengesi IV- Sektörler İtibariyle 2001 Yılı Gelişmeleri a) Ulaştırma Sektörü 1. Kamu Toplu Taşımacılığı (Şehiriçi) 2. Uluslararası Havayolu Yolcu Taşımacılığı 3. Hava Kargo Taşımacılığı 4. Deniz Kargo Taşımacılığı b) Turizm Sektörü c) Telekomünikasyon Sanayi d) Tekstil Sanayi e) Konfeksiyon Sanayi 3

4 f) Ev Eşyaları Sanayi g) İnşaat Malzemeleri Sanayi h) Elektronik Sanayi i) Mücevherat Sanayi j) Deri Sanayi k) Kürk Sanayi l) Ayakkabı Sanayi m) Makine Sanayi V- Yatırım ve Dış Ticaret Mevzuatı 1- Dış Ticaret a. Tarifeler b. Miktar Kısıtlamaları c. Fikri ve Sinai Mülkiyet Hakları d. İhracat Sübvansiyonları e. Sağlık, Güvenlik ve Çevre Standardları f. Anti-damping Uygulamaları g. Diğer Ticari Engeller 2- Yabancı Sermaye Yatırımları 3- Hong Kong da Temsilcilik Ofisi Açmanın Yöntem ve Maliyeti 4- Firma Tescil Prosedürü 5- Hong Kong da Çalışma Vizesi Başvurusunda İstenen Belgeler 6- Hong Kong da Gayrı Menkul Satın Alımı 7- Hong Kong ve Çin Halk Cumhuriyeti Arasında Daha Yakın Ekonomik Ortaklık Düzenlemesi VI- Türkiye-Hong Kong İkili Ekonomik ve Ticari İlişkileri VII- Sonsöz 4

5 I. GENEL BILGILER (2002) Resmi Adı : Hong Kong Özel İdare Bölgesi (ÇHC) (Hong Kong Special Administrative Region, PRC) Yönetim Biçimi : Otonom Özel Yönetim Bölgesi Resmi Dili : Çince (Kantoniz) ve İngilizce Başkenti : Hong Kong Yüzölçümü : 1.101,03 km² Nüfusu : Okur-Yazar Oranı (%) : 92,2 Para Birimi : Hong Kong Doları (HK) Para Birimi Paritesi (Mart 2002) : 1 $ = 7,78 HK (Sabit Kur) Toplam Rezervler (Altın Hariç) : 111,2 milyar ABD $ Kişi Başına Düşen GSMH : ABD $ (2001) Cari İşlemler Dengesi : 12,3 milyar ABD $ (2001) Üyesi Olduğu Uluslararası Kuruluşlar : APEC, AsDB, BIS, CCC, ESCAP (aday), ICFTU, IMO (aday), Interpol (subbureau), IOC, ISO (correspondent), WCL, WMO, WTO a) Coğrafik Özellikler: Asya-Pasifik Bölgesinde önemli bir ticaret merkezi olan Hong Kong, 1 Temmuz 1997 tarihinden sonra Çin Halk Cumhuriyeti Hong Kong Özel İdari Bölgesi (Hong Kong Special Administrative Region of The People s Republic of China) adını alan Çin Halk Cumhuriyeti nin güneydoğusunda yer alan irili ufaklı yaklaşık 230 adadan oluşan bir şehir devlettir. Hong Hong temel olarak dört ana bölgeden oluşmaktadır: Hong Kong Adası (80 km²), Kowloon Yarımadası (47 km²), New Territory (794 km²) ve diğer adalar (174 km²) yılından bu yana denizin doldurulması suretiyle elde edilmiş olan 60 km² lik bir alan ülkenin kara sınırlarına dahil edilmiştir yılındaki yaklaşık 7 milyon kişi nüfusu olan Hong Kong un sadece Çin Halk Cumhuriyeti ile 30 km uzunluğunda kara sınırı bulunmaktadır. 5

6 Hong Kong, küçük bir çoğrafi alan üzerinde genel olarak dağlık bir araziye sahip olması nedeniyle gerek tarımsal üretim gerekse yerleşim alanı bakımından son derece kıt kaynaklara sahiptir. Bu nedenle, mesken, işyeri, fabrika ve havaalanı inşaatları için sıklıkla denizin doldurulması ile kazanılan topraklardan yararlanılmaktadır. Özellikle yıllarında Japon işgali sırasında yapılan kontrolsüz ağaç kesimi sonunda ülkenin yeşil dokusu ciddi tahribata uğramıştır. Ancak, 1946 yılında başlatılan ve bugüne kadar kesintisiz bir şekilde sürdürülen ağaçlandırma çalışmaları sonuçu bugün ülkenin yaklaşık % 70 i yeşil alanlardan oluşmaktadır. Hong Kong SAR Yüzölçümünün Yıllara Göre Değişimi (km²)* Hong Kong Adası 80,30 80,39 80,40 Kowloon 46,70 46,85 46,89 New Territories ve 968,91 971,27 973,74 Adalar Toplam 1.095, , ,03 (*): Değerler her yılın Haziran ayı sonu itibariyle belirlenmiştir. Hong Kong da denizin doldurulması ile arazi kazanımı genel bir uygulamadır. Hiçbir doğal kaynağa sahip olmayan Hong Kong, yıl boyunca yağış almasına rağmen su bakımdan dahi dışa bağımlıdır. Hong Kong, içme suyu ihtiyacını sınır komşusu olan Çin Halk Cumhuriyeti nin Guangdong Eyaletinden ithal ederek karşılamaktadır. 6

7 b) Nüfus Yapısı: Cinsiyet Dağılımı Hong Kong SAR Nüfusu ile İlgili İstatistiki Bilgiler * Miktar (1000 Kişi) Toplam İçindeki Payı (%) Miktar (1000 Kişi) Toplam İçindeki Payı (%) Miktar (1000 Kişi) Toplam İçindeki Payı (%) - Bay 3.235,4 49, ,0 48, ,9 48,6 - Bayan 3.253,9 50, ,9 51, ,1 51,4 Toplam 6.489,3 100, ,9 100, ,0 100,0 Yaş Grupları -15 Yaş Altı 1.178,0 18, ,1 16, ,4 16, Yaş Grubu 4.639,7 71, ,2 72, ,6 72,4-65 ve Üstü Yaşlar 671,6 10,3 753,6 11,2 777,0 11,4 Toplam 6.489,3 100, ,9 100, ,0 100,0 Nüfusdaki Artış (1000 Kişi) - Doğal Artış 31,8 21,0 13,4 - Net Göç 22,0 38,9 48,7 Toplam 53,8 59,9 62,1 Nüfus Artış Oranı (%) + 0,8 + 0,9 + 0,9 Nüfus Yoğunluğu (Km² ye Düşen Kişi Sayısı) - Hong Kong Adası Kowloon New Territories ve Adalar Toplam Ülkenin 2002 yılı nüfusu kişidir. Ülke nüfusu, yılları arasında ortalama yıllık % 1 oranında artmıştır yılları arasında ortalama yıllık nüfus artış hızı % 2,5 düzeyine çıkmıştır (1994 de % 2, 1995 de % 2, 1996 da % 2,5, 1997 de % 3 ve 1998 de % 2,8). Ancak, 2000 yılından başlayarak nüfus artış hızı önemli ölçüde yavaşlamış ve son üç yılın (2000, 2001 ve 2002 yılları) her birinde % 0,9 oranında ortalama yıllık nüfus artışı kaydedilmiştir. 7

8 2002 yılı rakamlarına göre kilometrekareye düşen kişi sayısı dür. Ülke nüfusu, kalabalık iş merkezi olan Hong Kong Adası ve Kowloon dan daha az yoğun bir nüfus yapısına sahip New Territories bölgesine doğru kaymaktadır. Nüfus yoğunluğu, 2002 yılı rakamları ile Hong Kong Adası ve Kowloon da sırasıyla kişi ve kişi iken, New Territories bölgesinde söz konusu rakamlardan çok uzak kişi düzeyindedir. Ülkenin resmi dilleri, İngilizce ve Çince nin lehçelerinden Kantonca dır. Resmi bir din bulunmamasına rağmen nüfusun önemli bir kısmı Budizm, Taoizm, Hiristiyanlık, İslam ve Hinduizm gibi dinlere mensuptur. Hong Kong SAR Çalışan Nüfusu ile İlgili İstatistikler* * 2002 Miktar (1000 Kişi) Toplam içindeki Payı (%) Miktar (1000 Kişi) Toplam içindeki Payı (%) Miktar (1000 Kişi) Toplam içindeki Payı (%) Cinsiyet Dağılımı Bay , , ,3 Bayan , , ,5 Toplam , , ,0 Yaş Grupları 25 Yaş Altı ,1 408* 11, , Yaş Grubu , * 59, , Yaş Grubu ,3 948* 27, ,9 65 Yaş ve Üstü 42 1,3 38 1,1 42 1,2 Toplam , * 100, ,0 İşsizlik (1000 Kişi) İşsiz Sayısı (174 +) 255 İşsizlik Oranı 2,6 4,4 (5,1 +) 7,3 (%) (*):Ekim-Aralık dönemi rakamlarıdır. Ayrıca, çalışan nüfus incelemelerinde 15 yaş ve üstü dikkate alınmıştır. (+): Yıllık 8

9 Yukarıda yer alan tabloya bakıldığında çalışan nüfusun yaş ortalamasının yükselmekte olduğu, toplam işgücü içindeki bay çalışan nüfusun, bayan çalışanlar lehine azalmakta olduğu ve yıllar itibariyle artan bir işsizlik görülmektedir. Gayri resmi kuruluş tahminlerine göre, 2003 yılı işsizlik oranı % 7,4 dür. c) Tarihi: Hong Kong Adası, 18 inci yüzyılın sonuna kadar yaklaşık kişi dolayında olan nüfusu ile Çin İmparatorluğuna bağlı özel bir önemi olmayan bir adayken büyük oranda İngiliz şirketleri tarafından kontrol edilen ticaret filolarınca, gümüş gibi bazı değerli ticari emtialar ile esrarın Çin İmparatorluğuna büyük miktarlarda pazarlanmaya başlaması sonucunda ticari açıdan son derece önemli ve stratejik bir kara parçası haline gelmiştir. Hong Kong, yılları arasında İngiltere ile Çin arasında süren ve tarihe I. Uyuşturucu Savaşı adıyla geçmiş olan savaş esnasında 1841 yılında İngilizlerin hakimiyetine geçmiştir. Bu tarihden itibaren de, 2. Dünya Savaşı sırasındaki Japon işgali dönemi hariç olmak üzere, İngiliz idaresi altında ve İngiltere den atanan bir İngiliz vali tarafından yönetilmiştir yılında Çin ile İngiltere arasında imzalanan bir anlaşma ile Hong Kong Adası ve bugün New Territories ile bir takım ada ve adacıkları kapsayan bir alan tarihine kadar 99 yıllığına İngiltere ye kiralanmıştır. Özellikle Deng Xiao Ping in önderliğindeki Çin Halk Cumhuriyeti de 1970 li yıllarda uygulanmaya başlanan ticaret ve ekonomik politikalar ile serbest piyasa ekonomisine geçiş yönündeki çabalar sonucu ÇHC in ulaştığı iki basamaklı hızlı ekonomik büyüme, Hong Kong un dünyanın en önemli ticaret ve finans merkezlerinden biri olmasının temelini oluşturmuştur. d) Siyasi ve İdari Yapısı: 19 Aralık 1984 tarihinde, Çin Halk Cumhuriyeti ve İngiltere Başbakanları Hong Kong da biraraya gelerek Hong Kong un eğemenliğinin 1997 yılında ÇHC ye devredilmesine ilişkin prosedürün kurallarını belirlemiş ve üzerinde mutabakat sağladıkları Ortak Deklarasyonu imzalamışdır. Ortak 9

10 Deklerasyon, Hong Kong un ÇHC ye devir tarihinden sonraki 50 yıllık süre içinde Tek Ülke İki Ayrı İdari Sistem esası çerçevesinde kendi idari bağımsızlığını ve yapısını koruması ve sadece dışişleri ve savunma konularında doğrudan ÇHC Hükümetine bağlı olmak suretiyle ayrı bir Özel İdari Bölge statüsü altında yönetilmesi öngörülmüştür yılında, Hong Kong un idaresinde uygulanacak esasları belirleyen bir Temel Kanun yürürlüğe girmiştir. Bu kanun ile devirden sonra ülkenin özerkliği büyük ölçüde garanti altına alınmıştır. Buna göre: - Sosyalist sistem ve politikalar Hong Kong da uygulanmayacaktır. - Hong Kong daki mevcut kapitalist ekonomik sistem ve serbest ticaret politikası en az 50 yıl süreyle muhafaza edilecektir. - Özel mülkiyet hakları kanunla korunacaktır. - Yabancı ülkelerin Hong Kong da yatırım yapmalarına veya ticari faaliyette bulunmalarına ilişkin mevzuat aynen korunacaktır. - Hong Kong kamu maliyesi ÇHC kamu maliyesinden bağımsız olacaktır. - Ülkenin resmi dili İngilizce olmaya devam edecektir. - Hong Kong Dolarının uluslararası mali piyasalardaki konvertibilitesi sürdürülecek ve kambiyo sınırlamalarına gidilmeyecektir. - Hisse senedi borsaları ile altın ve döviz piyasaları faaliyetlerine devam edecektir. - Ülke, serbest ticaret bölgesi olma özelliğini koruyacak, ticareti engelleyici düzenlemeler yapılmayacaktır. - Hong Kong, ayrı bir gümrük bölgesi olarak muhafaza edilecek ve ÇHC ile olan sınırı korunacaktır. - Bir Nihai İtiraz Mahkemesi (Yargıtay) kurulacak ve üyelerden biri İngiliz Milletler Cemiyeti mensubu olacaktır. - Yargıda, İngiliz sistemi uygulanmaya devam edecektir. - Ülke, uluslararası kuruluş ve organizasyonlara olan bağımsız üyeliğini Hong Kong Özel İdari Bölgesi adı altında olmak kaydıyla sürdürecek, kendi menşe şahadetnamelerini düzenlemekte serbest olacaktır. - Ülkenin adı Çin Halk Cumhuriyeti Hong Kong Özel İdari Bölgesi olacaktır. 10

11 1997 yılının 30 Haziran gecesi el değiştirme gerçekleşmiş ve bugüne kadar ÇHC Hükümeti Hong Kong a müdahale etmeme politikasını başarılı bir biçimde yürütmüştür yılı Mayıs ayında da Hong Kong da, yeni idari sistem altında ilk kez geniş katılımlı, şeffaf ve serbest seçim gerçekleştirilmiş ve ilk Yasama Meclisi nin (Legislative Council) seçimi tamamlanmıştır. Ülkenin yönetici olarak da Tung Chee Hwa adlı Şangay doğumlu bir işadamı şeçilerek ilk Baş İdareci ünvanını kazanmıştır. Bugün de Tung Chee Hwa, Baş İdareci görevini sürdürmektedir. Ortak Deklerasyon da belirtilen ilke ve esaslara uygun olarak Çin Meclisince (Çin Ulusal Halk Kongresi) 1990 yıllında alınan karar uyarınca, 1996 yılı başında, 96 üyesi Hong Kong dan ve 54 üyesi ÇHC den olmak üzere, 150 üyeli bir Hazırlık Komitesi oluşturulmuştur. Hazırlık Komitesi ilk Baş İdareciyi ve ilk genel seçime kadar iş başında kalacak geçici yasama organı üyelerini seçecek 400 üyeli Seçici Komiteyi gene aynı yıl içerisinde belirlemiştir. Söz konusu Komite tarafından, 1996 yılı Aralık ayında üç aday arasından Orient Deniz Taşımacılık Şirketinin Başkanı Tung Chee Hwa ilk Baş İdareci olarak seçilmiştir. Yürütme organının başı olarak İdare ve Yasama Meclisince alınan kararları doğrudan ya da sekreterleri vasıtasıyla yürütmekle görevli olan ve ülkemizde Başbakana tanınan nitelikte yetki ve görevlerle donatılmış olan Baş İdarecinin yetkileri arasında, kendine yürütme faaliyetlerinde danışmanlık görevini ifa edecek ve bu konumu itibariyle yürütme erki üzerinde önemli etkisi olan İdare Meclisi üyelerini atamak ve Bakanlar Kurulu mahiyetindeki Sekreterler Kurulu üyelerini belirlemek yer almaktadır. Yasama organınca alınan kararların yürütülmesini sağlamakla sorumlu 23 sekreterliğe ayrılan Sekreterler Kurulu görev ve yetkileri, ülkemizdeki Bakanlar Kurulu ve Bakanların görev ve yetkileri ile çok büyük oranda örtüşmektedir. 11

12 II. GENEL EKONOMİK GELİŞMELER Toplam Mevduat 3.406,5 (Milyar HK$) 3.317,8 (Milyar HK$) Toplam Krediler 2.185,0 (Milyar HK$) 2.076,9 (Milyar HK$) FX Mevduat (Ülke içi) (Milyon HK$) (Milyon HK$) FX Krediler (Ülke içi) - - Döviz Rezervleri 111,2 (Milyar ABD $) 111,9 ( Milyar ABD $ ) Dolaşımdaki Banknot Tutarı (Milyon HK$) (Milyon HK$) GSMH (Milyon HK$) (Milyon HK$) GSYH (Cari Fiyatlar ile) (Milyon HK$) (Milyon HK$) Kişi Başına Düşen GSYH (Cari Fiyatlar ile) (HK$) (HK$) Yıllık GSYH Büyüme Oranı (%) 0,5 2,3 Bütçe Büyüklüğü ( 000 HK$) ( 000 HK$) Vergi Gelirleri 175,6 (Milyar HK$) 173,3 (Milyar HK$) Dış Borç (Milyon HK$) İç Borç - - İthalat (Milyon HK$) (Milyon HK$) Yıllık İthalat Artışı (%) - 5,4 3,3 İhracat (Milyon HK$) (Milyon HK$) Yıllık İhracat Artışı (%) - 5,8 5,4 Bütçeden Ödenen Yıllık Faiz - - Bütçe Açığı ( 000) HK $ ( 000) HK $ Faiz Dışı Fazla - - Bir Yıllık Hazine Bonosu Faiz Oranı - - Hong Kong Doları İçin Yıllık Faiz Oranı (%) 2,53 0,74 Bir Yıllık Enflasyon Oranı (%) - 0,7-0,6 Kurumlar Vergisi Geliri ve Oranı ( 000) HK $ - % 15 Gelir Vergisi Geliri ve Oranları ( 000) HK$ % 2 - % 7 - % 12 - % ( 000) HK$ % ( 000)HK$ % 2 - % 7 - % 12 - % 17 Sosyal Güvenlik Prim Oranı (İşveren Dahil) % 10 % 10 Yıllık Ekonomik Büyüme Hızı 0,6 2,3 Yabancı Yatırımlar 2.749,2 (Milyar HK$) 3.027,8 (Milyar HK$) İşsiz Nüfus Sayısı İşsizlik Oranı 5,1 7,3 Çalışan Nüfus Sayısı

13 Çalışan Nüfusun Sektörel Dağılımı (%) - İmalat - Hizmetler - Diğerleri ,0 6,5 83,5 10,0 100,0 6,0 84,1 9,9 Emekli Nüfus Sayısı * * Sigortalı Çalışan Nüfus Yabancı Turist Sayısı Yabancı Turist Harcamaları Toplamı (Milyon HK$) - Turistik Yatak Sayısı Oda Oda Ticari Performans Endeksi(1996 = 100) - Toptan/Parakende Satışlar - Toptan Satışlar - Parakende Satışlar - İthalat/İhracat - Lokantalar -Oteller - Ulaştırma - Hava Ulaştırma - Kara Ulaştırması - Deniz Ulaştırma - Depolama -Haberleşme -Telekomünikasyon - Bankacılık - Finansal Hizmetler (Bankacılık hariç) - Mali Piyasalar ve Fon Yönetimi Hizmetleri - Sigortacılık - Gayri Menkul - Profesyonel Hizmetler - Sinemalar - Turizm, Konferans ve Sergi Hizmetleri - Bilgisayar ve Enformasyon Hizmetleri 77,3 72,9 65,7 58,8 82,3 79,0 75,0 72,9 102,0 96,4 69,2 67,5 112,6 115,3 136,0 152,0 106,0 103,0 122,7 119,1 63,6 51,1 93,4 90,8 89,4 84,8 107,6 106,6 109,4 93,9 106,4 91,5 155,7 171,2 61,6 59,8 90,8 85,4 122,3 111,4 71,4 76,9 125,3 132,6 (*): Hong Kong da Devlet tarafından idare edilen bir sosyal güvenlik fonu bulunmamaktadır yılında, Mandatory Provident Fund Schemes Authority adı altında denetleyici bir kurum kurulmuş ve çalışan nüfusun emeklilik sigortası yaptırması zorunluluğu getirilmiştir. Hong Kong Hükümeti minimum sosyal güvenlik kesinti oranını belirlemekte ve çalışan nüfus bankalar ve benzer kuruluşlarca sunulan emeklilik sigorta programlarına kendi tercihlerine göre dahil olmaktadır. Adı geçen kuruluş sadece sigortasız istihdamı önlemekden ve sistemin genel denetiminden sorumludur. Bu nedenle emekli nüfus sayısına ulaşılamamıştır. 1 ABD Doları = 7.78 Hong Kong Doları (Sabit Kur)

14 a) Genel Durum: Hemen hemen hiç bir tabii kaynağa sahip olmayan km² den biraz büyük yüzölçümü ve 7 milyon civarındaki nüfusuyla Hong Kong, dünyanın en fazla nüfus yoğunluğuna sahip şehir ekonomileri arasında yer almaktadır. Hong Kong stratejik coğrafi konumu ve sahip olduğu derinsu limanı ile Asya Pasifik Bölgesinde önemli bir ticaret merkezi haline gelmiştir. Ayrıca, özellikle etnik olarak kuvvetli bağları olduğu ÇHC ve bölgenin diğer ülkeleri ile inşaa ettiği sağlam ticari ilişkiler, Hong Kong un 1970 li yılların başlarından itibaren hızla kalkınmasının temelini oluşturmuştur. Hong Kong un son derece liberal bir dış ticaret mevzuatına sahipdir. Uluslararası bağımsız kuruluşlarca yapılan değerlendirmeler çerçevesinde Hong Kong ekonomisi, dünyanın en serbest ekonomisi olarak gösterilmektedir yılında, Heritage Vakfı ve Wall Street Journal Gazetesi nin ortaklaşa yaptığı bir araştırmaya göre ticaret engellerinin yokluğu, vergilerin düşüklüğü ve mülkiyet haklarının güçlülüğüyle son dokuz yıldır sürekli birinci sıra yer alan Hong Kong un bu konumu, bütçe açıklarının giderek artması ve ekonomiye daha fazla ölçüde devlet müdahalesi beklentisi çerçevesinde zayıflamaktadır. Dünyanın en hür ekonomisine sahip olma açısından Hong Kong ile Singapur un arasındaki fark giderek daralırken, söz konusu listede İrlanda beşinci ve ABD, Danimarka ve Estonya ile birlikte altıncı sırada yer almıştır. Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) ise, 2001 yılındaki değerlendirmeye göre sıralamada 6 (altı) sıra gerileyerek 127 inci sıraya yerleşmiştir. ÇHC inde, Dünya Ticaret Örgütü üyeliğine kabul edilmesi sonrası ekonominin liberazyonu yönünde 2001 yılında önemli bir politika değişimi olmamıştır. Ancak, 2002 yılında ve 2003 yılı ilk altı ayında Dünya Ticaret Örgütüne verilen taahütlerin gerçekleştirilmesi konusunda olumlu gelişmeler olmuştur. 14

15 Düşük vergi politikası, serbest ve adil piyasa düzeni ve rekabet koşulları, etkin bir yapıda inşa edilmiş mali ve yasal mevzuat, gelişmiş altyapısı, modern ulaşım ve haberleşme olanakları, Hong Kong un ekonomik alanda gösterdiği başarının temellerinden bazılarını oluşturmaktadır. Ancak, son yirmi yılda hızlı bir şekilde büyüyen Hong Kong (HK) ekonomisinde, 2001 yılında, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ekonomisindeki durgunluk ve 11 Eylül 2002 tarihinde ABD nin New York şehrinde yerleşik Dünya Ticaret Merkezine yönelik gerçekleşen terorist saldırının etkisi ile uluslararası ticaret ve dünya ekonomisindeki olumsuz gidişatın sonucu yavaşlama ve durgunluk yaşanmıştır yılının başlarında, toplam ihracatta cüzzi bir büyüme gözlenmiştir. Ancak, global talebin önemli ölçüde azalması sonucu Hong Kong un, özellikle geleneksel olarak ticaret yaptığı pazarlara yönelik ihracatında düşüşler kaydedilmiştir. Hong Kong un toplam ihracatı, 2002 yılı ikinci üç aylık döneminde, birinci çeyrekte de yavaşlayarak süren 2001 yıldaki düşüş eğilimi bertaraf edilerek pozitif büyüme yakalanmış ve söz konusu pozitif büyüme üçüncü ve dördüncü çeyrekte hızlanarak devam etmiştir. Toplam ticaret içinde, özellikle Çin Halk Cumhuriyeti olmak üzere, Doğu Asya ülkeleri pazarlarına yapılan ihracat hızlı bir şekilde artmış ve birçok ülkeye yönelik ihracatta iki basamaklı artışlar gerçekleştirilmiştir. ABD ye ve Avrupa Birliğine yönelik ihracatta da görünür bir toparlanma kaydedilmiştir. Hizmetler ihracatı, mal ihracatına göre daha güçlü bir performans gerçekleştirmiş ve yıl boyunca hızlanan bir büyüme seyri izlemiştir. Öte yandan, kıyı ticareti ve turizm sektöründe büyümenin sürdürülmesi ile 2001 ve 2002 yıllarında ilk altı ayında, hizmetler sektöründe, mal ticaretine göre daha iyi bir performans gösterilerek büyüme sağlanmıştır. Ancak, 11 Eylül 2001 tarihinde, ABD de meydana gelen söz konusu olayın, seyahat sektörü üzerindeki olumsuz etkilerine ve ticaret ile ilgili hizmetlere olan talebin önemli ölçüde azalmasına bağlı olarak 2001 yılında, hizmetler sektöründe cüzzi bir büyüme gerçekleştirilmiştir. Bununla 15

16 birlikte, 2002 yılında ilk altı ayda toparlanan sektör ikinci altı ayda hızlanarak pozitif büyümeyi yakalamıştır. i. Tüketici Gelirleri: Başlıca Ekonomik Sektörler İtibariyle Ortalama Ücretler (Üçüncü Üç Aylık Dönemler İtibariyle) Sektörler 1998 HK $ Toptan ve Parakende Satışlar, Dış Ticaret Lokantalar ve Oteller Taşıma, Depolama ve Haberleşme Finans, Siğorta, Emlak ve Profesyonel Hizmetler Toplum, Sosyal ve Kişisel Hizmetler (3) <1> (1) <-2> (2) <*> (-3) <-5> (5) <2> İmalat (8) <5> Tüm Sektörler (3) <*> 1999 HK $ (-2) <4> (-4) <2> (-5) <1> (-1) <5> (*) <7> (*) <6> (-1) <5> ( ): Parasal olarak yıllık değişim - % <>: Gerçek değerler ile yıllık değişim (*): % 0,5 den daha küçük bir değişim 2000 HK $ (4) <7> (*) <3> (2) <5> (1) <4> (-1) <2> (1) <4> (2) <5> 2001 HK $ (2) <3> (-1) <*> (2) <3> (-1) <*> (3) <4> (2) <3> (2) <3> 2002 HK $ (-2) <2> (-3) <1> (-3) <1> (-1) <2> (-2) <1> (-1) <3> (-2) <2> 16

17 Sektörler Parasal Olarak Seçilmiş Başlıca Ekonomik Sektörler İtibariyle Ücretler Endeksi Gerçek Değerler ile Parasal Olarak Gerçek Değerler ile Parasal Olarak Gerçek Değerler ile Parasal Olarak Gerçek Değerler ile Parasal Olarak Gerçek Değerler ile Toptan ve 2 * Parakende Satışlar ve Dış Ticaret Lokantalar * -2 * ve Oteller Taşımacılık * 1 * 4 Hizmetleri Finans, * 4 Siğorta, Emlak ve Profesyonel Hizmetler Kişisel 4 1 * 5 * Hizmetler İmalat Tüm Sektörler 2 * yılındaki ekonomik büyümeye bağlı olarak tüketici gelirlerindeki yükseliş, 2001 yılının ilk altı ayında, tüketici harcamalarını artırmıştır. Tüketici harcamalarının artması ise, yerel sanayinin canlanma sürecine girmesini sağlamıştır. Ancak, işsizlik oranındaki artışın sonucunda Temmuz ayında tüketici harcamalarında azalma başlamışdır. 11 Eylül 2002 tarihinde, ABD deki anılan olay sonrası tüketici harcamalarındaki söz konusu düşüş hızlanmış ve yılın üçüncü ve dördüncü üç aylık döneminde de azalmaya devam etmiştir. Yatırım harcamaları ise, 2001 yılı Ocak-Mart dönemi sonrası yerel ekonomideki ve uluslararası ticaretteki belirsizliklere, inşaat sektöründeki ve emlak piyasasındaki daralmaya bağlı durgunluk ve Hong Kong Hükümeti tarafından kamu toplu konut inşaası harcamalarında kısıntıya gidilmesine paralel olarak sert bir düşüş yaşanmıştır. 17

18 1998 yılından sonra ilk kez 2002 yılında, tüketici harcamalarında düşüş olduğu görülmüştür. Hong Kong lu tüketiciler genel olarak gayrı menkul piyasasındaki değer düşüşünün negatif refah etkisi, hüküm süren yüksek işsizlik oranı (% 7,3) ve azalan maaşlarına/gelirlerine ilişkin endişeleri nedeniyle daha az harcama yapma eğilimine girmiştir. Tüketici harcamalarındaki düşüş eğilimi, 2002 yılının dört çeyreğinde de devam etmiştir yılında yatırım harcamaları da belirsiz iş ortamı ve buna bağlı olarak makine ve ekipman satın alımlarında düşüşün baskısı altında genel olarak azalmıştır yılı sonuna doğru yakalanan pozitif büyümeye paralel olarak makine ve ekipman alımında olumlu bir seyir görülmemesine ve hatta inşaat ve gayrı menkul faaliyetlerinde olumsuz gidişata rağmen genel yatırım harcamaları, 2002 yılı son çeyreğinde mütevazi bir yükseliş yakalamıştır. ii. Gayrı Safi Yurtiçi Hasıla: % 9,6 Sektörler İtibariyle 1991 Yılı Gayrı Safi Yurtiçi Hasılası % 25,8 % 22,9 % 5,4 % 14,8 % 15,3 % 6,2 Toptan, Parakende ve İth-İhr Ticaret, Lokantalar ve Oteller İnşaat İmalat Diğerleri Kamu, Sosyal ve Özel Hizmetler Finans, Siğorta, Emlak ve Diğer Hizmetler Ulaştırma, Depolama ve Haberleşme % 22,6 % 10,2 Sektörler İtibariyle 2001 Yılı Gayrı Safi Yurtiçi Hasılası % 26,7 % 4,8 % 21,8 % 8,6 % 5,2 Toptan,Parakende ve İth-İhr Ticaret, Lokantalar ve Oteller İnşaat İmalat Diğerleri Kamu, Sosyal ve Özel Hizmetler Finans, Siğorta, Emlak ve Diğer Hizmetler Ulaştırma, Depolama ve Haberleşme 18

19 2000 yılında, % 10,5 oranında büyüyen Gayrı Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH), 2001 yılında, keskin bir yavaşlama ile sadece % 0,1 oranında büyümüştür. GSYH, 2001 yılı ilk üç ayında, yıllık b azda % 2,2 ve ikinci çeyrekde % 0,8 oranlarında büyümesine devam etmiş ancak, üçü ncü ve dördüncü üçer aylık dönemlerde sırasıyla % 0,4 ve % 1,6 oranlarında küçülmüştür. Üçer aylık dönemler karşılaştırıldığında is e, GSYH, birinci ve ikinci üç ayda, sırasıy la % 0,5 ve % 1, 4 oranlarında küçülmüş, üçüncü çeyr ekte % 0,3 oran ında büyümüş ve son çeyre kte, % 0,2 oranında azalmıştır. GAYRI SAFI YURT ICI HASILA (G SYH) 1 Ağustos 2002 Cari Pazar Fiyatları İtiba riyle 2000 Yılı Piyasa Fiyatları İtibariyle GSYH Kişi Başına Düşen GSYH Kişi Başına Düşen GSYH GSYH Milyar Değişim HK Değişim Milyar Değişim HK Değişim HK Doları (%) Doları (%) HK Doları (%) Doları (%) , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,3 Ortalama Yıllık Büyüme Oranı (10 4,9 3,2 3,6 2,0 Yıl) (5 Yıl) -1,1-2,0 2,2 1,3 19

20 Başlıca Harcama Kalemleri İtibariyle Gayrı Safi Yurt içi Hasıla ( Cari Pazar Fiyatları) 1 Ağustos Milyar Değişim Milyar Değişim Milyar Değişim Milyar Değişim Milyar Değişim HK Doları (%) HK Doları (%) HK Doları (%) HK Doları (%) HK Doları (%) Özel Tüketim Harcamaları , , , Kamu Tüketim , , , Harcamaları 44 Gayrı Safi Sabit , , , Sermaye Oluşumu , , , Değişim Mal İhracatı , , , , , Mal İthalatı , , , , , Hizmetler , , , , , 0 İhracatı 87 7 Hizmetler İthalatı , , , GSYH , ,0 2,0-11,1-1, ,4 8-2, , , , Başlıca Harcama Kalemleri İtibariyle Ga yrı Safi Yurtiçi Hasıla (Cari Pazar Fiyatları) 1 Ağustos Değişim (%) Değişim (%) Milyar HK Değişim Milyar HK Değişim Milyar HK Değişim Doları (%) Doları (%) Doları (%) Özel Tüketim -6,7 1, , , ,6 Harcamaları Kamu Tüketim 0,7 3, , , ,4 Harcamaları Gayrı Safi Sabit -7,3-16, , , ,4 Sermaye Oluşumu Değişim Mal İhracatı -4,3 3, , , ,6 Mal İthalatı -7,3 * , , ,9 Hizmetler -1,1 6, , , ,1 İhracatı Hizmetler İthalatı 1,6-4, , , ,8 GSYH -5,0 3, , , ,3 (*): 0,05 den daha az 20

21 2001 yılında, % 0,6 oranında büyüyen Gayrı Safi Yurtiçi Hasıla, 2002 yılında gerçek değerlerde % 2,3 oranında artmıştır. Genel olarak daha önceki aylardaki ekonomik performansın etkisi ile 2002 yılının ilk çeyreğinde, 2001 yılının aynı dönemine göre gerçek değerlerde % 0,5 oranında küçülmüştür. Daha sonra, dış ticaretdeki canlanma ile GSYH 2002 yılının ikinci çeyreğinde % 0,8 oranında büyür iken bu eğilim üçüncü çeyrekte ve dördüncü çeyrekte sırasıyla % 3,3 ve % 5,0 oranları ile sürmüştür yılının üçer aylık dönemlerinde GSYH nın seyri karşılaştırıldığında, sıra sıyla % 0,3, % 1,0, % 1,9 ve % 1,7 oranlarında büyümüştür yılı üçüncü çeyreğinde Gayrı Safi Hasıla bir önceki yılın aynı dönemine göre % 1,2 oranında büyümüştür. Birinci ve ikinci üçer aylık dönemlerde ise, sırasıyla % 0,1 oranında artış ve % 0,1 oranında azalış kaydedilmiştir yılı dokuz aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemindeki % 1,3 oranında artışdan daha küçük olarak % 0,4 oranında artmıştır. Yüzde % Gayrı Safi Yurtiçi Hasıla Yıllık Profil Değişim Miktarı 21

22 Yüzde % Üçer Aylık Dönemler ç 2ç 3ç 4ç 1ç 2ç 3ç 4ç 1ç 2ç 3ç 4ç 1ç 2ç 3ç 4ç 1ç 2ç 3ç 4ç 1ç 2ç 3ç 4ç Yıllık Değişim Üçer Aylık Değişim iii. İstihdam: Hong Kong ekonomisindeki durgunluğa paralel olarak emek piyasasında da arz fazlası oluşmuştur yılı ilk ve ikinci çeyreğinde % 4,5 olan işsizlik oranı üçüncü çeyrekte % 5,3 e ve son üç aylık dönemde de % 6,1 düzeyine yükselmiştir. İşsizlik oranındaki en yüksek artış % 3 ile dördüncü çeyrekte kaydedilmiştir yılı ilk altı ayında, firmalarda ölçek küçültme ve rasyonalizasyon çabalarının sürmesi nedeni ile 2001 yılı dördüncü çeyreğinde % 6,2 olan işsizlik oranı, 2002 yılının Mayıs Temmuz döneminde % 7,8 oranına çıkarak rekor bir düzeye çıkmıştır. İzleyen ikinci altı aylık dönemde, ekonomik gidişatdaki mütavazi iyileşmeye paralel olarak işsizlik oranı dördüncü çeyrekde, % 7,2 ye inmiştir yılı ikinci yarısındaki mütevazi iyileşmeye rağmen, 2002 yılı genelinde bir önceki yıla göre işsizlik oranı % 0,6 oranında artmıştır. Buna karşın toplam işgücü, % 1,8 oranında büyümüştür. Çalışanların kazançları, 2002 yılının ilk üç çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre ortalama % 1 oranında düşmüştür yılı başında, % 8,3 oranına kadar yükseldiği izlenen işsizlik düzeyi, 2003 yılı Kasım ayı itibariyle % 8 düzeyinde bulunmakta olup, 2003 yılı sonu işsizlik oranının 7,4 oranında gerçekleşmesi beklenmektedir. 22

23 iv. Gayrı Menkul Piyasası: 2001 yılında, mesken piyasasında da durgunluk gözlenmiştir. Konut kredi faiz oranlarının önemli ölçüde düşmesine ve mesken fiyatlarının 1997 yılı ile karşılaştırmalı olarak ortalama yaklaşık % 45 oranında ucuzlamasına rağmen potansiyel alıcıların, iş güvencesine ve gelirlerindeki devamlılığa ilişkin endişelerine bağlı olarak satın alma kararlarını ertelemeleri nedeniyle piyasadaki durgunluk aşılamamıştır. Buna ek olarak, inşaatı süren yeni binaların, halihazırda arz fazlası olan piyasaya girmesi ile durgunluk daha da derinleşmiştir yılında, yüksek işsizlik o ranın devam etmesinin, çalışanların gelir lerinde gayrı menkul piyasasını canlandırmaktan çok uzak mütevazi bir artışın gerçekleşmesinin ve tüketicilerin çekingen gayrı menkul satın alma isteğinin yanısıra çok sayıda yeni apartm anın pazara arz edilmesi ile olumsuz seyir derinleşmiştir yılı ikinci üç ayında, gayrı menkul alım- S öz konusu satımlarında küçük bir hareketlenme görülmüştür. hareketlenmenin temelinde Nisan ve Haz iran aylarında arazi satışı için düzenlenen açık artırmalar ve Hükümetin 10 aylık moratoryum süre sinin son bulması üzerine sübvanse edilmiş apartman dairelerinin sat ışına Haziran ayı ba şında tekrardan başlanaca ğını duyurması yatmaktadır. Ticari faaliyetlerin durgunlaşmas ı, işsi zliğin artması ve yurtdışında ve dolayısı ile Hong Kong ekonomisindeki a rtan belirsizlikler, gayrı menkul piyasasını ciddi şeklde olu msuz etkilemiştir. Ancak, Kasım ayının ortalarında, Hong Kong Hükümetinin gayrı menkul piyasasının istikrara kavuşturulması için dokuz ayrı tedbiri yürürlüğe koyması ve istihdam şartlarındaki iyileşme so nucu gayrı menkul piyasası, 2002 yılı sonunda canlanmaya başlamıştır. Genel olarak gayrı menkul piyasa sındaki güçsüz talebe bağlı olarak apartman daireleri fiyatları kademeli şekilde düşmüş ve 2002 y ılı genelinde kümülatif olarak ortala ma % 13 oranın da apartman dair eleri ucuzlamıştır. Mesken kira piyasası da güçsü zleşmiş ve 2002 yılında, 2001 yılına göre yıllık olarak ortalama % 13 oranında düşmüş tür. 23

24 v. Finans Piyasası: Hong Kong Doları İçin Verilen Faiz Oranları Yıllık Ortala ma Hong Kong Doları Interbank Faizi HK $ dan Az Miktardaki Vadeli Mevduata Verilen Faiz (%) Gecelik 3 Aylık 12 Aylık 1 Haftalık 3 Aylık 12 Aylık Tasarruf Mevduat Faiz Oranı En İyi Kredi Faiz Oranı ,59 8,06 9,31 5,60 7,35 8,32 5,19 9, ,81 5,84 6,88 3,77 4,85 5,76 3,74 8, ,54 6,11 6,63 4,39 4,97 5,40 4,47 9, ,58 3,56 3,73 2,10 2,36 2,53 2,16 7, ,61 1,79 2,20 0,16 0,40 0,74 0,14 5,11 Ocak 1,74 1,76 2,36 0,17 0,46 0,92 0,16 5,13 Şubat 1,81 1,90 2,47 0,18 0,55 1,08 0,16 5,13 Mart 1,86 2,12 2,93 0,21 0,62 1,39 0,16 5,13 Nisan 1,73 1,95 2,80 0,17 0,56 1,41 0,16 5,13 Mayıs 1,60 1,81 2,54 0,17 0,43 1,02 0,16 5,13 Haziran 1,41 1,75 2,34 0,17 0,36 0,74 0,16 5,13 Temmuz 1,52 1,75 2,04 0,17 0,37 0,56 0,16 5,13 Ağustos 1,53 1,65 1,78 0,16 0,36 0,44 0,16 5,13 Eylül 1,67 1,77 1,82 0,16 0,38 0,43 0,16 5,13 Ekim 1,90 1,97 1,99 0,17 0,43 0,48 0,16 5,13 Kasım 1,37 1,56 1,79 0,10 0,20 0,30 0,07 5,03 Aralık 1,16 1,48 1,68 0,09 0,15 0,25 0,03 5,00 Yıl Sonu İtibariyle Mevduat Kabul Etmeye Yetkilendirilmiş Kurum Tipine Göre Mevduatlar Toplamı Lisanslı Bankalar (Milyar HK Doları) Sınırlı Lisanslı Bankalar ve Mevduat Kabul Eden Firmalar (Milyar HK Doları) Tüm Yetkilendirilmiş Kurumlar (Milyar HK Doları) HK $ Döviz Toplam HK $ Döviz Toplam HK $ Döviz Toplam Dönem İçinde Yüzde Degişim Miktarı ,0 14,1 11,7-34,0-29,7-30,7 9,5 12,2 10, ,4 14,4 8,7-1,6-14,3-11,4 4,3 13,6 8, ,3 14,2 8,7 23,1-19,4-8,8 4,4 13,5 8, * -7,5-3,6 31,7-5,2 7,2 0,2-7,4-3, ,8-3,8-2,7 15,6-2,8 4,8-1,6-3,8-2,6 Yıl Sonu İtibariyle Yetkilendirilmiş Kurumlar Tarafından Verilen Krediler Miktarı (Milyar Hong Kong Doları) Hong Kong da Kullanılmak Üzere Verilen Krediler Hong Kong Dışında Kullanılmak Üzere Verilen Krediler Diğerleri Toplam Kredi Miktarı HK $ Döviz HK $ Döviz HK $ Döviz HK $ Döviz

25 Dönem İçinde Yüzde D eğişim Miktarı ,4-15,3-13,1-37,1-45,4-42,1-2,7-32, ,9-21,5-23,1-26, 6-26,8-17,6-5,2-25, ,6-2,8 11,5-45, 7 43,1-22,9 2,8-32, * -25,6-15,5-38, 9-37,5-52,2-0,3-33, ,2-3,7 20,0-24, 4-1,5 7,3-1,9-14, yılında, mali piyasada, ABD de yapılan faiz indiriml erine uyum çerçevesinde yerel faiz oranlarında önemli indirim gerçekleştirilmiştir. ABD Doları karşılığı değeri sabit olan Hong Kong Doları, 11 Eylül 2001 tarihinde, ABD de meydana gelen terörist saldırı sonrası uluslararası mali piyasalardaki dalgalanmaya rağmen istikrarlı bir seyir izlemiştir. Ekonomik faaliyetlerdeki yavaşlamaya bağlı olarak Hong Kong Doları olarak verilen kredilerde azalma gözlenmiştir. Bunun sonucu olarak HK Doları rezervindeki artış hızlanmış ve kredi/rezerv miktarı oranında rekor bir düşüş yaşanmıştır. Ticaret hacmindeki küçülmeye paralel olarak Hong Kong Borsası Hang Seng Index, önemli ölçüde değer kaybetmiştir. 21 Eylül 2001 tarihinde son üç yılın en düşük seviyesine inen endeks, 4 Ekim 2001 tarihinde, puanın üstüne çıkmış ve yıl sonunda, 2000 yılının sonundaki değerin % 24 altında olan puan zeviyesinden kapanmıştır. Hong Kong Dolarının Amerikan Doları Piyasa Kuru ve Efektif Kur Endeksi Yıllar/Aylar Piyasa Kuru Efektif Kur Endeksi (Ocak 2000=100) Ticaret-Ağırlıklı İthalat-Ağırlıklı İhracat-Ağırlıklı , ,4 105,5 101, , ,9 101,4 100, , ,7 101,5 101, , ,7 105,1 104, , ,0 104,7 103, Ocak 7, ,0 106,8 105,2 Şubat 7, ,3 107,0 105,5 Mart 7, ,9 106,6 105,2 Nisan 7, ,7 106,5 104,9 Mayıs 7, ,6 105,2 103,9 Haziran 7, ,5 104,1 102,9 Temmuz 7, ,3 102,7 101,8 Ağustos 7, ,7 103,2 102,3 Eylül 7, ,0 103,6 102,4 Ekim 7, ,5 104,3 102,7 Kasım 7, ,9 103,6 102,2 Aralık 7, ,7 103,4 101,9 25

26 Yerel mali piyasalar, 2002 yılı içinde dalgalı bir performans gö stermiştir. Hong Kong Dolarının Amerikan Doları karşısındaki spot değeri, 2002 yılında da sabit kur olarak belirlenen düzeye çok yakın seyretmiştir yılında, yerel bankalar arası faiz oranları genel olarak düşük seviyesini korum uş ve büyük ölçüde Amerikan Doları bankalararası faiz oranının seyrini takip etmiştir. Hong Kong Doları cinsinden borçlarda cüzzi bir düşüş, Hong Kong Doları cinsinden mevduatlarda mütevazi bir azalma olmuş ve bu çerçevede, Hong Kong Doları cinsinden kredi mevduat oranı 2002 yılı sonunda bir önceki yıla göre küçük bir oranda azalmıştır yılında, yerel menkul değerler piyasası, Amerikan ekonomisinin toparlanmakta olduğu konusundaki kuşkular ve Amerikan şirketlerindeki hileli işlemlerin birbir ortaya çıkması nedenleri ile yatırımcı güveninin zayıfladığı Amerikan borsasındaki güvensizlik havasında büyük ölçüde etkilenmiştir. Ayrıca, Irak a ilişkin artan savaş baskısından kaynaklanan düşüş yönünde ek bir baskı oluşmuştur. Hong Kong Heng Seng Borsası Endeksi son dört yılın en düşük zeviyesi olan a Ekim ayı ortasında inmiştir. Yıl sonunda ise, seviyesine ulaşarak 2001 yılı sonuna göre % 18 oranında daha düşük bir değer ile kapanmıştır. Ayrıca, borsadaki günlük işlem miktarı da düşmüştür. vi. Tüketici Fiyatları: Tüketici fiyatları, 2000 yılında ortalama % 3,8 oranında ve 2001 yılında ise, ortalama % 1,6 oranında düşmüştür yılı başında ücretlerdeki artış ve kiralardaki düşüşün yardım ı ile fiyat larda cüzzi bir yüksel me olmuştur. Ancak, yıl içinde ekonomide durgunluk ve işsizlik oranında artış gibi olum suz gelişmeler neticesi nde, fiyatlardaki söz konusu artışı aşan şekilde bir dü şüş yaşanmıştır. Fiyatla rın artması yö nünde dış baskı önemli ölçüde azalmı ştır. Dü nya mal talebindeki düşüş ve ABD Dolarının değerini korumas ı sonucu ithal edi len malların fiyatlar ında bir artış olmaması, Hong Kong daki tüketici fiyatlarının artmamasının önemli nedenlerinden birini oluşturmuşt ur yılı Aralık ayına kadar tüketici fiyatları, genel olarak son elli aydak i düşüş eğilimini sürdürmüştür. Birleşik Tüketici Fiyatlar ı Endeksi (Composite Consumer Price Index), 2001 yılında ortalama % 1,6 oranında ve 2002 yılında % 3,0 oranında düşmüştür yılındaki fiyat düşüşlerinin 26

27 temelinde, 2001 yılı hükümet politikalarının duyurulması esnasında uygulamaya başlanan özel destek leme önlemleri ve 2002/03 bütçe yılı içinde iki kademeli vergi kolaylığı ve su ve kanalizasyo n (atık su) ücretlerinin alınmam ası gibi bir bütün olarak 2001 yılı sonu nda Birle şik Tüketici Fiyatları Endeksinin % 1,1 oranında düşmesine neden o lan gelişmeler yatmakta dır. Söz konusu münferit faktörler haricinde durgun talep, parakende satış pazarındaki sert rekabet ve işçi ücretleri ve emlak kiralarında düşüşler, yerel tüketici fiyatlarının düşme sine neden olan di ğer unsurlar olmuştur. İthal ürün fiyatlarında da Amerikan Doları nın de ğer kaybına karşın uluslararası mal fiyatlarının yükselmesi sonu cu mütevazi bir düşü ş olmuş tur. Birleştirilmiş Tüketici Fiyatları Endeksi Yıl/Ay Genel Gıda Dışarda Diğer Konaklama Özel Kamu Elektrik, Hane Giyim ve Dayanıklı Çeşitli Taşıma Çeşitli Yemek Gıda (Konut) Mesken Binaları Gas ve Tüketimi Ayakkabı Eşyalar Ürünler Hizmetler Yenmesi Su için Alkollü İçeçekler ve Tütün Ürünleri ,8 1,9 2,2 1,5 4,7 5, 5-3,4 1, 4 6,6-0,8 0,2 2,6 3,9 2, ,0-1,8-1,2-2,8-5,1-6, 1 1,4-0, 4 1,2-20,6-6,3-0,7 0,5-1, ,8-2,2-0,9-4,2-8,2-9,8 1,1 3, 6-0,9-10,1-4, 6 0,9 1,0-0, ,6-0,8-0,3-1,7-3,1-2,9-8,3-1,9 3,3-4,6-7, 1 1,3 0,4 0, ,0-2,1-1,5-3,1-5,7-6, 5-2,7-7,0 2,4 0,7-6,3 1,7-0,6-2, Ocak -3,5-1,8-0,8-3,3-5,4-5,4-10,7-16,6 6,0 0, 9-7,3 0,1-1,5-2,9 Şubat -2, 3-1,0-0,6-1,6-5,5-5,6-10,7-4,1 5,1 1,1-7,3 0,4 0,4 0,3 Mart -2,2-1,1-1,1-1,1-5,8-5, 8-10,7 12,7 2,5-1,4-7,2 1,0-0,1-1,1 Nis -3,1-1,9-1,1-3,2-6,0-6,1-10,4-9,3 2,5 1,5-6,9 2,0-0,7-1,7 May -3,1-2,2-1,7-3, 1-6,0-6,1-10,4-8,4 2,3 2,4-6,1 2,1-0,5-2,4 Hazi -3,3-3,0-1,6-5,1-6,3-6,5-10,4-8,2 1,3 3,4-5,7 2,8-0,4-2,6 Tem -3,4-3,4-1,8-6,0-6,1-6,3-10,4-8,5 2,7 2,5-5,8 2,2-0,1-2,4 Ağus -3,3-2,1-1,8-2,6-6,4-6,6-10,4-8,5 3,1 2,1-5,5 2,0-0,6-2,9 Eylül -3,7-2,5-1,8-3,6-6,6-6, 9-10,4-8, 4 2,2-0,3-5,4 1,8-0,6-3,7 Ekim -3,6-1,9-1,7-2,3-6,7-7,0-10,4-7,9 0,7 0,8-6,3 1,3-1,3-3,4 Kas -3,6-2,0-1,7-2,4-7,1-7,5-10,2-7,2 0,6-0,7-6,0 2,3-1,2-3,3 Aral -1,5 2,1-1,8-2,5-0,5-7,9 2205,8-6,2 0,3-3,0-5,8 2,6-0,9-1,4 Yıl/Ay Tüketici Fiyatları Endeksi Genel Gıda Dışarda Diğer Konaklama Özel Kamu Elektrik, Hane Yemek Gıda (Konut) Mesken Binaları Gas ve Tüketimi Yenmesi Su için Alkollü İçeçekler ve Tütün Ürünleri 27 Giyim ve Ayakkabı Dayanıklı Eşyalar ,6 1,9 2,5 1,1 3,1 4,9-3,4 1,2 6,6 0,1 0,3 3,6 4,3 4, ,3-2,2-1,4-3,1-4,5-6,4 1,5-0,6 1,1-19,9-5,2-0,1 0,4-0, ,0-2, 4-0,8-4,3-6,2-8,8 1,1 3,9-0,8-11,9-4,2 1,5 0,6 * ,7-1,0-0,5-1,8-3,6-2,9-8,2-2,7 3,6-4,3-6,9 2,7 0,5 0, ,2-2,2-1,7-2,9-5,7-6,8-2,7-8,2 2,4 2,6-6,0 1,0-0,6-3, Ocak -3,9-2,0-1,0-3,2-6,3-5,8-10,7-21,0 6,1 4,2-6,6 0,5-1,2-3,2 Şubat -2,4-0,9-0,8-1,1-6,4-5,9-10,7-5,2 5,6 4,3-6,7 0,6 0,5-0,7 Mart -2,0-0,9-1,2-0,5-6,5-6,0-10,7 17,4 2,7 1,6-6,4 1,0 0,1-1,9 Nis -3,3-1,8-1,2-2,5-6,6-6,3-10,4-10,7 2,5 3,0-6,5 1,4-0,6-2,4 May -3,5-2,2-1,8-2,8-6,7-6,3-10,4-9,8 2,4 4,5-5,8 1,4-0,5-3,4 Hazi -3,9-3,2-1,8-5,0-6,9-6,7-10,4-9,6 1,3 5,7-5,6 1,7-0,5-3,7 Tem -4,1-3,9-2,0-6,3-7,0-6,8-10,4-9,9 2,7 4,4-5,7 1,4 * -3,7 Ağus -3,7-2,1-2,0-2,3-7,2-7,0-10,4-9,8 3,0 4,1-5,4 1,2-0,6-4,3 Eylül -4,2-2,9-2,1-3,8-7,4-7,4-10,4-9,7 2,3 0,6-5,0 0,5-0,6-5,2 Ekim -4,0-2,1-2,0-2,2-7,4-7,4-10,4-9,3 0,4 3,3-6,2 0,4-1,2-4,8 Kas -4,1-2,1-2,0-2,3-7,8-7,9-10,2-8,5 0,3 0,1-6,1 1,1-1,2-4,6 Aral 1,0-2,5-2,1-3,0 11,2-8,5 2196,4-7,5 0,1-3,1-6,0 1,2-0,9-2,0 Çeşitli Ürünler Taşıma Çeşitli Hizmetler

28 b) Dış Ticaret: Mal ve Hizmet Ticareti (#) (Cari Pazar Fiyatları İle Milyar Hong Kong Doları) (+) Toplam Mal İhracatı Mal İthalatı (FOB) Mal Ticareti Dengesi (-4,3) (-1,8) (-3,9) (-4,2) (-2,5) Hizmetler İhracatı Hizmetler İthalatı Hizmetler Ticaret Dengesi Mal ve Hizmetler Tic areti Dengesi <1,1> <4,5> <3,4> (#): 1 Ağustos 2002 tarihi itibariyle (+): Ön hesaplamalar itibariyle ( ) : FOB bazlı toplam mal ithalatı değeri içindeki yüzde payı <> : Toplam mallar ve hizmetler ithalatı değeri içindeki yüzde pay i. İhracat: <3,9> <6,9> 2000 yılında, ihracatta % 17,1 oranında yüksek bir büyüme hızı yakalanmış ancak, 2001 yılında, dünya ekonomisindeki durgunluğun etkisi ile % 3 lük bir d üşüş yaşanmıştır. Üçer aylık dönemlere yıllık bazda bakıldığında, 2001 yılı ilk üç ayında sadece % 4,2 oranında artan ihracat, ikinci üç ayda % 1,9 oranında, üçüncü çeyrekte % 4 oranında ve son üç ayda da 11 Eylül 2001 tarihinde ABD de meydana gelen söz konusu olayın uluslararası ticarete olumsuz etkileri nedeniyle % 8,8 oranında azalmıştır. Üçer aylık dönemler karşılaştırıldığında, ihracat, 2001 yılının ilk ve ikinci üç aylık dönemlerinde sırasıyla % 2,4 ve % 2,8 oranlarında azalmış ve üçüncü çeyrekte % 1,5 oranında bir yükselişi takiben son üç ayda % 6,4 oranında düşmüştür. Mal ticareti istatistiklerine göre, 2002 yılında, Hong Kong un toplam mal ihracatı (re-eksport ve yerel ihracat dahil olmak üzere), % 3,3 oranında bir düşüş yaşanan 2001 yılına göre belirğin bir iyileşmeyi işaret eden bir hızla, % 8,6 oranında artmıştır yılı ilk çeyreğinde, bir yıl öncesine 28

29 göre % 2,5 oranında bir düşüş sonrası ikinci çeyrekte % 5,9 oranında positif bir büyüme yakalanmış ve ihracatdaki artış, üçüncü ve dördüncü çeyreklerde sırasıyla % 11,4 ve % 18,3 oranlarında iki basamaklı rakamlarla devam etmiştir. Üçer aylık dönemler karşılaştırıldığında sırasıyla % 4,5, % 5,8, % 4,0 ve % 4,0 oranlarında ihracat artışları kaydedilmiştir yılı ihracatındaki keskin artışın temelinde, Çin Halk Cumhuriyeti ndeki artan iç talep ve bölgelerarası ticarette canlanma ve denizaşırı pazarlardaki ithalattaki artış yatmaktadır. Ayrıca, zayıflayan Amerikan Dolarının yardımı ile Hong Kong ihraç ürünleri fiyatlarının rekabet gücünün artması da ihracat artışına olumlu yönde katkıda bulunmuştur. 25 Yüzde % Toplam Mal İhracatı Yıllık Değişim Üçer Aylık Dönemlerde Değişim Ç 2Ç 3Ç 4Ç 1Ç 2Ç 3Ç 4Ç 1Ç 2Ç 3Ç 4Ç 1Ç 2Ç 3Ç 4Ç 1Ç 2Ç 3Ç 4Ç 1Ç 2Ç 3Ç 4Ç 1. Re-eksport: Toplam ihr acat içinde değerlendiren re-eksport, 2000 yılında, % 18,5 oranında ve 2001 yılında da % 2,4 oranında azalmıştır yılının ilk üç ayında, yıllık bazd a % 6,5 oranında artan re-eksport, yılın diğer üçer aylık dönemlerinde sıras ıyla % 1, % 3 v e % 8,6 oranlarında düşmü ştür. Üçer aylık dönemler karşılaştırıldığ ında ise, birinci ve ikinci ü ç aylık dönemlerde sırasıy la % 2,4 ve % 2,9 oranlarında azalan re-ekspo rt, üçüncü çeyrek te % 2,1 oranında artmış ancak, son üç ayda tekrard an % 6,7 oranında azalmış tır yılında % 2,4 oranında düşen re-eksport, 2002 yılında, gerçek değerlerle % 10,9 oranında hızla artarak toplam ihracatda kilit güç olduğunu bir kez daha göstermiştir yılının ilk üç aylık döneminde yıllık bazda % 29

30 1, 5 gibi yu muşa k bir düşüşü takiben ikinci çeyre kte iy ileşmenin d aha açık görülebildiği % 8,3 oranında artmış ve takiben üçüncü ve dördüncü üç aylık dönemlerde sırasıyla % 13, 6 ve % 22,1 oranlarında hızlanarak büyümeye devam etmiştir. Ü çer aylık dönemler karşılaştırıldığında s ırasıyla % 5,7, % 6,6, % 4,7 oranları nda artış kaydedilmiştir. Ülkeler Başlıca Pazarlar İtibariyle Re-eksport Değer Değişim Değer Değişim Değer Değişim Değer Değişim Değer Değişim (Milyar (%) (Milyar (%) (Milyar (%) (Milyar (%) (Milyar (%) HK$ ) HK$ ) HK$) HK$) HK$) Genel , , , , ,7 Toplam ÇHC , , , , ,2 ABD , , , , ,1 Japonya , , , , ,4 İngiltere , , , , ,3 Almanya , , , , ,6 Tayvan , , , , ,6 Singapur , , , , ,3 Güney Kore , , , , ,8 Diğerleri , , , , ,1 Ürünlerin Menşeine Göre Re-eksport Ülkeler Değer Değişim Değer Değişim Değer Değişim Değer Değişim Değer Değişim (Milyar HK$ ) (%) (Milyar HK$) (%) (Milyar HK$) (%) (Milyar HK$) (%) (Milyar HK$) (%) Genel , , , , ,7 Toplam ÇHC , , , , ,9 Japonya , , , , ,1 Tayvan , , , , ,4 ABD , , , , ,5 Güney , , , , ,7 Kore Malez ya , , , , ,9 Alman ya , , , , ,7 Sıngapur , , , , ,8 Diğerleri , , , , ,2 30

31 Ürünler Başlıca Ürünler İtibariyle Re-eksport Değer Değişim Değer Değişim Değer Değişim Değer Değişim Değer Değişim (Milyon (%) (Milyon (%) (Milyon (%) (Milyon HK$) (%) (Milyon (%) HK$) HK$) HK$ ) HK$) Genel Topl am , , , , ,7 Ofis Makineleri , , , , ,9 Elektronik Kompenantlar , , , , ,0 Giyim , , , , ,6 Elektrikli Makineler , , , , ,2 Oyuncaklar, Oyunlar ve , * , , ,6 Spor Malzemeleri Radyolar, Televizyon , , , , ,0 Setleri, Gramofonlar, Kayıt Ediciler, Teyp Kayıt Ediciler, Amfiler Haberleşme Ekipmanları , , , , ,1 Ayakkabılar , , , , ,2 Plastik Maddeler , , , , ,9 Mücevherat, Değerli Taşlar , , , , ,8 ve İlgili Diğerleri Diğerleri , , , , ,1 (*): 0,05 den daha az Ülkeler 2. Yerel İhracat: Başlıca Pazarlar İtibariyle Yerel İhracat Değer (Milyon HK$) Değişim (%) Değer (Milyon HK$) Değişim (%) Değer (Milyon HK$) Değişim (%) Değer (Milyon HK$) Genel , , , , ,7 Toplam ABD , , , , ,9 ÇHC , , , , ,5 İngiltere , , , , ,5 Tayvan , , , , ,9 Almanya , , , , ,6 Hollanda , , , , ,9 Japonya , , , , ,9 Malezya , , , , , 6 Diğerleri , , , , ,0 31 Değişim (%) Değer (Milyon HK$) Değişim (%)