GRES DEĞİŞİM PROSEDÜRÜ. TOTAL OIL TÜRKİYE A.Ş Madeni Yağ Pazarlama ve Teknik Servisler Müdürlüğü

Transkript

1 GRES DEĞİŞİM PROSEDÜRÜ TOTAL OIL TÜRKİYE A.Ş Madeni Yağ Pazarlama ve Teknik Servisler Müdürlüğü

2 İçindekiler 1. GRESLERİN UYUMLULUĞU (KOMPATİBİLİTE, COMPATIBILITY) GRES DEĞİŞİM PROSEDÜRÜ Manuel Yağlama ile Yenileme Yeterli uzun süreli duruşlarda Kısa süreli duruşlarda Operasyon sırasında: Merkezi Yağlama ile Yenileme Merkezi yağlama çevriminin temizlenmesi Yatakların temizlenmesi Gerekli ekipman İşgücü SKF CARB TİPİ YATAKLARIN KULLANILMASI... 9 TOTAL OIL TÜRKİYE AŞ GMTGRNEWS

3 1. GRESLERİN UYUMLULUĞU (KOMPATİBİLİTE, COMPATIBILITY) Gresler; madeni yağ, sıklıkla sabun olarak belirtilen bir kalınlaştırıcı ve yapısal özelliklerinin iyileşmesine veya yeni özellikler kazanılmasına olanak sağlayan bir takim katkılar bileşiminden oluşan esnek, yarı-katı veya katı yağlayıcılardır. Gresler genellikle yatak, rulman, kaplin, düz yatak, kablo, zincir ve raylı sistem vb. ekipmanların yağlanmasında kullanılır. Genel kullanım alanı yatakların yağlanmasıdır. Yatakların çalıştığı operasyon koşullarının değişmesi veya servis süresinin uzaması gibi durumlar, sıklıkla ilk seçilen gres türünün değişmesi gerekliliğini ortaya çıkarır. Genel olarak mevcut gres, yüksek performanslı gresler ile değiştirilir. Greslerin diğeriyle değiştirilebilmesi ile ilgili sorular, çoğu zaman iki gresin karışması durumlarında ortaya çıkar. Bir ekipmanın bilinmeyen veya zor tedarik edilebilen bir yağlayıcı ile yağlanması durumlarında da benzer problemler ile karşılaşılır. İki gres birbiri ile karıştığında, derhal uyumluluk (compatibility) problemi ile karşılaşılır (karışabilirlik-miscibility terimi özellikle iki yağın, yani iki akışkanın karışması durumlarında kullanılır). Gerçek şu ki, gresler birçok bileşen içeren ürünler olduğu için uyumlulukları kalınlaştırıcılarının, baz yağlarının ve kullanılan katkılarının doğasına bağlıdır. Tanım: Eğer iki gresin karışımı, karışımdaki düşük performanslı gresten daha kötü bir performans gösterirse, bu gresler uyumsuz (incompatible) olarak tanımlanır. Aynı kalınlaştırıcılı greslerin genel olarak birbirleri ile uyumlu oldukları bilinir, fakat bunun tersi her zaman için doğru değildir. Resim: Çift sıralı rulmanlı yatak Uyumluluk testleri bir laboratuvarda ele alınmalı, fakat bu testlerin uyguluması çok zor olduğu için sadece kuvvetle gerekli görüldüğü durumlarda yapılmalıdır. Dolayısıyla bu dökümanın ilerleyen kısımlarında sadece yataklarda gres değişimi ile ilgili prosedürlere değinilecektir. TOTAL OIL TÜRKİYE AŞ GMTGRNEWS

4 2. GRES DEĞİŞİM PROSEDÜRÜ Eğer gresler birbirleri ile uyumlu ise; Bu durumda, herhangi bir değişiklik yapmadan normal uygulama ile gres yenileme yapmak yeterli olacaktır. Eğer gresler birbirleri ile uyumsuz ise; Bu durumda prosedürler ikiye ayrılır: Manuel Yağlama ile yenileme: Gres pompası kullanarak Merkezi Yağlama sistemi ile yenileme: 1 gres varili, 1 adet pompa (pnömatik veya elektrikli), ölçme donanımlı dağıtım paneli (sürekli, süreksiz, tek hatlı veya çift hatlı) 2.1 Manuel Yağlama ile Yenileme Operasyon için ayrılabilen zamana bağlı olarak bir çok uygulama mümkündür Yeterli uzun süreli duruşlarda Bu durumda gres değişiminin mümkün olabilmesi için, yatak yuvasının kolayca erişilebilir ve rahatça açılabilir konumda olması gereklidir. Parçalı ve tek-parça yuvaların kapakları genelde çıkarılabilir ve yatak ortaya çıkar. Kullanılmış gres temizlendikten sonra, yeni gres öncelikle dönel elemanların arasına sürülmelidir. Gresin kendisinin çok iyi korunmasına ve yenileme esnasında yatak veya yuvalarda herhangi bir kontaminasyona yol açılmamasına büyük hassasiyet gösterilmelidir. Deride oluşabilecek herhangi alerjik bir reaksiyonu önlemek adına grese dayanıklı eldivenlerin kullanılması tavsiye edilir. Not: Kleransları ve yatağın görünümünü kontrol etmeyi unutmayınız (korozyan, su varlığı, yüzey hasarları, kafeslerin görünümü vb.). Resim: Gres temizliğinden önce yatak kapağının sökülmesi TOTAL OIL TÜRKİYE AŞ GMTGRNEWS

5 2.1.2 Kısa süreli duruşlarda Çok kısa duruşların olduğu, veya yuvaların ulaşılamaz olduğu fakat gresörlük ve çıkış deliklerininin bulunduğu durumlarda; mevcut gresin tamamının yuvalardan çıkmış olduğuna emin olana kadar, yeni gres ile eski gresin itilerek sistemdeki gresin yenilenebilmesi mümkündür. Bu prosedürde, manuel yenileme ile kullanılan gresten daha fazla miktarda grese ihtiyaç duyulur. Ek olarak, bu yöntemin operasyon hızlarına bağlı olan limitleri mevcuttur: yüksek hızlarda gereğinden fazla gresin basılması, aşırı sıcaklık artışlarına sebep olur. Not: Eğer gresler farklı renkte ise, sistemdeki gres rengi takip edilerek operasyon kontrol edilebilir. Resim: Pnömatik pompa vasıtasıyla, koyu mavi renkteki gres, sarı renkteki gres ile sistem dışına iletilmekte Operasyon sırasında: Bu durumlarda, sık aralıklarla azaltılmış top-up yolu ile sistemdeki gresin tamamının değiştiğine emin oluncaya kadar çok sayıda yağlama yapılarak sistem gresinin yenilenmesi mümkündür. Eğer top up miktarı azaltılmış olmazsa, fazla gres yatağı çevreleyen yüzeylerde birikir ve sıcaklık piklerinin oluşmasına neden olur. Bu da hem greste, hem de yatakta zararlı etkiler doğurabilir. Not: Bu prosedür, genelde yüksek hızlarda çalışan yataklarda uygulanır. Tüm yatağı gresleyebilmek için gerekli olan toplam gres miktarı, ekleme aralıkları ve top-up miktarının belirlenebilmesi için önemlidir ve uygulama öncesi bilinmelidir. TOTAL OIL TÜRKİYE AŞ GMTGRNEWS

6 Örn: Bir yatakta 250 gram gres olduğunu düşünelim Top up miktarı: 25 gr ( toplam miktarın maksimum %10 u) Yenileme aralığı: 1 hafta Toplam operasyon süresi: 10 hafta Eski gresin tamamının sistemden atıldığına emin olabilmek için ilave 2 top-up daha yapılması tavsiye edilir. Bu operasyon titreşim ve sıcaklık ölçümleri yapılarak takip edilebilir: Top-up öncesi Top-up tan hemen sonra Top-up tan 1-2 saat sonra Resim: Kırmızı renkteki gresin operasyondayken değiştirilmesi Aşağıdaki grafik, top-up yolu ile değişim yapıldığında, yatağın zamana bağlı sıcaklık değişimini göstermektedir: 1. Fazla miktarda gresleme veya kötü gres seçimi 2. Standart bir gres seçimi ve uygun miktarda gresleme ile normal sıcaklık eğrisi 3. Özel bir gres seçimi ve uygun miktarda gresleme ile normal sıcaklık eğrisi TOTAL OIL TÜRKİYE AŞ GMTGRNEWS

7 Bu grafik ile, kullanılan gres türünün ve ekleme miktarlarının önemi kolayca görülebilmektedir. Top-up sonrası yataktaki çok yüksek sıcaklık artışı veya biraz daha düşük seviyede fakat kalıcı sıcaklık artışları; gresin bozulmasına, yağ ve kalınlaştırıcının geri dönüşü olmaksızın birbirinden ayrılmasına ve yatağın zarar görmesine sebep olabilir. 2.2 Merkezi Yağlama ile Yenileme Bu operasyon sadece uzun süreli duruşlarda yeterli zaman olduğunda uygulanabilir. Değişim operasyonu 2 adımda yürütülmelidir: o o merkezi yağlama sisteminin temizlenmesi yatakların temizlenmesi Resim: Merkezi yağlama Merkezi yağlama çevriminin temizlenmesi Mevcut gresin sistemden tamamen alınabilmesi için merkezi yağlama sistemindeki tüm borular, dağıtıcılara ve hatta ölçme ünitelerine kadar tamamen temizlenmelidir. Resim: Gres ölçme unitesi TOTAL OIL TÜRKİYE AŞ GMTGRNEWS

8 Bu temizleme işlemi, pnömatik gres pompası vasıtasıyla ana borulara yeni gresin enjekte edilmesi ile olur. Borular dağıtıcıdan veya ölçme unitesinden itibaren sökülmeli, dışarı çıkan gres rengi değişene kadar süreç takip edilmelidir. Temizlik işleminin tamamlanması için gereken toplam gres miktarı, boru boyu ve çapından hesaplanabilir Yatakların temizlenmesi Yataklardaki gres, iki yolla değiştirilebilir: Manuel: Bu durumda a) bölümüne göz atınız Eğer ekipman operasyondayken değişim yapılacaksa, merkezi sistem kısa bir süre için sökülür ve manuel olarak devam edilir. Değişim tamamlandığında merkezi sistem tekrar monte edilir. Otomatik: Bu durumda iki yağlama döngüsü arasındaki zaman daraltılarak eski gresin değişim süresi hızlandırılmalıdır. Not: sistemde uygun keçelerin yer alması, uyumsuzluk durumlarında oluşabilecek gres kayıplarını azaltacaktır Gerekli ekipman - Merkezi sistemdeki besleme noktası adedine bağlı olarak 1 veya daha fazla pnömatik pompa - Temizleme işlemi için kullanılacak pnömatik pompa cinsine bağlı olarak 50 kg lık kovada veya 200 kg lık varilde yeni gres - Zor alanlarda top-up yapabilmek için gres kartuşu - Eski gresin toplanması için boş varil İşgücü Tüm operasyon için 2 kişi gereklidir: Hattın doldurulması, hattın sökülmesi/takılması, elleçleme işleri ve manuel top-up lar. TOTAL OIL TÜRKİYE AŞ GMTGRNEWS

9 3. SKF CARB TİPİ YATAKLARIN KULLANILMASI SKF CARB tipi yatakların yeniden yağlanması, dış ring vasıtasıyla yapılamadığı için, yağlama yağı beslemesi yatak dışından yapılmalıdır. Bunu yapmanın en iyi yolu, yatak dış ringinin yan yüzeyine açılan kanal vasıtası ile olur. Yağın yatak boyunca ilerlemesini sağlamak için, yatağın diğer tarafındaki drenaj deliğinin kullanılması gerekir. Resim: SKF CARB tipi yatak Uygun gres miktarı: Uygulamaların büyük bir çoğunluğu için aşağıdaki kılavuz takip edilebilir; o Kafesli CARB dönel yataklar, %50 oranında greslenmelidir. Montaj öncesi greslenmesi gereken yatakların sadece iç ringi ile kafes arasının greslenmesi tavsiye edilir. TOTAL OIL TÜRKİYE AŞ GMTGRNEWS

10 o o Yatak yuvasındaki boş yüzey %30 - %50 oranında greslenmesi gereklidir. Tam takım CARB dönel yataklar tamamen greslenmelidir. Yavaş dönen fakat korozyona karşı iyi özellik gerektiren yataklarda, operasyon sıcaklığının artmasıyla ilgili ufak bir risk olduğundan yuvadaki tüm boş yüzeyler greslenmelidir. Uyumlu Gresler Uyumsuz Gresler Manuel Yağlama Merkezi Yağlama Uzun duruşlarda Çevrimin temizlenmesi Yatakların temizlenmesi Kısa duruşlarda Manuel Otomatik Normal yenileme Operasyonda Ekleme aralıklarının kısaltılması TOTAL OIL TÜRKİYE AŞ GMTGRNEWS