NİL KÖKEN. Gölgenin Fısıltısı / Whispering of the Shadow

Transkript

1 3 NİL KÖKEN Gölgenin Fısıltısı / Whispering of the Shadow

2 NİL KÖKEN Gölgenin Fısıltısı / Whispering of the Shadow NİSAN / APRIL 2015

3 NİL KÖKEN da Ankara da doğdu yılında Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Resim Bölümü nden mezun oldu te aynı bölümde Araştırma Görevlisi olarak çalışmaya başladı. Plastik İmgelerle Yol ve Yolculuk konulu Sanat Eseri Raporuyla Yüksek Lisans programını 2005 yılında, Düşsel Bahçe Resimleri konulu Sanat Eseri Raporuyla Sanatta Yeterlik Programını 2010 yılında Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Resim Anasanat Dalında tamamladı. Halen Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Resim Bölümü nde Öğretim Görevlisi olarak çalışmalarına devam etmektedir. Kişisel Sergiler 2015 Gölgenin Fısıltısı Galeri Soyut / A Salonu - Ankara 2013 Doğanın Düşlerinde Gezintiler, Karpaz Gate Marina Sanat Galerisi, Karpaz - KKTC 2012 Gözleyen Yeryüzü Atlas Sanat Galerisi - Ankara 2010 Sessizlik Bahçeleri, Atlas Sanat Galerisi - Ankara 2008 Galerie des Wahnsinns, Ratingen - Almanya 2008 Hayatın İçinden Portreler, Atlas Sanat Galerisi Ankara Ödül 2011 Hacettepe Üniversitesi Sanatta Teşvik Ödülü.

4 MANİFESTO Resimlerim için ilk esin kaynağım beni günlük gerçekliğin ötesine taşıyan, içimde keşfettiğim enginlikler; barış, özgürlük, nezaket ya da koşulsuz sevecenlik gibi duygular oluyor. Bu yüzden doğrudan bu duyguları çağrıştırdığını sezdiğim renkleri seçerek çalışmaya başlıyorum ve rengin yarattığı atmosferi her zaman doğanın biçimleriyle destekliyorum. Çünkü bence doğa tüm biçimlerin ve düşünceyi oluşturan dilin ana kaynağı ve modern çağda dikkatimizi fazlasıyla esir alan gündelik yaşamdan bir çıkış kapısı. Yeryüzünde ve iç dünyamızda farkına varmadan geçip gidebileceğimiz varoluşa dair yücelikleri, daha derin anlamları bizim için saklayan ve sessizlik içinde dinlersek onları gözlerimizin önüne seren bir dost, sembollerle konuşan bir haberci ve bizim de parçası olduğumuz yaşamı daima gözeten ve destekleyen bir anne kucağı. Mitolojik hikâyelerin ve masalların boş yere büyük ormanlarda, yüce dağlar ya da engin denizlerde geçmediğine inanıyorum. Bu hikâyeler hep insanoğlunun kendini bilme, kendi hikâyesinin kahramanı olarak kendini gerçekleştirme yolculuklarını anlatır. Karanlık orman henüz kendini tam anlamıyla tanımamış bir kahramanın iç dünyasıdır ve ormanda ilerledikçe çocuksu kişilik gölgelerin arasından çıkacak karanlık ve aydınlık yaratıklar sayesinde kendini tanıyacak, cesaretini ölçecek ve içsel değerlerini açığa çıkararak kendi kendisinin kahramanı olacaktır. Çünkü doğa insana, kendinden bile sakladığı yüzleriyle karşılaşması, acıyı ve sevinci kucaklayarak yeniden bir bütün olabilmesi için en mükemmel ortamı; dolaysız ve kendiliğindenliğin yolunu sunar. Dr. Clarissa Pinkola Estes de tanrılar ve diğer ruhların nasıl kutsallıklarını gizleyip değişik biçimlere bürünerek mitlerde ve masallarda, insan kalbini test ettiklerini anlatır. Bu güçler elbiseler, çaputlar, gümüş kurdeleler ya da çamurlu ayaklarla görünürler. Eski tahtalar kadar kara tenlerle ya da bir gül yaprağı boyutlarında bir çocuk kadar kırılgan görünerek, limon yeşili yaşlı bir kadın, konuşamayan bir adam ya da konuşabilen bir hayvan olarak ortaya çıkarlar. Bu yolla büyük güçler insanların tüm çeşitli görüntülerin ardında ruhun yüceliğini tanımayı öğrenip öğrenmediklerini test ederler. Aslında yolculuk boyu karşılaştığımız tüm farklı görüntülerin ardında bulmamız umut edilen şey kendi ruhumuzun yüceliği, kendi gerçeğimizden başkası değildir. Ben de düşsel bahçeler yaratarak böylesi bir yolculuk hayal ediyor, doğayı düşlerken aslında doğanın gördüğü düş içinde yürüyen bir hayal olup olmadığımı da soruyorum kendime. 3

5 Gölgenin Fısıltısı Ve şehrin yaşlılarından biri, Bize iyilik ve kötülükten bahset. dedi. Ve o cevap verdi: Yalnızca içinizdeki iyilikten bahsedebilirim, kötülükten değil. Çünkü kötülük, kendi açlık ve susuzluğu içinde Azap çeken iyilikten başka ne olabilir ki? Halil Cibran 4 Doğanın kendine özgü bir ahengi vardır. Güzellik, çirkinlik, karanlık aydınlık birlikte var olur. Şiddet ve sevgi bir bütünlük içindedir. Bazen kafa karıştırıcıdır; örneğin bir panteri avına saldırırken ve sonrasında sevgi dolu bir anne olarak yavrularını beslerken izlemek. Ya da bir babunu öldüren aslanın, ölen babunun yavrusuna sahip çıkışına tanık olmak Kaos, düzensizlik ya da anlayamadığımız bir düzen halidir. Bu noktada doğa bu anlaşılmazlığı içinde barındırır bir bakıma. Evrenin özünde de kaos vardır. Evrendeki bir çok şey insanoğlunun edindiği bilgiler dahilinde yeni yeni bilinmeye başladığından, bir kısmı halen zihinsel olarak tanımlanamadığından kaotik olarak adlandırılıyordur belki de Bir meydan okumadır bu kaos; sanatçılara bilim adamlarına cezbedici bir bulmaca sunan bir tanımlanamazlıktır; bu eşsiz bilinmezlikte ne kadar ufacık olduğumuzun ezici baskısıdır ya da sadece görebildiğimiz kadarını adlandırabildiğimiz acı gerçeğini fark ediştir. Nil Köken sanatsal sürecini doğadaki, hatta evrendeki bu kaos üzerine kurar. Sanatçı için doğadaki bu kaotik gerçek, bu gerçeğin arkasındaki birlik ve ahengi keşfediş açısından önemlidir. Sanatçı doğadaki karmaşadan ilham alır. Tıpkı doğada olduğu gibi resimlerinde de önce bir karmaşa yaratıp, sonra da bu karmaşayı resmin dizgesi içinde var eder. Sanatçı kaosu düzenlemeye çalışmaz, aksine onu düzenlemekten kaçınır. Çünkü karanlık ve aydınlığının sonsuz dansı, bu düzenlenemezlik içinde var olur. Nil Köken, karmaşanın yaratıcılığı dürttüğünü söyler: Gerçekten de düşünüldüğünde herhangi bir olumsuzluğu düzeltebilmek için yaratının bütün gücünü seferber eder insanoğlu. Olumsuzluğu olumluya çevirme, kötüyü iyileştirme, şifa verme, yaratıcı bir eylem gerektirir. Nil Köken bu noktada kişinin var olma çabası içinde kendini bulabilmesi için kendi karanlığını kucaklaması gerektiğini söyler. Çünkü aydınlık ve karanlık her birimizin içinde vardır; çünkü aydınlığı karanlığın varlığıyla sınarız, çünkü karanlık bize bizimle ilgili gerçekleri fısıldar. Karanlık olan ile bağ kurmak, sanatçı için kendi gölgesiyle yüzleşmektir. Resimlerinde yer yer bu gölgeler kendini gösterir. Çoğunlukla resmin genel dokusu içinde çözünmüş olan bu gölgeler kimi zaman da bir figürün arkasından kendini belli eder. Gölgelerin yanı sıra bu resimlerde ruhsal bir iyileşmenin, şifa arayışının da izlerini görürüz. Sanatçı çeşitli kültürlerde günümüze kadar varlığını sürdürmüş olan şamanlığın imgelerini resimlerinde kullanır. Tıpkı şaman kültüründe olduğu gibi, çeşitli hayvan imgeleri onun resimlerinde içsel sorunlara karşı birer korunmadır.

6 Kimi zaman da insana ait özelliklerin imgeleridir. Sanatçı bu imgeler yoluyla resimlerinde bize hikayeler anlatır. Ona göre hikaye anlatıcısı çağının şifacısıdır. Sanatçının resimlerinde her imgenin bir anlamı vardır. Örneğin kurt ve baykuş sanatçı için karanlıkta yolunu bulmak, ışığı aramak, iz sürmek anlamına gelir. Bu güçler bir anlamda ruhun rehberidir. Karanlık ormanda, alacakaranlıkta parlayan beyaz geyik, ruhu simgeler. Bu simgelerin yanı sıra renklerin de ruhsal bir atmosfer sağladığına inanır. Sanatçı için rengin sağladığı duygu çok önemlidir. Bu resimlerde uyku ile uyanıklık arasında yakalanan bir gerçekliğin imgeleri vardır. Sanatçının plastik yaklaşımı ilk bakışta natüralist bir tavrı çağrıştırır, ancak daha yakından bakıldığında bize başka bir gerçeklikten seslenildiğine ilişkin ipuçları verir. Alacakaranlık, resimlerin genel dokusunu oluşturur. Kaotik görüntüler bizi içine çeker; sonra bu kaosun kendine özgü düzensizliği bizi dize getirir. Sanatçı resimlerinde hiçbir şeyi ayıklamak ve sadeleştirmek niyeti gütmediğini aksine resimlerini imgelerle doldurmak istediğini söyler. Bu gerçek bir meydan okuyuştur: Çünkü bu imge bolluğu ile plastik anlamda başa çıkmak, kaotik bir yapıyı resmin kurallarını feda etmeden gerçekleştirmek bir sanatçı için ciddi bir meseledir. Nil Köken, kaosu sanatsal bir gerçeklik olarak başarıyla ortaya koyabilmiştir. Bu resimlere bakınca Halil Cibran ın şiirlerinden alıntı yapmadan edemiyorum: Çünkü kişi, ölçüsüz ve sınırsız bir deniz gibidir. Tek doğruyu buldum değil, Bir doğruyu buldum deyin. 5 Ruha giden yolu buldum değil, Kendi yolumda yürürken ruhu buldum deyin. Çünkü ruh, her yolda yürür. Ruh ne bir çizgi üzerinde yürür; Ne de bir kamış gibi dümdüz büyür. Ruh, sayısız taç yaprakları olan Bir lotus çiçeği gibi açılır. Halil Cibran Tıpkı onun şiirleri gibi Nil Köken in resimleri de, yaşadığımız bu alacakaranlık dünyada yerimizi belirlememize, ruhsal varlığımıza tutunmamıza salık veren bir şifacının ışığıyla parlıyor. Zuhal Baysar Mart 2015