Teknik Müşavirlik Çalıştayı

Transkript

1 Teknik Müşavirlik Çalıştayı Sonuç Raporu 14 Ocak 2016 İlbank Sosyal Tesisleri, Ankara

2 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 İçindekiler TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI... 3 ÇALIŞTAY AÇILIŞ KONUŞMALARI... 5 TürkMMMB Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Demir İNÖZÜ nün Açılış Konuşması... 5 Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Yapı İşleri Genel Müdürü Sayın Kasım KAYIHAN' ın Açılış Konuşması ÇALIŞTAY RAPORU GRUP ÇALIŞMALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ: GRUP 1: Mevzuat ve Öneriler GRUP 2: Sorumluluklar GRUP 3: Yurtdışında Kurumsal Yapılanma Grup 4: AB Finansmanlı Projeler Grup 5: Ar-ge ve Teşvikler: SONUÇ RAPOR EKLERİ Ek-1: Çalıştay Konuları ve Sonuç Önerileri ile Grup Katılımcıları Ek-2: Çalıştay Hazırlıkları için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı na Sunulan TürkMMMB Görüşleri Ek-3: Çalıştay Programı Ek-4: Çalıştay Katılımcı Listesi

3 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI Yatırım ortamının iyileştirilmesinin, yatırım süreçlerinin hızlandırılmasının, yapılaşmanın toplam kalite anlayışı içinde sürdürülmesinin, uluslararası ortamlarda rekabet edebilir, güvenilir ve tanınırlığı yüksek bir meslek camiasının oluşturulmasının ilk adımının ulusal müşavirlik sisteminin geliştirilmesinden geçtiği fikrinden hareketle T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve TürkMMMB-Türk Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Birliği işbirliğinde 14 Ocak 2016, Perşembe günü Teknik Müşavirlik Çalıştayı düzenlenmiştir. Çalıştay, Yapı İşleri Genel Müdürü Sayın Kasım KAYIHAN' ın açılış konuşması ile başlamıştır. Sayın KAYIHAN'dan sonra TürkMMMB nin kısa bir tanıtımını yapmak için Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Sayın Sedef ERDOĞAN söz almış ve TürkMMMB' nin tanıtım filmi katılımcılara sunulmuştur. Sayın ERDOĞAN'dan sonra TürkMMMB Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Demir İNÖZÜ bir konuşma yapmıştır. Sayın İNÖZÜ konuşmasına, Teknik Müşavirlik faaliyetleri ile TürkMMMB nin çalışmalarını kısaca anlatarak başlamış ve sektörde yaşanan sorunlara değinmiştir. Çalıştay kapsamında değerlendirilecek konular ile ilgili özet bilgiler de veren Sayın İNÖZÜ konuşmasını Çalıştay'dan ve Çalıştay sonrasındaki çalışmalardan beklentilerini dile getirip desteklerinden dolayı T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı na teşekkür ederek tamamlamıştır. Öğleden önceki bölümün son konuşması Çevre ve Şehircilik Bakan Yardımcısı Sayın Mehmet CEYLAN tarafından gerçekleştirilmiştir. Bakanlık olarak Teknik Müşavirlik faaliyetlerinin öneminin farkında olduklarını ve sektörün iyileştirilmesi yönünde tüm çalışmaları 3

4 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 desteklediklerini belirten Sayın CEYLAN'a konuşmasının sonunda TürkMMMB Yönetim Kurulu Başkanı Demir İNÖZÜ tarafından TürkMMMB nin sembolü olan Kırlangıç Heykeli takdim edilmiştir. Sayın CEYLAN da TürkMMMB Başkanı na bir plaket sunmuştur. Ayrıca Çalıştayın çalışmalarını en başından beri yakinen takip eden Bakanlık Müsteşarı Prof. Dr. Mustafa ÖZTÜRK'e de TürkMMMB nin üç boyutlu cam plaketi sunulmuştur. TürkMMMB Başkan Yardımcısı Sedef ERDOĞAN da Müsteşar Bey'den plaketini almıştır. Programın öğle yemeğinden sonraki bölümü Moderatör ODTÜ Rektör Danışmanı Prof. Dr. İrem DİKMEN TOKER' in Çalıştay Metodolojisi hakkında bir sunum yapması ile başlamıştır. Bu sunumun ardından beş ayrı masada Mevzuat ve Öneriler, Müteselsilen Sorumluluk ve Mesleki Sorumluluk Sigortası, Yurtdışında Kurumsal Yapılaşmanın Sağlanması, Ülkemizde AB Finansmanlı Yatırımlar, Ar-Ge ve Teşvikler konularının ilgili kurum temsilcileri ve TürkMMMB üyelerinin katılımları ile tartışıldığı yuvarlak masa toplantıları gerçekleştirilmiştir. Eş zamanlı gerçekleşen bu toplantılar sonrasında her masanın moderatörü tüm katılımcılara masalarında görüşülen konuları ve bu konulara ilişkin değerlendirmeleri kısaca sunmuştur. Prof. Dr. İrem DİKMEN TOKER'in kapanışı yapması sonrasında Genel Müdür Kasım KAYIHAN, Sayın TOKER'e Çalıştay'a katkılarından dolayı plaket takdim etmiştir. Yapılan çalışmalar Çalıştay sonrasında Sayın İrem DİKMEN TOKER tarafından raporlanarak Çalıştay kitapçığı hazırlanmıştır. 4

5 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 ÇALIŞTAY AÇILIŞ KONUŞMALARI TürkMMMB Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Demir İNÖZÜ nün Açılış Konuşması Sayın Bakanımız, Saygıdeğer Müsteşarımız, Değerli Müsteşar Yardımcıları ve Genel Müdürler, Saygıdeğer Bürokratlar, Değerli Katılımcılar ve meslaktaşlarım; Çevre ve Şehircilik Bakanlığımıza teknik müşavirlik sektörümüzün sorunlarına gösterdiği ilgi ve bu sorunlara çözüm getirilmesine yönelik olarak bu Çalıştayı düzenlediği için, Türk Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Birliği ve tüm meslektaşlarımız adına çok teşekkür ederim. Müşavir mühendislik ve mimarlık hizmetleri; teknik bilgi ve birikimi yaratıcılıkla birleştirerek, çevreye ve geleceğe karşı sorumluluk bilinciyle, insan yaşamı ve insanlığın gelişimi için gerekli tüm yapıların ve sistemlerin oluşturulmasına yönelik olarak teknik ve ekonomik açıdan en uygun çözümlerin geliştirilmesini sağlayan, teknolojiye dayalı fikir hizmetleri içeren tüm faaliyetleri kapsar. Bu hizmetler planlama ve fizibilite çalışmalarından, tasarım, şartname ve ihale dosyası hazırlığı, inşaat kontrolluğu ve proje yönetimine kadar uzanan çok geniş bir yelpazeye yayılmaktadır. Teknik Müşavirlik Sektörü'nün sermayesi bilgi ve uzmanlıktır. Katma değer oluşturur, kaliteyi ön planda tutar. Türk Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Birliği, bu hizmetleri güvenilir uzmanlık düzeyinde sunan bağımsız firmaların ve kişilerin sektörel çatı kuruluşudur. Birliğimiz 1980 yılında kurulmuştur. Müşavir 5

6 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 Mühendisler Uluslararası Federasyonu-FIDIC'e ve Avrupa Müşavir Mühendislik Birlikleri Federasyonu- EFCA'ya üyedir ve her iki kuruluşun da Türkiye deki tek temsilcisidir. Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu DEİK'in de kurucu kuruluşları arasındayız. Temel ilkelerimiz; bağımsızlık, kalite, dürüstlük, sürdürülebilirlik, eşit rekabet kurallarının uygulanması, hizmetlerin FIDIC etik kurallarına uygun şekilde ve kurumsallaşmış bir yapıyla gerçekleştirilmesinin sağlanmasıdır. Amaçlarımız, teknik müşavirlik hizmetlerinin tanınırlığını ve saygınlığını artırmak, sektörü ulusal ve uluslararası platformlarda temsil etmek, sektörde teknoloji, verimlilik ve kalite odaklı rekabeti sağlamak için gerekli yasal mevzuatın ve standartların hazırlanmasında ve uygulamada görülen aksaklıkların düzeltilmesinde söz sahibi olmak, teknik müşavirlik sektörünün ve firmalarımızın haklarını ve çıkarlarını korumaktır. Teknik müşavirlik hizmetleri uzun vadeli planlamayı, yenilikçi fikirleri değer yaratan çıktılara ve projelere dönüştürmeyi, nitelikli ve sürdürülebilir çözümler üretmeyi gerektirmektedir. Teknik müşavirler kararlarını bağımsız ve tarafsız şekilde vermeli, ülke gerçeklerini ve ulusal çıkarları gözeterek çözümler üretecek bilince ve toplumsal sorumluluğa sahip olmalıdır. Uluslararası verilere göre Teknik Müşavirlik hizmetleri, girdiği bir dış pazarda etkilediği sektörler düşünüldüğünde kendi cirosunun katı ihracat artışı sağlama gücüne sahiptir. Gördüğünüz gibi Birliğimizin logosunda bir kırlangıç yer almaktadır. Yuvalarını bir mimar ve mühendis titizliğiyle inşa eden ve devamlı hareket halinde olan kırlangıçlar gibi sağa sola uçarak iş peşinde koşan ve dünyanın her yerine seyahat eden teknik müşavirlerimiz inşaat sektörümüzün yurt dışına açılmasında da önemli bir rol üstlenmişlerdir. Öncü konumları ile yurt dışı müteahhitlik hizmetlerinin ve inşaat malzemeleri ihracatının yolunu açması gerektiği sık sık vurgulanan teknik müşavirlik sektörümüzün ve müşavirlik firmalarımızın gelişmesini engelleyen, Kamu İhale Kanunu'nda ve mevzuatta değişiklikler yapılarak çözüm getirilmesini beklediğimiz çeşitli sorunlarımız vardır. Teknik müşavirlik hizmetlerine yetersiz bütçeler ve süreler ayrılmaktadır. Kamuda ve özel sektörde yatırım bütçeleri belirlenirken teknik müşavirlik hizmet bedelleri ve sürelerinin gerçekçi ve kaliteli hizmet almaya yönelik olarak belirlenmesi yarar sağlayacaktır. Teknik müşavirlik hizmetleri için kalifikasyon esaslı değerlendirme ve seçme yöntemleri uygulanmalı, verilen teknik puanlar gerçekçi ve objektif olmalı, firmalar arasındaki nitelik farklarını gerçekçi şekilde yansıtmalı, birbirine çok yakın teknik puanlar verilerek son aşamada işin yine en düşük teklifi verene ihale edilmesi engellenmelidir. Planlama, tasarım ve yapım aşamalarındaki kaliteli müşavirlik hizmetleri projelerin inşaat ve işletmebakım maliyetlerinde önemli tasarruflar sağlar, ancak Türkiye'de işverenlerimiz ve müteahhitlerimizin önemli bir bölümü teknik müşavirlik hizmetlerini düşük fiyatlarla en ucuza temin etmek arzusundadır. Düşük fiyatlarla ihale edilen teknik müşavirlik hizmetleri nedeniyle teknik müşavirlik firmalarımızın kar marjları azalmakta, hizmet kalitesi düşmekte, firmalar finansman açısından güçlü duruma gelememekte, 6

7 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 yenilikçiliğe, araştırma-geliştirme faaliyetlerine, iş geliştirmeye ve teknolojik altyapılarını geliştirmeye kaynak ayıramamaktadır. Yurtiçinde güçlenemeyen, ayakta kalma mücadelesi veren teknik müşavirlik firmalarımızın yurtdışında güçlü bir konuma gelmeleri ve yurtdışına açılımda öncü olmaları olanaksızdır. Teknik müşavirlik firmalarımızın en büyük sermayesi yetişmiş uzman ve teknik eleman gücüdür. Firmalarımız iş azlığı nedeniyle küçülmekte, yetişmiş, deneyimli, nitelikli elemanların firmalarda istihdamında süreklilik sağlanamamaktadır. Teknik müşavirlik hizmetleri için öncelikle iç pazarda talep yaratılmalı, kamu yatırımlarının planlama ve gerçekleşmesinde her aşamada yerli teknik müşavir kullanılmalıdır. Teknik Müşavirlik firmalarının sorumlulukları yeniden düzenlenmeli, yapım kontrolluk işlerinde teknik müşavirler müteahhitler ile birlikte müteselsilen sorumlu tutulmamalı, teknik müşavirlerin sorumluluğu kendi hizmetleriyle ve sözleşme bedelleriyle sınırlı olmalıdır. Teknik müşavirlik hizmetlerinde kalitenin güvence altına alınması için Mesleki Sorumluluk Sigortası uygulaması zorunlu olmalı ve yaygınlaştırılmalıdır. Böylece teknik ve mali açıdan yeterli olmayan, kalitesiz hizmet veren, sorumluluk üstlenmeye niyeti olmayan firmalar bu sigortayı yaptıramayacakları, yaptırmak istemeyecekleri için ihalelere katılamayacaklardır. Teknik müşavirlik sektörümüzün bilimsel araştırmalar ile sanayi uygulamaları arasında köprü oluşturabilmesi, kamu- özel işbirliği projelerinde yenilikçi teknolojilerin uygulanmasına öncülük etmesi sağlanmalıdır. İnşaat sektörü için öncelikli Ar-Ge konuları desteklenmelidir Geçmişte büyük ölçekli projelerde daha çok yabancı teknik müşavirlik firmalarının tercih edilmiş olması, işlerin sayıca azlığı ve hizmet bedellerinin düşüklüğü nedeniyle teknik müşavirlik firmalarımız arzulanan sayıya ve büyüklüğe ulaşamamışlardır. Günümüzde de ülkemizde teknik müşavirlik şirketlerimizin yabancı müşavirlik şirketleriyle haksız rekabete maruz bırakılmasının önüne geçilmesi ve bu bağlamda mevzuata önleyici hükümler getirilmesi ihtiyacı olduğunu değerlendirmekteyiz. Yabancı firmaların Türkiye'de kurdukları firmalar, yurtdışındaki ana firmalarının deneyimlerini, yüksek bedelli iş bitirme belgelerini ve finansman gücünü kullanarak ve Türk elemanlar istihdam ederek Türk teknik müşavirlik firmalarıyla rekabet etmekte, ön yeterlik değerlendirmelerinde giderek Türk firmalarının önüne geçmektedirler. Avrupa Birliği finansmanlı işlerde aşırı yüksek tutulan yeterlilik kriterleri nedeniyle yerli firmalarımızın yükümlenebildikleri iş hacimleri ve gelirleri çok sınırlı kalmakta, firmalarımıza yeterli katkıyı sağlamamaktadır. Söz konusu kriterler Türk müşavirlik firmalarının daha rahat şekilde sağlayabilecekleri şekilde düzenlenmelidir. Mesleki Hizmetlerde Karşılıklı Tanıma Anlaşmaları ve Serbest Ticaret Anlaşmaları kapsamında yabancı mühendis ve mimarların Türkiye de serbestçe çalışmalarına olanak sağlanması Teknik Müşavirlik Sektörümüzün gelişmesine engel olacak, Türk mühendis ve mimarlarının ve teknik müşavirlik firmalarımızın aleyhine gelişmelere yol açacaktır. 7

8 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 Uluslararası İnşaat Sektörü dergisi "Engineering News Record" tarafından hazırlanan Dünyanın En Büyük 250 Müteahhitlik Firması listesinde her yıl artan sayıda Türk müteahhitlik firmasının yer alması ve sayıca 2. sırada olmaları hepimizi gururlandırmaktadır. Bunun yanısıra, günümüzde 40 dan fazla ülkede pek çok projeye başarıyla imza atan teknik müşavirlik firmalarımızdan bazıları da son yıllarda aynı dergi tarafından hazırlanan, firmaların yurtdışı pazarlarda elde ettikleri gelirlere göre sıralandıkları, Dünyanın En Büyük 225 Uluslararası Teknik Müşavirlik Firması listesinde sürekli olarak yer alma başarısını göstermektedir. Ekonomi Bakanlığımızın yurtdışı teknik müşavirlik hizmetlerine sağladığı çeşitli teşviklerin kapsamının ve miktarlarının artması firmalarımızın yurtdışına açılımına büyük katkılar sağlamaktadır ve bu kriz döneminde daha da önem kazanmaktadır. DEİK bünyesindeki Uluslararası Teknik Müşavirlik İş Konseyi de teknik müşavirlik firmalarımızın yurtdışı iş hacimlerinin artmasında önemli bir işlev üstlenmektedir. Dünyada küresel ekonomik krizin etkisinin giderek daha fazla hissedildiği; ülkemizin birliğini ve bütünlüğünü hedef alan tehditlerin ve tırmanmakta olan bölgesel sorunların etkisiyle dış pazarlarımızın daraldığı, ekonomimizin lokomotifi olan inşaat sektörümüzün hedeflerine ulaşmakta zorlandığı bir dönemdeyiz. İnşaat sektörünün itici gücü olan teknik müşavirlik sektörümüzün sorunlarına çözüm getirmek, müşavirlik firmalarımızın güçlü bir kurumsal yapıya ve kapasiteye sahip olmalarına ve uluslararası rekabet güçlerinin artmasına yardımcı olmak amacıyla düzenlenen Çalıştayımız bu açıdan da ayrı bir önem taşımaktadır. Prof. Dr. İrem Dikmen Toker'in moderatörlüğünde gerçekleştirilecek Çalıştay'da teknik müşavirlik sektörümüzün çözüm gerektiren sorunları şu ana başlıklar altında ele alınacaktır: Mevzuat ve Öneriler Sorumluluklar Yurtdışında Kurumsal Yapılanma AB Finansmanlı Projeler Ar-Ge ve Teşvikler Çalıştay sonunda yapılacak değerlendirmeler doğrultusunda alınacak kararların hayata geçirilmesi, zaman içinde Teknik Müşavirlik Sektörümüzün yeterli deneyime, büyüklüğe ve rekabet gücüne ulaşarak arzuladığımız yere gelmesine yardımcı olacaktır. Çalıştayın düzenlenmesini sağlayan Çevre ve Şehircilik Bakanımıza, Müsteşarımıza ve Müsteşar Yardımcılarımıza, başta Yapı İşleri Genel Müdürümüz olmak üzere tüm Genel Müdürlere, Genel Müdür Yardımcılarına ve Bakanlık elemanlarına; Türk Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Birliği Yönetim Kurulu'na, Birlik üyelerine ve Birlik çalışanlarına; Çalıştay Moderatörümüze, Çalıştaya katılan tüm kamu ve özel sektör kuruluşları temsilcilerine, değerli bürokratlara, akademisyenlere ve burada bulunan tüm 8

9 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 meslektaşlarımıza teşekkür eder, Çalıştay'ın başarıyla tamamlanarak teknik müşavirlik sektörümüzün gelişimine katkıda bulunmasını dileyerek, hepinizi saygıyla selamlarım. 9

10 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Yapı İşleri Genel Müdürü Sayın Kasım KAYIHAN' ın Açılış Konuşması Sn. Bakanım, Sn Müsteşarım, Sn Türk Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Birliği Başkanı, Kıymetli Katılımcılar, Kurum Temsilcileri, Bakanlığımızın Üst Yöneticileri, Çevre ve Şehircilik Ailesinin değerli mensupları, Çalışma Arkadaşlarım, Hanımefendiler, Beyefendiler, Basınımızın Güzide Temsilcileri, Sizleri sevgi ile kucaklıyor, saygı ile selamlıyorum. Teknik Müşavirlik Çalıştay'ımıza hoş geldiniz diyorum. Teknik Müşavir, uluslararası kabul görmüş şekliyle "doğal veya inşa edilmiş çevre üzerinde teknolojiye dayalı fikir hizmeti veren kişi veya kuruluş" şeklinde tanımlanmaktadır. Teknik müşavirlik tanımının merkezinde mühendislik ve mimarlık meslekleri yer alsa da, yatırım fikrinin ortaya çıkışından itibaren bu teknik hizmetlerin yanı sıra finans, sigorta, risk yönetimi alanlarından uyuşmazlıkların çözümüne kadar teknik olmayan bu alanlarda da sorumluluk üstlenilerek bu geniş yelpazede gerekli olan tüm hizmet bileşenleri sunulmaktadır. Gelecekte sektörün bu tanımdaki hizmet boyutuna ulaşması gerçekleşecektir 10

11 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 Yatırım öncesi etüdler (Fizibilite etüdleri, finansal analiz de dahil proje değerlendirme çalışmaları, ön planlama çalışmaları, vd.), Danışmanlık Hizmetleri (Teklif değerlendirme danışmanlığı, işletme ve bakım danışmanlığı, işletmeye alma ve işletmeden çıkarma danışmanlığı, vd.), Yönetim Hizmetleri (sağlık ve güvenlik yönetimi, risk analizi ve yönetimi, maliyet ve finansman yönetimi, kalite yönetimi, inşaat yönetimi, sözleşme yönetimi, proje/program yönetimi, vd.), Denetim Hizmetleri (Ürün belgeleme, kalite güvence denetimi, tasarım denetimi, yapım denetimi, vd.), Planlama, tasarım, değerlendirme çalışmaları (Bölgesel-kentsel-kırsal planlama çalışmaları, mimarlık ve mühendislik tasarım hizmetleri araştırma ve geliştirme (ARGE) çalışmaları, sürdürülebilirlik çalışmaları, çevresel etki değerlendirme çalışmaları, değerlendirme hizmetleri, hasar araştırmaları, vd.) Deneyler, saha çalışmaları, testler (Model testleri, uzaktan algılama (GIS) hizmetleri, topoğrafik haritalar ve zemin etüdleri, malzeme testleri) İhale evrakı hazırlanması Teknik eğitim Tahkim, arabuluculuk, bilirkişilik ve benzeri diğer teknolojik esaslı fikir hizmetlerini kapsamaktadır. Sektör, geniş bir yelpazede çeşitli işverenlere hizmet sunarak sürdürülebilir gelişmeye önemli katkılar sağlamaktadır. Teknik bilgi ve birikimi yaratıcılıkla birleştirerek, Çevreye ve geleceğe karşı sorumluluk bilinciyle, Sosyal, çevresel ve ekonomik açıdan sürdürülebilir çözümler geliştirilmesini sağlayan, teknolojiye dayalı fikir hizmetlerini içeren tüm Mühendislik ve Mimarlık faaliyetleri ve bilimsel çalışmaları kapsar. Teknik Müşavirlik sektörünün, küresel iş hacminde en büyük payı ABD ye aittir. ACEC (The American Council of Engineering Companies üyesi 5,000 firmanın, yaklaşık 500,000 çalışanla, yıllık toplam iş hacminin 200 milyar ABD Doları dolaylarında olduğu ifade edilmektedir. Avrupa Birliği içinde Teknik Müşavirlik sektörünün, yaklaşık 1,000,000 çalışanla, yıllık toplam iş hacminin 150 milyar Avro üstünde olduğu tahmin edilmektedir. Özellikle ülke ihracatına katkı boyutlarına bakıldığında Uluslararası verilere göre (USTDA (U.S. Trade and Development Agency) Teknik Müşavirlik hizmetleri, girdiği bir pazarda etkilediği sektörler ( inşaat ve tedarik) düşünüldüğünde kendi cirosunun katı ihracat artışı sağlama gücüne sahiptir. Ülkemizde ise teknik müşavirlik alanında, mühendislik ve mimarlık konularında faaliyet gösteren kayıtlı e yakın firmanın, 85,000 dolaylarındaki çalışanı mevcuttur. Bu iş hacminin 3.5 milyar dolarlık hedefe ulaşılması için çalışılmaktadır. Bugün Türkiye de, bağımsız müşavir mühendislerce, dünyada kullanılan en yeni teknikler uygulanabilmekte ve ileri teknoloji ürünü yapıların tasarımları Türk müşavir mühendis ve mimarları tarafından başarıyla gerçekleştirilebilmektedir. Teknik müşavirlik hizmetleri ihracatının,müteahhitlik ve malzeme ihracatında öncü rolü bulunmaktadır 11

12 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 Türk Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Birliği'nce 16 Nisan 2015 tarihinde bizim de katıldığımız 10.Teknik Müşavirlik Kongresi yapılmıştır. Bu kongrede Yurtiçinde ve yurtdışında Teknik Müşavirlik Hizmetlerinin Geliştirilmesi amacıyla gerekli çalışmaların yapılmasına karar verdik. Bu amaçla ilk olarak, Genel Müdürlüğümüz yetkilileri 22 Mayıs 2015 tarihinde Birliğe bir ziyarette bulunmuştur. Akabinde Müsteşarımız Prof. Dr. Sayın Mustafa Öztürk başkanlığında 25 Mayıs 2015 ve 03 Haziran 2015 tarihlerinde Bakanlığımızın ilgili birimlerinin katılımı ile İlbank sosyal tesislerinde toplantılar yapılmıştır. Bu toplantılarda sektörün gelişmesinin önündeki sorunlar ve çözüm önerileri tartışılmış olup, geniş katılımlı bir çalıştay düzenlenerek, bugüne kadarki çalışmaların somut hale getirilmesi kararlaştırılmıştır. Bugün, Bakanlığımız ile TMMMB (Türk Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Birliği) ev sahipliğinde, siz değerli katılımcıların katkılarıyla yürüteceğimiz çalıştayda; teknik müşavirlik sisteminin gelişimini sağlayacak gerekli yasal düzenlemeler ile nitelikli işgücü ve teşvik sistemine yönelik paydaşların görüşleri alınarak çıkan sonuçlar değerlendirilecek gelecek ile ilgili stratejilerin belirlenecektir. Bu çalıştayın hazırlanmasında emeği geçen başta TMMMB Başkanı Demir İnözü olmak üzere birlik yönetimine ve katılımızından dolayı sizlere ve çalışma arkadaşlarıma teşekkür ediyorum. Bu çalıştayın verimli olmasını, faydalar getirmesini, Ülkemize ve Çevre ve Şehircilik ailesine hayırlara getirmesini diliyorum. Saygılarımı sunuyorum. 12

13 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 ÇALIŞTAY RAPORU 14 Ocak 2016 tarihinde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Türk Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Birliği (TürkMMMB) işbirliği ile, Ankara da, gerçekleştirilen Teknik Müşavirlik Çalıştayı na kamu kurumlarını ve teknik müşavirlik sektörünü temsilen 182 uzman katılmıştır. Çalıştayın amacı, teknik müşavirlik hizmetlerinin tanınırlığını ve saygınlığını artırmak, sektörü ulusal ve uluslararası platformlarda geliştirmek için, teknik müşavirlik sektörünün sorunlarının ilgili tüm paydaşlarca tartışılması ve sanayi ve kamu işbirliği ile çözüm önerileri üretilmesi olarak belirlenmiştir. Bu kapsamda Çalıştay da, kamu ve özel sektörden uzman katılımcılar ile teknik müşavirlik sektörünün gelişmesinin önündeki engeller tartışılmış, bu engellere yönelik çözüm önerileri irdelenerek, çözüm önerilerine ilişkin öncelik sıralamaları yapılmıştır. Çalıştayda, aşağıdaki konu başlıklarını irdelemek üzere 5 farklı grup oluşturulmuş ve grup çalışmaları yürütülmüştür: Mevzuat ve Öneriler Sorumluluklar Yurtdışında Kurumsal Yapılanma AB Finansmanlı Projeler Araştırma-Geliştirme ve Tesvikler Çalışma grupları, daha belirlenmiş olan çözüm önerilerini içeren formları kullanarak tartışmalar yürütmüş, çözüm önerilerini önceliklendirmeye ve atılması gereken adımları belirlemeye çalışmıştır. Grup çalışmaları tamamlandıktan sonra, çalışma grupları sunumlar yaparak, grup görüşlerini aktarmış ve konular genel tartışmaya açılmıştır. Bu raporun amacı, Çalıştay bulgularının ve öncelikli olarak belirlenen teknik müşavirlik sektörünün önündeki engellerin çözümüne yönelik stratejilerin özetlenmesidir. 13

14 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 GİRİŞ: 10. Kalkınma Planı ( ), İnşaat, Mühendislik-Mimarlık, Teknik Müşavirlik ve Müteahhitlik Hizmetleri Özel İhtisas Komisyonu Raporunda, Türk inşaat sektörü 2023 vizyonu aşağıdaki gibi tanımlanmıştır; Yapıların kavramsal tasarım, tasarım, yapım, işletme, bakım-onarım ve dönüşüm süreçlerini, yaşam dönemi maliyetlerine göre, sürdürülebilirlik, afetsellik ve çevre üzerindeki etkileri düşünülerek gerçekleştirecek, Uluslararası rekabet gücünü inovasyon yeteneğini artırıp, teknoloji, verimlilik ve kalite bazında farklılaşarak sağlayacak, Kamu-özel sektör işbirliği modellerinin etkin olarak kullanıldığı ve kullanıcıların/toplumun ihtiyaçlarına uygun olarak hizmet çeşitliliğinin sağlanarak tedarik süreçlerinin etkinleştirildiği bir sektör konumuna gelecek, Nitelikli insan gücünü çekebilecek çalışma koşullarına sahip, çalışanlar için cazip bir sektör olacak, Performansı yalnızca ekonomik göstergelerle değil, çok boyutlu olarak (enerji verimliliği, yaşam kalitesi, toplumsal refah vb.) ölçülen; stratejik olarak yönetilen ve kurumlar arası işbirliği ile faaliyetleri planlanıp, koordine edilen bir sektör haline gelecektir Vizyonunun gerçekleştirilmesi için öncelikli olarak belirlenen Stratejik Programlardan biri de Teknik Müşavirlik Sektörü nün Geliştirilmesidir. Stratejik Program, bu yönde atılması gereken aşağıdaki adımları içermektedir: İç pazarda talep yaratılması 14

15 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 Yurtiçindeki olumsuz rekabet koşullarının ortadan kaldırılması Teknik müşavirlik firmalarının sorumluluklarının yeniden düzenlenmesi Teknik müşavirlik hizmetleri için kalifikasyon-esaslı değerlendirme ve seçme sistemi oluşturulması Mevcut teşvik sisteminin işlerliğinin artırılarak, desteklerin kullanılabilir hale getirilmesi Teknik müşavirlik ile ilgili yasaların (örneğin yapı denetimi vb.) sektörün katılımı ile yeniden düzenlenmesi Söz konusu stratejik programın çerçevesine uygun olarak TÜRKMMMB nin hazırladığı ve 2015 yılında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı na sunduğu raporda, mevcut problemlerden yola çıkılarak 5 alanda iyileştirme önerilmektedir. Tablo 1 de sunulan başlıklar Çalıştay ın temelini oluşturmuş ve Grup çalışmaları bu eksenler üzerinden yürütülmüştür. 15

16 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 Tablo 1. Çalıştay'da Ele Alınan Ana Başlıklar 1. Mevzuat Düzenlemeleri (Grup 1) Kamu Yatırımlarında Teknik Müşavir Kullanımının Yaygınlaştırılması ve Seçimi KİK Kapsamında Yabancı Firmalara Karşı Türk Firmaları Koruyucu Önlemler KİK Teknik Müşavir Seçiminde Haksız Rekabeti Engelleyici Önlemler Teknik Müşavirlik Sözleşme Şartlarında İyileştirmeler 2. Mesleki Sorumluluk Sigortası (Grup 2) Mesleki Sorumluluk Sigortasının (MSS) zorunlu olması ve yaygınlaştırılması Yapım kontrollük işlerinde teknik müşavirlerin müteahhitlerle birlikte müteselsilen sorumlu tutulmaması, müşavirin sorumluluğunun sadece kendi sözleşmesel hizmet bedeliyle orantılı ve sözleşme bedeliyle sınırlı olması Firmalardan maksimum sözleşme bedeli kadar limiti olan bir Mesleki Sorumluluk Sigortası istenmesi KİK teki sorumluluk süresinin, danışmanlık hizmetleri alım sözleşmelerinde 5 yıl olarak belirlenmesi MSS nin yalnızca yapım süresini değil sorumluluk süresini de kapsaması 3. Yurtdışında Kurumsal Yapılanma (Grup 3) Master plan ve fizibilite çalışmalarının hibe destekleriyle Türk firmalarınca yapılmasının sağlanması, sonra gelen aşamaların da Türk mühendislik ve müteahhitlik firmaları arasında ihale edilmesi Teşvik mevzuatı düzenlenerek, teknik müşavirlerin EPC ve PPP projelerinde yer almasının teşvik edilmesi Yurtdışı teknik müşavirlik sözleşmelerinde politik ve ticari risk sigortası sisteminin oluşturulması İkili anlaşmalarla kota muafiyeti sağlanması (yerel eleman çalıştırma zorunluluğunun kaldırılması) Teşviklerin taşeronluk hizmeti veren teknik müşavirlik firmalarına da sağlanması Teşviklerin yalnızca yabancı devlet kurumlarından değil, özel sektörden alınan işler, EPC vb. işler için de uygulanması Uluslararası işbirliğinin güçlendirilmesi Hedef ülke ve bölgelerin belirlenmesi 4. AB Finansmanlı Projeler (Grup 4) AB finansmanlı işlerde aşırı yüksek tutulan teknik ve mali ön yeterlik şartlarının makul düzeylere getirilerek, Türk firmalarını da rekabet edebilirliğinin sağlanması İş bitirme bedellerinin işin büyüklüğü ile orantısız yükseklikte olmaması 3 yıl değil daha yüksek (10 yıl) içinde tamamlanmış işlerin değerlendirilmesi Personel kriterleri arasında Türkçe bilmek, yerel deneyim vb koşulların eklenmesi Rekabetin anahtar uzman nitelikleri yerine müşavir firma deneyimi odaklı olması Yabancı firmalar için yerel ortak zorunluluğu getirilmesi 16

17 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 Yabancı firmaların vergi, sigorta vb avantajları nedeniyle Türk firmalarına karşı yarattığı haksız rekabetin önlenmesi Vergi mevzuatının değiştirilmesi (yabancı firmalardan %20 stopaj kesintisinin olumsuz sonuçlarının önüne geçilmesi) Avrupa Birliği finansmanlı işlerde bütçelerin aşırı düşük belirlenmemesi, kalitenin ön plana çıkarılması 5. Ar-Ge ve Teşvikler (Grup 5) Kamu ve özel sektör işverenlerinin firmaların ar-ge ve verimlilik esaslı yeni teknolojiler geliştirmesini talep etmesi Teknik şartnameler ve standartlar yoluyla yerli ve yeni teknolojilerin kullanılmasının teşvik edilmesi Mevcut ihale kanununun yeni ve yerli teknolojilerin ve uygulamaların önünü açacak şekilde düzenlenmesi Üniversite ve araştırma merkezleriyle işbirliği, kamu kurumları ile ortak ar-ge çalışmaları Ar-ge yatırımları ve yenilikçi uygulamalarla ilgili finans kuruluşları ile işbirliği Teknoloji platformları oluşturulması Destek ve teşviklerin öncelikle KOBİ'lere yönlendirilmesi, Teknokentler'de yer almalarının teşvik edilmesi Nitelikli insan gücünü sağlamak ve araştırmacı yetiştirmek için üniversitelerde özel programlar geliştirilmesi İnşaat sektörü için öncelikli ar-ge konularının belirlenmesi ve desteklenmesi Çalıştayda yürütülen grup çalışmalarının temel bulguları bir sonraki bölümde özetlenmektedir. GRUP ÇALIŞMALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ: Gruplar, grup üyelerinin üzerinde uzlaşmaya vardığı değerlendirme formlarını sonuç bildirimleri olarak teslim etmişlerdir. Çalıştay'da her bir Grupta ele alınan konuları ve sonuç bildirimlerini gösteren tablolar (değerlendirme formları) ile Grup katılımcıları listeleri EK-1 de sunulmaktadır. Grupların yapmış oldukları değerlendirmeler aşağıda özetlenmektedir. Değerlendirmelerin detayları EK- 1 de mevcut olup, aşağıdakiler yalnızca öne çıkan/öncelikli bulguları içermektedir. GRUP 1: Mevzuat ve Öneriler Kamu kurum ve kuruluşlarının teknik danışman kullanma alanlarının artırılması ve yaygınlaştırılması konusunda bir fikir birliği sağlanamamıştır. Zira, bu durumun kamudaki teknik personelin atıl kalmasına yol açabileceği ve teknik danışmanların mali sorumlulukları bulunmadığından işleri bir kamu görevlisinin titizliğiyle yürütememe riskinin bulunduğu 17

18 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 değerlendirilmiştir. Teknik müşavirlik hizmet alanının genişlemesine yönelik öncelikli bir strateji belirlenememiştir, ancak TürkMMMB nin potansiyel hizmet alanlarına dair tanıtım ve bilgilendirme yapmasının faydalı olacağı değerlendirilmiştir. Kamu sektörü tarafından hizmet alımlarında Danışmanlık hizmet alım yönteminin kullanılması mümkün ve uygun olarak değerlendirilmiştir. Ancak, yöntemin daha pratik bir noktaya getirilmesi, kullanılabilirliğinin artırılması için ek çalışma yapılması gerekmektedir. Danışmanlık hizmet alım yönteminin kullanılması teknik müşavirlik sektörü için çok önemli bir adım olacak ve değerlendirmelerde kalite ve maliyetin birlikte göz önünde bulundurulmasıyla sektörün kalite odaklı gelişimi sağlanabilecektir. Pilot ortağın veya koordinatörün yerli firma olma şartının aranması uygun bulunmuştur, ancak buna yönelik mevzuat düzenlemeleri (4734 nolu Kanun) yapılması önerilmiştir, 2003 yılından önceki tanımlamalara geri dönülebileceği tartışılmıştır. İhale şartları içinde yerel deneyimin ön plana çıkarılması/etkinleştirilmesi için puanlama sisteminin düzenlenmesi uygun bulunmuştur, bu yönde çalışmalar yapılması uygun olacaktır. Teknik müşavirlik sözleşme şartlarında çeşitli iyileştirmeler yapılması konusunda görüş birliğine varılmıştır: Götürü bedel hizmet işlerinde %20 lik artış imkanı sağlanması ve Müşavirin sözleşme bedelinin en az %80 ini tamamladığı durumlarda İş Durum Belgesi alabilmesi ve ihalelerde benzer iş deneyimi olarak kullanabilmesi konularında düzenleme yapılması kararlaştırılmıştır. Teknik Müşavirlerin verdikleri hizmet kapsamında özellikle inşaat yönetimi, kontrolluğu vb hizmetler kapsamında devlet memurları gibi Sayıştay a karşı maddi zarara uğratma veya maddi kayıp yaratma konusunda sorumluluk taşımıyor olmalarının yarattığı hukuki boşluğun problem yarattığı görüşülmüş ve bunun için hukuksal çözümler araştırılması önerilmiştir. Yapı Denetim Hizmetinin de bir tür teknik müşavirlik hizmeti olması sebebiyle bu hizmetin de teknik müşavirlik hizmet yelpazesi içine alınması benzer seçim ve sözleşme şartlarında değerlendirilmesi ihtiyacı gündeme getirilmiştir. Bunun için bir çalışma grubu kurularak, konunun tüm boyutlarıyla ele alınması önerilmektedir. GRUP 2: Sorumluluklar Yapım kontrollük işlerinde Teknik Danışmanların müteahhitlerle birlikte müteselsilen sorumlu tutulmaması, müşavirin sorumluluğunun sadece kendi sözleşme hizmet bedeliyle orantılı olması konusu değerlendirilmiş, bu başlıkta bir görüş birliği oluşmamıştır. Bu konu ile ilgili olarak yetki, görev ve sorumlulukların iyi tarif edildiği ikincil mevzuat üzerinde çalışılmasının, 18

19 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 bunun sonucu doğrultusunda da kanunda gerekli düzeltmelerin yapılmasının uygun olacağı belirtilmiştir. Benzer şekilde, Teknik Danışmanlık Firmalarının sorumluluklarının sözleşme bedelleri ile sınırlanması konusunda da fikir birliği oluşmamış, bu konu ile ilgili olarak da yetki, görev ve sorumlulukların iyi tarif edildiği ikincil mevzuat üzerinde çalışılmasının, bunun sonucu doğrultusunda da kanunda gerekli düzeltmelerin yapılmasının uygun olacağı görüşü belirginleşmiştir. KİK mevzuatında Danışmanın sorumluluk süresinin 5 yıl olarak belirlenmesi katılımcılar tarafından olumlu karşılanmıştır. KİK deki Danışmanın hizmetin tamamlanmasından sonraki 15 yıllık sorumluluk süresinin Borçlar Kanunu ile de uyumlu hale getirilerek 5 yıl olarak belirlenmesi ile, Danışmanın ve dolayısıyla da İşverenin riskini Mesleki Sorumluluk Sigortası ile güvence altına almasının mümkün olabileceği görüşülmüştür. Katılımcılar Mesleki Sorumluluk Sigortası nın (MSS) zorunlu olması ve yaygınlaştırılması konusunda görüş birliğine varmışlardır. Mesleki Sorumluluk Sigortasının (MSS) yalnızca yapım süresince değil hizmetin tamamlanmasından sonraki sorumluluk süresince de geçerli olması uygun bulunmuş, sorumluluk süresinin 5 seneye çekilmesi Danışmanın ve dolayısıyla da İşverenin riskini Mesleki Sorumluluk Sigortası ile güvence altına alması açısından önemi vurgulanmıştır. GRUP 3: Yurtdışında Kurumsal Yapılanma İkili anlaşmalar yoluyla master plan ve fizibilite çalışmalarının hibe destekleriyle Türk firmalarınca yapılmasının sağlanması, bunlardan sonra gelen aşamaların da Türk mühendislik ve müteahhitlik firmaları arasında ihale edilmesi için mekanizma oluşturulması ve plan-fizibilite çalışmalarında Eximbank kredilerinin uygun koşullarla sağlanması uygun ve öncelikli bulunmuş olup, Kalkınma ve yatırım bankacılığı veya fon yönetimi vasıtasıyla destek sağlanabileceği değerlendirilmiştir. Hibe kredi programının oluşturulmasının gerekli olduğu belirtilmiştir. Teşvik mevzuatının EPC ve PPP projelerinde yer alan Teknik Müşavirlik Firmalarına da uygulanması, teşviklerin alt yüklenici hizmeti veren teknik müşavirlik firmalarına da sağlanması, teşviklerin yalnızca yabancı devlet kurumlarından değil, özel sektörden alınan, EPC ve PPP vb işler için de uygulanması, yurtdışındaki müteahhitlere (yabancı firmalara) verilen EPC tipi hizmetlerin de teşvik kapsamında değerlendirilmesi uygun ve öncelikli bulunmuştur. Bu konuların Ekonomi Bakanlığı teşvik mevzuatı kapsamında değerlendirilmesi önerilmektedir. 19

20 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 Diğer öncelikli bir konu ise son yıllarda yaşanan olumsuzluklar nedeniyle çalışılamaz hale gelen pazarlar yerine Teknik Müşavirlik sektörünün Yurtdışı önceliklerini tespit etmek amacıyla yeni hedef ülke ve bölgelerin belirlenmesi gereğidir. TürkMMMB DEİIK ve Ekonomi Bakanlığınca hedef ülkeler için müşterek çalışma yapılması önerilmektedir. Grup 4: AB Finansmanlı Projeler AB Finansmanlı Projelerde Türk Teknik Müşavirlik Firmalarının tercih edilmesi konusunda öncelikli bulunan ve fikir birliğine varılan konu başlıkları aşağıdaki gibidir: İstenen iş bitirme belgelerinde, benzer işin son 3 yıl yerine son 5 yılda (PRAG da yapım işleri için tanımlanan süre) bitirilmiş olması şartının aranması konusunda fikir birliği oluşmuştur. İhale konusu ile ilgili Türkiye sınırları içinde iş bitirme istenebileceği hususunda da mutabakata kalınmıştır. Mutabık kalınan önerilerin yapılabilmesi için konu, TürkMMMB tarafından, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı AB Dairesi, diğer İPA Birimleri, CFCU ve AB Bakanlığı nezdinde takip edilmeli ve ilgili dairelerle ortak bir çalışma yürütülmelidir. İstenen iş bitirme belgelerinin tutarlarının işin büyüklüğü ile orantılı olması konusunda da görüş birliği vardır. Hâlihazırda işin büyüklüğüne eşit olacak şekilde istenen iş bitirme tutarının, işin %70 i kadar tutarda istenebileceği hususu görüşülmüştür. Ancak ilgili birimlerin (TürkMMMB, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı AB Dairesi, İPA Birimleri, CFCU ve AB Bakanlığı) bu konuda ortak bir çalışma yapması gerekmektedir. Personel kriterleri belirlenirken işin gerekliliklerinin göz önünde bulundurulması, çok basit işler için yüksek nitelikler aranmaması konusunda görüş birliği vardır. Asgari 10 daimi personel şartının, işin büyüklüğüne göre, 5 ila 8 daimi personelle kısıtlanmasının sağlanabileceği, anahtar uzmanların yeterlik kriterlerinin makul düzeyde istenmesi konularında mutabık kalınmıştır. Mutabık kalınan konularda İPA Birimlerinin uygulanabilir sınırlar çerçevesinde gerekeni yapacaklarını bildirilmiştir. Personelin Türkçe bilmesi, yerel deneyim gibi koşulların puanlamada dikkate alınması öncelikli bir başlıktır. Yabancı firmanın söz konusu işte istihdam edeceği personele karşı vergi, sosyal güvence, ücret vb. konularda aynı şartlarda rekabet etmesinin sağlanması, eşit şartlara tabi tutulması konusunda görüş birliği oluşmuş olup, IPA birimlerinin gereken düzenlemeleri yapması beklenmektedir. AB finansmanlı projelerde bütçe ve iş tanımlarının belirlenmesi konusunda ise proje bütçelerinin ve iş tanımlarının personel maliyetlerinin Türkiye de tabi olunan mevzuata ve piyasa uzman değerlerine ayrıca genel giderlere ve diğer giderlere uygun olarak belirlenmesi ve AB Projelerinde mükerrer vergilendirmenin önlenmesi konuları öncelikli bulunmuştur. 20

21 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 Teknik Müşavir seçiminde haksız rekabeti engelleyici önlemler arasında da firmalardan istenen iş deneyiminde doğrudan FIDIC deneyimi istemek yerine, uluslararası finansmanlı projelerde benzer iş deneyimi aranması konusunda görüş birliğine varılmıştır. Grup 5: Ar-ge ve Teşvikler: En öncelikli eylemlerden biri, inşaat sektörü için öncelikli ar-ge konularının belirlenmesi ve desteklenmesi olarak değerlendirilmiştir. Dayanıklılık, geri dönüşüm ve enerji verimliliği öncelikli ar-ge başlıkları olarak önerilmiş, inşaat sektöründeki çalışanların eğitimi konusunun önemi vurgulanmıştır. Öncelikli teknolojik alanlar olarak BIM (Building Information modelling) ve GIS (Geographical Information Systems) belirlenirken, yeni malzeme ve yapım teknolojileri de orta öncelikli teknolojiler olarak tanımlanmıştır. Nitelikli insan gücünü sağlamak ve araştırmacı yetiştirmek için üniversitelerde özel programlar geliştirilmesi diğer bir öncelikli adımdır. Ar-ge yatırımları ve yenilikçi uygulamalarla ilgili finans kuruluşları ile işbirliği konusu öncelikli bulunmuş, Yapı İşleri Genel Müdürlüğü nün ar-ge finansmanı sağlaması önerilmiştir. Destek ve teşviklerin öncelikle KOBİ'lere yönlendirilmesi, teknokentlerde/teknoloji geliştirme bölgelerinde yer almalarının teşvik edilmesi önerilmiş, bunun için de KOBİ'lere yönelik desteklerle ilgili etkin bilgilendirme yapılması gerektiği belirtilmiştir. Mevcut İhale Kanunu nun yeni ve yerli teknolojilerin ve uygulamaların önünü açacak şekilde düzenlenmesi sektörde yenilikçiliğin geliştirilmesi için en önemli adımdır. Kamu İhale kkurumu nun düzenleme yapabileceği belirtilmiş, bürokratlara bu konuda inisiyatif tanınması 21

22 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 önerilmiştir. Teknik şartnameler ve standartlar yoluyla yerli ve yeni teknolojilerin kullanılmasının teşvik edilmesi önemli bir adım olacaktır. Bunun için Başbakanlık Genelgesi ile önceliklendirme yapılabileceği vurgulanmıştır. Kamu ve özel sektör işverenlerinin, firmaların ar-ge ve verimlilik esaslı yeni teknolojiler geliştirmesini talep etmesi diğer bir öncelikli bir adım olacaktır. Yapı İşleri Genel Müdürlüğü nün ar-ge ihaleleri yapması, örneğin sektör için öncelikli bir başlık olan inşaat atıklarının yeniden kullanımı konusunda bir çalışma başlatabileceği değerlendirilmiştir. 22

23 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 SONUÇ Sektör temsilcileri ile kamuda çalışan uzman personelin birlikte fikir ürettiği ve stratejiler geliştirdiği Çalıştayda görüş birliğine varılan ve önceliklendirilen konulara ek olarak görüş birliği tahsis edilemeyen başlıklar da mevcuttur. Özellikle AB finansmanlı projeler, yurtdışında kurumsal yapılanma ve ar-ge başlıklarında genel bir mutabakat sağlandığı, mevzuat değişiklikleri ve sorumluluklar (MSS dahil) başlıklarında ise ortak bir görüşün oluşturulabilmesi için daha kapsamlı çalışmalar yürütülmesi gerektiği anlaşılmaktadır. Fikir birliğine varılan konularda adımların atılabilmesi için de uygulama prensiplerini belirlemeye yönelik ortak çalışmaların yürütülmesi gerekecektir. Görüş birliğine varılan konularda sorumlu kuruluşların saptanması ve mevzuat değişikliklerine ilişkin olarak yürütülecek çalışmaların kapsamının belirlenmesi açısından Çalıştay oldukça faydalı olmuştur. 10. Kalkınma Planı ndaki hedeflere ulaşılabilmesi için yukarıda bahsedilen öncelikli konu başlıklarında çalışmaların ilgili tüm paydaşlar tarafından sahiplenilerek ivedilikle başlatılması gerekmektedir. 23

24 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 RAPOR EKLERİ Teknik Müşavirlik Çalıştayı Sonuç Raporu na ilişkin olarak hazırlanmış olan aşağıda belirtilen ekler ayrıca sunulmaktadır. Ek-1: Çalıştay Konuları ve Sonuç Önerileri ile Grup Katılımcıları Ek-2: Çalıştay Hazırlıkları için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı na Sunulan TürkMMMB Görüşleri Ek-3: Çalıştay Programı Ek-4: Çalıştay Katılımcı Listesi 24

25 Teknik Müşavirlik Çalıştayı 14 Ocak 2016, Ankara

26 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI

27 GRUP 1: MEVZUAT VE ÖNERILER Konular, Öneriler/Eylemler/Notlar Katılımcı Listesi

28 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 1: MEVZUAT ve ÖNERİLER Öncelik KONULAR Kamu Yatırımlarında Teknik Müşavir Kullanımının Yaygınlaştırılması ve Seçimi 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta, 4: düşük 5: çok düşük ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR Kamu kurum ve kuruluşlarının yatırımların her aşamasında teknik danışman kullanma alanlarının artırılması ve yaygınlaştırılması. Bu konu genel bir konu olduğu için puanlama yapılmamıştır. Bu konu masada genişçe değerlendirilmiştir. Kamu kurumu mensuplarının teknik müşavir kullanımında bugünkü durumdan daha farklı ve geniş bir kullanım için hazır olmadıkları gözlemlenmiştir. Önemli iki çekince noktaları; i) bütün bu tip işler özel teknik müşavirlik firmaları tarafından yapılması durumunda kamudaki geniş teknik kadroların atıl kalacağı ii) teknik müşavirlik firmalarının bir yatırımda sadece fiziki zararlardan sorumlu oldukları mali zararlara karşı kenidlerine bir yaptırım bulunmadığı (maddi zarara uğratma, maddi çıkar sağlama vb.) dolayısıyla bu haliyle bir devlet memurunun titizliği ile iş yürütmelerine imkan bulunmadığı. Ayrıca mevcut durumda kanunda engelleyici bir madde olmadığı, kullanımın kamunun talebiyle gelişebileceği değerlendirilmiştir. Türk MMMB Önerisi: Bu konu kamunun daha geniş temsil edildiği platformlarda, daha kapsamlı ve sık olarak tartışılmalıdır. Ciddi bir karşılıklı tartışma, fikir alışverişi ve öneri geliştirme ihtiyacı olduğu tespit edilmiştir. Ancak bu yollarla 10. Kalkınma Planı hedeflerine ulaşmak mümkün olabilecektir. TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 3 14 OCAK 2016

29 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 1: MEVZUAT ve ÖNERİLER Öncelik KONULAR Kamu kurum ve kuruluşlarının teknik hizmet alımlarını Danışmanlık Hizmet Alımı İhalesi olarak yapması, Hizmet Alımı İhalesi yöntemini tercih etmemesi. 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta, 4: düşük 5: çok düşük ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR 2 Bu konuda masadaki ortak görüş Danışmanlık Hizmet Alım Yönteminin doğru olduğu fakat pratik kullanımda ciddi problemler yaşandığı kamu kesiminde tercih edilmeme eğiliminin oluştuğudur. Bu problemler; Bu yöntemdeki süreçlerin uzun olduğu, sözleşme aşamasına gelmek için önemli bir zaman dilimi gerektiği; Teknik değerlendirme için kamuda bazen alt yapı eksikliği olduğu ve kurumların bu çalışmayı yapmaktan imtina ettikleri. İptal mevzuatının çok zor olduğu ve tercih edilmeme için zemin hazırladığı. Öneri olarak bu yöntemin daha pratik bir noktaya getirilmesinin (örneğin ilan/davet tarihinden sonra ön yeterlik/teklif dosyalarının sunulmaları için gereken sürelerin kısaltılması) gereği ortaya çıkmıştır. Üzerinde ayrıca çalışılmalıdır. TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 4 14 OCAK 2016

30 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 1: MEVZUAT ve ÖNERİLER Öncelik KONULAR 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta, 4: düşük 5: çok düşük ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR Kamu İhale Kurumu mensubu, ayrıca Hizmet Alım yönteminin ve sözleşmesinin mühendislik işleri için düzenlenmediğinin, bu konu üzerinde de çalışılarak bu yöntemin mühendisliğe (tasarım işlerine) uygun hale getirilebileceğinin altını çizmiştir. Ancak bu görüş TürkMMMB bakış açısıyla ters düşmektedir. Zira bu yöntemin cazip hale getirilmesi kalite ve maliyeti dikkate alarak yapılan seçim felsefesine aykırıdır. TürkMMMB Görüşü: 4734 No lu Kanunda ve/veya ilgili yönetmeliklerde uygun pratiklik sağlanarak Danışmanlık Hizmet Alımı yönteminin yaygın şekilde kullanılmasını sağlamak, böylece Teknik Müşavir seçiminde kalite ve maliyetin beraberce dikkate alınmasının temini ve Hizmet Alım yönteminin sadece çok acil ve/veya küçük bütçeli işlerde kullanılmasının sağlanmasının temini. TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 5 14 OCAK 2016

31 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 1: MEVZUAT ve ÖNERİLER Öncelik KONULAR 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta, 4: düşük 5: çok düşük ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR KİK Kapsamında Yabancı Firmalara Karşı Türk Firmaları Koruyucu Önlemler Pilot ortağın ve/veya koordinatörün yerli firma olması şartının istenmesi. 2 Bu konuda masadaki temel eğilim olumludur. Yabancı firmalardan teknoloji transferi veya özel teknik alanlarda yararlanma konusunda hemfikir olunmakla birlikte onların Türk Firmaların yerini alıcı veya engel olucu bir konumda olmamaları konusunda fikir birliği vardır. Ancak kanuni bir düzenlemenin de zorluğuna dikkat çekilmiştir. KİK te yerli firma tanımının 2003 ten önceki durumuna getirilmesi ve Türk Firması tanımının Türk vatandaşlarının kurduğu ve hisse sahipliğinde olması durumunun yeniden kanunda yer bulmasının faydalı olacağı değerlendirilmiştir. Bu koruyucu bir önlem olabilecektir. TürkMMMB Görüşü: Daha önce detaylı olarak önerildiği şekliyle, 4734 No lu Kanun Madde 5 Temel İlkeler içerisine Pilot Ortağın yerel olmasına ilişkin maddelerin eklenmesi + madde 14 içine lider ortağın yerel tecrübesi aranması + madde 63 yerli istekli bölümünde düzenleme yapılması + danışmanlık ihalesi madde 5 yerli istekli bölümünde düzenleme yapılması ve bunlarla birlikte Yerli İstekli tanımının da 2003 öncesi durumuna getirilmesi. TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 6 14 OCAK 2016

32 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI KONULAR GRUP 1: MEVZUAT ve ÖNERİLER Öncelik 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta, 4: düşük 5: çok düşük ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR İhale konusu işle ilgili Türkiye sınırları içinde deneyim şartının aranması. 2 Masada bu konunun tümüyle yok sayılmaması ve yabancı ülkelerdeki deneyimin de değerlendirmede yer almaya devam etmesi, ancak puanlama kriterinde düzenleme yapılarak yerel deneyimin daha ön planı çakırılması benimsenmiştir. Türk MMMB Görüşü: Daha önce detaylı olarak önerildiği şekliyle, 4734 No lu Kanun Madde 4 Tanımlar içerisine Yerel Deneyim tanımının eklenmesi + madde 10 içine yerel deneyimi gösteren belgelerin aranmasını dahil etmek + madde 52 yerel deneyimin değerlendirmeye esas olması + madde 8.2 Teknik Yeterlilik maddesine ekleme yapılması + madde ye ilave düzenleme yapılması KİK Teknik Müşavir Seçiminde Haksız Rekabeti Engelleyici Önlemler Yapım İş Bitirme belgelerinin müşavirlik işlerinde kullanılmaması. Bu konuya masada çok kısa değinilmiştir, kısaca ve ana prensip olarak iki farklı uzmanlık alanı olan müteahhitlik ve teknik müşavirlik hizmetlerinde uzman olan firmaların her birinin kendi alanında faaliyet göstermesi ve diğerinin alanında yeterli sayılmaması değerlendirilmiştir. TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 7 14 OCAK 2016

33 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 1: MEVZUAT ve ÖNERİLER Öncelik KONULAR Denetim ve yönetim faaliyetleri nedeniyle alınan belge tutarlarının benzer deneyim olarak daha düşük oranda değerlendirilerek kabul edilmesi. 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta, 4: düşük 5: çok düşük ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR TürkMMMB Görüşü: Daha önce detaylı olarak önerildiği şekliyle, Danışmanlık Hizmet alımı Uygulama Yönetmeliği Madde 48 in yeniden düzenlenmesi, alt madde (8) in tümüyle kaldırılması. Bu konu zaman kısıtı sebebiyle masada tartışılamamıştır. TürkMMMB Görüşü: Daha önce detaylı olarak önerildiği şekliyle, 4734 Sayılı Kanun Madde 10, alt madde 9 İhaleye katılımda yeterlilik kurallarının yeniden düzenlenmesi sayılı Kamu İhale Kanunu na göre yapılan ihalelerde Ön Yeterlik Değerlendirmesi aşamasında Genel Hizmet Deneyiminin puanlamasında, sadece kuruluş yılı değil Müşavirlik Hizmetlerinin başlangıç yılına dikkat edilmesi. 2 Bu konu masada değerlendirilerek firmanın kuruluş tarihi değil, Teknik Müşavirlik hizmetlerini icra ettiği yılın dikkate alınmasının daha doğru olduğu teyit edilmiştir. TürkMMMB Görüşü; Daha önce detaylı olarak önerildiği şekliyle, Standart Form KİK033.0/D de sunulan ilk iş deneyimine ait iş bitirme veya sözleşme tarihi esas alınarak değerlendirme yapılması, ticaret sicil gazetesindeki kuruluş tarihinin tek başına değerlendirilmemesi. TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 8 14 OCAK 2016

34 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 1: MEVZUAT ve ÖNERİLER Öncelik KONULAR Teknik Müşavirlik Sözleşme Şartlarında İyileştirmeler 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta, 4: düşük 5: çok düşük ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR Teknik Müşavirlik Firmasının Yüklenici ile aynı şartlarda müteselsil sorumlu olmasının önemli sakıncaları olup bu konunun yeniden düzenlenmesi. Bu konu zaman kısıtı sebebiyle masada tartışılamamıştır. TürkMMMB Görüşü; Daha önce detaylı olarak önerildiği şekliyle, bu konuda 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu Madde 32 de değişiklik yapılması. Götürü bedel hizmet işlerinde %20 lik artış imkanı sağlanması. 2 Bu konu masada tartışılmış ve olumlu bulunmuştur. TürkMMMB Görüşü; Daha önce detaylı olarak önerildiği şekliyle, 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri kanununda Madde 24 te düzenleme yapılması. Müşavirin sözleşme bedelinin en az %80 ini tamamladığı durumlarda İş Durum Belgesi alabilmesi ve ihalelerde benzer iş deneyimi olarak kullanabilmesi Sayılı Kamu İhaleleri Sözleşme Kanunu nda Sözleşme Fiyat Farkı ile ilgili maddenin değiştirilmesi ve seyyanen ödenen ücret artışlarının da fiyat farkı hesaplarına dahil edilmesi 2 Bu konu masada tartışılmış ve olumlu bulunmuştur. TürkMMMB Görüşü; Daha önce detaylı olarak önerildiği şekliyle, 4734 Nolu kanun madde 10 İhaleye Katılım Şartlarında Düzenleme Yapılması ve son 15 yılda %80 oranında bitmiş işlerin de kabulunun sağlanması. 3 Bu konuda masada fikir birliği oluşmamıştır. KİK mensubu, halen katsayıdaki fiyat farkının asgari ücrete endekslenmiş olduğu yönünde bilgi vermiştir 2016 yılında TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 9 14 OCAK 2016

35 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 1: MEVZUAT ve ÖNERİLER Öncelik KONULAR 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta, 4: düşük 5: çok düşük ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR asgari ücrette önemli artış olacağına vurgu yapılmıştır. TürkMMMB Görüşü: 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 8. Maddesine dayanılarak hazırlanan ve tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 4734 Sayılı İhale Kanununa göre ihalesi yapılacak olan hizmet alımlarına ilişkin Fiyat Farkı hesabında uygulanacak esaslara uygun olarak, İdari Şartnamenin 46. ve Sözleşmenin 15. Maddesinde belirtilen usullere göre Fiyat Farkı hesaplamalarının yeniden düzenlenmesi. İşveren İdareler, Danışmanlık Hizmetleri kapsamında teknik hizmetler dışında malzeme, bilgisayar, şöförlü araç vb taleplerde bulunmakta bunların tedariğinde problemler yaşanmakta ve teklif fiyatı tespitinde anlayış farklılıkları oluşmaktadır. Bu konunun sözleşmenin teknik hizmetler dışı bir kapsamda tedarik edilmesinin sağlanması. 2 Bu konu masada tartışılmıştır ve ihale edilen söz konusu iş ile doğrudan ilgisi bulunmayan hizmet konusu dışı taleplerin ihale edilen işin kapsamının ve sözleşmesinin dışına alınması doğru bulunmuştur. Yöntemi tartışılmalıdır. TürkMMMB Görüşü; Daha önce detaylı olarak önerildiği şekliyle, 4734 Sayılı KİK kanununda Madde 62 de düzenleme yapılarak bu tip taleplerinin Sözleşmeye ilave yapılarak ayrıca temin edilmesi imkanının yaratılması. TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

36 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 1: MEVZUAT ve ÖNERİLER Öncelik Diğer Konular KONULAR 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta, 4: düşük 5: çok düşük ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR Mesleki Hizmetlerde Karşılıklı Tanıma Anlaşmaları ve Serbest Ticaret Anlaşmaları kapsamında yabancı mühendis ve mimarların serbestçe çalışmalarına fırsat verilmemesi. KİK Kapsamında SGK Onaylı Hizmet Bildirimi Hususunda düzenleme yapılması Bu konuya kısaca değinilmiştir ancak konu ve problem masadaki tüm katılımcılar tarafından tam olarak anlaşılamadığı için tam olarak fikir üretme şansı olamamıştır. TürkMMMB Görüşü: AB Bakanlığı ve Çalışma Bakanlığı ile temas kurarak konu hakkında görüş alışverişinde bulunmak ve konunun özünü ve riskleri daha iyi anlamak gerekmektedir. Çıkan sonuçlara göre konu başka platformlarda ele alınabilir. Bu konu zaman kısıtı sebebiyle masada tartışılamamıştır. TürkMMMB Görüşü; Daha önce detaylı olarak önerildiği şekliyle, Danışmanlık Hizmet Alımı Uygulama Yönetmeliği Madde 39 (3) Organizasyon yapısı ve personel durumuna ilişkin belgelerde düzenleme yapılarak bir önceki aya ait bildirimlerin kullanılabilmesi. TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

37 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 1: MEVZUAT ve ÖNERİLER Öncelik KONULAR İlave Konu: Teknik Müşavirlerin verdikleri hizmet kapsamında özellikle inşaat yönetimi, kontrolluğu vb hizmetleri kapsamında devlet memurları gibi Sayıştaya a karşı maddi zarara uğratma veya maddi kayıp yaratma konusunda sorumluluk taşımıyor olmalarının yarattığı hukuki boşluğun doldurulması. İlave Konu: Yapı Denetim Hizmetinin de bir tür teknik müşavirlik hizmeti olması sebebiyle bu hizmetin de teknik müşavirlik hizmet yelpazesi içine alınması benzer seçim ve sözleşme şartlarında değerlendirilmesi ihtiyacı gündeme getirilmiştir. 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta, 4: düşük 5: çok düşük ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR Bu yönde kamu kurumlarında bir endişe ve rahatsızlık vardır. Teknik müşavirlerin de bu yönde sorumluluk ve cezai yaptırıma dahil olmaları gerektiği yönünde görüş bildirmektedirler. Bu konunun da ayrıca ele alınmasında ve tartışılmasında fayda görülüyor. TürkMMMB Görüşü; Bu konu hukuki boyutuyla ele alınıp KİK kapsamında değerlendirilebilir. Masadaki görüş şöyle oluşmuştur; bu görüş teorik olarak doğrudur ancak, hem hukuki boyutu, hem mali yapısı hem de işlevselliği açısından ciddi bir çalışma konusudur, siyasi iradenin de benzer bir yaklaşım içinde olduğu bilinmektedir. Bu konuda bir çalışma ekibi kurularak konu her boyutu ile ele alınmalıdır. TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

38 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 1 KATILIMCI LİSTESİ TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

39 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

40 GRUP 2: SORUMLULUKLAR Konular, Öneriler/Eylemler/Notlar Katılımcı Listesi

41 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 2: SORUMLULUKLAR Öncelik KONULAR Yapım kontrollük işlerinde Teknik Danışmanların müteahhitlerle birlikte müteselsilen sorumlu tutulmaması, müşavirin sorumluluğunun sadece kendi sözleşme hizmet bedeliyle orantılı olması. 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta, 4: düşük 5: çok düşük 1 (TMMMB) 5 (Çevre ve Şehircilik Bak.) ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR Teknik Danışmanlık Firmalarının Kamu İhaleleri kapsamında gerçekleştirdikleri Teknik Danışmanlık Hizmetlerindeki sorumluluklarının 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu nun 32. Maddesinde belirlendiği, bu maddeden teknik Danışmanlık firmalarının yapı denetimi hizmetinin sunulduğu durumda yapım işini üstlenen yüklenici ve alt yüklenicilerle birlikte onbeş yıl süre ile müteselsilen sorumlu tutulduğu, bu durumda Teknik Danışmanlık Firmasına yapım işleri yüklenicisinin sözleşme bedeli kadar tazmin sorumluluğu riskinin doğduğu, Teknik Danışmanlık Hizmetlerine ait sözleşme bedellerinin yapım sözleşme bedellerinin çok küçük bir oranı (maksimum %3 veya %5) olduğu, bu nedenle biri diğerinin çok küçük bir oranı olan iki sözleşmenin yüklenicilerine eşit bedelli bir sorumluluk yüklemenin hiçbir hakkaniyet anlayışı ile bağdaşmadığı TMMMB temsilcisi tarafından anlatılmış, buna ilaveten Yapım İşleri ne ait Yapım İşleri Genel Şartnamesi ne göre Yapım TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

42 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 2: SORUMLULUKLAR Öncelik KONULAR 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta, 4: düşük 5: çok düşük ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR Yüklenicilerinin kendilerine verilen proje, şartname ve talimatları, sözleşme ve eklerinde bulunan hükümlere, veya fen ve sanat kurallarına uygunluğu açısından inceleme ve varsa itiraz/karşı görüş bildirmekle sorumlu oldukları da yine TMMMB temsilcisi tarafından hatırlatılmış, sonuç olarak bu madde altındaki Teknik Danışmanlık Firmalarının sorumluluğunun Yapım Yüklenicisi ile Müteselsil değil Müşterek sorumluluk şeklinde olması gerektiği TMMMB temsilci tarafından belirtilmiştir. Teknik Danışmanlık Firmaları açısından son derece önemli ve öncelikli olan yukarıdaki değişiklik talebi ile ilgili olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Temsilcisi, Teknik Danışmanlık Firmasının Yapım Yüklenicisi ile Müteselsil Sorumlu tutulması gerektiği, yıkılan bir yapının bir denetim eksikliğinden kaynaklandığının belirlenmesi durumunda bu yapının tekrar yapılması için gereken bedelin gerektiğinde Teknik TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

43 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 2: SORUMLULUKLAR Öncelik KONULAR 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta, 4: düşük 5: çok düşük ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR Danışmanlık firmasınca tazmin edilmesinin istenebileceği konusundaki görüşünü bildirmiştir. Bu konu ile ilgili olarak yetki, görev ve sorumlulukların iyi tarif edildiği ikincil mevzuat üzerinde çalışılmasının, bunun sonucu doğrultusunda da kanunda gerekli düzeltmelerin yapılmasının uygun olacağı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Temsilcileri tarafından belirtilmiştir. Yapım Yüklenicisinin, yapmış olduğu işin bir kısmının yeniden yapılması veya aldığı toplam Sözleşme bedelinin bir kısmının geri ödenmesi şeklinde karşılaşabileceği herhangi bir tazminat talebinin, Teknik Danışmanlık Firması için almış olduğu toplam sözleşme bedelinin on belki yüzlerce katı olan bir bedelin ödenmesi şeklinde ortaya çıkabileceği göz önüne alındığında müteselsil sorumluluğun ne kadar adil olmadığı ve böyle bir tazmin talebinin hiçbir Teknik Danışmanlık Firması tarafından TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

44 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 2: SORUMLULUKLAR Öncelik KONULAR Teknik Danışmanlık Firmalarının sorumluluklarının sözleşme bedelleri ile sınırlanması. 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta, 4: düşük 5: çok düşük 1 (TMMMB) 5 (Çevre ve Şehircilik ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR karşılanamayacağı açıktır. Üstelik Yapım Yüklenicileri yukarıda anlatılan duruma benzer bir durum için risklerini sigortalatmak imkanına sahipken Teknik Danışmanlık Firmalarının bu kadar yüksek bedeller için sigorta yaptırma imkanı bulunmamaktadır. Bu nedenle 32. Maddede belirtilen müteselsil sorumluluk Teknik Danışmanlık Firmaları için hiçbir şekilde karşılanamayacak, teminat altına alınamayacak büyük bir risk olarak bulunmaktadır. Teknik Danışmanlık firmalarının riskinin aynı zamanda İşveren İdarenin de riski olduğunu unutmamak gerekir. Teknik Danışmanlık Firmalarının büyük sermayeli şirketler olmayıp, tüm varlıklarını çalışan personel ve teknik danışmanlık hizmetlerini sunmak üzere kullanmakta oldukları teçhizatın oluşturduğu, diğer bir anlatımla firmalarının taahhüt ettikleri işin ifası için yaptıkları yatırımların çok sınırlı olduğundan büyük risklere katlanmalarının TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

45 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 2: SORUMLULUKLAR Öncelik KONULAR 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta, 4: düşük 5: çok düşük Bak.) ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR söz konusu olmadığı, bu nedenle genelde Teknik Danışmanlık hizmeti yüklenicilerinin sorumluluklarının kendi sözleşme bedelleri ile sınırlandırılmasının en kabul görmüş olan yaklaşım olduğu, benzer uygulamanın KİK da da yapılmasının uygun olacağı TMMMB temsilcisi tarafından anlatılmıştır. Avrupa Birliği tarafından finansmanı sağlanan projelere ait hizmet sözleşmelerinde Teknik Danışmanın Sorumluluk Limitinin; 1 milyon Euro altında sözleşme bedeline sahip Danışmanlık Hizmetlerinde 1 milyon Euro, 1 milyon Euro üzerinde Sözleşme Bedeli olan işlerde ise Sözleşme Bedeli ile sınırlı olduğu bilgisi TMMMB temsilcisi tarafından iletilmiştir. Teknik Danışmanın sorumluluğuna bir sınır getirilmesi konusunun gerek Dünya Bankası gerekse de FIDIC Sözleşme şartları ile yapılan Danışmanlık Hizmet İşlerinde de benimsenmiş olduğu ayrıca hatırlatılmıştır. Yukarıda verilen maddede de açıklandığı gibi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Temsilcisi TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

46 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 2: SORUMLULUKLAR Öncelik KONULAR 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta, 4: düşük 5: çok düşük ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR böyle bir sınırlama getirilemeyeceği, zarar gören bir yapının bir proje hatası veya denetim eksikliğinden kaynaklandığının belirlenmesi durumunda bu yapının tekrar yapılması için gereken bedelin gerektiğinde Teknik Danışmanlık firmasınca tazmin edilmesinin istenebileceği konusundaki görüşünü bildirmiştir. Bu konu ile ilgili olarak yetki, görev ve sorumlulukların iyi tarif edildiği ikincil mevzuat üzerinde çalışılmasının, bunun sonucu doğrultusunda da kanunda gerekli düzeltmelerin yapılmasının uygun olacağı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı temsilcileri tarafından belirtilmiştir. Danışmanlık Firması için almış olduğu toplam sözleşme bedelinin on belki yüzlerce katı olan bir bedelin ödenmesi şeklinde ortaya çıkabilecek böyle bir tazminat talebinin hiçbir Teknik Danışmanlık Firması tarafından karşılanamayacağı açıktır. Teknik Danışmanlık Firmalarının bu kadar yüksek bedeller için sigorta yaptırma imkanı TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

47 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 2: SORUMLULUKLAR Öncelik KONULAR KİK mevzuatında Danışmanın sorumluluk süresinin 5 yıl olarak belirlenmesi. 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta, 4: düşük 5: çok düşük 1 (TMMMB) 3 (Çevre ve Şehircilik Bak.) ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR bulunmamaktadır. Bu nedenle Teknik Danışmanlık Firmalarının İdarelere karşı olan sorumluluğunu sınırlanmaması durumunda Teknik Danışmanlık Firmaları için hiçbir şekilde karşılanamayacak, teminat altına alınamayacak büyük bir riskle devamlı karşı karşıya bulunmaktadırlar. Teknik Danışmanlık firmalarının riskinin aynı zamanda İşveren İdarenin de riski olduğunu unutmamak gerekir. Teknik Danışmanın sorumluğundan doğan riskini Mesleki Sorumluluk Sigortası ile teminat altına almak istemekte olduğu, ancak Kanunda öngörülen, hizmetin tamamlanmasından sonraki 15 yıllık sorumluluk süresinin çok uzun bir süre olması nedeniyle sigorta şirketleri tarafından sigortalanma olasılığının hiç olmadığı, bu nedenle KİK mevzuatında öngörülen sorumluluk süresinin esas kanun olan Türk Borçlar Kanunundaki sürelerle uyumlu hale getirilmesinin ve 5 sene olarak TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

48 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 2: SORUMLULUKLAR Öncelik KONULAR 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta, 4: düşük 5: çok düşük ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR belirlenmesinin çok büyük önem arz ettiği TMMMB temsilcisi tarafından aktarıldı. Teknik Danışmanlık Hizmetlerinin Hukuki boyutları Borçlar Kanununda öngörülen çeşitli sözleşme türleri dikkate alarak incelendiğinde; Teknik Danışmanlık Firmaları tarafından sunulan fizibilite etütleri, tasarım hizmetleri, teknik ve idari şartnameleri içeren ihale dosyalarının hazırlanması, yapım ve teçhizat yüklenicilerini seçimlerinin ve davetlerinin yapılması ve tesislerin doğru kullanımı için teknik eğitimler verilmesi gibi hizmetlerin Eser Sözleşmesi başlığı altında, tasarım kontrollüğü, tekliflerin değerlendirilmesi ve müteahhit seçiminde iş sahibine danışmanlık, proje yönetimi, inşaat kontrollüğü, işletmeye alma danışmanlığı gibi hizmetlerin ise Vekalet Sözleşmesi başlığı altında değerlendirilmekte olduğu ve bu nedenle ağır kusur hariç 5 yıllık bir zaman aşımının söz konusu olduğu TMMMB temsilcisi tarafından belirtilmiştir. TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

49 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 2: SORUMLULUKLAR Öncelik KONULAR 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta, 4: düşük 5: çok düşük ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR Sonuç olarak, KİK deki Danışmanın hizmetin tamamlanmasından sonraki 15 yıllık sorumluluk süresinin Borçlar Kanunu ile de uyumlu hale getirilerek 5 yıl olarak belirlenmesi ile, Danışmanın ve dolayısıyla da İşverenin riskini Mesleki Sorumluluk Sigortası ile güvence altına almak mümkün olabilecektir. Mesleki Sorumluluk Sigortasının (MSS) zorunlu olması ve yaygınlaştırılması. 1 Mesleki Sorumluluk Sigortası (MSS) ile firmaların tasarım, inşaat kontrolu, proje yönetimi ve danışmanlık gibi faaliyetlerindeki kusur ve ihmallerinden doğabilecek üçüncü şahıs (İşveren+diğer) tazminat taleplerini teminat altına almanın mümkün olacağı, Teknik Danışmanlık firmalarının tüm varlıklarının personel ve büro ekipmanı olduğu düşünüldüğünde herhangi bir tazminat talebinin firmanın kaynaklarından karşılanması pek mümkün olamayacağı, bu nedenle MSS, Teknik Danışmanlık firmalarının bu sorumluluğundan doğan risklerini teminat altına almakla aynı zamanda İşverenin mühendislik hizmetlerindeki kusur ve ihmallerden kaynaklanabilecek riskini de teminat altına almış olacağı TMMMB temsilcisi tarafından anlatılmıştır. Katılımcılar MSS nın zorunlu olması ve yaygınlaştırılması konusunda TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

50 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 2: SORUMLULUKLAR Öncelik KONULAR 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta, 4: düşük 5: çok düşük ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR hemfikirdirler. Sigorta sektörü temsilcileri, zorunlu sigorta ile sigorta yaptırma zorunluluğu arasında fark olduğunu, zorunlu sigorta ile sigortacılara iyi veya kötü firma ayırt etmeden sigorta etme mecburiyeti getirildiği. Sigorta yaptırma mecburiyeti ile ise sigorta şirketlerine yenileme mecburiyeti getirildiğinden bahsederek, iyi, kötü firma arasında ayrım yapılmasını hedeflenmesi durumunda Sigorta Yapma Mecburiyeti nin getirilmesinin istenmesinin daha uygun olacağını açıklamışlardır. Her halükarda mevcut durumda, KİK te hem Teknik danışmanlık firmaları için bir sorumluluk limiti bulunmaması hem de 15 yıl gibi uzun bir sorumluluk süresi öngörülmüş olması nedeni ile Teknik Danışmanın ve dolayısıyla da İşverenin riskini güvence altına alacak bir sigorta yaptırmak şu an itibari ile mümkün gözükmemektedir. TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

51 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 2: SORUMLULUKLAR Öncelik KONULAR Mesleki Sorumluluk Sigortasının (MSS) yalnızca yapım süresince değil hizmetin tamamlanmasından sonraki sorumluluk süresince de geçerli olması 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta, 4: düşük 5: çok düşük ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR 1 KİK kapsamındaki ihalelerde Mesleki Sorumluluk Sigortası yaptırılmasını isteyen İdareler genelde sadece hizmetlerin gerçekleştirilmesi süresince geçerli olacak bir MSS nın sağlanmasının istemektedirler. Sigorta kapsamındaki hizmetlerle ilgili gelebilecek tazminat taleplerin hizmetin devam ettiği süreçte olduğu kadar hizmetin tamamlanmasından sonraki süreçte de ortaya çıkma olasılığının olduğu düşünüldüğünde, bu tip sigortaların sadece hizmetin yapım süresine değil, hizmetlerin tamamlanmasından sonra ki sorumluluk süresini de kapsaması gerekmektedir. Bu konuda tüm katılımcılar bunun gerekliliği konusunda hemfikirdirler. Diğer taraftan hizmetin tamamlanmasında sonra 5 yılın üzerindeki sorumluluk süreleri için Proje bazlı MSS yaptırmak mümkün gözükmemektedir. Daha uzun süreleri kapsayacak şekilde alternatif olarak, yine proje bazlı, hem hizmetin yapıldığı, hem de hizmetin tamamlanmasından sonraki sorumluluk süresini de kapsayacak şekilde, tüm TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

52 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 2: SORUMLULUKLAR Öncelik KONULAR 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta, 4: düşük 5: çok düşük ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR bu süre boyunca her yıl yenilenen bir MSS sigorta sektörü temsilcileri tarafından önerilmiştir. Ancak bu tip sigorta için de Sigorta şirketine her yıl yenileme mecburiyeti getirilmesi, sigorta şirketlerine mevzuat değişikliklerinde geriye doğru işlerlik olamayacağı şeklinde garantinin verilmesi gibi bazı mevzuat çalışmaları yapılması gerekecektir. Ayrıca bu durumda bir de hizmetin tamamlanmasından sonra firmanın sorumluluk süresi boyunca sigorta yaptırmaya devam ettiğinin kontrol edilmesi gerekecektir. Bunun kimin tarafından yapılması gerekeceği ayrıca hizmetin tamamlanmasından sonra İdarelerin firmaya karşı bir yaptırımı da olmayacağı için nasıl bir takip mekanizması gerektiği önemli bir soru işareti olarak kalmaktadır. Yukarıda anlatılan nedenlerden dolayı sorumluluk süresinin 5 seneye çekilmesi Danışmanın ve dolayısıyla da İşverenin riskini Mesleki Sorumluluk Sigortası ile güvence altına alması açısından önemli görülmektedir. TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

53 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 2 KATILIMCI LİSTESİ TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

54 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

55 GRUP 3: YURTDIŞINDA KURUMSAL YAPILANMA Konular, Öneriler/Eylemler/Notlar Katılımcı Listesi

56 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 3: YURTDIŞINDA KURUMSAL YAPILANMA KONULAR Yurtdışı Teknik Müşavirlik Hizmetleri Teşvik ve Destekleri İkili anlaşmalar yoluyla master plan ve fizibilite çalışmalarının hibe destekleriyle Türk firmalarınca yapılmasının sağlanması. Master plan ve fizibilite çalışmalarından sonra gelen aşamaların da Türk mühendislik ve müteahhitlik firmaları arasında ihale edilmesi mekanizmasının tesisi. Plan ve fizibilite çalışmalarında Eximbank kredilerinin de uygun koşullarla sağlanması. Teşvik mevzuatının EPC ve PPP projelerinde yer alan Teknik Müşavirlik Firmalarına da uygulanması. Öncelik 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta, 4: düşük 5: çok düşük ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR Kalkınma ve yatırım bankacılığı veya fon yönetimi vasıtasıyla destek sağlanabilir. Hibe kredi programının tesisi gereklidir. Kalkınma ve yatırım bankacılığı veya fon yönetimi vasıtasıyla destek sağlanabilir. Hibe kredi programının tesisi gereklidir. Kalkınma ve yatırım bankacılığı veya fon yönetimi vasıtasıyla destek sağlanabilir. Hibe kredi programının tesisi gereklidir. Ekonomi Bakanlığı teşvik mevzuatı kapsamında değerlendirilmesi uygun olacaktır. Teşviklerin alt yüklenici hizmeti veren teknik müşavirlik firmalarına da sağlanması. 1 Ekonomi Bakanlığı teşvik mevzuatı kapsamında değerlendirilmesi uygun olacaktır. TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

57 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 3: YURTDIŞINDA KURUMSAL YAPILANMA KONULAR Teşviklerin yalnızca yabancı devlet kurumlarından değil, özel sektörden alınan, EPC ve PPP vb işler için de uygulanması. Yurtdışındaki Mütaahitlere (yabancı firmalara) verilen EPC tipi hizmetlerinde teşvik kapsamaında değerlendirilmesi. Uluslararası piyasalardaki rekabet şansımızın arttırılabilmesi için Teknik Müşavirlik Firmalarımıza da politik desteklerin sağlanması. Ekonomi Bakanlığımız, firmalarımızın yabancı ülkelerdeki kurumsal varlığını sürekli kılabilmek için, Mesleki Sorumluluk Poliçesi giderlerinin tamamını destek kapsamına almalıdır. Hedef Bölge ve Ülkelerin Belirlenmesi Öncelik 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta, 4: düşük 5: çok düşük ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR Ekonomi Bakanlığı teşvik mevzuatı kapsamında değerlendirilmesi uygun olacaktır. Ekonomi Bakanlığı vasıtasıyla sağlanabilir. Bir sonraki mevzuat değişiminde tamamımı olmasada teşvik oranı %70 e yükseltilebilir. ( Mevcut teşvik kapsamında yurt dışı Teknik Müşavirlik Poliçe giderinin %50 si veriliyor.) Yurtdışındaki sözleşmelerdeki teşviklerde ihale ve rekabet şartı aranmaması 3 Ekonomi Bakanlığı Teşvik mevzuatı kapsamında değerlendirilmelidir. Yurtdışındaki işlerde avans ödemelerinin hakediş gibi değerlendirilerek teşvik ödeme kalemine dahil edilmesi 3 Ekonomi Bakanlığı Teşvik mevzuatı kapsamında değerlendirilmelidir. TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

58 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 3: YURTDIŞINDA KURUMSAL YAPILANMA KONULAR Son yıllarda yaşanan olumsuzluklar nedeniyle çalışılamaz hale gelen pazarlar yerine Teknik Müşavirlik sektörünün Yurtdışı önceliklerini tespit etmek amacıyla yeni hedef ülke ve bölgelerin belirlenmesi gerekmektedir. Öncelik 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta, 4: düşük 5: çok düşük 1 ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR TürkMMMB DEIK ve Ekonomi Bakanlığınca hedef ülkeler için müşterek çalışma yapılması yararlı olacaktır. Uluslararası Pazarlarda İşbirliği Teknik Müşavirlik firmalarımız yurtdışında Müteahhitlik firmalarımızın var olan güç ve motivasyonlarından faydalanmalıdır. Belirli bir plan ve amaç doğrultusunda yürütülecek bir işbirliği Türk inşaat sektörünün küresel rekabet gücünü arttıracaktır. 3 TürkMMMB-TMB arasında bu hususlarda çalışmalar yapılmalıdır. Çok Uluslu ve geniş coğrafyada yerleşik Teknik Müşavirlik şirketleriyle Uluslararası arenada rekabet edebilmek için Türk Müşavirlik şirketlerinin imkân ve olanaklarını birleştirmesi gereklidir. 2 Yurt dışında İş bazı ortaklıklarla Teknik Müşavirlik şirketleri birleşmeli (stratejik amaçlı). Yurtdışına yönelik birleşmeler kaçınılmazdır. Bu tür birleşmelere teşvik kapsamında öncelik ve ayrıcalık sağlanmalıdır. Teknik Müşavirlik firmalarımız Yurtdışındaki Türk Ticaret Müşavirliklerinden çok 5 Ekonomi Bakanlığı bu konuda çalışmalarını tamamlamıştır. Hedef ülkelerdeki Ticaret TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

59 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 3: YURTDIŞINDA KURUMSAL YAPILANMA KONULAR yararlanmaktadırlar. Bazı ülkelerde Ticaret Müşavirlerimizin hiç atanmamış olması veya atamalarının gecikmesi, gerekli bilgi ve yardımların alınmasını engellemektedir. Öncelik 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta, 4: düşük 5: çok düşük ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR Müşavirlerinin atamaları kısa bir süreçte gerçekleşecektir. Yurtdışı Teknik Müşavirlik Hizmetlerinde Karşılaşılan Sorunlar ve Beklentiler Yurtdışındaki Teknik Müşavirlerimizin tabi olduğu yerel eleman çalıştırılması 4 hususundaki kota uygulamasının kaldırılması sağlanmalıdır. Teknik Müşavirlik sektöründe faaliyet gösteren firmalarımızın yurtdışı projeleri için teminat mektubu temininde yaşadıkları sorunlara çözüm sağlanmalıdır. 5 Ülke bazında ikili görüşmelerde gündeme getirilmelidir. Adalet Bakanlığı Sektör Temsilciliği tarafından ele alınmalıdır. TMMMB Türkiyedeki yabancı sermaye bankalarla görüşerek teminat mektubu komisyonlarının düşürülmesi konusunda görüşmeler yapabilir. TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

60 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 3: YURTDIŞINDA KURUMSAL YAPILANMA KONULAR İkili anlaşmalar yoluyla Türk Teknik Müşavirlik firmalarının yurtdışı pazarlarda konumlarının güçlendirilmesi sağlanmalıdır. Yurtdışı Teknik Müşavirlik sözleşmelerinin politik ve ticari risklere karşı güvence altına alınmasını sağlayacak bir sigorta sistemi oluşturulmalıdır. Türk Teknik Müşavirlik sektörünün ve firmalarının yurtdışında etkin tanıtımı yapılmalıdır. Türk Müşavirlik Şirketlerine vize uygulayan ülkelerde vize kolaylığı getirilmeli. Aynı şekilde Türkiye nin vize uyguladığı ülkelerdeki idare, işveren ve yerel ortakların ülkemize gelişlerindeki vize prosedürü kolaylaştırılmalıdır. İlave Görüşler Ülke içinde yabancı kuruluşlara yapılan ve yurt dışından döviz getiren mühendislik hizmetlerinin teşvik kapsamına alınması. Müşterinin yabancı, ancak hizmetin Öncelik 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta, 4: düşük 5: çok düşük ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR Bu Konuda güvence sigortası var ancak yüksek primler sebebi ile uygulanabilirliği yaygın değil. Bu konuda Eximbank dan bilgi ve yardım alınabilir. Ekonomi Bakanlığı teşvik kapsamında ve Ticaret Müşavirlerimiz vasıtasıyla yapılmaktadır. Dış İşleri Bakanlığınca ele alınmaktadır. Maliye Bakanlığı ile görüşülmelidir. TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

61 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 3: YURTDIŞINDA KURUMSAL YAPILANMA KONULAR türkiyede verilmesi sebebiyle döviz kazandırıcı hizmet olmasına rağmen teşviklerden yararlanamamaktadır. Yurt dışında ülke bazında Türk Ticaret Merkezleri kurulaması ve teknik müşavirlerin ihtiyaç duyacağı konularda yardım ve desteğin sağlanması Öncelik 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta, 4: düşük 5: çok düşük 4 ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR Ekonomi Bakanlığı bu konuda çalışmalar yapmaktadır. Eximbank ülke kredilerinde Türk Teknik Müşavirlik Firma koşulu konulmalıdır. 5 Eximbank ile koordine edilmelidir. Hizmet ihracattından vergi muafiyeti sağlanması 4 Maliye Bakanlığı ile görüşülmelidir. Türk Standartlarının uluslaraarası normlara tamamen uyumunun sağlanması ve kabul görmesi sağlanması 5 AB Bakanlığının bu konuda görev üstlenmesi önerilmiştir. TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

62 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 3 KATILIMCI LİSTESİ TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

63 GRUP 4: AB FİNANSMANLI PROJELER Konular, Öneriler/Eylemler/Notlar Katılımcı Listesi

64 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 4: AB FİNANSMANLI PROJELER Öncelik KONULAR 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta 4: düşük 5: çok düşük AB Finansmanlı Projelerde Türk Teknik Müşavirlik Firmalarının Tercihi ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR İstenen iş bitirme belgelerinde, benzer işin son 3 yıl yerine son yılda bitirilmiş olması şartının aranması. 2 Müşavirlik işleri için Son 3 yıl koşulu, AB nin satın alma kılavuzu olan PRAG (Procedures and Practical Guide) ta tanımlıdır. Ancak, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı AB Yatırımları Dairesi Başkanlığı, İller Bankası ve Ulaştırma Bakanlığı AB Daireleri ile mutabık kalınan öneri değişiklik, PRAG ta yapım işleri için tanımlanan son 5 yıl şartının Müşavirlik işlerine de uygulanarak, bu sürenin son 5 yıla çıkarılmasıdır. Mutabık kalınan önerinin yapılabilmesi için konu, Türkmmmb tarafından, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı AB Dairesi, diğer İPA Birimleri, CFCU ve AB Bakanlığı nezdinde takip edilmeli ve ilgili dairelerle ortak bir çalışma yürütülmelidir. İhale konusu işle ilgili Türkiye sınırları içinde benzer deneyim şartının istenmesi. 1 İhale konusu ile ilgili Türkiye sınırları içinde iş bitirme istenebileceği hususunda Bakanlık temsilcileri ile Türkmmmb üyeleri mutabık kalmışlardır. Mutabık kalınan önerinin yapılabilmesi için konu, Türkmmmb tarafından, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı AB Dairesi, diğer İPA Birimleri, CFCU ve AB Bakanlığı nezdinde takip edilmeli ve ilgili dairelerle ortak bir çalışma yürütülmelidir. TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

65 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 4: AB FİNANSMANLI PROJELER Öncelik KONULAR 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta 4: düşük 5: çok düşük ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR İstenen iş bitirme belgelerinin tutarlarının işin büyüklüğü ile orantılı olması. 1 Hâlihazırda işin büyüklüğüne eşit olacak şekilde istenen iş bitirme tutarının, işin %70 i kadar tutarda istenebileceği hususunda, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, İller Bankası ve Ulaştırma Bakanlığı AB Daireleri ile mutabık kalınmıştır. İPA Birimleri bu konuda çalışmakta olduklarını bildirdiler, ancak konunun Türkmmmb tarafından, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı AB Dairesi, diğer İPA Birimleri, CFCU ve AB Bakanlığı nezdinde takip edilmesi ve ilgili dairelerle iletişim içinde olunması gerektiği hususunda görüş birliğine varıldı. Ciro ve diğer mali kriterlerin işin maddi büyüklüğü ile orantılı olarak makul seviyede tutulması. 2 Hâlihazırda işin bir yıllık bütçesine eşit olacak şekilde istenen ciro tutarının, işin bir yılına düşen bütçesinin %70 i kadar tutarda istenebileceği hususunda, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, İller Bankası ve Ulaştırma Bakanlığı AB Daireleri ile mutabık kalınmıştır. İPA Birimleri bu konuda çalışmakta olduklarını bildirdiler, ancak konunun TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

66 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 4: AB FİNANSMANLI PROJELER Öncelik KONULAR 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta 4: düşük 5: çok düşük ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR Türkmmmb tarafından, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı AB Dairesi, diğer İPA Birimleri, CFCU ve AB Bakanlığı nezdinde takip edilmesi ve ilgili dairelerle iletişim içinde olunması gerektiği hususunda görüş birliğine varıldı. Personel kriterleri belirlenirken işin gerekliliklerinin göz önünde bulundurulması, çok basit işler için yüksek nitelikler aranmaması. 1 İlgili İPA birimleri ile asgari 10 daimi personel şartının, işin büyüklüğüne göre, 5 ila 8 daimi personelle kısıtlanmasının sağlanabileceği, anahtar uzmanların yeterlik kriterlerinin makul düzeyde istenmesi konularında mutabık kalınmıştır. Mutabık kalınan konularda İPA Birimleri uygulanabilir sınırlar çerçevesinde gerekeni yapacaklarını bildirmişlerdir. Yine de, konunun Türkmmmb tarafından takip edilmesi ve özel durumlarla ilgili olarak İPA Birimleri ile iletişim içinde olunması Kurum yetkililerince tavsiye edilmiştir. TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

67 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 4: AB FİNANSMANLI PROJELER Öncelik KONULAR 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta 4: düşük 5: çok düşük ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR Personelde Türkçe bilmek, yerel deneyim gibi koşulların puanlamada dikkate alınması. 1 İlgili İPA daireleri öneriyi uygun bulmuşlar, uygulanabilir sınırlar çerçevesinde gerekeni yapacaklarını bildirmişlerdir. Yine de, konunun Türkmmmb tarafından takip edilmesi ve özel durumlarla ilgili olarak İPA Birimleri ile iletişim içinde olunması Kurum yetkililerince tavsiye edilmiştir. Yerli ortak zorunluluğu getirilmesi. 5 Genel çerçevede rekabete aykırı olduğu gündeme getirilmiş ise de, özel ve gerekli durumlarda uygulanabilirliğinin değerlendirilmesi konusunda mutabık kalınmıştır. Yabancı firmaların sorumluluklarının yerli firmalarla eşit olması. / Vergi koşullarının yerli ve yabancı firmalar açısından rekabetçi olmasının sağlanması. 1 Yabancı firmanın söz konusu işte istihdam edeceği personele karşı vergi, sosyal güvence, ücret vb. konularda ayni şartlarda rekabet etmesinin sağlanması, eşit şartlara tabi tutulması konusunda İPA Birimleri bilgilendirildi. Bu konu üzerinde uzlaşıldı ve Türkmmmb tarafından İPA Birimleri ile birlikte takip edilecek ve uygulanması için gereken önlemlerin alınması sağlanacak. TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

68 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 4: AB FİNANSMANLI PROJELER Öncelik KONULAR 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta 4: düşük 5: çok düşük ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR AB Finansmanlı Projelerde Bütçe ve İş Tanımlarının Belirlenmesi Proje bütçelerinin ve iş tanımlarının personel maliyetlerinin Türkiye de tabi olunan mevzuata ve piyasa uzman değerlerine ayrıca genel giderlere ve diğer giderlere uygun olarak belirlenmesi. 1 Çevre Bakanlığı AB Birimi, iş kapsamları ve bütçenin Müşavirler tarafından belirlendiğini bildirerek, konuların olay bazında birimlerine iletilmesi halinde üzerinde birlikte çalışılarak sorunların çözülebileceğini bildirdi. AB Projelerinde mükerrer vergilendirmenin önlenmesi. 1 CFCU ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi ile görüşülerek öneri oluşturulması konusunda Teknik Müşavir Seçiminde Haksız Rekabeti Engelleyici Önlemler anlaşıldı. Rekabetin anahtar uzman nitelikleri ile değil müşavir firma deneyimi ile ölçülmesi 2 Genel olarak mutabık kalınmakla birlikte, konunun uygulayıcı İPA Birimleri tarafından çözümlenmesi mümkün olmadığımdan konunun Türkmmmb tarafından AB TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

69 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 4: AB FİNANSMANLI PROJELER Öncelik KONULAR 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta 4: düşük 5: çok düşük Bakanlığına iletilmesine karar verildi. ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR Framework kapsamında doğrudan davetlerde yabancı firmalar yerine Türk Teknik Müşavirlerine öncelik verilmesi. Firmalardan istenen iş deneyiminde doğrudan FIDIC deneyimi demek yerine, uluslararası finansmanlı projelerde benzer iş deneyimi aranması. -- Bu kapsamda AVRO altındaki işlerde doğrudan davet yapılmak üzere long list kapsamına dahil edilecek müşavir firmaların seçimine yönelik olarak zaman zaman Brüksel den ihalelerin açıldığı Tempo müşavirlik firmasından Raşit Ünüvar tarafından anlatıldı. Listede bazı Türk müşavir firmaların bazılarının olduğu konuşuldu ve konunun Müşavirler arasında bilgilendirme yapılmak ve olgunlaştırılmak üzere değerlendirilmesine şimdilik bu gündemden çıkarılmasına karar verildi. 1 Çevre Bakanlığı AB Dairesi tarafından uygun bulunmuştur. TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

70 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 4: KATILIMCI LİSTESİ TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

71 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

72 GRUP 5: AR-GE VE TEŞVİKLER Konular, Öneriler/Eylemler/Notlar Katılımcı Listesi

73 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 5: AR-GE VE TEŞVİKLER Öncelik KONULAR Kamu ve özel sektör işverenlerinin, firmaların ar-ge ve verimlilik esaslı yeni teknolojiler geliştirmesini talep etmesi. Teknik şartnameler ve standartlar yoluyla yerli ve yeni teknolojilerin kullanılmasının teşvik edilmesi. Mevcut İhale Kanunu nun yeni ve yerli teknolojilerin ve uygulamaların önünü açacak şekilde düzenlenmesi. Üniversite ve araştırma merkezleriyle işbirliği. Kamu kurumları ile ortak ar-ge çalışmaları. 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta 4: düşük 5: çok düşük ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR 2 Yapı işleri Genel Müdürlüğü AR-GE ihaleleri yapabilir. İnşaat atıklarının yeniden kullanımı.verimlilik arttırılabilir. 2 Başbakanlık Genelgesi ile önceliklendirilebilir. Teknik şartnamelerde bu konu çözülebilir. 1 Kamu ihale kurumu düzenleyebilir. Bürokratlara inisiyatif tanınmalıdır. 2 Özel sektör- üniversite işbirliği. 4 Kamu kurumları kendi konularında AR- GE ( özel sektör ile) yaptırmalıdır. Ar-ge yatırımları ve yenilikçi uygulamalarla ilgili finans kuruluşları ile işbirliği. 2 Finans sağlayan kuruluşlara vergi indirimi sağlanmalı. Yapı işleri Genel Müdürlüğü finansman sağlamalıdır. Teknoloji platformları oluşturulması. 3 Platformların tanıtılması. TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

74 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI KONULAR Destek ve teşviklerin öncelikle Kobilere yönlendirilmesi, teknokentlerde yer almalarının teşvik edilmesi. Nitelikli insan gücünü sağlamak ve araştırmacı yetiştirmek için üniversitelerde özel programlar geliştirilmesi. GRUP 5: AR-GE VE TEŞVİKLER Öncelik 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta 4: düşük 5: çok düşük ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR 2 Bilinirliği tanıtım ile arttırmak.kobilerin AR- GE desteklerinin bilgilendirilmesi. 2 Üniversitelerde özel programlar açılmalıdır. Eğitim en alt seviyeden itibaren geliştirilmelidir. inşaat sektörü için;öncelikli ar-ge konularının belirlenmesi ve desteklenmesi. 1 Dayanıklılık, geri dönüşüm ve enerji verimliliği inşaat sektöründeki çalışanların eğitimi. tarım sektörü için;öncelikli ar-ge konularının belirlenmesi ve desteklenmesi. 3 Tarım su tüketiminin araştırılması. AR-GE Özel Konuları Yazılım BIM (yapı bilgi modellemesi), CBS (coğrafi bilgi sistemi) Veritabanı Risk Analizi 2 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

75 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 5: AR-GE VE TEŞVİKLER Öncelik KONULAR Optimizasyon Malzeme Beton, Yüksek Mukavemetli Beton Çelik, Yüksek Mukavemetli Çelik Ahşap Kompozit Malzeme Borlu Çimento Sentetikler Yapım Teknolojileri Yeşil Binalar Germeli Beton Yapılar Asma Yapılar Deniz Yapıları 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta 4: düşük 5: çok düşük 3 2 ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

76 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 5: AR-GE VE TEŞVİKLER Öncelik KONULAR Yüzen Yapılar Hava Limanları Deniz Limanları Demiryolu İstasyonları Sektörler Ulaşım Hava, deniz, kara Enerji Verimlilik,hidrolik,kömür,rüzgar,güneş nükleer Boru Hatları Su,petrol,gaz Tarım 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta 4: düşük 5: çok düşük 2 ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

77 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 5: AR-GE VE TEŞVİKLER Öncelik KONULAR Verimlilik,yerel tohum, üretim Teknolojileri Sanayii üretim teknolojileri Arıtma Teknolojileri içme suyu atık su deniz suyu to (ters osmoz) atık suyun yeniden kullanımı uf (ultra filtrasyon) nf (nano filtrasyon) to(ters osmoz) 1: çok yüksek 2: yüksek 3: orta 4: düşük 5: çok düşük 3 ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

78 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI GRUP 5 KATILIMCI LİSTESİ TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

79 EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI OCAK 2016

80 EK-2: ÇALIġTAY HAZIRLIKLARI ĠÇĠN ÇEVRE VE ġehġrcġlġk BAKANLIĞI NA SUNULAN TÜRKMMMB GÖRÜġLERĠ

81 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 EK 2: ÇALIġTAY HAZIRLIKLARI ĠÇĠN ÇEVRE VE ġehġrcġlġk BAKANLIĞI NA SUNULAN TÜRKMMMB GÖRÜġLERĠ 1) Mevzuat ve Öneriler 10. Kalkınma Planı, ĠnĢaat, Mühendislik Mimarlık, Teknik MüĢavirlik ve Müteahhitlik Hizmetleri Özel Ġhtisas Komisyonu Raporunda öngörülen hedefler ve stratejiler doğrultusunda Teknik MüĢavirlik Sektörünün söz konusu hedeflere uyumlu bir altyapıya kavuşturulması gerektiği vurgulanmıştır. Bunlar arasında; Teknik Müşavirlik Sektörünün ülke ihtiyaçları da göz önünde bulundurularak, daha geniş bir alanda hizmet vermesini sağlamak, Yüksek istihdam ve verimlilik ile bütünleşme sağlamak, Küresel rekabette üstünlük sağlamak Başlıkları da bulunmaktadır. Bu konulara ilişkin mevzuat düzenlemeleri konusundaki düşüncelerimiz ve önerilerimiz şunlardır: 1. Ülkemizde teknik müşavirlik şirketlerinin yabancı müşavirlik şirketleriyle haksız rekabete maruz bırakılmasının önüne geçilmesi ve bu meyanda mevzuata önleyici hükümler getirilmesi ihtiyacı olduğu değerlendirilmektedir. (örneğin: Türkiye sınırları içindeki deneyim; Danışmanlık Hizmet Alımı ihalelerinde İş Ortaklıklarında pilot ortağın, Konsorsiyumlarda ise koordinatör ortağın yerli firma olması şartının konması; ihale konusu işle ilgili yerel deneyim gibi hususlar ). 2. Türkiye nin Avrupa Birliği ne katılım süreci nedeniyle uzun yıllardır ülkemizdeki çeşitli projeler Avrupa Birliği tarafından finanse edilmekte olup, bu projelerin sayısının önemli miktarda olması, Avrupa dan birçok yabancı firmanın bu projelere ilgi göstermesine neden olmuştur. Yabancı firmaların ilk zamanlarda yerel tecrübeyi projelere yansıtmak için yerel firmalarla işbirliği yapmak şeklindeki yaklaşımlarının, zamanla yerli katkının bir Türk Müşavir Mühendislik Mimarlık firması ile işbirliği yapmak yerine Türk uzmanların yabancı firmalar tarafından istihdam edilmesi haline dönüştüğü görülmektedir. Bu durum yerel firmaların AB projelerinden iş alabilmelerini gün geçtikçe zorlaştırmaktadır. Yabancı firmaların ülkemizde firma kurdukları ve AB projelerinde yerel ortak olarak bu firmaları gösterdikleri de dikkate alındığında, Türk sermayesi ile kurulan Türk Müşavir Mühendislik ve Mimarlık firmalarının AB projelerinden aldıkları payın her geçen gün daha da azaldığı görülmektedir. Halbuki yerli firmalarımız, söz konusu projelerin çoğunun kapsamında sunulması istenilen hizmetleri gerçekleştirebilecek bilgi, tecrübe ve insan kaynağına sahiptir. KİK e göre, Türkiye de % 100 yabancı sermaye ile kurulan Türk şirketi statüsündeki yabancı müşavir firmaların bir yılı tamamlamaları halinde Ana Firmanın iş bitirmelerinin kullanılabilmesine izin verilmektedir. Böylece, Türkiye de kurulan bir yıllık bir şirket, sermaye sahibi ana firmanın iş bitirmeleri ile Türk müşavir şirketlerle, Türk uzmanlar kullanarak doğrudan rekabete girebilmektedir. 3. KİK kapsamında yapılan, belli bir eşik değerin üzerindeki Danışmanlık hizmet alımı işlerinin ihaleleri bilindiği üzere yabancı firmalara da açık olarak yapılmaktadır. Ön yeterlilik koşullarını 10 dan fazla firmanın (veya firma 2

82 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 EK 2: ÇALIġTAY HAZIRLIKLARI ĠÇĠN ÇEVRE VE ġehġrcġlġk BAKANLIĞI NA SUNULAN TÜRKMMMB GÖRÜġLERĠ grubunun) sağlaması durumunda en yüksek iş bitirme bedellerini sağlayan firmalar (veya firma grupları) kısa listeye girmekte, diğerleri liste dışı kalmaktadır. Mevcut mevzuata göre yerli firmalar ve çalışanları, yabancı firmalara karşı sadece teklif aşamasında %15 lik bir yerli firma fiyat avantajı ile korunmaya çalışılmakla birlikte ön yeterlilik aşamasında yerli firmaları koruyucu başkaca bir tedbirin bulunmamaktadır. Yerli firmaların yabancı firmalara göre iş bitirme belgeleri bedellerinin nispeten düşük olması nedeniyle, ön yeterlilik kriterlerinin tamamının sağlanması durumunda bile iş bitirme belgelerinin büyüklükleri kısa liste seçiminde belirleyici olduğu için, ihaleye katılacak yüksek iş bitirme belgeli 10 yabancı firma veya bu koşullara uygun yüksek iş bitirme belgesine sahip yabancı firmaları ortak girişim lideri olarak ortaklığa dahil eden gruplar, yerli mühendislik ve müşavirlik firmalarımızın önüne geçmiş olacak, yerli firmaların ihalelere katılamayarak mağduriyetlerine neden olacağı ifade edilmektedir. Mevcut şartların değişmemesi halinde de yerli firmaların bu projelerde ancak yabancı firmaların taşeronu olarak çalışabileceği veya hiç çalışamayacağı değerlendirilmektedir. 4. Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Teknik Danışman kullanma alanlarının artırılması, yatırımların her aşamasında danışmanlık hizmetinden faydalanılması teknik müşavirlik sektörümüzün gelişimine önemli katkı sağlayacaktır. 5. Kamu Kurum ve Kuruluşlarının yaklaşık maliyeti ne olursa olsun, teknik hizmet alımlarını en düşük fiyatın belirleyici olduğu Hizmet Alımı İhaleleri yerine, fiyat yanında teknik yeterliliğin, deneyimin ve kalitenin de dikkate alındığı Danışmanlık Hizmet Alımı İhaleleri şeklinde gerçekleştirilmeleri büyük önem arzetmektedir. 6. Firmalar prim bildirgelerini bir sonraki ayın 23 gününe kadar SGK ya beyan etme hakkında sahiptirler. Dolayısıyla bu tarihten önceki ihale başvurularında SGK Hizmet Bildirimi temin edilmesinde zorluklar yaşanmaktadır. En azından son başvuru veya ihale tarihi ayın ilk 15 günü içinde olan ihalelerde bir önceki aya ait bildirimleri sunmayanlara iki önceki aya ait bildirimleri sunma imkanı tanınması önerilmektedir. 7. Danışmanlık hizmet alımı ihalelerinde, idarelere verilmesi veya idarelere tahsis edilmesi amacıyla ekipman, bilgisayar, bilgisayar programı, malzeme, taşıt alımı veya kiralanması gibi taleplerin, bedellerinin İdare tarafından ayrıca ödenmesi ve sözleşmede belirtilmesi şartıyla karşılanması uygun olacak, böylece firmaların teklif aşamasında öngörülemeyen masraflarla karşı karşıya kalması önlenebilecektir. 8. Danışmanlık hizmetlerinde müşavirin sorumluluğu, müşavirlik hizmeti sözleşme bedeliyle orantılı şekilde ve kendi sözleşme bedeliyle sınırlı olarak tanımlanmalıdır. 3

83 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 EK 2: ÇALIġTAY HAZIRLIKLARI ĠÇĠN ÇEVRE VE ġehġrcġlġk BAKANLIĞI NA SUNULAN TÜRKMMMB GÖRÜġLERĠ 9. Hizmet alımı ihalelerinde ya İdarenin taleplerinin karşılanması için, ya da İdareden kaynaklı süre uzatım hallerinde yüklenici bazen yıllarca personel ve diğer yükümlülükleri taşımak sorunda kalmaktadır. Teknik Danışmanı mağdur durumda bırakan ve hakkaniyete aykırı bu durumun ortadan kalkması için götürü bedel hizmet işlerinde de %20 lik bir artış imkanı sağlanmalıdır. 10. Yapım kontrollük işlerinde müteahhittin işi tamamlayamaması veya kabulün yapılamaması nedeniyle müşavir firmalar işi tamamlamış olsalar da İş Bitirme Belgesi alamamaktadır. Müşavirin sözleşme bedelinin en az %80'ini tamamlaması durumunda İş Durum Belgesi alabilmeli ve bu belgeleri kullanarak başka ihalelere katılabilmelidir. 4

84 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 EK 2: ÇALIġTAY HAZIRLIKLARI ĠÇĠN ÇEVRE VE ġehġrcġlġk BAKANLIĞI NA SUNULAN TÜRKMMMB GÖRÜġLERĠ 2) Müteselsilen Sorumluluk ve Mesleki Sorumluluk Sigortası 2.1 Müteselsilen Sorumluluk Teknik Müşavirlik firmalarının sorumluluklarının belirlenmesiyle ilgili yasal düzenlemelerin yapılması büyük önem taşımaktadır. Konu hem KİK, hem de Türk Borçlar Kanunu açısından değerlendirilmelidir. Yapım kontrolluk işlerinde teknik müşavirler müteahhitler ile birlikte müteselsilen sorumlu tutulmamalı, teknik müşavirlerin sorumluluğu, eğer vermiş oldukları hizmet açısından bir zarar oluştuğuna dair bir Mahkeme kararı alınmışsa, sadece kendi sözleşmesel hizmet bedelleriyle orantılı olmalı ve sözleşme bedelleriyle sınırlı olmalıdır. 2.2 Mesleki Sorumluluk Sigortası Teknik müşavirlik hizmetlerinde kalitenin güvence altına alınması için Mesleki Sorumluluk Sigortası uygulaması zorunlu olmalı ve yaygınlaştırılmalıdır. Böylece teknik ve mali açıdan yeterli olmayan, kalitesiz hizmet veren, sorumluluk üstlenmeye niyeti olmayan firmalar bu sigortayı yaptıramayacakları, yaptırmak istemeyecekleri için ihalelere katılamayacaklardır. Mesleki Sorumluluk Sigortası (MSS) ile firmaların dizayn, inşaat kontrolu, proje yönetimi ve danışmanlık gibi faaliyetlerindeki kusur ve ihmallerinden doğabilecek üçüncü şahıs (İşveren+diğer) tazminat taleplerini teminat altına almak mümkün olacaktır. Ülkemizde genelde, Mimarlık/Mühendislik/Teknik Danışmanlık firmalarının tüm varlıklarının personel ve büro ekipmanı olduğu düşünüldüğünde herhangi bir tazminat talebinin firmanın kaynaklarından karşılanması pek mümkün değildir. Bu nedenle MSS, firmanın bu sorumluluğundan doğan riskini teminat altına almakta böylelikle aynı zamanda İşverenin mühendislik hizmetlerindeki kusur ve ihmallerden kaynaklanabilecek riskini de teminat altına almış olmaktadır. Sonuç olarak İşveren, Mimarlık/Mühendislik/Teknik Danışmanlık firmasının kusur ve ihmali nedeniyle karşı karşıya kaldığı zararını MSS sigortası sayesinde karşılama imkânına sahip olacaktır. Bu karşılama elbette MSS ın teminat limiti kadar olacaktır. Ülkemizde Mimarlık/Mühendislik/Teknik Danışmanlık firmaları yapım bedelinin çok küçük bir oranındaki hizmet bedelleri karşılığında iş yapmaktadır. Bu firmaların sorumluluğunu çok yüksek tutulması (veya yüksek limitli bir MSS istenilmesi) ya ortaya çıkacak poliçe priminin çok yüksek bir bedel olması nedeniyle hizmet maliyetini önemli miktarda artıracak, ya da Sigorta şirketlerinin piyasada vermekte olduğu MSS limitlerinin üzerinde olması nedeni ile tüm bedeli kapsayan bir sigorta yaptırma imkânı olmayacaktır. Bu durumda İşverenin hala MSS tarafından karşılanamayan bir riski söz konusu olacaktır. Genelde uygulanan sistem firmalardan maksimum sözleşme bedeli kadar limiti olan bir MSS sigortasının sağlanmasıdır. Böylece İşveren, firmanın kusur ve ihmali karşılığı firmadan 5

85 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 EK 2: ÇALIġTAY HAZIRLIKLARI ĠÇĠN ÇEVRE VE ġehġrcġlġk BAKANLIĞI NA SUNULAN TÜRKMMMB GÖRÜġLERĠ tazmin edebileceği azami bedeli bilmektedir. Bu bedel üzerindeki riskini başka sigorta (all risk gibi) kapsamına almakla riskin tamamını teminat altına alabilecektir. MSS nın limiti kadar önemli olan bir diğer konuda süresidir. MSS yaptırılmasını isteyen İşverenler genelde işin (hizmetlerin) gerçekleştirilmesi süresince geçerli olacak bir MSS nın sağlanmasının istemektedirler. Sigorta kapsamındaki hizmetlerle ilgili gelebilecek tazminat taleplerin hizmetin devam ettiği süreçten daha çok hizmetin tamamlanmasından sonra ortaya çıkma olasılığının daha yüksek olduğu düşünüldüğünde, bu tip sigortaların sadece hizmetin yapım süresine değil, hizmetlerin tamamlanmasından sonra ki sorumluluk süresini de kapsaması gerekmektedir. Mimarlık / Mühendislik / Teknik Danışmanlık firmalarının yapmakta olduğu hizmetlerle ilgili sorumlulukları borçlar kanununa göre ağır kusur durumu hariç normalde 5 yıl (eser sözleşmeleri) daha devam ettiği anlaşılmaktadır. Sorumluluk süresi KİK Danışmanlık Hizmetleri Alım Sözleşmesi ile yapılan hizmetlerde ise 15 yıl (Madde 52) olarak belirtilmiştir. Diğer taraftan MSS poliçeleri genelde hizmetin tamamlanmasından sonra 2 yıl içinde gelecek talepleri kapsamaktadır. Bu süreyi 5 yıla uzatmak da belirli bir prim ödemek sureti ile mümkündür. Ancak sigorta şirketleri 5 yılın üzerindeki sorumluluk sürelerini sigorta etmemekte, çok istisna olarak ve yüksek primler karşılığı hizmetlerin tamamlanmasından sonra 10 yıl boyunca sigortanın devem etmesi imkanı olduğundan bahsetmektedirler. Bu nedenle KİK deki sorumluluk maddesindeki 15 yılı Borçlar Kanunundaki süre ile uyumlu hale getirerek 5 yıl olarak belirlemek hizmetin tamamlanmasından sonra da ortaya çıkacak risklerin karşılanması açısından önemli olacaktır. MSS uygulamasının zorunlu olması ve yaygınlaştırılması büyük önem arz etmektedir. Bu sigortanın zorunlu olması ve yaygınlaştırılmasının sonucunda risklerin teminat altına alınmasının yanında prim ödemeleri konusunda da izleyen satırlarda özetlenen gelişmelerin gerçekleşmesi beklenmektedir. Mevcut durumda sigorta şirketlerinin çoğu MSS yapmamakta MSS yapanlar ise yüksek primle mümkün olduğu kadar çok muafiyetler tanımlayarak poliçeler düzenlemekte, yıllık sigortalar ile ilgili her sene yapılan yenilemelerde piyasanın içinde bulunduğu durum/reasürans şirketlerinin talepleri gibi nedenlerle yeni şartlar ve daha yüksek primler teklif etmektedirler. Bunun yanında poliçelerin detayı (gerçekte ne kadar koruma sağladığı) konusunda Sigorta yaptıranların kafasında her zaman bir soru işareti olduğunu da ilave etmek gerekir. MSS nın zorunlu olması ve yaygınlaşması ile daha fazla firmanın sigorta talebi olacak, daha fazla sigorta şirketi MSS sigorta yapmaya başlayacak, havuz büyüyecek, bu durum primlerin azalmasını, teminat limitlerinin artmasını ve daha önce sigortacılar tarafından teminat altına alınmayan bazı durumların da teminat altına alınmasını sağlayacaktır. Bunun yanında firmalar daha güvenilir sigorta poliçeleri ile korunacaktır. Sonuç olarak bu konuda yapılması gerekenler: 6

86 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 EK 2: ÇALIġTAY HAZIRLIKLARI ĠÇĠN ÇEVRE VE ġehġrcġlġk BAKANLIĞI NA SUNULAN TÜRKMMMB GÖRÜġLERĠ 1) KİK Danışmanlık Hizmet Sözleşmelerinde Mimarlık/Mühendislik/Teknik Danışmanlık firmalarının sorumluluklarının Sözleşme Bedelleri ile sınırlı olduğunun belirtilmesi ve sorumluluk süresinin de Borçlar Kanunu ile uyumlu hale getirilerek 5 yıl olarak belirlenmesi 2) MSS uygulanmasının zorunlu olması için gerekli çalışmaların yapılması ve MSS zorunlu hale getirilmesi. Mesleki Sorumluluk Sigortası genel şartları 16 Mart 2006 da Resmi Gazete de yayınlanmış, daha sonra Avukatlar, Sigorta Acenteleri, Hekimler ve Muhasebeci ve Mali Müşavirlik Firmaları için ayrı ayrı maddeler yayınlanmıştır. Benzer çalışmanın da Mimarlar ve Mühendisler için yapılarak yayınlanması ve zorunlu hale getirilmesi gerekmektedir. 3) Kamu İdarelerine iş yapmak isteyen Mimarlık/Mühendislik/Teknik Danışmanlık firmaların en az TL (veya ,-TL) limitli yıllık bazlı MSS bulundurmalarının istenmesi ve bunun Ön yeterlik Aşamasında istenen bir belge haline gelmesi. İşin alınmasından sonra ise o işe ait Sözleşme Bedeli limitinde ve hizmetlerin tamamlanmasından sonra 5 yıl geçerli olacak bir proje bazlı MSS sağlanmasının istenmesi uygun olacaktır. 7

87 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 EK 2: ÇALIġTAY HAZIRLIKLARI ĠÇĠN ÇEVRE VE ġehġrcġlġk BAKANLIĞI NA SUNULAN TÜRKMMMB GÖRÜġLERĠ 3) YurtdıĢında Kurumsal YapılaĢmanın Sağlanması İkili anlaşmalar yoluyla Türk teknik müşavirlik firmalarının yurtdışı pazarlarda konumlarının güçlendirilmesi sağlanmalıdır. Devletin öncülüğünde ve desteğinde sağlanacak hibelerle çeşitli ülkelerde teknik müşavirlik firmalarımıza master planlar ve fizibiliteler hazırlatılması sağlanmalıdır. Bu konularda yurtdışında pazar araştırma-geliştirme faaliyeti sürdüren, proje önerisi getiren, karşı ülkelerde ilgili Bakanlıklar ve İdarelerle master plan, fizibilite etüdü ve proje üretimi konularında anlaşma sağlayan firmalar doğrudan bu işlerin yapılması için -uygun görülecek bedellerle- öncelikle görevlendirilmeli ve bu hizmetleri vermeleri sağlanmalıdır. Bir baģka deyiģle iģi bulan-getiren-öneren firma bu iģi uygun görülecek fiyatlarla hibe desteği karģılığı yapabilmelidir. Ekonomi Bakanlığımız ın bu konuda ivedilikle çözüm üretmesinin, pek çok uluslararası kuruluşun teşvik mekanizmalarında yer aldığı gibi, teknik müşavirlik firmalarımızın yurtdışına daha güçlü şekilde açılabilmesi için önemli katkıları olacağını düşünmekteyiz. Yapılacak protokoller ve anlaşmalara, "master plan ve fizibilite çalışmalarının hibe destekleriyle Türk firmalarınca yapılmasının ardından diğer aşamaların da (kesin projeler, teknik şartnameler, yapım işleri) Türk mühendislik ve müteahhitlik firmaları arasında ihale edilmesi" koşulu konmalıdır. Bu amaçla Eximbank kredilerinin de uygun koşullarla sağlanması konusunda çalışmalar yapılmalıdır. Teknik müşavirlik firmalarımızın yurtdışında inşaat müteahhitlerimiz ve inşaat malzemesi üreticilerimizle birlikte entegre çözüm sunabilmelerini sağlayacak EPC (Mühendislik-Satınalma-İnşaat) ve PPP (Kamu- Özel Ortaklığı) tipi projelerde yer almaları teşvik edilmelidir. Bununla ilgili teşvik mevzuatı düzenlenmelidir. Yurtdışı teknik müşavirlik sözleşmelerinin politik ve ticari risklere karşı güvence altına alınmasını sağlayacak bir sigorta sistemi oluşturulmalıdır. Yurtdışında iş yaparken bazı ülkelerde vergi mevzuatı nedeniyle kayıt yaptırıp şube açmak zorunda kalan teknik müşavirlik firmalarına, bu ülkelerde şube bordrosunda belli bir kotaya göre yerel eleman çalıştırma zorunluğu getiren uygulamalar teknik müşavirlik firmalarımızı büyük sıkıntıya sokmaktadır. Bu tür kotaların teknik müşavirlik sektöründe uygulanmamasını sağlamak için gereken girişimler 8

88 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 EK 2: ÇALIġTAY HAZIRLIKLARI ĠÇĠN ÇEVRE VE ġehġrcġlġk BAKANLIĞI NA SUNULAN TÜRKMMMB GÖRÜġLERĠ yapılmalıdır. Kota uygulaması'nın kaldırılması için ikili anlaşmalar ve KEK-Karma Ekonomik Komisyon kararları yoluyla gereken yapılmalıdır, kota muafiyeti sağlanmalıdır. Yurtdışı teknik müşavirlik hizmetlerine uygulanan destekler sadece yurtdışındaki idarelerin açtığı uluslararası ihaleleri kazanan müşavirlik firmalarına ve müteahhitlik firmalarına değil, bu firmalara taşeronluk hizmeti veren teknik müşavirlik firmalarına da sağlanmalıdır. Yabancı ülkelerde bulunması gereken Ticaret Müşavirlerimizin çok uzun süreler atanamamaları firmalarımızın o ülkelerde ihtiyaç duydukları yardımları almalarını engellemektedir. Ekonomi Bakanlığı destekleriyle ilgili belgelerin onayların alınacağı bir merci bulunamamaktadır. Proje hizmet teşviklerinin sadece yabancı devlet kurumlarından alınan işler için değil, müşavir firmaların tüm işleri için ( yurtdışında özel sektörden alınan işler ve EPC- Mühendislik/Satınalma/İnşaat modeliyle yapılan işlerdeki hizmetler) uygulanması yerinde olacaktır. 9

89 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 EK 2: ÇALIġTAY HAZIRLIKLARI ĠÇĠN ÇEVRE VE ġehġrcġlġk BAKANLIĞI NA SUNULAN TÜRKMMMB GÖRÜġLERĠ 4) Ülkemizde AB Finansmanlı Yatırımlar Alt baģlıklar Benzer ĠĢ Bitirme kriterleri: Firmalarımız projeler kapsamındaki birçok işi yapabilecek kapasitede olmalarına rağmen istenen iş bitirme bedellerinin çok yüksek olması ve benzer iş bitirme olarak son üç yıl içinde tamamlanmış işlerin değerlendirilmesi firmalarımızı zorlamaktadır. Maddi değil fiziki iş bitirme istenmesi firmalarımızın tecrübelerini avantaja çevirebilmelerini sağlayacaktır. 3 yıllık sürenin de 5 hatta 10 yıla çıkarılması ülkemiz şartları için daha doğru olacak ve firmaları bu sıkıntılı durumdan kurtaracaktır. Personel Kriterleri: Çok basit işler için bile çok yüksek personel kriterleri istenmesi ve bu şartları sağlayabilecek çok az sayıda yerli personel olması nedeni ile hem teklif bedellerimiz çok yükselmekte, hem de anahtar personel kadrosunda yabancı elemanlar yer almaktadır. Türkçe bilmenin ve yerel deneyimin avantaja dönüşeceği bir değerlendirme yapılmalıdır. AB işlerinde, şirket deneyim ve kapasitesinden ziyade, anahtar uzmanların nitelikleri bireysel uzmanlarla birebir görüşmeler üzerinden değerlendirilmekte, Müşavir şirketlerimizin kendi yetiştirdiği uzmanları ile sektörde gelişmesi yerine, proje bazında kısa dönem çalıştırdıkları bireysel uzmanlarla bir çeşit rekabete yönlendirilmektedir. Söz konusu uzmanların her türlü maliyeti, vergileri Müşavir şirket tarafından karşılanmakta, dahası gerçekleştirilen hizmetin tüm sorumluluğu ve uzmanlardan kaynaklanabilecek proje riskleri Müşavir şirket tarafından üstlenilmektedir. Müşavir seçim kriterlerinin müşavirlik şirketlerinin aldıkları sorumluluk ve başa çıkmaları gereken risklerle orantılı olarak belirlenmesi sektörün gelişmesine katkıda bulunacaktır. Avrupa Birliği finansmanlı işlerde; ciro, iş deneyimi, bitirilmiş işlerin bedelleri ve uzman özgeçmişlerinde aranan özellikler açısından aşırı yüksek tutulan teknik ve mali ön yeterlilik kriterleri nedeniyle büyük yabancı firmalarla ve çok sayıda firma ile işbirliği yapılması nedeniyle yerli firmalarımızın yükümlenebildikleri iş hacimleri ve gelirleri çok sınırlı olmakta, firmalarımıza yeterli katkıyı sağlamamaktadır. Hatta ihale aşamasında öngörülen bütçeye sığılamadığı için teklif verilemediği durumlarla karşılaşılmaktadır.işlerin yapılmasında personelin çoğunun yerli firmalar tarafından temin 10

90 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 EK 2: ÇALIġTAY HAZIRLIKLARI ĠÇĠN ÇEVRE VE ġehġrcġlġk BAKANLIĞI NA SUNULAN TÜRKMMMB GÖRÜġLERĠ edilmesine ve işlerin büyük kısmının yerli firmalarca yapılmasına karşın yerli firmaların payı çok düşük kalmaktadır. Söz konusu kriterler Türk müģavirlik firmalarının daha rahat Ģekilde sağlayabilecekleri Ģekilde düzenlenmelidir. Yabancı firmaların Türkiye'de kurdukları firmalar, yurtdışındaki ana firmalarının deneyimlerini, yüksek bedelli iş bitirme belgelerini ve finansman gücünü kullanarak ve Türk elemanlar istihdam ederek Türk teknik müşavirlik firmalarıyla rekabet etmekte, ön yeterlik değerlendirmelerinde giderek Türk firmalarının önüne geçmektedirler. Yabancı firmalar için yerel ortak zorunluluğu olmalıdır. Mevzuattan Kaynaklanan Sorunlar: Yabancı firmanın vergi, sigorta primlerini ödeme zorunluluğu olmaması nedeniyle çalıştıracağı personeli çok daha ucuza, neredeyse Türk firmanın yarı fiyatına mal etmesi firmalarımız aleyhine bir haksız rekabet yaratmakta ve ülkemiz açısından vergi kaybına neden olmaktadır. Çalıştırılacak personele ait tüm kanuni yükümlülüklerin firma tarafından ödenmesi zorunluluğunun ihale dokümanlarında belirtilmesi gerekmektedir. Ayrıca, yabancı bir ülkede kurulu olan firma ülkemizde şirket açtıktan belli bir süre sonra yurtdışındaki merkezinin tüm belgelerini kullanabilecek duruma gelmektedir. Haksız rekabete yol açan bu durumun da KİK mevzuatı nezdinde çözülmesi gerekmektedir. Yerli Firmalarımızın hak ettikleri bedellerle hizmet veremeyecek konuma getirilmeleri Avrupa Birliği projelerinin bütçeleri çok düşük olarak belirlenmektedir. Yurtdışında milyon dolarlar karşılığı yapılan işlerin ülkemizde yerli firmalarca bin dolar mertebesinde fiyatlarla yapılması beklenmektedir. İdarelerin yerli firmaların hizmet bedellerinin bu kadar düşük olmasına eğilim göstermesi yıllardır bu işleri belli bir kalite anlayışıyla yapmakta olan firmalarımızı zorlamaktadır. İşlerin kaymağını yabancı firmalar yemektedir. Yerli firmaların hizmet bedelleri firmalarımızın o iş için yapacağı genel masrafları bile karşılayamayacak kadar düşük tutulmaktadır. Düşük fiyat değil kalite esaslı bedeller esas alınmalıdır. Sadece yabancı firmaların değil Türk firmalarının da bilgi ve deneyiminin bir bedeli olmalıdır. Vergi mevzuatı 2010 öncesinde imzalanan sözleşmelerde firmalar, AB Çerçeve Anlaşması na göre her türlü vergiden muaf tutulmaktaydı. Ancak, daha sonra CFCU nun talebi sonucu, Maliye Bakanlığı nın vergiler 11

91 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 EK 2: ÇALIġTAY HAZIRLIKLARI ĠÇĠN ÇEVRE VE ġehġrcġlġk BAKANLIĞI NA SUNULAN TÜRKMMMB GÖRÜġLERĠ hakkında görüş bildirmesinden sonra, uluslararası çifte vergilendirme anlaşmaları gerekçe gösterilerek, lider firma yurtdışında ise tüm hakedişlerden %20 stopaj kesilmeye başlanmıştır. Proje bütçesi belirlenirken bu vergi yükü dikkate alınmadığından, ve zaten bütçelere sığmakta zorluk çekildiğinden teklif verilememektedir. Lider firmadan %20 kesinti yapılınca, lider firma yerel firmanın payını öderken %20 düşük ödemekte ve ayrıca yerel firma bu ödeme için kestiği fatura sebebiyle Türkiye de tekrar vergi ödemektedir. Kısacası bu uygulama nedeniyle yerel firma çifte vergi ödemek durumunda kalmaktadır. Lider firma yerel olsa bile yabancı ortaklarına paylarını gönderirken yerel firmanın vergiyi kesip göndermesi gerekmekte, bu da yabancı firmaların teklif verme isteğini ortadan kaldırmaktadır. Çözüm olarak tüm ortakların, konsorsiyum adına, Türkiye de yeni bir ortak girişim firması kurup, sözleşmenin bu yeni firmayla imzalanması önerilmektedir. Bu durumda tüm uzmanların bu yeni ortak girişim firmasında istihdam edilmesi gerekecek, ilâve yönetim, işletme ve muhasebe giderleri ortaya çıkacaktır. Böyle masrafların bütçe içerisinde dikkate alınmasında ciddî zorluklarla karşılaşılmaktadır. Ayrı bir çözüm önerisine göre ise, lider yabancı firmadan kesilen stopajın o firmanın ülkesinde ödemek durumunda olduğu vergiden mahsup edilmesidir. Ancak yabancı firmalar buna sıcak bakmamakta, mahsup işleminin çok uzun ve sıkıntılı olmasından dolayı ve ayrıca çoğunlukla muhasebelendirme sistemlerine göre, o ülkede yerleşik olan firmalarına mahsup edebilecekleri vergi tahakkukunun çıkmayabileceğini ifade etmektedirler. Yabancı Firmalara Yaptırım Olmaması/Sorumluluk Yüklenmemesi: Yerli firmalarımızın istenen iş kapsamı ve hacmi olarak %80 ini tamamlayıp maddi olarak ise sadece %20'sinin karşılığını alabildiği işler için firmalarımız 1-1,5 yıl çalışmakta ancak bazı durumlarda yabancı firmalar işi riskli bulduklarını belirterek işten ayrılmakta ve yabancı firmaya karşı hiçbir yaptırımı olmayan Türk firmalarımızın tüm bu çalışmaları, emekleri heba olmaktadır. Ülkemizdeki projelerde yerli firmalardan daha fazla hizmet alınmasının sağlanması, işlerin büyük kısmının ülkenin ihtiyaçlarını, şartlarını bilen yerli firmalar tarafından yapılması uzun vadede çok daha olumlu sonuçlar yaratacaktır. Türk mühendislik/mimarlık, müşavirlik firmaları teorik ve pratik bilgi bakımından yabancı firmalar ile yarışabilecek düzeydedir. Mesleki Hizmetlerde Karşılıklı Tanıma Anlaşmaları ve Serbest Ticaret Anlaşmaları kapsamında yabancı mühendis ve mimarların Türkiye de serbestçe çalışmalarına olanak sağlanması Teknik Müşavirlik Sektörümüzün gelişmesine engel olacak, Türk mühendis ve mimarlarının ve teknik müşavirlik 12

92 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 EK 2: ÇALIġTAY HAZIRLIKLARI ĠÇĠN ÇEVRE VE ġehġrcġlġk BAKANLIĞI NA SUNULAN TÜRKMMMB GÖRÜġLERĠ firmalarımızın aleyhine gelişmelere yol açacaktır. Nitelikleri tartıģmaya açık yabancı teknik elemanların ülkemizde kolayca hizmet vermelerine kesinlikle fırsat verilmemelidir. 13

93 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 EK 2: ÇALIġTAY HAZIRLIKLARI ĠÇĠN ÇEVRE VE ġehġrcġlġk BAKANLIĞI NA SUNULAN TÜRKMMMB GÖRÜġLERĠ 5) Ar-Ge ve TeĢvikler Yüksek teknoloji, bilim ve yenilikçilik (inovasyon) bir ülkenin sürdürülebilir kalkınmasının, gelişmişlik düzeyinin ve uluslararası rekabet gücünün göstergesidir. Bilim, teknoloji ve sanayi politikaları bu gelişmenin sağlanması için temel unsurlardır. Teknik müşavirlik sektörümüzün bu politikalarla uyumlu bir altyapıya kavuşturularak bilimsel araştırmalar ile sanayi uygulamaları arasında köprü oluşturabilmesi, kamu-özel işbirliği projelerinde yenilikçi teknolojilerin uygulanmasına öncülük etmesi sağlanmalıdır. İnşaat sektöründe müteahhitlik firmalarımızın yabancı teknolojileri kullanmayı tercih etmeleri sonucu Ar- Ge faaliyetleri sınırlı kalmakta ve yeni yerli teknolojiler üretilememektedir. Araştırma-Geliştirme ve verimlilik esaslı yeni teknolojiler geliştirilmesi ve kullanılması talebi kamu ve özel sektör işverenlerinden gelmelidir. Yapım ihalelerinde kalite esaslı değerlendirme kurallarının uygulanması sağlanmalıdır. İnşaat sektöründe teknik şartnameler ve standartlar yoluyla yerli ve yeni teknolojilerin kullanılması teşvik edilmelidir. Yurtdışından getirilen teknolojilerin kullanılması yerine Türkiye'de üretilen teknolojilerin kullanılması teşvik edilmelidir. Müteahhitlerimizin yurtdışında rekabet güçlerinin artması, daha büyük ölçekli ve katma değeri yüksek projeler üstlenebilmeleri için, katma değer oluşturmayı sağlayan yenilikçi ve bilgi yoğun teknolojiler içeren tasarım hizmetlerinden yararlanmaları büyük önem taşımaktadır. Türkiye'de ise işverenlerin ve müteahhitlerin önemli bir bölümünün teknik müşavirlik hizmetlerini en ucuza temin etmek arzusu nedeniyle tasarım hizmetlerine yetersiz bütçeler ve süreler ayrılmaktadır. Düşük fiyatlarla ihale edilen tasarım hizmetleri nedeniyle teknik müşavirlik firmalarımızın kar marjları azalmakta, hizmet kalitesi düşmekte, firmalar finansman açısından güçlü duruma gelememekte, yenilikçiliğe, araştırma-geliştirme faaliyetlerine ve teknolojik altyapılarını geliştirmeye kaynak ayıramamaktadır. Üniversiteler, araştırma merkezleri ve Ar-Ge çalışmalarına destek sağlayacak finans kuruluşlarıyla işbirliği yapılması, kamu sektörüyle birlikte Ar-Ge çalışmaları yürütülmesi ve teknoloji platformları oluşturulması, yenilikçilik çalışmalarının temel unsurlarıdır. Üniversiteler ve araştırma kuruluşlarının sağladığı olanaklarla ve özel kanunla kurulan Teknokentler, firmaların yaratıcılık ve girişimcilik potansiyellerini kullanarak teknoloji ve yazılım üretmelerine olanak ve mekân sağlayan, gereksinim 14

94 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016 EK 2: ÇALIġTAY HAZIRLIKLARI ĠÇĠN ÇEVRE VE ġehġrcġlġk BAKANLIĞI NA SUNULAN TÜRKMMMB GÖRÜġLERĠ duydukları tüm kaynaklara ve finans desteğine ulaşmalarını sağlayan Ar-Ge bölgeleridir. Destek ve teşviklerin öncelikle küçük ve orta ölçekli inovasyon şirketlerine yönlendirilmesini ve bu şirketlerin Teknokentlerde çalışabilmesini sağlayacak düzenlemeler yapılmalıdır. Üniversitelerimizde araştırmacı, nitelikli insan gücü yetişebilmesi için özel programlar hazırlanmalı ve uygulamaya konmalıdır. Ar-Ge çalışmaları risk yönetimi konusunu da kapsamalı, olay öncesinde, olay anında ve olay sonrasında alınacak önlemler de bu kapsamda ele alınmalıdır. İnşaat sektörü için öncelikli Ar-Ge konuları belirlenmeli ve desteklenmelidir ( örneğin BİM-Bina Bilgi Modellemesi, enerji verimliliği, temiz enerji üretim teknolojileri, yüksek dayanımlı yapı malzemeleri üretimi, nanoteknoloji, biyoteknoloji, bilgi ve iletişim teknolojileri, çevre ve iklim değişikliklerine uyum teknolojileri). Türkiye nin gereksinim duyduğu teknolojileri kendisinin geliştirmesi, ülkemizin bağımsız politikalar oluşturması ve uygulaması açısından da ayrı bir önem taşımaktadır. Türkiye de üretilen teknolojilerin ve inovatif uygulamaların teşvik edilmesi konusunda atılabilecek adımların ilki ve muhtemelen en kolay hayata geçirilebilecek olanı, mevcut ihale kanununun yeni teknolojilerin ve uygulamaların önünü açacak şekilde düzenlenmesi ve değiştirilmesi olmalıdır. Mevcut ihale kanunu, birden fazla teklif alınmasını ve bunlar arasından uygun olanın seçilmesini esas almaktadır. Fakat bu yaklaşım yeni teknolojiler ve inovatif uygulamaların kamu sektöründe kullanılabilmesinin önünde bir engel teşkil etmektedir. Yeni geliştirilen teknolojiler ve uygulamalar genellikle o ana kadar çözümü olmayan veya tamamen başka, daha karmaşık ve ekonomik olmayan yollarla çözülebilen sorunlar için geliştirilmişlerdir. Bu nedenle ortaya konulan yeni teknoloji veya uygulama tektir. Mevcut ihale kanunu bu şekilde tek olan bir çözümün kamu tarafından satın alınmasına uygun değildir. Bu durum kamu sektörünün ülkemizdeki ağırlığı ve önemi gözönüne alındığında Ar-Ge ve inovasyonun desteklenmesi ve teşvik edilmesi açısından öncelikle ele alınması gereken bir konudur. 15

95 TEKNĠK MÜġAVĠRLĠK MEVZUATI TASLAĞININ GENELĠ ÜZERĠNE TÜRKMMMB GÖRÜġ VE ÖNERĠLERĠ Taslağın Geneli Üzerindeki GörüĢ ve Değerlendirme Teklif Öneri 10. Kalkınma Planı, İnşaat, Mühendislik Mimarlık, Teknik Müşavirlik ve Müteahhitlik Hizmetleri Özel İhtisas Komisyonu Raporunda öngörülen hedefler ve stratejiler doğrultusunda Teknik MüĢavirlik Sektörünün söz konusu hedeflere uyumlu bir altyapıya kavuşturulması gerektiği vurgulanmıştır. Bunlar arasında; Teknik Müşavirlik Sektörünün ülke ihtiyaçları da göz önünde bulundurularak, daha geniş bir alanda hizmet vermesini sağlamak, Yüksek istihdam ve verimlilik ile bütünleşme sağlamak, Küresel rekabette üstünlük sağlamak Başlıkları da bulunmaktadır. Bu kapsamda 4 Aralık 2014 tarihinde gerçekleştirilen 6. Uluslararası İnşaatta Kalite Zirvesi nde hem de 27 Ocak 2015 tarihinde gerçekleştirilen İnşaat Sektörü Zirvesi nde müşavirlik şirketlerinin geliştirilmesinin önemi vurgulanmıştır. Birçok teknik müşavirlik kuruluşunun ülkemizde yabancı firmalarla haksız bir rekabet içinde oldukları belirtilmiştir. Ülkemizde teknik müşavirlik şirketlerinin yabancı müşavirlik şirketleriyle haksız rekabete maruz bırakılmasının önüne geçilmesi ve bu meyanda mevzuata önleyici hükümler getirilmesi ihtiyacına işaret edilmiştir. Türkiye nin Avrupa Birliği ne katılım süreci nedeniyle uzun yıllardır ülkemizdeki çeşitli projeler Avrupa Birliği tarafından finanse edilmekte olduğu olup, bu projelerin sayısının önemli miktarda olması, Avrupa dan birçok yabancı firmanın bu projelere ilgi göstermesine neden olmuştur. Yabancı firmaların ilk zamanlarda yerel tecrübeyi projelere yansıtmak için yerel firmalarla işbirliği yapmak şeklindeki yaklaşımlarının, zamanla yerli katkının bir Türk Müşavir Mühendislik Mimarlık firması ile işbirliği yapmak yerine Türk uzmanların yabancı firmalar tarafından istihdam edilmesi haline dönüştüğü görülmektedir. Bu durum yerel firmaların AB projelerinden iş alabilmelerini gün geçtikçe zorlaştırmaktadır. Yabancı firmaların ülkemizde firma kurdukları ve AB projelerinde yerel ortak olarak bu firmaları gösterdikleri de dikkate alındığında, Türk sermayesi ile kurulan Türk Müşavir Mühendislik ve Mimarlık firmalarının AB projelerinden aldıkları payın her geçen gün daha da azaldığı görülmektedir. Halbuki yerli firmalarımız, söz konusu projelerin çoğunun kapsamında sunulması 16

96 istenilen hizmetleri gerçekleştirebilecek bilgi, tecrübe ve insan kaynağına sahiptir. Buna ilave olarak, KİK e göre, Türkiye de % 100 yabancı sermaye ile kurulan Türk şirketi statüsündeki yabancı müşavir firmaların bir yılı tamamlamaları halinde Ana Firmanın iş bitirmelerinin kullanılabilmesine izin verilmektedir. Böylece, Türkiye de kurulan bir yıllık bir şirket, sermaye sahibi ana firmanın iş bitirmeleri ile Türk müşavir şirketlerle, Türk uzmanlar kullanarak doğrudan rekabete girebilmektedir. KİK kapsamında yapılan, belli bir eşik değerin üzerindeki Danışmanlık hizmet alımı işlerinin ihaleleri bilindiği üzere yabancı firmalara da açık olarak yapılmaktadır. Ön yeterlilik koşullarını 10 dan fazla firmanın (veya firma grubunun) sağlaması durumunda en yüksek iş bitirme bedellerini sağlayan firmalar (veya firma grupları) kısa listeye girmekte, diğerleri liste dışı kalmaktadır. Mevcut mevzuata göre yerli firmalar ve çalışanları, yabancı firmalara karşı sadece teklif aşamasında %15 lik bir yerli firma fiyat avantajı ile korunmaya çalışılmakla birlikte ön yeterlilik aşamasında yerli firmaları koruyucu başkaca bir tedbirin bulunmamaktadır. Yerli firmaların yabancı firmalara göre iş bitirme belgeleri bedellerinin nispeten düşük olması nedeniyle, ön yeterlilik kriterlerinin tamamının sağlanması durumunda bile iş bitirme belgelerinin büyüklükleri kısa liste seçiminde belirleyici olduğu için, ihaleye katılacak yüksek iş bitirme belgeli 10 yabancı firma veya bu koşullara uygun yüksek iş bitirme belgesine sahip yabancı firmaları ortak girişim lideri olarak ortaklığa dahil eden gruplar, yerli mühendislik ve müşavirlik firmalarımızın önüne geçmiş olacak, yerli firmaların ihalelere katılamayarak mağduriyetlerine neden olacağı ifade edilmektedir. Mevcut şartların değişmemesi halinde de yerli firmaların bu projelerde ancak yabancı firmaların taşeronu olarak çalışabileceği veya hiç çalışamayacağı belirtilmiştir. Yukarıda zikredilen bilgiler ışığında belirlenecek öncelikler ve alınacak tedbirler kapsamında; Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Teknik Danışman kullanma alanlarının artırılması, yatırımların her aşamasında danışmanlık hizmetinden faydalanılması, Kamu Kurum ve Kuruluşlarının yaklaşık maliyeti ne olursa olsun, teknik hizmet alımlarını en düşük fiyatın belirleyici olduğu Hizmet Alımı İhaleleri yerine, fiyat yanında teknik yeterliliğin, deneyimin ve kalitenin de dikkate alındığı Danışmanlık Hizmet Alımı İhaleleri şeklinde gerçekleştirilmeleri, Yerli Teknik Danışmanlık firmalarının dış rekabete karşı korunmaları, ana başlıkları başta olmak üzere ilgili mevzuatta gerekli düzenlemelerin bir an önce yapılması büyük önem arz etmektedir. Mevzuatla ilgili önerilerimiz aşağıdaki maddelerde verilmiştir. Mevcut Kanun veya Ġkincil Mevzuat Maddesi GörüĢ ve Değerlendirme (gerekçe ya da Açıklaması) Teklif Öneri (Ġlave edilmesi veya çıkartılması önerilen metinler kırmızı ile gösterilmiģtir.) 17

97 sayılı Kanun (Madde 4-Tanımlar) sayılı Kanun (Madde 5-Temel Ġlkeler) sayılı Kanun (Madde 10- Ġhaleye Katılımda Yeterlilik Kuralları) sayılı Kanun (Madde 14-Ortak GiriĢimler) Yerli firmaların dıģ rekabete karģı korunması (gerekçeleri yukarıda Görüş ve Değerlendirme başlığı altında anlatılmıştır.) Yerli firmaların dıģ rekabete karģı korunması (gerekçeleri yukarıda Görüş ve Değerlendirme başlığı altında anlatılmıştır.) Yerli firmaların dıģ rekabete karģı korunması (gerekçeleri yukarıda Görüş ve Değerlendirme başlığı altında anlatılmıştır.) Yerli firmaların dıģ rekabete karģı korunması (gerekçeleri yukarıda Görüş ve Değerlendirme başlığı altında anlatılmıştır.) Aşağıdaki Yerel Deneyim tanımının bu madde altında yer alan tanımlara ek olarak tercihen Yerli Ġstekli den sonra ilave edilmesi Yerel Deneyim: Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde gerçekleştirilmiş olan işlere ait deneyim Aşağıdaki metnin bu madde altında yer alan paragraflara ek bir paragraf olarak ilave edilmesi Danışmanlık Hizmet alımı ihalelerinde yerel deneyim aranması esastır. İdarelerin, daha önce benzer danışmanlık konusu işle ilgili gerçekleştirilmiş oldukları ihaleler nedeniyle veya yapmış oldukları piyasa araştırmaları sonucunda söz konusu Danışmanlık Hizmet Alımı işiyle ilgili kısa listeye girecek sayıda yerli firmanın mevcudiyetinin bilindiği Danışmanlık Hizmet Alımı ihalelerinde, İş Ortaklıklarında pilot ortağın, Konsorsiyumlarda ise koordinatör ortağın yerli firma olması şarttır. Aşağıdaki metnin bu madde altında yer alan maddelere ek madde olarak ilave edilmesi 10) Danışmanlık Hizmet Alımı ihalelerinde isteklinin yerel deneyimini gösteren belgeler Aşağıdaki metnin bu madde altında yer alan metne ilave edilmesi Danışmanlık Hizmet Alımı ihalelerinde, iş ortaklarında pilot ortağın, konsorsiyumlarda ise koordinatör ortağın yerel tecrübesi de dikkate alınır sayılı Kanun (Madde 52-DanıĢmanlık Hizmetleri Teklifin Değerlendirilmesi ve Ġhalenin Yapılması) sayılı Kanun (Madde 63-Yerli Ġsteklerle Ġlgili Düzenlemeler) Yerli firmaların dıģ rekabete karģı korunması (gerekçeleri yukarıda Görüş ve Değerlendirme başlığı altında anlatılmıştır.) Yerli firmaların dıģ rekabete karģı korunması (gerekçeleri yukarıda Görüş ve Değerlendirme başlığı altında anlatılmıştır.) Bu madde altında mevcut metinde aşağıdaki ilavenin yapılması Bu ihalelerde teknik değerlendirme kriterleri, 10. Maddede belirtilen kriterlere uygun olarak belirlenir. Ġhale dokümanı ve davet mektubunda belirtilen bu kriterlerin belirlenmesinde; benzer nitelik ve ölçekteki sözleģmeleri yerine getirme deneyimi, ihale konusu iģle ilgili yerel deneyim, iģ için önerilen yöntem, organizasyon yapısı, yönetici kadrosu ile iģi yürütecek teknik personelin eğitimi ve mesleki nitelikleri esas alınır. Aşağıdaki metnin bu madde altında yer alan maddelere ek madde olarak ilave edilmesi b) DanıĢmanlık Hizmet alımı ihalelerinde yerel deneyim aranması esastır. Ġdarelerin, daha önce benzer danıģmanlık konusu iģle ilgili gerçekleģtirilmiģ oldukları ihaleler nedeniyle veya yapmıģ oldukları piyasa araģtırmaları sonucunda söz konusu DanıĢmanlık Hizmet Alımı iģiyle ilgili kısa listeye girecek 18

98 7. DanıĢmanlık Hizmet Alımlarında Uygulanacak Tip Ön Yeterlilik ġartnamesi Madde 8.2 Teknik Yeteneğe iliģkin belgeler ve bu belgelerin taģıması gereken kriterler 8. DanıĢmanlık Hizmet Alımlarında Uygulanacak Tip Ön Yeterlilik ġartnamesi Madde Özel Hizmet Deneyiminin Planlanması Yerli firmaların dıģ rekabete karģı korunması (gerekçeleri yukarıda Görüş ve Değerlendirme başlığı altında anlatılmıştır.) Yerli firmaların dıģ rekabete karģı korunması (gerekçeleri yukarıda Görüş ve Değerlendirme başlığı altında anlatılmıştır.) sayıda yerli firmanın mevcudiyetinin bilindiği DanıĢmanlık Hizmet Alımı ihalelerinde, ĠĢ Ortaklıklarında pilot ortağın, Konsorsiyumlarda ise koordinatör ortağın yerli firma olması Ģarttır. Söz konusu maddeye ait sayfanın altında yer alan mevcut açıklamaya aşağıda verilen paragrafın ilave edilmesi. Ġdare; adaylardan teknik yeteneklerinin belirlenmesine iliģkin olarak 4734 sayılı kanunun 10 uncu maddesinde belirtilen; Ģekli ve içeriği ise DanıĢmanlık Hizmet Alımı Ġhaleleri >Uygulama Yönetmeliğinde düzenlenen bilgi ve belgelerden ihalenin özelliklerine uygun olarak isteyecekleri belgeler ile bu belgelerin taģıması gereken kriterleri belirleyerek 8.2 maddesine yazacaktır. Aday tarafından sunulan puanlamaya esas Belgenin Yurtdışında tamamlanmış bir işe ait olması durumunda; aday söz konusu ihalenin asgari benzer şartını sağlayan yurtiçinde gerçekleştirdiği iki ayrı işe ait belgeyi de sunmak zorundadır. İş ortaklarında bu şartı Pilot Ortak, Konsorsiyumlarda ise Koordinatör Ortak sağlamak durumundadır. Bu şartı sağlayamayan adayın Özel Hizmet deneyimi puanı %20 oranında azaltır. Söz konusu maddeye aşağıdaki ilavenin yapılması Özel hizmet deneyiminin puanlanması Ġdarece, adayların bu Ģartnamenin8.2 ve 8.3 maddesinde düzenlenen kriterleri taģıyan ihale konusu iģ veya benzer iģleri değerlendirilir. Değerlendirmede adayların tek sözleģmeye dayalı olarak alınmıģ iģ deneyimleri puanlanır. Birden fazla iģ deneyimi, bunlar benzer iģlere ait olsa dahi toplanarak değerlendirilmez. Tam puan için kabul edilen iģ miktarı 27 Adayın benzer iģ miktarı, tam puan için kabul edilen iģ miktarının; verilir. a) %100 üne eģit ve fazla ise [...] Puan 28 b) Asgari Ģart olarak istenen iģ miktarına eģit ise [...] Puan 29 c) Özel hizmet deneyimi olarak gösterdiği deneyim [ ] Puan 30 yerel deneyim ise Ara değerler için doğrusal orantı yapılır. ĠĢ ortaklarında, pilot ortağın iģ deneyimi değerlendirmeye alınır. 19

99 saylı Kanun (Madde 4- Tanımlar) ve DanıĢmanlık Hizmet Alımı Uygulama Yönetmeliği (Madde 5-Yerli Ġstekli) saylı Kanun (Madde 48- DanıĢmanlık Hizmetleri) 11. DanıĢmanlık Hizmet Alımı Uygulama Yönetmeliği (Madde 4-Temel Ġlkeler) sayılı Kanun (Madde 10-Ġhaleye katılımda yeterlilik kuralları) Yerli İstekli Yerli Firmaların dış rekabete karşı korunması (gerçekleri yukarıda Görüş ve Değerlendirme başlığı altında anlatılmıştır) Kamu Kurum ve Kuruluşlarının yaklaşık maliyeti ne olursa olsun teknik hizmet alımlarını en düşük fiyatın belirleyici olduğu Hizmet Alımı ihaleleri yerine fiyat yanında teknik yeterliliğin deneyimin ve kalitenin de dikkatle alındığı Danışmanlık Hizmet Alımı ihaleleri şeklinde gerçekleştirilmeleri. Bu şekilde Teknik Danışmanlık Sektörünün ve firmaların gelişmesi büyümesi ve kaliteli hizmetin teminin sağlanması. Kamu Kurum ve Kuruluşlarının yaklaşık maliyet ne olursa olsun, teknik hizmet alımını en düşük fiyatın belirleyici olduğu Hizmet Alım İhaleleri yerine, fiyat yanında teknik yeterliliğin, deneyimin ve kalitenin de dikkate alındığı Danışmanlık Sektörünün ve firmaların gelişmesi, büyümesi ve kaliteli hizmetin sağlanması Danışmanlık hizmet alımlarında bazı İdareler istenilecek deneyim belgesinin son onbeş veya beş yıla ait olması konusunda tereddütler yaşamakta, aynı tip bir iş için bazen 15 yıl bazen 5 yıl içinde tamamlanmış bir işe ait iş deneyim belgesi talep etmektedirler. Tüm Danışmanlık Hizmetleri işlerinde 15 yıl içinde tamamlanmış işlere ait iş deneyiminin istenmesi bu çelişki ve problemleri ortadan kaldıracaktır. Türkiye de özellikle yapım kontrollük işlerine dair kabul işlemleri uzun sürelerde tamamlanamamaktadır. Bu durumda da firmalar işin %80den fazlasını tamamlasalar dahi İş Bitirme Mevcut Durum: Yerli Ġstekli: Türkiye Cumhuriyeti vatandaģı gerçek kiģiler ile Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuģ tüzel kiģilikler; Öneri: Yerli Ġstekli: Türkiye Cumhuriyeti vatandaģı gerçek kiģiler ile Türkiye Cumhuriyeti Kanunlarına göre Türkiye Cumhuriyeti vatandaģları tarafından kurulmuģ tüzel kiģilikler; Söz konusu maddede yer alan aşağıdaki metnin ikinci cümlesinin çıkarılması DanıĢmalık hizmetleri, bu bölümde yer alan hükümlere uygun olarak sadece belli istekliler arasında ihale usulü ile ihale edilir. (DeğiĢik son cümle: 31/3/ /6 m.d) Ancak yaklaģık maliyeti 13 üncü maddenin (b) bendinin (2) numaralı alt bendinde hizmet alımları için öngörülen üst limit tutarının iki katının altında kalan danıģmanlık hizmetleri, hizmet alımı ihalesiyle gerçekleģtirilebilir. Söz konusu maddede yer alan (4) numaralı alt maddenin ikinci cümlesinin çıkartılması DanıĢmanlık hizmet alımı ihaleleri Kanunun ikinci kısmını beģinci bölümünde yer alan maddelere göre belli istekliler arasında ihale usulüyle yapılır. (DeğiĢik:15/07/ R.G.(1md.) Ancak yaklaģık maliyet Kanunun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) numaralı alt bendinde hizmet alımları için öngörülen üst limit tutarının iki katının altında kalan danıģmalık hizmetleri, hizmet alımı ihalesiyle gerçekleģtirilebilir. (b) Mesleki ve teknik yeterliğin belirlenmesi için maddesine aģağıdaki (g) maddesinin ilave edilmesi uygun olacaktır. b) Mesleki ve teknik yeterliğin belirlenmesi için; 1) Ġsteklinin, mevzuatı gereği ilgili odaya kayıtlı olarak faaliyette bulunduğunu ve teklif vermeye yasal olarak yetkili olduğunu kanıtlayan belgeler, 2) (DeğiĢik: 20/11/ /3 md.) Ġstekli tarafından kamu ve özel sektöre bedel içeren bir sözleģme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iģ veya benzer iģlere iliģkin olarak; a) Son onbeģ yıl içinde geçici kabulü yapılan yapım iģleri ile kabul iģlemleri tamamlanan yapımla ilgili hizmet iģleriyle ilgili deneyimi gösteren belgeler, b) Son onbeģ yıl içinde geçici kabulü yapılan yapım iģleri ile kabul iģlemleri 20

100 sayılı Kanun (Madde 10-Ġhaleye katılımda yeterlik kuralları) Belgesi alamamaktadırlar. Ayrıca yapım kontrollük işlerinde, götürü bedeli sözleşme uyguladığı hallerde ise fiyat artışı da olmadığından ilk sözleşme bedelinin aşılması mümkün değildir. Örnek olarak; TOKİ projeleri yapım kontrollük işlerinde bir yapım kontrollük firması 5-6 farklı ilde müteahhite ait işleri kontrol etmektedir. Bu durumda işlerden veya müteahhitlerden bir tanesinin dahi işinin bitmemesi halinde işin %99 u bitmiş olmasına rağmen, yapım işin sürüncemede kalması sebebiyle TOKİ adına yapım kontrollük işini üstlenmiş firma işinin %100 ü bitmediği için senelerce iş bitirme belgesi alamamaktadır. Yönetmeliğe göre İş Bitirme Belgesi alabilmek için işin %100 oranında tamamlanması gerekmekte olduğundan yapım kontrollük firmaları özellikle TOKİ projelerine dair İş Bitirme Belgesi alamadığından ihalelerde bu belgeyi kullanamamaktadır. İş denetleme ve yönetme belgelerinin yarattığı haksız rekabet tamamlanan yapımla ilgili hizmet iģlerinde sözleģme bedelinin en az %80 i oranında denetlenen ya da yönetilen iģlerle ilgili deneyimi gösteren belgeler, c) Devam eden yapım ve yapımla ilgili hizmet iģlerinde; Ġlk sözleģme bedelinin tamamlanması Ģartıyla, son onbeģ yıl içinde gerçekleģme oranı toplam sözleģme bedelinin en az %80 ine ulaģan ve kusursuz olarak gerçekleģtirilen, denetlenen veya yönetilen iģlerle ilgili deneyimi gösteren belgeler, d) Son onbeģ yıl içinde kabul iģlemleri tamamlanan mal ve hizmet alımlarına iliģkin deneyimi gösteren belgeler, e) Devredilen iģlerde sözleģme bedelinin en az %80 inin tamamlanması Ģartıyla, son onbeģ yıl içinde geçici kabulü yapılan yapım iģleri ile kabul iģlemleri tamamlanan yapımla ilgili hizmet iģleri, mal ve hzimet alımıyla ilgili deneyimi gösteren belgeler. f) (Ek:6/2/ /46 md.) Teknoloji merkezi iģletmelerinde, Ar-Ge merkezlerinde, kamu kurum ve kuruluģları ile kanunla kurulan vakıflar tarafından veya uluslar arası fonlarca desteklenen Ar-Ge ve yenilik projelerinde, rekabet öncesi iģ birliği projelerinde ve teknogiriģim sermaye desteklerinden yararlananlara, yararlandıkları destekler çerçevesinde yürüttükleri proje sonucu ortaya çıkan mal ve hizmetlerin piyasaya arz edilmesinden sonra proje sonucu oraya çıkan hizmetler ile yerli malı belgesine sahip ürünler için Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından Kurumca belirlenen esaslar çerçevesinde düzenlenen ve piyasaya arz tarihinden itibaren beģ yıl süreyle kullanılabilecek olan belgeler. g) Sadece Yapım Kontrollük iģlerine mahsus olmak üzere ilk sözleģme bedelinin tamamlanması Ģartı aranmaksızın, ilk sözleģme bedelinin % 80 inin tamamlanması halinde idare den alınan DanıĢman AltüYüklenici ĠĢ Durum Belgeleri 9 maddenin aģağıdaki Ģekilde değiģtirilmesi uygun olacaktır. 9) idarenin talebi halinde doğruluğu teyit edilmek üzere tedarik edilecek malların numuneleri, katalogları ve/veya fotoğrafları. Ġhale konusu iģin niteliğine göre yukarıda belirtilen bilgi veya belgelerden hangilerinin yeterlik değerlendirmesinde kullanılacağı, ihale dokümanında ve ihale veya ön yeterliğe iliģkin ilan veya davet belgelerinde belirtilir. (Ek fıkra: 12/6/ /13 md.) Birinci fıkranın (b) bendinin (2) numaralı alt bendinde belirtilen belgelerden, yapım ve yapımla ilgili hizmet iģlerinde, 21

101 14. DanıĢmanlık Hizmet Alımı Uygulama Yönetmeliği (Madde 48- Değerlendidrmeye ĠliĢkin esaslar) sayılı Kamu Ġhale SözleĢmeleri Kanunu (Madde 24) SözleĢme kapsamında yaptırılabilecek ilave iģler Alt madde (8) uygulamada yükleniciler tarafından işin hem yüklenici hem de müşavir olarak ihale ile alınmasına olanak sağlamaktadır. Bu nedenle KİK haksız rekabet ve eşitlik ilkesine aykırıdır (8) nolu maddenin mevzuat metninden tamamen çıkarılması gerekmektedir. Hizmet alımı ihaleleri birim fiyat veya götürü bedelle yapılmakta olup, birim fiyatlı işlerde iş artışı öngörülmesine rağmen götürü bedelli işlerde öngörülmemiştir. Oysa uygulamada bütün hizmet alımı ihalelerinde ya İdarenin taleplerinin karşılanması için ya da İdareden kaynaklı süre uzatım hallerinde yüklenici bazen yıllarca personel ve diğer yükümlülükleri taşımak sorunda kalmaktadır. Teknik Danışmanı mağdur durumda bırakan ve hakkaniyete aykırı bu durumun ortadan kalkması götürü bedel hizmet işlerinde de %20 lik bir artış denetleme veya yönetme görevi nedeniyle alınanlarda gerçek kiģinin mühendis veya mimar olma Ģartı aranır. ĠĢ bitirme, yönetim veya denetim suretiyle elde edilecek belgeler, belge sahibi kiģi veya kuruluģların dıģındaki istekliler tarafından kullanılamaz, belgeler devredilemez, kiraya verilemez ve satılamaz. Bu belge sahiplerinin kuracakları veya ortak olacakları tüzel kiģiliklerin ihaleye girevilmesinde en az bir yıldır tüzel kiģiliğin yarısından fazla hissesine sahip olmaları, her ihalede bu oranın aranması ve teminat süresince bu oranın muhafaza edilmesi zorunludur. 1 (DeğiĢik son cümle: 20/11/ /3 md.; DeğiĢik son cümle: 6/2/ /46 md.) Denetim ve yönetim faaliyetleri nedeniyle alınacak belgeler onda bir oranında dikkate alınır. Ancak, yapımla ilgili hizmet iģlerinden elde edilen belgeler yapım iģlerinde kullanılmaz, yapım iģlerinden elde edilen belgeler de DanıĢmanlık Hizmet alımı iģlerinde kullanılmaz. Bu maddenin alt maddelerinde aşağıda belirtilen düzenlemelerin yapılması uygun olacaktır. (6) (DeğiĢik:16/07/ R.G./9 md.; DeğiĢik:07/06/ R.G./7 md. Yürürlük:19/8/2014 ĠĢ deneyim belge tutarlarının değerlendirilmesinde a) ĠĢ bitirme ve iģ durum belge tutarları tam olarak, b) Denetim veya yönetim faaliyetleri nedeniyle alınan belge tutarları onda bir oranında dikkate alınır. (7) (Ek:16/07/ R.G./9 md.; Mülga fıkra:07/06/2014 R.G./7 md. Yürürlük:19/8/2014) (8) BU MADDE KALDIRILACAKTIR. Söz konusu maddedeki metnin aşağıda gösterilen şekilde revize edilmesi;.anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım iģlerinde sözleģme bedelinin %10 una, götürü bedel ihale edilen DanıĢmanlık hizmet iģlerinde sözleģme bedelinin %20 sine, birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen mal ve hizmet alımlarıyla yapım iģleri sözleģmelerinde ise % 20 sine kadar oran dahilinde süre hariç sözleģme ve ihale dokümanındaki hükümler çerçevesinde aynı yükleniciye yaptırılabilir. 22

102 sayılı Kamu Ġhale SözleĢmeleri Kanunu (Madde 32-) DanıĢmanlık Hizmeti sunucularının sorumluluğu sayılı Kanun (Madde 62- Ġdaelerce uyulması gereken diğer kurallar) imkanı sağlanması gerekmektedir. Bu maddeye göre Teknik Danışmanın, yapım yüklenicisi ile mütesellsilen sorumlu tutulması nedeni ile Teknik Danışmana yüklenicinin sözleşmesi kadar tazmin sorumluluğu doğmaktadır. Tasarım işi de olsa, yapı denetimi işi de olsa bilindiği gibi bu hizmetlere ait sözleşme bedelleri yapım sözleşme bedellerinin çok küçük bir oranıdır. Bu nedenle biri diğerinin çok küçük bir oranı olan iki sözleşmenin yüklenicilerine eşit bedelli bir sorumluluk yüklemek hiçbir hakkaniyet anlayışı ile bağdaşmamaktadır. Bu nedenle sorumluluğun sözleşme bedelleri oranında dikkate alınması en adil yol olacaktır. Bunun yanında, Teknik Danışmana ucu açık bir sorumluluk yüklemenin de İdare açısından hiçbir anlamı ve faydası bulunmamaktadır. Çünkü teknik Danışmanlık şirketleri büyük sermayeli şirketler değildirler, tüm varlıkları çalışan personel ve teknik danışmanlık hizmetlerini sunmak üzere kullanmakta oldukları teçhizattır. Bu nedenle Teknik Danışmanlık hizmeti yüklenicilerinin sorumluluklarının maksimum sözleşme bedeli ile sınırlanması, Teknik Danışmanın aynı zamanda Mesleki Sorumluluk Sigortası yaptırmasına olanak sağlayacak böylece İdareler güvene altına alacakları risklerini bilebilecekler ilave gördükleri riskleri başka şekilde (all-ris gibi) sigortalarla güvence altına alabileceklerdir. İdareler Danışmanlık Hizmet alımı kapsamında bilgisayar, program, printer, plotter, fotokopi makinası, şoförlü taşıt aracı gibi bir çok isteklerde bulunmaktadırlar. İdari şartnamede sadece başlık olarak geçen bu istekler, is alındıktan sonra piyasada mevcut en üst modellerin istenmesi, şartnamede istenen yerine alternatif başka bir şey istenmesi (1 bilgisayar yerine 2 adet tablet gibi) pazarlıklara dönüşmekte idare emrine verilen şoförlü ve yakıt tüketimi Teknik danışman firma tarafından karşılanan Bu metnin aşağıdaki şekilde değiştirilmesi önerilmektedir. DanıĢmanlık hizmetlerinde, tasarım hatası, uygulama yanlıģlığı, denetim eksikliği, hatalı yaklaģık maliyet tespiti, iģlerin yürürlükteki mevzuata uygun olarak yapılmaması, meslek ahlakına uygun davranılmaması, bilgi ve deneyimin idarenin yararına kullanılmaması ve benzeri nedenlerle meydana gelen zarar ve ziyandan hizmet sunucusu sözleģme bedeli ile sınırlı olmak üzere doğrudan yapı denetimi hizmetinin sunulduğu ve idarenin veya mahkemenin, müģavirin de bu konuda sorumlu olduğuna karar vermesi durumunda ise yapım iģini üstlenen yüklenici ve alt yüklenicilerle birlikte üç beģ yıl süre ile sözleģme bedeli ile sınırlı olmak üzere sözleģme bedelleri oranında sorumludur. Bu zarar ve ziyan genel hükümlere göre hizmet sunucusuna ikmal ve tazmin ettirilir. Ayrıca haklarında 27 nci madde hükümleri uygulanır. Aşağıdaki metnin bu madde altında yer alan maddelere ek madde olarak ilave edilmesi 4) DanıĢmanlık hizmet alımı ihalelerinde, idarelere verilmesi veya idarelere tahsis edilmesi amacıyla ekipman, bilgisayar, bilgisayar programı, malzeme, taģıt alımı veya kiralanması gibi talepler bedellerinin Ġdare tarafından ayrıca ödenmesi Ģartıyla talep edilebilir. 23

103 18. DanıĢmanlık Hizmet Alımı Uygulama Yönetmeliği (Madde 39-(3)- Organizasyon yapısında ve personel durumuna iliģkin belgeler) aracın hem hangi ilave amaçlar için kullanıldığının bilinememesi hem de çeşitli nedenlerle işin süresinin uzaması durumunda önceden öngörülemeyecek ve hesaplanamayacak giderler olarak karşımıza çıkması Danışmanlık firmaları için önemli problemler yaratmaktadır. Bu gibi idare ihtiyaçlarının Danışmanlık Hizmet Alımı İhaleleri haricinde tutulması uygun olacaktır. SGK onaylı hizmet bildirimi hususu ayın birinci veya ikinci haftası yapılacak olan bir ihaleye başvuruda bulunulmasını zorlaştırmaktadır. Firmalar prim bildirgelerini bir sonraki ayın 23 gününe kadar SGK ya beyan etme hakkında sahiptirler. Dolayısıyla bu tarihten önceki ihale başvurularında SGK Hizmet Bildirimi temin edilmesinde zorluklar yaşanmaktadır. En azından son başvuru veya ihale tarihi ayın ilk 15 günü içinde olan ihalelerde bir önceki aya ait bildirimleri sunmayanlara iki önceki aya ait bildirimleri sunma imkanı tanınmalıdır. Benzer bir uygulama Bilanço ve Eşdeğer belgeler için Danışmanlık Hizmet alımı Uygulama Yönetmeliği Madde 34 (5) de mevcuttur. İlgili Madde de aşağıda belirtilen değişikliğin yapılması. (3) (DeğiĢik:16/07/ R.G./5 md.) Anahtar teknik personelde aranacak toplam mesleki deneyim süresi en fazla 10 yıl, benzer deneyim ise en fazla 5 yıl olarak öngörülebilir. Anahtar teknik personel ve teknik personelin, özel sektörde geçen toplam deneyim süresi ilgili meslek odası üye kayıt belgesiyle, kamuda geçen toplam deneyim süresi hizmet çizelgesi ve/veya meslek odası üye kayıt belgesiyle, danıģmanlık hizmet iģleri ile ihale konusu iģ ve benzer iģlere iliģkin mesleki deneyimi özgeçmiģ formuyla, ilgisine göre son baģvuru veya ihale tarihi itibarıyla aday ve isteklinin bünyesinde bulunduğu husus ise, son baģvuru veya ihale tarihinden bir önceki aya ait Sosyal Güvenlik Kurumu onaylı Hizmet bildirimi ile tevsik edilir. Son baģvuru veya ihale tarihi ayın ilk 15 günü içinde olan ihalelerde bir önceki aya ait bildirimleri sunmayanlar, iki önceki aya ait bildirimleri sunabilirler. Ġlgili mevzuatı gereği kaydolabileceği bir meslek odası bulunmayan anahtar teknik personel ve teknik personelin, özel sektörde geçen toplam deneyim süresi diploma veya mezuniyet belgesi ile, kamuda geçen toplam deneyim süresi ise hizmet çizelgesi ve/veya diploma ya da mezuniyet belgesi tevsik edilir. 24

104 EK-3: ÇALIŞTAY PROGRAMI

105 TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI ÇALIŞTAY PROGRAMI 14 Ocak 2016 İlbank Sosyal Tesisleri Anadolu Bulvarı, Macunköy Ankara

106 10:30-11:00 : Kayıt 12:15-12:30 : Çevre ve Şehircilik Bakanımız Sn. Fatma Güldemet SARI nın konuşması 11:00-11:15 : Açılış (Saygı Duruşu, İstiklal Marşımız) 12:30-13:30 : Ara (Öğle Yemeği) 11:15-11:30 : Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Yapı İşleri Genel Müdürlüğü Sunumu 13:30-13:45 : Çalıştay Metodolojisi Hakkında Bilgilendirme (Moderatör Prof. Dr. İrem DİKMEN TOKER, ODTÜ) 11:30-11:45 : Türk Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Birliği Sunumu 14:00-15:30 : Yuvarlak Masa Toplantıları 11:45-12:00 : Ara (Çay ve Kahve Molası) 15:30-15:45 : Ara (Çay ve Kahve Molası) 12: :15 : Türk Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Sn. Demir İNÖZÜ nün Konuşması 15:45-16:45 : Yuvarlak Masa Toplantıları 17:00-17:30 : Kapanış