Yurtdışı Müteahhitlik Hizmetleri Durum Analizi

Transkript

1 Yurtdışı Müteahhitlik Hizmetleri Durum Analizi Nurel KILIÇ Türk müteahhitleri, her geçen yıl uluslararası pazardan aldığı payı artırmayı başarmaktadır. Yurtdışı müteahhitlik hizmetlerinde Türk müteahhitlik sektörü son 30 yılda, dünyada da önemli bir yer edinmiş, artık Türk inşaat sektörü temsilcileri, uluslararası arenada aranan bir marka haline dönüşmüştür. Yurtdışı müteahhitlik hizmetleri, doğrudan hizmet ihracatını gerçekleştirmenin yanısıra, mal ve servis ihraç eden birçok sektörün yeni pazarlar bulmasına da katkıda bulunmaktadır. Türk müteahhitlik sektörü; 2006 yılından bugüne 20 milyar doların üzerinde bir performans göstermektedir ve 2013 yıllarında toplam proje bedellerinde en üst seviyelere, 2012 yılında 29 milyar dolar, 2013 yılında ise 30 milyar dolarlık proje bedeline ulaşılmıştır. Ülkemizin yetişmiş insan gücü, teknik birikimi ve teknolojiye adaptasyonu, iş deneyimi ve disiplini, coğrafi konumu, bölge ülkeleri ile siyasi ve kültürel yakınlığı gibi avantajlarının kullanılması ve kamu kuruluşları ile özel sektör arasındaki koordinasyon, işbirliği ve ortak hareket etme bilincinin sağlam bir şekilde yerleştirilmesi sayesinde 1972 den 2015 Haziran ayı sonuna kadar 104 ülkede 311,9 milyar dolar değerinde proje üstlenmiştir. Çizelge 1: Yurtdışı Müteahhitlik Hizmetleri Yıllar Proje Sayısı Top. Proje Bedeli ($) Ort. Proje Bedeli ($)

2 (6) Kaynak: T.C Ekonomi Bakanlığı, Yurt Dışı Müteahhitlik Ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Genel Notu, Nisan 2015 Türk müteahhitleri, bugün Bağımsız Devletler Topluluğunda, Orta Doğu ve Afrika da büyük projeleri gerçekleştirmektedirler. Bugüne kadar üstlenilen projelerin 2015 yılı Haziran ayı itibari ile bölgesel dağılımı; - BDT %49,4 (154 milyar Dolar), - Ortadoğu %24,6 (76,7 milyar Dolar), - Afrika %17,3 (54 milyar Dolar-Sahraaltı Afrika %2,5, Kuzey Afrika %14,8), - Avrupa ve Amerika %5,8 (18,1 milyar Dolar), - Asya Pasifik Bölgesi %2,9 dur (9,1 milyar Dolar) yılında projelerin bölgesel dağılımı ise; - BDT %51,2 (12,2 milyar Dolar), - Ortadoğu %28,1 (6,7 milyar Dolar), - Afrika %18,7 (4,4 milyar Dolar), - Avrupa %1 (229 milyon dolar), - Asya ve Amerika %1 dir. (241 milyon dolar). 19

3 Çizelge 2: Ülkelere Göre Dağılım ( Haziran Sonu) ( Haziran Sonu) Toplam Proje Ülkeler Pay (%) Bedeli (Dolar) Rusya Fed ,6 Türkmenistan ,2 Libya ,4 Irak ,4 Kazakistan ,6 S. Arabistan ,3 Cezayir ,9 Katar ,7 Azerbaycan ,5 BAE ,9 Diğer Ülkeler ,4 TOPLAM yılından günümüze kadar müteahhitlik firmalarımızca yurt dışında üstlenilen projelerin ülkelere göre dağılımında, Rusya Federasyonu yaklaşık % 19,6 lık oranı ile lider konumdadır. Rusya yı Türkmenistan (% 15,2), Libya (% 9,4), Irak (%7,4), Kazakistan (% 6,6), S. Arabistan (%5,3), Cezayir (%3,9), Katar (%3,7), Azerbaycan (%3,5) ve Birleşik Arap Emirlikleri (%2,9) izlemiştir. Bu sonuç da Türk Müteahhitlerinin iş yaptığı komşu ve çevre ülkelerde büyük bir itibarının olduğunu göstermektedir. Çizelge 3 Ülkelere Göre Dağılım (2015 Haziran ayı sonu itibari ile ) Ülkeler Toplam Proje Bedeli (Dolar) Pay (%) Türkmenistan ,6 Cezayir ,3 Rusya Federayonu ,9 S. Arabistan ,5 Azerbaycan ,9 Diğer ,8 Toplam

4 Türk müteahhitleri en gelişmiş teknolojileri kullanmakta ve her türlü altyapı ve bina projesini inşa etmektedirler. Deneyimli oldukları alanlar; Otoyollar, Tüneller, Köprüler, Barajlar, Limanlar, Havalimanları, Rafineriler, Boru Hatları, Prestij Yapıları gibi geniş bir faaliyet alanını kapsamaktadır yılında en çok proje üstlenilen sektörlerin dağılımında ilk 5 sıraya bakıldığında, karayolu/tünel/köprü % 23,7 lik pay ile birinci olarak yer almaktadır. Demiryolu ise sahip olduğu %10,4 lük pay ile yol projelerinin hemen arkasında bulunmaktadır. Akabinde ticaret merkezi (% 10,3), konut (%8,7), sportif tesis projeleri (% 6,3) yer almaktadır. Çizelge 4: Yurtdışı Müteahhitlik Hizmetlerinde Sektörel Dağılım (2014) SEKTÖREL DAĞILIM (2014) Faaliyet Alanı Proje Bedeli 2014 Payı(%) Karayolu/Tünel/Köp ,7 Demiryolu ,4 Ticaret Merkezi ,3 Konut ,7 Enerji Santrali ,3 21

5 Müteahhitlik hizmetleri sektörünün önde gelen yayınlarından Engineering News Record (ENR) Dergisi nin, bir yıl içerisinde üstlenilen projelerin toplam bedeli üzerinden her yıl belirlediği dünyanın en büyük 225 müteahhitlik firmasını gösteren listede; Türkiye 2003 yılında sadece 8 müteahhitlik firması ile yer alırken, 2013 yılında 38, 2014 yılında ise 42 müteahhitlik firmasına yükselmiştir. Bu firmalardan 4 ü söz konusu listede ilk 100 firma arasında yer almaktadır. Türkiye listede son 3 yılda firma sayısı itibariyle Çin den sonra 2. sırada yer almaktadır. Bu durum yurt dışında faaliyet gösteren müteahhitlik firmalarımızın yurtdışında iş hacimlerini arttırdığının önemli bir göstergesidir. (Çizelge 5) Çizelge 5: En Büyük 225 Müteahhitlik Firmasına İlişkin Liste Yıllar Türk Firmalarının Sayısı * * 42 *2013 ve 2014 Listelerinde firma sayısı 250 ye çıkmıştır. Ekonomide gerek özel sektör gerekse kamu tarafından gerçekleştirilen inşaat yatırımlarının durakladığı dönemlerde yurtdışı inşaat hizmetleri ayrı bir önem kazanmaktadır. Yurtdışında inşaat işi üstlenen inşaat sanayicileri, kar transferi şeklinde veya işçilerin gönderdiği dövizler yoluyla ülkeye döviz girdisi sağladığı gibi, inşaat malzemeleri, makine ve teçhizat ihracı yolu ile de ödemeler dengesine büyük katkı sağlamaktadırlar. Ayrıca, yarattığı istihdam, teknoloji birikimi ve inşaat malzemelerinin kalite ve standardının yükselmesi gibi olumlu katkıları nedeniyle, yurtdışı inşaat faaliyetlerinin Türkiye ekonomisi içinde önemli bir yeri vardır. İnşaat şirketlerimiz dış pazarlardaki arayışlarını her düzeyde sürdürmektedirler. 22

6 Yurtdışı müteahhitlik hizmetlerinin yakaladığı ivmeyi sürdürmesi için hedef pazar olarak belirlenen ülkelerde Türk müşavirlik firmalarının faaliyetlerinin desteklenmesi önemlidir. Bu kapsamda, yurtdışı müteahhitlik hizmetleri yapan veya yapacak olanlara, iş potansiyeli olan ülkelerin mali ve hukuki mevzuatı hakkında yardımcı olunması büyük önem kazanmaktadır. Ayrıca, yurtdışı ihalelerine KOBİ seviyesindeki yapımcıların da katılımının sağlanması, yurtdışı ihale teknikleri hakkında bilgilendirilmeye ağırlık verilmesi önemlidir. İnşaat sektörüne kazandırdığı yeni kavramların yanı sıra, uluslararası platformlarda da kendini kanıtlamış olan yurtdışı müteahhitlik hizmetleri sektörünün inşaat yapımı, teknoloji birikimi ve uluslararası ihalelere katılım tecrübesinde yakaladığı yüksek potansiyel ile önümüzdeki yıllarda uluslararası pazardan daha fazla pay alması kaçınılmazdır. Yararlanılan Kaynaklar: T.C Ekonomi Bakanlığı, Yurt Dışı Müteahhitlik ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Genel Notu, Nisan 2015 İnşaat Sektörü Analizi, Türkiye Müteahhitler Birliği. 23