TIBBİ TERMİNOLOJİ 3. SOLUNUM SİSTEMİ Yrd. Doç. Dr. Perihan ŞENEL TEKİN PERİHAN Ş. TEKİN 1

Transkript

1 TIBBİ TERMİNOLOJİ 3 SOLUNUM SİSTEMİ Yrd. Doç. Dr. Perihan ŞENEL TEKİN PERİHAN Ş. TEKİN 1

2 SOLUNUM (RESPIRATIO-RESPİRASYON) Yaşam için gerekli olan oksijenin hava yoluyla vücuda alınması ve besinlerin yakılmasından sonra ortaya çıkan karbondioksitin vücuttan atılmasıdır. PERİHAN Ş. TEKİN 2

3 Başlıca iki işlemden oluşur: İnspiration (inspirasyon): Havanın ve bunun yanında Oksijenin vücuda alınması. Expiration(ekspirasyon): vücutta hücreler tarafından üretilen karbondioksitin vücuttan atılması. PERİHAN Ş. TEKİN 3

4 Solunumla doğrudan ilişkili anatomik oluşumlar şunlardır: Burun Yutak Gırtlak Trakea Bronşlar Bronşiyoller Alveoller Solunum kasları Kan damarları Sinirler PERİHAN Ş. TEKİN 4

5 Burun (Rhis): Kemik ve kıkırdaktan yapılmış, kas ve deri ile örtülü bir organdır. Burun ucuna: apex nasi-opeks nazi, Burun sırtına: dorsum nasi-dorsum nazi, Sırtın alınla birleştiği kısma: radix nasi-radiks nazi adı verilir. Burun delikleri: naris-çoğulu nares. Burun delikleri arasındaki bölmeye ise septum nasi (nazal septum) adı verilir. PERİHAN Ş. TEKİN 5

6 Larenks (Larynx): Kıkırdak, zar, bağ ve kaslardan yapılmış olan solunum ve ses organıdır. Üç tek ve üç çift kıkırdaktan meydana gelmektedir: Tek olan kıkırdak: thyroid cartilage-troid kartilaj, Cricoid cartilage-krikoid kartilaj ve epiglottic cartilage-epiglotik kartilajdır. PERİHAN Ş. TEKİN 6

7 Adem (adam) elması adı verilen laryngeal prominence thyroid cartilage üzerinde yer alan bir çıkıntıdır. Epiglot kıkırdağı ise bisiklet selesine benzeyen ve yutkunma sırasında larenksi kapayarak yiyeceklerin solunum borusuna geçmesini engelleyen bir oluşumdur. PERİHAN Ş. TEKİN 7

8 Larenksin önemli bir özelliği de; Larenks boşluğu içerisinde sesin meydana gelmesini sağlayan ses plikalarının bulunmasıdır. PERİHAN Ş. TEKİN 8

9 Trakea (trachea) Krikoid kıkırdaktan sonra gelen kısımdır. İki bronkusa ayrılır: Bronchus principalis dexter-bronkus prinsipal dekser, Bronchus principalis sinister-bronkus prinsipal sinister. Ayrılış noktasına ise: bifurcotio trachea-bifurkasyo trakea denir. PERİHAN Ş. TEKİN 9

10 Trakeadaki kıkırdak sayısı: arası. Yükseklikleri: 3-4 mm, Kalınlıkları ise: 1-2 mm dir. PERİHAN Ş. TEKİN 10

11 Akciğerler (pulma) Solunum sistemi içinde kan ile hava arasındaki gaz alış-verişinin yapıldığı organdır. Göğüs boşluğunda bulunur, sağ ve solda olmak üzere iki tanedir. İki akciğer arasındaki bölmeye mediastinum denir. PERİHAN Ş. TEKİN 11

12 TANISAL TERİMLER Abcess of lung: akciğer absesi Anthracosis-antrakoz: Kömür tozunun uzun süre solunum yoluyla alınması nedeniyle akciğerde meydana gelen bir hastalıktır. PERİHAN Ş. TEKİN 12

13 Aplasia of broncuhus-aplazi: Bronşun yetersiz veya kusurlu gelişmesi. Aplasia of lung-aplazi: Akciğerin yetersiz veya kusurlu gelişmesi. Asbestosis-asbestoz: asbest tozunun uzun süre solunum yoluyla alınması nedeniyle meydana gelen bir hastalıktır. PERİHAN Ş. TEKİN 13

14 Atelectasis-atelektazi: Akciğerin tamamının veya bir kısmının açılmaması. Bronchiectasis-bronşiyektazi: Bronşların kronik olarak genişlemesi. Bronchitis-bronşit: Bronşiyal mukozanın iltihabı. PERİHAN Ş. TEKİN 14

15 Bronchopneumonia-bronkopnömoni: Terminal (uç) bronşiyollerde başlayan akciğer iltihabı. bronchogenic, bronchiogenic- bronkojenik, bronşiyojenik: Bronş veya bronşlardan kaynaklanan. PERİHAN Ş. TEKİN 15

16 Calcification of tracheal rings-kalsifikasyon: Trakheada kalsiyum çoğalması. Carcinoma of lung, primary, secondary or metastatic-primer, sekonder, metastatik karsinom: Birincil, ikincil veya yayılan akciğer karsinomu. PERİHAN Ş. TEKİN 16

17 Cor pulmonale-kor pulmonal: Pulmoner emboli, tromboz, tüberkiloz, amfizem gibi nedenlerle pulmoner arterdeki fazla basınç. Coryza-korza: Başın üşümesi, burun nezlesi. PERİHAN Ş. TEKİN 17

18 Deflection of septum: Burun bölmesinin sağa veya sola doğru eğik olması. deviation-deviasyon: Sapma Empyema of pleura, pyothorax-ampiyem, piyotoraks: Göğüs boşluğunda irin olması. PERİHAN Ş. TEKİN 18

19 Fibroid: Lifsel Hemothorax-hemotoraks: göğüs boşluğuna kan dolması. Hydropneumothorax-hidropnömotoraks: göğüs boşluğuna hava ve sıvı dolması. Laryngeal stridor: Larenksteki kasılma dolayısıyla solunumun sesli olması. PERİHAN Ş. TEKİN 19

20 Larengitis-larenjit: larenksin iltihabı. Laryngospasm-laringospazm: Larenksin kasılması. Laryngotracheobronchitis-laringotrakeobronşit: larenks, trakea ve bronş iltihabı. PERİHAN Ş. TEKİN 20

21 Nasopharyngitis-nazofaranjit: Nazofarenks iltihabı. Pleurisy-plörezi: plevra iltihabı. Pleuritis-plörit: Plevra iltihabı. Pneumonia-Pnömoni: Akciğer iltihabı. PERİHAN Ş. TEKİN 21

22 Pneumatocele,pneumocele, pneumatocele-pnömatosel, pnömosel, pnömatosel: Akciğer dokusunun fıtık şeklindeki çıkıntısı. Pulmonary edema-pulmoner ödem: alveol ve bronşlardaki sıvının çoğalarak solunum güçlüğüne ve öksürüğe sebep olması. PERİHAN Ş. TEKİN 22

23 Pulmonary embolism-pulmoner emboli: Bir pıhtı veya yabancı maddenin pulmoner arterin bir dalını tıkaması ve dolaşımı engellemesi. Pulmonary or vesicular emppysema-pulmoner veya veziküler amfizem: Alveol veya küçük pulmonary tüplerin aşırı şişmesi. PERİHAN Ş. TEKİN 23

24 Pulmonary hypertension- pulmoner hipertansiyon: Pulmoner emboli, tromboz, tüberkiloz, amfizem nedeniyle pulmoner arterdeki fazla basınç. Pulmoner enfarktüs: Çok defa embolizm sebebiyle akciğerin bir kısım dokusuna kan gitmemesi. PERİHAN Ş. TEKİN 24

25 Pulmonary thrombosis-pulmoner tromboz: herhangi bir pulmoner kan damarında pıhtı meydana gelmesi ve dolaşımın engellenmesi. Pyopneumothorax-piyopnömotoraks: göğüs boşluğuna irin ve gaz dolması. Pyothorax-piyotoraks: Göğüs boşluğunda irin olması. PERİHAN Ş. TEKİN 25

26 Rhinitis-rinit: Nezle, burun mukozasının iltihabı. Sinusitis-sinüzit: Sinüs veya sinüslerin iltihabı. Spontaneous pneumothorax-spontan pnömotoraks: göğüs boşluğuna havanın girmesi ve akciğerlerin açılmamasına neden olması. PERİHAN Ş. TEKİN 26

27 AMELİYATLARA İLİŞKİN TERİMLER Antrotomy-antrotomi: Kemikle çevrelenmiş boşluğun duvarını kesme. Bronchoplasty-bronkoplasti: Bronşun plastik ameliyatı, bronştaki bir fistülün ameliyatla kapatılması. PERİHAN Ş. TEKİN 27

28 bronchoscopy:-bronkoskopi: Bronkoskop ile bronşların incelenmesi. Bronchotomy-bronkotomi: Bir bronşun ameliyatla kesilmesi. Caldwell-Luc operation-caldwell-luc ameliyatı: Maksiller sinüsün açılıp temizlenmesi. PERİHAN Ş. TEKİN 28

29 Dilatation of the larynx-larenks dilatasyonu: larenksin aletle genişletilmesi. Ethmoidectomy-etmoidektomi: Etmoid hücrelerinin veya etmoid kemiğinin bir kısmının ameliyatla alınması. Laryngectomy-larenjektomi: Larenksin ameliyatla alınması. PERİHAN Ş. TEKİN 29

30 Laryngoscopy-lerengoskopi: Larengoskop ile larenksin incelenmesi. Laryngostomy-larengostomi: Larenksten vücudun dışına ağız açılması. Lavage of sinus- sinüs lavajı: İltihaplı sinüsün yıkanması. PERİHAN Ş. TEKİN 30

31 Lobectomy-lobektomi: Akciğerdeki bir lobun ameliyatla kesilip alınması. Lung resection, pulmonary resection- pulmoner rezeksiyon: Akciğerin belirli bir kısmının ameliyatla kesilip alınması. PERİHAN Ş. TEKİN 31

32 Pleurectomy-plörektomi: Plevranın kısmen veya tamamen ameliyatla kesilip alınması. Pneumonectomy-pnömonektomi: Akciğerlerden birinin ameliyatla kesilip alınması. PERİHAN Ş. TEKİN 32

33 Rhinoeplasti-rinoplasti: Burun plastik ameliyatı. Septectomy, submucous resection- septektomi, submukoz rezeksiyon: Burun bölmesinin kısmen veya tamamen ameliyatla kesilip alınması. thoracentesis-torasentez: Tanı veya tedavi amacıyla plevradaki sıvının alınması. PERİHAN Ş. TEKİN 33

34 Tracheoplasty-trakeoplasti: Trakeanın plastik ameliyatı. Tracheoscopy-trakeoskopi: Trakea içinin aksettirilen ışıkla incelenmesi. Tracheostomy-trakeostomi: Trakeadan vücut dışına ağız açılması. PERİHAN Ş. TEKİN 34

35 Tracheotomy-trakeotomi: Trakeanın ameliyatla kesilmesi. Turbinectomy-türbinektomi: Burundaki huni şeklindeki kemiklerden birinin ameliyatla alınması. PERİHAN Ş. TEKİN 35

36 SEMPTOMLARA İLİŞKİN TERİMLER Anosmia-anosmi: Koku alma duyusunun olmaması. Aphonia-afoni: Ses kaybı. Apnea-,apnoea-apne: Geçici olarak solunum yapamama PERİHAN Ş. TEKİN 36

37 Cyanosis-siyanoz: Oksijen yetersizliği nedeniyle derinin morarması. Dysphonia-disfoni: Ses kısıklığı nedeniyle konuşmada güçlük. Dyspnea, dyspnoea- dispne: güç solunum. PERİHAN Ş. TEKİN 37

38 Epistaxis-epistaksis: Burun kanaması. Expectoration-ekspektorasyon: Akciğer ve trakeadaki maddelerin öksürükle dışarı çıkarılması, öksürerek balgam çıkarma. PERİHAN Ş. TEKİN 38

39 Hemoptysis-hemoptizi: Kan tükürme. Hiccough, hiccup, singultus- hikkoy: Hıçkırık. Hyperpnea-hiperpne: derinlik ve yüzde olarak fazla solunum. PERİHAN Ş. TEKİN 39

40 Hyperventilation syndrome- hiperventilasyon solunumu: Aşırı derecede uzun ve derin solunum. Hypoxia-hipoksi: Oksijen miktarının normalden az olması. PERİHAN Ş. TEKİN 40

41 Orthopnea, orthopnoea-ortopne: Kişinin sadece dik olduğu zamanlarda solunum yapabilmesi. Pleural effusion-plevral efüzyon: göğüs boşluğuna aşırı sıvı birikmesi. PERİHAN Ş. TEKİN 41

42 Rales-ral: Solunum alınması ve solunum verilmesi sırasında duyulan normal dışı sesler. Rhinorrhea-rinorhe: Burunun akması. PERİHAN Ş. TEKİN 42