Prof. Dr. Ergun ÖZSUNAY

Transkript

1

2 Uluslararası Sözleşmelerde Elektronik İletilerin Kullanılması Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması Çeviren: Prof. Dr. Ergun ÖZSUNAY

3 The United Nations Commission on Intemational Trade Law (UNCITRAL) is a subsidiary body of the General Assembly. It plays an important role in improving the legal framework for intemational trade by preparing intemational legislative texts for use by States in modemizing the law of intemational trade and non-legislative texts for use by commercial parties in negotiating transactions. UNCITRAL legislative texts address intemational sale of goods; intemational commercial dispute resolution, including both arbitration and conciliation; electronic commerce; insolvency, including cross-border insolvency; intemational transport of goods; intemational payments; procurement and infrastructure development; and security interests. Non-legislative texts include rules for conduct of arbitration and conciliation proceedings; notes on organizing and conducting arbitral proceedings; and legal guides on industrial construction contracts and countertrade. Further infonnation may be obtained from: UNCITRAL secretariat, Vienna Intemational Centre, P.O. Box 500, 1400 Vienna, Austria Telephone: (+43-1) Intemet: http// Telefax: (+43-1) uncitral@uncitral.org

4 UNITED NATIONS COMMISSION ON INTERNATIONAL TRADE LAW Uluslararası Sözleşmelerde Elektronik İletilerin Kullanılması Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması Çeviren: Prof. Dr. Ergun ÖZSUNAY

5 NOTE Symbols of United Nations documents are composed of capital letters combined with figures. Mention of such a symbol indicates a reference to a United Nations document. Material in this publication may be freely quoted or reprinted, but acknowledgement is requested, together with a copy of the publication containing the quotation or reprint. UNITED NA TIONS PUBLICA TION Sales No. E.07.V.2 ISBN

6 ~1).} İ~TANBUL 'fij ~IJ TiCARET \('\l~ ODASI 1882 Uluslararası Sözleşmelerde Elektronik Iletilerin Kullanılması Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması Çeviren: Prof. Dr. Ergun ÖZSUNAY İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi (Em.) İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayın No: İstanbul, 2014

7 Copyright İTO (İstanbul Ticaret Odası) Tüm haklar saklıdır. Bu yayının hiçbir bölümü, İTO'nun ve çevirenin önceden yazılı izni olmaksızın mekanik olarak, fotokopi yoluyla veya herhangi bir şekilde çoğaltılamaz. Eser, sadece araştırma veya özel çalışmalar amacıyla, ITO'nun unvanı belirtilmek suretiyle kullanılabilir. ISBN: (Basılı) ISBN: (Elektronik) İTO ÇAGRI MERKEZİ Tel: (212) 444 O 486 İTO Yayınlan için aynntılı bilgi Bilgi ve Doküman Yönetimi Şubesi Dokümantasyon Servisi'nden alınabilir. Tel : (212) Faks : (212) e-posta : ito.yayin@ito.org.tr İnternet : Adres : Reşadiye Caddesi Eminönü - Fatih / İSTANBUL Odamız yayınlanna tam metin ve ücretsiz olarak internetten ulaşabilirsiniz. YAYINA HAZIRLIK, BASKI, CİLT Altınoluk Yayın Sanayi A.Ş. Tel: Fax: info@erkammatbaasi.com

8 v ÖN SÖZ Kasım tarihinde Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından kabul edilen "Uluslararası Sözleşmelerde Elektronik İletilerin Kullanılması Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması" (United Nations Convention on the U se of Electronic Communications in Intemational Contracts ), Birleşmiş Milletlerin elektronik ticaret için bağlayıcı hukuk kuralları öngörülmesine ilişkin ilk girişimidir. ECC, yılları arasında UNCITRAL Çalışma Grubu IV'ün çalışmalarıyla oluşturulmuş; BM Genel Kurulu, Antlaşmayı 23. Kasım tarihinde 60/21 sayılı kararıyla kabul etmiş; Antlaşma, Genel Sekreter tarafından, 16. Ocak.2006 tarihinde imzaya açılmıştır. UNCITRAL'in isteği üzerine, UNCITRAL Sekreteryası Antlaşmaya ilişkin bir "Açıklayıcı Not" (Explanatory Note) hazırlamıştır. Antlaşmayla birlikte yayınlanan Açıklayıcı Not, Antlaşmayla ilgili "şerh" ( commentary) niteliğinde bir metin olmayıp, sadece "bilgilendirme" amacına yöneliktir. 2. ECC'nin oluşturulmasında izlenen belli başlı amaçlar şunlardır: (a) uluslararası sözleşmelerin kurulması için karşılıklı olarak gönderilen elektronik iletilerin hukuksal değeriyle ilgili belirsizliklerin ortadan kaldırılması; (b) uluslararası sözleşmelerde, elektronik iletilerin kullanılmasına ilişkin engellerin kaldırılması için standart kuralların kabulüyle, hukuksal belirliliğin ve ticari bakımdan önceden görülebilir/iği arttırılması; ( c) eşitlik ve ortak menfaatle dayalı uluslararası ticaretin Devletler arasında dostane ilişkileri geliştirmesi; ( d) elektronik iletişimin giderek artan bir şekilde kullanılmasının ticari faaliyetlerin etkinliğini ve ticari bağlantıları arttırması; yeni pazarlara giriş imkanları doğurması ve böylece de gerek ulusal, gerekse uluslararası ticaretin ve ekonomik gelişmenin ilerletilmesine katkıda bulunulması. 3. ECC, özellikle aşağıdaki ilkelere dayalıdır: fonksiyonel denklik ilkesi; medya-teknoloji yansızlığı ilkesi ve taraf iradelerinin özerkliği ilkesi. ECC, "uluslararası sözleşmeler"le (intemational contracts) bağlantılı olarak elektronik iletilerin kullanılmasına ilişkin pratik çözümler sunmaktadır. Antlaşma, özel olarak elektronik iletilerin kullanılmasıyla ilgili olmayan maddi hukuka ilişkin sözleşmese! sorunlar (substantive contractual issues) bakımından "tekbiçim kurallar" (yeknesak kurallar, uniform rules) koyma

9 amacına yönelik değildir. Ancak, elektronik ticaret bağlamında teknolojiye ilişkin (technology-related) ve maddi hukukla ilgili sorunlar arasında kesin bir ayrım yapılması arzu edilmediğinden, Antlaşma, sırf "fonksiyonel denklik" ( functional equivalence) ilkesini doğrulamak amacı dışında, maddi hukukla ilgili birkaç kural içermektedir. Bunlar da, elektronik iletilerin etkinliğinin sağlanması amacına yönelik olan ve bu amaçla gereksinim duyulan kurallardır. 4. ECC, 1980 tarihli Milletlerarası Mal Satışı Sözleşmesi (Convention on Intemational Sale of Goods, kısaca "CISG") ile uyumlu olduğu gibi, elektronik sözleşmelere ve e-imzaya ilişkin diğer UNCITRAL düzenlemeleri ( 1996 tarihli Elektronik Ticaret Hakkında Model Kanun ve 2001 tarihli Elektronik İmzalar Hakkında Model Kanun; Model Law on Electronic Commerce ve Model Law on Electronic Signatures) ve AB hukukuyla da uyumludur. 5. ECC, bugüne kadar 18 Devlet tarafından imzalanmıştır yılı itibariyle, Antlaşmayı imzalayan Devletler şunlardır: Orta Afrika Cumhuriyeti, Çin Halk Cumhuriyeti, Kolombiya, Honduras, İran İslam Cumhuriyeti, Lübnan, Madagaskar, Karadağ, Panama, Paraguay, Filipin, Kore Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu, Suudi Arabistan, Senegal, Sierra Leone, Singapur, Sri Lanka. Antlaşma, 3 Devletin onaylaması üzerine 1. Mart tarihinde yürürlüğe girmiştir. Rusya Federasyonu, 6. Ocak tarihinde; Kongo Cumhuriyeti de 28. Ocak.2014 tarihinde Antlaşmanın Tarafı olmuştur. (Her iki ülkede de Antlaşmanın yürürlüğe giriş tarihi 1. Ağustos. 2014'tür). Karadağ da, Antlaşmayı 11. Mart tarihinde onaylamıştır. Antlaşmanın imzacı Devletleri olmayan, ancak Antlaşmaya Taraf olacaklarını resmen beyan eden Devletler şunlardır: Avustralya, Mauritius,,g ' ve Tayland. Panama, Antlaşmayı onaylama süreci içinde bulunmaktadır. Kanada, ECC'nin Devlet düzeyinde kabulü için "tekbiçim" (yeknesak) kanun" hazırlamıştır (Uniform Electronic Communications Convention Act). Buna benzer çalışmalar ABD 'nde de sürdürülmektedir. 6. Bu Sözleşme, bazen "UN-ECIC" olarak kısaltılmakta ise de, genel olarak "Electronic Communication Convention" (Elektronik İletiler Sözleşmesi) olarak belirtilmekte ve bu amaçla da "ECC" kısaltması kullanılmaktadır. Çeviride, terminoloji bakımından borçlar hukuku anlamındaki "sözleşme" (akit, contract) sözcüğü ile "uluslararası nitelikteki Sözleşme "nin (intemational convention) karışıklık doğurabileceği düşüncesiyle, "Electronic Communication Convention"daki (ECC) "Convention" sözcüğü, "Antlaşma" olarak çevrilmiştir.aynı sorun "Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması" (United Nations Convention on Vl

10 Contracts for the Intemational Sale of Goods) bakımından da söz konusu olduğu için, bu Sözleşmenin (Convention) resmi Türkçe çevirisinde de ''Antlaşma" sözcüğü kullanılmıştır (Bkz. RG 7.Nisan.2010; Sayı: 27545). Ayrıca, ECC'nin çevirisinde bazı maddelerin anlaşılabilmesi bakımından, "convention" karşılığında zaman zaman "sözleşme" sözcüğü kullanılmış; gerçek anlamda "antlaşma" anlamına gelen "treaty ", "antlaşma" olarak çevrilmiş; "agreement" karşılığı olarak da "anlaşma" sözcüğüne başvurulmuştur. 7. Antlaşma, BM Genel Sekreterliğinin izniyle ve izinde öngörülen koşullara uygun olarak Türkçeye çevrilmiştir. Çeviri, antlaşmanın İngilizce resmi metni esas alınarak yapılmış, ancak bazı maddelerin daha iyi anlaşılabilmesi amacıyla yer yer Fransızca resmi metinden de yararlanılmıştır. 8. ECC hakkında ayrıntılı bir inceleme aşağıdaki, eserde yer almaktadır: Amelia H. Boss and Wolfgang Kilian (Editors), The United Nations Convention on the Use of Electronic Communications in International Contracts, An In-Depth Guide and Sourcebook, Wolters Kluwer, 2008 Kluwer Law Intemational, BV, The Netherlands. Bu eserde, ECC'nin 7, 11 ve 13. maddeleri çeviren tarafından edilmiştir. Nisan 2014 şerh Çeviren Prof. Dr. Ergun Özsunay İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi (Em.) İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Vll

11

12 lx İçindekiler Uluslararası Sözleşmelerde Elektronik İletilerin Kullanılması Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması... 1 Uluslararası Sözleşmelerde Elektronik İletilerin Kullanılması Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması... 3 Bölüm 1. Uygulama Alanı... 5 Madde 1. Uygulamanın Kapsamı... 5 Madde 2. İstisnalar... 5 Madde 3. Tarafların Özerkliği... 5 Bölüm il. Genel Hükümler... 6 Madde 4. Tanımlar... 6 Madde 5. Yorum... 7 Madde 6. Tarafların Bulunduğu Yer... 7 Madde 7. Bilgilendirme Şartları... 8 Bölüm 111. Uluslararası Sözleşmelerde Elektronik İletilerin Kullanılması... 8 Madde 8. Elektronik İletinin Hukuk Tarafından Tanınması... 8 Madde 9. Şekil Şartları... 8 Madde 1 O. Elektronik İletilerin Gönderilme ve Alınma Zamanı ve Yeri... 9 Madde 11. Öneride Bulunmaya Davet... 1 O Madde 12. Sözleşmelerin Kurulması İçin Otomatikleştirilmiş Mesaj Sistemlerinin Kullanılması Madde 13. Sözleşme Şartlarının Kullanıma Elverişliliği Madde 14. Elektronik İletilerde Hata... 11

13 Bölüm iv. Son Hükümler Madde 15. Tevdi Yeri Madde 16. İmza, Onay, Kabul veya Uygun Bulma Madde 17. Bölgesel Ekonomik Bütünleşme Örgütlerinin Katılımı Madde 18. İç Ülkesel Birimlerde Uygulanma Madde 19. Antlaşmanın Uygulanmasının Kapsamına İlişkin Bildirimler Madde 20. Diğer Uluslararası Sözleşmeler Bağlamında Yapılan Karşılıklı İletiler Madde 21. Bildirimlerin Yapılış Usulleri ve Hükümleri Madde 22. Çekinceler Madde 23. Yürürlüğe Girme Madde 24. Uygulanma Zamanı Madde 25. Antlaşmanın Feshi x

14 ULUSLARARASI SÖZLEŞMELERDE ELEKTRONİK İLETİLERİN KULLANILMASI HAKKINDA BİRLEŞMİŞ MİLLETLER ANTLAŞMASI Genel Kurul, Uluslararası ticaret hukukunun ilerleyen bir şekilde uyumlaştırılması ve birleştirilmesine yardımcı olmak ve bu hususta uluslararası ticaretin yoğun bir şekilde gelişmesinde tüm halkların, özellikle gelişmekte olan ülkeler halklarının menfaatlerini göz ününde bulundurmak göreviyle bir Birleşmiş Milletler Milletlerarası Ticaret Hukuku Komisyonunu kurmuş olduğu 17 Aralık 1966 tarihli 2205 (XXI) sayılı kararını hatırlatarak; Uluslararası sözleşmeler bağlamında karşılıklı olarak gönderilen elektronik iletileri hukuksal değeriyle ilgili belirsizliklerin ortaya koyduğu sorunların uluslararası ticaret bakımından bir engel teşkil ettiğini düşünerek; Mevcut uluslararası ticaret hukuku belgelerinin uygulanmasından ileri gelen engeller de dahil olmak üzere, uluslararası sözleşmelerde, elektronik iletilerin kullanılmasına ilişkin engellerin kaldırılması için yeknesak kuralların kabul edilmesinin, hukuksal belirliliği ve uluslararası sözleşmelerde ticari bakımdan önceden görülebilirliği arttıracağına ve Devletlere modem ticaret yollarını girme bakımından yardımcı olacağına inanarak; Komisyonun, 2001 tarihli 34. Toplantısında elektronik yoldan sözleşme kurulmasına ilişkin sorunlarla ilgili olup, mevcut yeknesak hukuk anlaşmalarında ve ticari anlaşmalarda elektronik ticarete ilişkin engellerin kaldırılmasını da amaçlayan bir uluslararası belge hazırlanmasına karar verildiğini ve Çalışma Grubu IV'ü (Elektronik Ticaret) böyle bir tasarıyı hazırlamakla görevlendirmiş olduğunu hatırlatarak; Çalışma Grubunun 2002 yılından 2004 yılına kadar yapmış olduğu altı oturumun Uluslararası Sözleşmelerde Elektronik İletilerin Kullanılması Hakkında bir Antlaşma tasarısı hazırlanmasına hasrettiğini ve Komisyonun 2005 yılındaki otuz sekizinci toplantısında Antlaşma tasarısını görüştüğünü kaydederek;

15 Çalışma Grubunun tüm toplantılarına bütün Devletlerin ve ilgili uluslararası kuruluşların Antlaşma tasarısının hazırlanmasına katkıda bulunmak ve Komisyonun otuz sekizinci toplantısında, gerek üyelerin, gerekse gözlemcilerin konuşma ve önerilerde bulunma imkanları verilerek davet edilmiş olduğunu bilerek; Komisyonun otuz sekizinci toplantısından önce Antlaşma tasarısı metninin, gözlemci olarak Komisyonun ve Çalışma Grubunun toplantılarına davet edilmiş bulunan bütün Hükümetlere ve uluslararası kuruluşlara görüş bildirmek üzere dağıtılmış olduğunu ve Komisyonun otuz sekizinci toplantısından önce görüşlerin alınmış olduğunu memnuniyetle kaydederek; Komisyonun otuz sekizinci toplantısında Antlaşma tasarısını görüşülmek üzere Genel Kurula sunma yolunda almış olduğu kararı memnuniyetle not ederek; Komisyon tarafından kabul edilmiş bulunan Antlaşma tasarısını not ederek; 1. Birleşmiş Milletler Milletlerarası Ticaret Hukuku Komisyonuna Uluslararası Sözleşmelerde Elektronik İletilerin Kullanılması Hakkında bir Antlaşma tasarısı hazırlamış olmasından dolayı takdirlerini ifade eder; 2. İşbu kararın ekinde bulunan Uluslararası Sözleşmelerde Elektronik İletilerin Kullanılması Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşmasını kabul eder ve Genel Sekreterden antlaşmayı imzaya açmasını talep eder; 3. Tüm Hükümetleri de Antlaşmaya taraf olmak üzere çağrıda bulunur. 53. Genel Toplantı 23 Kasım

16 Uluslararası Sözleşmelerde Elektronik İletilerin Kullanılması Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması Bu Anlaşmaya taraf olan Devletler Eşitlik ve ortak menfaatle dayalı uluslararası ticaretin Devletler arasında dostane ilişkileri ilerletmede önemli bir unsur olduğu inancını yeniden vurgulayarak; Elektronik iletilerin artan bir şekilde kullanılmasının ticari faaliyetlerin etkinliğini geliştirdiğini, ticari bağlantıları arttırdığını ve önceleri uzakta bulunan taraflar ve pazarlar için bunlara yeni giriş imkanları doğurduğunu, böylece de gerek ulusal, gerekse uluslararası ticaretin ve ekonomik gelişmenin ilerletilmesinde temel bir rol oynadığını kaydederek; Uluslararası sözleşmelerde elektronik iletilerin kullanımının hukuksal değeriyle ilgili belirsizliklerin yarattığı sorunların uluslararası ticaret bakımından bir engel teşkil ettiğini düşünerek; Mevcut uluslararası ticaret hukuku belgelerinin uygulanması sonucunda ortaya çıkan engeller de dahil olmak üzere, uluslararası sözleşmelerde, elektronik iletişimin kullanılmasına ilişkin engellerin kaldırılması için yeknesak kuralların kabul edilmesinin, hukuksal belirliliği ve uluslararası sözleşmelerde ticari bakımdan önceden görülebilirliği arttıracağına ve Devletlere modem ticaret yollarını girme bakımından yardımcı olacağına inanarak; Teknolojik yansızlık ve fonksiyonel denklik ilkelerini göz önüne alarak, taraflarca seçilen araçların ilgili hukuk kurallarının amacına uygun olduğu ölçüde, yeknesak kuralların, tarafların uygun medya ve teknolojileri seçme özgürlüğüne saygı duyması gerektiği görüşünde olarak, Elektronik iletilerin kullanımına engel olan hukuksal engellerin farklı hukuksal, sosyal ve ekonomik sistemleri bulunan Devletler tarafından kabul edilebilecek bir tarzda kaldırılmasına ilişkin ortak bir çözüm sağlanmasını arzu ederek Aşağıdaki hususları kabul etmişlerdir: 3

17

18 BÖLÜM 1. UYGULAMAALANI Madde 1. Uygulamanın Kapsamı 1. Bu Antlaşma, iş yerleri farklı Devletlerde bulunan taraflar arasında bir sözleşmenin kurulması ya da ifasıyla ilgili olarak elektronik iletilerin kullanılmasına uygulanır. 2. Sözleşmenin kurulmasından hemen önce herhangi bir anda ve en geç sözleşmenin kurulması aşamasında, sözleşmeden veya taraflar arasındaki görüşmelerden ya da taraflarca açıklanan bilgiden, tarafların iş yerlerinin farklı Devletlerde bulunduğu anlaşılmadıkça, bu husus göz önüne alınmaz. 3. Bu Antlaşmanın uygulanmasında ne tarafların milliyeti, ne de tarafların veya sözleşmenin hukuki veya ticari niteliği göz önüne alınır. Madde 2. İstisnalar 1. Bu Antlaşma aşağıdaki hususlara ilişkin elektronik iletilere uygulanmaz: (a) Kişisel, aile ya da ev halkının gereksinimleri için yapılan sözleşmeler; (b) (i) Kurallara bağlanmış borsa işlemleri; (ii) yabancı parayla ilgili işlemler; (iii) menkul kıymetlere veya diğer finansal varlık ya da araçlara ilişkin bankalar arası ödeme sistemleri; bankalar arası ödeme anlaşmaları veya takas ve uzlaşma sistemleri; (iv) bir aracı tarafından tutulan menkul kıymetlerin veya diğer finansal varlık ya da araçlara ilişkin teminat haklarının devri veya bu varlıkların satımı, ödünç verilmesi, elde bulundurulması ya da bunların yeniden satın alınmasına ilişkin anlaşmalar. 2. Bu Antlaşma, poliçeye, bonoya, vedia senedine, konşimentoya, emtia senedine ya da hamiline ya da lehdarına bir malın teslimi veya bir miktar paranın ödenmesi hakkını veren devri kabil senet veya belgelere uygulanmaz. Madde 3. Tarafların Özerkliği Taraflar, bu Antlaşmanın uygulanmamasını kararlaştırabilir veya Antlaşmaya derogasyon koyabilir veya Antlaşmanın herhangi bir hükmünün sonuçlarını değiştirebilirler. 5

19 6 BÖLÜM il. GENEL HÜKÜMLER Madde 4. Tanımlar Bu Antlaşmanın amaçları bakımından aşağıdaki kavramlar yanlarında belirtilen anlamları taşırlar: (a) "İleti", öneri ve önerinin kabulü dahil, bir sözleşmenin kurulması veya ifasıyla bağlantılı olarak tarafların yapmaları veya seçmeleri istenilen herhangi bir açıklama, beyan, bildirim veya istem anlamına gelir. (b) "Elektronik ileti", tarafların veri mesajları vasıtasıyla yaptıkları herhangi bir iletidir. ( c) "Veri mesajı", elektronik veri değişimi, elektronik posta, telgraf, teleks veya telekopinin dahil olduğu, ancak bunlarla sınırlı bulunmadığı, elektronik, manyetik, optik ya da benzeri araçlarla yaratılan, gönderilen, alınan veya saklanan bilgi anlamına gelir. ( d) "Elektronik bir iletinin gönderici" si, bir elektronik iletiyi gönderen veya onun yararına göndermiş olan veya depolamadan önce yaratmış olan taraftır; ancak, elektronik ileti bakımından aracı olarak hareket eden taraf, gönderici sayılmaz. ( e) Elektronik bir iletinin "alıcı"sı gönderici tarafından elektronik iletiyi alması amaçlanan taraftır; ancak, elektronik ileti bakımından aracı olan kişi "alıcı" sayılmaz. (f) "Bilgilendirme sistemi", veri mesajlarının gönderilmesi, alınması, depolanması veya diğer bir şekilde işlenmesi sistemidir. (g) "Otomatikleştirilmiş mesaj sistemi", her bir eyleme girişildiğinde veya sistem tarafından cevap verildiğinde bir gerçek kişinin kontrol veya müdahalesi olmaksızın, eyleme girişme veya tamamen ya da kısmen veri mesajlarına veya ifa edimlerine cevap vermede kullanılan bir bilgisayar programı veya bir elektronik araç ya da diğer bir otomatikleştirilmiş araç anlamına gelir.

20 (h) "İş yeri'', bir tarafın, mal veya hizmetlerin belirli bir yerden geçici olarak tedariki hariç, ekonomik bir faaliyetin izlenmesi amacıyla geçici olmayacak bir şekilde kurulmuş bir müesseseyi idame ettirdiği herhangi bir yerdir. Madde 5. Yorum 1. Bu Antlaşmanın yorumunda, onun milletlerarası karakteri ve uygulanmasında yeknesaklığın teşviki gereksinimi ile milletlerarası ticarette iyi niyetin gözetilmesi göz önünde bulundurulur. 2. Bu Antlaşmanın kapsamında yer alan ancak açıkça çözüme bağlanmış olmayan sorunlar, Antlaşmanın dayandığı genel ilkelerle veya bu gibi ilkelerin bulunmaması halinde, milletlerarası özel hukuk kuralları vasıtasıyla belirlenecek uygulanacak hukukun kurallarıyla uyumlu olarak çözüme bağlanır. Madde 6. Tarafların Bulunduğu Yer 1. Bu Antlaşmanın amaçları bakımından bir tarafın iş yeri, diğer bir taraf, beyanda bulunan tarafın o yerde bir iş yeri bulunmadığını ortaya koymadıkça, beyanda bulunan tarafça belirtilen yerdir. 2. Bir taraf, bir iş yeri belirtmemiş ise ve o tarafın birden fazla iş yeri bulunuyorsa, bu Antlaşmanın amaçları bakımından iş yeri, sözleşmenin yapılmasından önce veya sözleşme yapıldığı anda taraflarca bilinen ya da düşünülen durumlar göz önünde bulundurularak, söz konusu sözleşmeyle en yakın ilişki içinde bulunan iş yeridir. alınır. 3. Bir gerçek kişinin iş yeri yoksa, o kimsenin olağan yerleşim yeri esas 4. Bir yer, sırf (a) bir sözleşmenin kurulmasıyla bağlantılı bir tarafça bir bilgilendirme sistemini destekleyen gereç ve teknolojinin kullanılan bulunduğu yer olmasından dolayı ya da (b) bilgilendirme sistemine diğer taraflarca erişilebilmesi nedeniyle iş yeri olarak kabul edilemez. 5. Bir tarafın sırf belirli bir ülkeyle bağlantılı olarak kullandığı bir alan adı veya elektronik posta adresinin varlığı, o kimsenin iş yerinin o ülkede bulunduğuna karine sayılmaz. 7

21 Madde 7. Bilgilendirme Şartları Bu Antlaşmanın hiçbir hükmü, tarafların kimliklerini, ış yerlerini veya diğer bilgileri açıklamalarını öngören herhangi bir hukuk kuralının uygulanmasını etkilemez veya bu hususta bir tarafı, yaptığı yetersiz, eksik veya yanlış beyanların hukuksal sonuçlarından kurtarmaz. BÖLÜM III. ULUSLARARASI SÖZLEŞMELERDE ELEKTRONİK İLETİLERİN KULLANILMASI Madde 8. Elektronik İletinin Hukuk Tarafından Tanınması 1. Bir iletinin veya sözleşmenin geçerliliği ya da hüküm doğurması, iletinin sırf elektronik ileti şeklinde yapılmış olması nedeniyle ret edilemez. 2. Bu Antlaşmanın hiçbir hükmü, bir tarafı, elektronik iletileri kullanmaya ya da kabul etmeye zorlayamaz; ancak bir tarafın davranışından o tarafın bu şekilde hareket edilmesini kabul etmiş olduğu sonucuna varılabilir. Madde 9. Şekil Şartları 1. Bu Antlaşma, bir iletinin veya sözleşmenin herhangi belirli bir şekilde yapılması veya kanıtlanması şartını öngörmemiştir. 2. Kanunun, bir iletinin veya sözleşmenin yazılı olarak yapılmasını öngördüğü ya da yazılı şeklin olmamasına sonuçlar bağlamış olduğu durumlarda, sonraki referanslarda kullanılmak üzere elektronik iletinin içerdiği bilgiye erişilebilmesi halinde, o şart, elektronik iletiyle yerine getirilmiş sayılır. 3. Kanunun, bir iletinin veya sözleşmenin bir tarafça imzalanmasını gerekli görmesi ya da imzanın bulunmamasına hukuki sonuç bağlaması halinde, elektronik bir iletiyle bağlantılı olarak, bu şart, aşağıdaki durumlarda yerine getirilmiş sayılır: ( a) eğer, elektronik iletinin içerdiği bilgide, bir tarafın kimliğini belirlemek ve o tarafın niyetini göstermek için bir yöntem kullanılmış bulunmakta ise; 8

22 (b) Kullanılan yöntem, (i) ilgili sözleşme dahil, tüm hal ve şartların ışığında, elektronik iletinin amacı için uygun ve güvenilir olarak oluşturulmuş veya iletilmiş bulunuyorsa; veya ( ii) yalnız başına ya da diğer kanıtlarla birlikte, yukarıda ( a) alt paragrafında tanımlanan fonksiyonların yerine getirilmiş olduğu kanıtlanmış bulunuyorsa. 4. Kanunun, bir iletinin veya sözleşmenin orijinal şekliyle kullanılmasını ya da idamesini öngörmesi veya orijinal ileti ya da sözleşmenin bulunmamasına hukuki sonuçlar bağlaması halinde, elektronik iletiyle bağlantılı olarak, bu şart, aşağıdaki durumlarda yerine getirilmiş sayılır: (a) elektronik bir ileti olarak ya da başka bir şekilde, ilk oluşturulduğu andan son şekline kadar bilginin bütünlüğü bakımından güvenilir bir garanti mevcut ise; ve (b) bir iletinin içerdiği bilginin kullanılmasının öngörülmesi halinde, söz konusu bilgi, onu kullanması istenilen kişiye gönderilebilmeye uygun nitelikte ise. 5. Paragraf 4 (a)'nın amaçları bakımından: (a) Bilginin bütünlüğünün değerlendirilmesine ilişkin ölçütler, iletinin desteklenmesiyle ilgili herhangi bir ilave ve iletininin normal seyri, depolanması ve gösteriminde herhangi bir değişiklik olması durumları dışında, bilginin bütün ve değişmez olarak kalıp kalmadığına ilişkin olacak ve (b) İstenilen güvenilirlik standardı, bilginin oluşturulduğu amacın ışığında ve tüm uygun durumların ışığında değerlendirilecektir. Madde 1 O. Elektronik İletilerin Gönderilme ve Alınma Zamanı ve Yeri 1. Elektronik bir iletinin gönderilme anı, onun, gönderenin ya da gönderen adına onu ileten tarafın kontrolü altındaki bir bilgilendirme sisteminden ayrıldığı an veya elektronik ileti, gönderenin ya da gönderen adına onu 9

23 ileten tarafın kontrolü altındaki bir bilgilendirme sisteminden ayrılmamış bulunmakta ise, elektronik iletinin kabul edildiği andır. 2. Elektronik bir iletinin kabul edildiği an, onun alıcı tarafından belirlenmiş bulunan elektronik bir adreste alıcı tarafından kabule elverişli olduğu andır. Elektronik bir iletinin, alıcının başka bir elektronik adresinde alındığı an, alıcı tarafından o adreste alınmaya elverişli olduğu ve alıcının da, elektronik iletinin bu adrese gönderilmiş bulunduğuna vakıf olduğu andır. Elektronik bir ileti, alıcının elektronik adresine ulaştığı anda onun, alıcı tarafından alınmaya elverişli olduğu varsayılır. 3. Bir elektronik ileti, 6. maddede belirlendiği üzere, gönderenin iş yerinin bulunduğu yerden gönderilmiş sayılır ve alıcının iş yerinin bulunduğu yerde alınmış sayılır. 4. Bununla beraber, elektronik bir adresi destekleyen bir bilgilendirme sisteminin bulunduğu yer, bu maddenin 3. paragrafı uyarınca, elektronik iletinin alınmış olduğunun varsayıldığı yerden farklı bir yer olduğu takdirde, bu maddenin 2. paragrafı uygulanır. Madde 11. Öneride Bulunmaya Davet Bir veya daha fazla sayıda belirli tarafa gönderilmeyen, fakat bilgilendirme sistemleri vasıtasıyla siparişlerin yapılması için karşılıklı iletilerle yapılan başvuruların kullanımını sağlayan öneriler dahil, genel olarak bilgilendirme sistemlerinden yararlanabilecek tarafların öğrenebilecekleri; öneride bulunan tarafından kabulü halinde bağlanma niyetini açıkça belirtmeyen, sözleşme yapma önerisi, öneride bulunmaya davet olarak kabul edilir. Madde 12. Sözleşmelerin Kurulması İçin Otomatikleştirilmiş Mesaj Sistemlerinin Kullanılması Otomatikleştirilmiş bir mesaj sistemi ile bir gerçek kişinin karşılıklı iletiler veya otomatikleştirilmiş mesaj sistemlerinin karşılıklı iletileri sonucunda kurulan bir sözleşmenin geçerliliğine veya hüküm ifade etmesine, sırf bir gerçek kişinin, söz konusu sistemlerin her bir eylemini veya bunun sonucu 10

24 olarak ortaya çıkan sözleşmeyi kontrol etmemiş veya bunlara müdahalede bulunmamış olması nedeniyle, itiraz edilemez. Madde 13. Sözleşme Şartlarının Kullanıma Elverişliliği Bu Antlaşmanın hiçbir hükmü, bir tarafın, sözleşme şartlarını içeren elektronik iletilerin belirli bir tarzda diğer tarafa sunulması suretiyle bir sözleşmenin bazı veya tüm şartlarının müzakere edilmesini öngören herhangi bir hukuk kuralının, o kimseye uygulanmasını etkilemez veya söz konusu tarafı, bu şekilde hareket etmemesinin hukuksal sonuçlarından kurtarmaz. Madde 14. Elektronik İletilerde Hata 1. Bir gerçek kişi, diğer tarafın otomatikleştirilmiş mesaj sistemiyle yaptığı elektronik iletilerde bir bilgi hatası yapar ve otomatikleştirilmiş mesaj sistemi, bu kimseye hatasını düzeltme imkanı sağlamazsa, söz konusu kimse ya da lehine hareket etmiş olduğu kişi, aşağıdaki şartlarla, elektronik iletinin hatalı bilgi veren kısmını geri alma hakkına sahiptir: ( a) Söz konusu kimse veya lehine hareket ettiği kişi, hatayı öğrenir öğrenmez diğer tarafı hatadan haberdar eder ve elektronik iletilerde bir hata yapmış olduğunu belirtirse ve (b) Söz konusu kimse veya lehine hareket etmiş olduğu kişi, diğer taraftan almış olduğu mal veya hizmetlerin maddi menfaatini ya da değerini kullanmamış veya almamış olursa. 2. Bu maddenin hiçbir hükmü, 1. paragrafta belirtilen hata dışında başka herhangi bir hatanın sonuçlarını düzenleyen herhangi bir hukuk kuralının uygulanmasını etkilemez. 11

25 BÖLÜM iv. SON HÜKÜMLER Madde 15. Tevdi Yeri Bu Antlaşma Birleşmiş Milletler Genel Sekreterine tevdi edilecektir. Madde 16. İmza, Onay, Kabul Veya Uygun Bulma 1. Bu Antlaşma 16 Ocak 2006 tarihinden 16 Ocak 2008 tarihine kadar New York'ta Birleşmiş Milletler Merkezinde imzaya açık tutulacaktır. 2. Bu Antlaşma imzalayan Devletlerin onay, kabul veya uygun bulmasına tabi olacaktır. 3. Bu Antlaşma imzaya açıldığı tarihten itibaren imzacı olmayan tüm Devletlerin katılımına açık olacaktır. 4. Onay, kabul, uygun bulma ve katılım belgeleri Birleşmiş Milletler Genel Sekreterine tevdi edilecektir. Madde 17. Bölgesel Ekonomik Bütünleşme Örgütlerinin Katılımı 1. Bağımsız Devletler tarafından kurulmuş bir bölgesel ekonomik bütünleşme örgütü, bu Antlaşmanın düzenlediği konularda yetkiye sahip bulunuyorsa, Antlaşmayı imzalayabilir, onaylayabilir, kabul edebilir, uygun bulabilir veya Antlaşmaya katılabilir. Böyle bir durumda, bölgesel ekonomik bütünleşme örgütü, bu Antlaşma tarafından düzenlenmiş bulunan konularda örgütün yetkili bulunduğu ölçüde, Sözleşen Devletlerin haklarına sahip ve yükümlülüklerine tabi olacaktır. Bu Antlaşmada, Antlaşmanın uygulanması bakımından Sözleşen Devletlerin sayısı uygun olduğu takdirde, bölgesel ekonomik bütünleşme örgütü, Sözleşen Devlet olan üye Devletlere ilave olarak bir Sözleşen Devlet sayılmayacaktır. 2. Bölgesel ekonomik bütünleşme örgütü, imza, onay, kabul, uygun bulma veya katılım sırasında tevdi yerine, bu Antlaşma tarafından düzenlenmiş 12

26 bulunan konulardan hangileri bakımından yetkinin, üyesi olan Devletler tarafından söz konusu örgüte devredilmiş olduğu hakkında bir bildirimde bulunacaktır. Bölgesel ekonomik bütünleşme örgütü, yeni yetki devirleri de dahil olmak üzere, bu paragraf altında yapılan bildirimde belirtilmiş bulunan yetkilerin dağıtılmasındaki herhangi bir değişikliği derhal tevdi yerine bildirecektir. 3. Bu Antlaşmada "Sözleşen Devlet" veya "Sözleşen Devletler"e yapılan herhangi bir yollama, hal ve şartlara göre, bölgesel ekonomik bütünleşme örgütlerine de uygulanır. 4. Bu Antlaşma, 21. madde uyarınca yapılan bildirimde öngörüldüğü üzere, iş yerleri bölgesel ekonomik bütünleşme örgütlerine üye Devletlerde bulunan taraflara uygulanma bakımından, bu örgütlerin herhangi bir kuralıyla çatışma durumu söz konusu olduğunda, bu kurallardan üstün tutulmayacaktır. Madde 18. İç Ülkesel Birimlerde Uygulanma 1. Eğer Sözleşen bir Devletin, bu Antlaşmada düzenlenen hususlara uygulanacak farklı hukuk sistemlerinin bulunduğu iki ya da daha fazla ülkesel birimi mevcutsa, o Devlet, imza, onay, kabul, uygun bulma ya da katılım sırasında, bu Antlaşmanın tüm bölgesel birimlerinde veya bunlardan sadece biri ya da birkaçında uygulanacağını bildirebilir. Sözleşen Devlet, herhangi bir anda, başka bir bildirimde bulunmak suretiyle önceki bildirimini değiştirebilir. 2. Söz konusu bildirimlerin tevdi makamına yapılması ve Antlaşmanın kapsayacağı ülkesel birimleri açıkça belirtmesi gerekir. 3. Bu madde uyarınca yapılan bir bildirim nedeniyle, bu Antlaşma, Sözleşen bir Devletin tüm ülkesel birimlerini değil de, bunlardan sadece bir veya daha fazlasını kapsamakta ise ve bir tarafın işyeri de, o Devlette bulunuyorsa, bu Antlaşmanın amaçları bakımından, bu iş yeri, Antlaşmanın kapsamına giren bir bölgesel birimde olmadıkça, o iş yerinin Sözleşen bir Devlete bulunmadığı kabul edilir. 4. Bu maddenin 1. paragrafı uyarınca Sözleşen bir Devletin bildirimde bulunmaması halinde, Antlaşma, o Devletin tüm bölgesel birimlerini kapsar. 13