BEYAZ ZAMBAKLAR ÜLKESİ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "BEYAZ ZAMBAKLAR ÜLKESİ"

Asli Onarıcı
6 yıl önce
İzleme sayısı:

2 FİN HALKININ UYANIŞI BEYAZ ZAMBAKLAR ÜLKESİ GRIGORIY PETROV Atatürk ün Okuduğu Osmanlıca Metinden Yayıma Hazırlayanlar Süer Eker - Bilge Gökter Toplumsal ve Bireysel Gelişim Serisi 54

3 Hayat Amacımız Daha eğitimli ve daha çok okuyan bir ülke için çalışıyoruz. Gelecek Hayalimiz Toplumsal ve Bireysel Geli im Serisi 54 Beyaz Zambaklar Ülkesi Genel Koordinatör / Mustafa Baştürk Çevirenler / Süer Eker, Bilge Gökter Redaktör / Sevgi Şen Kapak Tasarımı ve Mizanpaj / Songül Düzgün Yayın Ekibi / Çiğdem Karaca, Demet Uyar, Gülderen Çopur, İpek Arman, Nilüfer Kocatürk Alanımızda Türkiye nin en saygı duyulan kurumu olacağız. Değerlerimiz Dürüstlük İş Kalitesi Girişimcilik Hoşgörü Yurt Sevgisi Elma Yayınevi / Aziziye Mah. Portakal Çiçeği Sok. No:37/7 Çankaya/Ankara Yayıncı Sertifika No / Basımevi / Desen Ofset AŞ Birlik Mah Cad Sok No: 2 Çankaya/Ankara Matbaa Sertifika No / Basım Ağustos 2015 ISBN / Her türlü kitap talebinizi temsilciliklerimizden, adresimizden, telefon veya faks aracılı ıyla yayınevimizden yapabilirsiniz. Kitaplarımızla ilgili görü lerinizi adresindeki web sitemizde belirtebilirsiniz. ELMA YAYINEV Kitabın tüm yayın hakları ELMA YAYINEV ne aittir. Yazılı izin alınmadan kısmen veya tamamen alıntı yapılamaz, kopya edilemez, ço altılamaz ve yayımlanamaz. Türkiye de basılmı tır. Kitabın içeriğindeki bilgi ve belgelerin sahibi yazardır ve bunlardan kendisi sorumludur. ELMA, AKADEM ARTI YAY. A nin bir markasıdır. Copyright 2015, ELMA Publishing House temsilciliklerimiz Akdeniz Bölgesi / CDR E itim ve Danı manlık Gökçe Ate Tel: (242) gokceates@izgorenakademi.com Bursa / MGK E itim Hizmetleri Özlem Erba lar Tel: (224) ozlemerbaslar@izgorenakademi.com Kayseri / OAG Eğitim Danışmanlık Gökçen Acuner Tel: (352) gokcenacuner@izgorenakademi.com Kocaeli / Özel Batı Karadeniz Eğitim Danışmanlık Yasemin Kaya Tel: (262) yaseminkaya@izgorenakademi.com Samsun / Karadeniz Eğitim ve Danışmanlık Salih Özgür Tel: (362) karadeniz@izgorenakademi.com

4 Beyaz Zambaklar Ülkesi İçindekiler Önsöz...5 Eseri Bulgarcadan Türkçeye Çevirenin Ön Sözü...13 Tarihten Alınacak İbret Dersi...51 Kahramanlar ve Millet...57 Suomi nin Tarihi...65 Snellman...69 Eğitmen Memurlar...75 Kışla Halk Okulu...79 Futbol...91 Anne Baba ve Çocuklar Halk Üniversitesi Halk Üniversitesi nin 25. Yıldönümü Nedeniyle Reçel Kralı Jarvinen in Yaptığı Konuşma Haydut Karokep İş Kralları Jarvinen, Ukkonen ve Thomas Gulbe Nasıl Kral Oldular? Köylüler, İşçiler ve Zanaatçılar Kendini Halkın Sağlığına Adayan Doktor

5 Grigoriy Petrov 4

6 Beyaz Zambaklar Ülkesi Önsöz Süer Eker, Bilge Gökter 1 Bu milletin her şeyi var. Sa y ü ameli, akl ü ameli, akl ü nakdi, an anat-ı muhimmesi ile Finlandiya milleti her ne türlü terakki etmek lazım ise etmiş, yalnız bir eksiği var: Milli bayrağı. Finlandiya da yalnız fazla, lüzumsuz ve zararlı bir şey var: Rus bayrağı. Celal Nuri (İleri) İki Emperyal Gücün Sarmalında Yüzyıllar boyunca güçlü İsveç Krallığı nın siyasal ve kültürel egemenliğinde yaşayan Finler, on dokuzuncu yüzyılın başlarında bu kez çarlık Rusyası nın siyasal egemenliği 1 Yukarıdaki alıntı ile bu yazının Türk Aydınlarının Gözüyle Finlandiya bölümü, Evren Küçük tarafından hazırlanmıştır. Yapıtın Finlandiya daki yansımalarıyla ilgili olarak yardımlarını esirgemeyen Finlandiyalı Ainur Elmgren e ve metnin gözden geçirilmesinde emeği geçen Özge Aksoy a teşekkür ederiz. 5

7 Grigoriy Petrov altına girdiler. Rusya nın yayılmacı siyaseti, başkent Sankt Peterburg un Finlandiya ya çok yakın olması ve bu coğrafi yakınlığın Rus karar mercileri tarafından jeopolitik, jeostratejik bir risk olarak algılanması, ülkenin işgali için yeterli nedenlerdi. 2 Daha sonraki dönemlerde Baltık ülkelerinin ve Finlandiya nın Batılı süper güçleri tarafından Sankt Peterburg a yönelik bir harekâtta üs olarak kullanılabileceği endişesi Finlandiya nın işgalinden başka, başkentin Sankt Peterburg dan daha iç bölgeye, Moskova ya taşınmasına da yol açacaktır. 3 İki rakip güç İsveç ve Rusya nın sarmalında, Almanya nın ilgi alanındaki bu küçük ülkenin varlığını sürdürmesinde, on dokuzuncu yüzyılın romantik ulusçuluğunun önemli katkıları oldu. Finlandiya nın bir etno-siyasal yapı olarak Rusya tarafından ilhakından sonra ulusçuluk yüzyılında tarih sahnesine çıktı. 19. yüzyılın imparatorlukları kül eden nasyonalizm ateşi, Finlandiya da da yandı. Kuzey Avrupa nın kültürel ve etnik Yalnız Kurt u 4 Finlerin yazarları, bestecileri, düşünürleri, devlet adamları, İsveç ve Rus tahakkümüne 2 Bugün Saint Petersburg ile Fin sınırı arasındaki mesafe iki yüz kilometreden biraz fazladır. Helsinki ile yine Saint Petersburg arasındaki karayolu mesafesi de 388 kilometredir. 3 Rus ve Sovyet siyasal yaşamının son yüzyılında toponimler yani yer adları, siyasal barometrenin yöneldiği ana akımlara işaret etmesi bakımından tarihsel bir önem taşır. Kent adlarının ve diğer coğrafi adlarının güncelleştirilmesinde Avrupa nın, Çarlık Rusyası nın ve değişen siyasal toplumdurumların, güç dengelerinin rolü vardır. Saint Petersburg/Sankt Peterburg da, jeopolitik dilbilimin tipik uygulamalarından biridir. Türk kaynaklarında Deli, Rus kaynaklarında Büyük sıfatlarıyla anılan Çar Petro, başta ordu olmak üzere, Batılı tarzda modernizasyon stratejisi uygulamaya başladı yılında, İsveç savaşlarının sonunda Rusya da kalan, Neva Nehri nin Finlandiya Körfezi ne döküldüğü coğrafyada Hollanda dan getirilen mühendisler eliyle Amsterdam dakine benzer kanallarıyla Batılı tarzda yeni ve modern bir başkent inşa etmek istemişti. 4 Bkz. Lewis

8 Beyaz Zambaklar Ülkesi karşı Fin değerlerini koruma, diriltme ve geliştirme yolunda büyük çabalar gösterdiler. Yüzlerce yıl süren siyasal egemenliğin ve ortak inanç dizgesinin yol açtığı derin dilbilimsel ve kültürel İsveç nüfuzuna oranla, Rus dilbilimsel ve kültürel nüfuzu sınırlı kalmıştı. On ikinci yüzyılın ortalarından itibaren yüzyıllarca İsveç egemenliğinde Stokholm e bağlı idari bir bölge olan Finlandiya, İsveç-Rus Savaşı nda ( ) Rusya tarafından ilhak edilmesinin ardından özerk büyük dukalık haline getirildi. Finlandiya daki en üst yönetici de Rus Çarlığı na bağlı genel vali idi (Finlandiya tarihi için bk. Lavery 2006). Finlandiya ya geniş çaplı bir özerklik veren liberal kişilikli Rus Çarı Birinci Aleksandr, 1812 yılında başkenti Turku kentinden Helsinki ye taşıdı (Swallow 2008: 31). Finlandiya ya yönelik Rusya politikası, daha doğru bir deyimle, Rusya baskısı, dönemin koşullarına, çarların yönetim politikalarına göre az ya da çok değişiklikler gösterdi. Gerçekte, Tatar boyundurluğunun izlerini henüz silememiş olan Rus Çarlığı, kendisini İsveç ile Osmanlı arasında bir kıskaçta hissediyordu. Rusya nın işgalden sonra Finlandiya ya sağladığı kendi posta pulunu çıkarma, para birimini kullanma, gümrüğüne sahip olma, eşit dil statüsü vb. haklar, ülkede demiryollarının inşası gibi altyapı ve kurumlar aslında Finlandiya nın İsveç ten kopartılarak, İsveç ile arasında tampon bölge yaratmak amacına yönelikti (bk. Swallow: 2008: 31). Kısa bir süre önce 1784 te Kırım Senedi Anlaşması ile Kırım ı resmen Osmanlı dan kopararak güneydeki ilk tampon bölgeyi oluşturmuştu. 7

9 Grigoriy Petrov Çarlık başlangıçtaki yumuşak politikayla ve özerklik sınırlarını alabildiğine genişleterek etnik ve ulusal bilinci gelişecek bir Finlandiya nın, İsveç in ve rakip Batı ülkelerinin kuklası olma ihtimalini de azaltacağını öngörüyordu. Rusya bu politikalarından beklenen yararları kısmen sağlarken kısmen de silahın kendisine dönmesine yol açtı. Ulusal çıkarlarını kollayan Finlandiya gerçek anlamda hiçbir devletin kuklası olmadı, Rusya da buna dâhildi. Bağımsız Finlandiya İsveç in 700 yıllık, Rusya nın 108 yıllık egemenliğinin ardından Finlandiya, Ekim Devrimi nin yarattığı otorite boşluğundan fırsatla, kısa bir süre sonra 6 Aralık 1917 günü bağımsızlığını ilan etti. Ancak sağ iktidar beyazlar ile sol muhalefet kızıllar arasındaki anlaşmazlık iç savaşa dönüştü. Yaklaşık iki yıl süren savaşın galibi, General Gustaf Mannerheim ( ) komutasındaki sağ eğilimli hükümet oldu. 5 Sosyalist Rusya nın Finlandiya ile kozlarını paylaşması ise 1939 yılına kaldı. 30 Kasım 1939 günü Sovyet ordularının Finlandiya topraklarına girmesi ile Kış Savaşı olarak bilinen ünlü Fin-Rus Savaşı başladı. 6 SSCB nin Pirus zaferi kazandığı bu savaş sonunda Finlandiya, topraklarının bir bölümünü Rusya ya bırakmak zorunda kalmasına karşın bağımsızlığını korudu, küçük bir ülkenin süper bir güce göstermiş olduğu direniş dünyada Finlandiya ya yönelik büyük bir sempati yarattı. 5 Finlandiya nın modern ve bağımsız devlet olarak tarih sahnesine çıkmasında ve Sosyalist Rusya ya karşı ülkenin bağımsızlığını korumasında birinci derecede rolü bulunan Mannerheim, Finlandiya tarihinin gelmiş geçmiş en önemli asker, devlet adamı ve politikacısı olarak kabul edilmektedir. 6 Kış Savaşı nda Fin askerlerinin Rus tanklarına karşı kullandığı ve adlandırdığı adını dönemin Rus dışişleri bakanının soyadından alan Molotof kokteyli, bu savaşlar aracılığıyla tanındı ve uluslararası savaş ve terör terminolojisine dâhil oldu. 8

Benzer belgeler

K A N A Y A N Y A R A K A R A B A Ğ

K A N A Y A N Y A R A K A R A B A Ğ KANAYAN YARA KARABAĞ Astana Yayınları KANAYAN YARA KARABAĞ Derleyen: Yrd. Doç. Dr. Bahadır Bumin ÖZARSLAN Bu eserin bütün hakları saklıdır. Yayınevinden izin alınmadan kısmen veya tamamen alıntı yapılamaz,