16 ARALIK 2005 ANKARA. Prof. Dr. Hüseyin H Yrd. Doç.. Dr. Hidayet OĞUZO

Transkript

1 16 ARALIK 2005 ANKARA Prof. Dr. Hüseyin H ÖĞÜT Yrd. Doç.. Dr. Hidayet OĞUZO Yrd. Doç.. Dr. Hakan Okyay Mengeş Arş.. Gör. G Tanzer Eryılmaz SELÇUK ÜNİVERSİTESİ 1

2 KIRSAL ALAN DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI kent sayılan yerleşim yerlerinin dışıd ışında kalan yerleri KIRSAL ALAN olarak tanımlarken, Türkiye T Kalkınma Bankası ise kırsal k alanı üretim ilişkileri açısından a il ve ilçe e merkezleri dışıd ışındaki üretime kaynak oluşturan alanlar olarak kabul etmektedir. Bu tanımlara göre g Türkiye T nüfusunun n %35 i kırsal alanlarda yaşamaktad amaktadır. IMF bu oranın n % 6 ya 6 çekilmesini öngörmekte ve AB ile müzakere m sürecinin s de en zorlu alanlarından ndan birini bu oluşturmaktad turmaktadır. r. 2

3 KIRSAL KALKINMA Kırsal alana yönelik y kalkınma politikaları; ; kırsal k alan toplumlarının n ekonomik, toplumsal ekonomik ve kültk ltürel imkanlarını geliştirmek, bu toplumları ulusal yaşam am düzeyine kavuşturmak, onların n ulusal gelişmeye bütünüyle katılmalar lmalarını sağlamak üzere; toplum ve devletin birleşik ik çabaları sonucu ortaya çıkan ilerlemeyi kapsamalıdır. Başta insan olmak üzere, doğal kaynakları,, ekonomiyi, teknolojiyi, yönetimi, y hukuku ve siyaseti yakından ilgilendiren kırsal kalkınma nma, topyekün kalkınman nmanın önemli bir boyutudur. 3

4 KIRSAL KESİMİN N GÜÇG ÜÇLÜ YANLARI Genç ve dinamik bir nüfus, n Ekolojik varyasyonların Biyoçeşitlilik itlilik seçeneklerine eneklerine imkan vermesi, Artan kent nüfusuna n bağlı olarak tarım m dışıd kesimde tarımsal ürünlere karşı talebin artması, gibi faktörler tarımsal yapıya güçg kazandırabilecek verileri oluşturmaktad turmaktadır. r. 4

5 KIRSAL KESİMİN N ZAYIF YANLARI Planlama ve düzenleyici d politika eksikliği i ve ilgili kuruluşlar lar arasında koordinasyon yetersizliği, i, Yerinde kalkınmay nmayı özendirici politikalardaki yetersizlik, Mülkiyet dağı ğılımı ve arazi kullanımındaki ndaki dengesizlik, Yetersiz sermaye ve kredi finansmanına erişim im güçg üçlüğü, Altyapı yetersizliği i mono kültk ltür r tarım m ve buna bağlı olarak hammadde ve girdi arzındaki sınırlılık, Nitelikli nüfusun n potansiyel göçüg öçü, Yeni ürün n ve yeni teknolojilerin yeterince bilinmemesi Bilgi ve veri kaynaklarının n yetersizliği i veya kolay ulaşı şılamaması 5

6 KIRSAL KESİMİN N TARIMSAL SORUNLARI Geleneksel tarımda kullanılan lan gübre g ve tarım m ilaçlar larının yüksek maliyetleri, Yüksek yakıt t giderleri, Organizasyon zayıfl flığından kaynaklanan, ürünlerin pazarlamadaki sorunları, Tarımsal üretim plansızl zlığı, Köydeki çocuk ve gençlerin eğitimindeki e yetersizlikler, Belirtilen hususlar, birbirleriyle ilişkilidir ve aslında disiplinler arası karmaşı şık k toplumsal problemlerdir. 6

7 BAZI TARIMSAL ÜRÜNLERDE SULU ŞARTLARDA DEĞİŞEN MASRAFLARIN İÇİNDE YAKIT-YAĞ MASRAFININ PAYI (%) AYÇİÇEĞİ BUĞDAY MISIR KOLZA (OĞUZ ve Ark. 2004) 7

8 SÜRDÜRÜLEBİLİR R YAŞAM AM Birleşmi miş Milletler SürdS rdürülebilir Kalkınma Zirvesi sürdürülebilirlik konusunda adımlar atmak için i in 2002 yılında Johannesburg da toplanmış ıştır. Buna göreg tarım; artan dünya d nüfusu n için i in hayati önem taşı şır, gelişmekte olan ülkelerde yoksulluğun un önlenmesiyle ilgili kilit rol oynar. Sürdürülebilir tarım m ve kırsal k kalkınma da artan gıda üretimi, gıda güvenlig venliği i ve güvenilirlig venilirliği; i; doğal dengeleri bozmadan sağlanmas lanması önem taşı şımaktadır. 8

9 TÜRK TARIMININ TRAKTÖRLER RLER İÇİN N YAKIT İHTİYACI Traktör r sayısı: : Adet Yıllık k ortalama kullanım m süresi: s 400 saat Saatlik ortalama yakıt t tüketimi: t 7 Litre/Saat Yıllık k yakıt t ihtiyacı: : 400*7= Litre/traktör Toplam yakıt t ihtiyacı= = 2800* = Buna göre g teorik olarak 3,4 milyon ton Motorine ihtiyaç vardır. r. Resmi istatistiklere göre g de bu değer er 3,5 milyon ton civarındad ndadır. 9

10 ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Türk tarımının n en önemli sorunu olan Tarımsal Ürün Maliyetlerinin yüksekliy ksekliğini ini aşmada, a yakıt t maliyetinin azaltılmas lması; Tarımda mono kültk ltürden kurtulup, yağ bitkilerinin tarımının n yaygınla nlaştırılması Atıl l ve sorunlu arazilerde yağ bitkilerinin yetiştirilmesi tirilmesi Erozyon ile mücadele m için i in seçilecek ağaça formundaki yağ bitkileri tohumlarının n biyodizel üretiminde kullanılmas lması, Oluşacak yeni sektör r ile yeni işi sahalarının n açılmasa lması için in öngörü olarak biyodizel kullanımı önerilmektedir, A.B.D. biyodizeli geliştirmek yoluyla 1 milyon kişiye iye istihdam hedeflemektedir. 10

11 BİYODİZELİN N EKONOMİYE ÇARPAN ETKİSİ TARIM ÜRÜN YÜKLEME T.İŞLEME EKİM GÜBRELEME İLAÇLAMA SULAMA HASAD HARMAN TAŞIMA KÜSPE TOHUM KIRMA HAM GLİSERİN SAF GLİSERİN MEDİKAL GIDA ASKERİ SERAMİK AMBALAJ FOTOĞRAF RAFİNASYON BİYODİZEL ÜRETİM RAFİNERİ YA DA DAĞITICI KURULUŞ TAŞIMA TAŞIMA TAŞIMA YAKIT İSTASYONU TAŞIMA NİHAİ KULLANICI 11

12 BİYODİZEL ÜRETİMİNİN KIRSAL KESİME DESTEĞİ Kırsal kesimde sosyo-ekonomik yapıda meydana getireceği i canlılık, Yeni işi imkanlarının n doğmas ması, Enerji tarımının n yaygınla nlaşması, Göçün n engellenmesi, Üretim prosesine dayalı sanayi ve yan sanayi dallarının gelişmesinin sağlanmas lanması Çevre konulu yasal zorunlulukların n eşiğindeki e indeki ülkemizin yükümlülüklerini yerine getirmesine katkıda bulunanması, BİYODİZEL TARIM-SANAY SANAYİ ENTEGRASYONUNU SAĞLAYAB LAYABİLİR. 12

13 BİYODİZEL ÜRETİMİNİN KIRSAL KESİME DESTEĞİ Biyolojik çeşitlilik sağlayarak, ekolojiye olumlu katkıda bulunan Biyodizel, sürds rdürülebilir bir tarıma imkan sağlar, Kırsal mirasın n sürds rdürülmesinde ÇEVRESEL- TARIM KONSEPTİ olarak isimlendirilen AB ye ait tedbirler paketinde Biyodizel vardır, r, Tarımsal ürünlere alternatif kullanım m alanı oluşturarak çiftçinin inin refah düzeyini d yükseltir, y Biyodizel hammaddesi niteliğindeki indeki bitkiler, ekim nöbetine girerek toprak verimliliğini ini artırır, r, Biyodizel üretimi için i in sıkılan s yağlardan geriye kalan atıklar (küspe) besleyici özellikleri sebebiyle hayvancılığı ığı destekler, Kota uygulanan, özellikle şeker pancarı üretim alanlarının n alternatif bitkiler yetiştirilerek tirilerek değerlendirilmesini erlendirilmesini sağlar, 13

14 BİYODİZELİN N EMİSYON DESTEĞİ EMİSYON EMİSYON TİPİ KARBON MONOKSİT B100 (%) -48 B20 (%) -12 HİDROKARBONLAR PARTİKÜL MADDE NOx H.ÖĞÜT 6 14

15 BİYODİZELİN N HAMMADDE Bütün n yağlıy tohuml mlar ve meyveler; Kolza, Aspir, Ayçiçeği, i, Pamuk, Soya, Palm, Jatropha, Diğer yağlı tohum ve meyveler, Alg ler ler Hayvansal yağlar, Atık k yağlar KAYNAKLARI 15

16 ÜLKEMİZİZDE ZDE YAĞ BİTKİLERİ TARIMI EKİLEN TARLA ALANI İÇERİSİNDE YAĞLI TOHUMLARIN ORANI (%) 7 93 Diğer ürün ekilişleri Yağlı tohumlar ekili alanı (KAYNAK:Tarım m ve Köyişleri Bakanlığı ığı) 16

17 TÜRKİYE İLAVE YAĞLI TOHUM HEDEF ÜRETİM M POTANSİYEL YELİ Tarımsal Bölge B Yağ bitkileri üretilebilecek ilave arazi miktarı (bin ha) Hedef üretim (ton) ORTA KUZEY (Kan.) EGE (Kan.) MARMARA (Kan.) AKDENİZ (Aspir) KUZEYDOĞU (Kan.) GÜNEY DOĞU (Ay( Ayçi.) KARADENİZ (Kan.) ORTA DOĞU (Aspir) ORTA GÜNEY G (Aspir) TOPLAM (KAYNAK:Tarım m ve Köyişleri Bakanlığı ığı) 17

18 Hangi yağ bitkilerinin tarımına yönelinmelidir? K A L İ T E SOYA PALM AYÇİÇEĞİ PAMUK KOLZA-ASPİR SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Daha iyi Soğukta akış özelliği Çoklu doymamış Mono doymamış Doymuş Setan Sayısı Kararlılık NO x 18

19 ÜRETİM M PLANLAMASI Sözleşmeli Ekim Modeli geliştirilmelidir. Bu bağlamda biyodizel üreticileri, yerli hammadde temin amacıyla sözleşmeli ekim yöntemiy uygulamaktadırlar, Biyodizel üretimi için i in yağ bitkilerinin tarımı konusunda çiftçilerin ilerin eğitilmesi e gerekmektedir, Kırsal alanda kurulacak biyodizel tesisleri ile yağlı tohum bitkilerinin tarımı yaygınla nlaşacaktır, Türkiye gerçeklerine eklerine uygun olan TOHUMUNU GETİR, YAKITINI GÖTÜR G yaklaşı şımı Tarımsal Üretici Birlikleri kanalıyla güçg üçlendirilmelidir. 19

20 İlgili yönetmeliy netmeliğin in 13.maddesinde istenen şartların sağlanabilmesi için in yakıt t olarak fosil kökenli k kenli yakıtlar yerine biyoyakıtlar kullanılmal lmalıdır. ORGANİK K TARIM VE BİYODİZEL Organik Tarımın n Esasları ve Uygulanmasına na İlişkin Yönetmelik Y Yayımland mlandığı Resmi Gazetenin Tarihi : 10 Haziran 2005 Sayı : İKİNCİ KISIM Organik Tarımın n Esasları BİRİNCİ BÖLÜM Organik Tarım m Faaliyetlerine Göre G Genel Üretim Organik tarımın n genel kuralları Madde 5 Organik tarımın n genel kuralları aşağıda belirtilmiştir. tir. a) Bu Yönetmelikte Y belirtilen kurallara uymak kaydıyla yla tüm t ülke sathında organik tarım m metodu uygulanabilir. Çevre kirliliğinden inden şüphe duyulan alanlarda organik tarım m yapılıp p yapılmayaca lmayacağına, kontrol ve sertifikasyon kuruluşu u veya kontrol kuruluşu u tarafından karar verilir. Hasat Madde 13 Organik bitkisel üretim hasat kuralları aşağıda belirtilmiştir. tir. a) Organik ürünlerin hasadında kullanılan lan teknik araç ve gereçlerin ekolojik tahribat ve kirlilik oluşturmamas turmaması gerekir. 20

21 HAMMADDE TEMİNİNDE NDE NASIL BİR R YOL İZLENMELİ Belirli bir zaman programı dahilinde kademe kademe yağlı tohum, yağ, ve muhtemel biyodizel ithalatı cazip olmaktan çıkarılmalı,, yurt içi i üretimin desteklenmesine devam edilmelidir, Biyodizelin mevcut yağ açığını olumsuz yönde y etkilemeyeceği i hatta bu açığıa ığın n kapatılmas lmasında katalizör r görevi g yapacağı gözardı edilmemelidir. 21

22 ÖNERİLER Biyodizel üretmek için i in ekilen yağlı tohumlu bitkiler ile ilgili PRİM M desteği artarak devam etmeli ve bu alandaki mevzuat kirliliği önlenmelidir, Biyodizelin TARIMSAL ÜRÜN N TÜREVT REVİ olduğu u ilkesi, mevzuat düzenlemelerinde d dikkate alınmal nmalıdır, Henüz çok genç olan Biyodizel üretim sektörümüz, Uluslar arası rekabete hazır r oluncaya kadar korunmalıdır, r, 3 milyon tonluk hedef üretim potansiyeli uygulamaya aktarılabilirse, bu ihtiyacın karşı şılanması yanında nda ülkemizin bitkisel yağ açığı da rahatlıkla kapatılabilir Uzmanların n katılımıyla hazırlanan,ulusal Biyoyakıt eylem planı acilen yürürly rlüğe konulmalıdır. 22

23 TÜRKİYE DE BİYODB YODİZEL TARTIŞMALARI SAĞLIKLI MI? BİYODİZEL İN N TARIMSAL, SOSYAL, ÇEVRE, ENERJİ VE EKONOMİK BOYUTLARI VARDIR, DÜNYA ÇEVRE VE ENERJİ GÜVENCESİ BOYUTLARIYLA TARTIŞIRKEN, IRKEN, TÜRKİYE İSE, MAALESEF YALNIZCA ÖTV BOYUTUYLA TARTIŞIYOR IYOR 23

24 BİYODİZELDE SAĞLIKLI YAPILANMA MODELİ HAMMADDE STRATEJİSİ ÜRETİM M STRATEJİSİ PAZARLAMA STRATEJİSİ 24

25 BİYODİZELİN GELİŞİMİ İÇİN EN ÖNEMLİ DESTEK UNSURU NEDİR? HAMMADDE BİYODİZEL ÜRETİMİ İÇİN NELERE İHTİYAÇ VAR? TEKNOLOJİ HÜKÜMET DESTEĞİ 25

26 BİYODİZEL ÜRETİMİNİ GELİŞ İŞTİREN ÜLKELERDE NE TÜR T UYGULAMALAR VAR? ALMANYA DA HAMMADDE SORUNUNU AŞMAK A İÇİN ÇİFTÇİLERİN N BİYODB YODİZEL KULLANIM ZİNCİRİNE NE DAHİL L EDİLMES LMESİ GERÇEĞİ ĞİNDEN HAREKETLE 100 TRAKTÖR R PROJESİ UYGULANIYOR. 26

27 SONUÇ BİYODİZEL REEL ANLAMDA, MOTORİNİN İKAME MADDESİ DEĞİ ĞİLDİR! AKARYAKIT KAÇAKCILI AKCILIĞININ ININ BİYODB YODİZELE ENDEKSLENMESİ HAKSIZLIKTIR! BİYODİZEL, ÜRETİMİNDE TAMAMEN İTHAL HAMMADDE KULLANAN VE ÖTV MUAFİYET YETİNDEN FAYDALANAN BİR B HAKSIZ KAZANÇ ARACI OLMAMALIDIR. BİYODİZELİN N OLMAZSA OLMAZ İLKESİ YERLİ HAMMADDE OLMALIDIR. ÜLKEMİZ; BİYODB YODİZELE ÖNCELİKLİ OLARAK TARIMSAL PERSPEKTİFDEN BAKMALIDIR. 27

28 T.C. BAŞBAKANLIK BAKANLIK BASIN-YAYIN VE ENFORMASYON GENEL MÜDÜRLM RLÜĞÜ ''ULUSAL YAKIT: BİYODB YODİZEL'' TOPLANTISI ''BİYODİZELİ DESTEKLİYORUM, BU KONUDA BAKANLIĞIM IM VE HÜKÜMET H NEZDİNDE NDE ÜZERİME DÜŞEND ENİ YAPACAĞIM'' ANKARA, 10/08 /2005 Tarım m ve Köyişleri Bakanı Dr. Mehdi Eker 28

29 TEŞEKK EKKÜRLER Prof. Dr. Hüseyin H ÖĞÜT Yrd. Doç.. Dr. Hidayet OĞUZO Yrd. Doç.. Dr. Hakan Okyay Mengeş Arş.. Gör. G Tanzer Eryılmaz SELÇUK ÜNİVERSİTESİ 29

30 30