Çamuru. Türkiye de KAYSERİ ATIKSU ARITMA TESİSİ ARITMA ÇAMURU UYGULAMALARI. ve çevreye uyumlu bir şekilde. lmış. olup çalışmalar devam etmektedir.

Transkript

1 TÜRKİYE DE ÇAMUR YÖNETY NETİMİ ve KAYSERİ ATIKSU ARITMA TESİSİ ARITMA ÇAMURU UYGULAMALARI Dr. Özgür ÖZDEMİR KASKİ Genel MüdürlM rlüğü Atıksu Dairesi Başkan kanı, Mart 2011 Türkiye de Atıksu nun işlenmesi i ve çevreye uyumlu bir şekilde uzaklaştırılmas lması atıksu arıtımı kadar önem taşı şımaktadır. Türkiye de son yıllarda y Avrupa Birliği i (AB) uyum süreci s kapsamında yasal yönden y yeni düzenlemelerle d önemli adımlar atılm lmış olup çalışmalar devam etmektedir. Türkiye deki mevcut çevre mevzuatında arıtma çamurlarının yönetimi ile ilgili hükümler h çeşitli yönetmeliklerde y yer almaktadır sayılı Çevre Kanunu ve buna bağlı - Su Kirliliği i Kontrolü Yönetmeliği, i, - Katı Atıklar kların n Kontrolü Yönetmeliği, i, - Evsel/Kentsel Çamurlarının n Toprakta Kullanılmas lmasına Dair Yönetmelik, - Tehlikeli Atıklar kların n Kontrolü Yönetmeliği i ve - Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği nde nde AÇ nin yönetimi konusunda mevcut düzenlemeler d bulunmaktadır. 1

2 İlgili YönetmeliklerY 1. Su Kirliliği i Kontrolü Yönetmeliği ( tarih ve sayılı resmi gazete) ve Su Kirliliği i Kontrolü Yönetmeliği İdari Usuller Tebliği i ( tarih ve sayılı resmi gazete) 2. Katı Atıklar kların n Kontrolü Yönetmeliği ( tarih ve sayılı resmi gazete) 3. Evsel ve Kentsel Çamurlarının n Toprakta Kullanılmas lmasına Dair YönetmelikY ( tarih ve sayılı resmi gazete) 4. Tehlikeli Atıklar kların n Kontrolü Yönetmeliği ( tarih ve sayılı resmi gazete) 5. Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği ( tarih ve sayılı resmi gazete) İlgili YönetmeliklerY 6. Toprak Kirliliğinin inin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair YönetmelikY ( tarih ve sayılı resmi gazete) 7. Atıklar kların n Düzenli D Depolanmasına na Dair Yönetmelik Y ( tarih ve sayılı resmi gazete) 8. Atıklar kların n Yakılmas lmasına ilişkin YönetmelikY ( tarih ve sayılı resmi gazete) 9. Atık k Yönetimi Y Genel Esaslarına ilişkin YönetmelikY ( tarih ve sayılı resmi gazete) 10. Atıksu Tesisleri Teknik Usuller Tebliği ( tarih ve sayılı resmi gazete) 11. Tehlikesiz ve İnert Atıklar kların n Geri Kazanımı Tebliği ( tarih ve sayılı resmi gazete) 2

3 Türkiye de Evsel ve Kentsel Yönetimi Konusunda Mevcut Durum TÜİK K 2010 verilerine göre, g nüfuslu n ülkemizde, 2950 Belediye (1977 Belde, 892 İlçe, 65 İl, 16 Büyükşehir B Belediyesi) ve köy k y yerleşim birimi bulunmaktadır. Bu yerleşimlerde kanalizasyon hizmeti verilen nüfus n oranı %63 dür. Bu oran belediye olan yerleşimlerde %78 e e kadar çıkmaktadır. Türkiye de Evsel ve Kentsel Yönetimi Konusunda Mevcut Durum 2004 yılıy TÜİK K verileri dikkate alınarak atıksu arıtma tesisleri ile hizmet verilen nüfusun n toplam nüfusa n oranı %37 dir. Bu atıksu arıtma tesislerinin %91 i i fiziksel ve biyolojik arıtma ünitelerine sahipken, az sayıda tesis ileri arıtma ünitelerine sahiptir. Kişi i başı 60 g katı madde/gün n miktarı kabul edilerek, evsel/kentsel kaynaklı günlük k 1600 ton AÇA üretildiği tahmin edilmektedir. Üretilen bu çamurların önemli bir miktarı belediye katı atık k depolama tesislerinde bertaraf edilmektedir. 3

4 Türkiye de Evsel ve Kentsel Yönetimi Konusunda Mevcut Durum Bir hammadde ve enerji kaynağı olarak AÇ nin ülkemiz koşullar ullarına uygun yararlı kullanım m alternatiflerinin (tarımsal amaçlı kullanım, ek yakıt t olarak kullanılmas lması vb.) belirlenerek ülkemiz ekonomisine kazandırılmas lması önem taşı şımaktadır. Ülkemizde arıtma tesislerinde oluşan toplam AÇA miktarları ve bunların özelliklerini içeren i kapsamlı bir envanter bulunmamaktadır. AÇ Ç nin bölgesel bazda envanterinin çıkarılması,, kalitatif ve kantitatif özelliklerinin belirlenerek veri tabanı oluşturulmas turulması,, uygun işleme i ve yararlı kullanım alternatiflerinin belirlenerek evsel ve kentsel AÇA için in bir yönetim sistematiğinin inin oluşturulmas turulması gerekmektedir. Türkiye de Evsel ve Kentsel Yönetimi Konusunda Mevcut Durum Bu kapsamda Çevre ve Orman Bakanlığı ile KASKİ Genel Müdürlüğünün n müşteri m Kuruluş olduğu Evsel/Kentsel Çamurlarının Yönetimi TUBİTAK TAK KAMAG 1007 PROJESİ dört üniversite tarafından yürütülmektedir. y Toplam üç yıl l sürecek s olan projenin ilk 6 aylık k bölümüb tamamlanmış ıştır. Ayrıca KASKİ Genel MüdürlM rlüğünün n müşteri m kuruluş olduğu Erciyes Üniversitesi, Seyrani Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümünden Prof. Dr. Yunus Serin in Başkanl kanlığında yürütülen y Farklı Özellikteki Bozulmuş Meralarda Kentsel ve İnorganik Gübre G Uygulamalarının n Mera Verimi ve Toprak Özellikleri Üzerine Etkileri konulu proje devam etmektedir. 4

5 Türkiye de Evsel ve Kentsel Yönetimi Konusunda Mevcut Durum Ülkemizde toplam 304 adet AAT vardır. Yönetimi projesi) r. (Evsel/Kentsel Çamurlarının Marmara BölgesiB lgesi nde 11 ilden toplam 81 evsel/kentsel AAT. Doğu u Anadolu BölgesiB lgesi nde 9 AAT, Güneydoğu u Anadolu BölgesiB lgesi nde 21 AAT, Karadeniz BölgesiB lgesi nde 29 AAT, Ege Bölgesinden B 79 AAT, Akdeniz bölgesinde b 50 AAT ve İç Anadolu BölgesiB lgesi nde 35 adet AAT bulunmaktadır. Çamurlarının Yönetimi projesi) r. (Evsel/Kentsel Türkiye de Evsel ve Kentsel Yönetimi Konusunda Mevcut Durum Marmara Bölgesi B lgesi (Evsel/Kentsel Çamurlarının Yönetimi projesi) 5

6 Türkiye de Evsel ve Kentsel Yönetimi Konusunda Mevcut Durum Bazı büyük k kapasiteli AAT tesislerinin nihai bertaraf uygulamaları (Evsel/Kentsel Çamurlarının Yönetimi projesi) Tesis Çıkan Çamur Miktarı (yaş Çamur) Kurutma Tesisi Bertaraf YöntemiY Paşak aköy var Çimento Fab.. ek yakıt Tuzla 250 ton/gün var Çimento Fab. ek yakıt Ataköy var Çimento Fab. ek yakıt Kocaeli (6 adet tesis) 200 ton/gün Çimento Fab. ek yakıt Bursa Doğu 112 ton/gün Bursa Batı 55 ton/gün Sakarya (3 adet tesis) 90 ton/gün Gaziantep 160 ton/gün Eskişehir 163 ton/gün Nevşehir ehir 11 ton/gün Sivas 53 ton/gün Ankara 200 ton/gün Mersin 70 ton/gün var (10 ton/gün solar) Antalya (2 adet tesis) 200 ton/gün var Malatya 65 ton/gün Kayseri Atıksu Tesisi m 2 alana kurulu - 20 Şubat 2004 devreye alınd ndı - ilk kademede EN m 3 /gün - karbon oksidasyonu, nitrifikasyon- denitrifikasyon ve biyolojik fosfor giderimi 6

7 Kayseri AAT 7

8 Yıllar 2004 *1 Susuz. Girişi Çamur Mik. (m3/ay) TKM (Ton/ay) Susuz.Çıkışı ışı Çamur Mik. (Ton/gün) n) 236,2 Çamur keki Katı Madde % si 18, ,8 20, ,0 18, ,8 17, ,4 18, ,5 19, * ,4 19,7 Ort *1 Ocak hariç, *2 Eylül Dahil Analiz Par./ Numune Kurşun un (Pb( mg/kg Fırın F n KM) Kadmiyum (Cd( mg/kg Fırın F n KM) Krom (Cr( +3 Mg/kg Fırın F n KM) Bakır r (Cu( Mg/kg Fırın n KM) Nikel (Ni( Mg/kg Fırın n KM) Civa (Hg Mg/kg Fırın n KM) Çinko (Zn( Mg/kg Fırın n KM) , , ,2 < <0, TKKY / Ek I-B * EKAÇTK Y / Ek I-B * *1 Toprak Kirliliği Kontrolü Yön., *2 Evsel ve Kentsel Çamurlarının Toprakta Kullanılmasına Dair Yön. 8

9 Analiz Par./ Numune Azot (N mg/kg Fırın F n KM) Fosfor (P mg/kg Fırın F n KM) ph İletkenlik( letkenlik(µs/cm) C / N Kuru Mad.% Yanma kaybı (775 0 C yakma)% Organik Mad.(%) Toplam Azot (%) Toplam Fosfor (%) Kalsiyum (%) Magnezyum (%) Sodyum (%) Potasyum (%) Çinko (Zn( mg/kg) Bakır r (Cu( mg/kg) Mangan (Mn( mg/kg) , , ,2 57 4,2 1,5 6,28 0,97 0,19 0,99 1, , ,32 6,54 18,2 55,81 ile Yapılan Uygulamalar Çamur alanı; yaklaşı şık k m 2 ; m 2 si geçirimsiz alan 2008 öncesi Belt Press çıkışıışı çamur ara depo sahasında bekletilmektedir. Çamur serilerek kurutulmaktadır. r. Arazide kullanım. 9

10 10

11 11

12 12

13 13

14 ile Yapılan Uygulamalar 14

15 15

16 Tesis içi i i uygulamaları 16

17 Tesis içi i i uygulamaları Tesis içi i i uygulamaları Kullanılarak larak Çimlendirilen Alan Kullanılmadan lmadan Çimlendirilen Alan 17

18 Tesis yakını buğday tarlası uygulaması Sonuçlar ve Değerlendirme erlendirme Kayseri AAT 2004 Şubat Eylül arası 7 yıllık dönemde yaklaşık KM olmak üzere Ton çamur üretmiştir. çamurunun uygun kullanımı veya bertarafı olmadan AAT den elde edilen çevresel fayda sınırlı kalmaktadır. Yeni yapılacak AAT proje aşamasında nihai bertaraf yöntemi dikkate alınmalıdır. Çamur projesinin sonucunda çamurunun kullanımı ve bertarafı için, bölgesel özellikler dikkate alınarak net stratejiler ortaya konulacaktır. 18

19 Sonuçlar ve Değerlendirme erlendirme Yönetmelikler ülke şartlarına göre g iyi etüt t edilerek hazırlanmal rlanmalı. Uygulamada bir çözüm m zorlaştığı taktirde alternatif yollar düşünülmelidir (örn. çiftçilerin ilerin beklenmedik reddi) çamurlarının n araziye uygulanma sürecinde s bilinçsiz kullanımın önüne ne geçilmesi için i in izleme ve denetimin çok iyi yapılmas lması gerekmektedir. n bertarafı ile ilgili yapılan çalışmalarda Devlet Kurumlarının n arıtma çamurunu çok fazla tanımad madıkları ve onunla yapılacak uygulamalara getirebileceği i risklerden dolayı sıcak bakmadıklar kları görülmüştür. Nihai bertaraf için i in bölgesel b değerlendirme. erlendirme. Erozyonun yüksek y seviyelerde olduğu İç Anadolu Bölgesi B toprağa a uygulama İlginize Teşekk ekkür r Ederim Sorularınız z için i in 19