TEKNİK MÜŞAVİR SEÇİM YÖNTEMİNİN İNOVASYON ve SÜRDÜRÜLEBİLİRLİKLE İLİŞKİSİ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "TEKNİK MÜŞAVİR SEÇİM YÖNTEMİNİN İNOVASYON ve SÜRDÜRÜLEBİLİRLİKLE İLİŞKİSİ"

Aylin Şahin
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 TEKNİK MÜŞAVİR SEÇİM YÖNTEMİNİN İNOVASYON ve SÜRDÜRÜLEBİLİRLİKLE İLİŞKİSİ Fatma Çölaşan GEN-TES Müh. Ltd. Şti.,

2 Teknik Müşavirlik (TM) Hizmetleri Yatırım Planlama Çalışmaları Fizibilite Etüdleri, ÇED Raporları Sürdürülebilirlik Çalışmaları Sondaj ve Zemin Etüdleri Mimarlık/Mühendislik Tasarım Hizmetleri Tasarım Kontrolluğu Teknik ve İdari Şartname Hazırlanması İhale Dosyası Hazırlanması Teklif Değerlendirme Müteahhit Seçiminde İşverene Danışmanlık Mesleki Kontrolluk İnşaat Kontrolluğu İnşaat ve Proje Yönetimi Kurumsal Geliştirme İşletmeye Alma Danışmanlığı Tesislerin Doğru Kullanımı İçin Teknik Eğitim Değerlendirme Hizmetleri vb. Teknik Müşavirlik (Müşavir Mühendislik) hizmetleri, yapılmış veya doğal çevre üzerinde verilen, teknolojiye dayalı fikir hizmetleridir. 2

3 İnovasyon = Yenilikçilik? = Yaratıcı Yenilikçilik? = Yararlı Yeni Buluşçuluk? 3

4 Sürdürülebilirlik (Sürdürülebilir Gelişme) Sürdürülebirlik, insan çabasının çevresel, ekonomik ve sosyal boyutlarını birleştiren bir kavramdır. Dünyanın, sağlıklı yaşamın, ekonominin, temiz havanın-suyun, yeşilin, mühendisliğin sürdürülebilir gelişmesinden, hatta inovasyonun sürdürülebilir olduğundan söz edilebilir. 4

5 İnovasyon İnşaat sektöründe: enerjinin verimli kullanımı, her türlü verim arttırılması, yapı malzemelerinin sağlam, ekonomik ve (gerektiğinde) estetik üretilmesi, geri kazanım sistemlerinin tesisi, yatırımların yeni yapım yöntemleriyle daha hızlı tamamlanması, yapı ömrünün uzatılması, toplam yatırım kalitesinin yükseltilmesi vb. konularında yeni ve yararlı buluşların yapılmasıdır. (Yapı = üst ve alt yapı) 5

6 Mühendislik Mühendislik; bilim ve matematiksel prensipleri, deneyimi, karar ve ortak fikirleri kullanarak insana yararlı yeni ürünler ve yöntemler ortaya koyma, yararlı yeni buluşlar (inovasyon) yapma sanatıdır. 6

7 İnovasyondan, öncelikle fikir hizmeti veren Mühendisler sorumludurlar. 7

8 Mühendislik hizmetleri gelişmemiş bir ülkenin, bunlar olmaksızın geliştiği dünyada hiç görülmemiştir. ( No country in the world has become developed in advance of its engineering expertise. ) FAR (Federal Acquisition Regulation of the USA) 8

9 Teknik Müşavirlik (TM) Hizmetleri ve İnovasyon Yatırım Planlama Çalışmaları Fizibilite Etüdleri, ÇED Raporları Sürdürülebilirlik Çalışmaları Sondaj ve Zemin Etüdleri Mimarlık/Mühendislik Tasarım Hizmetleri Tasarım Kontrolluğu Teknik ve İdari Şartname Hazırlanması İhale Dosyası Hazırlanması Teklif Değerlendirme Müteahhit Seçiminde İşverene Danışmanlık Mesleki Kontrolluk İnşaat Kontrolluğu İnşaat ve Proje Yönetimi Kurumsal Geliştirme İşletmeye Alma Danışmanlığı Tesislerin Doğru Kullanımı İçin Teknik Eğitim Değerlendirme Hizmetleri vb. 9

10 Teknik Müşavir Seçim Yönteminin Önemi İnovasyon ve sürdürülebilir gelişme açılarından, Teknik Müşavir in seçimi hayati önemdedir. Bedel çemberine sıkıştırılmış, dikte edilen kadar beyin gücüyle çalışmaya mahkum edilmiş muhendislik hizmetleriyle inovasyon yapılamayacağını ve sürdürülebilir gelişmenin sağlanamayacağını gelişmiş ülkeler çok iyi bilmektedirler. 10

11 Teknik Müşavirlik Hizmetleri nin Değerlendirilmesinde Yeni Bir Kavram Ömür Boyu Maliyet (LCC- Life Cycle Cost) (Ömür Boyu Maliyet, tesisin özelliğine göre ilk yatırım bedelinin 2 ~ 4 katı olmaktadır.) 11

12 Tasarım Dahil Müşavirlik Hizmetleri Bedellerinin Ömür Boyu Maliyetlere Oranı 12

13 Ömür Boyu Maliyet ile karşılaştırıldığında, tasarım dahil Müşavirlik hizmetleri son derece düşük oranda (%1~2) bir bedelle satın alınmaktadır. Bu nedenle, bedel teklifine dayanan CBS ve QCBS gibi müşavir seçim yöntemleri yerine, gelişmiş dünyada inovasyon gerçekleştirilmesi ve sürdürülebilir gelişmenin sağlanabilmesi hedeflerine yönelik olarak yeni müşavir seçim yöntemleri tasarlanmıştır. (maliyetleri azaltma, yapım işlerini hızlandırma, enerji verimliliği ve geri kazanım, kalite yükseltme, yapı ömrünü uzatma vb. hedeflere ulaşmak için) 13

14 BEDEL TEKLİFİ İÇEREN YÖNTEMLER CBS Bedel Esaslı Seçim QCBS Kalite + Bedel Esaslı Seçim 14

15 Bedel Teklifi İçeren Müşavir Seçim Yöntemlerinin Dezavantajları Düşük kaliteli hizmet Hizmet kapsamının daraltılması, kapsamdan ödün verme Ön tasarım safhasında yetersiz araştırma, alternatiflerin düşünülmemesi ve ekonomik olmayan seçimler (Örnek: sistem seçimlerinde LCC hesaplarının yapılmaması) Dokümantasyon azlığı İnovasyon eksikliği Hizmetlerin daha düşük bedellerle çalışan alt müşavir firmalara aktarılması Müşavir firma kapasitesinin giderek düşmesi Tesislerin ilk yatırım ve işletme giderlerinin yükselmesi Yapım safhasındaki olası gecikmeler Yanlış tasarımlar nedeniyle yapım safhasında zorunlu düzeltmeler yapılması, maliyet ve zaman kayıpları Diğer potansiyel riskler ve zararlar 15

16 QBS Kalite (Kalifikasyon) Esaslı Seçim [Quality (Qualification) Based Selection] ve İnovasyon 16

17 Düşük bedelin tatlılığı unutulduktan sonra, geriye düşük kalitenin acılığı kalır. 17

18 Türkiye de Birliğimiz in temsil etmekte olduğu Müşavir Mühendisler Uluslararası Federasyonu FIDIC 90 lı yıllardan başlayarak çalışmalarının önemli bir bölümünü, müşavir mühendislerin doğru seçimi için esas alınması gereken yeni QBS- Kalite Esaslı Müşavir Seçimi yöntemine ayırmıştır. 18

19 QBS uygulaması Açık ilanla genel tanıtım dosyaları toplanır ve ön eleme yapılarak en fazla 6 ~ 7 uygun firmanın yer aldığı Kısa Liste hazırlanır. Kısa Liste deki firmalardan, hedefleri çok iyi tarif eden ayrıntılı bir teklif alma şartnamesi uyarınca teklifler alınır.(bedel teklifi alınmaz; adaylar sadece metodoloji, projede görev alacak olan personelin nitelikleri, benzer deneyim, abartılmamış mali yeterlik, Mesleki Sorumluluk Sigortası olanağı, firma makinaları-programları vb. bilgiler verirler.) 19

20 QBS uygulaması (devam) Verilen teknik teklifler değerlendirilir ve puanlanır. Hizmete en uygun görülen ve bu nedenle en yüksek teknik puanı alan firma görüşmelere davet edilir. İşveren ve müşavir arasında, işin nasıl yapılacağının ayrıntıları tartışılır (negotiation), hizmet bedeli ortaya çıkarılır. (Negotiation bedel pazarlığı değildir!) 20

21 QBS uygulaması (devam) Hizmet Anlaşması imzalanır. (En yüksek puanı alan adayla anlaşma sağlanamazsa, ikinci adayla görüşmeye başlanılır. Daha sonra önceki adaya geri dönülemez.) Kazanamayanlara bilgi verilir ve tüm adaylara verilen teknik puanlar kamu oyuna açıklanır. 21

22 Saat ücreti hesabı (her şey dahil mühendis saat bedeli) Gerçek inşaat maliyetinin belli bir yüzdesi ( Projeye esas bina maliyeti değil ) Maliyet + kar (harcanan zaman + genel giderler + direkt harcamalar + kâr ) Sabit bedel vb. (Hizmet bedeli tavanı da verilebilir. ) 22

23 QBS Uygulaması Gerektiren Durumlar Proje karmaşık ve çözüm zor olduğunda Risk alınamayacak durumlarda Projenin devamındaki hizmetlerde riskler oluşabilecekse Daha önce hiç uygulanmamış ve karşılaştırma imkanı bulunmayan projelerde İnovasyon gerektiren projelerde Uzmanlık gerektiren projelerde Sürdürülebilirliğin dikkate alınması gereken projelerde Ulusal Teknik Müşavirlik ihalelerinde 23

24 QBS yöntemi, tasarım (dizayn) hizmetlerinde inovasyonu destekler; çünkü QBS araştırmaya, alternatifleri değerlendirmeye, düşünecek ve yeni buluşlar yapabilecek kadar zaman ayırmaya en elverişli yöntemdir. 24

25 QBS in Topluma Yararları Tesis yapım kalitesine paralel olarak yaşam kalitesi yükselecektir. Halktan toplanan vergiler doğru ve verimli şekilde harcanacaktır. Projelerin ömür boyu giderleri minimize edilecektir. Müşavirlik firmalarının kapasitelerinin gelişmesi sonucunda ülkenin kalkınması gerçekleşecektir. QBS in inovasyonu desteklemesi nedeniyle inşaat sektöründe değer artışı ortaya çıkacaktır. Ömür Boyu Maliyet değerlendirmesi sonucunda en verimli ve optimal maliyetli çözümler bulunacaktır. QBS yöntemi ile seçilen Müşavirler, toplumun yeni ihtiyaçlarını düşünmeye ve bulmaya daha çok zaman ayıracaklardır. Doğal kaynakların doğru ve sürdürülebilir şekilde kullanımı sonucunda toplum refahı artacaktır. vb. 25

26 QBS in İşverene Yararları QBS in, ödenen bedel karşılığında en yüksek proje değeri sağlayacağı kanıtlanmıştır. QBS uygulayan işverenlerin, bilgili ve deneyimli müşavirlerle çalışacakları önceden bellidir. QBS, yeterli ücretler ve süreler nedeniyle, Teknik Müşavirlerin beklenen hizmetleri eksiksiz ve yüksek nitelikte vermelerini teşvik edecektir. (Araştırmalar göstermiştir ki tam ve koordine edilmiş dokümantasyon inşaat risklerini azaltmaktadır. ) Ayrıntılı tasarımlar nedeniyle, yapım safhasında İşveren in yapım çalışmalarını kontrolu daha kolay ve doğru olacaktır. QBS uygulaması, yüksek nitelikli firmaların kamu yatırımlarında daha fazla yer almalarını sağlayacaktır. İşveren-Müşavir arasında kurulan pozitif ilişkiler, İşveren in daha fazla bilgi ve deneyim edinmesini sağlayacaktır. QBS yöntemi ile seçilen Müşavirlerin, inovasyon için ayıracakları zaman İşveren in yararına olacaktır. vb. 26

27 QBS in Müşavire Yararları QBS ile seçilen Müşavirler daha ayrıntılı, nitelikli ve fazla sayıda çıktısı bulunan hizmetler verirler. QBS sayesinde Müşavirler kendi deneyim ve uzmanlıklarına göre seçici olabilir ve kendilerine en uygun hizmetlere aday olurlar. Alınan ücretler firmaların zaman içinde daha da gelişmelerine yardımcı olur. QBS Müşavirlerin kusursuzluk anlayışlarını geliştirir ve giderek daha büyük-nitelikli işler almalarını sağlar. QBS, Müşavirlerin İşverenlerle daha iyi ve olumlu ilişkiler kurmalarını ve tanınmalarını sağlar. QBS, telif haklarını daha iyi korur. QBS küçük fakat belli konularda uzmanlaşmış firmalara daha fazla iş olanağı sağlar ve onları geliştirir. QBS, Müşavirlerin başarılı sonuçlar ve iyi referanslar edinmelerini sağlar. vb. 27

28 Bir not... FIDIC Yıl Proje Ödülleri nin kriterleri uluslararası bilinirlik, teknik kusursuzluk, inovasyon, dayanıklılık ve sürdürülebilirlik idi. Ödüle aday olan projeler Peru, Yunanistan gibi ülkeler dahil, dünyanın çeşitli ülkelerinden yüzlerceyi buldu; aralarında Türkiye den aday proje olamadı. 28

29 Teşekkür ederim... 29

Benzer belgeler

TEKNİK MÜŞAVİRLİK SEKTÖRÜNÜN SORUNLARI ve ÇÖZÜM ÖNERİLERİ FATMA ÇÖLAŞAN

TEKNİK MÜŞAVİRLİK SEKTÖRÜNÜN SORUNLARI ve ÇÖZÜM ÖNERİLERİ FATMA ÇÖLAŞAN 1 Teknik Müşavirlik (TM) Hizmetleri Yatırım Planlama Çalışmaları Fizibilite Etüdleri, ÇED Raporları Sürdürülebilirlik Çalışmaları