T.C. GÜMÜġHANE ÜNĠVERSĠTESĠ FEN BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ YÜKSEK LĠSANS VE DOKTORA TEZĠ YAZIM KILAVUZU

Transkript

1 T.C. GÜMÜġHANE ÜNĠVERSĠTESĠ FEN BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ YÜKSEK LĠSANS VE DOKTORA TEZĠ YAZIM KILAVUZU HAZIRLAYANLAR Yrd. Doç. Dr. Serhat DAĞ Yrd. Doç. Dr. Enver AKARYALI ġubat-2015

2 ÖNSÖZ GümüĢhane Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tez yazım kılavuzunun amacı Enstitümüz bünyesinde yer alan farklı Anabilim dallarında hazırlanan tezler arasında biçimsel uyumluluğu sağlamak ve yazarların tezlerini bilimsel sunum ölçütlerine uygun biçimde hazırlamalarına yardımcı olmaktır. Enstitümüzde geçmiģ yıllarda üretilen tezler sayesinde elde edilen tecrübeler, yazarlardan gelen istekler ve Yüksek Öğretim Kurulu nun yayınladığı 21.Ocak.2015 tarihli Lisansüstü Eğitim-Öğretim Programı Açılması ve Yürütülmesine Dair Ġlkeler doğrultusunda yenilenen tez yazım kılavuzunda en önemli yenilik YÖK ün getirdiği intihal program raporu olarak göze çarpmaktadır. Güncellenerek siz değerli öğrencilerimizin kullanımına sunulan tez yazım kılavuzunun hazırlanmasında emeği geçen meslektaģlarıma teģekkür eder, Lisansüstü eğitim hayatının en önemli ve en çok emek verilen aģamalarından biri olan tez çalıģmanızın, akademik hayatınızın mihenk taģlarından olup yaģamınız boyunca sizin eseriniz olarak arģivlerde taranacağını hatırlatarak hayırlı olmasını dilerim. ġubat-2015 Yrd. Doç. Dr. Ġbrahim TURAN Enstitü Müdürü II

3 ĠÇĠNDEKĠLER Sayfa No ÖNSÖZ... I ĠÇĠNDEKĠLER... III 1. GĠRĠġ GENEL YAZIM KURALLARI Kullanılacak Kâğıt ve Çoğaltma Biçimi Yazı Karakteri ve Anlatım Dili Kenar BoĢlukları ve Sayfa Düzeni Satır Aralıkları ve Paragraf Girintisi Bölüm BaĢlıkları Sayfa Numaralama Bölüm BaĢlıkları ve Alt BaĢlıkları Numaralama Tablolar ve ġekiller Ara Notlar Alıntılar Dipnotlar Semboller ve Kısaltmalar EĢitlikler TEZ YAZIM PLANI TEZ ĠÇERĠĞĠNĠN DÜZENLENMESĠ DıĢ Kapak Ön BoĢ Sayfa Özel Sayfalar Ġç Kapak Sayfası Kabul ve Onay Sayfası / Tez Beyannamesi Özet Sayfası Ġngilizce Özet (Abstract) Sayfası III

4 4.8. TeĢekkür Sayfası Dizinler Ġçindekiler Dizini ġekiller Dizini Tablolar Dizini Semboller ve Kısaltmalar Dizini Tez Metni Tezin Bölümlerinin Tasarlanması Genel Bilgiler Yapılan ÇalıĢmalar Bulgular TartıĢma (Ġrdeleme) Sonuçlar ve Öneriler Kaynaklar Ekler ÖzgeçmiĢ IV

5 1. GĠRĠġ Bu kılavuz, "GümüĢhane Üniversitesi Lisansüstü Eğitim-Öğretim Yönetmeliği" uyarınca Fen Bilimleri Enstitüsü ne "Yüksek Lisans" ve "Doktora" Tezi olarak teslim edilecek çalıģmalarda aranan biçimsel nitelikleri belirlemek ve örneklemek amacıyla hazırlanmıģtır. Fen Bilimleri Enstitüsü ne bağlı anabilim dallarında hazırlanan yüksek lisans ve doktora tezlerinde, bilimsel sunuma yönelik genel kurallar kısa ve öz bir biçimde, örneklerle anlatılmıģtır. Daha önce yayınlanmıģ olan kılavuza genel olarak bağlı kalmakla birlikte bu kılavuz özellikle daha önce unutulan kısımların eklenmesi ve ayrıca uygulandığı dönem içerisinde gerçekleģen yenilikleri de kapsayacak Ģekilde güncellenmiģtir. GüncellenmiĢ kılavuzun yayın tarihinden sonra, GümüĢhane Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü ne bağlı anabilim dallarında yüksek lisans ve doktora tezi hazırlayacak olan adayların, kılavuzda belirtilen biçim ve öz ile ilgili kuralları uygulamaları gerekmektedir. 2. GENEL YAZIM KURALLARI 2.1. Kullanılacak Kâğıt ve Çoğaltma Biçimi Tezler, A-4 standardında (21 cm x 29.7 cm boyutlarında) g/m 2 'lik beyaz, 1. hamur kâğıda, bilgisayar ortamında yazılıp, çıktıları lazer ya da mürekkep püskürtmeli yazıcılardan alınmalıdır. Daktilo veya nokta vuruģlu yazıcı çıktıları kabul edilmez. Tez çoğaltma iģlemi, fotokopi ile aynı nitelikteki beyaz kâğıda yapılmalıdır Yazı Karakteri ve Anlatım Dili Tezlerin yazımında Times New Roman yazı karakteri kullanılmalıdır. Tezin tümünde harf büyüklüğü 12 punto olmalıdır. Ancak tabloların yazılmasında, tablo ile Ģekil açıklamalarında, uzun eģitliklerin yazılması ya da dipnot numara ve açıklamalarının verilmesi durumunda karakter büyüklüğü 10 punto olarak seçilebilir. Alt ve üst indis karakter büyüklüğü estetik kaygılar ya da yazarın tercihine bağlı vb. nedenlerle 10 puntonun da altına indirilebilir. Bu durumda tek koģul, kullanılan indislerin okunabilir büyüklükte olmasıdır. Noktalama ve imla için Türk Dil Kurumu Ġmla Klavuzu ve Türkçe sözlüğüne uyulmalıdır. Tezde SI veya MKS birim sistemlerinden biri kullanılabilir. Anlatımda üçüncü Ģahıs kullanılmaya özen gösterilmelidir. 1

6 Metin içinde önemle vurgulanması gereken terim, tanım, vb sözcük (latince isimler) veya sözcük grupları eğik (italik) yazılabilir. Yazımda nokta, virgül ve diğer noktalama iģaretlerinden sonra bir karakter boģluk bırakılmalıdır. Tezde geçen tablolar, Ģekiller ve formüller bilgisayar ortamında, gerekirse tezin yazıldığı programın dıģında baģka bir program ile oluģturulabilir. Bilgisayar ortamında oluģturulması mümkün olmayan Ģekiller teknik resim ilkelerine göre çizilir, yazı ve semboller Ģablonla yazılır. Bu tür Ģekillerde elle düzeltme yapılmaz. Tezde yer alan tüm tablo ve Ģekillere metin içerisinde atıf yapılır. Yazımda, olabildiğince açık ve yalın bir anlatım yolu, arı bir Türkçe, dilbilgisi ve imla kurallarına uygun bilimsel bir dil kullanılmalıdır. Anlatım kurgusu tamamen yazar ve danıģmanın seçimine bırakılmıģtır. Yazımda, anlam ve kapsam birliği açısından cümlelerin paragrafları oluģturduğuna, paragrafların ise bölüm baģlığına uygun olması gerektiğine dikkat edilmelidir. Bölüm baģlığı altındaki paragraf sayısı anlatım kurgusuna bağlı olmakla birlikte, tek cümlelik paragraf kullanmaktan kaçınılmalıdır Kenar BoĢlukları ve Sayfa Düzeni Yazım iģlemi için, kâğıdın tek yüzü kullanılmalıdır. Tez metni üst ve sol kenardan 3 cm, sağ ve alt kenardan 2.5 cm boģluk kalacak Ģekilde yazılmıģ olmalıdır. Yazı alanı ġekil 2.1. de görüldüğü gibi düzenlenmelidir. Yazılması gerekli olan dipnotlar da bu sınırlar içinde kalmalıdır Satır Aralıkları ve Paragraf Girintisi Yazımda 1.5 satır aralığı kullanılmalıdır. Ancak tablo, Ģekil, dipnot, kaynak ve ekler 1 satır aralığında yazılmalıdır. Paragraf girintileri 1cm boģluk bırakılarak baģlanmalıdır Bölüm BaĢlıkları Bölüm baģlıkları sayfa üst kenarından itibaren 4 cm aģağıya paragraftan baģlayarak büyük harflerle ve koyu yazılmalıdır. Ana baģlıktan sonra 1.5 satır aralıklı bir satır boģluk bırakılarak metne geçilir. Ana bölümler daima yeni bir sayfadan baģlamalıdır. Bu sayfalarda sayfa numarası bulunmaz. Eğer baģlıktan hemen sonra ikinci bir baģlık yazılması gerekiyorsa iki baģlık arasında 1 satır aralıklı bir boģluk bırakılır. ġekil, tablo ve denklemlerden önce ve sonra 2 2

7 satır aralığı, Ģekil ve Ģekil alt yazısı ile tablo ve tablo üst yazısı arasında 1 satır aralığı bırakılmalıdır. Ġçindekiler, sembol, tablo ve Ģekil dizinleri, kaynaklar, Ģekil alt yazıları, tablo üst yazıları, tablo içi, dipnotlar ve alıntılar 1 satır aralığı ile yazılmalıdır. BaĢlığın bir satırdan daha uzun olması halinde ikinci satır ve diğer satırlar, baģlığın ilk harfi hizasından baģlayarak yazılmalıdır. Sayfa sonundaki sözcük ikiye bölünmemelidir. Alt bölüm baģlıklarından sonra en az iki satır yazı yazılamıyorsa boģ bırakılıp baģlık bir sonraki sayfaya yazılmalıdır. Kaynaklar sayfalarında, birbirini izleyen iki kaynak arasında, 1 aralık boģluk bırakılmalıdır. 3 cm 1. GĠRĠġ 3 cm Ülkemiz elma (Mallus sylvestris) üretiminde gerek çeģit ve gerekse miktar açısından büyük bir potansiyele sahiptir. Yıllık ortalama elma üretimimiz bin ton/yıl dır. Bu miktarın bir kısmı doğrudan tüketilmekte önemli bir kısmı da elma suyu konsantresine islenmektedir. Ülkemizin toplam meyve suyuna islenen meyve miktarı bin ton/yıl olup bunun % ini elma suyuna islenen elmalar oluģturmaktadır. Elma suyuna islenen meyve miktarı bin ton/yıldır. Ülkemizde meyve suyu konsantresi ve püresi üretimi bin ton /yıldır. Bunun yaklaģık olarak % ini elma suyu konsantresi oluģturmaktadır. Meyve sularının islenmesi ve depolanması aģamalarında oluģan HMF önemli bir kalite belirleyicisi olarak kabul edilmektedir. 2.5 cm 2.5 cm ġekil 2.1. Sayfa Düzeni 3

8 2.6. Sayfa Numaralama ve Sayfa Sayısı Cilt kapağı ve imza sayfaları dıģında, tezin tüm sayfaları numaralanır. Tezin baģlangıç kısmı (iç kapak, kabul ve onay, Türkçe özet, Ġngilizce özet, teģekkür, içindekiler, sembol, Ģekil ve tablo dizinleri) Roma rakamları ile (I, II, III, IV, V, VI,...) numaralanır. Ġç kapak ve kabul ve onay ile tez beyannamesi sayfasına numara yazılmaz. Numaralama iģlemine Türkçe Özet sayfasının alt orta kısmına yazılan IV sayısı ile baģlanır. Tezin metin kısmı rakamlar ile (1, 2, 3,...) numaralanır. Numara, sayfanın alt orta kısmına yazılır. Bölüm ana baģlıklarının bulunduğu sayfalara sayfa numarası yazılmaz. Fakat numaralandırmada bu sayfalar da dikkate alınır. Tez sayfa sayısı ifadesi tezin özel sayfalar (baģlangıç sayfaları) hariç teze yönelik olan kaynakları da içeren sayfaların toplam sayısıdır. ÖzgeçmiĢ ve ekler toplam sayfa sayısının dıģında tutulur. Ancak bu sayfalarda numaralandırılır Bölüm BaĢlıkları ve Alt BaĢlıkları Numaralama Tezin baģlangıç sayfaları (iç kapak, kabul ve onay, Türkçe özet, Ġngilizce özet, teģekkür, içindekiler, sembol, Ģekil ve tablo dizinleri) dıģında kalan tüm bölümleri sıra sayılarla numaralanır. Bölüm ana baģlıkları (birinci derece bölüm baģlığı), bölüm numarasından sonra nokta konup boģluk bırakılarak tümüyle büyük harflerle yazılır. Ġkinci, üçüncü ve dördüncü derece alt bölüm baģlıklarında her sözcüğün ilk harfi büyük, diğerleri küçük harflerle yazılmalıdır. Tüm bölüm ve alt bölüm baģlıkları paragraf girintisinden (1cm) baģlanarak yazılmalı ve koyu renkte olmalıdır. Bölüm baģlıkları aģağıdaki Ģekilde numaralandırılmalıdır. ÖRNEK; 3. BULGULAR 3.1. Bölgesel Jeoloji Rize ve Çevresinin Jeolojisi HemĢindere Formasyonu Dördüncü derece alt bölümden daha ileri alt bölüm baģlıkları kullanılmamalıdır. Ġkinci derece ve sonraki baģlıklarda ve/veya/ile vb. bağlaçlar varsa, bunlar küçük harflerle yazılmalıdır. 4

9 2.8. Tablolar ve ġekiller Bir tezde yer alan fotoğraf ile grafik, harita v.b. çizimler Ģekil adı altında toplanmalı ve numaralandırılmalıdır. Tezde bulunan tüm Ģekillerden metin içerisinde söz edilmelidir. Her Ģeklin altında açıklayıcı bir Ģekil alt yazısı ve numarası bulunmalıdır. ġekil alt yazısı sonuna nokta konulmamalıdır. Ancak kaynak adı kullanılırsa nokta konulur. ġekil numaraları bulundukları bölüme uygun olarak verilmelidir. Örneğin 1. bölümde geçenler için Ģekil numaraları ġekil 1.1. ġekil 1.2. gibi yazılmalıdır. Her bir Ģekilde kullanılan büyültme veya küçültme oranları belirtilmelidir. Tezde kullanılan tablolar ve Ģekiller bir baģka kaynaktan alınmıģ ise bu durum tablo üst ve Ģekil alt yazısında belirtilmelidir. Tablolar ve Ģekiller metin içerisinde sayfaya ortalanarak yerleģtirilmeli ve sayfa kullanım alanının dıģına çıkılmamalıdır. Sayfa kullanım alanı dıģına taģacak Ģekiller küçültülmeli veya ekte sunulmalıdır. Yarım sayfadan büyük yer tutan Ģekil ile tablolar ayrı bir sayfaya yerleģtirilebilir. Boyut olarak küçük olan tablo ve Ģekiller (alttaki tablo örneğinde olduğu gibi) sayfanın ortası yerine tercihen sola yaslı olarak gösterilebilir. ġekiller ve tablolar metinde ilk değinildiği yere mümkün olduğu kadar yakın olmalıdır. Tablolar, Ģekillerde olduğu gibi numaralandırılmalı ve tablo baģlığı tablonun üstünde yer almalıdır. Tablo üst yazısının sonuna nokta veya virgül konulmamalıdır. Tablo üst ve Ģekil alt yazıları paragraf girintisi yapılmadan tablo veya Ģeklin sol kenarından itibaren yazılmalıdır. Tablo bir sayfaya sığmaz ise, sonraki sayfada tablo numarasından sonra parantez içerisinde (devamı) yazılarak devam edilmelidir. ÖRNEK: Tablo 2.1. Aster L3A görüntü metaverisi Görüntü Metaveri Çekim Tarihi 12/07/2004 Ürün No Bulut Oranı (%) 10 Pan. Çözünürlük 15 Multi Çözünürlük 30 Termal Çözünürlük 60 Algılayıcı ASTER Görüntü Kalitesi 90 5

10 ġekil 2.2. ASTER sensörlerinin elektromanyetik spektrumdaki dağılımı ve spektral aralıkların Landsat ile karģılaģtırması ( Birden fazla tablo ve Ģekil aynı sayfaya yerleģtirilebilir. Tablo ya da Ģekil düģey olarak bir tam sayfaya sığmıyor ise sayfa yatay olarak kullanılabilir. Bu durumda tablo ya da Ģeklin üst kısmı sayfanın soluna (ciltlenecek kısmına) gelecek biçimde yerleģtirilmelidir Ara Notlar Ara notlar, ana cümle içinde kısa ve özlü ek açıklama yapılması için kullanılırlar. Bu amaçla Tablo 2.2 de verilen örneklerden birisi kullanılabilir. Tablo 2.2. Ara not türü örnekleri Ara not türü Ġki virgül arasında,..., Ayıraç içinde (...) Kesme iģaretleri içinde... Tire iģaretleri arasında Örnek Bilimsel ve kesinleģmiģ bir hipotez olarak kullanılan bu iliģki, Weber ve Planck teorisine göre, son derece tartıģmalıdır. Avrupa da fizik öğrenimi yapmıģ olan Boas, Einstein in (özellikle rölativite teorisinin) etkisi altında kalmıģtır. ĠĢte bu kavram, survival of the fittest Ģekliyle, biyoloji ve sosyolojide farklı amaçlarla ve farklı anlamlarda kullanılmıģtır. Mutasyon ilkesi ki Darvin onu henüz bilmiyordu - biyoloji sözlüğüne sonradan girmiģtir Alıntılar Tez içinde, bir baģka kaynaktan alınmıģ bir bölüm aynen aktarılmak isteniyorsa; bu tür bir alıntı, ana metnin son satırından itibaren 1.5 satır aralığı boģluk bırakıldıktan sonra, 6

11 satır baģından baģlayarak tırnak iģaretleri ("...") içinde yazılmalıdır. Alıntıdan sonra, tekrar ana metne geçerken, yine 1.5 tam satır aralığı boģluk bırakılmalıdır. Bu tür alıntılarda alıntının yapıldığı sayfa numarası da belirtilmelidir. Örnek: Wallast (1990, s. 433) bu durumu Ģu Ģekilde açıklamıģtır: CaCO 3 ın iki polimorfundan aragonitin çözünme hızının kalsitinkinden biraz daha yüksek olması, iki kristal sisteminin bağ enerjileri arasında küçük bir fark olduğunu ortaya koymaktadır Dipnotlar Tez metninde, metnin içinde yazılması halinde konuyu dağıtıcı ve okumada sürekliliği engelleyici nitelikteki açıklamalar çok kısa ve öz olarak, birkaç satırı geçmemek koģulu ile- aynı sayfanın altına DĠPNOT olarak verilebilir. Dipnotlar, sayfa içindeki ana metinden, 1 satır aralıklı 3 satır boģluk bırakıldıktan sonra, soldan sağa sayfanın tamamı boyunca çizilen sürekli bir çizgi ile ayrılmalıdır. Dipnot, sayfanın metin yazım alanı içinde kalmalı, sayfanın alt kenarında bırakılması gereken 2.5cm lik boģluğa kesinlikle taģmamalıdır. Dipnot çizgisinden sonra 1 satır aralığı boģluk bırakılmalı, dipnot numarası üst indis (superscript) olarak yazılmalıdır. Dipnotun yazımında 1 satır aralığı kullanılmalı ve karakter büyüklüğü 10 punto olmalıdır. Zorunlu durumlarda birden fazla dipnotun aynı sayfada kullanılması gerekiyorsa, ardıģık dipnotlar satır baģından baģlamalıdır. Aynı sayfada birden fazla dipnot kullanılırsa bunlar, belirtme sırasına göre (her sayfa için) 1 den baģlayarak numaralandırılır. Örnek: (Ana metin bölümü...)...metal katyonu yüksek bir değerlikte bulunabiliyorsa, tepkimenin baģında meydana getirilen radikallerle 1 indirgenme-yükseltgenme. (metnin sonu). 1 satır aralıklı 3 satır boģluk 1 Çözelti ortamında radikal meydana getirmek için radikallik özelliği daha evvel bilinen azo bis izo bitünoritril ve bunun gibi maddeler kullanılabilir metin alanının alt sınırı, buradan kâğıt alt kenarına uzaklık 2.5cm

12 2.12. Semboller ve Kısaltmalar Tezde, standart kısaltmalar dıģındaki kısaltmalara ancak uzun bir sözcük grubunun pek çok kez tekrarlanması durumunda gidilebilir. Yalnızca bir kez kullanılan sözcük gruplarının kısaltılması okurun dikkatini dağıtacağından önerilmemektedir. Çok kullanılan, birden fazla sözcükten oluģan terimler için sözcüklerin baģ harfleri kullanılarak kısaltma yapılabilir. Bu durumda yapılan kısaltma, metin içinde ilk geçtiği yerde ve yalnızca bir kez açıklanmalıdır. Bu açıklama ayrıca Semboller ve Kısaltmalar Dizini nde de verilmelidir. Örnek:... Ağır nadir toprak elementler (A.N.T.E)... Metinde kullanılan standart kısaltmalara bu dizinde yer verilmesine gerek yoktur (örğ; m: metre, kg: kilogram). Standart kısaltmalar rastgele kullanılmamalıdır (örğ; litre için doğru gösterim: l, hatalı gösterim: lt). Cümle sonunda bulunmadıkları sürece standart birim kısaltmalarının (örğ; g, cm, m, km, 1/s) sonuna nokta konulmaz. Birden fazla sözcüğün baģ harfleri kullanılarak yapılan kısaltmalarda her sözcüğün baģ harfinden sonra nokta konulmalıdır (örğ; Kuzey Anadolu Fayı: K.A.F, Akım Gözlem Ġstasyonu: A.G.Ġ). Ancak; NATO, USA, UNESCO, AET, TÜBĠTAK vb. yerleģmiģ standart kısaltmalarda harfler arasına nokta konulmaz. Coğrafi yönlerin kısaltmaları, yönlerin Türkçe yazılımlarına göre yapılmalıdır (örğ; K, G, D, B, KD gibi) EĢitlikler EĢitlikler ile kendisinden önceki ve sonraki yazım unsuru (metin, tablo, Ģekil vb.) arasında 1.5 satır aralığı boģluk bırakılmalıdır. EĢitlikler numaralandırılırken, (X.Y) biçimi kullanılır. Burada X ilgili Birinci Derece Bölüm BaĢlığı numarasını, Y ise bu bölüm içinde 1 den baģlayarak eģitliklere verilen sıra numarasını göstermektedir. Örneğin, (2.18) ikinci bölümde verilen 18 inci sıradaki eģitliği gösterir. EĢitliklerin bu Ģekildeki yazımında, eģitlik metin alanı sol kenarından baģlamalı, (X.Y) Ģeklindeki eģitlik numarası metin alanının sağ kenarına dayalı olmalıdır. Tek satıra sığmayan uzun eģitlikler yazar tarafından uygun yerlerinden bölünebilir. Bu durumda satırlar arasında 1 satır aralığı olmalı ve eģitlik numarası eģitliğin son satırında yer almalıdır. Ayrıca rakamlar yazılırken tam sayı ve ondalık kısımlar. ile ayrılmalıdır. Ör: TL, 17.9cm gibi. 8

13 Örnek: Doğrusal regresyon analizinde bağımlı değiģkenin değeri kestirilirken, mantıksal regresyon analizinde bağımlı değiģkenin alabileceği değerlerden birinin gerçekleģme olasılığı belirlenmektedir. Bu olasılık değeri aģağıdaki eģitlikle elde edilir. 1.5 satır aralık exp( 0 1X ) 1 PY ( ) 1 exp( X) 1 exp( X) (2.1) EĢitlikte kullanılan semboller aģağıdaki örnekte gösterilen Ģekli ile açıklanmalıdır. Tüm sembollerle ilgili açıklamalar ayrıca, Semboller ve Kısaltmalar Dizini baģlığı altında alfabetik sırayla sunulmalıdır. Örnek: W B B A A (2.2) Bu eģitlikte; W; Parametre ağırlık değeri B; Parametre sınıfındaki heyelanlı piksel sayısı A; Parametre sınıfındaki piksel sayısını vermektedir. 3. TEZ YAZIM PLANI Tez sayfalarının dizilimi aģağıdaki gibi olmaktadır: Tez cildi ön kapağı, Ön boģ sayfa, Ġç kapak, Kabul ve onay sayfası, Tez Beyannamesi Özet sayfası, Ġngilizce özet (abstract) sayfası, TeĢekkür sayfası, Ġçindekiler dizini, 9

14 ġekiller dizini, Tablolar dizini, Semboller ve kısaltmalar dizini, Genel bilgiler, Yapılan çalıģmalar, Bulgular, TartıĢma (Ġrdeleme), Sonuçlar ve öneriler, Kaynaklar, Ekler (varsa), ÖzgeçmiĢ, Arka boģ sayfa, Tez cildi arka kapağı. Bu sayfaların düzeni ve yazımı hakkındaki açıklamalar ileriki bölümlerde verilmektedir. 4. TEZ ĠÇERĠĞĠNĠN DÜZENLENMESĠ 4.1. DıĢ Kapak Yüksek lisans veya doktora tezlerinin ilk tesliminde dıģ kapak g beyaz krome (tek yüzü parlak) karton olmalıdır. Son teslimde doktora tezleri siyah renkli, yüksek lisans tezleri ise lacivert renkli bez cilt ile ciltlenir. Tez kapağı olarak Enstitü tarafından belirlenen formata uygun olarak düzenlenmiģ kapaklar kullanılacaktır. Bez cilt üzerine dıģ kapak formatında sarı yaldızlı olarak yazı yazılacaktır. Tezin sırtına ise yine sarı yaldızlı yazı ile tezin sahibinin adı soyadı, tezin adı ve tezin yapıldığı yıl yazılır ( ġekil 4.1). ġekil 4.1. Cilt sırt kısmı Tezin dıģ kapağı Ek1 de verilen örnekte belirtildiği gibi hazırlanmalıdır. Yazarın adı küçük, soyadı büyük harflerle yazılmalıdır. Tez ismi yazı alanına ortalanacak Ģekilde büyük harflerle Times New Roman, 12 punto ve kalın yazılmalıdır. 4 satır ve daha uzun isimli tezler 1.5 satır aralıklı diğerleri 2 satır aralıklı yazılmalıdır. 10

15 4.2. Ön BoĢ Sayfa Tezin dıģ kapak sayfası ile iç kapak sayfası arasına bir boģ sayfa bırakılmalıdır. Bu sayfaya sayfa numarası verilmez Özel Sayfalar Özel sayfalar; tezin Ġç Kapak, Kabul ve Onay, Özet, Abstract ve TeĢekkür sayfaları ile Ġçindekiler Dizini, Semboller ve Kısaltmalar Dizini, ġekiller Dizini, Tablolar Dizini olarak adlandırılan sayfalarını kapsar. Bu sayfalara iliģkin örnekler Ekler bölümünde verilmiģtir. Ġç kapak ile Kabul ve Onay sayfalarının sayfa numaraları yoktur. Bunları takip eden Özet, Abstract, TeĢekkür, Ġçindekiler Dizini, ġekiller Dizini, Tablolar Dizini, Semboller ve Kısaltmalar Dizini, Özet sayfasının numarası IV ile baģlamalıdır Ġç Kapak Sayfası Ġç kapak sayfası, Ek 2 de verilen örneğe uygun olarak hazırlanmalıdır. Bu sayfa sırasıyla Ģu bilgileri içermektedir: Üniversitenin Adı, Enstitünün Adı, Anabilim Dalı Adı, Türkçe Tez Adı, Tez Türü (Yüksek Lisans/Doktora) Yazar Adı, bölümleri ile Tezin Savunma Sınav Tarihi Ay ve Yıl ve Enstitünün bulunduğu il Tezin iç kapak sayfası büyük harflerle, Times New Roman, 12 punto ve kalın olarak ve tez adı yazı alanına ortalanarak yazılır. 4 satır ve daha uzun isimli tezler 1.5 satır aralıklı diğerleri 2 satır aralıklı yazılmalıdır Kabul ve Onay Sayfası / Tez Beyannamesi Kabul ve Onay sayfası Ek 3 de, Tez Beyannamesi Ek 4 de belirtilen örneğe uygun olarak hazırlanmalıdır. Bu sayfalara sayfa numarası verilmez Özet Sayfası Özet bölümü okurun, yapılan çalıģma hakkında hızla fikir sahibi olmasını sağlamak amacıyla, yalnızca tezin ana hatları hakkında bilgiler içerecek Ģekilde yazılmalıdır. Özet de, tez çalıģmasının amacı, kapsamı, kullanılan yöntemler ve varılan sonuçlar, alt baģlıklar kullanılmadan açık ve öz olarak belirtilmelidir. Öz sayfası, tek baģına yayımlanabileceği için, bu sayfada baģka çalıģmalara değinme yapılmamalıdır. Biçimsel bir Özet sayfası örneği Ek 5 te verilmiģtir. Yukarıdaki bilgiler ıģığında Özet in uzunluğu en fazla bir sayfa ile sınırlı tutulmalıdır. Özet sayfasının numarası IV olup, metin alanı dıģında sayfanın alt ortasında yer almalıdır. Bu sayfada, tez baģlığı büyük harflerle, tez metninin yazımında kullanılan 11

16 yazı karakteri ve büyüklüğü kullanılarak koyu olarak sayfa alanını ortalayarak yazılmalıdır. Tez adından sonraki satırda yazar adı ve soyadı yazılmalı, bunun altındaki satırda çalıģmanın yapıldığı enstitü ve anabilim dalı belirtilmelidir. Son olarak, danıģman adı, yıl ve sayfa numarası (ekler hariç) belirtilerek özet metnine geçilir. Anahtar kelimeler özet metninden sonra 1.5 satır aralığı 2 boģluk bırakılarak, sola dayalı tek satır aralıklı yazım Ģekli ile yazılır. Anahtar kelimelerin ilk harfleri büyük olmalıdır. Anahtar kelimeler alfabetik sıralama dikkate alınarak yazılmalı ve kelimeler özet metni içerisinde bulunmalıdır Ġngilizce Özet (Abstract) Sayfası Ġngilizce Özet (Abstract) in yazımında düzgün bir Ġngilizce kullanılması çalıģmanın doğru ve istenilen biçimde tanıtılması bakımından oldukça önemlidir. Özet gibi Abstractda bir sayfadan uzun olmamalıdır. ABSTRACT sayfasının içeriği ve sayfa düzeni (Ek 6) tümüyle ÖZET sayfasının aynı olmalıdır. Sadece kelimelerin yazım sırası alfabetik değil, Türkçe sıralamaya uygun olarak yapılmalıdır TeĢekkür Sayfası Bu bölümde tez çalıģmasında ve tezin metninin hazırlanmasında doğrudan katkısı bulunan kiģiler ile doğrudan tez çalıģması ile ilgileri olmadığı halde, olağan görevleri dıģında katkıda bulunmuģ kiģilerin ve kuruluģların katkıları belirtilir ve teģekkür edilir. Tez çalıģması, bir proje kapsamında gerçekleģtirilmiģ ise; projenin ve ilgili kuruluģun adı da bu bölümde belirtilmelidir. Katkısı belirtilen kiģilerin (varsa) ünvanı, adı, soyadı, (varsa) görevli olduğu kuruluģ (ayraç içinde), ve çalıģmaya olan katkısı, kısa ve öz bir biçimde belirtilmelidir. TeĢekkür bölümünün, olabildiğince kısa ve öz olarak yazılması esastır. Yazar bu bölümün toplam uzunluğunun bir sayfayı geçmemesi için özen göstermelidir (Ek 7) Dizinler Tezde TeĢekkür sayfasından sonraki bölümde Dizinler yer alır. Bu bölümde tez metninde kullanılan birinci, ikinci, üçüncü derece baģlık adlarını içeren Ġçindekiler Dizini ile tezde sunulan resimlemelere iliģkin ġekiller Dizini ve Tablolar Dizini belirtilen sırada yer alır. Bu dizinlerden sonra gerekiyorsa Ekler Dizini, Semboller ve Kısaltmalar Dizini yer alır. 12

17 4.10. Ġçindekiler Dizini ĠÇĠNDEKĠLER DĠZĠNĠ baģlığı büyük harflerle koyu olarak metin alanına ortalanarak yazılır. Bir satır aralığı boģlukla baģlayan ikinci satırda altı çizili ve koyu Sayfa No sözcüğü sağa dayalı olarak yazılır ve 1 satır aralık ile dizin yazımına geçilir. Dizin yazımında metin yazımında kullanılan Times New Roman 12 punto karakter büyüklüğü ve 1.5 satır aralığı uygulanır. Dizin ÖZET sayfası ile baģlar, ABSTRACT, TEġEKKÜR, ĠÇĠNDEKĠLER DĠZĠNĠ, ġekġller DĠZĠNĠ, TABLOLAR DĠZĠNĠ, EKLER DĠZĠNĠ, SEMBOLLER VE KISALTMALAR DĠZĠNĠ ile devam eder. Tez metninde kullanılan her bir bölüm baģlığı numarası ile birlikte ifade biçiminde hiçbir değiģiklik yapılmaksızın, tümüyle aynı olarak ĠÇĠNDEKĠLER DĠZĠNĠ nde yer almalıdır (Ek 8). Ġçindekiler dizininde, her bir baģlığın hizasına, sadece o baģlığın yer aldığı ilk sayfanın numarası yazılır. Yazar tüm dizinlerde sayfa numaralarının doğru olarak yer alması için gereken özeni göstermelidir. Bu amaçla, yazımda kullanılan kiģisel bilgisayar yazılımının (varsa) Ġçindekiler Hazırlama (Table of Contents) iģlevinden yararlanılması kolay ve hatasız bir çözüm sağlayacaktır ġekiller Dizini ġekġller DĠZĠNĠ baģlığı büyük harflerle koyu olarak metin alanına ortalanarak yazılır (Ek 9). Bir satır aralığı boģlukla baģlayan ikinci satırda altı çizili ve koyu Sayfa No sözcüğü sağa dayalı olarak yazılır ve 1 satır aralık ile dizin yazımına geçilir. Dizin yazımında metin yazımında kullanılan Times New Roman 12 punto karakter büyüklüğü ve 1.5 satır aralığı uygulanır. Bu dizin Ģekil baģlıkları kullanılarak hazırlanmalı, diğer bir deyiģle tez metni içindeki Ģekil baģlığının tümüyle aynısı yazılmalıdır Tablolar Dizini TABLOLAR DĠZĠNĠ baģlığı büyük harflerle koyu olarak metin alanına ortalanarak yazılır (Ek 10). Bir satır aralığı boģlukla baģlayan ikinci satırda altı çizili ve koyu Sayfa No sözcüğü sağa dayalı olarak yazılır ve 1 satır aralık ile dizin yazımına geçilir. Dizin yazımında metin yazımında kullanılan Times New Roman 12 punto karakter büyüklüğü ve 1.5 satır aralığı uygulanır. Bu dizin tablo baģlıkları kullanılarak hazırlanmalı yani tez metni içindeki tablo baģlığının aynısı yazılmalıdır. 13

18 4.13. Semboller ve Kısaltmalar Dizini BaĢlık büyük harflerle koyu olarak metin alanına ortalanarak yazılır (Ek 11). Dizinin yazımında metin yazımında kullanılan Times New Roman 12 punto karakter büyüklüğü ve 1 satır aralığı uygulanır. Dizinde kullanılan semboller ve kısaltmalar sol kenara dayalı yazılır. : iģaretinden sonra kısa ve özlü açıklama cümlesi yazılır. Bir satırı aģan açıklamalarda bölünen cümle arasındaki boģluk 1 satır aralığı olarak seçilmelidir. Bu bölümde sembol ya da kısaltmadan sonra yer alan açıklama cümlelerinin hepsi aynı düģey hizadan baģlamalıdır Tez Metni Tez metni Genel Bilgiler, Yapılan ÇalıĢmalar, Bulgular, TartıĢma (Ġrdeleme), Sonuçlar ve Öneriler bölümlerinden oluģur. Bu bölümlerin ardından KAYNAKLAR ve gerekli olması durumunda EKLER yer alır. Tezin bölüm ve alt bölümlerinin belirlenmesinde gereksiz ayrıntıya inilmemeli, mantıksal bir bölümleme sistemi izlenilmeli, bölüm ve alt bölümlerin içerik açısından birbirlerine göre öncelik sırasına dikkat edilmelidir. Tez biçimsel düzeninin son Ģeklini alma aģamasında uygulanan satır aralıkları ve/veya boģluklardan dolayı bölüm baģlıkları, Ģekil ve tablolar ile bunların baģlıkları farklı sayfalarda yer alabilir. Bu durumda yazar söz konusu unsurlar arasında görsel devamlılığı sağlamalıdır Tezin Bölümlerinin Tasarlanması Genel Bilgiler Tez metninin ilk ve önemli bölümlerinden biridir. Bu bölümde okuyucuya konu hakkında ön bilgiler verildikten sonra araģtırmanın amaç ve kapsamı açıkça belirtilmelidir. Bununla birlikte, bu bilgilerin ayrıntılı biçimde açıklanması gerekiyorsa bu durumda; Amaç, Kapsam, Önceki ÇalıĢmalar gibi alt bölüm baģlıkları kullanılabilir Yapılan ÇalıĢmalar Bu bölümde tez çalıģmasında kullanılan Yöntem ve Materyaller anlatılır. 14

19 Bulgular Tez çalıģması sırasında elde edilen veriler bu bölümde anlatılır. Tez çalıģmasının türüne, yazarın anlatım tarzına ve ilgili anabilim dalının geleneklerine göre değiģik düzenlerde olabilir TartıĢma (Ġrdeleme) Bu bölümde tez çalıģması ile ilgili elde edilen verilerin literatüre uygunluğu, kıyaslaması ve eleģtirisi yapılır. Gerekli görüldüğü durumlarda bu bölüm Bulgular bölümü ile birleģtirilerek Bulgular ve TartıĢma biçiminde tek baģlık halinde verilebilir Sonuçlar ve Öneriler Bu bölümde, tez çalıģması sonucunda elde edilen sonuçlar olabildiğince kısa, özlü ve kolay anlaģılır biçimde maddeler halinde yazılmalıdır. Ayrıca tez çalıģması kapsamında ulaģılan sonuçlara bağlı olarak, konu ile ilgili çalıģma yapmak isteyecek araģtırmacı ve uygulayıcılara iletilmek istenen öneriler de bu bölümde verilmelidir Kaynaklar Bu bölüm tezin en önemli bölümlerinden birisidir. Bu bölümün hazırlanmasında değinilen bir belgenin okur tarafından kolaylıkla temin edilebilmesi için gereken bilgilerin eksiksiz sağlanmasının temel ilke olduğu unutulmamalıdır. Metin içinde değinilmeyen bir belgeye bu dizinde yer verilmemelidir. Kaynaklar 1 satır aralıkla yazılmalıdır. Ġki kaynak arasında 1 satır aralık boģluk bırakmalıdır. Kaynaklar tez içerisinde soyadı ve tarih sistemine göre yazılmalıdır. Ör: (Öztürk, 2014). Ayrıca birden fazla kaynağa metin içerisinde atıfta ulunmak istendiği durumlarda kaynaklar arasında ; iģareti kullanılmalıdır. Ör: (Öztürk, 2007; Güven, 2014). Kaynaklar bölümünde her kaynak kendi orijinal dilinde verilmelidir. Kaynaklar yazılırken sıralama aģağıdaki Ģekilde olmalıdır: Yazar soyadı-virgül - ilk ad(lar)ının baģ harfi- nokta-virgül- yayın yılı- nokta - belgenin baģlığı - virgül-yayınlandığı yer (yayın organı ya da yayın evi)- virgül- cilt no- virgül- sayı no- virgül-sayfa no-virgül-yayınlandığı Ģehir veya ülke- nokta. Yazarlar arası virgül ile ayrılır, ancak iki ve daha fazla yazarlarda son yazar "ve" ile ayrılır. Aynı yazar(lar)ın farklı yıllarda yayınlanmıģ eserleri veriliyorsa önce yaptığı 15

20 yayından baģlayarak (eskiden yeniye doğru) sıralama yapılmalıdır. Aynı yazar(lar)ın aynı yıla ait yayınları yayın yılını takip eden a, b, c harfleri ile sıralanmalıdır (Örğ: 1998a, 1998b). Kaynak eser'in yazımının bir satırdan daha uzun olması halinde ikinci satır ve diğer satırlar, değinilen ilk eserin yazar ilk adının baģ harfi hizasından baģlayarak yazılmalıdır. Ġkinci ve diğer satırları birinci eserin ikinci satırı hizasından baģlanmalıdır. Dergi adları ise altı çizili olarak yazılır. Metin içerisinde yazarı belli olan internet kaynaklarına atıf yapılırken, yazar soyadı sistemine benzer Ģeklinde yazılmalıdır. Örneğin: (James ve Richard, 2003) David ve Clifford a (2003) göre... Metin içerisinde yazarı belli olmayan internet kaynaklarına atıf yapılırken, büyük harflerle URL-sıra numarası (,), yıl Ģeklinde yazılmalıdır. Örneğin: (URL-4, 2003), (URL 1 ve 2, 2003) Kaynakların yazılması sırasında literatürde yaygın olarak bilinen periyodik dergilerin adlarının kısaltılarak ifade edilmesi de genellikle baģvurulan bir uygulamadır. Yazar da yaygın kabul gören dergi adı kısaltmalarını kullanabilir. Örneğin: ( J.Hydrol.). Bununla birlikte, yaygın kabul gören kısaltma Ģekli bilinmiyorsa dergi adı açık olarak yazılmalıdır. Örneğin: (Journal of Hydrology). Kitap, makale, bildiri, tez standartlar ve yönetmelikler aģağıda gösterilmiģtir. Bilimsel periyodikler: Ayalew, L., Yamagishi, H. and Ugawa, N., Landslide Susceptibility Mapping Using GIS-Based Weighted Linear Combination, The Case in Tsugawa Area of Agano River, Niigate Prefecture, Japan, Landslides, 1, Ayalew, L. and Yamagishi, H., The Application of GIS-Based Logistic Regression for Landslide Susceptibility Mapping in the Kakuda-Yahiko Mountains, Central Japan, Geomorphology, 65,1-2, Gökçeoğlu, C. ve Ercanoğlu, M., Heyelan Duyarlılık Haritalarının Hazırlanmasında Kullanılan Parametrelere ĠliĢkin Belirsizlikler, Yerbilimleri, H.Ü. Yerbilimleri Uygulama ve AraĢtırma Merkezi Bülteni, 23, Kitaplar: Hem, J.D., 1989, Study and Interpretation of the Chemical Characteristics of Natural Waters: USGS Professional Paper 2254, US Gov. Print. Office, 263p. 16