SAFER Projesi Çalışma Grubu Toplantı Tutanağı

Transkript

1 SAFER Projesi Çalışma Grubu Toplantı Tutanağı Yer : Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Sosyal Tesisleri - ANKARA Tarih : Katılımcılar : Ortak kuruluş temsilcileri-katılımcı Listesi ekte verilmiştir. Konu : Güvenli Tarım Makineleri Çalıştayı :40 1. Ev sahibi kuruluş adına Prof. Dr. Ali İhsan Acar tarafından açılış ve hoş geldiniz konuşması yapılmıştır. 09:45 2. Proje Koordinatörü Yrd. Doç. Dr. Yeşim Benal Yurtlu açılış sunumunu gerçekleştirmiştir. Projenin bugünkü durumunu, yapılan çalışmaları, çalıştayın amacı, yöntemi ve beklenen çıktıları sunumunda özetlemiştir. 10:00 10:05 3. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dekanlığı adına Dekan Yardımcısı Prof. Dr. Hayrettin Kendir, insan sağlığı ve güvenliğine katkı sağlayacak bu çalıştayın düzenlenmesini sağlayan SAFER proje ekibini tebrik ederek ve başarı dileklerini sunmuştur. 4. Dr. Mesut Gölbaşı sunumunu gerçekleştirmiştir. Sunumunda, güvenlik konusunun ülkemiz için önemli bir sorun olduğunu belirtmiş ve İş Paketi 5 kapsamında hazırladıkları Modül (Kendiyürür Hasat Makinaları) ve bilgi yaprakları hakkında bilgi vermiştir. Mesut Bey sunumunda ayrıca şu konulara değinmiştir: İş güvenliği konusunda Türkiye de yapılan çok az çalışma vardır. Bu proje dışında TRT için hazırlanmış 15 bölüm Tarım Makinelerinde İş Güvenliği videosu vardır. Eğitim araçları tarımsal alandaki her türlü kişinin kullanacağı, faydalanacağı materyaldir. Orjinal projede olduğu gibi bu modül için de aynı renk kodları kullanılmıştır. Modüllerin eksiksiz ve doğru olarak geliştirilmesi son derece önemlidir. İnternete verilen bir şey defalarca kopyalanmaktadır. Bu yüzden, bu işin sorumluluğu çok fazladır. Bilgilerin doğru kaynaklardan alınması ve kopyalama hakkı ile ilgili alınacak önlemler önemlidir.

2 10:40 Bilgilerin kopyalanmasına izin verilmeyecektir. Bunun yerine link verilecektir. Yine de kopyalamanın önüne geçmek pek mümkün görünmemektedir. Bir makine imal ederken emniyet yönünden testleri oldukça önemlidir. Günümüzde makine güvenlik testleri yerine fonksiyonel testlere ağırlık verilmektedir. Modülde hiçbir şekilde yaralanmış insanlar, devrilmiş biçerdöverler yer almayacaktır. Çünkü modeldeki olumsuzlukların içselleştirmesi durumu ortaya çıkabilir. Bu nedenle olumsuz durumları modülde verilmemektedir. (Koordinatör notu: Modül ve materyallerde yanlış kullanımın üzerinin çizilerek verilmesinden kaçınılması doğru bir yaklaşımdır. Ancak, yaşanan kazalar ile ilgili olumsuz sonuçlara ait görüntüler caydırıcılık, doğru kullanıma ve kurallara uyulmasına teşvik açısından yararlı olabilir.) Firma ve marka imajını etkileyecek durumlardan kaçındık. Modül içerisinde animasyonun olduğu yerleri film işareti koyarak belirttik. Modülde, oldukça önemli bir konu olan hidrolik kazalarından da bahsettik. 11:10 5. Yrd. Doç Dr. Y. Benal Yurtlu, Mesut Beyin sunumunu tartışmaya açmıştır. 6. TARMAKBİR temsilcisi Selami M. İleri, Eksikliği giderecek bilgilere kullanım kılavuzlarından ulaşılabilineceğini belirtmiştir. 7. Prof. Dr. Alaattin Sabancı, animasyonları da gördükten sonra katkıların sunulmasının daha yararlı olacağını belirtmiştir. 8. Pankobirlik adına görüşlerini belirten konuşmacı, 150 bin dolarlık destekle, çiftçilere güvenlik konusunda ulaşmaya çalıştıklarını ve bu konuda çiftçilere ulaşmak için kendilerine görev verilirse büyük bir içtenlikle bu konuda yardımcı olabileceklerini söylemişlerdir. Ayrıca kendi kurumlarına kayıtlı olan binden fazla çiftçi olduğunu ve istatistik çalışmalarında da yardımcı olabileceklerini belirtmişlerdir. 9. Dr. Mesut Gölbaşı animasyonlarını göstermeye başlamıştır. 10. Prof. Dr. Fazilet N. Alayunt, yaşanan olaylarla ilgili diyalog ortamı oluşturmanın faydalı olabileceğini söylemiştir. 11. Yrd. Doç Dr. Y. Benal Yurtlu, aktif web sayfasında bu konuların görüşülebileceğini ve ana kazalarla ilgili eklentilerin yapılabileceğini belirtmiştir. 12. Prof. Dr. Fazilet N. Alayunt, proje çıktılarının, örneğin animasyonların fuarlarda sunularak etkin bir yayım yapılabileceğini ve tanıtımının yapılabileceği önerisini dile getirmiştir. 13. Yrd. Doç Dr. Y. Benal Yurtlu, fuarlarda proje konusunda bilgilendirme yapmaya çalışıldığını belirtmiştir. Ancak, henüz materyallerin hazır olmadığını ve materyallerin tamamlanması ile başlanacak olan yayım aşamasında bu önerinin dikkate alınacağını söylemiştir.

3 11: TÜGEM adına Ziraat Mühendisi Kerim Ekmekçi sunumunu gerçekleştirmiştir. Sunumunda hazırladığı traktör modülü ile ilgili bilgiler vermiştir. Kerim Ekmekçi ayrıca şu konulara değinmiştir: 12:00 Bilgiye erişimde güçlük çeken hedef kitleye ulaşmak projedeki amacımızdır. İmalatçı ve kullanıcı için riskleri dikkate alınmıştır, bilgi yaprakları ve animasyonlar hazırlanmıştır. Kılavuz kitapçıkta imalatçı ve kullanıcıların etkin ve yeterli bilgilere ulaşması hedeflenmiştir. Hatalı kullanımlarla ortaya çıkabilecek risklerin analizlerine de yer verilmiştir. Bilgi yapraklarını plastik kartlar şeklinde verilecektir. Kılavuz kitapçıkta tarım traktörlerinin tanımı, teknik bilgiler ve kullanılması gereken dokümanlar bulunmaktadır. Katılımcılara ENAMA tarafından hazırlanan traktör devrilmeleri üzerine hazırlanmış video gösterilmiştir. 15. Yrd. Doç. Dr. Yeşim Benal Yurtlu katılımcılara söz vermiştir. 16. Prof. Dr. Alaattin Sabancı tarım makinelerinde ergonomi ve güvenlik konusunda çalışan birisi olarak bu projenin yürütülmesinden dolayı memnuniyetini dile getirmiştir. İşin altyapısında eksikliklerin olduğunu ve insan-makine-ortam eksikliklerinin iş güvenliğinin önemini ortaya koyduğunu belirtmiştir. Ayrıca şu konulara değinmiştir. Altyapı ile işe başlamak gereklidir. İş güvenliği ve iş kazlarına ilişkin yapılmış çok fazla çalışma bulunmaktadır. Tarım Makineleri Bölümleri nden bu tür çalışmalara ulaşılabilinir. Çiftçilere hitap etmek istiyorsak görselliği ön plana çıkarmalıyız. Animasyon ve görsel materyalle anlatma yolunu tercih etmeliyiz. John Deere in FMO yayınlarından güvenli kullanım ile ilgili bilgi ve görüntülü eğitim materyallerine ulaşma imkanını kontrol edebilirsiniz. Türkiye de oransal olarak paletli traktörler çok fazla kullanılmamaktadır. Bu nedenle traktör modülünde, tekerlekli traktör diye ayırım yapmaya gerek yoktur. Türkçe terimler kullanmalıyız. Güvenlik çatısı, güvenlik kabini terimlerini kullanmak daha doğru olacaktır. Tahrik terimini kaldırıp hareket iletim organları gibi terimleri kullanabiliriz. 17. Prof. Dr. Ahmet Peker, tarım kesimindeki kazaların oldukça fazla olduğunu ve bu nedenle iş güvenliği konusunun önemli olduğunu belirtmiştir. Ayrıca şu konulara değinmiştir.

4 Yaptıkları çalışmalarda karşılaştıkları birçok kaza örneği olduğunu belirterek, ekim makinesinin basamağına oturtulan bir çocuğun ayak parmaklarının ekici düzene kapılıp koptuğuna ilişkin bir örnek vermiştir (Konya, 1989). Tarım makinelerinde iş güvenliği konusunda eksiklikler bulunmaktadır. Bu nedenle bölümümüzde lisans düzeyinde ders verilmeye başlanmıştır. Teknisyenler ile birlikte Karaman daki bütün tarım alanındaki kazaların istatistiksel analizini yaptık. Çalışma ile harman makinesi içine düşen, şafta dolanmış ve diskaroya takılmış insanlar vb kazaları tespit ettik. Şaft konusunun oldukça önemli olduğuna değinmiştir. Oldukça ucuz bir parça olan muhafazanın alınmasına yanaşılmamasın yaptırımlarla mutlaka önlenmesi gerektiğini belirtmiştir. Yasal mevzuatın yeterli olmadığını belirtmiş, yaptırım gerektiğini vurgulamıştır. Animasyonların önemine değinmiş ancak terminoloji bütünlüğü olması gerektiği ve vurgulu bir ses tonunun kullanılması gerektiğini belirtmiştir. Piktogram = resim yazısı teriminin kullanılmasını önermiştir. 18. Önder Çiftçi Kadir Bey (Çarşamba/Samsun), söz alarak bölgelerindeki çiftçilerin okuryazar bile olmadıklarını, bu yüzden internet üzerinden eğitimin yararlı olamayacağını belirmiştir. Bu tür çalışmalarda çiftçiye ulaşmada önder çiftçilerin yararlı olacağına değinmiştir. Ayrıca tarım fuarlarında ve bayiler kanalıyla yeterli bilgi verilmediğini vurgulamıştır. 19. Yrd. Doç Dr. Y. Benal Yurtlu, Türkiye de yapılan çalışmalara ulaştıklarını ancak bunların sayıca az olduğunu belirtmiştir. Eğitim amaçlı kullanılacak Türkçe materyalin eksik olduğunu, tez vb. kaynaklara büro araştırması safhasında ulaşıldığını belirtmiştir. Tarımda eğitimden ve destekten yoksun insanların olduğunu ve bu proje ile hedef kitleye ulaşılmasının beklendiğini belirtmiştir. AB mevzuatlarının zorunlu olmasına rağmen uygulanmamasının bir kültür sorunu olduğunu, sürekli eğitimlerle desteklenerek içselleştirilebileceğini vurgulamıştır. 20. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı temsilcisi, yönetmeliğin uygulamaya başlanması ile çoğu şaft firmasının gereğini yerine getirdiğini belirtmiştir. 13:45 ÖĞLEDENSONRA OTURUMU 21. Yrd. Doç Dr. Y. Benal Yurtlu Bitki Koruma Makineleri Modülünü sunmuştur. 22. Prof. Dr. Fazilet N. Alayunt, Mafsallı şaftın ve muhafazasının mutlaka kontrolü yapılmalıdır. Çiftçiye verilen kişisel koruyucu ekipmanlar vb. fonksiyonlarını yerine getirmiyorsa verilmesi de anlamsızlaşmaktadır. Tam olarak çalışıp çalışmadıkları mutlaka kontrol edilmelidir. Ayrıca egzoz zehirlenmelerine karşı önlemler alınmalıdır. 23. Ziraat Mühendisi Nihat Sönmez, ilaçlama makinelerinin temizliğinin de oldukça önemli olduğunu belirtmiştir.

5 24. Ziraat Mühendisi Sedat Kılıç, kullanılan manometrelerin uygun bar değerlerine sahip olamadığını ve buna dikkat edilmesi gerektiğine değinmiştir. İlaç normu, hız ve basınçla ilgili resim yazısının bulunmadığını belirtmiştir. Pülverizatörle çalışmada hızı ile ilgili bilgilerin verilmesi gerektiğinin önemini vurgulamıştır. 25. Massey Ferguson Yetkilisi Ziraat Mühendisi Yücel Gökçer, traktörlerde kuyruk mili çalıştırılma değerleri ile vites kademesi-hız değerlerinin verildiğini, pulluk, pülverizatör vb makineler için çalışma hızı değerlerinin seçilmesi gerektiğini belirtmiştir. Kuyruk mili şaft muhafazalarının mutlaka kullanılması gerektiğini, yeni traktörlerde acil durdurma düzeneklerinin kullanılmaya başladığını belirtmiştir. Uygulamada karşılaştıkları çok sayıda tarımsal kaza örneği olduğunu, basınç azalmalarının elle kontrol edilmesinin ciddi yaralanmalara sebep olduğunu, rototillerde ölümcül kazaların olduğunu, biçerdöverle park halindeyken ya da geriye alındığında ölümle sonuçlanan pek çok kaza öyküsünü bizzat gördüklerini belirtmiştir. Traktörlerde el freninin çekilmesinin ihmalinin pek çok kazaya neden olduğunu vurgulamıştır. Eğitim materyallerin hazırlanmasında yazıdan ziyade resimli, görsel uyarıların olması gerektiğini vurgulamıştır. 26. Ziraat Mühendisi Sedat Kılıç, B sınıfı sürücü belgesi ile traktör kullanımının yanlış olduğunu belirtmiştir. Öncelikle bunun önüne geçilecek yasal düzenlemeler yapılmalıdır. 27. Massey Ferguson Yetkilisi Ziraat Mühendisi Yücel Gökçer, ölümcül kazlar örnek verilerek kullanıcıların bu tehlikeli durumlara karşı tedirgin olmalarının sağlanmasının gerekli olduğunu, başka çözümlerin etkili olamayacağını belirtmiştir. 28. Prof. Dr. Alaattin Sabancı, çiftçiye verilecek çok fazla bilginin olduğunu bu proje kapsamında sadece bir konunun ele alındığını vurgulamıştır. Bu toplantılarında bayilerin de bulunması gerektiğini belirtmiştir. 29. Ziraat Mühendisi Sedat Kılıç, traktör kullanıcıları için ayrı bir eğitim ve farklı bir sınıfta ehliyet verilmesinin gerektiğini söylemiştir. Avrupa da traktör ehliyeti verilmesinin çok sıkı tutulduğunu belirtmiştir. 30. Dr. Mesut Gölbaşı, odaklanma noktalarının olumlu olmasına dikkat çekerek, iyi uygulamaların da bulunduğunu belirtmiştir. Fuarlarda ayarların basınca göre mi yoksa hıza göre mi ayarlanacağı bilgilerinin verildiğinden, AB tam mevzuatına tabi olduğumuzdan ve önemli olan konunun bilgilerin uygulamaya aktarılmasında nasıl bir politika izleneceği olduğunu belirtmiştir. 31. Ziraat Mühendisi Sedat Kılıç, iyi ama çok iyi durumda olmadığımızdan ve geriye doğru eğilim olduğu şeklinde görüş bildirmiştir. 32. Prof. Dr. Alaattin Sabancı, çiftçiye bilgilerin nasıl iletileceğini, yaygınlaştırmanın projede nasıl gerçekleştireceğini sormuştur. Proje Koordinatörü Yrd. Doç Dr. Y. Benal Yurtlu, yaygınlaştırma aşamasında Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, TARMAKBİR ve TZOB un etkin rol alacaklarını belirtmiştir. 33. Dr. Mesut Gölbaşı, bilgilerin internette yayınlanacağını belirtmiştir. Film, haber vb. yayınların sürekli yapıldığını ancak sadece bu kazalardan etkilenen kesimin bu konuyla ilgilendiğini vurgulamıştır. 19 Ağustos 2003 yılında patoz ile çalışan bir kişinin hafif meyil

6 nedeniyle çeki okuna müdahale ederken muhafazası olmayan şaft yüzünden kolunun koptuğunu söylemiştir. Böyle durumlarda yardımcı olabilecek kişilerin şok durumunun da oldukça önemli olduğunu belirtmiştir. Şok nedeniyle gerekli müdahalenin yapılamadığını vurgulamıştır. Sivil toplum kuruluşlarına, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı vb kuruluşlar aracılığıyla etkili yaygınlaştırma sağlanacaktır. 34. Prof. Dr. Ahmet Peker risklerin nasıl belirlendiğini sormuştur. 35. Yrd. Doç Dr. Y. Benal Yurtlu, risklerin ilgili ürün güvenlik standartlarına dayandırıldığını, standartlara giren kaza risklerinin ise uzun yıllar yapılmış sık görülme, kazanın etkisi vb değerlendirmeler sonucunda ortaya çıktığını ve standartlarda yer aldığını açıklamıştır. 36. Prof. Dr. Ahmet Peker bunların dışında risklerin olup olmadığını sormuştur. 37. Yrd. Doç Dr. Y. Benal Yurtlu, mutlaka olabileceğini, bu konuda yapılan çalışmalar ile ancak bunların ortaya çıkabileceğini, ancak yapılan bilimsel çalışmalar sonucunda bu kaza risklerin olma olasılığı belirlendiğinde alınması gereken önlemlerin düşünülerek ek tedbir alınabileceğini belirtmiştir Prof. Dr. Ahmet Peker, ülkemizde kullanılan makineler ve Türkiye deki kullanıcıların için risklerin neler olduğunun dikkate alınması gerektiğini vurgulamıştır. 15: Araş. Gör. Okray Orel, mafsallı şaft modülü sunumunu yapmıştır. 40. Dr. Mesut Gölbaşı, kendisi tarafından hazırlanmış şaft kazaları videosunu göstermiş ve şaftın tehlike yaratan durumlarını anlatmak için yapmayı planladığı şaft modelini tartışmaya açmıştır. 41. Prof. Dr. Alaattin Sabancı, mafsallı mil ve muhafazasının kazalar açısından önemli parçalardan biri olduğunu vurgulamıştır. Çiftçiye bilginin ulaştırılmasının çok önemli olduğunu, videoların daha profesyonelce yapılmasını ve profesyonel destek alınması gerektiğini belirtmiştir. 42. Prof. Dr. Alaattin Sabancı, hazırlanacak görsel materyalde şaftın kullanılma yerinin açıklıkla traktör makine arasında görüntülenmesi gerektiğini belirtmiştir. 43. Prof. Dr. Ramazan Öztürk, Mesut Beyin sunduğu şaft kazaları videosunda sadece kumaş parçasının mile dolanmasının yanıltıcı olabileceğini, daah uygun bir görsel materyalin hazırlanması gerektiğini belirtmiştir. 44. Prof. Dr. Ahmet Peker, çiftçilere mafsallı mil muhafazası kullandırmak için korku yaratmanın, kazaların nasıl olduğunun ve kazaların nasıl sonuçlandığının gösterilmesinin gerekli olduğunu belirtmiştir. Sonuçların ölümle neticelendiğinin mutlaka belirtilmesi gerektiğini vurgulamıştır. 45. Dr. Mesut Gölbaşı, fotoğrafların yayınlanması konusunda kişilik haklarından dolayı sorun yaşadıklarını ve fotoğrafları veremediklerini söylemiştir (Koordinatör notu: Kişilik haklarını zedelemeyecek şekilde, yurtdışında da olduğu gibi izin almak yoluyla çözüm geliştirilmelidir.) 46. Prof. Dr. Ahmet Peker, bu sorunu sayı verilerek çözülebileceğini belirtmiştir. 47. Prof. Dr. Fazilet N. Alayunt, kaza görüntülerinin kullanıldığı materyallere küçük çocukların erişiminin engellenmesi için önlem alınması gerektiğine dikkat çekmiştir.

7 16: Sanayi ve Ticaret Bakanlığı temsilcisi Makine Mühendisi Bayram Bey, bakanlık olarak yasa denetim ve gözetiminde olumlu gelişmeler yaşandığını, piyasa denetimi ve gözetimi konusunda çalışmalarını varlığından, bu konuda eğitimler de düzenlediklerinden bahsetmiştir. Önemli bir eksikliğin birimler arsındaki kopukluk olduğunu vurgulamıştır. Onaylanmış Kuruluşlarla ilgili birçok sıkıntının çözüldüğünü, böylece piyasanın da uygulamaya hazır hale getirildiğini belirtmiştir. 49. Yrd. Doç Dr. Y. Benal Yurtlu, piyasa denetim ve gözetim işinin ne kadar sık olursa bu konuda o kadar ilerleneceğini vurgulamıştır. Piyasada CE işareti ve güvenli makine ile ilgili bilgi kirliliği olduğunu, danışman firmaların CE işaretlemesi ile ilgili mevzuatı biildiklerini ancak tarım makineleri ile ilgili riskler ve alınması gereken önlemler ile ilgili detaylı bilgiye sahip olmadıklarını, kendi mezunlarımız bu boşluğu gidermede görev alabileceğine inandığını belirtmiştir. 50. Prof. Dr. Alaattin Sabancı, iş güvenliği ile ilgili olarak bölüm mezunlarının hizmet içi eğitim alarak bu tarz projelerde imza yetkisine sahip olabileceklerini belirtmiştir. 51. Prof. Dr. Fazilet N. Alayunt, iş güvenliği mühendisi unvanını alan bir öğrencilerinin olduğunu ancak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı na bağlı olarak verilen bu tarz kursların daha sonra açılmadığını söylemiştir. 52. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı temsilcisi Makine Mühendisi Bayram Bey, bu konunun Tarımsal Mekanizasyon Kurulunun gündemine taşınması gerektiğini belirtmiştir. Abdi Yaltırık ın bu konular ile ilgilendiğini belirtmiştir. 53. Selami M. İleri, ilaçlama ve gübreleme makinelerin büyük kısmında kullanma kılavuzlarının bulunduğunu, hatta makinelerin üzerinde ilgili uyarıların olduğunu, ancak kullanıcıların bu kılavuzları okumadıklarını belirmiştir. Yapılan üretimlerde, üreticilerin yeterince denetlenmesinin çok zor olduğunu bu durumun sebeplerinden bir tanesinin merdiven altı üretimin yapılması olduğunu söylemiştir. KOBİ lere nasıl yardımcı olabileceklerini dile getirmiştir. Üniversite, bakanlık işbirliği ve iletişimi ile sorunun çözülebileceğini şeklinde görüş bildirmiştir. 54. Ziraat Mühendisi Mustafa Bey (UTEM), genelde teknolojilerin kopyalandığını, hem şaft hem de hidromotor ile çalışan makinelerin olması gerektiğini, tarım makinelerinin kullanımı için sertifika zorunluluğunun olması gerektiğini belirtmiştir. 55. Prof. Dr. Ahmet Peker, otorite konusunda bizlere görev düştüğünü vurgulamıştır. TARMAKBİR, Tarım ve Kredi Koop.vb işbirlikleri ile bu işi yapabileceğini belirtmiştir. 56. Ziraat Mühendisi Emre Erdem (UTEM), görselliğin ön planda olması gerektiğini, karanlıkta parlayan sticker ve hareketli hologramların kullanılabileceğini belirtmiştir. Hedef kitleye 4B kadrosundaki mühendislerle ulaşılabileceğini belirtmiştir. 57. Emekli Ziraat Mühendisi Özkan Çiftçi, hedef kitleye en etkili göze ve kulağa hitap ederek ulaşılabileceğini, tarım televizyonun kurulmasının yararlı olacağını belirtmiştir. 58. Yrd. Doç Dr. Y. Benal Yurtlu, kapanış konuşmasının ardından başarılı geçen Güvenli Tarım Makineleri Çalıştayı na katılım ve desteklerinden dolayı konuklara teşekkür etmiştir.