PERL ile CGI

Transkript

1 1 PERL ile CGI PERL Perl(Practical Extraction Report Language), kelimelerinden türemiştir.perl bir yorumlayıcı dildir.yani,yazdığımız programları derlemek zorunda kalmıyoruz,sadece yazıyoruz ve çağırıyoruz.web sunucusu bizim adımıza çalıştırıyor.bir script metin halinde yazılan Perl kodudur.perl yorumlayıcısı sadece bu metni alır ve çalıştırır,ilave işlemlere gerek yoktur. Perl scriptlerinizi ya kendi lokal makinamızda (Notepad,Simpletext vb.editör programlarıyla) ya da UNIX sunucusu üzerinde hazırlayabiliriz. Öncelikle Perl ile program yazmadan önce Perl'ü internetten temin etmemiz gerekir.perl kullandığımız işletim sistemleri için değişik adreslerden temin edilebilir. Gerekli program internetten temin edildikten sonra Perl programlarımızı çalıştırmak için <dosya adı>.pl şeklinde kaydettikten sonra MS-DOS penceresini açar ve herhangi bir dizinde c:\>perl <dosya adı>.pl komutunu vererek programımızı çalıştırırız. Perl ile yazılan tüm scriptlerde her dosyanın ilk satırında aşağıdaki gibi bir deyimin olması gerekir.bu satır,sunucuya bu dosyanın bir Perl scripti olduğunu ve de Perl yorumlayıcısının yerini söyler. #!/usr/bin/perl Bu satırdan sonra,perl kodunu yazmaya başlayabiliriz.perl deyimleri (;) ile sonlanır.döngüler(for,while..) ve şartlı dallanma yapılarında(if) (;) kullanılmaz. PERL'DE DEĞĠġKENLER Bir değişken, daha sonra kullanılmak üzere bir değeri geçici olarak saklayan bellek bölgesidir.perl'de 3 tür değişken vardır: Skaler değişkenler(scalars),diziler(arrays) ve özel tablolar(hashes). Skaler DeğiĢkenler(Scalars) Bir skaler değişken tek bir skaler değer içerir.perl'de skaler değişkenler ön ek olarak bir $-dolar işareti ile başlarlar.değişken isimleri rakamla başlayamaz,boşluk ve ekstra(standart dışı) karakterler içeremezler.bir harfle başlamak zorundadırlar,daha sonra rakam bulundurabilirler.en fazla 32 karakter uzunluğunda olabilirler.perl'de skaler değişkenler için sayısal,string ya da mantıksal diye bir ayrım söz konusu değildir.örneğin; $isim="fatih Taşçı"; $yas=27; Değişkenlerde çift tırnak içine alınanlar "yorumlanırlar",tek tırnak içine alınanlar yorumlanmazlar,olduğu gibi ekrana yazdırılırlar. Perl'de değişkenleri kullanmadan önce deklare etmek zorunda değiliz.istediğimiz anda bir değişkeni tanımlamaksızın kullanabiliriz.perl'de değişkenler anında tip değiştirebilirler. Bir değişkene klavyeden değer atamak için aşağıdaki deyim kullanılır.burada klavyeden girilenler $isim değişkenine aktarılmaktadır. $isim=<stdin>; İsmimizi yazdıktan sonra genellikle Enter'a basarız.salt girilen veriyi elde etmek için Enter karakterini değişkenden ayıklamak gerekir.bunun için aşağıdaki deyim kullanılır: chomp($isim);

2 2 print deyimi ile de mesajları,değişkenleri ve sabitleri ekrana yazdırırız.satır başı yapmak için C'de olduğu gibi,"\n" kullanırız. Diziler(Arrays) Bir dizi değişkeni,birden çok değeri içeren bir listedir.bir skaler değişkende tek bir değer saklanırken bir dizi değişkende birden çok değer tutulabilir.perl'de dizi değişkenler ön ek olarak işareti ile Perl'de dizi indisleri 0'dan başlar.örneğin,@renkler dizisinin ilk elemanını belirtmek için $renkler[0] şeklinde bir notasyon kullanılır. Perl'de # işareti ile başlayan satırlar açıklama satırı kabul edilir. Dizi Fonksiyonları Perl'de dizilere eleman eklemek,eleman silmek,iki diziyi birleştirmek,dizideki elemanların sıralarını kaydırmak vb. işlemleri gerçekleştirmek için birtakım hazır fonksiyonlar vardır.bunlara dizi fonksiyonları kirmizi, yesil, mavi, mor, sari ); $renk=pop(@renkler); # dizideki son elemanı, sari yı verir. $renk=shift(@renkler); # dizideki ilk elemanı, kirmizi yı verir. Pop ve shift,diziden elemanları silmek,yok etmek için kullanılır.diziye eleman eklemek için push fonksiyonu kullanılır. push(@renkler, turuncu ); dizisinin sonuna turuncu eklenir. Dizilerle ilgili çok kullanılan bazı fonksiyonlar şunlardır: sort(@renkler) reverse(@renkler) $#renkler join(,,@renkler) # Dizideki elemanları alfabetik olarak sıralar. # Dizideki elemanları tersinden yer değiştirir. # renkler dizisinin uzunluğu (eleman sayısı-1) # Dizideki elemanları aralarına virgül koyarak bir string olarak birleştirir. Özel-Tablolar(Hashes) Özel-tablolar,dizilerin özel bir hali olup her bir eleman; anahtar-değer şeklindeki ikililerden oluşur.perl de özeltablo isimleri %-yüzde işareti ile başlarlar.örneğin; %HASH_LISTE=("Ahmet"=>24, "Veli"=>30, "Ayşe"=>23, "Orhan"=>18); Özel-tablolar,CGI programlamada özellikle bir form dan gelen verileri ayrıştırmak için oldukça kullanışlıdırlar.örneğin,$form soyad şeklindeki bir kullanım ile kullanıcının form daki soyad alanına girdiği bilgiyi öğrenmekteyiz.

3 3 Özel-Tablo Fonksiyonları Özel-tablolarla çalışırken sık kullanılan fonksiyonlar aşağıda verilmiştir: delete $tablo"anahtar" # belirtilen anahtar/değer ikilisini tablodan siler ve silinen değeri geri döndürür. exist $tablo$key # belirtilen anahtar tabloda mevcut ise true döndürür. keys %tablo # tablonun anahtarlarını bir liste olarak verir. values %tablo # tablonun degerlerini bir liste olarak verir. scalar %tablo # tabloda eleman varsa,boş değilse true verir. DÖNGÜLER If Döngüsü Bir if deyiminin genel yapısı şöyledir: If(test1) test1 sonucu true iken çalışacak deyimler elsif(test2) test2 sonucu true iken çalışacak deyimler else test2 sonucu false iken çalışacak deyimler else ve elsif blokları seçimliktir;gerektiğinde kullanılır,gerekmediği zaman kullanılmaz. Perl de test ettiğimiz değişkenin string veya sayı olmasına göre farklı karşılaştırma operatörleri kullanılır.karşılaştırma operatörleri aşağıdaki tabloda görülmektedir: Test Sayılar için String ler için $x eşittir $y $x==$y $x eq $y $x eşit değildir $y $x!=$y $x ne $y $x büyüktür $y $x>$y $x gt $y $x büyük eşittir $y $x>=$y $x ge $y $x küçüktür $y $x<$y $x lt $y $x küçük eşittir $y $x<=$y $x le $y Foreach Döngüsü Örneğin; foreach $eleman(%hash) print $eleman; #Ekrana HASH tipinde listenin anahtarlarını yazar.

4 4 While Döngüsü While döngüsü verilen şart geçerli olduğu sürece blok içindeki komutları çalıştırır.yapısı şöyledir: while(şart) deyimler... Do-While Döngüsü Önce döngü bir kez çalışır,sonra verilen şart sağlanıyorsa çalışmaya devam eder.yapısı şöyledir: do deyimler... while(şart); For Döngüsü Perl,C dilindekine benzer bir for döngüsüne sahiptir.yapısı şöyledir: for(başlangıç;şart;artım) deyimler... ALT PROGRAMLAR Diğer dillerden metot,fonksiyon ya da prosedür olarak tanıdığımız kod birimleri,perl dilinde subrutin(alt program) olarak isimlendirilirler.subrutinleri programın herhangi bir yerinde tanımlayarak,programımızın içinde kullanabiliriz. Subrutin kullanmak yazdığımız kodları düzenli bir yapıya kavuşturur.en önemlisi bir kere yazdığımız kodu programın çeşitli yerlerinde subrutin ismini yazarak kullanabiliriz.perl de bir altprogramı çağırmak için birkaç alternatif bulunmaktadır: &subname; &subname(args); subname; subname(args); subname(); Altprogramın önüne konulan & işaretini kullanmak seçimliktir.genel olarak bir altprogramın yapısı şöyledir: Sub altprogramadı kodlar. return ($deger); veya exit($deger);

5 5 VERĠ DOSYALARI Dosyaların Açılması Dosyalarla çalışırken ilk önce onlara aşağıdaki deyim ile bir belirteç(filehandle) atanır ve okuma-yazma işlemleri bu belirteç üzerinden gerçekleştirilir. open(belirteç, dosya_adi ); Dosya adının önünde mod belirteci olarak > ya da >> olabilir.bunların anlamları,dosya çıktı modunda(dosya yeniden oluşturulacak) ya da ekleme modunda açılacak demektir. Dosyalarla çalışırken dosyanın gerçekten açılıp açılmadığını kontrol etmek lazımdır.örneğin; open(output, >output.txt ) or dienice( Dosya açilamadi. ); Burada dienice,dosya açılamadığı takdirde kullanıcıya bir hata mesajı veren ve CGI dan çıkan bir altprogramdır. Dosyaların Kilitlenmesi Aynı dosyadan okuma-yazma yapan iki farklı script aynı anda işlem yapmaya çalışırlarsa veri dosyası silinebilir ve tüm verilerinizi kaybedebilirsiniz.bunu önlemek için: flock(belirteç,mod) fonksiyonu kullanılır.bu sayede dosyayı sadece bizim işlem yapabileceğimiz hale getirerek kilitleriz. flock fonksiyonu,bir diğer proses dosyaya yazma işleri yaparken bizi bekletir,eğer bizde yazma işlemi yapacaksak kayıt işaretçisini dosyanın sonuna konumlandırmamız gerekir.bunun içinde; seek(belirteç,öteleme,yer) fonksiyonunu kullanırız. Öteleme,işaretçinin yer e göre göreceli olarak kaç satır hareket edeceğini gösteren sayıdır.yer parametresinin değerleri şunlardan biridir: 0 dosyanın başı 1 şu anki konum 2 dosyanın sonu Dosyaların Kapatılması Bir dosyaya yazma işlemimiz bittiyse değişikliklerin kaydedilmesi için dosyayı kapatmamız gerekir: close (BELIRTEÇ); Dosyaların Okunması Dosyayı okumak için kullanmamız gereken komutlar: open(inf, anket.dat ) or dienice(dosya açilmadi); $a=<inf>; #dosyadan tek bir satır oku ve $a değişkeninde #dosyanın tamamını oku dizisinde sakla close(inf); STRING LER Stringlerin KarĢılaĢtırılması Perl de küçük büyük harfler dönüşümleri için lc ve uc hazır fonksiyonları kullanılabilir. $country=lc($country); #küçük harfe(lowercase) çevirir. $country=uc($country); #büyük harfe(uppercase) çevirir.

6 6 Stringlerde Bul-DeğiĢtir ĠĢlemleri index fonksiyonu,str2 nin str1 içindeki pozisyonunu verir. $pos=index(str1,str2,[baslamayeri]) baslamayeri seçimliktir. Eğer baslamayeri kullanılırsa str2 nin,str1 içerisinde belirtilen konumdan sonraki bulunduğu yer döndürülür. İndisleme 0 dan başlar.str2,str1 içinde yoksa geriye -1 döndürür.index fonksiyonu küçük büyük harf duyarlıdır.eğer arama işini sondan başlatacaksak rindex fonksiyonu kullanılır.bu durumda indisleme sondan itibaren 0 dan başlar. Verilen bir stringin belli bir kısmını elde etmek veya değiştirmek için substr fonksiyonu kullanılır.yapısı şöyledir: $str=substr(string,baslamayeri,uzunluk) Stringlerin Formatlı Yazdırılması Perl de stringleri ekrana formatlı yazdırmak için standart bir yöntem kullanılmaktadır: printf ve sprintf.bu iki fonksiyonun kullanımı C dekiler ile birebir aynıdır: printf( format stringi,degiskenler listesi); $mystr=sprintf( format stringi,degiskenler listesi); format stringi,normal metin(mesaj) ve %-direktifleri içerir.değişken listesinde yer alan elemanlar,birebir karşılık gelecek şekilde %-direktifleri ile eşleştirilerek,bu direktif ile istenilen formatta ekrana yazdırılırlar. %-direktifinin genel formu şöyledir; %mx veya %m.nx Burada m ve n,keyfi sayılardır ve genişlik belirtirler.m,genellikle alanın minimum genişliğini,n ise reel sayılarda ondalık kısmın genişliğini,diğer alanlarda ise alanın maksimum genişliğini belirtmektedir.x ise c(karakter),i(tamsayı),s(string)... gibi tiplerdir. DÜZENLĠ(REGÜLER) TERĠMLER Perl ve diğer dillerde regüler terimler olarak isimlendirilen harf ve kelime gruplarıyla bir metni taramamız mümkündür. Regüler Terimlerin Kullanılması Regüler terimler bir dosyanın içinde geçen kelime ve kelime gruplarını bulmak için kullanılır.örneğin; $var="bugün hava çok güzel.arkadaşlarla sinemaya gideceğiz."; if($var=~/çok/) print "Çok kelimesi kullanılıyor"; Burada if döngüsünü kullanarak,çok kelimesinin string içinde kullanılıp kullanılmadığını kontrol ediyoruz./çok/ burada kullanılan regüler terimdir.regüler terimler iki / / işareti arasında yer alır. Bazen de içinde aradığımız regüler terimin bulunmadığı bir dosyayı taramak isteyebiliriz.bunun için NOT (!) operatörü kullanılır. Tarama yaparken büyük/küçük harf ayırımı yapmak istemiyorsak; $var=~/cok/i şeklinde i opsiyonunu kullanırız.tüm satırlarda tarama yapmak için m opsiyonunu kullanabiliriz.s opsiyonunu kullanarak,satır içinde bulunan regüler terimi başka bir kelimeyle değiştirmemiz mümkündür. G opsiyonu ile cümle içinde birden fazla bulunan regüler terimi aynı anda değiştirebiliriz.örneğin; $var=~s/cok/cok cok/g ifadesi cümle içindeki tüm "cok" kelimeleri yerine "cok cok" kelimelerini yerleştirir.

7 7 Regüler Terimlerde Kullanılan Özel ĠĢaretler Sembol Anlamı.(nokta) Yeni satır(satırbaşı) hariç herhangi bir karakter [a-z] a'dan z'ye kadar bir küçük harf [^a-f] a'dan f'ye kadar harf grubu dışındaki herhangi bir küçük harf [abc] a,b ya da c \d Herhangi bir rakam(0-9) \D Herhangi bir rakam olmayan(0-9 disinda) \w Harfle başlayan herhangi bir kelime \W Harfle başlamayan herhangi bir kelime \s İki kelime arasındaki boşluk \n Yeni satır \r Yeni satır yapmadan satır başı \t Tab karakteri \0 NULL karakter \b Sadece kelime olanlar(kelime sınırı)(sadece [] dışında) \B Kelime sınırı değil ^ Satır veya string başı $ Satır veya string sonu X? 0 veya 1 adet x; x,yukarıdakilerden herhangi biri X* 0 veya çok adet x Xm,n En az m adet, en çok n adet x X+ 1 veya çok adet x (des1 des2) des1 veya des2 den herhangi biri (des) Sonradan kullanmak üzere desen le eşleşen leri saklama($1,$2, $9) Here Dökümanları Perl programlarımıza Here dökümanı çerçevesinde print() fonsiyonunu kullanmadan text pasajları ekleyebiliriz.here dökümanları kullanılarak,cgi programlarına HTML sayfa kodları eklenir. Here dökümanları <<operatörü ve Here ismiyle başlar.istenilen pasaj eklendikten sonra,here ismi tekrar yazılarak,here döküman çerçevesinin kapatılması gerekmektedir. ARAMA VE SIRALAMA Bir dosya içerisinde bir verinin aranması için birçok yöntem mevcuttur.ya dosyayı tamamen okuttuktan sonra bir döngü ile okunanları tarayıp aradığımız kelimelerin olup olmadığına bakarız ya da Perl in grep fonksiyonunu kullanarak bir liste üzerinde olan arama işlemini tek hamlede gerçekleştiririz. Arama Arama yapmak için kullandiğımız grep fonksiyonunun yapısı /desen/, aradığınız kelimeleri içeren bir düzenli ifadedir.bu,yalın 1-2 kelime olabileceği gibi kompleks bir düzenli ifadede olabilir. Sıralama Perl bize listeler üzerinde alfabetik olarak sıralama yapan basit bir sort fonksiyonu sunar.ancak sort fonksiyonu sayılar üzerinde çalışırken sayıları string gibi ele alarak farklı sonuçlar vermektedir.ancak sort fonksiyonu aşağıdaki gibi çağrılırsa bu sorun ortadan kalkar.

8 8 sort Belirtilen subname,sıralanacak listedeki herbir çift için ayrı ayrı çağırılır.değerler,$a ile ilk eleman,$b ile ikinci eleman olarak altprograma gönderilir.altprogram geri dönüş değeri olarak,eğer $a,$b den küçük ise -1,eşit ise 0 ve büyük ise +1 döndürmelidir.bu altprogram şöyledir: sub sayisal return $a < = > $b; REFERANSLAR(POINTERS) Referansları kullanarak,herhangi bir değişken adres alanı üzerinde işlem yapabiliriz.böylece referansın tipine göre,referans üzerinde yapacağımız değişiklikler,değişkenin sahip olduğu değeri etkileyecektir. Perl dilinde iki tip referans vardır: 1)Sembolik Referanslar Sembolik referanslar bir başka değişkenin ismini kullanarak,bu değişkenin değeri üzerinde işlem yapabilir.sembolik referanslar genel anlamda kendileri ve referanse ettikleri değerler değişken oldukları için,referanse edilen değerlere ulaşmak için $$ işaretlerini kullanmamız gerekir. 2)Gerçek Referanslar Sembolik referansların aksine gerçek referanslar beraberlerinde bir referans sayacı taşırlar.örneğin; Bir subrutin içinde bir değişken tanımladığımızı düşünelim.bu değişken subrutin içinde bulunduğumuz sürece geçerliliğini koruyacaktır.ana program içinde kullanmamız mümkün olmayacaktır.eğer değişkenin değerini ana program içinde kullanmak istiyorsak gerçek bir referans kullanarak değişken referanse edilebilr ve bu değişkenin değerini silinmekten kurtarabiliriz.ancak ana programda bu değişkeni kullanarak sahip olduğu değere ulaşamayız.yalnızca referans ismini kullanarak bu değişkenin değerine ulaşabiliriz. /$değişken yazarak herhangi bir değişkene referanse edebiliriz.referans bir değişkenin sahip olduğu hafıza alanı adresini içerir.referanse edilmiş değişken silinmiş olsa bile,hafıza alanı adresine sahip olduğumuz için referans üzerinden bu bilgiye ulaşabiliriz. Require Komutu Require komutu ile başka dosya içinde bulunan bir kodu kendi programımıza eklememiz mümkündür. Ġsim-Alanı Require komutu ile dışarıdan eklenen kod ana programın bir parçası olarak görülür.bundan ötürü ana programda kullandığımız değişkenler, dışarıdan eklenen kodunda içinde bulunabileceği için zarara uğrayabilirler.değişkenlerin geçerliliklerini koruduğu bölgeye,kod içinde isim-alanı adı verilir.dışarıdan eklediğimiz kodun içinde bulunan değişkenler de,kodun içinde diğer değişkenlerle aynı isim-alanını paylaştıkları için,ortaya istenmedik durumlar çıkabilir.bunun için isim-alanlarını birbirinden ayıracak bir mekanizmaya ihtiyacımız var. Paketler Bir paket başlı başına bir isim-alanı oluşturur.bir paket içinde yer alan tüm değişken ve subrutinler sadece paket içinde,paket ismi olmadan kullanılabilir.paket dışına çıkıldığı zaman,paket ismini kullanarak,paket ismiyle tanımladığımız isim-alanı içindeki değişken ve subrutinlere ulaşabiliriz.böylece paket isimlerini kullanarak,isimalanlarını birbirinden ayırmış oluruz.

9 9 Package Direktifi Bir paketi,package isim;direktifini kullanarak tanımlayabiliriz.bu direktiften sonra normal kod yazılır.örneğin; package ornek; $var=123; $isim= fatih ; 1; Ana programda,require paketismi.pl ; kullanarak bu paketi programımıza ekleyebiliriz.paket kullanılarak tanımlanmış isim-alanlarına $paketismi::$değişken şeklinde ulaşabiliriz. Modüller Perl modülü bir.pm dosyası içinde yer alan bir pakettir.use direktifini kullanarak ana programa dahil edilirler. CGI CGI NEDĠR? CGI, Common Gateway Interface (Ortak Geçit Arayüzü) kelimelerinin kısaltılmışıdır.cgi terim olarak,bir web sunucusu üzerinden;verileri veritabanlarından, dökümanlardan ve diğer programlardan okuma ve verileri hazırlayıp yine web üzerinden web tarayıcılara sunma metodudur.yani kısaca CGI, web tabanlı programlama yöntemidir.web tabanlı programlamayı ana hatlarıyla ikiye ayırabiliriz: Sunucu(server) tarafında programlama ve istemci(client) tarafında programlama.(ya da her ikisi aynı anda olabilir)istemci tarafında programlama için Java,JavaScript veya VBScript iyi birer seçim olabilir.sunucu tarafında programlama için en uygun seçenek CGI dır.(hem UNIX hem de WinNT platformları için).bir CGI programı kısıtlama olmaksızın istenilen herhangi bir programlama dili ile yazılabilir.ancak,perl en popüler CGI programlama dilidir,çünkü bu amaçla tasarlanmıştır. Eğer web sayfaları tasarlamak istiyorsak sayfamızı kaç kişinin ziyaret ettiğini öğrenmek,ziyaretçilerin bize mesaj bırakmalarını yada bir sipariş geçmelerini sağlamak ve buna benzer şeyler isteyebiliriz.cgi,tüm bunları ve daha fazlasını yapmak için bize birtakım imkanlar sunar. CGI ORTAM DEĞĠġKENLERĠ Ortam değişkenleri, çalıştırdığımız her CGI programına web tarayıcı ve web sunucusu tarafından gönderilen birtakım gizli bilgilerdir.cgi bunları ayrıştırır,yorumlar ve kendisine bu şekilde gönderilen verileri kullanır.perl de ortam değişkenleri ve değerleri %ENV adlı bir özel tabloda tutulurlar.bazı ortam değişkenleri aşağıda verilmiştir: Ortam DeğiĢkeni DOCUMENT_ROOT HTTP_COOKIE HTTP_HOST HTTP_REFERER HTTP_USER_AGENT HTTPS PATH QUERY_STRING REMOTE_ADDR REMOTE_HOST REMOTE_PORT REMOTE_USER REQUEST_METOD REQUEST_URI Ġçerdiği Bilgi Web sunucusunun göreceli kök dizini Ziyaretçiye ait çerez(eğer varsa) Sunucunun adı Scriptimizin çağrıldığı sayfanın URL adresi Ziyaretçinin tarayıcısının türü Script güvenli bir sunucu üzerinden çağrılıyorsa on değerini alır Sunucuya ait sistem yolu GET ile sorgulama stringi Ziyaretçinin IP adresi Ziyaretçinin bilgisayarının DNS adı Ziyaretçinin web sunucuya bağlandığı port numarası Ziyaretçinin kullanıcı adı GET veya POST ya da diğerleri İstekte bulunulan dökümanın veya CGI

10 10 SERVER_FILENAME SERVER_ADMIN SERVER_NAME SERVER_PORT SERVER_SOFTWARE scriptinin göreceli yolu Şu anki çalışan scriptin tam yolu Webmaster ın e-posta adresi Sunucunun kayıtlı DNS adı Sunucunun takip ettiği port numarası Kullandığımız HTTP sunucu yazılımının adı Her CGI programı için tüm ortam değişkenlerinin kullanılması zorunlu değildir. FORM LARLA ÇALIġMAK Web sayfalarının en güzel imkanlarından biri,kullanıcıların sayfa üzerinde çeşitli bilgiler girerek bunları web sunuculara gönderebilmesidir.örneğin,ticari amaçlı bir sayfa tasarlıyorsak,bu sayfa üzerine bir sipariş formu yerleştirebilir ve siparişlerin bu form aracılığıyla bize ulaşmasını sağlayabiliriz.ya da bir veritabanımız varsa ve bunu bir web sayfası aracılığıyla hizmete sunuyorsak,oluşturacağımız bir arama form u ile kullanıcıların bu veritabanı üzerinde sorgulamalar yapmasını sağlayabiliriz. Form üzerinde çeşitli seçenekler yerleştirerek kullanıcıların seçenek butonları veya işaretleme kutucukları aracılığıyla bu seçenekleri seçmelerini sağlayabiliriz. Form larda aşağıdaki elemanları kullanabiliriz: 1.Bilgi giriş alanları (textbox) 2.Şifre giriş alanları (password) 3.Seçenek butonları (radio) 4.İşaretleme kutucukları (checkbox) 5.Çok satırlı bilgi giriş alanları (textarea) 6.Tekli ya da çoklu seçim yapılabilen listeler (select-option) 7.Dosya arama pencereleri (file) 8.Sıfırlama (reset) ve gönderme (submit) butonları 9.Gizli alanlar (hidden) Web sayfaları üzerinde form lar oluşturmak için FORM tag ı kullanılır.iç içe formlar oluşturulamaz.bir HTML dökümanı içerisinde birden fazla form kullanılabilir.form tag ının sintaksı şöyledir: <FORM action= script.cgi method= POST GET ENCTYPE= encryptype > </FORM> Eğer method belirtilmezse varsayılanı GET dir.bu iki metod arasındaki fark şudur:get ile bazı kısıtlamalar söz konusudur.post daha güçlüdür ve veri güvenliği için kullanılması şarttır. Basit Bir Sorgulama Formu Bir HTML formundan bir CGI ya veri gönderilirken GET ve POST metodları yaygın olarak kullanılmaktadır.get metodunda,formdan girilen veriler URL nin bir uzantısı olarak gönderilirler ve QUERY_STRING adlı ortam değişkeninde tutulurlar.post metodunda ise veriler,veri blokları(stream) halinde gönderilir ve standart girdi kanalından (stdin) okunurlar. QUERY_STRING ortam değişkenine değer atamak için birtakım farklı yollar vardır.bunlardan ilki bir CGI programını çağırırken URL adresinin sonuna?-soru işareti ile başlayan eklemeler yapmaktır.url de?-soru işaretinden sonra yer alan kısım QUERY_STRING ortam değişkenine aktarılmış olacaktır.aynı şey GET metodunu kullanan bir formdan bir CGI ya veri postalandığında da söz konusudur.get metodunu kullanan bir form oluşturalım: <form action= env.cgi method= GET > Çalıştığınız bölümü giriniz: <input type= text name= bolum size=20><p> </form>

11 11 NOT:Bu örnekte submit-gönder butonu kullanılmamıştır.get metodunu kullanan ve tek bir girdi alanı içeren formlarda Enter a basmakla veri hemen CGI ya gönderilir.birden çok girdi alanı içeren formlarda submit-gönder kullanmak zorunludur. bolum=matematik+muh+prg Burada sol taraftaki değer,formumuzdakı alanın adıdır.sağ taraftaki değer ise bizim metin kutusuna yazdığımız bilgidir.buradan da görülmektedir ki boşluk karakterleri +(artı) ile;noktalama işaretleri ve diğer ekstra karakterler %HH şeklinde gönderilmektedirler.diğer karakterler ise aynen gönderilmektedirler.eğer form üzerinde birden çok alan kullanmışsak her alan-değer çifti birbirlerinden & işareti ile ayrılırlar. Uzun ve karmaşık veriler göndermek için POST metodu daha uygundur.get metodu esas itibarıyla kısa,tek alanlı sorgulamalar için,özellikle de veri tabanı sorgulamaları için elverişlidir. Şimdi birden fazla alan kullanımına örnek verelim: <form action="env.cgi" method="get"> Adınızı giriniz: <input type="text" name="ad" value= Fatih size=20><br> Soyadınızı giriniz: <input type="text" name="soyad" value= Taşçı size=20><p> <input type="submit" value="gönder"> <input type="reset" value="sil"> </form> Bu form,girilen verileri env.cgi scriptine şu şekilde gönderecektir: $ENV QUERY_STRING <- ad=fatih&soyad=ta%de%df%dc ĠĢaretleme Kutucukları(Checkbox) Kullanıcıya seçeneklerden birini veya birkaçını seçebilmesi için formumuza işaretleme kutucukları koyabiliriz.eğer işaretleme kutucuklarıyla girilen verileri e-posta olarak almak istersek herbirine farklı bir isim(name) vermeliyiz.şu örneği inceleyelim: <html> <body> <form action="colors.cgi" method="post"> <input type="checkbox" name= kirmizi value=1>kirmizi<br> <input type="checkbox" name= yesil value=1>yesil<br> <input type="submit" value="gönder"> </form> </body> </html> Bu örnekte kullanıcı,bir ya da daha çok rengi seçebilir.kullanıcının kutucuğu işaretlemesi durumunda karşı tarafa value ile belirtilen değer (bu örnekte 1) gönderilir. Seçenek Butonları(Radio) Seçenek butonları,form içerisinde aynı alan ve farklı value değerleriyle kullanılarak birkaç seçenek arasından kullanıcının sadece bir tanesini seçebilmesini sağlamak için kullanılır.yine bir örnek verelim: <input type="radio" name= color value= Kirmizi >Kirmizi<br> <input type="radio" name= color value= Yesil >Yesil<br> Menülerle ÇalıĢmak(Select-option) Select alanları,kullanım olarak seçenek butonları ile aynıdır,ancak alanlar HTML sayfasında aşağı-çekmeli(pulldown) menüler şeklinde görünürler.kullanımına şöyle bir örnek verebiliriz:

12 12 <SELECT multiple size=10 name= color > <OPTION selected value= Kirmizi >Kirmizi</OPTION> <OPTION selected value= Yesil >Yesil</OPTION> </SELECT> CGI PROGRAMLARININ ÇALIġTIRILMASI Programlarımızın Windows NT altında çalışabilmesi için bazı ayarların yapılması gerekmektedir.öncelikle Windows Option Pack içinde yer alan Internet Information Server(IIS) ı kurmamız gerekir.bunun ardından bilgisayarımıza ActivePerl programını kurarız.activeperl,perl derleyicisinin IIS ile beraber çalışabilmesi için gerekli ayarları otomatik yapar. Kurma işlemlerinin ardından IIS web server ın Internet Service Manager programını çalıştırarak web server ın yönetim paneline ulaşırız. CGI programlarını çalıştırabilmek için c:\inetpub\wwwroot dizini altında cgi-bin isminde bir dizin açarız.programımızı bu dizin altına yerleştiririz.daha sonra programımızı browser dan yazarak çalıştırabiliriz. CGI PROGRAM UYGULAMASI Ziyaretçi Defteri: Web sayfalarında gördüğümüz ziyaretçi defterlerini yapmanın bir yolu da CGI programları kullanmaktır.biz de bir ziyaretçi defteri örneği yapacağız.şimdi kodumuzu açıklamalarıyla yazıyoruz: #!/usr/bin/perl print Content-type:text/html, \n\n ; Server dan gelen bilgileri değerlendirebilmesi için browser,gelen bilgilerin tipini tespit edebilmelidir.server ve Client arasında bilgi alışverişi HTTP Header olarak isimlendirilen bu birimler aracılığıyla olur.content-type,gelen bilgilerin HTML cinsinden olduğunu belirler.browser üzerinde yapabilmek için yukarıdaki satır yer almalıdır. $metod=$env REQUEST_METHOD ; $veri=$env QUERY_STRĠNG ; $dizin= /usr/local/httpd/htdocs ; $dosya= /ziyaretçi.html ; $path=$dizin.$dosya; Ziyaretçilerin yaptıkları kayıtları dosyalamak için bir HTML dosyasına ihtiyacımız olacak.$dizin değişkeninde,bu dosyanın sistem üzerinde hangi dizin içinde yer aldığı tespit ediliyor. Ziyaretçi.html dosyasına $dosya değişkeni üzerinden ulaşabiliriz.$path ise $dizin ve $dosya bileşiminden oluşan ve dosyanın sistem üzerinde yerini tespit eden yolu içeriyor. Programın ne zaman ziyaretçi defterine kayıt yapılmada kullanılan HTML arayüzünü göstermesi gerektiğini bilmesi gerekiyor.bunun gerçekleşebilmesi için programa,?ekle şeklinde parametre gönderiyoruz. GET metodunu ziyaretçi defterine kayıt yapmada kullanılan HTML arayüzünü ve ziyaretçi defterine yapılan kayıtları göstermede kullanacağız.ziyaretçi defterine kayıt yapmak için POST metodunu kullanacağız.program başlangıcında REQUEST_METHOD çevre değişkenini sorgulayarak,hangi metodun kullanıldığını ve kullanılan metoda göre ne yapmamız gerektiğini tespit edebiliriz.eğer GET metodu kullanılmışsa,o zaman sadece kayıt yapma ve kayıt gösterme işlemleri söz konusu olabilir.method POST ise,o zaman kayıt yapacağız demektir ve if döngüsünü kullanarak programın gerekli yerine ulaşabiliriz. if($metod eq GET ) if($veri eq ekle ) ilk if döngüsü,kullanılan metodun GET olup olmadığını sorgular.eğer GET kullanılmışsa,query_string ve $veri değişkenleri içinde yer alan değer ya ekle ya da göster olacaktır.

13 13 İkinci if döngüsü içinde $veri değişkenini sorgulayarak,hangi işlemin yapılması gerektiğini tespit ediyoruz.eğer $veri= ekle ise o zaman program şeklinde çalıştırılmıştır ve kullanıcı ziyaretçi defterine kayıt yapmak için HTML arayüzünü görmek istemektedir. $kayit_zamani=&zaman(); print<<html; <HTML> <BODY> <CENTER><H2>Ziyaretçi Defteri</H2></CENTER> Web sayfamızı ziyaret ettiğiniz için teģekkür ederiz.lütfen ziyaretçi defterimize kaydınızı bırakınız. $kayit_zamani</p> <HR> <FORM METHOD= POST > <PRE> <EM>Ġsim: <INPUT TYPE= text NAME= isim SIZE=40> <EM> <INPUT TYPE= text NAME= SIZE=40> <EM>URL: <INPUT TYPE= text NAME= url SIZE=40> </PRE> <EM>Lütfen eklemek istediklerinizi yazınız:<em><br>

14 14 <TEXTAREA ROWS=5 COLS=40 NAME= yazilan ></TEXTAREA> <INPUT TYPE= submit VALUE= EKLE > <INPUT TYPE= reset VALUE= SĠL > </FORM> <HR> </BODY> </HTML> HTML Karşımıza çıkan HTML arayüzündeki formu doldurup,ekle düğmesine bastıktan sonra,veriler,<form>tag ında yer aldığı gibi POST metodu ile programa gönderilir.daha öncede belirttiğimiz gibi,post metodu kullanıldığı için,programımız,ziyaretçi defterine kayıt yapılmak istendiğini anlar ve programın gerekli yerine geçer. elsif($veri eq goster ) if(open(defter, <.$path)) Program parametresiyle çağrıldıysa,ziyaretçi.html içinde yer alan kayıtlar ekrana yazılacaktır.öncelikle okumak amacıyla ziyaretçi.html dosyasını açıyoruz. while(<defter>) print; close(defter); Dosyayı açtıktan sonra,defter anahtarını kullanarak while döngüsüyle tüm satırları ekrana yazıyoruz. else print ziyaretçi.html dosyasını açamadım!!!!! ; Eğer ziyaretçi.html dosyası açılamazsa,yukarıda yer alan hata mesajı ekrana yazılır. else print<<menu <HTML> <HEAD><TITLE>Menü</TITLE></HEAD> <BODY> <H1>Menü</H1> <HR> <A HREF= /cgi-bin/ziyaretçi.pl?ekle >Deftere kayıt yap</a><br> <A HREF= /cgi-bin/ziyaretçi.pl?goster >Kayitlari göster</a><br> </BODY> </HTML> MENU Program şeklinde herhangi bir parametre verilmeden çalıştırıldığı zaman,ekrana bir menü yazar.bu menü üzerinden deftere kayıt yapılabilir ve yapılan kayıtlar gösterilebilir.

15 15 elsif($metod eq POST ) if(open(defter, >>.$path)) GET metoduyla ilgili program bölümlerini yazdıktan sonra,sırada POST metodu için gerekli program bölümlerinin yazılması var. Öncelikle $metod değişkenini sorguluyoruz.eğer kullanılan metod POST ise o zaman kayıt yapmak için hazırladığımız HTML arayüzü kullanılarak,programa veri girişi yapılmıştır.ilk işimiz ziyaretçi.html dosyasını ekleme yapmak için açmaktır.yapacağımız eklemeler dosyanın en sonuna eklenecektir. Web sitemiz üzerinde yer alan sayfalara aynı anda birden fazla insan bağlanabilir.birden fazla kullanıcının aynı anda ziyaretçi defterine kayıt yapmak istemesi sorun yaratabilir. Bunu önlemek için açılan bir dosyaya açık olduğu sürece başka bir kullanıcı tarafından kayıt yapılmasını önlemek için kilitlememiz gerekiyor.bu işlemi daha önce öğrendiğimiz flock komutuyla yaparız. flock(defter,2); Fonksiyon içinde kullandığımız 2 rakamı,dosyayı kilitler.dosyayı tekrar açmak için 8 rakamını kullanacağız. $kayit_zamani=&zaman(); &girilen_bilgileri_isle(*form); HTML arayüzü aracılığıyla yapılan kaydı gözden geçirmek aracılığıyla,&girilen_bilgileri_isle() subrutinini kullanıyoruz.burada önemli olan *FORM referansıdır. &girilen_bilgileri_isle() subrutini içinde,ziyaretçi defterine eklemek istediğimiz bilgiler yer almaktadır.herhangi bir şekilde bu bilgilere,subrutinden çıkıp sonra tekrar ulaşmamız gerekiyor.bunu FORM isminde bir referans kullanarak yapıyoruz.&girilen_bilgileri_isle() subrutini içinde HASH tipi bir liste tanımlayacağız.kayıt için gerekli tüm bilgiler bu liste içine yerleştirilecek.bir referanstan yaralanarak bu listenin adresini,form referansı içine yerleştireceğiz.böylece subrutinden çıktıktan sonra,kayıt için gerekli bilgilerin yer aldığı liste silinse bile,bu listenin hafıza adresi FORM içinde olacağı için,bilgilere form referansı üzerinden ulaşmamız mümkün olacaktır.&girilen_bilgileri_isle() subrutinini programımızın en sonunda ele alacağız. $FORM isim = Anonim KiĢi if!$form isim ;

16 16 $FORM = Anonim if!$form ; &girilen_bilgileri_isle() subrutininden gelen bilgilere artık FORM değişkeni üzerinden ulaşabiliriz.eğer kullanıcı kayıt esnasında bir isim girmediyse,yukarıda yer alan satırla,isim Anonim Kişi olarak değiştirilir.diğer bir deyişle,kullanıcının isim girip girmediği kontrol ediliyor.aynı işlemi kutusu için tekrarlıyoruz.$form içinde kullanılan isim HTML arayüzünde kullanılan isim kutusunun ismidir.kutu isimlerini kullanarak,kutulara girilen verilere ulaşıyoruz. Ziyaretçi kayıt yaparken,enter tuşuna basarak,yeni satıra atlayacak ve yazısına devam edecektir.ziyaretçi.html dosyasına bu ENTER lar \n olarak işlenir.ziyaretçi.html dosyasını bu şekilde görüntülemek istediğimizde,browser (Netscape/explorer) \n işaretini tanımadığı için yazılanların hepsini uzun bir satır üzerinde görürüz.herhangi bir şekilde bu \n işaretlerini,html dilinde yeni satır anlamına gelen <BR> ile değiştirmemiz gerekiyor.bunu aşağıdaki satır yapıyor. $FORM yazılan =~s/\n<br>/g; HTML arayüzünde bulunan yazılan isimli kutuyu girilen veri içindeki tüm \n(enter) karakterler <BR> olacak şekilde değiştirilir. Şimdi ziyaretçi.html dosyasına gerekli kaydı yapalım. print DEFTER<<EKLE; <B>$kayit_zamani:</B> Yaziyi birakan:<em>$form isim </EM><BR> <EM>$FORM </EM><BR> $FORM yazilan EKLE if($form url ) print DEFTER<<URL_EKLE; $FORM isim,url adresi: <A HREF= $FORM url >$FORM url </A> URL_EKLE if döngüsüyle,kullanıcının bir URL adresi girilip girilmediği kontrol ediliyor.eğer url isimli kutuya URL adresi girilmediyse,ziyaretçi.html dosyasına URL adresi eklenmiyor. print DEFTER <HR> ; Her kaydın altına bir çizgi çekilerek,kayıtlar birbirinden ayrılır. flock(defter,8); close(defter); Kayıt işlemi sona erdikten sonra,flock() fonksiyonunu kullanarak,kilidi açıyoruz ve bunun ardından close() fonksiyonu ile dosyayı kapatıyoruz. Ziyaretçi kaydı yapıldıktan sonra,ekrana bir teşekkür mesajı yazıyoruz. print<<tesekkurler Ziyaretçi defterimize kayıt yaptığınız için teģekkür ederim. <A HREF= /cgi-bin/ziyaretçi.pl >Geriye</A> TESEKKURLER else print ziyaretçi.html dosyasını yazmak üzere açamadım ; else print Kullandığınız metot geçerli değil. ; exit(0);

17 17 Ana program kodunu böylece noktalamış olduk.şimdi ana program içinde kullandığımız subrutinleri yazalım: sub zaman ($san,$dak,$saat,$gun,$ay,$yil)=localtime(time); return $gun.$ay.$yil-$saat:$dak:san ; localtime(time) fonksiyonu kullanarak,$san,$dak,$saat,$gun,$ay,$yil değişkenlerine saniye,dakika,saat,ay,gün,yıl verilerini eşitliyoruz.enter komutu ile zaman ve tarih string olarak ana programa geri gönderilir.$kayit_zamani=&zaman() şeklinde bir tanımlamayla ana programda,zaman() subrutini tarafından geri gönderilen zamanı kullanabiliriz. Aşağıdaki subrutini kullanarak,kullanıcının girdiği bilgilerin kodunu çözüyoruz. sub girilen_bilgileri_isle() local (*FORM_BILGILERI)=@_; local ( $elem, $anahtar, $deger); Subrutini içinde kullanacağımız değişkenleri deklare ettikten sonra,kodu yazmaya devam ediyoruz. read(stdin,$veri,$env CONTENT_LENGTH ); POST metodunu kullandığımız için read fonksiyonu ile verileri okumamız gerekiyor. Birden fazla kutu kullndığımız zaman,veriler & işareti ile birbirine foreach $elem (@kutu_deger_cifti) ($anahtar,$deger)=split(/=/,$elem); Foreach listesi içinde bulunan elemanlara ulaşıyoruz.elemanlar kutu1=deger1,kutu2=deger2 şeklinde olduğundan,asıl verilere ulaşabilmemiz için,tekrar split() fonksiyonunu kullanarak,elemanları = işaretinden iki parçaya bölmemiz gerekiyor. $deger=~tr/+//; $deger=~s/%([/da-fa-f][/da-fa-f])/pack( C,hex($1))/eg; HTML arayüzünde bulunan EKLE düğmesine basınca, veriler aşağıdaki şekilde CGI programına gönderilir: isim=ahmet+yıldırım& =ahmet%40avrasya.com Kullanıcının isim olarak Ahmet Yıldırım olduğunu düşünün. Veri iki kelimeden oluştuğu ve arada bir boşluk olduğu için, isim ve soyad Ahmet+Yıldırım şeklinde kodlanır. Ziyaretçi defterine kayıt yapmadan önce, + işaretini uzaklaştırmamız gerekir. Bu işlemi tr/+// kullanarak gerçekleştirebiliriz. Perl içinde özel anlam taşıyan işaretler : / \. Bu işaretler, kullanıcının girdiği verilerde özel bir anlam taşımadığı için, Perl derleyicisi tarafından yorumlanmaması gerekir. Bunu önlemek amacıyla, bu özel işaretler Hex formatında olmak üzere ASCII koduna çevrilir ve başına % işareti eklenir. Yukarıda kullanılan %40, aslında işaretinin hex ASCII kodudur. Desimal sistemde hex 40, 64 sayısına eşittir. =ahmet%40avrasya.com şeklinde kodlanmış bir veriyi tekrar ahmet@avrasya.com olacak şekilde normale dönüştürmemiz gerekiyor. Bu görevi aşağıdaki satır yerine getiriyor. $deger=~s/%([/da-fa-f][/da-fa-f])/pack( C,hex($1))/eg; %([/da-fa-f][/da-fa-f])/ kalıbı, % işaretiyle başlayan tüm kelimeleri tarar. Eğer % işaretinden sonra herhangi bir rakam (/d) ve harf [A-Fa-f] bulursa, bu, heksa koda çevrilmiş bir özel işaret anlamına gelir ve tekrar normal hale getirilmesi gerekmektedir. pack() fonksiyonunu kullanarak, bu heksa sayıyı (%40) tekrar desimal sayıya (64) çeviriyoruz.%40, 64 desimal rakamına çevrildikten sonra, değer değişkeni içinde yer alan heksa sayılar daha önce tanıştığımız ~s/ regüler terim işlemiyle desimal sayılarla değiştirilir. ([/da-fa-f][/da-fa-f]) parantezler içinde yer alan terim sonuçta heksadesimal cinsinden bir rakamı belirler (örneğin 20, 3B, 4A gibi). Parantezler içinde yer alan bu rakama ($1) değişkeni üzerinden ulaşabiliriz. Pack () fonksiyonuna hex ($1) şeklinde veri girişi yaptığımızda, pack ve hex fonksiyonları bu heksadesimal formatında

18 18 olan rakamı desimal bir sayıya çevirirler. Kullanılan eg opsiyonları, satır içinde kullanılan tüm %heksa sayıları bularak, desimal bir rakama çevirir. $FORM_BILGILERI$anahtar=$değer, Kullanıcının girdiği bilgileri HASH tipi bir listede saklıyoruz.kullanıcının girdiği bilgileri aşağıdaki formatta hash içine yerleştireceğiz. %FORM_BILGILERI= isim => Ahmet Yıldırım, url => yazılan => Burada yazılanlar yer alacak ; Böylece ziyaretçi defteri örneğimizi tamamlamış olduk.yazılan kodun tamamı aşağıdaki gibidir: #!/usr/bin/perl print Content-type:text/html, \n\n ; $metod=$env REQUEST_METHOD ; $veri=$env QUERY_STRĠNG ; $dizin= /usr/local/httpd/htdocs ; $dosya= /ziyaretçi.html ; $path=$dizin.$dosya; if($metod eq GET ) if($veri eq ekle ) $kayit_zamani=&zaman(); print<<html; <HTML> <BODY> <CENTER><H2>Ziyaretçi Defteri</H2></CENTER> Web sayfamızı ziyaret ettiğiniz için teģekkür ederiz.lütfen ziyaretçi defterimize kaydınızı bırakınız. $kayit_zamani</p> <HR> <FORM METHOD= POST > <PRE> <EM>Ġsim: <INPUT TYPE= text NAME= isim SIZE=40> <EM> <INPUT TYPE= text NAME= SIZE=40> <EM>URL: <INPUT TYPE= text NAME= url SIZE=40> </PRE> <EM>Lütfen eklemek istediklerinizi yazınız:<em><br> <TEXTAREA ROWS=5 COLS=40 NAME= yazilan ></TEXTAREA> <INPUT TYPE= submit VALUE= EKLE > <INPUT TYPE= reset VALUE= SĠL > </FORM> <HR> </BODY> </HTML> HTML elsif($veri eq goster ) if(open(defter, <.$path)) while(<defter>)

19 19 print; close(defter); else print ziyaretçi.html dosyasını açamadım!!!!! ; else print<<menu <HTML> <HEAD><TITLE>Menü</TITLE></HEAD> <BODY> <H1>Menü</H1> <HR> <A HREF= /cgi-bin/ziyaretçi.pl?ekle>deftere kayıt yap</a><br> <A HREF=/cgi-bin/ziyaretçi.pl?goster >Kayitlari göster</a><br> </BODY> </HTML> MENU elsif($metod eq POST ) if(open(defter, >>.$path)) flock(defter,2); $kayit_zamani=&zaman(); &girilen_bilgileri_isle(*form); $FORM isim = Anonim KiĢi if!$form isim ; $FORM = Anonim if!$form ; $FORM yazılan =~s/\n<br>/g; print DEFTER<<EKLE; <B>$kayit_zamani:</B> Yaziyi birakan:<em>$form isim </EM><BR> <EM>$FORM </EM><BR> $FORM yazilan EKLE if($form url ) print DEFTER<<URL_EKLE; $FORM isim,url adresi: <A HREF= $FORM url >$FORM url </A> URL_EKLE print DEFTER <HR> ; flock(defter,8); close(defter);

20 20 print<<tesekkurler Ziyaretçi defterimize kayıt yaptığınız için teģekkür ederim. <A HREF= /cgi-bin/ziyaretçi.pl >Geriye</A> TESEKKURLER else print ziyaretçi.html dosyasını yazmak üzere açamadım ; else print Kullandığınız metot geçerli değil. ; exit(0); sub zaman ($san,$dak,$saat,$gun,$ay,$yil)=localtime(time); return $gun.$ay.$yil-$saat:$dak:san ; sub girilen_bilgileri_isle() local (*FORM_BILGILERI)=@_; local ($veri,@kutu_deger_cifti,$elem,$anahtar,$deger); read(stdin,$veri,$env CONTENT_LENGTH foreach $elem (@kutu_deger_cifti) ($anahtar,$deger)=split(/=/,$elem); $deger=~tr/+//; $deger=~s/%([/da-fa-f][/da-fa-f])/pack( C,hex($1))/eg; $FORM_BILGILERI$anahtar=$değer,