kpss tamamı çözümlü bin iki yüz soru nin sorduğu tüm sorular GENEL YETENEK - GENEL KÜLTÜR KPSS KONU KONU DÜZENLENMİŞ ÇIKMIŞ SORULAR TAMAMI ÇÖZÜMLÜ

Transkript

1 kpss 2014 nin sorduğu tüm sorular tamamı çözümlü bin iki yüz soru GENEL YETENEK - GENEL KÜLTÜR KPSS KONU KONU DÜZENLENMİŞ ÇIKMIŞ SORULAR TAMAMI ÇÖZÜMLÜ

2 Komisyon KPSS GENEL YETENEK - GENEL KÜLTÜR TAMAMI ÇÖZÜMLÜ ÇIKMIŞ SORULAR ISBN Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarına aittir. 2013, Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti. ne aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. Bu kitapta yer alan geçmiş yıllarda ÖSYM'nin yapmış olduğu sınavlardaki ÇIKMIŞ SORULAR'ın her hakkı ÖSYM'ye aittir. Hangi amaçla olursa olsun, tamamının veya bir kısmının kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması ya da kullanılması, yayımlanması ÖSYM'nin yazılı izni olmadan yapılamaz. Pegem Akademi Yayıncılık telif ücreti ödeyerek bu izni almıştır. 41. Baskı: Ekim 2013, Ankara Yayın-Proje Yönetmeni: Ayşegül Eroğlu Dizgi-Grafik Tasarım: Şermin Yılmaz Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı Baskı: Tuna Matbaacılık Sanayi ve Ticaret A.Ş. Bahçekapı Mahallesi Sokak No: 7 Şaşmaz/ANKARA ( ) Yayıncı Sertifika No: Matbaa Sertifika No: İletişim Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA Yayınevi Yayınevi Belgeç: Dağıtım: Dağıtım Belgeç: Hazırlık Kursları: E-ileti: pegem@pegem.net

3 SUNU Değerli KPSS adayları, Mevcut sınav sisteminde yer alan soruların tekrar ele alınıp soru bankası olarak siz adaylara sunulması, amaç itibarıyla standart soru bankalarından farklılık arz etmemektedir. Ancak, çıkmış soruların soru bankası haline getirilmesi, belli bir zaman aralığında KPSS nin hangi konulara ağırlık verdiğini anlamak açısından diğer soru bankalarından önemli ölçüde farklılık göstermektedir. Elinizdeki kitap, yıllarını kapsayan KPSS genel yetenek, KPSS genel kültür alanlarında çıkmış tüm soruları kapsamaktadır. Soruların çözümleri uzman kadrolar tarafından yapılmış olup, siz adaylara rehber niteliğinde olması amaçlanmıştır. Bu anlamda KPSS Tamamı Çözümü Genel Yetenek ve Genel Kültür Çıkmış Sorular kitabımızın siz adaylara faydalı olacağını umuyor, hepinize Pegem Akademi Yayıncılık olarak başarılar diliyoruz. Pegem Akademi Yayıncılık

4 TÜRKÇE (ss: 1-139) Sözcükte Anlam...3 Cümlede Anlam...14 Paragrafta Yapı...39 Paragrafta Konu...52 Paragrafta Ana Düşünce...70 Paragrafta Yardımcı Düşünce...77 Paragrafta Anlatım Biçimleri Ses Bilgisi Yazım Kuralları Noktalama İşaretleri Sözcük Türleri Cümle Bilgisi Yapı Bilgisi Anlatım Bozukluğu Sözel Mantık MATEMATİK (ss: ) Sayılar Bölme-Bölünebilme OBEB-OKEK Rasyonel Sayılar Birinci Dereceden Denklemler Birinci Dereceden Eşitsizlikler ve Sıralama Mutlak Değer Üslü Sayılar Köklü Sayılar Çarpanlara Ayırma Oran-Orantı Denklem Kurma Yaş Problemleri Kar-Zarar Problemleri Hız Problemleri İşçi Havuz Problemleri Yüzde-Faiz Problemleri Karışım Problemleri Sayı Problemleri Kümeler İşlem-Modüler Aritmetik İkinci Dereceden Denklem ve Eşitsizlikler Permütasyon-Kombinasyon Olasılık Sayısal Mantık...228

5 GEOMETRİ (ss: ) Üçgenler Benzerlik ve Alan Çokgenler Dörtgenler Çember-Daire Katı Cisim Analitik Geometri Grafik TARİH (ss: ) İslamiyet ten Önceki Türk Tarihi İlk Türk İslam Devletleri Türkiye Tarihi Osmanlı Devleti Kültür - Medeniyeti Osmanlı Devleti nde Yenileşme ve Demokratikleşme Hareketleri XX. Yüzyılda Osmanlı Devleti Kurtuluş Savaşı Hazırlık Dönemi I. TBMM Dönemi Kurtuluş Savaşı Anlaşmalar ve Muharebeler Dönemi Atatürk İnkılâpları - Siyasi Atatürk İnkılâpları - Ekonomik Atatürk İnkılâpları - Eğitim Atatürk İnkılâpları - Hukuk Atatürk İnkılâpları - Toplumsal Atatürk İnkılâpları - Kronoloji Çok Partili Yaşama Geçiş Atatürk İlkeleri Atatürk Dönemi ve Sonrası Türk Dış Politikası-II. Dünya Savaşı Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi COĞRAFYA (ss: ) Türkiye nin Matematik ve Özel Konumu Türkiye nin İklimi Türkiye nin Bitki Örtüsü Türkiye de Sıcaklık Türkiye nin Yerşekilleri Türkiye de Ovalar ve Platolar Türkiye de Baraj ve Göller...397

6 Türkiye de Toprak Tipleri, Erozyon ve Heyelan Türkiye Nüfusunun Özellikleri Türkiye de Nüfus Dağılışı Türkiye de Nüfus Yoğunluğu Türkiye de Göçler Türkiye de Yerleşme Türkiye de Şehirler Türkiye nin Ekonomisi Türkiye de Tarım Türkiye de Hayvancılık Türkiye de Balıkçılık Türkiye de Sanayi Türkiye de Ticaret Türkiye de Turizm Türkiye de Ulaşım Türkiye de Enerji Kaynakları Türkiye de Madenler Karadeniz Bölgesi Marmara Bölgesi Ege Bölgesi Akdeniz Bölgesi İç Anadolu Bölgesi Güneydoğu Anadolu Bölgesi Doğu Anadolu Bölgesi Harita Bilgisi Çevre Sorunları ANAYASA (ss: ) Temel Hukuk Bilgisi Vatandaşlık Bilgisi Hükümet Sistemleri Anayasası nın Genel Özellikleri Temel Hak ve Hürriyetler Seçimler - Siyasi Partiler Yasama Yürütme Yargı İdare Hukuku Güncel Sorular...505

7 TÜRKÇE Sözcükte Anlam Cümlede Anlam Paragrafta Yapı Paragrafta Konu Paragrafta Ana Düşünce Paragrafta Yardımcı Düşünce Paragrafta Anlatım Biçimleri Ses Bilgisi Yazım Kuralları Noktalama İşaretleri Sözcük Türleri Cümle Bilgisi Yapı Bilgisi Anlatım Bozukluğu Sözel Mantık

8

9 Sözcükte Anlam SÖZCÜKTE ANLAM 1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kurmak sözcüğü oluşturmak anlamında kullanılmıştır? (2004) A) Gittiği yerlerde yeni dostluklar kurmuştu. B) Sofrayı kurmak için konukların gelmesini bekledi. C) Büyük bir ağacın altına çadır kurdular. D) Yeni aldığı bilgisayarı babasıyla beraber kurdu. E) Gece yatarken saatin zilini kurmayı unutmadı. 3. Bu kitabıyla, tomurcuğa durmuş genç bir öykücünün çiçek açtığını gösterdi. Bu cümlede tomurcuğa durmak sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? (2004) A) Kısa sürede tanınmaya çalışmak B) Yazar olmaya hazırlanmak C) Kendinden önceki yazarlara benzemeye çalışmak D) Değişik konuları işleyerek dikkat çekmek E) Öykücülüğümüzün en güçlü temsilcisi olmak 2. Ünlü Macar besteci ve piyanist Franz Liszt, İstanbul a geldiğinde, hem sarayda padişahın huzurunda hem de Boğaziçi nde verdiği konserlerde, Batı müziğinin ülkemizde filizlenmesini sağladı de İstanbul a gelen Liszt, bu görkemli kentten, hayal ettiğinin çok ötesinde etkilendi. Bu parçadaki altı çizili sözlerin anlamı aşağıdakilerden hangisinde sırasıyla verilmiştir? (2004) A) öğretilmeye başlamak - düşlerindeki gibi B) uygulamaya karar vermek - söylendiği gibi C) dinlenmek - hiçbir şeyde olmadığı kadar D) ilgi görmeye başlamak - düşündüğünden fazla E) beğenilmek - duyguları yoğunlaşarak 3 4. Bir eleştirmenimiz şöyle diyor: Şu da bir gerçektir ki şiirin ayağına köstek olan uyağı atmakla Orhan Veli şiirimize çok büyük katkıda bulunmuştur. Bu cümledeki altı çizili sözle hangisidir? (2005) A) Şiirin anlaşılmasını zorlaştırmak B) Şairleri birbirini taklit etmeye yönlendirmek C) Şiirin benimsenip sevilmesini engellemek D) Şiiri, belirli sınırların içine hapsetmek E) Şiirde, bilinen konuların işlenmesine yol açma

10 KPSS Lisans Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular/Türkçe 5. Gelelim senin şiirlerine Senin şiirin ne renk? Onlar şiirimizin neresinde duruyor? Sen bu şiirleri yazarken kimlerden el aldın? Bunlar, öteki şairlerin şiirlerinden hangi yönleriyle ayrılıyor? Aşağıdakilerden hangisi, bu parçada geçen el almak deyiminin anlamını içermektedir? (2005) A) Senin şiirlerinin öteki şairlerin şiirlerinden farkı nedir? B) Senin şiirlerinin edebiyatımızdaki yeri nedir? C) Şiir alanında beğenip etkilendiğin şairler hangileridir? D) Şiirlerinde ne gibi yenilikler gözleniyor? E) Başka hangi şairler senin gibi şiir yazıyor? 7. Kimi ülkelerde çocuklara yönelik etkinlikler hafife alınıyor. Tiyatrolarda I çocuklara Seslenen dramalar küçümseniyor, çocuk yazını II ciddiye alınmıyor, dergilerde onlarla ilgili yazılar kabul görmüyor. Kısacası IV çocuk eğitimi önemsenmiyor. V Bu parçadaki numaralanmış sözlerden hangisinin anlamı ötekilerden farklıdır? (2006) A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. 6. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözlerden hangisi ikileme değildir? (2005) A) Gördüklerini iki gözü iki çeşme anlattı. B) Duyduklarını güle oynaya anlattı. C) İçine karıştığı olayları isteksiz isteksiz anlattı. D) Başına gelenleri enine boyuna anlattı. E) Düşündüklerini açık seçik anlattı. 8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinden, ayraç içinde verilen anlam çıkarılamaz? (2006) A) Yeni kredi kartınızı kullanmaya başlamadan, eski kartınızı keserek yok etmeniz herhangi bir sorunla karşılaşmanızı engelleyecektir. (Uyarma) B) Yeni kredi kartınızın kullanım limiti ile hesap kesim tarihi, eski kartınızla aynıdır. (Eşitlik) C) Yeni kartınızda yer alan çip, sahtecilik işlemlerini büyük ölçüde ortadan kaldıracaktır. (Önlem) D) Alışverişleriniz ve nakit çekme işlemlerinizde yeni kartınızı eski kartınız gibi güvenle kullanabilirsiniz. (Benzerlik) E) Yeni kartınızla yapacağınız bir işlem, eski kartınızın otomatik olarak kullanıma kapatılmasını sağlayacaktır. (Öncelik) 4

11 Sözcükte Anlam 9. Folklorik ögelerin kalıplaşmış bir yapısı vardır; bu da yaratıcılığı sınırlar, diyenler var. Bana göre yanlış bir saptamadır bu. Böyle diyenlerin belleklerinde klişeleşmiş bazı şiirler var. Oysa gerçek çok farklıdır. Folklordan yararlanma türden türe ya da sanatçıdan sanatçıya değişiklik gösterir. Hiçbir zaman folklorik ögeler olduğu gibi kullanılmaz, bunun için de anlatım donup kalmaz. Bu parçada geçen donup kalmamak sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? (2006) A) Anlamını yitirmemek B) Dolaylı söyleyişlere yönlendirmek C) Basmakalıp bir nitelik kazanmamak D) Anlatım yeteneğini engellemek E) Kurallara uygun davranmak 10. Bu değerlendirmeleri yaparken salt metinle karşı karşıya kalmayı yeğledim. Gene de zaman zaman metinlerin arkasında tanıdığım yazarın siluetini gördüm. Emeğe duyduğum saygı, sayfalarda soluyan bir insan, yargılarımı değiştirdi mi bilemem. Bu parçadaki altı çizili sözlerle hangisidir? (2006) A) Yargılarında yazarın kişiliğinin etkisinden kurtulamamak B) Metni değişik boyutlarıyla ele almak C) Nesnel bir tutum takınmak D) Metnin oluşturuluş serüvenini araştırmak E) Metnin anlatım dokusu üzerinde yoğunlaşmak 11. Her yazıyı, her kitabı sözcük sözcük I okumak gerekli mi? Yazıdan yazıya, kitaptan kitaba değişir bu. Onlar arasında öyleleri vardır ki okuyayım diye kendimizi sıkmak gereksizdir. Ama öyle II yazılar, kitaplar da vardır ki sözcükleri tada tada okuruz. Bu tür yazılarda bizi III kendine çeken nedir? Yazarın kişiliği, IV ustalığı ve bizi ne ölçüde gerçeklerle V yüzleştirdiğidir. Bu parçadaki numaralanmış sözlerle ilgili aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanlıştır? (2007) A) I. söz: Özenle, anlamlarını düşünerek B) II. söz: Bir işi yapabilmek için onun zorluğuna katlanmak C) III. söz: Yerinde kullanılmanın verdiği güzelliğin ayrımına vararak D) IV. söz: Cesaretlendiren, güçlendiren E) V. söz: Doğruları yansıtıp yansıtmadığı 5

12 KPSS Lisans Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular/Türkçe 12. Elbette her yazar okunmak ister. Ama eğer okur için yazmak gibi bir kaygısı varsa, okurunu çoğaltmak, onun hoşuna gitmek ya da ünlenmek için yazıyorsa, gerçek edebiyat okuru onu dışlayacaktır. İster bin, isterse yüz bin okuru olsun, edebiyat, vize vermek için okurun niceliğine bakmaz, yetkinliğine bakar. Bu parçadaki altı çizili sözle hangisidir? (2007) A) Edebiyatta başarı, okurların sayısıyla değil, düzeyiyle ölçülür. B) Çok sayıda okura ulaşabilmek için toplumsal değerlere ters düşmemek gerekir. C) Okurları düşünerek yazanlar, kendi gerçek duygularını yansıtamazlar. D) Tanınma amacıyla yazanlar, çıkarlarını düşünenlerdir. E) Kimi okur, kendi görüşlerine uymayan yapıtları başarısız sayar. 14. Ana dilinin, anneden öğrenilen dil olduğu söylenir ama bu, yalın kat bir açıklama bence. Çünkü dil bilimle ilgili sözlükler, ana dilini daha çok, çevrenin dili olarak açıklamaktadır. Ancak, çevrenin dili denilen dil üzerinde annenin etkisi olduğu da yadsınmamalıdır. Bu parçadaki altı çizili sözle hangisidir? (2008) A) Genel kanılara uyan B) Etkisiz olanı etkili gösteren C) Duygusal gerekçelere dayanan D) Tartışmaya açık görüşler içeren E) Basit, derinliği olmayan 13. I. Pülümür ün bir dağ köyünde gördüm onu Yaşını sordum, kimi seksen dedi kimi yüz II. Önüme düştü konukseverce Soluk kadife mantosu sırtında III. Beni tek odalı köy yapısı kulübesine götürdü En soylu yoksulluğun toprak döşeli sarayına IV. Zamanı onda yitirdim ben Yitik zamanlara onda eriştim Yukarıdaki numaralanmış dizelerin hangilerinde birbirine karşıt çağrışımlar içeren sözler kullanılmıştır? (2007) A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve III. D) II. ve IV. E) III. ve IV. 15. Bir sanatçı olarak, okumaktan, araştırmaktan hiçbir zaman vazgeçmeden sanatta doyumsuzluğu korumak gerektiğine inanıyorum. Bu parçadaki altı çizili sözle hangisidir? (2008) A) Bir birikim oluşturmaya çalışmak B) Sanatla ilgilenmekten zevk almak C) Ulaştığı noktayı yetersiz bulmak D) Sanata yön vermeye çalışmak E) Başarılı yapıtları örnek almak 6

13 Sözcükte Anlam 16. Halkımız günlük konuşmalarında, insana özgü birçok durumu, yüz sözcüğüyle kurulan sözsel bağdaştırmalarla anlatmıştır. Söz gelimi, övünmeyi gerektiren bir duruma yüz akı, ortaya I çıkan utanılacak duruma yüz karası II demektedir. Bir kimsenin çirkinliğini belirtmek için yüzüne bakılmaz, III karşısındakini utanacak duruma düşürenler için yüzünün derisi kalın IV sözünü kullanmaktadır. Bir kimsenin 17. Öyküler dünyanın farklı yerlerinde geçse de okuyanda tuhaf bir bizden lik duygusu uyandırıyor; aşkın, kararsızlığın, tekinsizliğin ve yalnızlığın evrensel olduğunu, bu öykülerde kendimizi yazara yakalanmış hissettiğimizde bir kez daha hatırlıyoruz. Bu cümledeki altı çizili sözle, okurla ilgili olarak anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? (2009) A) Anlatılanları değişik biçimlerde algılama B) Yaşamla ilgili düşüncelerini pekiştirme C) Anlatılanları yaşadığını duyumsama D) Anılarına bağlı olarak mutluluk duygusuna kapılma E) Okuduklarının doğruluk derecesini düşünme çok güzel olduğunu vurgulamak için de yüzüne bakmaya kıyamazsın deyimini... V Bu parçadaki altı çizili sözlerden hangisinin, kendinden önce verilen açıklaması yanlıştır? (2009) A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. 18. Titizlikle, kılı kırk yararak ortaya koyduğu ürünlerini kitaplaştırmak için yıllarca bekler; kendi deyişiyle, onların sirkeleşip sirkeleşmediğini görmek ister. Bu parçadaki altı çizili sözle hangisidir? (2009) A) İstenilen yetkinliğe ulaşıp ulaşamama B) Eskiyip unutulma C) Olumlu ya da olumsuz yönlerden algılanma D) Zamanla çekiciliğini yitirip yitirmeme E) Başkalarınca örnek alınma 7

14 KPSS Lisans Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular/Türkçe 19. Bu sanatçımız daha kitabın başlarında uyarıyor okurunu: Ötekini oku; derinde, dipte duranı; ince şeyler bunlar. Bu sözler, onun şiirlerinin anlaşılması için kendisinin cömertçe önümüze kattığı kılavuzlardır. Bunlara dikkat edilmezse yanlış anlaşılabilir onun şiiri, tekdüze bir tekrarlanış sanılabilir. Bu parçadaki altı çizili sözle hangisidir? (2009) A) Ancak şiirsel birikimi olanların kavrayabileceği anlamlar taşıma B) Açıkça söylenmemiş gizli anlamlar içerme C) Şairin istemediği yönde yorumlara yol açma D) Farklı olmaya çalışırken anlaşılmaz olma E) Karşıt anlamlar taşıma 20. Onun, yazma ve yaratma eylemindeki büyük değişme ve gelişme, kendisinin hem okuru hem de eleştirmeni olmasıyla başladı. Söz gelimi, ilk denemelerinde sıfat kullanma tutkusundan kaynaklanan sanatlı bir anlatımı vardı. Kendisiyle ilk denemeleri üzerinde konuşurken bu tutumuna değinir, Yine sözcükleri renklerle donatıp onları köpürtmüşsün. diye takılırdım ona. Kimileyin bunun gerekliliğini savunur kimileyin sesini çıkarmaz, yalnızca gülümser geçerdi. Belli ki bir öz eleştiri sürecine girerdi. Bu parçadaki altı çizili sözle hangisidir? (2009) A) Söylenenleri okurun gözünde canlandıracak anlatımlara başvurmak B) Sözcüklere yeni, çağrışımsal anlamlar yüklemek C) Söyleyiş yönünden süslü, gösterişli, kof bir yapıyı yeğlemek D) Sözcüğün birkaç anlamını birlikte kullanmak E) Kolay anlaşılır, yalın nitelikte ürün vermek 8

15 Sözcükte Anlam 21. Okur için yazmıyorum. Evet, ama okura yazdığım da bir gerçek. Demem şu ki okur için yazmak başka şeydir, okura yazmak başka Birinde özgürlük vardır. Öteki ise sizin elinizi kolunuzu bağlar, sizi bağımlı kılar. Ben böyle düşünüyorum. Bu parçadaki altı çizili cümleyle yazar aşağıdakilerden hangisini anlatmak istemiştir? (2010) A) Beğenilecek konuları işlediğini B) Kendi düşüncesini okurlara benimsetmeye çalıştığını C) Okurların beklentilerine göre değil, kendi istediği gibi yazdığını D) Toplumu ilgilendiren konulara değindiğini E) Belli bir kitleye seslenmek istediğini 23. Kişiliğimizin oluşup gelişmesinde okuduklarımızın büyük payı vardır. Her yazar, kişiliğimizin temeline ayrı bir taş koyar. Bu, edebiyatın temel işlevlerinden biridir. Bu parçadaki altı çizili cümleyle, yazarlara ilişkin olarak anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? (2011) A) Duyuş, davranış özelliklerimizi geliştirip zenginleştirdikleri B) Bizi yanlış düşüncelerden uzaklaştırdıkları C) Yaşama biçimimizi belirledikleri D) Bizi başka insanların dünyasına taşıdıkları E) Yaşamı sevme, ondaki güzellikleri görme gücümüzü pekiştirdikleri 22. Ülkemizde çok iyi oyuncular var ama ne yazık ki bunlar yabancı dile gereken önemi vermiyorlar. Ana dilleri gibi Fransızca ve İngilizce bilseler yabancı ülkelerdeki oyuncuları bile gölgede bırakırlar. Bu parçada geçen gölgede bırakmak sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? (2010) A) Başkalarından üstün duruma gelmek B) Eğitim yoluyla kendini geliştirmek C) Çağın gereklerine uymak D) Yeni oyun teknikleri geliştirmek E) Bilgi dağarcığını zenginleştirmek 24. Kendi aralarında üç beş sözcükle konuşan gençlerimizi gördükçe onların, beyin ve dil yetilerinin daha gelişme evresindeyken kurumuş olmasından kaynaklanan sözcüksel çölleşme içinde olduklarının ayrımına varıyorum. Bu cümledeki altı çizili sözle hangisi olamaz? (2011) A) Anlatımsal yavanlık B) Düşünsel sınırlılık C) Duyguları yansıtmada eksiklik D) Algısal yetersizlik E) Kural tanımazlık 9

16 KPSS Lisans Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular/Türkçe 25. İnsanoğlunun çaresizliğe düştüğü, yaşadığı toplumsal ortamda bir başına, yapayalnız kaldığı ve başkalarının yardımına gereksinim duyduğu anlar vardır. Böyle zamanlarda her kapıyı çalar. Ne var ki bütün kapılar kapanmıştır yüzüne. Tam anlamıyla bir çaresizlik içindedir. Bir öyküye, bir romana konu olabilecek böyle bir durumu ---- deyimiyle somutlaştırıcı bir biçimde ne güzel anlatmıştır Türkçemiz. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi uygundur? (2011) A) ötesi çıkmaz sokak B) havanda su dövmek C) yer demir gök bakır D) dört duvar arasında E) iki arada bir derede 27. Bazıları, hikâye kahramanını, yazarın kendisi sanır. Edebiyat içi oyunları, metinler arası göndermeleri, yazarın kurduğu alt metin ilişkilerini görmez. Oysa iyi bir okurun gözü, metnin altını kazar; diğerlerinin bakışlarıysa satırlar üzerinden kendi ezberlerinin boşluğuna akıp gider. Bu parçada geçen metnin altını kazma sözüyle, metne yönelik olarak hangisidir? (2013) A) Örtülü anlamları bulmaya çalışma B) Başka metinlerle karşılaştırma C) Yazılanların gerçekliğini araştırma D) Ön yargılardan sıyrılarak okuma E) Kusurlu yönlerini ortaya koyma 26. Hem bir yolculuğa çıkacaksın hem de elinde bir harita, pusula olmayacak! Yolun sonu nereye varıyor bilmeyeceksin, olacak iş mi bu? İşte böylesi durumlarda sorarsın bir yazar olarak senden öncekilere: Niçin çıktın yola? Niçin kaldın yarı yolda? ya da Nasıl vardın, varmayı düşlediğin noktaya? Bu parçada geçen elinde bir harita, pusula olmama sözüyle yazarlarla ilgili olarak anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? (2012) A) Gerçekçi ve gözlemci bir anlatımı yeğlememe B) Okurların yaşamını zenginleştirecek bir amaca yönelmeme C) Deneyimli yazarların birikiminden yararlanmama D) Yapıtlarını oluştururken değişik alanların verilerini kullanma E) Yapıtlarını, okurların ilgi ve beklentileri doğrultusunda oluşturma 28. Hemen her anne babanın, çocuk kanallarını yer yer bebek bakıcısı gibi göz önüne aldığımızda çocukları televizyon izleme uzaklaştırmanın zorluğu daha iyi anlaşılır. Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir? (2013) A) önemsediğini - bağımlılığından B) kullandığını - alışkanlığından C) bulunduğu - sorunundan D) düşündüğünü - amacından E) benimsediğini - eğiliminden 10

17 Sözcükte Anlam 1. Kurmak sözcüğü A da oluşturmak anlamında B de hazırlamak anlamında C ve D de bir şeyin parçalarını birleştirerek bütün duruma getirmek, monte etmek anlamında E de yay veya zembereği germek anlamında kullanılmıştır. Cevap A 2. Parçadaki filizlenmesini sözcüğü yerine ilgi görmeye başlamak, hayal ettiğinin çok ötesinde sözü yerine düşündüğünden fazla sözü getirilebilir. Cevap D 3. Tomurcuğa durmak çiçeğin açmaya hazır hale gelmesidir. Burada bir öykücü için kullanıldığına göre bu sözle anlatılmak istenen yazar olmaya hazırlanmak tır. Cevap B 4. Cümledeki şiirin ayağına köstek olan sözüyle anlatılmak istenen şiiri belli sınırların içine hapsetmek tir. Çünkü bu uyak bulma zorunluluğu şiire belli sınırlar getirir. Şiirin özgürlüğünü sınırlar. Cevap D 7. I, II, III ve V numaralı sözler aynı anlama gelen sözlerdir. Kabul görmemek ise onaylanmamak anlamındadır. Cevap D 8. A da insanlar, eski kartları keserek yok etme konusunda uyarılmaktadır. B de yeni kartla eski kart limit bakımından eşittir. C de çip, sahtecilik işlemlerini önlemek içindir. D de eski kartla yeni kart alışveriş ve nakit çekmede benzerlik gösterir. E deki cümlede ise öncelik anlamı yoktur. Cevap E 9. Parçada folklorik ögelerin kalıplaşmış olmadığı savunulmaktadır. Buna göre donup kalmamak sözüyle anlatımın değişiklik gösterdiği, bilineni tekrarlamakla kalmadığı, yani basmakalıp bir nitelik kazanmadığı anlatılmak istenmiştir. Bu da C seçeneğinde belirtilmiştir. Cevap C 5. Parçadaki Sen bu şiirleri yazarken kimlerden el aldın? cümlesi Sen bu şiirleri kimlerden etkilenerek yazdın? anlamındadır. Buna yakın seçenek ise C dir: Şiir alanında beğenip etkilendiğin şairler hangileridir? Bu cümle el almak deyiminin anlamını içeriyor. Cevap C 10. Yazar, parçanın ilk cümlesinde sadece metinden yola çıkarak değerlendirme yapmaya çalıştığını belirtmiş. Altı çizili bölümde ise bazen, sözünü ettiği yazarın kişiliğinin etkisinden kurtulamadığını anlatmak istemiştir. Bu anlam da A seçeneğinde verilmiştir. Cevap A 6. B, C, D, E seçeneklerindeki güle oynaya, isteksiz isteksiz, enine boyuna, açık seçik sözleri ikilemedir. İkilemeler iki sözcüğün bir araya gelmesiyle oluşur. A daki altı çizili söz ise dört sözcükten oluşmaktadır. iki gözü iki çeşme sözü çok fazla ağlayarak anlamına gelen bir deyimdir. Cevap A Numaralanmış sözlerle ilgili olarak D seçeneğinde verilen açıklama yanlıştır. Burada kendine çeken sözüyle anlatılmak istenen, yazıları çekici kılan, okumaktan tat aldıran dır. Cevap D

18 KPSS Lisans Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular/Türkçe 12. Parçada okur için yazan yazarları, gerçek okurların dışlayacağı belirtiliyor. Buna göre edebiyat, vize vermek için okurun niceliğine bakmaz, yetkinliğine bakar sözüyle anlatılmak istenen, Edebiyatta başarı, okurların sayısıyla değil, düzeyiyle ölçülür. cümlesinde verilmiştir. 16. IV. cümledeki yüzünün derisi kalın ifadesi utanmaz anlamına gelmektedir. Parçada karşısındakini utandıracak duruma düşürenler anlamında yanlış kullanılmıştır. Cevap D A seçeneğinde ve altı çizili bölümde anlamca yakın olan cümleler şunlardır: Nicelik ölçülebilen, sayılan özellikleri ifade etmektedir. Cümlede sayının değil yetkinliğin yeni düzeyin önemli olduğu vurgulanmıştır. Cevap A 13. III. ve IV. dizelerde birbirine karşıt çağrışımlar içeren sözler kullanılmıştır. III. dizede En soylu sözüyle yoksulluğun sözü; köy yapısı kulübe sözüyle saray sözü karşıt çağrışımlar içerir. IV. dizede yitirdim sözü ile eriştim sözü karşıt çağrışımlar içerir. Cevap E 14. Parçanın ilk cümlesinde ana diliyle ilgili genel bir açıklamadan söz ediliyor. Bu açıklamanın yalın kat bir açıklama olduğu belirtiliyor. Daha sonra da ana dilinin sözlüklerde daha çok hangi anlamının geçtiği açıklanıyor. Dolayısıyla yalın kat sözcüğü, basit, derinliği olmayan anlamında kullanılmıştır. Ana dilinin anneden öğrenilen dil olarak açıklanması yetersiz bulunuyor. Cevap E 17. Kendimizi yazara yakalanmış hissettiğimizde ifadesinden, anlatılanların yaşanıldığını duyumsama, hissedebilme ya da etkisinde kalma gibi anlamlar çıkarılabilir. Çünkü parçada sözü edilen duyguların, durumların evrensel olduğu ifade edilmiştir. Cevap C 18. Sirkeleşmek bir maddenin zamanla oluşması, olgunlaşması, hazır hale gelmesi anlamında kullanılır. Mecaz anlamda kullanılan bu ifade de ise istenen yetkinliğe ulaşıp ulaşamama durumu anlatılmıştır. Cevap A 19. Altı çizili sözde derinde, dipte ifadeleriyle anlatılmak istenen sezdirilmiştir. Bu sözcükler mecaz anlamda kullanılarak açıkça söylenmemiş gizli anlamlar kastedilmiştir. Cevap B 15. Verilen cümlede, sanatçının araştırmaktan vazgeçmemesi, araştırmaya doymaması, doyumsuzluğunu koruması gerektiği söyleniyor. Buna göre doyumsuzluğu korumak sözüyle anlatılmak istenen ulaştığı noktayı yetersiz bulmak, yani sürekli doyumsuz olmak tır. Cevap C Parçada sözcükleri renklerle donatıp onları köpürtmek sözüyle süslü bir anlatımın tercih edildiği ve bunun da olumsuz bir duruma neden olduğu ifade edilmiştir. Cevap C

19 Sözcükte Anlam 21. Altı çizili söz, yazarın okurun istediği gibi değil kendi istediği gibi yazdığını anlatmaktadır. Bu söz mecaz anlamda düşünülmelidir. Elbette kitap okur için yazılmaktadır; fakat yazarın hâkimiyeti söz konusudur eserde. Cevap C 22. Gölgede bırakmak sözü birinden veya bir şeyden daha başarılı olmak, ondan daha üst bir düzeye yükselmek anlamında bir deyimdir (TDK.gov.tr). Verilen parçada da bu anlamda kullanılmıştır. Cevap A 23. Altı çizili söz mecaz anlamıyla düşünüldüğünde, kişiliğe konan temel taş ifadesinden A seçeneğindeki duyuş, davranış özelliklerinin gelişip zenginleşmesi ifadesine ulaşılır. Bu sorularda altı çizili ifadenin gerçek anlamından yola çıkılır ve mecaz anlama ulaşılır. Cevap A 24. Çölleşme gerçek anlamıyla düşünüldüğü zaman verimsizleşme, yoksunluk, sınırlılık vs. kavramları çağrıştırır. Dolayısıyla sözcüksel çölleşme ifadesi de buna uygun olmalıdır. E seçeneğindeki kural tanımazlık ifadesinin bu kavramlarla ilgisi yoktur; burada bilinçli bir davranış söz konusudur. Cevap E 25. Verilen parça C seçeneğindeki yer demir, gök bakır deyiminin de yorumudur. Soru aslında bir deyim anlamı sorusudur. Bu deyim çaresizliği anlatmak için kullanılır. Cevap C 26. Bu tip sorularda verilen sözün gerçek anlamından yola çıkılarak mecaz anlamına ulaşılır. Öncülde geçen harita ve pusula yön bulmaya yarar. Parçada, deneyimli yazarlar da yeni yazarlara yol gösterecek bir harita, bir pusula olarak düşünülmüştür. Harita ve pusula kullanmama da Deneyimli yazarların birikiminden yararlanmama ifadesini anlatmak için kullanılmıştır. Cevap C 27. Verilen bir sözün anlamının sorulduğu soruların çözüm mantığı aynıdır. Verilen sözlerin gerçek anlamından çıkılarak mecaz anlamlara ulaşılır. Diğer önemli bir nokta ise verilen ifadenin cümle ya da parça içerisindeki anlamını yakalamak gerekir. Verilen parçada metnin altını kazar ifadesi de sıradan okurların atladığı fakat iyi okurların yakaladığı, arka plandaki anlamları kastetmektedir. Cevap A 28. Soruda, boşluklara her iki kelimenin de tam olarak uyması gerekir. Özellikle ikinci boşluğa gelecek ifadenin rahat yakalanabildiği görülmektedir. Televizyon izleme eylemi bir alışkanlıktır. Ayrıca öncülde televizyondaki çocuk kanallarının bebekleri oyalama araçları olarak görüldüğü vurgulandığından ilk boşluğa kullandığını ifadesi getirilebilir. Cevap B 1. A 7. D 13. E 19. B 25. C 2. D 8. E 14. E 20. C 26. C 3. B 9. C 15. C 21. C 27. A 4. D 10. A 16. D 22. A 28. B 5. C 11. D 17. C 23. A 6. A 12. A 18. A 24. E 13